ZORG
MAART 2013
WWW.SP.NL
VOOR ELKAAR
RENSKE LEIJTEN: ‘HOUD DE ZORG IN HUIS!’ JAN SLAGTER VAN OMROEP MAX: ‘MENSEN VOELEN ZICH GEPAKT’
Foto: Ministerie van Beeld
LUIER DAN EEN PAMPER door Sjaak Bral
Jammer dat het tv-programma ‘Wedden Dat?’ niet meer bestaat. De gemiddelde thuiszorgwerker had iedere week langs kunnen komen – om te laten zien hoe zij of hij werkt. Razend snel, binnen de gestelde tijd. Twee minuten en 45 seconden voor steunkousen. Een minuut en dertig seconden voor een kunstgebit. Haren kammen, jajaja, als er tijd over is en rap een beetje. Dit is de dagelijkse praktijk voor thuiszorgmedewerkers. Zit de cliënt er eindelijk een beetje fris bij? Dan moet die op zoek naar iemand die zijn huis wil schoonmaken. Maar de overheid geeft niet thuis. De begeleiding en persoonlijke verzorging van ouderen is volgens deze regering een prima klus voor de Nederlandse gemeenten. Die geven ze wél de taken, niet de bijbehorende vergoeding. Dit kabinet wil graag dat ouderen en gehandicapten langer thuis blijven wonen – maar zonder hulp. Rutte en Samson doen zo min mogelijk. Ze zijn nog luier dan een Pamper. In 2015 is de besparing, zo wordt geschat, 10 miljard euro. Gaan we daarmee weer een bank redden of een niet-functionerende straaljager kopen? De plannen voor de thuiszorg van deze regering teisteren de fundamenten van onze samenleving. Weg ermee!
Van links naar rechts: Renske Leijten, Jo van der Steeg en Fenneke Ryter.
‘WIJ HEBBEN EEN BAND SP-Tweede Kamerlid Renske Leijten sprak in Haarlem met Fenneke Ryter en Jo van der Steeg. Zij kennen alle drie het belang van goede thuiszorg. Fenneke Ryter, sinds 1991 werkzaam in de thuiszorg: ‘Ik heb al fors salaris ingeleverd en dat doet pijn, maar ik lijd nog ’t meest onder het beleid van de organisatie. Ik vraag me af of ik dit nog lang volhoud, terwijl ik toch altijd van mijn werk heb gehouden.’ Renske Leijten vecht in de Tweede Kamer en daarbuiten voor goede thuiszorg: ‘Voor het kabinet is het lekker gemakkelijk om de zorgsector te grazen te nemen. Ze weten dat werknemers in de zorg niet snel actie voeren en hun werkzaam-
heden stilleggen, omdat daar de patiënten de dupe van worden.’ Jo van der Steeg ontvangt nu twee jaar thuiszorg, haar rug is naar de filistijnen na een arbeidzaam leven, waarin ze in haar eentje ook nog eens vijf kinderen opvoedde. ‘Ik moet er werkelijk niet aan denken dat Fenneke niet meer bij mij langskomt, wij hebben een band
‘Kopje koffie belangrijk’
ZORG VOOR ELKAAR
PROFESSOR ANDRÉ DEN EXTER
AFBRAAK LANGDURIGE ZORG DREIGT AWBZ-instelling. Mensen aangewezen op lichtere vormen van zorg verliezen straks hun aanspraak op instellingszorg en zijn aangewezen op de thuiszorg. Maar ook daar vindt een kaalslag plaats: huishoudelijke verzorging en dagbesteding worden niet meer vergoed. Gemeenten vergoeden enkel de kosten van persoonlijke verzorging (wassen, scheren, aankleden, helpen met eten) als dit langer nodig is dan een half jaar. Voor verpleging thuis (wondverzorging en medicatietoediening) loopt vergoeding via Foto: Levien Willemse/Erasmus Universiteit
Rutte II laat met de voorgenomen koude sanering van de instellings- en thuiszorg het ware gezicht zien. Uitsluitend ouderen en gehandicapten die voldoen aan de verzwaarde indicatie-eisen, houden recht op zorg in een
André den Exter is universitair docent Gezondheidsrecht aan de Erasmus Universiteit/iBMG en gasthoogleraar Internationaal en Europees Gezondheidsrecht aan de Universiteit van Antwerpen.
