ÜNİTE 1 Sosyal Politika Bilim Dalı Sosyal Politika bilim dalını neden tanımlamak gerekir? Sosyal Politika bilim dalını tanımlamak neden güçtür? - Sosyal Politika ile çevresindeki başka sosyal bilim dalları arasındaki konu ve yaklaşım farklılıklarını iyi kavrayabilmek için, bu bilim dalını önce tanımlamak gerekir. - Sosyal Politika, sosyal nitelikli politikaları konu alır. Sosyal ve politika sözcüklerinin sözlüklerdeki anlamları Sosyal Politika bilim dalını doğru olarak ifade edebilmede yetersiz kalır. - Ayrıca, Sosyal Politika bilim dalının tanımını oluşturan kavramların anlamları, tarihsel bir süreç içinde sürekli ve köklü biçimde değişmiştir. Bu bilim dalının niteliklerini eksiksiz olarak yansıtabilecek, her dönemde geçerli bir tanım yapabilmek bu nedenle güçtür. Devletler ilk kez nerede, hangi dönemde ve çerçevede sosyal nitelikli politikalar izlemeye başlamıştır? - Devletler; 18. yüzyıl sonlarında önce İngiltere'de, daha sonra da Batı Avrupa ülkelerinde yaşanılan Sanayi Devrimi'nin kendine özgü ortam ve koşulları altında, sosyal nitelikli politikalar izlemeye başlamışlardır. - Devletlerin sosyal nitelikli politikalar izlemeye başladığı dönemlerde Sosyal Politika, Sanayi Devrimi ile birlikte doğan ve giderek çoğalan işçi kesiminin iş ilişkileri ve yaşamında korunmasını öngören ilkeler, kamusal kararlar ve uygulamalar çerçevesinde algılanmıştır. Sosyal politikaların kapsamı ve konuları günümüze dek süregelen dönem içinde hangi nedenlerle, nasıl değişmiştir? - Özellikle yakın geçmişimizde teknolojik, demografik, hukuki, toplumsal, siyasal alanlarda yaşanan pek çok olay ve oluşum, izlenilen sosyal politikaların kapsam ve konularına daha önceki dönemlere göre çok daha farklı boyutlar kazandırmıştır. - işçi statüsü altında çalışanların yanısıra, hızla gelişen hizmet ve kamu kesimlerinde bağımlı statüler altında çalışanlar ile ekonomik yönden güçsüz ve bir iş bulup çalışabilme olanakları toplumun başka bireylerine göre daha sınırlı olan ya da bu olanaktan tümüyle yoksun bulunan kesimler de bu politikaların kapsamı içinde yer almışlardır. - Sosyal politikaların kapsamındaki sürekli genişleme, konularının da zamanla çoğalmasına yol açmıştır. Sosyal politikaların konuları; iş ilişkileri ve yaşamı ile sınırlı olmaktan çıkıp, toplumdaki tüm bireylerin yaşamları boyunca ve hatta öldükten sonra bile sorumluluklarını üstlenen bir çeşitlilik kazanmıştır. Sosyal Politika bilim dalı nasıl tanımlanabilir? - Sosyal Politika; toplumun bağımlı çalışan, ekonomik yönden güçsüz ve özel olarak esirgenmesi gereken kesimlerinin korunmalarını öngören politikaları konu alan bir sosyal bilim dalı olarak tanımlanabilir. - Sosyal Politika'yı, bireylerin gerek iş ve gerekse toplumsal yaşamları içinde karşılaştıkları ya da karşılaşabilecekleri tüm olumsuzluklara karşı korunup, gerektiğinde ise bakılıp, gözetilmelerini öngören politikaları üreten, sorgulayan ve uygulayan sosyal bilim dalı olarak da tanımlayabiliriz. Sosyal Politika bilim dalı ile kurulu siyasal ve ekonomik düzen arasında bir ilişkisi kurulabilir mi? Bu bilim dalının akademik temelleri ne zaman, kimler tarafından, hangi ülkede atılmıştır? - Sosyal Politika bir ülkenin salt ekonomik düzenine,gelişmişlik düzeyine ya da yönetim biçimi doğrudan bağlı bir bilim dalı olarak irdelenemez. - Sosyal Politika bilim dalının akademik temelleri Alman bilim adamları tarafından Almanya'da, 19. yüzyıl'ın sonlarında atılmıştır. - Sosyal Politika göreli olarak genç bir disiplindir. Bilimsel rüştünü kanıtlayıncaya dek konuları, kendisinden daha önce doğup, gelişmiş başka sosyal bilim dalları kapsamında görülüp, irdelenmiştir. Bu bilim dalını ifade eden Sosyal Politika adı, özellikle Avrupa ülkelerinde benimsenerek, bilimsel literatüre yerleşmiştir. Sosyal Politika bilim dalına önem kazandıran özellikleri nelerdir? - Sosyal Politika, konu aldığı politikaların kapsamında bulunan kesimlerin salt sayısal çoklukları nedeniyle değil, nitelikleri nedeniyle de önem taşır. - Sosyal devlet ilkesi; herkese, içinde yaşamakta olduğu toplumun olanaklarına uygun bir yaşam düzeyini sağlamakla kendini görevli bilen devlet anlayışını ifade eder. Toplumdaki bireylerin hiçbir ayrım gözetmeksizin ekonomik ve sosyal tüm haklara sahip kılınmalarını, bu hakları özgürce kullanabilmelerini hukuken güvence altına almakla kendini yükümlü gören devlet hukuk devleti ilkesini benimsemiş sayılır. - izlenilen sosyal politikaların gelişmişlik düzeyi, bir devletin sosyal devlet ilkesini benimsemiş olmasının da bir ölçütü olarak gösterilebilir.
1. Sosyal Politika, hangi tarihsel olayın kendine özgü koşulları altında doğup gelişmiş bir sosyal bilim dalıdır? a. Fransız Devrimi b. Rönesans ve Reform c. Sanayi Devrimi d. I.Dünya Savaşı e. 1929 Ekonomik Bunalımı 2. Devletlerin ilk kez sosyal nitelikli politikalar izlemeye başladığı dönemde, bu politikaların kapsamına kimler giriyordu? a. Çocuklar ve gençler b. Bağımlı statü altında çalışanlar c. Ekonomik yönden güçsüz olanlar d. işçi statüsünde çalışanlar e. Kadın işgücü 3. Sanayi Devrimi'nin hangi ülkede ve hangi dönemde başladığı kabul edilir? a. ingiltere'de, 18. yüzyıl başlarında b. ingiltere'de, 18. yüzyıl sonlarında c. Fransa'da, 18. yüzyıl ortalarında d. Almanya'da, 19. yüzyıl'ın ilk yarısında e. Almanya'da, 19 yüzyıl ortalarında 4. Aşağıdakilerden hangisi, sosyal politikalara doğrudan konu olan kesimler kapsamında yer almaz? a. Sakat ve eski hükümlüler b. Bağımlı statü altında çalışanlar c. Kamu görevlileri d. Çocuk ve kadın işgücü e. Bir sanayi işletmesinin sahibi 5. Aşağıdaki bağımlılıklardan hangisi çalışanın, işin yapılması, yürütüm biçimi ve koşulları yönünden çalıştırana tâbi olmasını ifade eder? a. Teknik b. Hukuki c. Mali d. Ekonomik e. Sosyal 6. Sosyal Politika'nın bir sosyal bilim dalı olarak akademik temelleri hangi ülkede atılmıştır? a. ingiltere b. Fransa c. Almanya d. ABD e. italya 7. Aşağıdakilerden hangisi, sosyal hukuk devleti ilkesine biçim veren bir etkendir? a. Sosyal politika alanındaki basılı çalışmaların çokluğu b. Sanayinin gelişme hızı c. Bağımlı statüler altında çalışanların çokluğu d. Ölüm oranlarının azlığı e. Sosyal politikaların gelişmişlik düzeyi 8. Aşağıdakilerden hangisinin, bağımlı statü altında” çalıştığı söylenebilir? a. Serbest meslek sahipleri b. Esnaf ve sanatkarlar c. işçiler d. Avukatlar e. Toprak sahibi çiftçiler 9. Aşağıdakilerden hangisi, sosyal politikaların göreli yeni sayılabilecek konularından biri değildir? a. Ayrımcılığın engellenmesi b. Tüketicinin korunması
c. Yer ve su altında çalıştırma yasakları d. Sakat ve eski hükümlülerin istihdamı e. Yaşlıların bakım ve gözetimi 10. Aşağıdakilerden hangisinin, sosyal politikaların önem kazanmasında rolü olmamıştır? a. 1. ve 2. Dünya Savaşı b. Ekonomik entegrasyon süreci c. işgücü hareketlilikleri d. Sovyetler Birliği'nin Dağılması E 1929 Ekonomik Bunalımı CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 CDBEACECCD ================================================== ==
ÜNİTE 2 Sosyal Politika ile Sosyal Politika'ya Yakın Bilim Dalları Arasındaki Yaklaşım Farklılıkları Sosyal politikalar hangi kurum ve kuruluşlarca taşınır? - Sosyal Politika, sosyal nitelikli kamusal politikaları konu alan bir sosyal bilim dalıdır. Bu nedenle başka kamusal niteliği olan politikalar gibi devlet eli ve denetimi altında sürdürülür. - Yerel yönetimler ile kar amacı gütmeyen gönüllü kuruluşların izleyecekleri sosyal içerikli politikalar,sosyal politikaları destekleyerek, güçlendirir. Sosyal politikalar ulusal ve uluslararası bağlamda neden ve nasıl ayrımlaştırılabilir? - Bir ülkenin ekonomik, sosyal, yönetsel ve kültürel koşulları, o ülkede izlenilen sosyal politikalara ulusal bir kimlik kazandırır. - Yönetim biçimi, ekonomik gelişmişlik düzeyi ve düzeni ne olursa olsun her ülkenin izlediği kendine özgü sosyal politikaları vardır. - Sosyal politikaların uluslararası kaynakları, günümüzde ulusal sosyal politikaları büyük ölçüde yönlendirip, biçimlendirmektedir. Sosyal politikalarla ulaşılmak istenilen hedeflere, nasıl varılabilir? - Sosyal politikalarla varılmak istenilen hedeflere ancak, sosyal planlama, hukuk normları, bu bilim dalına özgü sistemler, teknikler, bu amaçla yapılandırılan çeşitli kurum ve kuruluşlar aracılığıyla ulaşılabilir. Sosyal politikalar hangi kaynaklardan finanse edilir? - Sosyal politikalar, ağırlıklı olarak devlet bütçesinden ayrılan paylarla finanse edilir. - Başta yerel yönetimlerin bütçeleri olmak üzere, parasal nitelikli yaptırımlar, belirli bir amaca ayrılmış özel vergiler, harçlar, şans oyunlarının gelirleri, bağışlar, uluslararası kuruluşlardan alınan çeşitli yardımlar da sosyal politikaların kaynakları arasında yer alır. Sosyal Politika ile Ekonomi, Hukuk, Endüstri ilişkileri ve insan Kaynakları Yönetimi disiplinleri arasında nasıl bir benzerlik ve hangi farklılıklar bulunur? - Sosyal Politika sosyal bir bilim dalıdır. Bu nedenle de konusu insan, bir başka deyişle toplum olan başka sosyal bilim dalları ile aynı sistematik içinde yer alır. Sosyal Politika, konu aldığı politikaların kamusal niteliği nedeniyle, yine kamusal nitelikli politikaları konu alan başka sosyal bilim dalları ile de benzeşir. Ayrıca, aynı ya da benzer konuları olması yüzünden bu bilim dalının bazı sosyal bilim dalları ile özel bir yakınlığı da vardır. Kapsamında bulunan konulara, kendine özgü yöntemlerle yaklaşırken, komşu bilim dallarının bilgi ve verilerinden büyük ölçüde yararlanır. - Ancak, bu bilim dallarının konuları ve yaklaşımları arasında önemli farklılıklar vardır. Bu nedenle de, Sosyal Politika ile bu bilim dalının çevresinde bulanan sosyal bilim dalları arasındaki yakınlık, Sosyal Politika'nın akademik yetkinliğini kanıtlamış, bağımsız bir sosyal bilim dalı olma özelliğini ortadan kaldırmaz. - Ekonomi'nin konusu, ekonomik nitelikli olaylar ve oluşumlardır. Ekonomi bilminin alt dallarından birisi olan Ekonomi Politikası, ekonomik nitelikli belirli bir hedefe ulaşabilmek doğrultusunda alınabilecek kamusal politikaları, bir başkası olan Çalışma Ekonomisi ise spesifik olarak işgücünü bir üretim faktörü olarak ele alarak inceler.
