Gevolgen eigen risico en andere eigen bijdragen in de zorg - Mei 2013 by SP-Rapporten

GEVOLGEN EIGEN RISICO EN ANDERE EIGEN BIJDRAGEN IN DE ZORG Een korte enquĂŞte onder 224 huisartsen

Tweedeling zorg! Weer terug naar zorg voor de rijken die al niet veel mankeren en als zij wat mankeren direct beste zorg krijgen; armen: al meer gezondheids- en welzijnsproblemen,die noodzakelijke zorg niet kunnen betalen en dus nog dieper het moeras in zakken. Mevrouw is bang dat geld dat voor de begrafenis is gereserveerd moet worden opgemaakt aan allerlei lasten en eigen bijdragen en dat de kinderen voor de begrafenis moeten opdraaien. Deze discussie in de spreekkamer leidt af van waar het eigenlijk om gaat.

Mei 2013 Renske Leijten, Tweede Kamerlid SP Henk van Gerven, Tweede Kamerlid SP dr. Ineke Palm, wetenschappelijk Bureau SP 1

1. INLEIDING De SP-fractie bereikte signalen van huisartsen dat patiënten afzien van noodzakelijke zorg en/of medicatie als gevolg van het eigen risico. Daarom is een snel onderzoek uitgevoerd over de gevolgen van het eigen risico. Er zijn circa 950 huisartsen aangeschreven met een aantal vragen over een mogelijk effect van de verhoging van het eigen risico. De volgende vragen werden gesteld: 1. Ziet u gevolgen van het verhoogd eigen risico en zo ja welke? (bijvoorbeeld niet opvolgen advies geneesmiddelen, niet opvolgen advies verwijzing, afzien bezoek huisarts, afzien bezoek fysiotherapeut, enz.) 2. Kunt u schatten bij welk percentage van uw patiënten dit zich voordoet? 3. Wat weet u van de inkomenspositie van deze patiënten? (vooral patiënten met een laag inkomen, alle inkomensgroepen, enz.) 4. Gelden deze gevolgen ook voor kinderen? 5. Heeft u concrete voorbeelden van gezondheidsschade door het verhoogde eigen risico? Zo ja, welk(e)? 6. Heeft u nog opmerkingen?

Bijna een op de vier huisartsen (224 huisartsen) heeft gereageerd en de vragen ingevuld.

2.RESULTATEN Zijn er gevolgen te zien van het (verhoogde) eigen risico? Tabel 1.Ziet u gevolgen van het verhoogd eigen risico? aantal percentage Nee

Ja, positief

Ja, negatief

177

totaal

224

186 huisartsen zien nu al de gevolgen van de verhoging van het eigen risico, vrijwel de meeste huisartsen (79 procent) zien hiervan negatieve effecten. Naast het eigen risico zijn er eigen betalingen voor bepaalde medicijnen en voor fysiotherapie (veel mensen zijn niet of onderverzekerd) en eigen bijdrage (psychiatrie). De effecten afzonderlijk zijn niet altijd te onderscheiden en er is sprake van een stapelingseffect.

Welke effecten ziet u? Tabel 1a. Welke effecten ziet u? (n=186), meer antwoorden mogelijk Aantal percentage Afzien/uitstel medicatie

Afzien/uitstel onderzoek

Afzien/uitstel psychiatrie

Afzien/uitstel specialistische zorg

Discussie over kosten

Uitstel zorg

Minder snel naar huisarts

Minder snel ketenzorg

anders

afzien/uitstel fysiotherapie voornamelijk vanwege onderverzekerdheid

Positieve effecten

Afzien medicatie (ook door eigen betalingen) Vooral maagzuurremmers en maagbeschermers worden genoemd. Ook bijvoorbeeld bloedverdunners of antibiotica bij voorhoofdsholte-ontstekingen. Een van mijn patiĂŤnten slikt de bloeddrukverlagers nu "om de dag"; dat scheelt haar in de kosten. Niet aanschaffen maagzuurremmers ter bescherming bij bepaalde pijnstillers, 3