‘Op z’n zachtst gezegd: een hard gelag’ de zorgverzekeraar. Blijft vergoeding via de Zorgverzekeringswet achterwege, dan kan dat ouderen maximaal 13,5 uur intensieve zorg en begeleiding per dag kosten die zij zelf moeten ophoesten. Op z’n zachtst gezegd: een hard gelag. Een dergelijke kaalslag in de langdurige zorg vormt een grove inbreuk op het algemeen beginsel van progressieve realisatie van het recht op gezondheidszorg. Daarbij past geen afbraak!
Foto: Rein Kooyman
‘ONVERANTWOORD’
Wethouders Zorg van allerlei partijen en uit heel het land, hebben grote moeite met de zorgplannen van het kabinet. Twee voorbeelden.
Fenneke: ‘Ik heb eigenlijk geen tijd voor sociale contacten met mijn klanten. Ik drink dat kopje koffie met Jo en de anderen in mijn eigen tijd, want ik weet hoe belangrijk zij dat vinden.’ Jo: ‘We moeten er alles aan doen om het tij in de thuiszorg te keren. Er zijn nu eenmaal mensen zijn die niet zonder hulp kunnen.’ Renske: ‘De zorg is productiewerk geworden, de mens is uit beeld verdwenen. Het behoort in een maatschappij om de mensen te draaien en niet om de poen.’
Ons land was jarenlang beroemd om goede thuiszorg. Steeds meer mensen worden afhankelijk van zorg thuis omdat ze niet meer in instellingen terechtkunnen. Juist op de thuiszorg, die relatief goedkoop is, wil het kabinet gigantisch bezuinigen. Dit terwijl het merendeel van de mensen een minimuminkomen heeft. Dit leidt tot vereenzaming en vervuiling. Maar ook tot ontslagen en grote werkeloosheid onder de thuiszorgmedewerkers. Dit moeten we toch niet willen?’ Jannie Visscher is SP-wethouder in Groningen
Foto: Gemente Den Haag
met elkaar. Dan zou ik zelf iemand moeten inhuren, maar dat kan ik niet betalen.’
Foto: Gemente Groningen
MET ELKAAR’ ‘Dit kabinet wil dat ouderen langer thuis blijven wonen en dat wil ik ook. Maar het kabinet maakt dat onmogelijk door de middelen die daarvoor nodig zijn nagenoeg weg te bezuinigen. De huishoudelijke hulp voor ouderen is geen luxe, het is noodzakelijk. De voorgestelde bezuinigingen zijn onverantwoord.’ Karsten Klein is CDA-wethouder in Den Haag
ZORG IJSKOUD GEKORT Het kabinet van VVD en PvdA hee plannen om hard te bezuinigen op de zorg. De thuiszorg wordt flink gekort terwijl mensen juist minder snel recht hebben op zorg in een zorginstelling. Het eigen risico is opnieuw verhoogd, het basispakket juist verder verkleind. De zorg wordt ijskoud gekort: ouderen, mensen met een beperking en chronisch zieken krijgen de rekening gepresenteerd en gaan flink meer betalen. Een overzicht van de kabinetsmaatregelen.
-1, 7 MILJARD
-50 MLN
-1, 1 MILJARD OPHEFFEN HUISHOUDELIJKE ZORG Mensen die voor het eerst huishoudelijke verzorging nodig hebben, kunnen daar vanaf 2014 niet meer op rekenen.
MEER ZELF BETALEN Mensen die in een zorginstelling verblijven houden minder over van hun inkomen. Zij gaan een fors hogere eigen bijdrage betalen.
Mensen die nu al huishoudelijke verzorging hebben, moeten het vanaf 2015 zonder stellen. Voor mensen met een laag inkomen blijft slechts een kwart van het budget over zodat de gemeente nog maar voor een heel beperkte groep huishoudelijke zorg kan regelen.
ZORG WORDT TAAK GEMEENTEN, MAAR MET MINDER GELD
-562 MIL
Veel zorg wordt een taak van de gemeente. Zij regelen de dagbesteding en begeleiding voor ouderen en gehandicapten, maar moeten dat met veel minder geld doen.
