Tribune - December 2008

Jaargang 44 • nr. 11 • december 2008 • Nieuwsblad van de SP • € 1.75

Bob Fosko Arnold Heertje: “De kredietcrisis is een zegen”

De ruwe diamanten van Sierra Leone

2

TRIBUNE

JANUARI 2008

COLOFON UITGAVE VAN DE SOCIALISTISCHE PARTIJ (SP) verschijnt 11 maal per jaar

ABONNEMENT

€ 5,00 per kwartaal (machtiging) of € 24,00 per jaar (acceptgiro).

Losse nummers € 1,75.

SP-leden ontvangen de Tribune gratis.

REDACTIE

Rob Janssen, Daniël de Jongh

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE:

Willem Bos, Jola van Dijk, Maja Haanskorf, Menno Herstel, Ronald Kennedy, Suzanne van de Kerk, Sander de Kramer, Malu Luër Ineke Palm Karen Veldkamp, Rob Voss, François de Waal

VORMGEVING

KREDIETCRISIS HET MOET NU ANDERS!

Antoni Gracia Robert de Klerk Gonnie Sluijs

ILLUSTRATIES

Gideon Borman, Arend van Dam, Wim Stevenhagen, Peter Welleman

SP ALGEMEEN T F E I

(010) 243 55 55 (010) 243 55 66 sp@sp.nl www.sp.nl

LEDEN- EN ABONNEMENTENADMINISTRATIE

Alles weten over de kredietcrisis? Van SP-voorstellen voor hervorming van het fi nanciële stelsel en bescherming van banen en inkomens, tot columns, commentaar op de actualiteit en optredens van SP’ers in de media en debatten – het is allemaal te vinden in het webdossier www.sp.nl/dossier/kredietcrisis.html

Vijverhofstraat 65 3032 SC Rotterdam T (010) 243 55 40 F (010) 243 55 67 E administratie@sp.nl

Mis ook de kredietcrisiskrant niet. Deze is te bekijken op www.sp.nl of te bestellen bij de SP-afdeling in uw buurt.

REDACTIE TRIBUNE Vijverhofstraat 65 3032 SC Rotterdam T (010) 243 55 42 F (010) 243 55 66 E tribune@sp.nl

DE TRIBUNE IN GESPROKEN VORM

Belangstellenden voor de Tribune op cd kunnen contact opnemen met de SP-administratie.

DE TRIBUNE OP INTERNET www.sp.nl/nieuws/tribune

COVER

Suzanne van de Kerk

2

TRIBUNE

DECEMBER 2008

IN dIT NUmmER:

Kerst-idylle

Kerstman Bob 12

“Een mens is méér!”

Dagje kerst in Düsseldorf 16

“Jaitje! Wat een ding!”

Wethouder Walters 18

“Ik kan ook de Gooische vrouw uithangen”

EN vERdER...

Ik was 14 toen het Britse popduo Wham! een grote hit scoorde met het nummer Last Christmas. Ik herinner me dat daar toen een heel mooie videoclip bij zat.

Dat ging ongeveer zo: een groep jongelui stapt in een kabelbaan in de Zwitserse Alpen en gaat kerstmis vieren in een mooi berg-chalet. Gaan ze daar samen de kerstboom optuigen en sneeuwballen gooien in een sprookjesachtig winterlandschap. En in de hoofdrol natuurlijk Wham!-zanger en mega-charmeur George Michael, die stiekem nog steeds verliefd is op een van die leuke meisjes in het gezelschap. Wat een idylle! Ik dacht: als ik later groot ben, ga ik dat ook zo doen. Met de kerstdagen op wintersport in Zwitserland met leuke meisjes.

Die kerstidylle brokkelde in de jaren daarna op ontnuchterende wijze af. Zo werd de melancholieke charmeur George Michael gearresteerd wegens het plegen van schennis in een openbaar toilet in Los Angeles. De leuke meisjes uit de videoclip brachten onder de naam Pepsi & Shirley wellicht de zieligste platen uit de popgeschiedenis uit. En sneeuw in de Alpen is inmiddels een zeldzaam verschijnsel geworden. Weg idylle.

Van die wintersport in Zwitserland is dus nooit meer iets gekomen. Toch verheug ik me altijd op de kerstdagen. Dan ga ik naar mijn ouders. We hebben het ieder jaar heel gezellig en we eten en drinken lekker.

Heel idyllisch.

Het Tribune-team wenst u idyllische feestdagen.

Rob Janssen

4 Sunday Foundation bevrijdt mijnwerkertjes 6 Consumentenactie PEACE 21 Hoe maak ik schulden?

24 Professor Heertje over de kredietcrisis 26 Corry van der Kolk oordeelt niet te snel 8 Nieuws 27 Gespot 28 Prikbord 30 Theo 31 Winterpuzzel 3

TRIBUNE

DECEMBER 2008

Namens de redactie: Rob Janssen

4

TRIBUNE

DECEMBER 2008

Bevrijd “Wie van jullie zou er graag naar school willen?”

Alle handen van de met klei besmeurde diamant­ zoekertjes gaan omhoog. Deze kinderen werkten jaren onder ermbarmelijke omstandigheden in een diamant­ mijn in Sierra Leone. Dat land is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot ‘slechtste plek op aarde’. Met een gemiddeld jaarinkomen van 225 dollar is het ook het allerarmste land. Tegelijkertijd worden er jaarlijks miljarden verdiend aan diamanten: Sierra Leone geldt als een van de diamantrijkste gebieden ter wereld.

Degenen die de diamanten moeten zoeken, verdienen echter minder dan een dollar per dag. Onder hen zijn veel weeskinderen die hun ouders tijdens de bloedige burger­ oorlog hebben verloren en die een groot deel van hun leven loodzware arbeid moeten verrichten. Om ruim honderd van deze kinderen een toekomst te geven, zette de Sunday Foundation – opgericht door Sander de Kramer, hoofdredacteur van Rotterdams Straat­ magazine en schrijver/voetbalcommentator Hugo Borst – een heuse bevrijdingsactie op touw.

En dat lukte. Onderhandelingen met onder meer de burgemeester leidden ertoe, dat de ‘diamantweesjes’ met hulp van de Sunday Foundation naar school kunnen. www.sundayfoundation.org Tekst Rob Janssen Foto’s Sander de Kramer

5

TRIBUNE

DECEMBER 2008

ACTUEEl

Fraude in het winkelschap Misleidende etiketten op nederzettingsproducten Er wordt op grote schaal fraude gepleegd rond Israëlische producten uit de bezette gebieden, zegt consumentenorganisatie PEACE. Met onjuiste etiketten worden consumenten misleid en importheffingen omzeild. “We willen de verkoop van deze producten stoppen.”

Het kantoor van consumentenorganisatie PEACE, midden in het centrum van Amsterdam, oogt klein maar gezellig. Een kaart van Israël aan de muur verraadt onmiddellijk waar de organisatie zich mee bezighoudt. Bij binnenkomst vertelt voorzitter Joost Hardeman dat er een verhuizing op stapel staat. In het huidige kantoor passen drie mensen. Nu de campagne tegen de nederzettingenproducten loopt, beginnen zich nieuwe vrijwilligers aan te melden en is er toch echt extra ruimte nodig.

Hardeman vertelt waarom PEACE de campagne begonnen is: “Als consumenten financieren we, zonder dat we het weten, de Israëlische nederzettingen in Palestina. Als we deze geldstroom weten te stoppen, zal het voor Israël moeilijker worden om de nederzettingen in stand te houden.” Het gaat om producten uit de gebieden die in 1967 door Israël zijn veroverd tijdens de Zesdaagse Oorlog. Volgens het internationaal recht zijn dit bezette gebieden en de VN-Veiligheidsraad heeft de nederzettingen illegaal verklaard. Sinds eind jaren negentig komen producten uit de bezette gebieden niet meer in aanmerking voor handelsvoordelen van de Europese Unie. Hardeman noemt de nederzettingen, samen met de Israëlische muur op de Westelijke Jordaanoever, het

6

TRIBUNE

december 2008

grootste obstakel voor een duurzame vrede. “De nederzettingen en de muur maken een levensvatbare Palestijnse staat onmogelijk.”

Naar de rechter Het lijkt voor de hand te liggen dat wie de nederzettingen niet wil steunen, de producten die er vandaan komen beter niet kan kopen.

Maar dat is niet zo eenvoudig, volgens Hardeman. In een recent persbericht beschuldigt PEACE bedrijven die de producten invoeren en verkopen van ‘grootschalige fraude’. “Er is enkele maanden onderzoek gedaan naar de producten uit de nederzettingen in Palestina. Al snel werd duidelijk dat er op veel producten uit de nederzettingen een ander herkomstland staat. Soms staat er ‘Israël’ op, soms een ander land, zoals Nederland.” En ook de huismerken van de supermarkten komen weleens uit nederzettingsgebieden.

Hij legt uit hoe PEACE dit probleem wil aanpakken: “We willen dat de supermarkten op de etiketten van producten zetten waar ze daadwerkelijk vandaan komen. Europese wetten verplichten de supermarkten om de consumenten daarvan op de hoogte te stellen, als het voor de consument van belang is om dat te weten. In dit geval lijkt het ons zeker van belang.” PEACE wil winkeliers onder

COLUMN

druk zetten door de grote supermarkten te dagvaarden wegens valse en misleidende etiketten. Europese regels verplichten de supermarkten om als land van herkomst de nederzettingsgebieden te vermelden op het etiket. Als de rechter de winkeliers verplicht om het herkomstland erop te zetten, zal volgens Hardeman de verkoop van deze producten stoppen. Ook heeft PEACE aangifte gedaan bij de FIOD, wegens invoerfraude.

Nederzettingenproducten die ten onrechte het stempel Israël dragen, zijn goedkoper in de EU in te voeren dan producten met het etiket ‘bezet gebied’.

Naar de supermarkt Bij een bezoek aan een grote supermarkt laat Hardeman zien hoe lastig de producten te herkennen zijn. Nadat hij aan het personeel gevraagd heeft waar de dadels liggen, zien we al de eerste etiketten met ‘Israël’ als land van herkomst. Hardeman vertelt dat er in Israël zelf bijna geen dadels zijn, ze komen vrijwel allemaal uit de bezette gebieden. Ook veel vleesvervangers hebben hun oorsprong in de bezette gebieden, maar op het etiket staat dan vaak ‘Nederland’.

“Vrijwel alle ‘Israëlische’ dadels komen uit bezet gebied” De campagne die PEACE in Nederland gestart is, zal ook in andere Europese landen gevoerd worden. Door via rechtszaken duidelijke en eerlijke etiketten te eisen, kunnen consumenten in heel Europa duidelijk maken dat zij geen producten willen uit bezet gebied. Hardeman: “Door de koopkracht van de Europese consumenten te bundelen willen we verschil maken. Dit is te vergelijken met de opkomst van de vakbonden meer dan 100 jaar geleden, de georganiseerde arbeiders wisten toen veel verbeteringen af te dwingen. Individuele arbeiders hadden, net als individuele consumenten, nauwelijks een machtspositie. Als de consumenten zich organiseren, zal er een machtsblok ontstaan waar winkeliers en overheden niet zomaar omheen kunnen.”

Tekst Malu Luër

Foto Menno Herstel / Herstel Werkzaamheden

Voor de rechtszaak is het van groot belang dat consumenten van zich laten horen. Via speciale actiekaarten kunt u de campagne van PEACE steunen.