Het gebruiken van PPI's( maagbeschermers) bij bepaalde medicamenten moeten zelf worden betaald, wat mensen dus regelmatig niet doen Voor het eerst in jaren "liever geen inhalers voor longen, die zijn zo duur!" Afzien onderzoek Laboratoriumonderzoek, bloedprikken, en preventieve controles, vooral SOA-testen wordt van afgezien. Ook van röntgenonderzoek wordt soms afgezien. Verwijderde stukjes huid worden niet ingestuurd voor pathologisch-anatomisch onderzoek. Een vrouw zegt af te zien van specialistische controles in verband met eigen bijdrage (maximum haalt ze dan) en volgt met moeite het advies op voor mammografie bij palpabele afwijking. Afzien van uitstrijkje met HPV bepaling bij verhoogd risico. Ja. een patiënt wilde wel van een naevus af, maar dan zonder PA. Dat heb ik moeten weigeren. Aanvullend onderzoeken als kweken van urine of ontlasting stel ik in overleg met patiënten uit of af. Vandaag nog patiënt gezien die wilde afzien van een foto omdat de meerwaarde van de foto werd afgezet tegen de eigenbijdragebetaling uiteindelijk wel gedaan. Afzien psychiatrie Een patiënt heeft aangegeven de eigen bijdrage niet te willen betalen voor GGZ behandeling in tweede lijn > zag ook de meerwaarde niet van controle op medicatie > is gestopt en ontspoord met fysieke bedreiging als gevolg> nu wel weer in zorg GGz betaalt eigen bijdrage zelf. Alleen psychologische behandelingen worden vrij snel gestaakt. Bij denk ik 50% van de naar psychologen verwezen patiënten komt het voor. Niet naar psycholoog bij ernstige gezinsproblematiek in verband met kosten. Afzien van specialistische zorg Patiënt weigerde verwijzing naar de cardioloog omdat zijn ritmestoornissen volgens hem aan de overstap naar generiek geneesmiddel lagen en hem dit 'onnodige' bezoek € 350 eigen risico zou kosten. Als ik zou zorgen dat hij origineel merk geneesmiddel weer kreeg en niet het middel volgens het preferentiebeleid van zijn zorgverzekeraars was hij geen € 350 kwijt. Discussie over kosten in de spreekkamer Steeds meer gaat het tijdens het spreekuur over de kosten. Mensen vragen wat het gaat kosten, mensen zijn boos of verontwaardigd over de kosten. Ruzie met de huisarts omdat achteraf kosten voor het onderzoek zichtbaar worden en dit tegenvalt. Bijvoorbeeld kosten voor een SOA onderzoek of een door de patiënt gewild laboratoriumonderzoek. Ja, verwijzing en aanvullend onderzoek zijn dagelijks onderwerp in de spreekkamer. Ruzies: huisarts, u had mij moeten inlichten over al de kosten. Er wordt veel vaker over het eigen risico gesproken dan eerdere jaren. Heeft ook te maken met de 4

huidige economische recessie waarbij mensen bang zijn hun baan kwijt te raken en geen inkomen te hebben. Aan eind van het jaar willen mensen nog snel even extra recept of verwijzing omdat het eigen risico al verbruikt was voor 2012. Ook boosheid kosten laboratorium, als huisarts weet ik hier ook niet precies de kosten van, waarschuw mensen nu vooraf dat er kosten aan zijn verbonden. Uitstel zorg De gevolgen eigen risico maken in onze achterstandswijk deel uit van het totale probleem. Gelukkig geen afname bezoeken maar wel toename bezoeken met GGZ problematiek, armoede en honger. Verwijzingen worden niet op prijs gesteld en zolang mogelijk uitgesteld. Afzien huisartsenzorg Voor de huisartsenzorg geldt geen eigen risico. Toch merken sommige huisartsen dat mensen minder snel komen. Mogelijk omdat mensen bang zijn voor de kosten van medicatie of verwijzing. Of omdat ze niet zeker weten of voor de huisarts een eigen risico geldt. Ja, minder huisartsenbezoek in de eerste weken van dit jaar. Ja, patiënten zijn bang dat huisarts ook onder eigen risico valt, het is beduidend stiller en de assistente krijgt er veel vragen over Minder ketenzorg Vooral diabetespatiënten zien af van controles vanwege kosten laboratoriumonderzoek. Diabeten willen minder laboratoriumcontroles (eigen risico) Ik neem aan dat dit effect de komende maanden nog groter gaat worden Stoppen met controles van diabetes, kosten van lab onderzoek een bezwaar. Afzien fysiotherapie (vooral door onderverzekerd zijn) Veel mensen zijn niet of onderverzekerd, ze moeten dan fysiotherapie zelf betalen. Dat is een van de belangrijkste redenen dat mensen afzien van fysiotherapie. Alleen mensen met een indicatie van de chronische lijst krijgen fysiotherapie vanaf de 21e behandeling vergoed. Ze moeten dan wel eerst het bedrag van het eigen risico zelf betalen. Aangezien het nog in het begin van het jaar is, zullen de meeste van de door de huisartsen gesignaleerde effecten hier eerder door de onderverzekerdheid komen. Van de 69 huisartsen die fysiotherapie noemen, noemen 58 huisartsen ook andere zaken zoals medicatie en verwijzing naar de tweede lijn of onderzoek. Er zijn overigens ook patiënten die fysiotherapie uitstellen om niet aan het eigen risico toe te komen. Fysiotherapeut zit in aanvullende pakket, dus mensen met alleen basis vanwege financiële redenen gaan niet naar de fysiotherapeut, maar meteen naar de orthopeed, al of niet na een MRI. Vorig jaar 2x een patiënt gehad die vastliep omdat fysiotherapie niet in het pakket zat. Is uiteindelijk uitgedraaid op een operatie bij de een, en revalidatie behandeling bij de ander. Veel mensen gaan niet naar de fysiotherapeut , omdat ze niet ervoor verzekerd zijn en zeggen het niet te kunnen betalen Vooral ouderen stoppen met fysiotherapie na 9 behandelingen, ondanks dat ze er baat bij hebben omdat ze het niet kunnen betalen.

