SOSYAL B İ LG İ LER Hazırlayan : Sinan ÖZER
B Ö LGELER İ M İ Z • EGE BÖLGESİ • KARADENİZ BÖLGESİ • MARMARA BÖLGESİ • AKDENİZ BÖLGESİ • İÇ ANADOLU BÖLGESİ • DOĞU ANADOLU BÖLGESİ • GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ
EGE BÖ L GESİ • Kıyılar ı gir intili çıkıntılıdır .Bu kıyılar da bir çok doğal liman ve kör fezler var dır . • Ege kıyısı yur dumuzun en uzun kıyısıdır . • Bölgedeki dağlar genelde doğubatı yönünde denize dik uzanır . • Nehir ler in denize döküldükler i ağızlar ında delta ovalar ı oluşmuştur . • Ovalar ı:Bakır çay,Gediz,Büyük Mender es,Küçük Mender es • Bölgede Akdeniz ikliminin kar akter istik bitkisi olan çam ve makiler gör ülür . • Bölge alan bakımından 5.büyük bölgemizdir .
EGE B Ö LGES İ •
B B öö lgenin Da ğlar ı •Kaz Dağı,Murat Dağı,Boz Dağlar,Aydın Dağları,Alaçam Dağları,Yunt Dağı,Madra
Akarsu ve G ö lleri • Büyük Menderes(Kemer Barajı ve Adıgüzel Barajı) • Küç ük Menderes • Gediz(Demirkö prü Barajı) • Bakırç ay • GÖLLER : • Bafa • Marmara
MADENLER İ ,ÜR ÜNLER İ
• LİNYİT : (Soma,Tavşanlı,Seyitömer ,Tunçbilek,Yatağan) • DEMİR : ( EYMİR) • CİVA : ( ÖDEMİŞ , KARABURUN ) • KROM : ( Köyceğiz , Kütahya,Menteşe ve çevr esi • ZIMPARATAŞI, YER ALTI KAYA TUZU • BOR : EMET <<<< MERMER : AFYON • ALTIN : Ber gama • TAHIL,TÜTÜN,PAMUK,HAŞHAŞ, • ÇEKİRDEKSİZ ÜZÜM,İNCİR,TURUNÇGİLLER,ZEYTİN,İNCİR
MARMARA BÖ L GESİ •
MARMARA B Ö LGES İ • Bö lge yurdumuzun kuzeybatısında yer alır.Yurdumuzun Avrupa’ya aç ılan sınır kapısı Kapıkule buradad ır. • Bu bö lgede Akdeniz,Karadeniz,Karasal iklimin üç ü de gö rülür. • Bö lge kaplad ığı alan bakımından ikinc i küç ük bö lgesi o lmasına rağmen,nüfus bakımından en büyük bö lgemizdir. • Karadeniz’i Marmara Denizine bağlayan İstanbul Bo ğazı ile Marmara’yı Ege Denizi’ne bağlayan Çanakkale Bo ğazı bu bö lgededir. • Bö lge o rtalama yüksekliği en az o lan yö remizdir.
DAĞLARI,AKARSULARI,GÖLLERİ • Istr anca(Yıldız) Dağlar ı,Tekir dağ,Asya kısmında ise Uludağ. • Ayr ıca Kaz Dağlar ı’nın bir bölümü bur adadır . • AKARSULARI:MERİÇ :Yunanistan ile ar amızda sınır oluştur ur .Bunun kolu olan Er gene tamamen bizimdir . • SUSURLUK , SAKARYA’NIN AŞAĞI BÖLÜMÜ • GÖLLER:İznik,Ulubat,Manyas(Kuş Cenneti),Büyük Çekmece,Küçük Çekmece,Ter kos
MADENLER İ,ÜR ÜNLER İ • Linyit:Kütahya yöresi • Mer mer : Marmara Adası • Bölgenin güney bölümünde zengin BOR MİNERALLERİ vardır. • ÜRÜNLER:Tahıl,pancar,tütün,zeytin, • susam,üzüm,meyve,ayçiçeği • Ayrıca balıkçılık,orman ürünleri,ve ipek böcekçiliği önemli gelir kaynağıdır.
KARADENİ Z B Ö LGES İ •
KARADENİ Z BÖ L GESİ • Bu bölge yurdumuzun kuzeyini kapsar. • Bölge genelde engebeli ve dağlıktır.Buradaki dağlara genelde Kuzey Anadolu Dağları denir.Bu dağlar doğudan batıya doğru sıralar halinde Karadeniz’e paralel olarak uzanırlar.Bu nedenle Karadeniz kıyılarında girinti çıkıntı azdır.Burada sadece Sinop limanı doğal limandır. • Samsun Ereğli Trabzon limanları ise dalgakıranlarla yapılmış limanlarımızdır. • Dağlar denize çok yakın olarak uzandığından kıyılarda fazla düzlükler yoktur.