Voor meer informatie en het bestellen van kaarten: www.peaceconsumer.org

De kansen van de crisis De kapitalistische wereldorde schudt op zijn grondvesten. De aardbeving waarvan het epicentrum in New York ligt, heeft al geleid tot het failliet van financiële instellingen en markten en brengt nu ook wereldwijd de economie aan het wankelen. De recessie slaat toe en het eind daarvan is nog niet in zicht.

Het is opmerkelijk om te zien hoe ideeën die eerder als onmogelijk en onuitvoerbaar terzijde werden geschoven, nu breed worden omarmd – bijvoorbeeld meer regulering van het financiële verkeer.

Nu steunt zelfs de VVD zonder mokken de nationalisatie van banken! Wie had dat een halfjaar geleden kunnen voorspellen?

Je kunt zeggen: ‘Onder druk wordt alles vloeibaar.’ Maar accurater is te zeggen dat ons denken sterk bepaald wordt door de omstandigheden: tradities, gewoontes en de status quo. Als die laatste dramatisch verandert, zoals nu, dan zijn de meesten wel bereid eerdere fouten en tekortkomingen onder ogen te zien, die ook te erkennen, en zich in te zetten voor een oplossing.

Iedereen die een beetje thuis was in de financiële wereld en kritisch was, zag de kredietcrisis mijlenver aankomen. Zelfs een quick scan was voldoende om te zien dat de Amerikanen al jaren ver boven financiële kunnen leefden, dat de staatsschuld astronomische vormen had aangenomen, en dat tot overmaat van ramp gewetenloze banken graag bereid waren krediet te verlenen aan bedrijven en individuen waarvan vooraf vaststond dat ze niet zouden kunnen terugbetalen. Het is als met het opblazen van een ballon, er komt een moment…

Na de grote crisis van de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw en WO II die daar een gevolg van was, besloten de belangrijkste landen om samen te werken aan een financieel systeem dat een herhaling onmogelijk moest maken.

In 1944 in het Amerikaanse Bretton Woods fabriceerden ze een stelsel dat voor meer zekerheden moest zorgen. Zekerheden zijn nodig om het noodzakelijke vertrouwen in het financiële verkeer, de handel en de economie tot stand te brengen. Veel van die zekerheden zijn als gevolg van de neoliberale wave sinds het begin van de jaren tachtig uit het systeem verwijderd. Verzwakking en uiteindelijk ineenstorting waren het voorspelbare gevolg.

Door de vertegenwoordigers van de twintig belangrijkste nationale economieën wordt nu overlegd over de grondslagen voor een nieuw systeem. Een dergelijke crisis is natuurlijk ellendig, maar biedt blijkbaar ook kansen. Vooral kansen voor de mensen die vooruitgang willen, de mensen die een financieel systeem en banken willen die ten dienste staan van de samenleving in plaats van aandeelhouders die geld willen laten ‘jongen’ en bestuurders die alleen hun eigen zakken vullen.

Jan Marijnissen

7

TRIBUNE

DECEMBER 2008

NIEUWS Landing melkveeboeren

De Europese Unie wil in 2015 de melkquotering afschaffen.

Faillissement dreigt dan voor familiebedrijven die veel geld hebben geïnvesteerd in deze quota, vreest SP-Tweede Kamerlid Hugo Polderman.

Maar de Europese Commissie en minister Verburg beloven de boeren een ‘zachte landing’. De Nederlandse Melkveehouders Vakbond en de Dutch Dairy Board geloven daar niets van en protesteerden op 17 november voor behoud van de melkquotering. De SP was als enige politieke partij aanwezig.

Polderman: “De minister snijdt zichzelf in de vingers. Zonder een eerlijke prijs is de door haar gewenste duurzame en diervriendelijke landbouw niet mogelijk.” De actievoerders lieten ‘minister Verburg’ een zachte landing maken in een melkplas.

Vogelaar wijkt

in memoriam

Paula Voermans 1969 - 2008 Op 10 november is Paula Voermans overleden. Paula was een van de medewerkers van het eerste uur van de SP-Tweede Kamerfractie. Tussen 1995 en 1997 was ze de stem achter de SP-Alarmlijn. Ze is 39 jaar oud geworden.

Ze is terwijl ze ziek was nooit bij de pakken neer gaat zitten en had zich door zelfstudie de sociale wetgeving eigen gemaakt.

Paula legde haar hele ziel in het werken voor de alarmlijn van de SP. In individuele gevallen stond ze mensen persoonlijk bij en zocht ze zaken tot op de bodem uit. Ze hielp mensen ook buiten kantooruren en er is zelfs een geval bekend waarbij ze iemand persoonlijk financieel steunde. Dat was eigenlijk niet de bedoeling maar het toont wel aan hoe betrokken Paula was bij de mensen die ze via de alarmlijn te woord stond.

Paula was een krachtige persoonlijkheid en een mooi mens. We wensen Mark, Dennis en Leah en verdere familie heel veel kracht.

Nadat ze een SP-motie overleefde, deed het wantrouwen vanuit de eigen partij minister Ella Vogelaar de das om. De PvdA steunde de motie niet, maar zocht achter de schermen naar een opvolger. SP-Tweede Kamerlid Paulus Jansen betreurt het vertrek van de minister van Wonen, Wijken en Integratie niet, maar wel de manier waarop. “Wat mij betreft had de minister óók vanwege haar eigen beleid moeten opstappen. In anderhalf jaar heeft ze door gebrek aan daadkracht, afschuiven van verantwoordelijkheid en voortborduren op beleid van haar liberale voorgangers grote schade aangericht aan de volkshuisvesting.” Toch prijst hij haar voor het feit dat ze “niet meezingt in het koor van hardliners die de tweedeling tussen autochtonen en allochtonen aanwakkeren”.

Zijn motie van wantrouwen had te maken met haar optreden bij het financiële debacle rondom het historische stoomschip SS Rotterdam.

Foto High Profile / Flickr.com

Foto caruba / Flickr.com

Balkenendenorm voor subsidie

Foto Archief SP

Cel voor politieoptreden Genua Een ‘slachthuis’, zo beschrijft een hooggeplaatste klokkenluider binnen de Italiaanse politie de situatie rond de G8-top in Genua in juli 2001. Het proces

8

TRIBUNE

DECEMBER 2008

heeft op zich laten wachten, maar in november zijn dan uiteindelijk 13 agenten veroordeeld tot celstraffen van maximaal 4 jaar. De politie heeft destijds vele tientallen actievoerders mishandeld, waaronder 82 actievoerders die vreedzaam lagen te slapen in een schooltje. En tijdens schermutselingen op straat

werd een 23-jarige demonstrant doodgeschoten. Het vonnis staat in schril contrast met de straffen, oplopend tot 11 jaar, waartoe eerder 24 actievoerders zijn veroordeeld.

Bovendien zijn bij het proces tegen de agenten de drie hoogst verantwoordelijken en nog eens tien andere verdachten vrijgesproken.

Instellingen die hun bestuurders meer dan de Balkenendenorm betalen, komen in Drenthe niet meer in aanmerking voor subsidie. Dat heeft de provincie besloten naar aanleiding van een motie van de Drentse SP-Statenfractie. “Het is in de eerste plaats een statement”, zegt fractievoorzitter Philip Oosterlaak. “Maar ook in Drenthe is het niet onwaar-

NIEUWS schijnlijk dat deze situatie zich voordoet. Bij het aanstellen van interim-managers bijvoorbeeld.

De jacht op winst op korte termijn, leidt tot sluiting van bedrijven en zelfs tot failliete banken.” Ook in andere provincies wil de SP een subsidiestop voor organisaties die de Balkenendenorm aan hun laars lappen.

Nieuwe ledendag druk bezocht

dat de gebroeders de Witt werden gelyncht door een woedende menigte. Reinders toont aan dat burgers ook in schrift hun ongenoegens kenbaar maakten. “Het regende dagelijks pamfletten in het land”, constateerde een anonieme auteur destijds. Er werden er in 1672 ruim een miljoen verspreid, een ongekend aantal toen.

Met Bos naar bed?

SP stelt zich voor aan nieuwe leden ‘Een op de tien Nederlandse singles droomt over seks met Wouter Bos, Máxima en Robbie Williams’, lezen we in onder andere het AD. Het bericht gaat over een onderzoek van datingsite Lexa naar het slaapgedrag van singles en koppels. Maar daarin klinkt het allemaal veel minder spannend dan de kranten doen voorkomen: ‘Eenmaal in slaap dromen singles vaak over werk, vrienden, collega’s en hun vorige partner. Tevens geeft 10 procent van de singles aan weleens over beroemdheden te dromen. Namen die dan genoemd worden, zijn Wouter Bos, Maxima en Robbie Williams.’ Dat in die droom iets spannend gebeurt, is dus niet gezegd.

Foto tom arthur / Flickr.com

Vijftien miljoen mensen? Die laat je in hun waarde Al in 1961 riep de Amerikaanse president Kennedy tijdens zijn inauguratie: “Vraag niet wat jouw land voor jou kan 9

TRIBUNE

DECEMBER 2008

Ook dit jaar namen zo’n vijfhonderd mensen deel aan de nieuwe ledendag van de SP. Op zaterdag 15 november werden ze verwelkomd in de Tweede Kamer, waar SP-Kamerleden klaarstonden om over alle mogelijke onderwerpen met hen van gedachten te wisselen. Er werd volop gediscussieerd over de SP in de buurt, Europa en de wereld. Een rondleiding door het Kamergebouw, muziek, film en een uitgebreide lunch maakten het feest compleet. Aan het eind van de dag drukte fractievoorzitter Agnes Kant de deelnemers op het hart de partij op de hoogte te houden van wat er in het land leeft, wat er gebeurt en vooral: hoe het beter kan.

Afbeelding Bas Stoffelsen SP

betekenen, vraag wat jij voor jouw land kunt betekenen.” Het Nederlandse kabinet wil deze beroemde quote nu vrij vertalen in een ‘waardencatalogus’, waarin staat uitgespeld wat goed burgerschap is.

SP-Tweede Kamerlid Ronald van Raak wijst erop dat je waarden niet kunt opleggen: “Die kun je alleen uitdragen.” Hij vraagt zich hardop af of het huidige kabinet daar de aangewezen instantie voor is.

“Pak eindelijk eens de graaiende managers aan in het onderwijs, de zorg en de energiesector. En ga niet bezuinigen op de politie.

Pas daarna mag minister Ter Horst anderen haar waarden voorschrijven.”

‘Bloggen’ anno 1672 De politiek tijdens de zeventiende en achttiende eeuw wordt vaak omschreven als regentesk en elitair. Onterecht, vindt de Erasmus Universiteit.

Al tijdens het ‘rampjaar’ 1672 bleek de burger zeer politiek bewust, aldus het proefschrift Printed Pandemonium van Michel Reinders. Toen de Gouden Eeuw op z’n einde liep, werd er al flink ‘gefolderd’ in de Nederlandse Republiek.