Positieve effecten Mensen zoeken naar goedkope alternatieven, zijn kritischer of aanvullend onderzoek wel nodig is of maken nog eens een afweging. Zowel arts als patiënt vragen zich nog eens af of het wel echt nodig is en zien af van niet-noodzakelijk onderzoek. Mensen willen langer in de eerste lijn blijven. Ja en nee: zowel patiënt als dokter lijken zich meer bewust van de afweging 'moet dit nu, of kan het wachten'. In de lage SES is het wel een probleem, daar wordt een goede optie wegens kosten niet gekozen. Mensen maken duidelijker en bewuster een afweging, op zich niet verkeerd, vaker kijken ze het nog even aan; nog geen uitwassen van gezien. Positief: mensen willen niet door 2e lijn maar door 1e lijn geholpen worden. Door het afzien van andere zorg komt er wel meer op de huisarts neer en is zijn werkdruk verhoogd, merken enkele artsen op. Bij welk percentage van de patiënten zien huisartsen effecten? Tabel 2. Kunt u schatten bij welk percentage van uw patiënten zich dit voordoet? Aantal percentage 0 procent

1-7 procent

10-15 procent

20 procent of meer

Weet niet

totaal

195

Bij welke patiënten zien huisartsen effecten? Tabel 3. Wat weet u van de inkomenspositie van deze patiënten? Aantal percentage Vooral lage inkomens

125

66,5

Laag en midden inkomens

23,5

Onbekend

Totaal

188

Het gaat vooral om mensen met een laag inkomen. Ouderen en studenten worden veel genoemd. Ook uitkeringsgerechtigden of mensen die door de crisis werkloos zijn geraakt, mensen met schulden en eenoudergezinnen. Patiënten in opvang huizen als van Leger des Heils, alleenstaande ouders (meestal moeders), jonge Afrikaanse voormalig asielzoekers, laag inkomen, studenten, wajongers. Bij de lage inkomens komt het harder aan (stapelt met andere effecten), deze mensen zijn er meer mee bezig. 6

Inderdaad mensen met laag inkomen of werkloos (de toenemende groep). Mensen met lage SES hebben vaak een grote zorgconsumptie en komen toch wel makkelijk door het eigen risico heen zodat deze groep er paradoxaal minder moeite mee lijkt te hebben. Vooral vanwege de crisis worden ook steeds meer mensen uit de middengroepen getroffen. Mensen beginnen pas net de gevolgen van kabinetsbeleid te beseffen. Wij hebben fors percentage patiĂŤnten in de praktijk met alleen AOW-uitkering, deze mensen krijgen problemen, maar ook mensen in de middeninkomens komen door hun vaak exorbitante financiĂŤle (grotendeels eigen schuld?) verplichtingen nu in de problemen . Laag inkomen maar ook patiĂŤnten die werk dreigen te verliezen of die een hoge schuld hebben door hypotheek. Natuurlijk zijn er mensen met bv schuldsanering, recent ontslagen mensen, hypotheekproblemen. Daarnaast heb ik de indruk dat ook mensen met een redelijk inkomen van zaken afzien vanuit de gedachte "wat niet vergoed wordt doe ik niet". GGZ betreft dit meestal lage sociale klasse. Echter door crisis scheidingen die niet doorgaan omdat huis niet verkocht kan worden. betreft dus ook de middenklasse. Laag kunnen het niet en andere inkomensgroepen willen het niet meer. Het geldt voor alle inkomensgroepen, want ook schijnbaar hogere inkomensgroepen blijken vaal financieel krap te zitten.