- Hukuk kurallarını konu alan Hukuk Bilimi, Sosyal Politika'nın yarattığı ilkelerin hukuki düzenlemeler aracılığı ile uygulamaya konulabilmesi doğrultusunda bir araç niteliği taşır. - Endüstri ilişkileri, ya da Endüstriyel ilişkiler, örgütlü iş gören ve işveren ile devlet arasındaki ilişkileri bir sistem bütünlüğü içinde irdeleyen bir disiplindir. - Bir işletmede çalışanların tümü, o işletmenin insan kaynağını oluşturur. İnsan Kaynakları Yönetimi, bu kaynağın işletmenin stratejik hedefleri doğrultusunda en etkili ve verimli biçimde nasıl değerlendirileceğini ele alarak inceler. Bu çerçevede insan Kaynakları Yönetimi disiplini; işletmenin gereksinim duyduğu işgücünün sağlanılmasından geliştirilmesine, en üst düzeyde motive edilmesinden tatmin edilmesine dek uzanan geniş bir çalışma alanına sahiptir. 1. Aşağıdaki kuruluşlardan hangisi tarafından sürdürülen politikalar, kamusal sosyal politikaları destekler? a. Siyasal partiler b. Örgütler c. Bankalar d. Yerel yönetimler e. Meslek odaları 2. Bir holding tarafından izlenilen sosyal içeriği bulunan politikalar, hangi başlık altında sosyal politikaların dolaylı konusu olabilir? a. işletme sosyal politikası b. Özel kamusal politikalar c. Tüketici politikaları d. Esnek sosyal politikalar e. Ulusal sosyal politikalar 3. Aşağıdakilerden hangisi, ulusal sosyal politikaların finansman kaynakları arasında yer almaz? a. Devlet bütçeleri b. Parasal nitelikli yaptırımlar c. Özel sigortaların fonları d. şans oyunlarının gelirleri e. Harçlar 4. Aşağıdakilerden hangisi, bir ülkede sürdürülen sosyal politikaların ulusal kimliği üzerinde etkili olmaz? a. Nüfusun demografik özellikleri b. Ekonomik gelişmişlik düzeyi c. Ekonomik sistem ve anayasal düzen d. Uluslararası ilişkiler e. Gelenek ve görenekler 5. Aşağıdakilerden hangisi sosyal politikaların araçlarındandır? a. Sosyal planlama b. Sivil toplum örgütleri c. Yaptırımlar d. Kitle iletişim araçları e. Sivil savunma 6. insan, davranışlarının salt ekonomik yönü ile hangi sosyal bilim dalına konu olur? a. Sosyoloji b. insan Kaynakları Yönetimi c. Sosyal Politika d. Ekonomi e. Psikoloji 7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi, Ekonomi Politikası ile Sosyal Politika arasındaki ilişkiyi doğru olarak yansıtmaz? a. Her iki bilim dalı da kamusal nitelikli politikaları konu alır. b. Bu bilim dalları, birbirlerinin sağladıkları bilgi ve bulgulardan yararlanır. c. Bu bilim dallarına konu olan politikalar, birlikte ve birbirleri ile uyumlu olarak sürdürülmelidir. d. Her iki bilim dalı da sosyal bilim dalları kapsamında bulunur. e. Her iki bilim dalı da aynı araçlardan yararlanır. 8. Çalışma yaşamının aktörleri kimlerdir? a. Bağımlı statüler altında çalışanlar ile işverenler b. işçi ve işveren sendikaları c. Bağımlı statüler altında çalışanlar ile devlet
d. Sendika, federasyon ve konfederasyonlar e. Örgütlü işçi, işveren ve devlet 9. işletme sosyal politikaları kim ya da kimlerce taşınır? a. Devlet tarafından b. insan kaynakları yönetimleri tarafından c. Endüstri ilişkileri sistemi tarafından d. Sosyal güvenlik sistemi tarafından e. Hukuk kuralları ve kurumları tarafından 10. Sakatların istihdam edilebilmesinde yararlanılan çeşitli yol ve yöntemler, hangi bilim dalının çalışma alanı içinde kalır? a. Ekonomi Politikaları b. Çalışma Ekonomisi c. Sosyal Politika d. insan Kaynakları Yönetimi e. Endüstri ilişkileri CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DACDADEEBC ====================================================== ÜNİTE 3 Sosyal Politikaların Tarihsel Gelişimi Hangi koşullar altında oluşan ortam işçi kesiminin doğmasına yol açmıştır? - Sanayi Devrimi'nin koşulları altında oluşan ortam, işçi kesiminin doğmasına yol açmış, bu kesimin iş ilişkileri ve yaşamında korunma zorunluluğunun duyulması ile devletler sosyal nitelikli politikalar izlemeye başlamışlardır. - Sanayi Devrimi'ne dek süregelen dönemlerde de köleler, sefler, yamaklar, çıraklar, imalathane çalışanları, askerler, tutsaklar, gönüllüler gibi çalışma yaşamında yer alıp, ekonomik faaliyetlerde bulunan kişiler olmuştur. Ancak bu statüler altında çalışanların işçi sınıfının köklerini oluşturdukları söylenemez. Sanayi Devrimi hangi alanda yaşanılan gelişmelerle, hangi ülkede, ne zaman yaşanılmıştır? - Sanayi Devrimi; buhar, elektrik, gaz gibi keşfedilen yeni enerji güçlerinin, üretim sürecine uyarlanması ile birlikte 18. yüzyılın ikinci yarısında ingiltere'de yaşanılmıştır Sanayi Devrimi'nin koşulları üretim sürecini nasıl etkilemiştir? - Öncesine göre daha hızlı, daha çok, daha çeşitli, daha düzgün (standart ), daha ucuz üreten makineler, insan ve hayvanın kas gücünün, doğa gücünün ya da bu güçlere dayalı mekanik düzenlemelerin yerini alarak kurulan ilk fabrikalarda kullanılmaya başlanmıştır. - Sanayileşmenin gelişip, yaygınlaşması ile fabrikalarda çalışan işçilerin sayıları hızla çoğalmış ve önceki dönemlerinde var olmayan yeni bir toplumsal kesim oluşmuştur. Sanayi Devrimi'nin ardından çalışma koşulları giderek neden ağırlaşmış ve yaşanılan olumsuzluklar neden çalışma yaşamı ile sınırlı kalmamıştır? - Fabrika sahiplerinin, aşırı kâr etmeye ve kapital (sermaye) birikimine yönelmeleri, maliyet içinde işgücü payının azaltılmasına yönelik uygulamalara yol açmış, bu yüzden de çalışma koşulları giderek ağırlaşmış, işgücünün demografik yapısını değiştirmiştir. - Çalışma koşullarının giderek ağırlaşması ile çocuk ve kadınların fabrikalarda yaygın ve yoğun biçimde acımasızca kullanımının, toplumsal yaşamın her alanına olumsuz yansımaları olmuş ve büyük çalkantılara yol açmıştır. Sanayi Devrimi'nin yaşanıldığı dönemde geçerli ekonomi felsefesi ve kurulu hukuk düzeni, yaşanılan olumsuzluklara neden engel olamamıştır? - Sanayi Devrimi'nin yaşanıldığı dönemde geçerli klasik liberal düşünceler, devletin ekonomik yaşama katılım ve karışımına karşıydı. Bu nedenle de devletler, giderek ağırlaşan çalışma koşullarına karşın, iş ilişkileri ve yaşamını düzenlemek gereksinimi duymamıştır. - Kurulu hukuk düzeninin dayalı olduğu hukuki eşitlik ve sözleşme serbestisi ilkeleri, fabrika sahipleri ile işçilerin nitelikleri ve içinde bulundukları koşullar nedeniyle yaşanılan olumsuzluklara engel olamamıştır. Sosyal nitelikli ilk politikalarla kimlerin, hangi alanda, neden ve nasıl korunması öngörülmüştür? - Sanayi Devrimini yaşayan ülkelerde devletler; işçileri, iş ilişkileri ve yaşamında hukuki düzenlemelerle koruyabilmek için, sosyal nitelikli politikalar izlemeye başlamışlardır. 1. Sanayi Devrimi, önce hangi ülkede yaşanmıştır?