Voorheen werd aangenomen dat dit bijna uitsluitend overheidspropaganda betrof, bedoeld om ‘het volk’ op te hitsen. Daar was trouwens weinig voor nodig, in het jaar

Overheid laat asbestslachtoffers aan lot over Rijkswaterstaat heeft, willens en wetens, tussen 1999 en 2000 tientallen medewerkers van aannemersbedrijven onbeschermd met asbest laten werken. Dat blijkt uit documentatie en correspondentie over de renovatie van de Rijnbrug van de A50 bij Heteren. De overheid weigert echter om schadevergoeding te betalen aan eventuele slachtoffers, tenzij die kunnen aantonen dat er een verband bestaat met die werkzaamheden en hun eventuele ziekte. “Een onmogelijke opgave natuurlijk”, zegt SP-Kamerlid Remi Poppe. Hij heeft bij minister Eurlings aangedrongen op een verklaring dat het ministerie de pakweg 60 werknemers zonder waarschuwing of beschermingsmaatregelen met asbest heeft laten werken. “Dat is wel het minste om deze ernstige overtreding van eigen regels goed te maken.” Het kan tientallen jaren duren voordat de gevolgen van het werken met asbest zich manifesteren, niet zelden in de vorm van pleuraal mesothelioom (longvlieskanker). “Een asbestverklaring is van groot belang als blijkt dat mensen een ernstige asbestziekte hebben opgelopen en schadevergoeding willen krijgen.”

NIEUWS Rechter laat asbestslachtoffer aan lot over Een 73-jarige vrouw uit Eibergen heeft een kort geding tegen Eternit verloren. Volgens de rechter in Almelo is de zaak verjaard. De gedupeerde overweegt nu vervolgstappen.

De vrouw, die door blootstelling aan asbest longvlieskanker heeft opgelopen, eiste behalve schadevergoeding ook bodemsanering van haar erf.

Dat is verhard met afval van de asbestfabrikant. Het is voor het eerst dat een dergelijke eis is gesteld door een particulier.

Hoewel de rechter in eerdere procedures van slachtoffers heeft bepaald dat Eternit onrechtmatig heeft gehandeld, verwijst de firma naar het (zeer traag verlopende) saneringsplan van de overheid. Het Comité Asbestslachtoffers noemt het een schande dat de overheid haar verantwoordelijkheid niet wil nemen en dat Eternit zich vervolgens verschuilt achter diezelfde overheid.

Rattenvanger gezocht (v/m)

Het Duitse plaatsje Hamelen heeft weer te kampen met een rattenplaag. Volgens een bekende sage gebeurde dit eerder in 1284. Een kleurrijke rattenvanger, zo gaat het verhaal, schoot toen te hulp en op het geluid van z’n fluit liepen

10

TRIBUNE

DECEMBER 2008

Milieuschade door rookverbod?

Klimaat de sigaar Het rookverbod lijkt slechte gevolgen voor het milieu te hebben.

Veel horeca-gelegenheden hebben namelijk terrasverwarmers aangeschaft om de buitenpaffers tegemoet te komen.

Milieudefensie wil dat er een verbod komt op deze energieverslindende apparaten. In Utrecht deelde de milieuorganisatie bodywarmers uit aan terrasbezoekers, onder het motto: ‘Mag de verwarming uit?’ De actie is onderdeel van een campagne om gemeenten aan te sporen meer werk te maken van hun klimaatbeleid. Op klimaatkaart.nl kunt u zien hoe goed of slecht uw gemeente scoort.

Foto Brenda Poppenk

de knaagdieren de Weser-rivier in en verdronken. Bijna 725 jaar later is de groei van de rattenpopulatie waarschijnlijk ontstaan bij volkstuintjes die aan een nabijgelegen vuilnisbelt liggen. De gemeente zit met de handen in het haar en tot nu toe heeft geen rattenvanger de weg naar Hamelen kunnen vinden.

Misschien maar goed ook, aangezien in de sage ook alle kinderen werden weggelokt.

Foto caruba / Flickr.com

Woekertarieven incassobureaus Het moet afgelopen zijn met incassobureaus die met woekertarieven schuldenaars een poot uitdraaien, vindt

minister van Justitie Hirsch Ballin. Hij deed de toezegging voor een wettelijke regeling op verzoek van SP-Kamerlid Sadet Karabulut. “Dit is heel goed nieuws”, reageert zij. “Door duidelijke regels en normen op te nemen in de wet, kan een einde gemaakt worden aan de woekertarieven die incassobureaus in rekening brengen.”

Ze wil dat er een maximumpercentage komt van 15 procent.

Dat komt overeen met de richtlijnen van de landelijke organisatie van sociaal raadslieden die aan de noodbel hebben getrokken. Karabulut wil ook dat er een gemeentelijke zorgplicht komt bij problematische schulden. “Dat is een belangrijke stap bij het oplossen van de schuldenproblematiek in Nederland.”

Nieuw schandaal rond Schipholbrand

Is de brand in het cellencomplex op Schiphol-Oost wel ontstaan in de cel van de voor brandstichting veroordeelde Libiër Ahmed Isa Al-Jabali? Die vraag roepen uitzendingen van Nova en Argos op, waarin gesproken wordt van een andere brandhaard. Bij de brand kwamen 11 gedetineerden om. SP-Tweede Kamerlid Jan de Wit wil dat het onderzoek naar de Schipholbrand wordt heropend: “De onderste steen moet boven komen.” Kort voor de Nova-uitzending van 13 november stelde De Wit nog Kamervragen over de voorgenomen uitzetting van een van de overlevenden van de Schipholbrand. Die was tot ongewenst vluchteling verklaard, vanwege een incident dat na de traumatische brand heeft plaatsgevonden.

De uitzetting is naar aanleiding van de interventie van De Wit opgeschort.

Foto Rob Voss

Voorkruipzorg ‘Uw snelle toegang tot medische zorg’, zo omschrijft Quality Medical Services zich op de eigen website. Voor een extra bedrag van 900 euro bedingt dit bedrijf een snellere behandeling. Immers: ‘Uit onderzoek binnen de netwerken van QMS, is duidelijk geworden dat bedrijven bereid zijn om te investeren in snelheid en kwaliteit voor hun werknemers.’

SP-fractievoorzitter Agnes Kant ziet er een zoveelste uitwas van

NIEUWS marktwerking in. Minister Klink (Volksgezondheid) reageerde bezorgd op vragen van Tweede Kamerlid Van Gerven over dit onderwerp. Hij deelde de mening van de SP’er dat de snelheid van behandeling niet mag afhangen van hoe dik de portemonnee van de patiënt is.

Kant heeft de minister gevraagd om in te grijpen. “Voor bepaalde behandelingen gelden maximum prijzen, dus daar mag een ziekenhuis geen extraatje van 900 euro bovenop ontvangen.

Wettelijk mag het niet, maar ook moreel gezien is het helemaal onaanvaardbaar.”

Defensie onder vuur vanwege JSF

Het ministerie van Defensie is ervan beschuldigd de Kamer verkeerd te hebben geïnformeerd rondom de JSF. Op 18 november beweert Saab-topman Bob Kemp dat staatssecretaris De Vries ‘duidelijke leugens’ verkoopt aan het parlement over ‘zijn’ straaljagers – vermoedelijk omdat De Vries met de JSF van concurrent Lockheed in zee wil.

Volgens Kemp is de staatssecretaris niet eerlijk geweest over de geluidsoverlast van de Zweedse straaljager en de beschikbaarheid van een vluchtsimulator. “Waarom geeft de Vries voortdurend verkeerde informatie aan de Tweede Kamer? Wil hij Saab een echte kans geven of heeft hij in feite allang gekozen voor Lockheed

11

TRIBUNE

DECEMBER 2008

Uitstel aanschaf JSF

9 december 1947

De ChristenUnie en de PvdA hebben staatssecretaris De Vries van Defensie ervan overtuigd om het besluit tot aanschaf van de JSF uit te stellen. Tweede Kamerlid Krista van Velzen, die zich namens de SP al jaren inzet voor beëindiging van het project, juicht het uitstel toe: “Uiteraard hoop ik dat van uitstel afstel komt, maar de PvdA is er kennelijk nog niet uit of ze die verkiezingsbelofte wil nakomen.”

Toch ambassadeur naar Rawagedeh De Nederlandse ambassadeur in Indonesië zal op 9 december toch aanwezig zijn bij de herdenking van de massamoord in Rawagedeh. Een Kamermeerderheid heeft ingestemd met dit voorstel van SP-Tweede Kamerlid Harry van Bommel. “Ik ben heel blij”, zegt Van Bommel. “Dit kan het langverwachte begin zijn van de erkenning van de misdaden die toen door Nederlandse militairen zijn gepleegd.” Het verzoek om aanwezigheid van een hoge vertegenwoordiger komt vanuit de kleine groep nabestaanden en een overlevende zelf. In hun aanwezigheid werden op 9 december 1947 honderden burgers door Nederlandse militairen geëxecuteerd. Het is voor het eerst dat een ambassadeur de herdenkingsplechtigheid bijwoont.

Foto ANPFOTO / LVD

en vindt jullie parlement dat allemaal goed?”

Foto Danny McL / Flickr.com

Defensie onder vuur vanwege Afghanistan Het ministerie van Defensie is er ook van beschuldigd de Kamer verkeerd te hebben geïnformeerd rondom de militaire aanwezigheid in Afghanistan.

Op 19 november was er het bericht dat de Nederlandse troepenmacht in Uruzgan

nauwelijks is afgenomen.

Minister Middelkoop heeft de Tweede Kamer eind 2007 toegezegd dat de Nederlandse aanwezigheid met twee- tot driehonderd man wordt ingeperkt. Tot nu toe is die met slechts honderd afgenomen en verdere inkrimping wordt niet voorzien. Dit ondanks het feit dat veel bondgenoten taken van de Nederlandse troepen hebben overgenomen.

Momenteel zijn er 1650 Nederlandse soldaten in Afghanistan, voor het merendeel in Uruzgan.

Gouden kaartenbak

De een z’n woningnood is de ander z’n brood. Bemiddelingsbedrijf RotsVast is door ROOD en de LSVB uitgeroepen tot huisjesmelker van het jaar 2008 en heeft daarom een ‘gouden kaartenbak’ ontvangen.

Met 32 vestigingen is RotsVast een van de grootste kamerbemiddelingsbedrijven van Nederland. Veel jongeren meldden dat het bedrijf hoge bedragen aan inschrijfgeld, administratiekosten, sleutelgeld en borg rekent. Gijs Houtbeckers, voorzitter van ROOD: “En daar bovenop betaalt de woningzoekende dan ook nog vaak een heel hoge huur.” In totaal ontvingen de organisatoren dit jaar 180 meldingen van misstanden.

Foto Archief ROOD

INTERVIEW Bob Fosko

“Eerst duw je me een auto door de strot

en nou dit!”

Veelzijdigheid als handelsmerk, authenticiteit als rode draad. Bob Fosko over lulverhalen van mensen met krankzinnige ambities, ZZ Top en politieke stempels: “Als mensen moeite hebben met politiek engagement, hebben zíj een probleem. Niet ik.”

Bob Fosko (“Ik vond dat mijn eigen naam Geert Timmers niet tot de verbeelding sprak in de popmuziek”) werd geboren in 1955 in Baarn en is al vijfendertig jaar actief als acteur, muzikant, schrijver, componist, columnist, producer en presentator. De voormalige voorman van de spraakmakende Raggende Manne werkte mee aan talloze theater- en filmproducties en was het brein achter Hakkûhbar, dat onder andere met de hit Gabbertje opzien baarde. Ook schreef en zong Fosko de SP-verkiezingshits Een mens is meer en NU SP, alsmede diverse andere SP-campagnesongs als Waakhond en No claim, no way. En dit jaar is er de dvd-box die alle SP-leden als kerstcadeau ontvangen.