DAĞLARI,AKARSULARI,GÖLLERİ • Karadeniz Bö lgesi 3 bö lüme ayrılır. • Batı Karadeniz Bö lümü : İsfendiyar (Küre) Dağları,Ilgaz Dağları,Kö ro ğlu Dağları ile Sündiken Dağları’nın bir bö lümü burada bulunur.Bu dağlar sıradağlardır.Batı Karadeniz bö lümü yurdumuzun o rman yö nünden en zengin bö lümüdür.Bu bö lüme “o rman denizi”veya”yeşil deniz” de denir.
ORTA KARADENİZ BÖLÜMÜ
•Bu bölüm diğer bölümlere göre daha az yüksektir.Burada Canik Dağları sıralanır.
DOĞU KARADENİZ BÖLÜMÜ • Bu bölümün dağlar ı daha yüksektir .Bu bölümde Doğu Kar adeniz Dağlar ı , Gir esun Dağlar ı ,Mescid Dağlar ı , Kop Dağı , Kaçkar Dağlar ı , Çimen Dağı var dır . • Bur anın en yüksek tepesi Kaçkar ’dır .4000 m’yi geçer . • Bu dağlar üzer inde Zigana Geçidi,Zigana Tüneli,Kop Geçidi var dır .Bunlar kıyı ile iç kesimler i bir bir ine bağlar .
AKARSULARI • KIZILIRMAK :Bölgenin ve yur dumuzun en uzun akar suyudur .Üzer inde Hir fanlı,Kesikköpr ü ve Altınkaya bar ajlar ı var dır .Delice,Devr ez,Gökır mak Kızılır mak’ın kollar ıdır . • YEŞİLIRMAK:Kelkik,Çeker ek kollar ıdır . • ÇORUH:Yur dumuzdan doğar ,Rusya’dan(Gür cistan) Kar adeniz’e dökülür . • GEREDE ÇAYI
GÖLLER,MADENLERİ,ÜRÜNLERİ • Sera ve Tortum Gölleri.Bunlar toprak kayması (heyelan) sonucu oluşan göllerdir.Abant Gölü turistik bir göldür. • MADENLERİ :Taşkömürü : Zonguldak ve çevresi,buna bağlı olarak Karabük ve Zonguldak Ereğli’sinde demirçelik fabrikaları kurulmuştur. • Bakır:Küre Dağları ve çevresi,Artvin yakınlarında Murgul • ÜRÜNLERİ:Fındık,çay,pirinç,turunçgiller,tütün,mı sır,soya fasulyesi,pancar,tahıl. • Bölgenin en karakteristik ürünleri:Çay,fındık,mısır • Bu bölge yurdumuz ekonomisine en büyük katkıyı maden ve ormandan sağlar.
AKDENİ Z BÖ L GESİ •
AKDENİ Z B Ö LGES İ • Bölge alan bakımından yur dumuzun 4. büyük bölgesidir .Genelde dağlık ve platolar halindedir .Akdeniz kıyısının hemen ger isinde denize par alel olar ak boydan boya Tor os Dağlar ı uzanır .Bu nedenle de Akdeniz kıyılar ında fazla gir inti,çıkıntı yoktur .Antalya ve İskender un kör fezler i bir er doğal limandır .
AKDENİ Z B Ö LGES İ • İklime bağlı olar ak kıyılar da makilikler ,yüksek kesimler de çam or manlar ı tabii bitki ör tüsüdür . • Bölge nüfus yönünden fazla kalabalık sayılmaz.Nüfus daha çok endüstr i alanlar ında ve ver imli ovalar da yoğundur .Tar ım ve tur izm hızla gelişmektedir . • Tur izm bölgenin canlı bir gelir kaynağıdır . • Akdeniz iklimi G.Antep yör esine kadar sokulduğundan or alar da pamuk tar ımı yapılır .
DAĞLARI,AKARSULARI • Toros Dağları üç bölüme ayrılır. • BATI TOROSLAR:Bey Dağları,Sultan
Dağları,Geyik Dağları vardır.Antalya Körfezi’nin batısına TEKE Y TEKE Y Ö Ö RES RES İ denir. İ • ORTA TOROSLAR:Bolkar Dağları,Aladağlar,Tahtalı Dağları,Binboğa Dağları vardır.Buranın en yüksek yeri ise DEMİRKAZIK tepesidir.Bu dağların güneyinde kalan platoya TAŞELİ PLATOSU denir.