a. Almanya b. ABD c. İngiltere d. Fransa e. Rusya 2. Sanayi Devrimi, hangi enerji gücünün üretim sürecine uyarlanması ile başlamıştır? a. Buhar b. Elektrik c. Doğal gaz d. Nükleer enerji e. Petrol 3. Koorporasyon düzeni, hangi dönemde ekonomik yaşamın önemli bir parçası haline gelmiştir? a. 10. yy.'da b. 10-15. yy. arasında c. 15-18. yy. arasında d. 16-18. yy. arasında e. 18. yy.'da 4. Sanayi Devrimi'nin yaşanıldığı dönemde, iş ilişkileri ve yaşamının hangi alanında bir olumsuzluk gözlenmemiştir? a. Çalışma süreleri b. Ücretler c. Çocuk ve kadın işgücü kullanımı d. Hukuki eşitlik e. işgücü sağlığı ve güvenliği 5. Sanayi Devrimi önce hangi sektörde yaşanmıştır? a. Hizmet b. Dokuma c. inşaat d. Kimya e. Gıda 6. Aşağıdakilerden hangisi, Sanayi Devrimi'nin üretim süreci üzerinde oluşturduğu değişikliklerden birisi değildir? a. Üretim sürecinin hızlanması b. Üretim tekniğinin basitleşmesi c. Üretimin çeşitlenmesi d. Üretim birim maliyetinin yükselmesi e. Üretimin çoğalması 7. Aşağıdakilerden hangisi, Sanayi Devrimi'nin yaşanıldığı dönemde kadın işgücünün yaygın ve yoğun biçimde kullanılmasının nedenlerinden birisi değildir? a. Sayısal çoğunlukta olmaları b. Ailelerin birden çok üyesi ile çalışmak zorunda kalması c. Ucuz işgücü olmaları d. Uysal ve kolay yönetilir görülmeleri e. Üretim tekniğinin basitleşmesi 8. Sanayi Devrimi'nin yaşanıldığı dönemde, hangi ekonomik görüşün hakim olduğu söylenebilir? a. Klasik liberal b. Sosyalist c. Kollektivist d. Karma ekonomi e. Yeni liberal 9. Sanayi Devrimi'nin yaşanıldığı dönemde hangi ilkelere dayalı bir hukuk düzeni hakimdi? a. Hukuki eşitlik ve sözleşme serbestisi b. işçi yararına yorum ve işçiyi koruma c. Hukuki ve sosyal koruma d. Katılımcı ve karışımcı devlet koruması e. Sosyal devlet ve hukuk devleti 10. ilk sosyal nitelikli politikaların konusu kimlerdi? a. Çocuk işçiler b. Çalışan kadınlar c. Genç işgücü
d. Dokuma sanayinde çalışanlar e. Maden işçileri CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 CABDBDAAAA ÜNİTE 4 Sosyal Politikaların Türrkiye'deki Tarihsel Gelişimi Osmanlı imparatorluğunda sosyal nitelikli politika arayışları, hangi dönemde, hangi koşullar altında hangi alanlarda başlamış ve sürmüştür? 19. yüzyıl ortalarına dek, ekonomik ve mesleki yaşam üzerinde, pek çok Avrupa ülkesinde olduğu gibi Osmanlı imparatorluğunda da esnaf örgütleri etkili olmuştur. Osmanlı imparatorluğu, Tanzimat döneminde sanayileşmeye başlamıştır. Ancak imparatorluğun içinde bulunduğu ağır ekonomik, toplumsal ve siyasal koşullar nedeniyle ulusal sanayii, Cumhuriyet Dönemine dek önemli bir gelişme gösterememiştir. imparatorluk önce, Ereğli maden ocaklarında çalışan işçilerin mesleki yönden korunmasını öngören politikalara pozitif hukuk kuralları ile işlerlik kazandırmıştır. Daha çok İstanbul ve çevresindeki sanayi işletmelerde, sanayinin gelişmesine koşut biçimde, yavaş bir hızla çoğalan işçi kesimi, 19. yüzyılın son çeyreğinde dernekler çatısı altında örgütlenmeye başlar. Meslek örgütlerinin, daha çok ödenemeyen işçi ücretlerini alabilmek için başlattıkları işi bırakma eylemlerinin çoğalması, 20. yüzyıl başlarında yürürlüğe giren bir kanun ile yasaklanmalarını yol açmıştır. - Duyulan sosyal güvenlik gereksinimlerini karşılayabilmek için, 19. yüzyıl sonlarında çeşitli nizamnamelerle kurulan biriktirme ve yardım sandıklarından yararlanılmıştır. Sosyal politikaların Batı Avrupa ülkeleri ile Osmanlı imparatorluğundaki tarihsel gelişimleri arasında hangi benzerlikler ve farklılıklar bulunur? - Osmanlı imparatorluğunda sanayileşme süreci hızlı ve yaygın bir gelişme göstermemiş, Sanayi Devriminin nesnel koşulları oluşmamıştır. İmparatorluk 19. yüzyılın ortalarından başlayarak, Batı Avrupa ülkelerinden yaklaşık 100 yıl sonra sanayileşmeye başlamıştır. Sanayi Devrimini yaşayan ülkelerde dokuma kesimi ilk sanayileşen alan olmasına karşın, Osmanlı imparatorluğunda sanayileşme önce maden ve savaş donatım kesimlerinde başlamıştır. Osmanlı imparatorluğunda sanayileşme sürecinde yoğun biçimde çocuk ve kadın işgücü kullanılmamıştır. Sanayi Devrimini yaşayan ülkelerde ulusal sanayii kurulup, gelişirken, Osmanlı imparatorluğunda sanayileşme hareketleri yabancı sermaye ile işletmeler tarafından başlatılmıştır. Ülkemizde, önce Ereğli maden ocaklarında çalışan işçilerin korunmasını öngören politikalara pozitif hukuk kuralları ile işlerlik kazandırırken, Batı Avrupa ülkelerinde daha çok çalıştırılma yaşı ile çocuk ve kadın işgücü kullanımının sınırlandırılması ve çalışma süreleri gibi alanlar öne çıkmaktadır. Sanayi Devrimini yaşayan ülkelerde devletler, işçilerin ve onları destekleyen kesimlerin oluşturdukları büyük bir baskı gücünün etkisi ile yönelmek zorunda kalmışlardır. Oysa ki, ülkemizde böyle bir baskı gücü oluşmamış, yani hak kazanma mücadeleleri yaşanmamış, politikalar daha çok üst yönetimlerin iradeleri ile yönlenip, biçimlenmiştir. - Batı Avrupa ülkeleri ile Sanayi Devrimini yaşamadan sanayileşmeye başlayan ülkemiz arasında bazı benzerlikler de vardır. Örneğin; sosyal nitelikli politikalara önce işçi statüsü altında çalışanlar konu olmuşlardır. Sosyal politikalar ile sanayileşme süreci arasında bir koşutluk varolmuş ve bu politikalara daha çok pozitif hukuk kurallarından yararlanarak işlerlik kazandırılmıştır. Türkiyede Cumhuriyet Döneminde sosyal politikalar; hangi koşullar altında izlenilmeye başlanmış ve nasıl gelişmiştir? Bu politikaların özellikleri nelerdir? - Cumhuriyet döneminde devlet, önce yine Zonguldak ve Ereğli maden ocaklarında çalışan işçilerin korunmasını öngören politikalara hukuk kuralları ile işlerlik kazandırmıştır. - 1929 Ekonomik Bunalımından sonra Batı toplumlarınca benimsenen planlı, karma ekonomi modeli ve dayandığı sosyal devlet anlayışı, Türkiye için bir örnek oluşturmuş, bazı hukuki düzenlemeler böyle bir ortam içinde işlerlik kazanmıştır. - Türkiyede sosyal nitelikli politikalar, 2. Dünya Savaşının hemen ardından, kapsam ve içerik yönünden hızla gelişmeye başlar. - 1950li yıllarda, 1945-1950 yılları arasında gerçekleştirilenler kadar önemli ve hızlı olmasa da, bazı yeni adımların atılarak gelişmelerin sürdüğü görülür. - Türkiyede sosyal politikaların gelişimi 1960lı yıllarda yeniden ivme kazanmıştır. - 1970li yıllarda yaşanılan siyasal ve ekonomik sorunlar,sosyal politikalar yönünden pek çok olumsuzluğu beraberinde taşımıştır. - Türkiyede ekonomik sorunların giderek çoğalarak kronikleşmesi, sosyal politikaların yeterince