“Ik noem mezelf artiest. Dat roept associaties op met een circus, maar het is ook een beetje de overkoepelende naam voor iemand die creatief en artistiek bezig is. Ik schrijf ook, ik bedenk dingen. Alles vanuit een authentiek gevoel. Ik denk dat het authentieke een beetje de rode draad door mijn werk is. Oké, het kan niet altijd.

Soms ben je strikt aan het uitvoeren wat de regisseur wil. Maar die is natuurlijk ook wel weer een beetje gebonden aan wie ik ben en hoe ik op het podium doe. Daar word je als acteur op getypecast.”

12

TRIBUNE

DECEMBER 2008

En wat voor type ben jij?

“Iemand die aardsheid uitstraalt, die dicht bij de gewone mensen staat. Ik denk niet dat ze me snel een chirurg laten spelen.

Of een bankdirecteur met een dubbele achternaam. Het heeft te maken met waar je vandaan komt, denk ik.”

Waar kom je dan vandaan?

“Mijn ouders hadden een bakkerij en een automatiek. Als kind keek ik al wat voor mensen er in de winkel kwamen. Zo van: wat voor vlees heb ik in de kuip? Ik leerde om te observeren, zeg maar. Mijn moeder komt bovendien uit een gezin van vrachtrijders en ik ging als kind vaak met mijn ooms mee op de vrachtwagen. Ik herinner me nog dat een van mijn ooms een keer met z’n truck vast kwam te zitten in de modder. Vloéken! Ik denk dat de manier waarop ik teksten schrijf en met taal omga veel te maken heeft met de directheid die mijn moeder en ooms ook hadden in de wijze waarop ze dingen benoemden. Die namen niet bepaald een blad voor de mond. Dus niet van: ‘Pardon?’, maar: ‘Wat is dit voor gezeik? Donder op!’ Als ik kijk hoe ik teksten ben gaan schrijven, zie ik dat terug. Ik probeer de kortste weg naar de waarheid te lopen. Je kunt er heel omfloerst mee omgaan; in de politiek is dat soms wel handig. Maar als het gaat om snelle irritatie of als mensen willen weten waar je staat, dan is het wel prettig om het direct te kunnen zeggen.”

Jij zet je politieke irritatie en engagement om in teksten, liedjes, cultuur. Hoe gaat dat in z’n werk?

“Heel vaak heeft iemands drijfveer te maken met zijn of haar kijk op de eigen omgeving. De maatschappij waarin je leeft, hoe mensen met elkaar omgaan. Ik word vaak getriggerd door onrecht, dingen die niet deugen. Dingen waarvan ik denk: daar moet iemand eens iets over zeggen.

Dan kun je er ook een liedje over maken.

Om een voorbeeld te noemen: in Amsterdam werd jaren geleden de wielklem geïntroduceerd. Dat heb ik altijd een totaal niet uit te leggen maatregel gevonden.

Heel onsympathiek ook. Zo van: eerst duw je me een auto door de strot en nou dit!

Zo heb ik ook een liedje gemaakt over fileleed. Had ik eens over nagedacht: iedereen heeft het maar over het oplossen van de files, maar ik heb het idee dat niemand dat echt wil. Want hoe meer jij in de file staat, hoe beter het is voor de schatkist. Daar wordt nooit openlijk over gesproken. En over luchtkwaliteit hoor je ook bijna niemand meer. Daar maak ik dan een liedje over. Dát is mijn drijfveer.”

Wat is volgens jou het allergrootste onrecht?

“Nou, tijdens de Vietnam-oorlog begon ik me te verdiepen in de achtergronden van die oorlog; en hoe die is ontstaan. En in hoe de Amerikanen de boel min of meer

“Wegkijken of niet meedoen is gewoon geen optie voor mij”

13

TRIBUNE

DECEMBER 2008

INTERVIEW gemanipuleerd hadden, zodat wij in Nederland een beeld van de NoordVietnamese bevolking kregen alsof dat allemaal criminelen waren die ZuidVietnam kapot wilden maken. Ik kwam erachter dat dat allemaal niet zo was; dat de Amerikanen het land aan het verwoesten waren met bombardementen. Ik ben zeker niet anti-Amerikaans, maar die buitenlandpolitiek vind ik gewoon stuitend. Landen verwoesten met een imperialistische achtergrond, een heel volk kapot maken. Eigenlijk is er wat dat betreft niet zo gek veel veranderd in de wereld.

Kijk, en dáár kom ik tegen in opstand! Het heeft allemaal heel veel te maken met communicatie. Hoe mensen iets voorgeschoteld krijgen, hoe ze de berichten in de kranten lezen. Ik heb vlak na de aanslagen op de Twin Towers eens een discussie gehad met iemand die zei: ‘Ik vind het wel goed dat ze Afghanistan een kopje kleiner gaan maken.’ Ik zei: ‘Een kopje kleiner?

Daar wonen alleen maar arme mensen, er zijn huizen die nog niet eens twee etages hebben. Hoezo kopje kleiner maken? Weet je wel waar je het over hebt?’

Wij worden heel erg gemanipuleerd door de media, die allemaal vanuit een bepaalde visie onderwerpen belichten. Dat bedoel ik: onrecht heeft ook te maken met hoe wij communiceren en hoe wij ons soms afdraaien van bepaalde feiten. Neem nou Afghanistan. Heel veel mensen hebben toch zoiets van: ‘Het is goed dat we daar zitten, want we moeten die mensen toch helpen.’ Natuurlijk moet je niemand in de steek laten, maar ik vraag me werkelijk af wat we daar aan het helpen zijn. Ik heb die indruk ook helemaal niet. Ik snap het gewoon écht niet. Maar het wordt wel als zodanig verkocht.”

leiden door mensen met krankzinnige ambities. Mensen die lulverhalen verkopen om maar goed te praten dat we ergens binnenvallen.”

gebeuren!’ Kijk, er moeten mensen zijn die dingen in gang zetten. Dus wegkijken of niet meedoen is gewoon geen optie voor mij.”

Hoe ben je eigenlijk bij de SP gekomen?

Wat is jouw taak daarin?

Hoeveel liedjes heb je al geschreven over Irak?

Hoe kijk je terug op acht jaar bij de SP?

“Mijn eerste liedje daarover was met De Raggende Manne, in 1991. Het heette Zand. Ik probeerde me voor te stellen hoe het was voor Amerikaanse en Iraakse soldaten om in de woestijn te zitten en te wachten op wat er zou gaan komen. Nou, het ís gekomen en het was afschuwelijk.

Honderdduizend doden, we zijn het al weer bijna vergeten. En vlak voor het uitbreken van de tweede aanval op Irak in 2003 schreef ik samen met Jan-Paul van der Meij een liedje, getiteld Gevaarlijke Man. Dat gaat over hoe je je kunt laten

14

TRIBUNE

DECEMBER 2008

“Politiek betrokken ben ik al vanaf m’n zestiende ongeveer. Ik was politiek zeer geëngageerd in die tijd. Maar toen ik van school af kwam, werd al snel ons eerste kind geboren – ik was toen zesentwintig.

Tot m’n zesendertigste ben ik wel politiek geïnteresseerd gebleven, maar wat minder heftig. Toen de kinderen wat groter werden en ik weer wat meer politiek ging volgen, merkte ik dat ik op verjaardagen moeilijk kon praten over de dingen die mij bezighielden. Heel vaak voerden we discussies waar we nooit uit kwamen.

Steeds meer begon ik de behoefte te voelen om dingen uit te wisselen, om te kijken wat oplossingen zijn. Op een gegeven moment werd ik door Jan Marijnissen uitgenodigd om eens naar een denktank-overleg te komen. Dat heb ik gedaan en toen merkte ik dat zaken waarvan ik dacht dat ik maar een zeurpiet was als ik er op verjaardagen over begon, binnen de SP belangrijke onderwerpen waren waar de partij over wilde praten. Dat vond ik ontzettend leuk.

Niet lang daarna vroeg Jan of ik niet wat vaker wilde langskomen. In 2000 ben ik actief geworden in het V-team (verkiezingsteam –red.) van de SP. Grappig; van tevoren had ik de SP helemaal niet zo in beeld. Ik zag de SP als een protestpartij, een partij die tegen was. ‘Stem tegen!’ Ik had daar toen wel bedenkingen bij. Want ik denk dat het in de politiek heel belangrijk is om een alternatief te bieden. In 2002 is die slogan omgedraaid in ‘Stem Voor’.”

“Ik heb deze tijd ervaren als een waanzinnige periode waarin de partij heel erg snel gegroeid is en waarin de ontwikkelingen elkaar heel snel hebben opgevolgd. Maar ik heb ook een drama meegemaakt. Ik vind het vreselijk dat Karel Glastra van Loon er niet meer is. Ik had een ontluikende vriendschap met hem en ook op artistiek niveau wilden we meer gaan doen. Het heeft niet zo mogen zijn.

En ja, ik heb vrienden wel eens moeten overtuigen van mijn verbondenheid met de politiek. Dan zeg ik: ‘Jongens: het kan jullie allemaal niet interesseren, maar politiek is gewoon nódig – het moet

“Voor mij is het belangrijkste dat ik binnen de SP mensen kan inspireren. Dat ik kan en mag meedenken en uit een ander gezichtsveld en vanuit een andere hoek mensen inspiratie kan geven. Opdat er dingen in gang gezet worden, dingen gebéuren. Ja, en als ik dan zie hoe het voor de Kamerverkiezingen van 2006 door Jan Boerstoel geschreven en door mij gezongen lied NU SP op de verkiezingsavond door de Melkweg schalde… Fantástisch was dat! Het geeft een verbondenheid die je heel erg nodig hebt. Ik ben hartstikke trots om dat te mogen doen.”

Wordt er in artiestenkringen nooit vreemd tegen jouw keus voor de SP aangekeken?

“Ik ben wel eens door vrienden en kennissen gewaarschuwd: ‘Als jij je actief gaat inzetten voor de SP, dan krijg je een stempel opgedrukt.’ Ik zei dan: ‘Wat is daar op tegen?’ Kijk, ik herken in de SP mijn eigen politieke ideeën en idealen. Dus ik heb er geen problemen mee. Als mensen in Nederland moeite hebben met een politiek stempel of stigma, dan hebben zíj een probleem, niet ik. Maar ik begrijp het wel een beetje. Nederlandse bands vinden het altijd een beetje lastig om zich te koppelen aan een politieke kant. Nederland is namelijk niet zo groot. Ze zijn natuurlijk bang dat als ze politiek kleur bekennen, ze daarmee hun markt verkleinen. Ik denk dat het daarmee te maken heeft. Ik heb daar totaal geen last van, omdat ik nou eenmaal geen mainstream-artiest ben. Voor mij is het veel belangrijker om mijn eigen identiteit en visie te laten zien dan dat ik mezelf lieer aan een economisch belang. Kunnen laten zien wie ik ben – die vrijheid weegt voor mij veel zwaarder.”

In de VS lijkt het erop dat popartiesten juist graag politiek kleur bekennen.

Bruce Springsteen ondersteunde Obama en Kerry, ZZ Top koos ooit partij voor George W. Bush.