MINDER COMP VOOR HOGE ZIE
De persoonlijke verzorging wordt ook een taak van de gemeente, maar mensen krijgen die zorg (zoals hulp bij het aankleden en wassen) pas na een half jaar en alleen als er minimaal 1,5 uur zorg per week nodig is.
-30 MLN
MINDER VERPLEGING AAN HUIS
Illustratie: Marc Kolle
De verpleging – als onderdeel van de thuiszorg – wordt flink gekort. Wondzorg, medicatie en verpleegkundige handelingen komen op het bordje van zorgverzekeraars terecht. Het kabinet wil hiermee dertig miljoen euro besparen.
ZORG VOOR ELKAAR
SP-KAMERLID RENSKE LEIJTEN:
HOUD DE ZORG IN HUIS: HELP MEE
-475 MILJOEN ZORGINSTELLINGEN
Alle instellingen worden gekort.
-110 MLN Foto: Bas Stoffelsen
Zorginstellingen, waarin ouderen en mensen met een beperking verblijven, moeten flink inleveren.
MINDER SNEL IN EEN ZORGINSTELLING Ouderen, mensen met een beperking en mensen met een psychische aandoeing komen minder snel in aanmerking voor een plaats in een zorginstelling. Mensen met een zorgzwaartepakket tussen 1 en 4 moeten thuis de zorg regelen.
LJOEN
PENSATIE EKTEKOSTEN
-1, 5 MILJARD BASISPAKKET WORDT KLEINER EN KLEINER Het basispakket wordt kleiner en kleiner. Wat er precies uitgaat is nog niet bekend, maar er moet ongeveer anderhalf miljard euro bezuinigd worden.
De compensatieregelingen voor de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten,compensatie eigen risico en de aftrek/tegemoetking specifieke zorguitgaven worden in 2014 geschrapt. De drie compensatieregelingen worden teruggebracht naar één regeling die gemeenten gaan uitvoeren. Hier krijgen gemeenten fors minder geld voor.
Het eigen risico is ondertussen verhoogd tot 350 euro.
››De plannen van PvdA en VVD met de zorg zijn schrikbarend. Is hier nog wat aan te doen? ‘Natuurlijk. Veel mensen zijn erg boos over de plannen. Als al die mensen ook van zich laten horen, voelen de regeringspartijen de druk om iets te veranderen.’ ‘De SP strijdt uit alle macht tegen deze plannen. Wetenschappers, mensen die werken in de zorg, mensen die zorg nodig hebben, mantelzorgers, velen laten al weten dat het zo niet kan. Hoe meer mensen en organisaties meestrijden, hoe meer we voor elkaar krijgen.’ ››Maar wat kunnen mensen dan doen? ‘Laat je horen! Schrijf brieven en e-mailtjes naar kranten, lokaal en landelijk. Doe hetzelfde met politici waar je op gestemd hebt. Vertel je eigen verhaal, of dat van je ouders of grootouders. Maak duidelijk dat deze plannen van tafel moeten.’ ››En op 6 april naar Den Haag? ‘Jazeker! Dan vindt er een manifestatie plaats in Den Haag. Schrijf het alvast op in je agenda en zorg dat je erbij bent. Hoe meer mensen er zijn, hoe krachtiger het signaal is. Denk niet ‘dit gaat niet over mij’, uiteindelijk komt iedereen een keer in een hulpbehoevende positie of iemand in je omgeving.’ ‘Heel veel SP-afdelingen organiseren in hun gemeentes avonden en acties om mensen te informeren. Kijk op hun website en vraag ernaar.’ ››Worden er nog handtekeningen opgehaald? ‘De vakbond Abvakabo verzamelt handtekeningen tegen het uitkleden van de huishoudelijke zorg. Er zijn er al vele tienduizenden verzameld. Ook hier geldt: hoe meer, hoe beter. Ook deze petitie kun je vinden op strijdvoorthuiszorg.nl. En, print lijsten uit, kijk of je mensen kunt laten tekenen!’ De SP in je gemeente vind je via: sp.nl/9z36w2