AKDENİ Z B Ö LGES İ • DOĞU TOROSLAR:Amanos(Nur) Dağlarından
başlar.Güneydoğu Anadolu Bölgesinin kuzeyinden geçip İran’a uzanır.Cilo (Buzul) Dağı bu bölümün enyüksek dağıdır. • Amanos(Nur) Dağları Hatay’dan kuzeye doğru uzanır.Üzerinde “Belen Geçidi” vardır. • Orta Toroslar üzerinde İç Anadolu’yu Akdeniz’e bağlayan “Gülek Geçidi” vardır.Antalya’yı Göller yöresine bağlayan “Çubuk Geçidi”de bu bölgededir.Bölgede geniş ovalar vardır.Çukurova(Delta Ovası),Antalya Ovası,Amik Ovası önemli ovalardır.
AKARSULARI,GÖLLER İ
• SEYHAN : Üzer inde Seyhan Bar ajı var dır . • CEYHAN • ASİ:Kaynağını Sur iye’den alır . • Ayr ıca Tar sus,Göksu,Aksu da bu yör edeki akar sular dandır . • GÖLLERİ:Bölgenin kuzey bölümüne Göller Yör esi denir .Bur ada:Beyşehir ,Eğir dir ,Bur dur Gölü,Acıgöl,Kovada Gölü,Suğla ve Gölcük göller i var dır .Bunlar dan Bur dur Gölü ile Acıgöl’de u ür ünler i yetişmez.
MADENLERİ,ÜRÜNLERİ
• Bölge madence zengindir . • KROM:Aladağ ve Amanos Dağlar ı • KÜKÜRT:Keçibor lu’da • BOKSİT:Seydişehir ’de • ÜRÜNLER:Tahıl,Pamuk,Sebze,Susam, Muz,Yer fıstığı,tur unçgiller • Ayr ıca ser acılık bu bölgede çok gelişmiştir .
İ Ç ANADOLU BÖ L GESİ •
İ Ç ANADOLU BÖ L GESİ • Bölge yur dumuzun alan yönünden 2. büyük bölgesidir .Bölge genelde yüksek platolar ve ovalar la kaplıdır .Bur ada Haymana ,Bozok , Cihanbeyli ,Obr uk platolar ı var dır .Bu platolar ar asında geniş ovalar yer alır .Konya Ovası,Ankar a Ovası,Eskişehir Ovası vb. • Bölgede Kapadokya ,Per ibacalar ı(Ür güp Gör eme),Ihlar a Vadisi önemli tur istik yer ler dir .
DAĞ L ARI,AKARSULARI • Elmadağ,Hasandağ,Melendiz,Erciyes,Karadağ,Karacadağ. • Bunlar sönmüş volkanik dağlardır. • Sivrihisar Dağları,Hınzır Dağları ve Akdağlar da sıradağlardır. • AKARSULAR: • KIZILIRMAK:Üzerinde Hirfanlı,Kesikköprü Barajları vardır. • SAKARYA’NIN YUKARI BÖLÜMÜ:Üzerinde Sarıyar,Gökçekaya barajları vardır. • Mudurnu,Porsuk Çayı Sakarya’nın koludur. • GÖL:Yurdumuzun ikinci büyük gölü Tuz Gölü bu bölgededir.
MADENLER İ ,ÜR ÜNLER İ • Kaya tuzu,tuz,kr om,lületaşı,linyit madenler i bu bölgede çıkar ılmaktadır . • Bölgede gelişmiş bir endüstr i var dır . • Güneydoğu Anadolu’dan sonr a or man alanlar ının en az olduğu bölge bur asıdır . • Genelde bölge ekonomisi tar ıma dayanır .Bölgenin önemli geçim kaynaklar ından bir i de hayvancılıktır .(Koyun ve tiftik keçisi) • ÜRÜNLERİ:Bölge yur dumuzun tahıl ambar ıdır .Yur dumuzda ür etilen buğdayın 1/3’ü bur adan elde edilir .Şeker pancar ı,patates ve sebze diğer tar ım ür ünler idir .
SANTRALLER • HİDROELEKTRİK SANTRAL:Su ile çalışır . • TERMİK SANTRAL:Kömür ile çalışır .(Soma,Seyitömer ,Yatağan,Tunçbilek Gökova,AfşinElbistan santr aller i ter mik santr aldir . • J EOTERMAL SANTRAL:Su buhar ı ie çalışır .(Denizli) • DOĞALGAZ SANTRAL:Hamidabat Santr ali (Kır klar eli)
DOĞU ANADOLU BÖLGESİ •
DOĞU ANADOLU BÖLGESİ • Bölge alan bakımından en büyük bölgemizdir . • Bur ası yur dumuzun en yüksek ve dağlık yör esidir .Bu dağlar ar asında geniş ve yüksek ovalar uzanır .Muş,Er zincan,Er zur um,Iğdır ,Yüksek ova yör edeki büyük ovalar dır . • Bur adaki ulaşım yollar ı dağ sır alar ı ar asında vadiler boyunca uzanır .Bu bölgenin or talama yüksekliği 2000 m’yi geçer .