Gelden de effecten ook voor kinderen? Tabel 4. Gelden deze gevolgen ook voor kinderen? Aantal percentage Ja

nee

totaal

142

Ziet u gezondheidsschade vanwege het verhoogde eigen risico? Tabel 5. Ziet u concrete voorbeelden van gezondheidsschade door het verhoogde eigen risico? Aantal percentage Geen gezondheidsschade

Nog geen gezondheidsschade

Wel gezondheidsschade

Onbekend

Totaal

186

Eenderde van de huisartsen zegt geen gezondheidsschade te zien. Dat zijn artsen die positieve effecten zagen, artsen die melden dat er wel discussie over het eigen risico in de spreekkamer was en ook veel artsen die weliswaar afzien van zorg zien maar geen gezondheidseffecten. 7

Een vijfde van de huisartsen zien nog geen gezondheidsschade maar verwachten dat wel, de tijd is nog te kort om dat waar te nemen. Bijna tweevijfde ziet al wel gezondheidseffecten. Psychiatrische problemen nemen toe De artsen zien vooral grote problemen op het gebied van de psychiatrie. Vermijdbaar leed, escalatie van psychische problemen, een toenemende groep zorgmijders, meer agressie. Het kost veel tijd en geld mensen weer in behandeling te krijgen. Met name psychologische hulp die ontbeerd wordt leidt tot langduriger klachten en soms opname in verband met ontregeling. Ook ex-psychiatrische patiënten in maatschappelijke opvang ontsporen en ontberen in ieder geval vaker adequate zorg Nee, dat is nog te vroeg. Wel tekenen van toenemende huislijke onrust en geweld. Alleenstaande moeder met 2 kinderen van 8 en 6 jaar heeft waarschijnlijk ADHD. Staat onder toezicht van AMK. Kan geen aanvullend onderzoek via RIAGG/Dimence betalen. Via praktijkondersteuner GGZ ook geen mogelijkheden. Geen financiële ondersteuning vanuit gemeente. Uiteindelijk 4 maanden gewacht met aanvullend onderzoek. Daarna wachten op uitslag. Met diagnose ADHD ook medicamenteuze behandeling zinvol. Blijft zolang onder toezicht AMK . Een patiënt die psychische hulp weigerde en haal heil zocht in wel verzekerde alternatieve geneeswijzen; hierdoor in vicieuze cirkel gekomen en psychisch verder achterop dan noodzakelijk was geweest. Uitstel diagnostiek kan leiden tot vermijdbare problemen Ook afzien of uitstel van diagnostiek kan ernstige gevolgen hebben. Tot het voortduren van de klachten, toename van de ernst en soms besmettingsgevaar. Man met SOA risico die geen test wilde laten doen, met risico op overbrengen besmetting. Weigeren van longfoto bij langdurig hoesten roker. Weigeren hpv onderzoek bij afwijkend uitstrijkje. Ja. Een vrouw die vermoedelijk een galblaassteen had en een beginnende ontsteking. Door een echo en bloed onderzoek kon ik stuwing en ontsteking aantonen, maar dat wilde ze niet. Twee dagen later werd ze ernstig ziek opgenomen. Dat had vermeden kunnen worden. Tot nu toe is er nog geen grote schade opgetreden, maar vooral door vermijden van duur aanvullend onderzoek wordt risico gelopen (bijv. gecompliceerde urineweginfectie, onnodig met verkeerde medicatie behandelen). Het afzien van medicatie kan leiden tot verergering klachten Het afzien van medicatie kan leiden tot verergering klachten, grotere gezondheidsproblemen zoals maagbloedingen en ziekenhuisopname.. Maagklachten waarvoor astroscopie noodzakelijk is bij gebruik NSAID's zonder maagbeschermer omdat dat zelf betaald moet worden. Ja, afzien van gebruik van maagbeschermers bij bepaalde groepen medicatie! Ziekenhuisopname vanwege uitstel gebruik medicatie.