Foto: Suzanne van de Kerk
‘HET GAAT ALLEEN OM DE PEGELS’ Terwijl ouderenbeleid volop in de belangstelling staat, spreekt SP-leider Emile Roemer met Jan Slagter in het kantoor van de omroep voor vijftigplussers, MAX. Roemer vraagt Slagter naar het enorme schilderij van zangeres Ilse de Lange dat in Slagters kantoor hangt. Slagter: ‘Daar ben ik een enorme fan van. Het schilderij is gemaakt tijdens ons programma Sterren op het Doek. Ilse staat in mijn ogen voor puurheid, echtheid. Zo probeer ik ook te leven. Ik ben wars van mensen die een kunstje doen. Op televisie of in de politiek.’ Roemer: ‘Daar herken ik me erg in. Zeker in de politiek vind ik echtheid enorm belangrijk. Je vraagt om het vertrouwen van kiezers. Dat is nogal wat, dan moet het geen trucje zijn.’ Slagter: ‘Daarom voelen veel mensen zich nu ook niet thuis bij wat er in Den Haag gebeurt. Ze
voelen zich gepakt. En als het dan over ouderen gaat, dan zegt iedereen dat de vergrijzing zo erg is; je moet je bijna schuldig voelen als je tachtig bent. Alsof je er eigenlijk niet meer mag zijn. Dat steekt.’ Roemer: ‘Dat gevoel spreekt ook erg uit de vele
e-mailtjes en brieven die wij op de SP-fractie krijgen. Er is heel veel onrust. Veel ouderen vragen zich af: zijn wij nou ineens de schuldigen? Hebben wij niet al die jaren keihard gewerkt om Nederland op te bouwen. Worden we nu ineens afgedankt? Er zijn veel vragen: wat gaat er gebeuren met de thuiszorg? Wat gaat er gebeu-
Slagter: ‘Omroep MAX begint ook met een nieuwe ombudsman. Juist omdat ouderen heel veel vragen hebben. Ze zien door de bomen het bos niet meer. En zij voelen echt de crisis. Ik erger me kapot dat er geroepen wordt: het gemiddeld inkomen van ouderen is zoveel euro, dus ze hebben niks te klagen. Maar de oudere die er niet meer uit komt, heeft niks aan een gemiddeld inkomen.’ Roemer: ‘Het is een dooddoener om bezuinigingsbeleid erdoor te drukken. Ik zeg altijd over gemiddelden: “Een man stak de rivier over, de rivier was gemiddeld één meter diep. Maar
maar in je woning’, is de boodschap. Ik begrijp niet dat de PvdA hiermee akkoord gaat. Wat is dat, Emile? Is het pluche zo aantrekkelijk dat alle principes overboord gaan?’ Roemer: ‘Ik zie het zo: de linkerflank van de PvdA heeft campagne gevoerd, de rechterflank van de PvdA regeert. En of de PvdA-kiezer daar nou zo blij mee moet zijn? Ik hoor van velen dat ze hartstikke spijt hebben.’ Slagter: ‘Er is geen visie, het gaat alleen om de pegels.’ Roemer: ‘Fundamenteel zit er iets gruwelijk fout. De AWBZ, waar dit allemaal onder valt of viel, is door onze ouders bedacht. Die zagen: als we dit soort zorg niet collectief verzekeren, dan laten we mensen aan hun lot over. Dus we gaan daar een collectieve verzekering van maken. VVD en PvdA gaan dat nu overhevelen naar de gemeentes en er een voorziening van maken. Dat zegt mensen niks, maar dat betekent dat je het recht op zorg inlevert. Bij gemeentes is er geen zorgplicht meer om die zorg te bieden!’