“ZZ Top, ja. Ik hoorde eens een interview waarin die band gevraagd werd waarom ze zo veel liedjes hebben over auto’s en

INTERVIEW

“Ik probeer de kortste weg naar de waarheid te lopen”

meiden. Bromt een van die gasten: ‘You got a problem with that?’ Hahaha. Maar goed; in Amerika is de scheiding veel duidelijker.

Het is republikein of democraat, conservatief versus nieuwe kansen. In Nederland hebben we dat niet. Ik kan me ook niet zo goed voorstellen dat een popartiest heel specifiek de ChristenUnie gaat steunen.

Maar wat ik me wel zou kunnen voorstellen, is dat tegen de achtergrond van de ontwikkelingen in de wereld er nu eens een aantal artiesten de koppen bij elkaar steekt en zegt: ‘We willen een keer een linkse meerderheid, een links kabinet in Nederland. Dat is zeker gezien de ontwikkelingen helemaal niet zo vreemd. Als je zou zeggen: ‘Wij organiseren een tour door Nederland voor een links kabinet, voor een ander geluid’, is dat denk ik makkelijker dan wanneer je zegt: ‘Doe mee aan een tour met de SP.’ Hoewel de SP dat meerdere malen heeft gedaan.”

15

TRIBUNE

DECEMBER 2008

In 1984 had je rond de kersttijd Band Aid: alle grote namen uit de Britse popmuziek verenigden zich en namen samen de plaat Do they know it’s Christmas op, voor hongerend Afrika. Tijd voor een Nederlandse, politieke variant daarop?

“Ja! Hartstikke mooi, geweldig! Tegenwoordig lopen de politieke standpunten zo enorm uiteen, dat het heel goed zou zijn om een keer de hoop uit te spreken dat we een links geluid kunnen laten horen in Nederland. Het is nog nooit gebeurd, hè.

Een heel mooi streven, lijkt me.”

Is een veelzijdig artiest als jij eigenlijk rijk?

“Ja. Ik ben hartstikke rijk. Ik ben gezond, heb drie gezonde kinderen, ik heb een goede relatie, een dak boven m’n hoofd en

kan doen en laten wat ik wil. Ik ben een bevoorrecht mens.”

Wát een verrassend antwoord!

“Nou ja, kijk: als het gaat om de liquide middelen, of wat ik op de bank heb staan, ja, dan ben ik helemaal niet rijk. Maar ik heb helemaal niks te klagen. Ik heb met mijn vrouw Vera een bedrijf, ze is videoeditor. En ik ben freelance artiest, kunstenaar. Je mag het best weten: op jaarbasis hebben we om en nabij 100.000 à 120.000 euro omzet. Dat komt neer op een belastbaar inkomen van zo’n 40.000 euro per jaar. Helemaal niet slecht. Ach, ik heb een oude auto en een leuk klein boerderijtje in Frankrijk. Voor inspiratie ga ik af en toe daar zitten schrijven.”

Tekst Rob Janssen

Foto’s Suzanne van de Kerk

KERsTmaRKT

Glühwein und Gemütlichkeit

Sprookjesachtige kerstmarkten en weelderig versierde binnensteden: in Duitsland doen ze meer aan kerst dan in Nederland. Dus trekken jaarlijks heel wat Nederlanders de grens over voor een dagje uit in een van de Duitse kerstcentra. Het sjieke Düsseldorf is een van de populairste.

Iedereen kijkt en ze weten het. Want ze hebben een Porsche Cayenne Turbo (nieuwprijs vanaf 150.000 euro) en ze zien er goed uit. Hij, driedagenbaardje en pokerface, parkeert de bolide nét iets te nonchalant langs de Köningsallee en trapt daarbij nét iets te hard op de rem.

Gevolg: een schuivertje van een centimeter of tien. Zij, hoogblond en zonnebril, stapt quasi gehaast uit de Porsche en houdt een beige leren handtas met goudkleurig beslag aan de arm. Hij bedient met een achteloze polsbeweging de afstandsbediening: biep-biep. Autoalarm geactiveerd. Zonder de gapende omstanders ook maar een blik waardig te gunnen, beent het tweetal naar de ingang van de Kö Galerie. In deze met marmer en messing geplaveide winkelpassage vinden ze wat ze willen. Mode van Jil Sander, horloges van Patek Philippe, golfkleding van Golfino, aanstekers van St. Dupont. Categorie: peperduur.

Hoezo crisis?

16

TRIBUNE

DECEMBER 2008

De Königsallee. De duurste straat in de rijkste stad. Het domein van die Schönen und die Reichen en hun voertuigen. Porsche, Mercedes S-klasse, Audi A8, BMW 7-serie; nergens zie je er zo veel als hier. Een oude zegswijze luidt: wat door de industriëlen van het Ruhrgebied wordt verdiend, wordt in Düsseldorf uitgegeven. Tegenwoordig komen ook steeds meer steenrijke Russen graag een weekendje shoppen in de metropool aan de Rijn en laten filmsterren zich er regelmatig zien.

Maar vandaag is alles anders. Vandaag moeten de luxe sleeën de macht op straat delen met vooral Nederlandse en Belgische touringcars. Vandaag krioelt het in de stad van de mensen die Düsseldorf uitkozen voor een dagje uit in kerstsfeer. Optisch gezien komt het wel goed met die sfeer.

De winkels zijn smaakvol en met oog voor nostalgie ingericht en de bomen zijn getooid met ontelbare lichtjes. Na zonsondergang waan je je in een sprookje.

Optisch gezien dan.

“Ay Kaaws, mojje kaake: kejje ‘n hypotheek op naajme.” Koos kijkt waar hij een hypotheek op kan nemen. Het blijkt een horloge van Jaeger-LeCoultre te zijn. De prijs is 28.000 euro. Of zou de vrouw van Koos toch die Rolex van 40.000 bedoelen? Wacht, er ligt ook nog een Audemars Piguet van 25.000. Het Nederlandse echtpaar staat voor de etalage van juwelier Wempe, kruising Königsallee en Schadowstrasse. De spots laten het goud, de diamanten en briljanten glitteren en glinsteren. De open monden van Koos en zijn vrouw trekken de aandacht van de in zwart kostuum gestoken portier. Drie seconden lang slaat hij met getrainde minachting de Nederlandse verwondering gade. Die wordt impliciet beantwoord door Koos en zijn vrouw als ze verder lopen en hem zien staan. Als je zo toch je geld moet verdienen… je hóórt het ze denken.

In de Altstadt, het ‘gemütliche’ oude centrum van Düsseldorf, is het nog

kERsTmaRkT drukker dan op de Königsallee. Hier staan de pleinen vol met sfeervol verlichte houten kraampjes en huisjes. Glühwein, jawel! Maar ook poppetjes van glas en hout, sieraden en zelfs speelgoed en kleding. En kerstboomversieringen natuurlijk. Het ruikt lekker bij de talloze kraampjes waar je gebrande amandelen, warme kastanjes en typisch Duitse lekkernijen als Riefkuchen en Printen (een gekruide specialiteit uit Aken) kunt krijgen. Van zo’n aroma krijg je honger.

Of dorst, als je langs een van de vele kroegen en bars komt waar het typische Alt-bier getapt wordt. Wat niet wegneemt, dat uit menig Nederlandse rugzak een thermoskan steekt.

straat, pontificaal voor de kroeg en in het zicht van iedereen die binnen zit, met grof geweld een hele pizza naar binnen te werken. De gesmolten kaas druipt langs het karton en uit zijn mond. Dat schuin tegenover Sutton’s in een Japans restaurant mensen aan tafel zitten te kijken, schijnt hem niet te deren. Een authentiek hapje op de kerstmarkt die om de hoek ligt kon hem blijkbaar ook niet bekoren. Nee, liever een pizza op de vuist. Waarvan na een paar minuten overigens een aanzienlijk deel in de prullenbak gemieterd wordt. “Guck’ dir das an”, zegt iemand aan de bar hoofdschuddend. Dan komt de man weer naar binnen. “Mwah, wel te kanen”, bericht hij tevreden.

In café Sutton’s aan de Hunsrückenstrasse, hartje Altstadt, zit je lekker en warm.

Vanuit de bar kun je de slenterende massa gadeslaan en op een grote tv is de Bundesliga te volgen. Want kersttijd of niet: het voetbal gaat door. Twee Nederlandse stellen hebben plaatsgenomen in een van de ronde lichthouten zitjes. Hun gesprek spitst zich toe op het dvd-aanbod in de Kaufhof, het nabijgelegen megawarenhuis. “Zit je wel met die klote Duitse ondertiteling.” Na een tijdje staat een van de twee mannen op en verlaat het etablissement. Even later staat hij buiten op

Op een paar minuten loopafstand van het kerstmarktgebeuren ligt Saturn, dé winkel voor elektronische speeltjes. Hoewel… winkel? Saturn Düsseldorf is gevestigd in een enorm glaspaleis met een wirwar aan roltrappen en een duizelingwekkend aanbod van breedbeeld-tv’s, camera’s, stereotorens, dvd’s en cd’s, telefoons. Veel van veel, schijnt het devies. Interesse in een digitale fotocamera? Er zijn minstens 50 verschillende modellen. Zin in een cd?

Pak maar van de stapel van dertig.

Apathisch schuift de Saturn-kassière de gekochte mp3-spelers, dvd’s en mobieltjes

17

TRIBUNE

DECEMBER 2008

langs het barcode-oog. Alsof ze in de weg liggen.

Het pronkstuk van Saturn trekt echter veel bekijks: een breedbeeld-tv met een diameter van bijna twee meter. “Jaitje, wat een ding!” Hij kost 19.999 euro. Toch al weer 5000 goedkoper dan dat horloge van Audemars Piguet. ‘Geiz ist geil’ luidt de Saturn-slogan: gierig maakt gelukkig.

Tegen vijven wordt het stiller in de stad.

Logisch: de bussen vertrekken weer naar Nederland. Langzaamaan pakken de Mercedessen en Porsches de macht weer terug op straat. De weelderige bontjassen, hoog geblondeerde hoofden en lange zwartlederen mantels hebben weer vrij spel. De dragers ervan gaan wat drinken.

Prosecco en Irish Coffee. Eten? Nee, nog niet. Sjieke mensen eten laat.

Het is donker. De sfeer is feeëriek door miljoenen lichtjes. Kersttijd in Düsseldorf.

Duizenden vergaapten zich vandaag weer aan de weelde die onbereikbaar is. Massa’s dompelden zich weer onder in de overvloed die voor het grijpen ligt. En ergens in de stad zal vanavond de kerst-klassieker van John Lennon weer gedraaid worden.

So this is Christmas.

Tekst Rob Janssen

Foto’s Peter Frischmuth/Hollandse Hoogte

REpoRTagE

“Goed voor mensen zorgen is leuker dan alleen hard optreden” Een dagje met wethouder Karin Walters

O jee, een SP-er, zo’n soft type dat geld over de balk gaat smijten! Hilversumse ambtenaren hielden aanvankelijk wel even de adem in. Maar wethouder Karin Walters geeft het minimabeleid nuchter en praktisch vorm. “Armoede kun je becijferen.”

Ze past als een vis in het water in het Hilversumse stadhuis. Wethouder Karin Walters (42) en de architectuur van Dudok zijn allebei van het type no-nonsense.