Compliance medicatie gebruik bij ouderen (bv hartfalen. Door het niet goed gebruik medicatie meer morbiditeit of verergering hartfalen). Idem diabetes en reumatische aandoeningen. Door afzien van voldoende controle bij chronische ziekten zoals diabetes kunnen ernstige gezondheidsproblemen ontstaan Hartfalen in verder gevorderd stadium. Laat ontdekt doordat mevrouw al twee jaar haar diabeten controles achterwege liet. Kosten vallen nu veel hoger uit door verwijzing naar cardioloog. Afzien fysiotherapie kan leiden tot minder kwaliteit van leven Afzien en uitstel van fysiotherapie leidt tot onvoldoende revalidatie, verergering van de klachten, achteruitgang van de mobiliteit en arbeidsverzuim. Uitstel van logopedie leidt tot taalachterstand. Onvoldoende revalidatie bejaarden na heup en knieoperaties in verband met onvoldoende verzekering fysiotherapie vorig jaar, en dit jaar uitstel fysio om maar niet aan eigen risico te hoeven komen. Bij rugklachten advies omder andere fysiotherapie: niet gedaan: klachten erger en uiteindelijk duur onderzoek bij neuroloog en veel onnodige medicatie gebruikt, wat weer veel bijwerkingen had. Afzien zorg kan leiden tot duurdere zorg... Door het afzien van zorg verergeren klachten en komen mensen in de duurdere tweede lijn terecht of ze grijpen naar duurdere medicijnen die wel worden vergoed. Stoppen anti-hypertensiva, duurdere opties kiezen die wel worden vergoed. . -ulcus cruris omdat kosten van steunkousen niet gedragen kunnen worden, -arbeidsverzuim omdat fysiotherapie niet betaald kan worden, vaker waargenomen, dat lijkt me pas echt duur te worden voor de samenleving! ...Of zelfs tot overlijden Patient overleden omdat hij zijn verzekeringspremie niet kon betalen. Waarschijnlijk overleden aan sepsis uit een wond waarvoor hij naar de chirurg was verwezen. Is nooit naar de chirurg geweest.

Heeft u nog opmerkingen? 169 huisartsen hebben nog verdere opmerkingen. Veel mensen zijn nog onvoldoende geĂŻnformeerd, weten soms niet wat wel of niet onder het eigen risico valt. Ik streef er naar om bewust uitleg te geven met betrekking tot kosten van aangevraagd onderzoek. Ik merk dat met name nu in het begin van het jaar ik verhoogd alert ben, zeker bij mensen die het minder breed hebben. Tot nu toe geen negatieve reactie gemerkt geeft veel vragen en soms conflicten/verwijten in de praktijk. KNMG standpunt: huisartsen hebben geen informatieplicht voor wat betreft de tarieven van de aanvullende onderzoeken(kennen we ook lang niet allemaal). Kunnen we de patiĂŤnten niet altijd duidelijk maken. PatiĂŤnten weten overigens lang niet altijd dat huisartsenbezoek niet ten koste gaat van eigen risico. 9

In bijna een op de drie consulten in mijn praktijk vormen de financiële gevolgen van de ingezette therapie ( medicatie, fysiotherapie, eerstelijns psycholoog etc.) een tijdrovend onderdeel van het consult. Zeer frustrerend voor dokter en patiënt voortdurend machteloos gevoel dat anderen voortdurend maatregelen doorvoeren en wij de steeds wisselende maatregelen moeten uitleggen ten koste van tijd die aan echte zorg besteed kan worden. Deze discussie in de spreekkamer leidt af van waar het eigenlijk om gaat . Een eigen risico voor de huisartsenzorg zou desastreus zijn. Bezoek aan de huisarts zelf gelukkig buiten eigen risico, maar alles wat wij regelen of voorschrijven valt helaas wel onder eigen risico. Daarnaast ook steeds meer geneesmiddelen die helemaal uit het pakket zijn gehaald Artsen maken zich zorgen over een tweedeling in de zorg. De zorg voor ouderen wordt uitgehold. Twee deling zorg! weer terug naar zorg voor de rijken die al niet veel mankeren en als zij wat mankeren direct beste zorg krijgen<armen:al meer gezondheids- en welzijnsproblemen,die noodzakelijke zorg niet kunnen betalen en dus nog dieper het moeras in zakken. Ik ben niet onder de indruk van de remmende werking die het verhogen van eigen bijdrage zou moeten hebben op de consumptie van de zorg. Het is veeleer een gewone bezuinigingsmaatregel die de lage inkomens dus onevenredig hard treft. Marktwerking treft voornamelijk de zwakkeren in de samenleving, ze hadden weinig en houden steeds minder over; samen met onze apo betaal ik soms gezamenlijk de kosten van medicatie voor dak- en thuislozen, bizar! Mevrouw is bang dat geld dat voor de begrafenis is gereserveerd moet worden opgemaakt aan allerlei lasten en eigen bijdragen en dat de kinderen voor de begrafenis moeten opdraaien. Vooral in de GGZ zien artsen veel problemen en onrechtvaardigheden. Ik zou me vooral willen verzetten tegen de tweedeling in somatische en psychische zorg. Ik dacht dat we dit dualistische denken wel achter ons hadden gelaten. Met name in de spreekkamer van de huisarts is dit niet te scheiden. Hoe kan het dat wanneer je je hele leven gerookt hebt, longkanker krijgt en uiteindelijk tot aan het gaatje behandeld kunt worden met allerlei dure chemotherapie en bestralingen, een operatie desnoods. Terwijl iemand die op jonge leeftijd is misbruikt, daar een PTSS aan over houdt en het grootste deel van de behandeling zelf moet betalen? GGZ sector is zelf het spoor ook bijster: 2e lijnsinstellingen die tot 1 jan 'alles' accepteerden wijzen nu patiënten de deur omdat het 'te eenvoudige problematiek betreft'. Huisarts moet maar zien waar hij de patiënten wèl onder dak krijgt: van poortwachter tot hekkesluiter... Meer aandacht voor preventie Een andere schandalige bezuiniging betreft preventieve pedicurezorg. Tot voor kort voor alle diabeten vergoed, nu moet er eerst een complicatie zijn voordat er vergoed wordt!!!!!! Weg uitstekende preventiemaatregel. Men vond er de zogenaamde SIMS classificatie voor uit en de huisarts die die classificatie moet aangeven is de boosdoener in de ogen van de patiënt Een schande. 10