önemsenip,gereğince gelişebilmesini engellemektedir. 1. Osmanlı imparatorluğunda ilk sanayileşme hareketleri hangi dönemde başlamıştır? a. 19. yy. başlarında b. 19. yy. sonlarında c. Tanzimat döneminde d. Meşrutiyet döneminde e. 20. yy. başlarında 2. Osmanlı imparatorluğunda ilk sanayileşme alanları aşağıdakilerden hangisidir? a. Yol, cam, savaş donatım ve dokuma b. Ulaşım, maden ve imalat c. Dokuma, maden ve hizmet d. imalat, dokuma ve ulaşım e. Dokuma, hizmet ve cam 3. Aşağıdakilerden hangisi, loncalardaki meslek hiyerarşisinin doğru sıralamasıdır? a. Yamak-çırak-kalfa-usta-üstad b. Çırak-yamak-usta-kalfa-üstad c. Kalfa-çırak-yamak-üstad-usta d. Yamak-çırak-usta-kalfa-üstad e. Yamak-çırak-kalfa-üstad-usta 4. Tatil-i Eşgal Kanunu hükümleriyle aşağıdakilerden hangisi öngörülmüştür? a. işçilerin cemiyetler çatısı altında örgütlenebilmelerinin sınırlandırılması b. Biriktirme ve yardım sandıklarının işçi cemiyetleri tarafından kurulabilmesi c. Mesleki nitelikli cemiyetlerin ve faaliyetlerinin yasaklanması d. Mesleki nitelikli üst örgütlenmenin engellenmesi e. işçi statüsü altında çalışanlara hafta tatili hakkının verilmesi 5. Ülkemizde bilinen ve belgelenen ilk işçi meslek kuruluşu aşağıdakilerden hangisidir? a. Osmanlı Amele Cemiyeti b. Ameleperver Cemiyeti c. Terakk-i Sanayi Cemiyeti d. Mürettibini Osmaniye Cemiyeti e. Sanayi Amele Cemiyeti 6. Yeni Türk devletinin kurulmasının hemen ardından, izlenilecek ekonomi politikalarının belirlenmek üzere düzenlenen iktisat kongresi, hangi ilimizde yapılmıştır? a. Ankara b. istanbul c. izmir d. Sivas e. Eskişehir 7. Türkiyede çocuk ve kadın işgücünün korunmasına yönelik hukuki düzenlemeler ilk kez aşağıdaki kanunların hangisinde yer almıştır? a. Mecelle b. Borçlar Kanunu c. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu d. 3008 sayılı iş Kanunu e. 1961 Anayasası 8. Aşağıdakilerden hangisi, Cumhuriyet Döneminde maden ocaklarında çalışan işçilerin sosyal politikalara konu olmalarının nedenlerinden biri olarak düşünülemez? a. Maden ocaklarında büyük bir işçi kesiminin çalışıyor olması b. Sanayinin gelişmesi için önem taşıyan kömür üretiminde verimliliğin çoğaltılması c. Olumsuz çalışma koşullarının iyileştirilmesi d. Uluslararası Çalışma Örgütünün normlarına uyulması e. iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenilebilmesi 9. Türkiyede 1960lı yıllarda, sosyal politikalarda gözlenen gelişmelerin temelinde hangi etken bulunur? a Ulusal sanayinin gelişip, yaygınlaşması b. 1961 Anayasasında yer alan hükümler c. Uluslararası Çalışma Örgütü üyeliğinden doğan yükümlülükler d. işçi sendikalarının mücadeleleri e. Demokratik bir yönetim biçimine geçilmesi
10. Türkiyede ilk önce hangi sosyal sigortalar koluna işlerlik kazandırılmıştır? a. ihtiyarlık (yaşlılık) b. Malüllük (sakatlık) c. Meslek hastalığı d. Ölüm e. iş kazası CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 CAACBCCDBC ================================================== == ÜNİTE 5 Sosyal Politikaların Türkiye'deki Tarihsel Gelişimi Ulusal ve uluslararası sosyal politika kavramları arasındaki farklılıklar nelerdir? - Uluslararası kuruluşlar tarafından benimsenen sosyal nitelikli ilkeler ve yaratılan kurallar, yaşadığımız dönemde ulusal sosyal politikalara büyük ölçüde yön vermektedir. Her alanda yaşanılan entegrasyon süreci, bu yöndeki gelişmeleri uyararak, sosyal politikaların uluslararası kaynaklarına daha da önem kazandırmaktadır. - Uluslararası sosyal politikaların dayalı olduğu ilkeler ve kurallar, ulusal sosyal politikalar için bir kaynak oluşturur. Uluslararası sosyal politikaların doğup, gelişmesine hangi nedenler yol açmıştır? - Ülkeler arasında rekabet eşitliğini sağlamak, uluslar arası kamuoyunun baskısı, devletlerin siyasal yaklaşımları, kendi kendine yardım hareketlerinin uluslararası düzeyde kurumlaşması, sosyal politikaların uluslararası kaynaklarına duyulan gereksinim sosyal politikaların uluslararası boyutlar kazanmasında etkili olmuştur. Uluslararası sosyal politikalar günümüze dek süregelen dönem içinde, hangi koşullar altında, nasıl gelişmiştir? Sosyal politikaların uluslararası normlarını oluşturabilmek doğrultusundaki ilk girişimler, bireysel nitelikte olmuş ve olumlu bir sonuç vermemiştir. - Bu alanda yapılan bireysel girişimleri, bazı devletler tarafından başlatılan resmi çalışmalar izlemiş, ancak bu çabalardan da olumlu sonuçlar alınamamıştır. - Uluslararası bir meslek kuruluşunun, çeşitli devletler katında sürdürdüğü çalışmalar, sosyal politikaların ilk uluslararası normlarının dağılmasında etkili olmakla birlikte, bu yönde somut adımlar ancak 1.Dünya Savaşının ardından atılabilmiştir. Uluslararası sosyal politikaları taşıyan kuruluşlar arasında Uluslararası Çalışma Örgütü, hangi özellikleri ile öne çıkarak önem kazanır? - Uluslararası sosyal politikaların ilkelerini ve kurallarını yaratıp, geliştirmek, bu normlara evrensel düzeyde işlerlik kazandırmak, Uluslararası Çalışma Örgütünün doğrudan görev alanına girer. Bu özelliği nedeniyle Örgüt, başka uluslararası kuruluşlardan ayrılır. Uluslararası Çalışma Örgütünün organları ile bu organların işlevleri nelerdir? - Uluslararası Çalışma Konferansı, Uluslararası Çalışma Örgütünün yasama organıdır. Örgütün Sözleşme ve Tavsiye niteliğindeki kararları Konferans tarafı ndan alınır. - Uluslararası Çalışma Örgütünün Yönetim Kurulu, yürütme organı işlevi görür. - Uluslararası Çalışma Örgütünün, teknik ve sosyal alanlarda görev yapan iki alt uzman kuruluşu bulunur. Bu enstitü ve merkez, Uluslararası Çalışma Bürosu olarak adlandırılan, Örgütün bir başka organına bağlıdır. Uluslararası Çalışma Örgütünün Sözleşme ve Tavsiye niteliğindeki kararları, örgüte üye devletler yönünden neden önem ve değer taşır? Bu kararlar arasındaki farklılıklar nelerdir? - Uluslararası Çalışma Örgütü, oluşturduğu normlara ilişkin kararlar alırken, üye devletlerin koşullarını göz önünde tutar. Örgüte üye devletler, Tavsiye niteliğindeki kararlardan dilerlerse yararlanırlar. - Üye devletlerin; Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmelerini, Örgütün statüsünde belirtilen koşullara uygun olarak onaylayıp, uygulamaya koymak yönünde, Örgüte üye olmaktan kaynaklanan bir yükümlülükleri bulunur. Uluslararası Çalışma Örgütünün denetim süreci nasıl işler ve sonuçlanır? Örgütün bu bağlamda bir etkinliğinden söz edilebilir mi? - Uluslararası Çalışma Örgütü, üye devletleri, genel ve özel olarak denetler. - Örgüt, sürdürdüğü denetimlerin sonuçlarını, uluslar arası kamuoyuna katında dile getirir.
1. Uluslararası Sosyal Politika alanında ilk bireysel girişim kim tarafından başlatılmıştır? a. Daniel LEGRAND b. Sir Walter SCOTT c. Adolphe BLANQUI d. Robert OWEN e. Victor HUGO 2. Uluslararası Sosyal Politika alanındaki ilk resmi girişim, hangi ülke tarafından yapılmıştır? a. İngiltere b. İsviçre c. Almanya d. Rusya e. Fransa 3. Uluslararası Çalışma Örgütü hangi yıl kurulmuştur? a. 1900 b. 1909 c. 1919 d. 1929 e. 1945 4. Aşağıdakilerden hangisi, Uluslararası Çalışma Örgütünün organlarından biri değildir? a. Uluslararası Çalışma Örgütü Bürosu b. Uluslararası Çalışma Örgütü Konferansı c. Uluslararası Çalışma Örgütü Bakanlar Kurulu d. Uluslararası Çalışma Örgütü Uluslararası Sosyal Araştırmalar Enstitüsü e. Uluslararası Çalışma Örgütü Yönetim Kurulu 5. Uluslararası Çalışma Örgütünde yer alan işçi ve işveren kesimi temsilcilerini kim seçer? a. Üye devletin parlamentosu b. işçi ve işveren birliği c. Üye devletin hükümeti d. Ülke genelinde çok üyeye sahip üst işçi ve işveren sendikaları e. Ekonomik ve sosyal konsey 6. Uluslararası Çalışma Örgütünün Yönetim Kurulunda kaç hükümet temsilcisi delege bulunur? a. 10 b. 12 c. 28 d. 25 e. 30 7. Uluslararası Çalışma Örgütü Konferansında bir Sözleşme kararının alınabilmesi için gerekli kadar yetersayısı nedir? a. 1/3 b. 1/2 c. 3/5 d. 2/3 e. 4/5 8. Üye devletler kendilerine iletilen Sözleşmeleri, çok özel durumlarda, en geç kaç ay içinde yasama organına göndermekle yükümlüdür? a6 b. 12 c. 18 d. 24 e. 36 9. Aşağıdakilerden hangisi, Uluslararası Çalışma Örgütünün genel denetim yetkisi çerçevesinde oluşturduğu kurullardan birisidir? a. Konferans Komitesi b. Guvernörler Kurulu c. Uluslararası Araştırmalar Enstitüsü d. Uluslararası Araştırmalar Merkezi e. Adalet Kurulu 10. Uzmanlar Komitesi hangi üyelerden oluşur?