Wanneer ze buiten poseert voor de fotograaf, past haar rijzige gestalte perfect bij de lange, rechte lijnen van het gebouw

18

TRIBUNE

DECEMBER 2008

achter haar. Haar werkkamer ademt warmte, door donkerrode en crème-tinten.

Aan de muren hangen vrolijke tekeningen, gemaakt door gehandicapten. “Ik heb speciaal voor jou opgeruimd”, zal ze aan het eind van de middag zeggen. “Die stapels documenten wegwerken, dat vind ik echt een crime”, ze wijst naar haar bureau. Afgezien van die papiertroep

bewaakt de wethouder van Financiën, Sociale Zaken en P&O voortdurend het overzicht. “Ik ben behoorlijk zakelijk en ik houd ervan dat het goed loopt, dat iedereen weet waar hij aan toe is.” Daarin lijkt ze prima te slagen. Of ze nu een vergadering voorzit, met ambtenaren een project evalueert of luistert naar een voorstel over schuldverlichting. De sfeer is

REpoRTagE constructief, afspraken zijn duidelijk en bovenal: haar luide en gulle lach vult met regelmaat de ruimte.

“Wilt u dat ook even noteren?”

Tijdens een werklunch in het gebouw van de Gooi- en Vechtstreek buigen zeven gemeenten zich over het reïntegratiebeleid.

Afkortingen, namen, getallen en jargon vliegen over tafel. Karin luistert, stelt vragen, kent iedereen bij naam. Ze zorgt ervoor dat ieder punt wordt afgesloten met een afspraak of plan van aanpak. Als ze keurig op tijd afsluit, bedankt een van de aanwezigen haar voor haar inspirerend voorzitterschap. Of ik dat wil noteren?

Luide lach van Karin.

Als we teruglopen naar het gemeentehuis vraag ik haar of het van het begin af aan zo ontspannen is geweest. Ze had immers totaal geen politieke ervaring. “Nou, ambtenaren moesten wel aan mij wennen, toen ik hier tweeënhalf jaar geleden begon.

Mijn voorganger was een CDA-er en die voerde een vrij streng beleid. Zo was er geld over van het minimabeleid door gebrekkige communicatie. Het idee was toch een beetje: oh jee, een SP-er, zo’n soft type dat geld over de balk gaat smijten.”

En dat is niet zo? “Nee, de SP is ook voorstander van het handhaven van regels en is ook tegen fraude. Maar als SP-er ben je wel alerter op een aantal zaken, zoals armoedebestrijding en de thuiszorg. Dat laatste zit niet in mijn portefeuille, maar ik laat wel mijn mening horen.”

“Mensen moeten weten waar ze recht op hebben” Karin ‘doet’ zowel Financiën als Sociale Zaken, een combinatie die haar goed ligt.

“Ik ben een echte bèta, die van cijfertjes houd. Dingen uitrekenen, bijvoorbeeld in cijfers laten zien wat armoede precies is, doe ik graag. Dat is hier een nieuwe kijk op de zaak, want op Sociale Zaken zitten vooral alfa’s. Een cijfermatige aanpak, zoals van het Nibud, is heel duidelijk. Ik verwerk het ook in presentaties, zoals laatst voor een groep ouderen. Die weten niet goed hoe het kan dat ze met hun geld niet uitkomen. Met cijfers maak ik inzichtelijk dat het logisch is dat ze tekortkomen.

Daarmee is het bespreekbaar. En kun je kijken wat je eraan kunt doen. Dat is toch

19

TRIBUNE

DECEMBER 2008

mijn drijfveer: wat kan ik doen om problemen op te lossen en hoe zorg ik ervoor dat zoveel mogelijk mensen weten waar ze recht op hebben. Want dat schort er vaak aan. Daarom heb ik vooral heel sterk ingezet op communicatie. Dat is nodig om een goed minimabeleid te kunnen voeren. Zo staat er nu meteen op de eerste pagina van www.hilversum.nl een knop met de titel ‘Bereken uw recht’.

Daar kun je zien waar je met een minimuminkomen recht op hebt.”

“Dagelijks in mijn kloffie op de fiets” Intussen staan we voor het stadhuis, waar haar fiets prijkt. “Ja”, lacht ze, “ik heb net zo’n fiets als SP-wethouder Hilde van der Molen in Haarlem. Daar heb ik hem ook gekocht, want ik wilde ook zo’n rode met een mand voorop. Is weleens lachen hier in Hilversum, want het heeft natuurlijk totaal geen status, dagelijks in mijn kloffie op de fiets. Al kan ik ook de ‘Gooische Vrouw’ uithangen. Dan ga ik helemaal opgetut naar een receptie.” Karin kijkt op haar horloge. Zeker, we zijn op tijd voor een evaluatie van de dag voor minima, waartoe ze het inititatief heeft genomen en die dit jaar voor de tweede maal is georganiseerd. Daarna moet ze snel even naar de school van haar middelste kind, een tienminutengesprek over zijn rapport.

Dat kan net voordat ze een gesprek over schuldhulpverlening heeft. Er komt ook nog iemand op haar spreekuur en ’s avonds wacht de vergadering van de gemeenteraad. Hoe doe je dat met drie kinderen van dertien, elf en negen? “Ach, ik woon vlakbij en ze zijn groot genoeg om zelf naar school te gaan. Ik begin ’s ochtends tegen half tien en mijn man werkt vanuit huis. Hij is informaticus, net als ik. Verder probeer ik iedere avond thuis te eten en op vrijdag tijd te maken voor de boodschappen.”

Evengoed is het wel haar zwaarste baan tot nu toe, want iedere week gaan er zo vier avonden op aan werk. “Twee avonden stukken lezen en dan zijn er de fractievergaderig en de gemeenteraadsvergadering.

Nee, voor sporten is geen tijd, maar ik lees nog wel de kinderen voor.”

Een dikke acht Op haar kamer wachten twee ambtenaren en de adviseur van het ‘Programma Rondkomen 2008’. De laatste steekt meteen van wal met de opmerking dat

deelnemers de dag voor de minima het cijfer 8,1 hebben gegeven, plus een applaus voor de wethouder. Karin straalt. De opkomst was zo groot, dat er twee dagen zijn georganiseerd. “Dat zegt iets over de communicatie”, menen de aanwezigen.

Karin heeft alle deelnemers met een persoonlijke brief uitgenodigd. “Het is een feestelijke dag”, legt ze uit. “We ontvangen iedereen in de Burgerzaal, waar ze normaal nooit komen. Er is koffie, een lunch en na afloop een borrel. Het gaat erom dat mensen serieus worden genomen, dat ze zich gehoord voelen. Vorig jaar stond de vraag centraal wat de gemeente kon doen om het beleid voor minima te verbeteren. Daar zijn 148 tips uitgekomen, waarvan er 90 door de gemeente zijn opgepakt en uitgevoerd. Van het vereenvoudigen van allerlei formulieren tot het invoeren van gratis busvervoer voor houders van een WMO-pas en voor 65-plussers. Dat laatste is een experiment dat nog moet worden geëalueerd. Dit jaar ging het vooral over wat mensen zelf konden doen. In werkgroepjes gaven deelnemers elkaar tips, variërend van hoe energie te besparen tot het ruilen van je huis tijdens vakanties.” In het overleg wordt besloten een tipwijzer te maken met de beste tips en die aan te vullen met andere nuttige zaken. In 2009 moet het Platform Rondkomen vorm krijgen. Vanuit andere gemeenten blijkt belangstelling te bestaan voor de ‘Hilversumse aanpak’.

Daar is iedereen duidelijk trots op.

“Hapklare brokken” Het overleg verloopt vlot. “Iedereen vindt het leuker om zo goed mogelijk voor mensen te zorgen dan om alleen hard op te treden”, meent Karin. “Je ziet hoe enthousiast iedereen is.” Je moet het wel kunnen, een groep mensen zo aansturen dat dingen gaan zoals je wilt en dat iedereen het ook naar zijn zin heeft. “Dat heb ik wel meegenomen uit mijn vorige banen, als adviseur informatica bij KPN en XS4all. Ik ben concreet, praat helder en draai er niet omheen. Dat werkt goed, mensen stellen het op prijs. Ik heb geen zin om over visies te praten, ik ben meer van: deze regelingen moeten zo en zo veranderen en daarover communiceren we op deze manier. Ik zet doelstellingen uit en die gaan we dan stapje voor stapje bereiken, een soort hapklare brokken waarmee je aan de slag kunt. Als wethouder doe je maar weinig zelf, daar heb je geen tijd

REPORTAGE 2005. De uitgaven zijn daardoor natuurlijk ook toegenomen, van een miljoen in 2005 tot twee miljoen in 2009. Het college heeft met de uitbreiding van de begroting ingestemd.” Vooral in de raad is het genieten, als een discussiestuk van haar ‘zonder debat’ wordt aangenomen. “Dan denk ik: zo, weer een stukje werk af. Ik houd ervan het goed voor te bereiden en duidelijk uit te leggen. Intussen vertrouwen ze me al zozeer, dat het vaak is: als Karin het zegt zal het wel kloppen.” Pietje Precies, rechtdoorzee, de boel in de gaten houden. Levert dat niet soms een probleem op? Ze moet er even over denken, zegt dan: “Sommigen vinden me weleens een irritante controlefreak. Als ik denk dat iets niet goed loopt, bemoei ik me ermee, maar anders kan ik goed delegeren hoor. En soms denk ik ook weleens: nou dat kan wel iets minder, ik overdrijf, ben te precies.

Vooral op communicatie let ik erg. Zo lees ik alle persberichten, dat praktische werk vind ik ook gewoon leuk.”

“Ze vinden het wel stoer”

“Ik ben een echte bèta, die van cijfertjes houdt”

voor. Je moet zorgen dat anderen snappen wat je wilt en het dan ook uitvoeren. Je moet hen inspireren. Dan gaan mensen met je meedenken en groeit het vertrouwen. Het scheelde ook dat ons SP-groepje vlak voor mijn start als wethouder een rapport had uitgebracht over de bijzondere bijstand. Aan den lijve had ik gemerkt hoeveel mensen niet wisten waar ze recht

20

TRIBUNE

DECEMBER 2008

op hebben. Dus ik kon meteen met concrete maatregelen beginnen.”

“Als wethouder kun je meer” Het uitzetten van beleid vindt ze een van de leukste kanten van haar werk. “Als wethouder kun je meer dan als raadslid.

Over ieder thema zit je rond de tafel. Ik kan hier mijn ideeën kwijt en ik kan een heel ambtenarenapparaat aan het werk zetten. Het is toch fantastisch dat we nu twee keer zoveel minina bereiken als in

De middag loopt ten einde. Straks vergadert de raad verder over de begroting. Ook dat is leuk, want het is een uitdaging om voorstellen te verdedigen.

Uitdagingen waren er genoeg, toen ze zonder politieke ervaring wethouder werd.

“We hadden nooit verwacht dat we uit het niets met vier mensen in de raad kwamen.

En toen vroeg de PvdA ons in het college.

Na elkaar twee weken te hebben aangekeken, dacht ik: zo’n kans laat je niet lopen, zeker niet met deze portefeuille. Het engste vind ik nog de gesprekken voor televisie. Je weet nooit wat ze gaan vragen.” Toch is het al zo gewoon, dat haar kinderen van klasgenootjes horen dat hun moeder op tv was. “Eerst keken we met z’n allen”, lacht Karin. “Dat is eraf, maar ze vinden het wel stoer, dat hun moeder wethouder is.”