De bureaucratie is ook enorm toegenomen. De zorg is de laatste 10 jaar ongeveer 2 maal zo duur geworden maar niet 2maal zo goed. Geld is de sturende factor geworden in plaats van kwaliteit van zorg. Ook binnen de huisartsenzorg wordt zorg geleverd waarvan je je kunt afvragen wat de zin ervan is. We zouden veel meer moeten inzetten op bestrijding van overgewicht en roken. Primaire preventie dus. Als er meer naar de eerste lijn gaat mag er ook wel meer geld naar de eerste lijn, Er komt erg veel op huisartsen neer. Weinig maatschappelijke verantwoordelijkheid in de keten, nog even dan zijn wij het laatste loket dat dagelijks open is. Artsen wijzen er op dat een toename van het kostenbewustzijn wel goed zou zijn, zou goed zijn als de overconsumptie minder wordt. Ik kreeg het verwijt van een patiënt dat ik hem had verwezen naar de 'duizeligheidspoli". Na een ochtend onderzoek zag hij 2 specialisten tegelijk neuroloog en kno arts. Op zijn afrekening van de verzekering stond 2 x 2400€ en hij was zijn eigen risico van 1500 € in 1 klap kwijt. Transparantie van de totale kosten van ziekenhuisbezoek is hard nodig VOOR de behandeling, dan komen de besparingen van ons nuchtere volkje al snel. Het beleid nu werkt averechts. Mensen hebben er voor betaald en vinden dat ze er recht op hebben. De communicatie vanuit de overheid over rechten en plichten omtrent de verzekerde zorg is waardeloos. Zo erger ik me erg als patiënten zeggen dat ze er voor betalen en er dus recht op hebben. Ze beseffen niet dat zij betalen voor hun oma en buurvrouw, en dat ik en jij en vele anderen betalen voor hun zorg. We hebben een solidariteitsverzekering en het is niet ik heb er voor betaald dus ik heb er recht op. Ik vind dat patiënten een eigen bijdrage betalen niet verkeerd. Door de markt werking is het aanbod toegenomen en de patiënt meer consument geworden. Zeker aan de huisartsenposten moet iets gedaan worden. Voor de huisartsenpost mag wel het eigen risico gelden, vinden sommige huisartsen. ANW dienst groeit uit tot 24 uur volledige zorg door de laagdrempeligheid en dat kost ± 10 maal zoveel als een consult overdag: daar zal toch een keer iets mee gedaan moeten worden om de ANW en SEH betaalbaar te houden. En ik zou graag zien dat het gebruik van de huisartsenpost in avond-nacht-weekend ook onder eigen risico valt. In tegenstelling tot wat LHV beweert zijn veel collega's hier voor. Veel oneigenlijk gebruik van huisartsenposten! Veel artsen vinden dat het de verkeerde kant op gaat in de zorg, geld is een te grote rol gaan spelen, de marktwerking brengt veel bureaucratie en rompslomp met zich mee. Ik vind het op zijn zachtst gezegd lastig dat geld een rol is gaan spelen in de behandeling. Een goed arts werkt kostenbewust, maar het is niet onze taak om patiënten steeds te moeten wijzen op de eventuele kosten die aan een test of behandeling vast zitten. Dat is de taak van een verzekeraar. Overigens vind ik het wel goed dat patiënten geïnformeerd worden over de kosten van gezondheidszorg. Toch maar restitutiepolissen dan in plaats van natura? In andere landen krijgt de 11