a 3 Uluslararası Adalet Divanı üyesinden b. Yönetim Kurulunun asli üyelerinden c. 10 Yönetim Kurulu üyesinden d. 20 bağımsız uzmandan e. Her üye devlet tarafından seçilerek, gönderilen üyelerden CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DBCCDCDCAD ================================================== ======== ÜNİTE 6 İstihdam Politikaları Sosyal politikaların, işsizlikle savaşım politikaları içindeki yeri ve işlevi nedir? - Ekonomi politikaları ile birlikte ve uyumlu biçimde sürdürülmesi gereken sosyal politikalar, sorunun sosyal sakıncalarını önleyebileceği gibi, çözümüne de küçümsenemeyecek katkılar sağlar. işsizlik; bireysel ve toplumsal yönden hangi olumsuzlukları beraberinde taşır? - Gelir sağlayabilecekleri bir işte çalışmaları, bireylerin fiziksel ve sosyal yönden var olabilmelerinin ön koşuludur. - işsizler, ulusal gelirin oluşumuna katkıda bulunmadan, bölüşümüne ortak olurlar. - işsizlik; kayıtdışı isihdamı ve yeraltı ekonomisini besler, endüstri ilişkileri ve sosyal güvenlik sistemlerini yıpratır, çalışma koşullarının ağırlaşmasına yol açar, engellilerin istihdamını engeller. işsizliğe karşı korumayı öngören sosyal politikaların dayanakları nelerdir? - Sosyal politikaların uluslararası kaynakları; devletleri, vatandaşlarını işsizliğe karşı korumakla yükümlü görür. Bu alandaki görevleri, sosyal hukuk devleti niteliğini kazanabilmelerinin de bir gereğidir. işsizliğe karşı istihdam politikalarının hangi araçlardan yararlanılır? - Nüfus Politikaları, Tarım Politikaları, Yeni Bilgi ve Beceriler Kazandırma Programları,.iş Bulma Hizmetleri, iş Yaratma Politikaları, Bağımsız Çalışmaya Yönlendirme, işsizlik sigortaları, iş Hukuku Kurallarının işsizlikle Savaşım Yönünde Yapılandırılması, iş ilişkileri ve Yaşamında Esnekleşme. 1. Aşağıdakilerden hangisi, iş arayanlar ile işgücü gereksinimi duyanların biraraya gelebilmelerini güçleştiren etkenlerden biri değildir? a. Çalışma koşullarındaki farklılıklar b. işgücü gereksinimlerindeki farklılıklar c. Gelir düzeylerindeki farklılıklar d. Sayısal çoklukları e. Coğrafi dağınıklıkları 2. iş piyasasında aracılık hizmetleri hangi dönemde verilmeye başlanmıştır? a. Sanayi Devriminin ardından b. Yüzyılımızın başlarında c. 1. Dünya Savaşından sonra d. 1929 Ekonomik Bunalımının ardından e. 2. Dünya Savaşının ardından 3. Çalışma yaşamında esnekleşme, önce hangi alanında başladı? a. işyeri b. Çalışma süresi c. Ücret d. iş ilişkisinin kurulması e. Sosyal sigorta 4. Aşağıdakilerden hangisi bir Sosyal Güvenlik Sisteminin primli aracıdır? a. Sosyal yardımlar b. Sosyal sigortalar c. Sosyal hizmetler d. Sosyal sübvansiyonlar e. Sosyal koruma
5. işsizlik sigortalarının hangi işlerde uygulanabilmesi güçtür? a. Sanayi b. Hizmet c. Ağır ve tehlikeli d. Tarım e. Sürekli 6. UÇÖ kararları, işsizlik sigortası ödeneğinin, sigortalının primine esas alınan son kazancının en az yüzde kaçının altında olamayacağını öngörür? a. 25inin b. 40ının c. 45inin d. 50sinin e. 65inin 7. işsizliğe karşı koruma, hangi ilkenin bir gereğidir? a. Sosyal adalet ilkesinin b. Hukuk devleti ilkesinin c. Adil refah ilkesinin d. Tarafsız devlet ilkesinin e. Sosyal devlet ilkesinin 8. işsizlik sigortaları, işsizliği hangi nitelikte bir risk olarak kabul eder? a. Sosyal - Mesleki b. Mesleki - Ekonomik c. Fiziksel - Mesleki d. Ekonomik - Fiziksel e. Sosyal – Ekonomik 9. Aşağıdakilerden hangisi işsizlik sigortasından yararlanabilmenin bir koşulu değildir? a. işsiz kalma nedeni b. iş önerisinin reddi c. Hak edilme koşullarının yerine getirilmesi d. Bekleme süresinin tamamlanması e. Kalifiyelik özelliği 10. Aşağıdakilerden hangisi, iş bulabilmenin kolaylaştırılması doğrultusunda işlevi olan hukuki bir düzenlemedir? a. Feshi ihbar önelleri b. Kıdem tazminatı c. Bildirimsiz fesih d. Deneme süresi e. Fazla süreli çalışmalar CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 CABBDCEEEB ÜNİTE 9 Ücret Politikaları Eşit işe, eşit ücret ödenmesi ilkesi, nasıl bir anlayışı ifade eder? ilkeye işlerlik kazandırabilmek, hangi koşulların varlığını gerektirir ve bu alanda hangi güçlüklerle karşılaşılır?
-Eşit işe eşit ücret ilkesi; aynı işyerinde, eşit değerde işlerde, aynı verimle çalışanların ücretleri arasında bir farklılık gözetmeme düşüncesini ifade eder. Aynı nitelikteki iş kavramının açık olarak ifade edilebilmesi yönünde karşılaşılan güçlükler, bu alanda güncel bir tartışma ortamının oluşmasına yol açmaktadır. Belirlenen ücretin reel değeri, fiyat yükselişleri karşısında hangi yol ve yöntemlerden yararlanarak, nasıl korunabilir? -Enflasyon oranlarının yüksek seyrettiği ülke ve dönemlerde, saptanmış olan ücretlerin gerçek satın alma gücünü korumak, gereksinim olmaktan da öte bir zorunluluk haline gelir. -Bu alanda; iş sözleşmeleri, mevzuat hükümleri, fiyat ve ücretlerin dondurulması yöntemi, toplumsal anlaşmalar, otomatik endeksleme yöntemi gibi araçlarından yararlanılır. En az ücret düzeyinin ülke genelinde belirlemesi neden önem taşır? Asgari ücreti, başka ücret düzenlemelerinden ayıran özellikler nelerdir? Asgari ücretler hangi kurumlar tarafından, hangi ölçüt ya da göstergelerden yararlanılarak, nasıl saptanır? -Sosyal ücret anlayışının bir gereği olarak, bağımlı statüler altında çalışanların ve bakmakla yükümlü bulundukları kişilerin sosyoekonomik gereksinimlerini asgari düzeyde karşılayabilmelerine yetecek ücret miktarı hukuki düzenlemlerle belirlenerek güvence altına alınır. -Asgari ücret taraşar açısından bağlayıcı bir ücret düzenlemesidir. işgörenin ve işin nitelikleri göz önünde tutularak belirlenmez. Tüm bağımlı statüler altında çalışanları kapsamanın ötesinde, parasal nitelikli bazı yaptırımlar ile ikramiye ve tazminatların hesaplanmasında bir gösterge olarak seçilir. Asgari ücret düzenlemesi, ulusal gelirin adil biçimde yeniden dağıtılabilmesi doğrultusunda bir sosyal politika aracıdır. Asgari ücretler, ülke genelinde sosyoekonomik bağlamda, mikro ve makro açıdan pek çok göstergeyi etkiler. -Çeşitli ülkelerde asgari ücretler, farklı kurum ya da kuruluşlar tarafından, farklı yöntemlerle belirlenir. Asgari ücretlerin ulusal düzeyde belirlenmesi yönünde bir anlayış giderek yaygınlaşmaktadır. Ücretler; ödenme biçimi, yeri ve dönemi yönünden nasıl korunulmalıdır? -iş görme karşılığında ödenen kök ücret parasal bir nitelik taşır. Ücret, bir ülkede geçerli para birimi ile işgünleri ve işyerlerinde ödenir. Ücretlerin düzenli olması gereken ödenme dönemi en çok 1 ay a dek uzatılabilir. Ücretin neden belgelenmesi gerekir? Ücreti belgeleme va belgeleri koruma alanında yükümlülük kime aittir? -Doğabilecek ihtilaşarda bir kanıta duyulacak gereksinim nedeniyle, ücret niteliğindeki ödemelerin belgelenmesi ve bu belgelerin işveren tarafından korunması gerekir. 1. Eşit işe eşit ücret ilkesi, aşağıdaki ücret türlerinden hangisi için geçerli değildir? a. Kök ücret b. Ek ücret c. Asgari ücret d. Kök ve ek ücret e. Akord ücret 2. Bir işyerinde görülen işlerin, birbirleriyle karşılaştırmasının yapılıp değerlerine göre sıralandırılmasına ne ad verilir? a. iş tanımı b. Ücret sistemi c. iş değerlendirmesi d. Hiyerarşi e. Performans 3. Aşağıdakilerden hangisi, ücretin satın alma gücünü korumak amacıyla yararlanılan araçlardan biri değildir? a. Toplumsal anlaşmalar b. Mevzuat hükümleri c. Otomatik endeksleme yöntemi d. iş değerlendirmesi e. iş sözleşmeleri. 4. Aşağıdakilerden hangisinde toplumsal anlaşmaların taraşarı doğru olarak verilmiştir?
a. Hükümet ve işveren sendikaları b. Hükümet ve işçi sendikaları c. Sivil toplum örgütleri ve meslek odaları d. işçi ve işveren sendikaları ve hükümet e. Yürütme, yasama ve yargı organları 5. Toplumsal anlaşmalar öğretide hangi adla da ifade edilmektedir? a. Tavsiye b. Sosyal kontrat c. Sözleşme d. Mukavele e. Toplu iş sözleşmesi 6. Eşel Mobil yönteminin uygulanması ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a. Bu yol ile reel ücretlerin sabit tutulması hedeşenir. b. Uygulamalarda daha çok fiyat endeksleri temel alınır. c. Toplu pazarlık sisteminin bir seçeneğidir. d. Ülke genelinde, yürürlüğe konulacak hukuki düzenlemelerle işlerlik kazanır. e. Toplu sözleşme hükümleri içinde yer verilebilir. 7. Asgari ücretlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a. Bir pazarlık ücretidir. b. Bağlayıcıdır. c. Ek ücret anlayışının ürünüdür. d. Salt işçi statüsü altında çalışanları kapsar. e. Normal iş süresinden daha uzun süren çalışmalar için ödenecek ücretlere ölçüt olur. 8. Asgari ücret düzenlemeleri hangi alanda doğrudan bir etki oluşturmaz? a. Genel fiyat düzeyi b. istihdam hacmi c. işsizlik oranları d. Ekonomik büyüme e. Sendikal kademelenme 9. Ücret ödenme dönemi en geç ne kadarda bir olabilir? a. 1 hafta b. 15 gün c. 1 ay d. 3 ay e. 6 ay 10. Ücret ödemelerini belgeleme konusunda kim ya da kimler yükümlüdür? a. işçi b. işçi ve işveren c. Personel müdürü ve yanında çalışan işçiler d. işveren e. Ödemelerle ilgili zarara uğrayan taraf CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ECDDBCBECD ================================================== =======================