Tekst Maja Haanskorf Foto’s Rob Voss

poRTRET

Foto Peter Hilz / Hollandse Hoogte

“Eigenlijk koop je met al je dure geld alleen maar

ellende”

Tot je nek in de schulden

Steeds meer mensen hebben torenhoge schulden. Hoe is het mogelijk dat iemand al voor zijn dertigste 25.000 euro moet afbetalen? “Als je mijn naam niet noemt, wil ik je wel mijn verhaal vertellen. Om anderen te waarschuwen.”

21

TRIBUNE

DECEMBER 2008

poRTRET

Iedereen dacht dat ik het had gemaakt, ik reed er trots in rond en kreeg een hoop complimenten. Het werkte, ik voelde me geweldig. Hoewel, er was ook altijd dat stemmetje dat er iets niet klopte. Dat stemmetje is langzamerhand steeds sterker geworden, maar toen was het haast niet te horen. Ik wist eigenlijk dat het niet klopte en daarom loog ik er ook over. Dat begrijp ik nu. Niemand mocht weten dat ik het niet met eigen geld had gekocht. Ik heb gelogen tegen iedereen, zelfs tegen mijn ouders.

Een van mijn vriendinnen wist me ervan te overtuigen dat ik mijn auto moest verkopen en een goedkopere moest nemen. Die auto heb ik ingeruild voor een kleinere, dus daar werd ik niet rijker van.

En de installatie van 10.000 euro heb ik verkocht voor 800. Ja, ik ben beter in kopen dan in verkopen.

Met mijn laatste vriendin ging ik al snel samenwonen. Ik hou van mooie spullen en die hebben we toen gekocht. Deze bank bijvoorbeeld. Die had ik bij iemand gezien en die moest en zou ik hebben. De bank kostte volgens de advertentie 699 euro, maar uiteindelijk werd het met alles erop en eraan wel 1500 euro. Ja, ik wil dingen hebben die mensen in mijn omgeving ook hebben. Ik zeg het eerlijk: 22

TRIBUNE

DECEMBER 2008

ik heb last van mezelf vergelijken met anderen en jaloers worden. Toen de relatie na enkele maanden voorbij was, moest ik mijn vriendin terugbetalen.

Zij had alles voorgeschoten. Ik voelde me klote en kocht een PlayStation 3 van 800 euro en een cinema-installatie van 1000 euro.

Ik wil graag aardig gevonden worden.

Ik ben iemand die graag helpt en nooit nee zegt. Dat zeiden vrienden ook tegen me. Maar toch betaalde ik nog steeds vaak in het café. Mensen maken weleens misbruik van me, dat gevoel krijg ik soms.

Toen ik jong was, is m’n moeder aan haar rug geopereerd. Ik wilde haar zó graag helpen. Misschien komt daar mijn drang wel vandaan om iedereen te willen helpen.

En mijn vader was verpleger, ook al een helper. Ik weet dit allemaal, maar toch doe ik het. Het is mijn eigen schuld, ik wil per se indruk maken en dure cadeaus kopen. Iemand heeft weleens tegen me gezegd dat ik vrienden wil kopen. Ik weet het niet, ik doe me wel anders voor dan ik ben. Ik wil erbij horen.

Ik heb een aangeboren hartafwijking, ik kon moeilijk meekomen met gym en

ben erg gepest op school. Eigenlijk mijn hele middelbare schooltijd. Over dat pesten op school praat ik pas de laatste jaren, sinds ik ging werken. Daarvoor ontkende ik het, net zoals ik dat lenen jarenlang heb ontkend.

Ik ben qua geld volgens mij netjes opgevoed door mijn ouders. Ik ben thuis nooit iets tekortgekomen. Mijn vader leende wel geld, maar betaalde altijd alles netjes op tijd terug. Mijn moeder is makkelijker en geeft me nu nog steeds veel dingen. Ook leent ze me geld, om het dan later weer kwijt te schelden. Dat doet ze bijna altijd. Ik herinner me dat ik vroeger met kerstmis altijd voor 150 gulden lego mocht uitkiezen, ik had de mooiste collectie lego van iedereen.

Mijn ouders zijn er na twee jaar lenen achter gekomen. Ik heb toen enkele dingen opgebiecht. Niet alles. Ook niet dat het toen al een flink deel van mijn leven beheerste – de stress en het piekeren.

Als ik iets kocht, gaf me dat een kick.

Maar als ik een week later de rekening thuiskreeg, schrok ik me elke keer weer dood. Hoe had ik dat nou kunnen doen?

Eigenlijk koop je met al je dure geld alleen maar een hoop ellende.

Foto Peter Hilz / Hollandse Hoogte

“Op m’n twintigste, zo’n acht jaar geleden, ging ik met een vriend op vakantie naar Lloret in Spanje. Hij had een nieuwe minidisc-player en die wilde ik ook hebben. Ik had alleen geld voor de vakantie, maar bij Dixons kon ik er gewoon eentje meenemen. Tenminste, als ik daarna 20 euro per maand terugbetaalde. Ze gaven me een creditcard en aan het eind van het jaar had ik met die kaart van alles gekocht. Kleren, spullen, van alles. Al snel had ik een schuld van 2.500 gulden. Shit, als ik daar nu aan denk. Dat had ik nog redelijk snel kunnen afbetalen. Maar nee, ik ging verder met lenen.

Ik heb geld geleend voor mijn rijbewijs en om een auto te kopen. Eerst een goedkope, maar die kreeg snel kuren. Dus maar een nieuwe, dure auto gekocht. Ik kon zonder probleem het hele bedrag lenen. Dat was pas het begin. Ik wilde ook muziek in die auto en toen heb ik er een hele dure, luxe stereo-installatie in laten zetten. Inclusief een openluchtfilter en een custom made uitlaat. Bij elkaar meer dan 10.000 euro.

Maar ja, dan héb je ook wat.

In 2001 meldden zich 23.000 huishoudens voor schuldhulpverlening bij de NVVK (de vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren). In 2006 was dit aantal bijna verdubbeld. Gemiddeld hebben ze een schuld van meer dan 20.000 euro, verdeeld over 11 schuldeisers. Door incassobureaus te innen schulden verdriedubbelden tussen 2002 en 2006, van 800.000 euro naar 2,3 miljoen. Van alle vorderingen heeft 11 procent betrekking op jongeren tussen 18 en 25 jaar. Vaak zijn mobiele telefoons en intern­ etaankopen de boosdoeners. Volgens deskundigen kampen mensen met schulden met een combinatie van problemen: ziekte, werkloosheid, relatieproblemen, verslaving en psychische moeilijkheden.

PORTRET verhoogde DSB die rente. Ik ben boos op DSB, maar vooral op mezelf. Door de BKR, Bureau Kredietregistratie, kan ik nu moeilijk meer een lening oversluiten.

Maar ik kan nog wel met mijn loonstrookje 36.000 lenen. Ik begrijp nu ook hoe banken zo rijk worden.

“Ik kreeg een kick van kopen” Foto Amaury Miller / Hollandse Hoogte

Ik betaalde alles van vier rekeningen. Ik betaalde rente op de ene rekening door te lenen van een andere rekening. Op een bepaald moment begon ik steeds beter te beseffen dat het lenen me veel schaamte en stress opleverde. Mijn schuld bedroeg toen meer dan 25.000 euro.

Mijn moeder adviseerde me om naar de GGD te gaan. Enkele jaren geleden ben ik daar geweest om van m’n schulden af te komen. De tweede keer zei de therapeute hetzelfde als de eerste keer: verkoop alles en leef zuinig. Ik denk dat ik op een andere oplossing hoopte, eentje die minder pijn deed. Alles verkopen kon ik niet, die oplossing wilde ik niet, ik wilde tips en trucs. Nu weet ik dat die er niet zijn, maar voor de echte oplossing was ik nog niet klaar. Naar de derde afspraak ben ik niet gegaan. Ik ben wel doorgegaan met lenen. Ook ben ik eens naar de schuldsanering geweest, maar daar wilden ze ook dat ik alles verkocht.

Mijn beste vriend verdient hetzelfde als ik, maar ik vind hem rijk vergeleken met mij.

Hij leeft zonder schulden en heeft een koophuis en een nieuwe auto. Ja, ik blijf altijd maar vergelijken. Hij weet het meeste van me, maar ik heb het hem pas een jaar geleden verteld. Ook niet alles trouwens, daar schaam ik me gewoon te veel voor. Maar hij vond het moeilijk, hij weet niet hoe hij erop moet reageren.

Vorig jaar las ik in het FNV-blad een artikel over een leeftijdsgenoot, die net als ik uit de schulden wilde komen; en het was hem ook gelukt. Toen ben ik ook zuiniger gaan leven, maar ik vond het vreselijk.

23

TRIBUNE

DECEMBER 2008

Mijn auto wilde ik per se houden. Ik sport elke week en ik ga er met de auto naartoe.

In de regen en kou wil ik niet fietsen.

Zonder auto zou ik voor mijn gevoel mijn vrijheid inleveren, zonder auto en zonder geld voelde ik me 24 uur per dag veroordeeld om thuis te zitten. Ik dacht: dan word ik gek. Dus ik gaf geld uit en stond dan toch weer rood. Ook kocht ik dure kleren, van Diesel en Esprit. Ik bleef maar rood staan.

Tegen iedereen zou ik willen zeggen: leen niet! Voor je het weet, zit je in de ellende.

Toen het niet meer ging, ben ik echt zuinig gaan leven. Ik verkocht m’n dure PlayStation, ging niet meer uit, ontmoette geen vrienden, vreselijk. Op mijn werk kon ik een keer 6,30 euro niet geven aan een collega, omdat ik geen geld meer had.

Een collega riep: ‘Nou zeg, sta je dan zó rood?’ Ik liep boos weg, want ik wist niet wat ik moest zeggen. Ik zou zo graag gewoon willen leven. Vakantie, uitgaan, dat soort dingen. Ik heb me lang slecht gevoeld. Het ergste is de schaamte.

Ik knapte pas wat op, toen ik ‘uit de kast’ kwam en erover durfde te praten. Dat was het begin. Ik hield een weblog bij, anoniem. Ik kreeg er leuke reacties op en dat steunde me heel erg om door te gaan.

Ik verdiende 1650 netto per maand. Elke maand loste ik 400 euro af. Vooral aan de DSB, de Dirk Scheringa Bank. Da’s van dezelfde man als lenen.nl en frysia.nl.

Elke maand gaf ik 336 euro aan DSB, waarvan 133 rente. Ook loste ik af aan de Postbank en Visa. Mijn grootste lening was bij ABN AMRO, maar de DSB beloofde lagere rente. Kort daarna

Nu gaat het goed met me, m’n schuld is nu nog maar 17.000 euro. Ik wil er voor m’n dertigste uitkomen! Dat moet lukken, ik doe er alles aan, dit is mijn grote doel. Op dit moment verdien ik 1800 euro netto en elke maand gaat een substantieel gedeelte naar aflossing. Maar ja, de rente gaat steeds omhoog, het is al 9 procent. Maar goed, ik ga door. Ik ben nu 28, nog anderhalf jaar sappelen. Telkens als ik met extra werken wat extra inkomsten heb, gaat dat ook naar de aflossing.

Hetzelfde als ik aan het eind van de maand geld overhoud: aflossen, ik wil er vanaf!