patiënt de rekening te zien, is er informatie over hoe dat uitpakt op de medische consumptie? Nee, maar wel dat de zorg met de commercie echt de verkeerde kant op duikt....Oh ja en het huisartsenvak is niet meer te doen en is niet echt leuk meer...Te veel zaken die commercieel worden, te veel rompslomp, veel ingeslagen wegen (door de beroepsgroep uit angst voor financieel verlies) waar ik niet meer achter kan staan...en die mi volkomen onnodig zijn voor patiënten! Het is een puinhoop . De hele dag gesprekken over wisselende medicatie, verbandmateriaal wat niet vergoed is bij oudjes met open benen, machtigingen voor inco materiaal, patiënten mogen niet naar het Slotervaart ziekenhuis van Achmea,medewerkers van verzekeraars die bellen over de inhoud an een consult !!!!! Kortom, ik ben nu 22 jaar huisarts maar een dergelijke puinhoop heb ik nog nooit meegemaakt. Moest nu bij Achmea weer een contract afsluiten voor 2013 en ze konden me niet eens vinden !!! Talloze telefoontje in deze toch al drukke periode Ook de bureaucratie blijft ondanks alle beloftes toenemen. Verschillen gaan ook ontstaan doordat verzekeraars verschillende voorwaarden stellen. Het gaat de verkeerde kant op in de spreekkamer van de huisarts. Met name de macht van de verzekeraars is veel artsen een doorn in het oog. Wat mij betreft is er veel mis. De zorgverzekeraars hebben van de minister de macht gekregen en die pakken ze nu. Het gaat alleen nog maar om bezuinigen en dat terwijl de verzekeraars winst maken. Hoe verkoop je dit? De macht van de zorgverzekeraars en het wantrouwen jegens artsen zijn desastreus voor onze gezondheidszorg. Ik merk wel een bewustwordingsproces over de kosten van de gezondheidszorg. Dat is goed. Wat men niet weet is dat de zorgverzekeraars miljarden winst maken, die niet worden ingezet voor de zorg. De marktwerking is in alle opzichten een slecht systeem. Het huidig systeem met de zorgverzekeraar aan de macht is echt niet goed. Een veel te groot deel van de kosten in de gezondheidszorg blijft bij de zorgverzekeraar, en komt niet bij patiënten en zorgverleners. Het moet anders, meer solidariteit. Houdt het basispakket breed en verhoog de drempel naar pretpoli`s en ZBC waar behandelingen zonder medische indicatie worden uitgevoerd!Daar worden de hoogste kosten gemaakt! Schaf eigen risico en schijnconcurrentie verzekeraars af en kom weer met een basisverzekering.

CONCLUSIE Veel huisartsen die op de enquête hebben gereageerd, zien al effecten van het (verhoogde) eigen risico, 8 procent ziet positieve effecten, 78,5 procent ziet vooral negatieve effecten (78,5 procent). Positieve effecten zijn terughoudendheid in het gebruik van zorg en afzien van niet noodzakelijk onderzoek. De belangrijkste negatieve effecten zijn afzien of uitstel van medicatie, onderzoek, psychiatrie en specialistische zorg. Ook afzien van fysiotherapie wordt veel genoemd. Dit lijkt echter vooral het gevolg van het niet of onderverzekerd zijn, maar heeft ook te maken met het eigen risico. Soms wordt afgezien van huisartsenzorg. Dit laatste is echter moeilijk te meten voor de huisartsen. De discussie over de kosten tot in de spreekkamer. Het percentage dat afziet van zorg is volgens 46 procent van de respondenten 10 procent of meer van de patiënten. Het zijn vooral patiënten met lage inkomens die afzien van zorg. Vanwege de crisis worden ook steeds meer mensen uit de middeninkomens getroffen. Volgens 32 procent van de respondenten gelden de effecten ook voor kinderen. 39 procent van de artsen ziet al gezondheidsschade. 21 procent verwacht wel gezondheidsschade maar vindt het nog te vroeg om dit vast te stellen. De artsen zien voor problemen op het gebied van de psychiatrie. Ze geven voorbeelden van escalatie van psychiatrische problemen. De artsen geven ook voorbeelden van ernstige problemen door uitgestelde diagnostiek, weglaten van controles bij patiënten met een chronische ziekte en afzien van bepaalde medicijnen. Afzien van zorg leidt bovendien tot duurdere zorg. De respondenten maken zich zorgen over ene tweedeling in de zorg door het eigen risico en andere betalingen in de zorg. Ze wijzen ook op andere negatieve effecten van marktwerking. De kostenbewuste burger die overconsumeert omdat hij ervoor heeft betaald. Geld dat een te grote rol speelt in de zorg. De enorme bureaucratie en rompslomp. Tenslotte de grote macht van de zorgverzekeraars die miljarden winst maken, geld dat niet wordt ingezet in de zorg. Zoals sommige respondenten opmerken is het goed deze enquête over zes maanden of eerder te herhalen. Over enkele maanden zullen negatieve effecten en mogelijke gezondheidsschade nog duidelijker aan het licht treden. Duidelijk lijkt al wel dat het eigen risico eerder omlaag had gemoeten dan omhoog, zoals nu is gebeurd.