Foto: Suzanne van de Kerk
Slagter: ‘Met een beroep op vrijwilligers en mantelzorgers. Maar er gebeurt al zo veel in dit land. Juist ook door vijftigplussers.’
hij verdronk toch.” Bijvoorbeeld mensen die thuiszorg nodig hebben en die niet zelf hulp kunnen betalen en geen mantelzorgers hebben: die staan met lege handen.’ Slagter: ‘Hoeveel banen gaan de zorgbezuinigingen kosten?’ Roemer: ‘Bijna 100.000.’ Slagter: ‘Ons programma Meldpunt! laat de onrust over de thuiszorg en andere zorgbezuinigingen regelmatig zien. Mensen kunnen ons na de uitzending bellen en we krijgen dan de meest schrijnende verhalen te horen. Bij een ander programma, MAX Maakt Mogelijk, kwam ik bij een dame thuis die ook thuiszorg kreeg. Het gaat in de thuiszorg niet alleen om steunkousen aantrekken – waar trouwens, wie bedenkt dit, 1 minuut 40 seconden voor staat – maar ook om een kopje koffie drinken, even contact. Dát is waar deze regering maling aan heeft. ‘Verpieter
Roemer: ‘De oproep van de regering om meer vrijwilligerswerk te doen, is een belediging voor al die miljoenen mantelzorgers, waar nu al een kwart van overbelast is. Veel mensen gaan na hun pensioen dubbel zo hard werken. Mijn vrouw werkt in een verpleeghuis in Boxmeer. Ze zegt dat als de vrijwilligers daar weg zijn, ze de tent kunnen sluiten.’ Slagter: ‘Ik hoop dat de oppositie, de SP en anderen, nog veel meer een vuist kunnen maken richting dit kabinet. Als je gezamenlijk optreedt, dan kan het Malieveld vollopen.’ Roemer: ‘De medewerkers in de thuiszorg organiseren een hele grote manifestatie op 6 april in Den Haag. Heel Nederland zou daar bij moeten zijn om dat te steunen. Het gaat iedereen aan. Iedereen moet de zorg kunnen blijven krijgen die nodig is. Bied mensen zekerheid in crisistijd en maak de zorg menswaardig.’ Slagter: ‘Ik zou graag het Malieveld weer eens vol zien. Er is alle reden toe. En dan is Omroep MAX erbij. Om verslag te doen!’ Op 21 februari was er een uitzending van Meldpunt! bij Omroep MAX over wachtlijsten voor verzorgingshuizen, met Emile Roemer. Terug te vinden op www.meldpunt.tv
HET KAN WEL: DE BESTE THUISZORG ÉN GELD BESPAREN Foto: Archief Buurtzorg
ren met de dagbesteding? Met mijn pensioen? Wat staat me nog meer te wachten?’
Jos de Blok richtte in 2006 Buurtzorg op. Kleinschalige (thuis) zorg, met goed betaald verplegend personeel, dicht bij huis, gericht op kwaliteit en toch goedkoop. Hoe kan dat? ››Waarom richtte je destijds Buurtzorg op? ‘Ik werkte al jaren in de zorg. Het ging – en gaat – daar steeds meer om productie in plaats van mensen helpen. En er gaat te veel zorggeld naar bureaucratie. Bij ons is er geen leidinggevende en geen management. De verzorgende heeft zelf controle over haar werk, samen met collega’s.’ ››Wacht even, geen management? ‘Inderdaad. Tja, ik ben directeur, maar mijn taak is niet aansturen en controleren, maar veel meer ervoor zorgen dat de teams het zelf doen. Zo hebben we meer geld voor verpleegkundigen. We betalen onze 6500 professionele verplegers en thuiszorgwerkers een loon dat bij hun verantwoordelijke taak hoort.’ ››Zijn jullie dan niet toch duurder? ‘Bij ons staat kwaliteit van zorg voorop. En geloof het of niet, dat is goedkoper. Als je het zorgvuldiger doet, leidt dat ertoe dat mensen minder zorg nodig hebben en sneller zonder zorg kunnen. Dat is onafhankelijk vastgesteld. Net zo goed als dat we al twee jaar op rij de titel ‘beste werkgever van het jaar’ hebben gewonnen. En bij landelijk onderzoek naar tevredenheid onder cliënten scoren we al jaren als beste.’ ››Waarom gaat het niet goed met de thuiszorg? ‘Waar we vooral last van hebben is het gebrek aan visie. 75 procent korten op de thuiszorg: dat betekent gewoon dat de helft van mijn thuiszorgwerkers hun baan gaan verliezen. En dat die zorg ontoegankelijk wordt. Het moet gezegd worden: de SP heeft al jaren een goede kijk hierop. Kleinschaligheid, vertrouwen in plaats van bureaucratie. Ik wil maar zeggen: het kan gewoon.