ÜNİTE 10 Sakatların ve Eski Hükümlülerin Çalışma Yaşamında Korunması Kimlere engelli, sakat ve eski hükümlü denilir? -Bazı özeliklerinden ya da toplumun sosyo-ekonomik koşullarından kaynaklanabilen nedenlerle, toplumsal yaşamda yer alıp, uyum gösterebilmelerinde bir sınırlılık ya da olanaksızlık bulunan kişiler engelli olarak nitelendirilir. -Fiziksel ya da düşünsel yetenekleride bir eksiklik, bozukluk ya da yoksunluk bulunan kişilere sakat denilir. -Yargı kararı ile kesinleşen hürriyeti bağlayıcı cezasını tamamlayarak cezaevinden çıkan kişi eski hükümlü olarak nitelendirilir. Sakatlara ve eski hükümlülere yönelik sosyal politikalar nasıl gelişmiştir?Bu politikaların temelinde hangi nedenler bulunur? Dayanakları nelerdir?Bu politikaların başarısını hangi koşullar belirler? -Sakatlar 19. yüzyıl ın sonlarında, özel ve temel eğitim gereksinimlerinin karşılanabilmesi doğrultusunda sosyal politikalara konu olmaya başlamışlardır. 1. Dünya Savaşı ndan sonra tıbbi ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri, 2. Dünya Savaşı nın ardından da istihdam edilebilmeleri bu politikalar kapsamında öne çıkmıştır. Yaşadığımız dönemde ise, sakatlara ve eski hükümlülere yönelik sosyal politikalar, sakatların istihdam edilmelerini ve iş ilişkileri ile yaşamının sakatlar yönünden özel olarak düzenlenmesini öngörür. -Sakatların ve eski hükümlüler; sayısal çoklukları ekonomik açıdan taşıdıkları değer, sağlanabilecek psikolojik ve sosyal yararlar nedeniyle sosyal politikalara konu olurlar. Bu yönde getirilecek bir koruma rejimi, ahlaki ve hukuki bir sorumluluğun da gereğidir. -Sosyal politikaların ulusal ve uluslararası kaynakları da, sakatların ve eski hükümlülerin korunmasını öngörür. -Sakatların ve eski hükümlülerin korunabilmesi; bir ülkenin ekonomik gelişmişlik düzeyi, işgücü piyasasının koşulları, sosyal yaklaşımları ve kurulu hukuk sistemi ile yakından ilişkilidir. Sakatlar ve eski hükümlüler çalışma yaşamını hangi alanlarda, nasıl korunmalıdır? -Sakatlar ve eski hükümlüler kendi işlerini kurup, bağımsız çalışmaya yönlendirilebilir. Ancak, özellikleri ve bağımsız çalışmanın koşulları nedeniyle bu yöndeki uygulamalardan sakatların ve eski hükümlülerin yararlanabilmeleri güçtür. -Sakatların çalışma yaşamında korunması, işe yerleştirilmeden önce başlar. işe yerleştirilme aşamasında devam eder. işe yerleştirmelerinden sonra de süre giderek tamamlanır. Birbirini izlemesi gereken bu sürecin her aşamadaki başarısı, bir sonrakini etkiler. -Sakatlar ve eski hükümlülerin çalışma yaşamında bağımlı bir statü altında yer almasına yardımcı olan çeşitli yol ve yöntemlerden yararlanılır. 1. WHO tarafından, sakatların nüfusun yüzde kaçını oluşturduğu kabul edilmektedir? a. 1 ini b. 2 sini c. 3 ünü d. 5 ini e. 10 unu 2. Sakatların korunmasını öngören sosyal politikalara ilk önce, aşağıdakilerden hangisi konu olmuştur? a. Sakatlara parasal yardımlarda bulunulması b. Sakatların özel ve temel eğitimleri c. Sakatların tıbbi yönden rehabilite edilmeleri d. Sakatların mesleki yönden rehabilite edilmeleri e. Sakatların çalışma yaşamında yer alabilmeleri 3. Aşağıdakilerden hangisi eski hükümlülerin işe girmeden önce korunmaları kapsamında yer alan hizmetlerden birisidir? a. Tıbbi tedavi b. Tıbbi rehabilitasyon c. Tıbbi ve mesleki rehabilitasyon d. Özel eğitim e. Sosyal rehabilitasyon
4. Aşağıdakilerden hangisi, işlemiş olduğu her hangi bir suç nedeniyle, hakkındaki yargı kararı kesinleşerek hürriyeti bağlayıcı bir cezaya çarptırılan kişiyi ifade eden bir kavramdır? a. Zanlı b. Hükümlü c. Yaptırım d. Ceza e. Eski hükümlü 5. Uluslararası Çalışma Örgütü sakatlara ilişkin sözleşme kararını hangi yıl kabul etmiştir? a. 1945 b. 1952 c. 1960 d. 1965 e. 1983 6. Aşağıdakilerden hangisi, sakatlanan yetenekleri onarma, yeniden kazandırma ve kişiyi sakatlığı ile birlikte yaşamaya alıştırma hizmetini ifade eder? a. Tıbbi tedavi b. Tıbbi rehabilitasyon c. Özel eğitim d. Mesleki rehabilitasyon e. Sosyal rehabilitasyon 7. Bir işyerinin yanlızca bir bölümünün, sakatların ya da eski hükümlülerin istihdamı için ayrılması hangi yöntem kapsamında yer alan bir uygulama biçimidir? a. Kota b. işverenlerin sakat ve eski hükümlü çalıştırmaya özendirilmesi c. Bazı iş ve mesleklerin seçilerek sakatlar ve eski hükümlüler için ayrılması d. Korumalı işyerleri e. Evde çalıştırma 8. Aşağıdaki yol ve yöntemlerin hangisi, eski hükümlüler yönünden daha dar bir uygulanma alanına sahiptir? a. Kota b. işverenlerin sakat ve eski hükümlü çalıştırmaya özendirilmesi c. Bazı iş ve mesleklerin seçilerek sakatlar ve eski hükümlüler için ayrılması d. Korumalı işyerleri e. Evde çalıştırma 9. Sakatların iş ilişkileri ve yaşamının hangi alanında korunmaları gerekmez? a. Normal iş süreleri b. Ücret c. Fazla süreli çalışmalar d. Çalıştırma yasakları e. iş ilişkisinin son bulma koşulları 10. Türkiye de sakatların ve eski hükümlülerin istihdam edilebilmesi yönünde daha çok hangi yöntemden yararlanılmaktadır? a. Kota b. işe girebilmede öncelik tanım
c. Korumalı istihdam d. evde çalıştırma e. Tahsis CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 EBEBEBDCAA ÜNİTE 11 Kadınların Çalışma Yaşamında Korunması Kadınların korunmalarına yönelik sosyal politikalar, tarihsel gelişim süreci içinde nasıl oluşup, gelişmiştir? -Sanayi Devrimi ile birlikte yaygın ve yoğun biçimde çalışma yaşamında yer almaya başlayan kadınların önceleri, daha çok biyolojik özellikleri göz önünde tutularak çalışma yaşamında özel olarak korunmaları öngörülmüştür. iş Hukuku nun genel nitelikteki koruyucu hükümlerinden yararlanan kadın işçilere, yürürlüğe konulan buyurucu nitelikteki hukuk kuralları ile özel bir koruma rejimi de yaratılmıştır. Bu bağlamda kadın işçilere haklı(meşru) olarak nitelendirilebilecek, hukuki bir ayrıcalık getirilmiştir. -Kadın işçilerin çalışma yaşamında analık durumları nedeniyle korunabilmelerine yönelik sosyal politikalar ve bu politikalara işlerlik kazandıran hukuki düzenlemeler ise daha sonra, 19. yüzyılın son çeyreğinde uygulamaya konulmuştur. -Kadın erkek arasında sağlanılmak istenilen eşitlik hedefine, kadınların salt biyolojik ve genetik özellikleri nedeniyle korunmaları yolu ile varılamayacağının anlaşılmıştır. Böylece hukuk sistemlerinin kadın ve erkek arasında mutlak eşitliği sağlayabilecek biçimde yeniden yapılanmasına yönelik politikalara işlerlik kazandırılmaya başlanmıştır. -Çalışma yaşamının kadınlar yönünden özel olarak düzenlemesi ve mutlak eşitlik ilkesi, kadınlara yönelik açık (dolaysız) ayrımcılığın ortadan kaldırılabilmesinde belki yeterli olmuştur. Ancak, ayrımcılığın büyük bölümünü oluşturan örtülü (kapalı, dolaylı) ayrımcı uygulamaların bu yön ve biçimdeki politikalarla giderilemeyeceği yaşanılan deneyimlerle zamanla görülmüştür. Böylece, “olumlu ayrımcılık (affirmative action) olarak adlandırılan yeni ve önceki aşamalardakilere göre daha radikal araçları içeren sosyal politikalara yönel inmiştir. Çalışma yaşamında kadınlar hangi nedenlerle korunulurlar? -Kadınların çalışma yaşamında yer almalarının ekonomik, sosyal ve kültürel yönlerden mikro ve makro bağlamda yararları vardır. Kadınların iş ilişkileri ve yaşamında karşılaşabilecekleri engelleri aşabilmelerine yardımcı olmak ve çalışma haklarını korumak da bu politikaların hedefleri arasında yer alır. Kadınların çalışma yaşamında korunmasını öngören sosyal politikalar hangi hukuki dayanaklara sahiptir? -T.C. Anayasası nın 50. maddesinde yer alan hükümler, ulusal sosyal politikamızın hukuki temelini oluşturur. Bu hükümler doğrultusunda kadınların çalışma koşullarının biyolojik ve genetik özellikleri göz önünde tutularak özel olarak düzenlenmesini öngörmektedir. Nitekim, ülkemizde yürürlükte bulunan iş kanunları ile çalışma yaşamı Anayasa nın hükümleri doğrultusunda kadınlar yönünden özel olarak düzenlenmiştir. 4857 sayılı iş Kanunu ayrıca, cinsel kökenli ücret ayrımcılığını engelleyen hükümleri de içerir. -Kadınların korunması, sosyal politikaların uluslar arası kaynakları içinde de önemli bir yer tutar. BM, UNESCO, AB, AK, OECD gibi çeşitli uluslararası kuruluşun kararları, belgeleri, pek çok ülkenin taraf olduğu sözleşmeleri kadınların korunmasına yönelik ilkeler ve normlar içerir. Sosyal politikalar, kadınlar çalışma yaşamının hangi alanlarında, hangi yön ve biçimde korunmasını öngörür? -Biyolojik ve genetik özellikleri gözönünde tutularak kadınların yer ve su altındaki işlerde, gece dönemlerinde, ağır ve tehlikeli olarak nitelendirilen işlerde çalıştırılmaları buyurucu nitelikteki hukuki düzenlemelerle engellenir. -Kadınların analık durumları nedeniyle çalışma yaşamında korunmaları, doğumdan önce başlar ve doğumdan sonra da sürer. -Kadınların çalışma yaşamında ayrımcılığa karşı korunmasında hukuki eşitliği öngören ve kadınlardan yana ayrımcılık gözeten hukuki düzenlemelerden birlikte yararlanılır. 1. Kadınların iş ilişkileri ve yaşamında korunulmalarını öngören ilk hukuki düzenlemeler, hangi ülkede yürürlüğe konulmuştur? a. Almanya
b. ingiltere c. isviçre d. Fransa e. Rusya 2. Sosyal politikalarla, kadınların ilk önce hangi alanda korunmaları öngörmüştür? a. Ayrımcı davranışlar b. iş süreleri c. Analık durumu d Ücret e. Kadın erkek arasındaki hukuki eşitlik 3. Aşağıdakilerden hangisi, kadın işgücünün iş ilişkileri ve yaşamında korunmalarının nedenlerinden biri değildir? a. Biyolojik özellikleri b. Yaratıcı yeteneklerindeki sınırlılık c. Genetik özellikleri d. Analık durumları e. Cinsiyetler arasında ayrım gözetilmesi 4. Kadınlardan yana olumlu ayrımcı uygulamalar, hangi ayrımcılık türü ile savaşımda yararlanılan bir Sosyal Politika aracıdır? a. Açık b. Doğrudan c. Örtülü d. Hukuki e. Mutlak 5. Sosyal politikalar, kadınların iş ilişkileri ve yaşamının hangi alanında özel olarak korunulmalarını öngörmez? a. Gece dönemlerinde b. Ağır ve tehlikeli işlerde c. Doğum öncesinde d. Doğum sonrasında e. izin ve tatil dönemlerinde 6. Emzikli kadınların yararlanabilecekleri isteğe bağlı izin düzenlemeleri, aşağıdaki özelliklerden hangisini taşımaz? a. işe tekrar dönebilme hakkının tanınması b. Ücretsiz olması c. Kadının isteğe bağlı tutulması d. Sınırlandırılmış bir süreye bağlanması e. işverenin izninin aranılması 7. 1982 Anayasası nın hangi maddesi, kadınların korunmasını öngören ulusal sosyal politikalara yön ve biçim vermektedir? a. 25 b. 33 c. 50 d. 88 e. 100 8. Kreş ve emzirme odası açma yükümlülüğü, işyeri ile ilgili hangi göstergeye bağlı kılınmalıdır?