BIJLAGE Artsen wilden ook nog wat andere zaken kwijt. Bijvoorbeeld over het preferentiebeleid. Dit zal pas over een paar jaar duidelijk worden. Veel belangrijker: het preferentie-beleid is volledig doorgeschoten. De medicijnmarkt is een verdeel- en-heers-veld geworden. Met alleen maar verliezers. Dat er geen premie-verhoging komt hierdoor, leuk argument, maar de gevolgen zijn desastreus. Medictai is vaak niet te leveren, patiënten snappen niet dat er elk kwartaal weer een ander doosje komt, het gedoe over Medische Noodzaak" is een drama, er is zelden deze noodzaak, maar de zorgverzekeraars leggen de troep op ons bord. Toch ook wel weer opvallend hoe gemakkelijk de meeste mensen reageren op eigen betalingen v zaken die voorheen vergoed werden. Echter ook wel mensen die het maar belachelijk vinden. Ander probleem is niet verkrijgbaarheid van sommige generieke preparaten tgv preferentiebeleid. Mensen ervaren vaak echt andere (bij)werkingen tussen verschillende generieke preparaten zonder dat dit objectiveerbaar (Medische noodzaak) is. Ik betreur het dat de besparingen in de farmacie door het voorschrijven van generieke middelen terecht lijken te komen in de spaarpot van de zorgverzekeraars en niet worden aangewend ter verbetering van de zorg of verlaging van de premie Staat hier los van: de doorgeschoten regelen bemoeizucht van zorgverziekeraars (geen typefout)wordt echt een ramp. Het preferentiebeleid met betrekking tot medicatie is volledig door aan het schieten. Dit heeft niets meer met gezondheidszorg te maken. De administratieve belasting voor (huis)artsen met verklaringen rondom "medische noodzaak" moet acuut afgeschaft worden. Op dit moment is er veel meer dreiging van gezondheidsprobleem door het afgedwongen systeem van substitutie van generieke!! middelen onder elkaar omdat dit voor de verzekeraar enkele euro's oplevert. Mensen stoppen met hun geneesmiddel dat eigenlijk nodig is of krijgen het andere middel wat toch niet dezelfde biologische beschikbaarheid heeft als het vorige. Dat is inmiddels uitgebreid bekend, vraag maar na bij je voormalige collega Agnes Kant. Deze problemen zijn moeilijk te bewijzen en daardoor kan dit weinig systeem wat weinig oplevert en veel kost doorgaan. ( denk maar aan de discussies bij apotheek en huisarts, telefoontjes en dubbelgebruik en weigeren van gebruik). De verwijsbrieven Hoewel het niets met dit onderwerp te maken heeft, wil ik deze kans aangrijpen een groot probleem in de dagelijkse praktijk aan te stippen: de terugkeer van de briefjescultuur. Patiënten die al jaren worden gecontroleerd in de tweede lijn moeten telkens een verwijsbrief halen, soms zelfs twee of drie per jaar (zal de DBC wel weer afgesloten zijn. )Deze briefjes voegen niets toe aan de behandeling van de patiënt, het enige nut is blijkbaar een administratieve. Het levert ergernis op zowel bij patiënt en huisarts.... De second opinion Bezijden deze discussie: patiënten hebben keuzevrijheid voor behandelaar. Kunnen zich tevoren dus voor laten lichten. Ik zie veel "second opinion" verzoeken. Bij ons in Venlo willen mensen dan vaak "naar Nijmegen" naar "Maastricht". Men claimt daartoe recht te hebben. De uitkomst is vaak voorspelbaar, de DBC echter 2x geopend... Ik pleit voor bedrempeling van second opinion: eigen bijdrage, in elk geval voor niet-oncologische second opinions. Het meeste zie ik het op gebied van orthopedie en neurologie. Verder hoop ik dat jullie blijven strijden tegen de ongelijke bejegening 14

van patiënten in de GGZ ook weer door dit kabinet. Een patiënte stuitert van een sneeuwberg, blesseert haar knie -> verzekerde zorg. Maar een noodzakelijk psychotherapietraject voor een andere patiënte, die nu -op 35-jarige leeftijd- naar buiten treedt met incestschade gedurende 10 jaar .... kan zij rekenen op onze solidariteit?