ZORG VOOR ELKAAR
ZORG VOOR ELKAAR, DOE MEE MET DE SP Veel mensen schrijven en mailen mij hun zorgen over de thuiszorg. Zij vragen zich af: kan mijn man straks nog wel naar de dagbesteding? Waarom krijgen wij nóg minder uren thuiszorg per week? Waarom wordt de druk op mantelzorgers nog verder verhoogd terwijl we nu al weten dat velen van hen het amper redden? Het antwoord is helaas hard maar duidelijk. Het kabinet wil flink bezuinigen en heeft besloten om de rekening eenzijdig te leggen bij
zorgen voor goede dagbesteding en professionele hulp voor mantelzorgers! Als de PvdA en de VVD hun zin krijgen dan blijft er straks van onze thuiszorg niet veel meer over. Ouderen en mensen met een beperking zijn dan op zichzelf aangewezen. Het wordt ieder voor zich, in plaats van zorgen voor elkaar. In zo’n samenleving wil ik niet leven en daarom wil ik u vragen om samen met mij een vuist te maken. Help ons mee om deze slechte plannen van
‘In zo’n samenleving wil ik niet leven’
Foto: Anouk Pross
mensen die dat eigenlijk niet kunnen dragen. Bijvoorbeeld bij de ouderen, bij mensen met lage inkomens en bij mensen met een beperking. Zij betalen op alle fronten de volle mep. Het eigen risico en de eigen bijdragen gaan omhoog en de thuiszorg en dagbesteding worden volledig uitgekleed. Onbegrijpelijk dat het kabinet dit zomaar doet. Ze willen toch dat mensen langer thuis blijven wonen? Dan moet je de thuiszorg juist verbeteren en niet afbreken! Ze willen toch dat we meer voor elkaar gaan zorgen? Dan moet je
het kabinet van tafel te krijgen. Laten we samenwerken aan een samenleving waarin we voor elkaar zorgen. Als u dat ook wilt dan nodig ik u nu uit om lid te worden van de SP. Samen staan we sterker en samen kunnen we zorgen dat deze plannen van tafel gaan! Doet u met mij mee? Kijk op www.sp.nl/doemee of vul de bon in.
Emile Roemer SP-fractievoorzitter in de Tweede Kamer
land
postcode
adres
roepnaam
naam
:
:
:
:
:
:
:
m/v
naam : Socialistische Partij (SP) adres : Snouckaertlaan 70 postcode : 3811 MB woonplaats: Amersfoort land : Nederland incassant ID: NL86ZZZ403462460000 kenmerk machtiging (in te vullen door SP): reden betaling : betaling contributie
voorletters:
o € 12,50 o € 15,00 anders: €
woonplaats: geboortedatum:
mobiel: bank Indentificatie (BIC)*:
* geen verplicht veld bij Nederlands IBAN (rekeningnr)
doorloPende mACHtiGinG Bon om lid te worden
telefoon
:
Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan de SP om doorlopende incasso-opdrachten te sturen naar uw bank om een bedrag van uw rekening af te schrijven wegens contributie en aan uw bank om doorlopend een bedrag van uw rekening af te schrijven overeenkomstig de opdracht van de SP. Als u het niet eens bent met deze afschrijving kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen 8 weken na afschrijving contact op met uw bank. Vraag uw bank naar de voorwaarden.
IBAN (rekeningnr.)
:
o € 5,00 (minimum) o € 7,50 o € 10,00
plaats en datum
:
Ja, ik word lid van de SP. Ik ontvang een welkomstgeschenk en bovendien krijg ik elke maand het nieuwsen opinieblad De Tribune in de bus. Ik kies voor de volgende kwartaalbijdrage:
handtekening
af aan ROOD.
o Ik wil ook graag lid worden van ROOD (jong in de SP, tot 28 jaar) en sta één van mijn kwartaalbijdragen
WMOkrant 2013
Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: SP - Ledenadministratie, Antwoordnummer 407, 3800 VB Amersfoort. U kunt deze machtiging stopzetten met een telefoontje of een e-mail aan de SP: (088) 243 55 40, administratie@sp.nl