a. işletmenin ekonomik koşulları b. işyerinde çalışanların sayıları c. Kadınların yaş ve cinsiyetleri d. işyerinde sürdürülen işin niteliği e. işyerinde çalışan kadınların sayıları 9. 4857 Sayılı iş Kanunu na göre, kadın işçilere verilen emzirme (süt) izinleri, ne zamana dek sürer? a. 6 hafta b. 3 ay c. 6 ay d. Emzirme dönemi boyunca e. Çocuk 1 yaşına gelinceye dek 10. Sosyal politikalar aşağıdaki iş ya da mesleklerin hangisinde kadınların çalıştırılabilmelerini öngörür? a. Maden işletmesinin büro işlerinde b. Tünel inşaatında c. Kanalizasyon şebekesinin döşenmesinde d. Sünger çıkartılmasında e. Metro tunelleri yapımında CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 BBBCEECEEA ================================================== ====== ÜNİTE 12 Çocukların ve Gençlerin Çalışma Yaşamında Korunması Sosyal politikalar yönünden çocuk ve genç sözcükleri, hangi kesimleri ifade eder? -En az çalıştırılma yaşının altında bulunanlar çocuk işgücü olarak ifade edilebilir. Genç işgücü denilince yaşları en az çalıştırılma yaşı ile fiziksel, düşünsel gelişme süreci ve zorunlu eğitim süresinin tamamlandığı yaş arasında olanları anlamak gerekir. -Çocuk ve genç işgücünü nitelendiren yaş dışında başka ölçütlerin de bulunması, bu bağlamda standart ortak bir normun yaratılabilmesini güçleştirmektedir. Çocuklar ve gençler çalışma yaşamına nasıl girmişler ve bu kesimin korunmasını öngören politikalar günümüze dek hangi yön ve biçimde gelişmiştir? -Çocuk ve genç işgücü; tüm dünyada, her dönemde, özellikle tarım kesiminde ekonomik yaşam içinde yer almıştır, Ancak bu kesim, işçi statüsü altında çalışma yaşamına Sanayi Devrimi'nin kendine özgü koşulları altında girmiştir. -Sosyal politikaların uluslararası ilke ve kuralları; iş ilişkileri ve yaşamının, çocuklar ve gençler yönünden özel olarak düzenlenmesini öngörür. Çocukların ve gençlerin neden korunması gerekir? -Fiziksel ve düşünsel gelişmelerini sağlıklı olarak tamamlayabilmeleri, temel ve mesleki eğitim hizmetlerinden en üst düzeyde yararlanabilmeleri için çocuklar ve gençler çalışma yaşamı içinde özel olarak korunurlar. -Çocuk ve genç işgücünün hem toplumsal yaşam ve hem de iş ilişkileri ile yaşamında korunması devletin sorumluluk alanına girer. Ancak, işverenler de bu alanda sosyal bir sorumluluk taşırlar. Çocukların ve gençlerin korunmasını öngören politikalar, hangi ulusal ve uluslararası kaynaklara dayanır? -T.C. Anayasası nda yer alan ilkeler, ülkemizde çocukların ve gençlerin çalışma yaşamında korunmasına yönelik ulusal sosyal politikaları yönlendirip, biçimlendirmektedir. Bu hedef doğrultusunda getirilmiş olan ilkeler ve normlar, sosyal politikaların uluslararası kaynakları içinde de geniş bir yer tutar. Çocuklar ve gençler çalışma yaşamının hangi alanlarında, hangi yön ve biçimde korunmalıdırlar. -En az çalıştırılma yaşının altında bulunan çocuklar; mutlak bir çalıştırma yasağı kapsamında hiç bir
statü altında ve hiç bir işte çalıştırılamazlar. -Sosyal politikalar; gençlerin yer ya da su altında, gece dönemlerinde sürdürülen, ağır ve tehlikeli olarak nitelendirilen, akord ücret sistemlerinin, fordist üretim tekniklerinin kullanıldığı işlerde, ahlaki yönden çalıştırılmaları sakıncalı olan işyerlerinde çalıştırılmalarının ve normal iş süresinden daha uzun süreli çalışmalar içinde yer alabilmelerinin hukuki düzenlemelerle yasaklanmasını öngörür. -Çalışma yaşamı, işin sağlık yönünden kişiye uygunluğu ve iş süreleri yönünden gençler için özel olarak düzenlenir. . Çocuklar ve gençlerin, Sanayi Devrimi yaşanmadan önce, ekonomik yaşamın daha çok hangi alanda yer aldıkları düşünülebilir? a. Ticaret b. Sanayi c. Hizmet d. Tarım e. Kamu 2. Aşağıdakilerden hangisi, çocukların ve gençlerin Sanayi Devrimi ile birlikte işçi statüsü altında çalışma yaşamında yer almaya başlamasının nedenlerinden birisi değildir? a. Uysal ve kolay yönetilir görülmeleri b. Teknolojik gelişmelerin çocuk ve genç işgücünden yararlanılmasına olanak tanıması c. Ailelerin birden çok üyesi ile çalışma yaşamında yer almak zorunda kalması d. Ucuz işgücü olarak görülmeleri e. Özen ve uzmanlık gerektiren işlerde daha başarılı olmaları 3. Sosyal politikalar açısından, çocuk ve genç işgücü kavramlarını aşağıdaki kriterlerden hangisi belirler? a. işin niteliği b. Yaş c. Hizmet süresi d. Çalışılan kesim e. Bireysel özellikler 4. Aşağıdaki kuruluşlardan hangisinin çocukların ve gençlerin korunmasını öngören bir yasama çalışması yoktur? a. UÇÖ b. BM c. IMF d. AK e. UNICEF 5. Uluslararası Çalışma Örgütü sözleşme hükümlerinde dünya genelinde belirlenmiş olan en az çalıştırılma yaşı kaçtır? a. 10 b. 12 c. 13 d. 15 e. 16 6. Çocuk Hakları Bildirgesi BM tarafından hangi yıl kabul edilmiştir? a. 1919 b. 1945 c. 1959 d. 2000
e. 2001 7. Örgün eğitim veren bir devlet okulunda 5 saat öğrenim gören bir öğrenci, normal günlük iş süresi 7.5 saat olan bir işyerinde günde kaç saat çalıştırılabilir? a. 5 b. 2.5 c. 3 d. 7.5 e. 12.5 8. Aşağıdaki işlerden hangisinde gençlerin çalıştırılmaları uygun olabilir? a. Yer altında sürdürülen işlerde b. Normal iş süresinden daha uzun süreli çalışmalarda c. Ağır ve tehlikeli olarak kabul edilen işlerde d. Su altında sürdürülen işlerde e. Sanaiye ait işlerde 9. UÇÖ ü sözleşmeleri, gençlerin yıllık izin sürelerinin en az ne kadar olmasını öngörür? a. 10 gün b. 12 gün c. 20 gün d. 3 hafta e. 1 ay 10. UÇÖ ü sözleşmeleri, gençlerin hafta tatillerinin kesintisiz olarak, kaç gün verilmesini öngörür? a. 1 b. 1.5 c. 2 d. 2.5 e. 3
CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DEBCCCBEBC ÜNİTE 13 Yaşlıların Bakımı, Gözetimi ve Korunması Kimler, neden yaşlı olarak kabul edilir? -65 ve daha yukarı yaşlarda olanlar genel bir yaklaşımla yaşlı olarak nitelendirilir. Yaşlılara yönelik sosyal politikalara duyulan gereksinim, yaşadığımız dönemde hangi nedenlere çoğalmıştır? -Yaşlıların sosyal politikalara konu olmalarının temelinde çeşitli nedenler bulunur. Bunların başlıcaları; nüfus yapısındaki değişim, sosyal güvenlik sistemlerindeki gelişme, aile yapısındaki değişim, ekonomik nedenler, hümaniter nedenler, demokratik yönetimlerin yaygınlaşması ve sosyal hukuk devleti ilkesinin benimsenmesi olarak sıralanabilir. Yaşlıların bakılmalarını, gözetilmelerini ve korunmasını öngören politikaların, ulusal ve uluslar arası bağlamda hukuki dayanakları nelerdir? -Yaşlıların korunmasını öngören ilkeler, sosyal politikaların uluslararası kaynaklarında daha çok, sosyal sigortalar kolu kapsamında irdelenmiştir. -T.C. Anayasası nın “Yaşlılar devletçe korunur. Yaşlılara devlet yardımı ve sağlanacak diğer haklar ve kolaylıklar kanunla düzenlenir hükmü ülkemizde yaşlılara yönelik ulusal sosyal politikaların temel hukuki dayanağını oluşturur. Bu hüküm doğrultusunda hazırlanıp, yürürlüğe konulan çeşitli mevzuat konunun bu bağlamda ki hukuki çerçevesini oluşturur. Yaşlıların bakılmalarını, gözetilmelerini ve korunmalarını öngören politikalarla hangi hedeflere, hangi
araçların yardımı ile ulaşılabilir? -Yaşlılara yönelik sosyal politikalarla sosyal denge, sosyal adalet, sosyal bütünleşme ve sosyal gelişmenin sağlanması hedeflenir. -Toplumların sosyo-ekonomik ve kültürel yapıları ile koşullarının, yaşlılara yönelik politikalar üzerinde izleri bulunur. -Sosyal politikalarla yaşlılar; bir gelir güvencesine sahip kılınarak, istihdam edilmelerine yardımcı olunarak, çalışma yaşamında ayrımcılığa karşı korunarak, kurumsal bakım ve gözetim hizmetleri verilerek, sağlık yardım ve hizmetlerinden yararlandırılarak, sosyal hizmetler sağlanılarak korunmaya çalışılır. Türkiye de yaşlı nüfus hangi özellikleri taşımakta ve izlenilen sosyal politikalar hangi yönde biçimlenmektedir? -Türkiye de yaşlılar sayısal olarak sürekli çoğalmaktadır. Hiç evlenmemiş, boşanmış ya da eşi ölmüş yaklaşık 1 milyonu aşkın yaşlının bakım, gözetim ve korunma gereksinimi içinde olduğu düşünülebilir. Ailelerin bu bağlamdaki koruma işlevleri kentleşme ve sanayileşme sürecinde azalmaktadır. -Türkiye de yaşlılara yönelik politikalar, büyük ölçüde sosyal sigorta kurumları ve SHÇEK tarafından taşınmaktadır. Yerel yönetimlerin ve gönüllü kuruluşların bu politikalara katkıları çok azdır. 1. Aşağıdaki özelliklerden hangisi, kronolojik yaş ölçütünün üstünlükleri arasında yer almaz? a. Kullanımının basit olması b. Göreli olarak objektifliği c. Somut bir gösterge niteliği taşıması d. Yaygın olarak kullanılması e. Bireysel özellikleri yansıtması 2. Aşağıdakilerden hangisi yaşlı nüfus tanımının kapsamı içinde yer almaz? a. 55-65 yaş grubunda olanlar b. 60-65 yaş grubunda olanlar c. 65-70 yaş grubunda olanlar d. 65 den daha yukarı yaşlarda olanlar e. 70 den daha yukarı yaşlarda olanlar 3. Aşağıdakilerden hangisi yaşlılara yönelik sosyal politikalara duyulan gereksinimin nedenlerinden birisi değildir? a. Nüfus yapısındaki değişim b. Sosyal güvenlik sistemlerindeki gelişme c. Aile yapısındaki değişim d. Demokratik yönetimlerin yaygınlaşması e. Çalışma yaşamında esnekleşme 4. Nüfus yapısındaki değişim ile ilgili olarak, aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez? a. Ekonomik yönden gelişmiş ülkelerde doğum oranları azalmaktadır. b. Ekonomik yönden gelişmiş ülkelerde ölüm oranları azalmaktadır. c. Tüm ülkelerde ortalama yaşam süresi uzamaktadır. d. Ekonomik yönden gelişmemiş ülkelerde ölüm oranları çoğalmaktadır. e. Ekonomik yönden gelişmemiş ülkelerde ortalama yaşam süresi kısalmaktadır. 5. Aşağıdakilerden hangisi sosyal güvenlik harcamalarını çoğaltmaz? a. Özel sigorta uygulamalarının yaygınlaşması b. Erken emekliliğin özendirilmesi c. Yaşlılık sigortasından yararlanma koşullarının ağırlaştırılması d. Sosyal güvenlik sistemlerinin yaygınlaştırılması e. Sosyal güvenlik sistemlerinin kişiler ve riskler yönünden kapsamının gelişmesi 6. Yaşlı nüfusun aktif nüfusa katılma oranı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a. Genelde yükselmektedir.