DOĞU ANADOLU BÖLGESİ • Hidr oelektr ik potansiyeli en yüksek akar sular bu bölgemizdedir . • Yer şekiller i ve iklimin olumsuz etkisinden dolayı tar ımsal faaliyet gelişmemiştir .Bölgede bir inci ekonomik faaliyet hayvancılıktır . • Kar asal İklim gör ülür .Kışın yağışlar kar şeklindedir ve hiç er imeden uzun sür e yer de kalır . • Yaz yağışlar ı ile oluşan geniş otlaklar da büyükbaş hayvancılık gelişmiştir .
DAĞLAR,AKARSULAR,GÖLLER • SIRADAĞLAR: Cilo(Buzul),Uludor uk,Palandöken,Munzur ve Allahüekber Dağlar ı. • TEK DAĞLAR:Büyük Ağr ı Dağı(5137 m),Küçük Ağr ı Dağı Nemr ut,Süphan,Tendür ek Dağlar ı.Bunlar bir er sönmüş volkanik dağlar dır . • AKARSULAR:FIRAT’IN YUKARI BÖLÜMÜ:Bunun iki kolu var dır .Mur atKar asu.Ayr ıca üzer inde Keban ve Kar akaya bar ajlar ı var dır . • DİCLE’NİN YUKARI BÖLÜMÜ,ARAS,BÜYÜK ZAP SUYU • GÖLLER: VAN GÖLÜ(Suyu sodalıdır ) • ERÇEK GÖLÜ,HAZAR GÖLÜ
MADENLERİ,ÜRÜNLERİ • • • • •
Linyit : AfşinElbistan Kr om:Guleman Demir :Divr iğiHekimhan Bakır :Er gani Kur şunÇinko:Kur şunun % 90’ı çinkonun % 75’i Keban’da çıkar ılır . • Kaya Tuzu: Kağızman • ÜRÜNLER:Tahıl,pancar ,pamuk • Bölge çok dağlık,iklimi ser t olduğundan endüstr i gelişmemiştir .Bu bölgeden batı bölgeler e yoğun göç olmaktadır .
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ •
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ • Bu bö lge gerek nüfus gerekse kapladığı alan bakımından yurdumuzun en küç ük bö lgesidir. • Bö lge genelde geniş düzlükler ve plato lar halindedir.Burada Harran,Urfa,Gaziantep,Suruç o vaları geniş o valardır.Bö lgenin kuzeyini bo ydan bo ya Do ğu To ro s Dağları sınırlar. • Bu bö lgenin batısında Akdeniz ikliminin etkisi gö rülür.Diğer taraflarda Karadeniz iklimi gö rülür. • Bö lgede yazlar ç o k sıc ak ve kuraktır.Bu bö lgemizde Gap Pro jesi uygulanmaktadır.Bunun so nuc u o larak Kıralkızı,Karakaya,Atatürk Barajları yapılmıştır.Bö ylec e hem elektrik üretimi artırılac ak hem de geniş düzlükler,o valar sulanarak tarım üretimi artırılac aktır.
DAĞLARI,AKARSULARI • DAĞLARI : Bölgenin tek dağı KARACADAĞ sönmüş volkanik bir dağdır . • AKARSULARI: • FIRAT:Üzer inde Atatür k Bar ajı var dır . • DİCLE:Üzer inde Devegeçidi Bar ajı var dır . • Bu iki nehr imizde yur dumuzdan doğar Ir ak’tan Basr a Kör fezi’ne dökülür .
MADENLERİ,ÜRÜNLERİ • PETROL:Batman,Siir t,Diyar bakır yör esinde çıkar ılır . • Ayr ıca MANGANEZ,DEMİR ve FOSFAT(Mazıdağı) çıkar ılır . • ÜRÜNLERİ:Tahıl,mer cimek,üzüm,kar puz,ant ep fıstığı,pamuktur . • Endüstr i gelişmemiştir . • Bölgenin yıllık yağış tutar ı İç Anadolu Bölgesi’nden fazladır .Ancak şiddetli buhar laşma bur anın kur ak olmasına neden olmuştur .
TÜRKİYE •
T ÜRK İ YE •