b. Genelde düşmektedir. c. Gelişmiş ülkelerde yükselmektedir. d. Gelişmemiş ülkelerde düşmektedir. e. Gelişmiş ülkelerde düşmektedir. 7. Korunmaya, bakıma ya da yardıma muhtaç aile, çocuk, sakat, yaşlı ve diğer kişilere götürülen sosyal hizmetler ve bu faaliyetlerin düzenlenmesi amacıyla 1983 yılında, 2828 sayı ile yürürlüğe konulan kanun aşağıdakilerden hangisidir? a. Sosyal Hizmetler Kurumu Kanunu b. Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu c. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu d. Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları Kanunu e. Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları Sosyal Hizmetler Kanunu 8. 1976 yılında yürürlüğe konulan 2022 sayılı Kanun, kaç yaşını doldurmuş muhtaç, güçsüz ve kimsesiz Türk vatandaşlarına aylık bağlanılmasını öngörür? a. 60 b. 65 c. 70 d. 75 e. 80 9. Aşağıdakilerden hangisi, yaşlılara yönelik sosyal politikaların hedefleri arasında yer almaz? a. Sosyal denge b. Sosyal adalet c. Sosyal örgütlenme d. Sosyal bütünleşme e. Sosyal barış 10. Ülkemizde en çok özel huzurevi kimler tarafından işletilmektedir? a. Vakıflar b. Belediyeler c. Azınlıklara ait kuruluşlar d. Dernekler e. Gerçek kişiler CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DEDCBCBCE ================================================== ======== ÜNİTE 14 Çevre Politikaları Çevre kavramı ve çevre sorunları nasıl tanımlarak, sistematize edilebilir? -Sosyal politikalar açısından hava, toprak, su, bitki ve hayvan varlığı ile doğal ve tarihsel zenginliklerin tümü çevre olarak tanımlanır. Çevre ortamları ve koşullarından kaynaklanabilecek tüm olumsuzluklar ise çevre sorunları olarak ifade edilir. -Çevre sorunları kirlenme, tükenme ve estetik çirkinleşme başlıkları altında sistematize edilebilir. Çevre politikaları ne zaman izlenmeye başlanmış ve bu politikalar günümüze dek süregelen dönem içinde nasıl gelişmiştir? -Çevre ile ilgili sorunlarla ilk kez sanayi döneminde karşılaşılmıştır. Bu sorunların çözülebilmesi yönündeki kamusal politikalar ise, 20. yüzyılın ikinci yarısında sorgulanıp, izlenilmeye başlanmıştır. Çevre sorunları hangi nedenlerden kaynaklanır? Hangi alanlarda etkili olur ve neden önem taşır?
-Sanayileşme, kentleşme ve nüfus çoğalışı yaşadığımız dönemde çevre sorunlarına yol açan başlıca nedenlerdir. -Ozon tabakasının incelmesi, sera etkisi ve iklim değişikliği, hava kirliliği ve asit birikimi günümüzde karşı karşıya bulunulan çevre sorunları içinde özellikle öne çıkmaktadır. -Doğal dengenin bozulması, yeryüzünde tüm insanların geleceği açısından yaşamsal bir önem taşır. Yaşadığımız dönemde, hangi uluslararası kurum ve kuruluşların çalışmaları çevre politikalarına büyük ölçüde yön ve biçim vermektedir? -Başta BM, OECD, AB olmak üzere evrensel, kıtasal ve bölgesel pek çok kuruluşun çevrenin korunmasına yönelik yasama çalışmaları, ulusal çevre politikaları yönünden önemli bir kaynak oluşturmaktadır. Türkiye de izlenilen çevre politikalarının, hukuki dayanakları ve özellikleri nelerdir? -Türkiye de çevre sorunlarına olan ilgi ve duyarlılık giderek çoğalmakta, bu alanda önemli bazı gelişmeler kaydedilmektedir. Ancak ülkemizde, konunun tarafları arasında üzerinde görüş birliğine varılarak yapılandırılmış ulusal bir çevre politikasının varolduğunu söyleyebilmek güçtür. Çevre politikalarının hedefleri ve öncelikleri nelerdir? Çevre politikalarına hangi ilkeler egemen olur? -Çevre politikasının temel hedefi, insan yaşamının ve sağlığının şimdi ve gelecekte çevreden doğabilecek zararlardan korunmasıdır. -Çevre politikaların öncelikleri; insan sağlığının korunması, ekolojik dengenin korunması, kültürel, tarihsel ve estetik değerlerin korunması, ekonomik verimliliğin sağlanması olarak sıralanabilir. -Çevre politikaları; kirleten öder, kirletenini kusursuz sorumluluğu, bütünleştirme, önceden önleme, işbirliği ve sakınma ilkelerine dayalı olarak yönlenip, biçimlenir. 1. Doğanın dengesi insanlığın geleceğini de tehlikeye atacak ölçüde ilk kez ne zaman bozulmuştur? a. 1970 li yıllardan itibaren b. I. Dünya Savaşı sonrası c. II. Dünya Savaşı sonrası d. Sanayi Devrimi ile e. Soğuk Savaş sonrası 2. Çevre sorunlarının çözümüne yönelik uluslararası işbirliğinin ilk adımları hangi ülkelerin baskısı ve talebi ile gerçekleşmiştir? a. Sanayileşmiş ülkelerin b. Sanayileşmemiş ülkelerin c. Türkiye nin d. Az gelişmiş ülkelerin e. Çevre sorunları yaşamak istemeyen ülkelerin 3. Kirlenmenin yol açtığı her türlü zararlı sonucun sorumluluğunun ve giderilmesi için gerekli masrafların kirletene yüklenmesi ilkesine ne ad verilir? a. Önceden önleme ilkesi b. Kirletenin kusursuz sorumluluğu c. Bütünleştirme ilkesi d. Kirleten öder ilkesi e. işbirliği ilkesi 4. Birleşmiş Milletlerin çevre ile doğrudan ilgili uzmanlık kurumu aşağıdakilerden hangisidir? a. Besin ve Tarım Örgütü (FAO) b. Dünya Bankası c. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) d. Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) e. Uluslararası Para Fonu (IMF) 5. Birleşmiş Milletlerin düzenlediği ilk çevre konferansı hangi yıl ve nerede düzenlenmiştir
a. 1972 Stockholm b. 1982 Nairobi c. 1972 Rio d. 1982 Tahran e. 1972 Londra 6. Ülkemizde Çevre Kanunu hangi yıl yürürlüğe girmiştir? a. 1980 b. 1983 c. 1993 d. 1995 e. 2000 7. Anayasamızın 56. maddesine göre; çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesine önlemek kimin görevidir? a. Sivil toplum örgütlerinin b. Devletin ve vatandaşların c. Sadece devletin d. Sanayicilerin e. Yerel yönetimlerin 8. Çevre sorununun ortaya çıkardığı tehlikelere yönelik kamuoyu tepkisi neden genellikle geç kalmaktadır? a. Çevre sorunları ancak ekolojik sistemin tolerans sınırının aşılması durumunda fark edilebildiğinden b. Çevre sorunları bizi hemen hemen hiç etkilemediğinden c. Daha önemli sorunlarımız olduğundan d. Çevre sorunları önlenemeyeceğinden e. Kitle iletişim araçlarının yetersizliğinden 9. Çevre politikasının temel önceliği nedir? a. Ekonomik verimliliğin sağlanması b. insan sağlığının korunması c. Çevresel zararların ortadan kaldırılması d. Estetik değerlerin korunması e. Kültürel değerlerin korunması 10. Aşağıdakilerden hangisi çevre politikasının temel ilkelerinden biri değildir? a. Kirleten öder ilkesi b. Kirletenin kusursuz sorumluluğu c. Eşitlik ilkesi d. Bütünleştirme ilkesi e. işbirliği ilkesi CEVAPLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DADCABBABC