Ja, ik leef zuinig. M’n auto kwam niet door de apk dus die heb ik toch maar weggedaan. Ik mag nu tijdelijk de auto van m’n vader lenen. Da’s ontzettend aardig, zonder auto kom ik eigenlijk niet naar m’n werk. Ik heb geen vriendin en dat helpt ook wel, een vriendin kost geld.

Ik heb weleens afspraakjes, maar vertel dan niet dat ik schulden heb. Dat maakt me onzeker en dus gaat het niet verder dan zo’n afspraakje. Ik hou de boot af.

Ook zit er ergens in mijn hoofd dat ik misschien beter kan wachten tot ik dertig ben, dan kan ik weer normaal leven en aan een vriendin denken.

Maar soms denk ik weleens: verdorie, waarom moet mij dit overkomen? Als ik toen niet zo belachelijk veel geld had uitgegeven, dan had ik nu met mijn salaris kunnen leven als God in Frankrijk! Ik zie om me heen jonge mensen die precies doen wat ik toen deed. Ik hoop echt dat er één iemand dit interview leest en wakker wordt en denkt: waar ben ik in hemelsnaam mee bezig?

Vakanties heb ik ook niet meer, ja, laatst met m’n familie naar een pretpark. Dan merk ik dat ik daar ontzettend van geniet.

Ik geniet van kleine dingen. Met sinterklaas en kerst doe ik rustig aan, m’n familie weet van m’n situatie en als ik dan een aardigheidje voor ze koop, kunnen ze dat ontzettend waarderen. Ik kijk niet meer op tegen de feestdagen.”

Tekst François de Waal

INTERvIEw

Arnold Heertje

“Deze crisis leidt tot bezinning” Zal de kredietcrisis op termijn gunstig uitpakken voor de samenleving? Nederlands bekendste econoom, Arnold Heertje, is optimistisch: “Dat financiële kapitalisme, waar alleen gekeken wordt naar het geld, daar moeten we vanaf.”

24

TRIBUNE

DECEMBER 2008

Veel Nederlanders kennen hem vooral als de schrijver van de schoolboeken waaruit ze de eerste beginselen van de economie hebben geleerd. Vijftig jaar doceerde hij aan de Universiteit van Amsterdam. Inmiddels is hij 74 en al twee jaar met emeritaat, zoals dat bij een gepensioneerde hoogleraar zo mooi heet.

Maar voor Arnold Heertje betekent dat niet ‘thuis achter de geraniums’. Hij blijft zich roeren in het publieke debat. Hij schrijft columns, artikelen en boeken en houdt spreekbeurten. Is nooit te beroerd om pittige uitspraken te doen of een knuppel in het hoenderhok te werpen.

Ageert tegen de Betuwelijn en de Amsterdamse Noord-Zuidlijn, de uitbreiding van Schiphol, de macht van de managers en de ideologie van steeds maar meer en groter.

kREdIETcRIsIs Naar aanleiding van de kredietcrisis heeft u het gehad over het gelijk van Karl Marx en u heeft gezegd dat die crisis ook een zegen is.

“Ook een zegen?”, reageert hij meteen, nog voor ik mijn vraag af kan maken.

“Nee, het is een zegen. Dit is een nuttige en noodzakelijke correctie op het financieel kapitalisme, met zijn perverse prikkels, overdreven beloningen en veel te grote gerichtheid op winst. Er komt nu eindelijk een discussie over de beloningen van topmensen en de noodzaak van meer toezicht. Er wordt eindelijk weer nagedacht over wat we willen. Kijk, als ik nu lees dat er sprake is van een daling van het consumentenvertrouwen, dan vind ik dat een gunstige ontwikkeling.

Dat betekent dat mensen minder schulden gaan maken, dat ze meer gaan sparen en dat er sprake is van een afremming van de groei. Dat is positief.

Want die groei ging steeds meer ten koste van de leefomgeving, de natuur en het milieu. We moeten af van het gebruik van fossiele brandstoffen en overgaan op duurzame energie. We moeten veel meer doen aan de luchtkwaliteit, aan het water, aan de bescherming van de natuur en de cultuur. Deze crisis leidt tot bezinning.”

Maar de crisis betekent toch in de eerste plaats ellende? Het zijn toch juist de gewone mensen die uiteindelijk voor de problemen opdraaien?

“Ja, ja natuurlijk. Als General Moters nu in de problemen komt en fabrieken gaat sluiten, dan leidt dat op korte termijn tot werkloosheid voor tienduizenden mensen. Dat is heel erg, die mensen treft geen enkele schuld. Maar die autofabrieken hadden natuurlijk al veel langer moeten overschakelen op kleinere, milieuvriendelijker auto’s. Dat komt nu allemaal in discussie. Er komt een enorme sanering, een herstructurering en een heel andere oriëntatie.

Dat is waar we naartoe moeten. Het moet weer gaan om de dingen die werkelijk belangrijk zijn. Er zijn een heleboel dingen die voor mensen belangrijk zijn, maar die niet door de markt geleverd worden. Er is de afgelopen vijfentwintig, dertig jaar in de samenleving en bij mijn collega-

25

TRIBUNE

DECEMBER 2008

economen een eenzijdige gerichtheid gekomen op geld. Als er gepraat wordt over kosten en baten denken we allemaal aan geld. Wat niet in geld uitgedrukt kan worden, telt niet mee. Dat zie je overal, bijvoorbeeld bij de aanleg van een weg.

Dan gaat men aan het rekenen en kijkt naar de kosten en baten, maar niet naar de effecten van kwalitatieve aard: de effecten op de omgeving, het milieu, de luchtkwaliteit en dergelijke. Ik heb me daar altijd tegen verzet. De laatste tijd steeds feller. Het is gewoon een misvatting over wat economie is. Economie gaat niet alleen over geld, dat is een belangrijk aspect, maar economie gaat over behoeftebevrediging van mensen nu en straks. Van deze en de komende generaties. Omdat de middelen beperkt zijn, kan niet in alle behoeften worden voorzien en moeten er dus keuzen worden gemaakt. Daar gaat economie over. Veel behoeften zijn natuurlijk redelijk in geld uit te drukken. Als iemand iets koopt dan kost het zo en zo veel. Maar uiteindelijk gaat het om het nut dat die aankoop heeft, om de behoefte die ermee wordt bevredigd.

Dat geldt zeker voor zaken die helemaal niet in geld zijn uit te drukken: de luchtkwaliteit, de CO 2 -uitstoot, gezondheidsrisico’s enzovoorts. Dat financiële kapitalisme, waar alleen gekeken wordt naar het geld, daar moeten we vanaf.”

U bent lid van de PvdA. Die partij is indertijd opgericht om de uitwassen van het kapitalisme tegen te gaan, om op te komen voor gewone mensen.

Toch zag je de afgelopen decennia dat juist de PvdA een rol speelt in het privatiseren, liberaliseren en het versterken van het financieel kapitalisme.

“Jazeker, vooral op het punt van de nieuwe klasse die is ontstaan, de klasse van managers. Marx had het over het proletariaat en de kapitalisten, daar is nu een klasse bijgekomen: de bureaucratie.

Kijk naar ziekenhuizen, grote scholengemeenschappen. Overal managers, mensen die ver van de werkvloer af staan maar wel met allerlei procedures en regelingen komen. Ze sturen alleen op geld, via financiële criteria. Je ziet heel veel partijgenoten van mij in die functies, met name in het onderwijs. De liberalisering en privatisering geeft de ruimte aan die mensen. Jo Ritzen heeft als PvdA-

minister van Onderwijs de grootschaligheid in het onderwijs ingevoerd. Daarbij werd alleen naar de efficiëntie gekeken, naar het geld. Er werd niet gevraagd: waar doen we het voor? Geeft het beter onderwijs? Wat betekent het voor de leerlingen? Als het voor de leerlingen beter is, kan dat een argument zijn.

Maar die vraag is helemaal niet aan de orde geweest. Dat zie je ook in de zorg en vele andere sectoren. Ik noem dat dehumanisering, het gaat niet meer om de mensen.”

Als ik u zo hoor dan staat u qua opvattingen dicht bij de SP?

“Er zijn heel veel dingen van de SP waar ik heel erg mee sympathiseer. Ik heb ook veel met SP’ers samengewerkt. De nadruk op kleinschaligheid, de menselijke maat, die punten onderschrijf ik allemaal. De SP is georiënteerd op de mensen die het werk doen. En als je dat doet, weet je ook dat die mensen het werk doen om te voorzien in de behoefte van mensen. Dat zijn dingen die ik ook uitdraag. De tegenstanders waar ik mee te maken heb, zijn vaak mijn eigen partijgenoten. Maar ik blijf toch lid van de PvdA. Vanwege het Midden-Oosten, Israël. Dat is eigenlijk het enige punt waarop ik met de SP van mening verschil. Maar dat begint in zekere zin minder relevant te worden. Ook in de PvdA gaan er steeds meer stemmen op voor onderhandelen met Hamas. Voor mij is dat ondenkbaar. Dat is een terreurbeweging. En ook die muur. Als die muur er niet was, zouden er nog meer zelfmoordaanslagen worden gepleegd, nog meer Israëliërs worden vermoord.

Maar ook in mijn partij zijn steeds meer mensen die zeggen: ‘Die muur moet weg.’

Ik moet daaraan toevoegen dat ook op dit punt het bij de SP volstrekt integere opvattingen zijn, geen spoor van antisemitisme. Ik zeg dat met grote nadruk: geen spoor van antisemitisme.

Dat geldt niet voor iedereen die zich met het Midden-Oosten bezig houdt, maar bij de SP is dat absoluut het geval. Ik denk dat mijn zoon Raoul wel op de SP stemt, die tilt daar minder zwaar aan.”

Tekst Willem Bos Foto Bastiaan Heus / Hollandse Hoogte

LINKSvooR

Foto Karen Veldkamp

“Op mijn leeftijd geef je meer weg dan je koopt.”

Corry van der Kolk (83) uit Opperdoes woonde 21 jaar in een klooster en werkte een groot deel van haar leven als hoofdverpleegkundige. Toen al ageerde ze tegen de opmars van de managerscultuur: “Ik kijk al 25 jaar vooruit.”

Hoe lang bent u al lid van de SP?

Sinds 2004. “ik werd lid uit maatschappelijke bevlogenheid en geestverwantschap. Ik ben van dezelfde geloofsrichting als Huub Oosterhuis en ook het werk van Karel Glastra van Loon en Harry de Winter inspireert mij. In mijn eentje kan ik de wereld niet veranderen, door samenwerking bereik je meer. Vanuit die gedachte ging ik ook in het klooster.”

Heeft u hobby’s?

“Oh ja, ik heb een brede interesse. Ik lees graag en zit bij een leesclub. Vroeger speelde ik piano, maar ik kan geen muziek meer lezen. Ik zou ook graag weer eens naar het theater gaan, maar dat gaat haast niet meer.”

Wat is uw favoriete plek op de wereld?

“Ik hou van de zee en ik kom tot rust in de natuur. Maar vooral thuis, in mijn tuintje, ben ik gelukkig en tevreden.”

26

TRIBUNE

december 2008

Komt u nog veel buiten de deur?

“Zeker! Ik ben graag actief. Voor SP-bijeenkomsten regelt de afdeling vaak vervoer. Ook ben ik lid van allerlei belangenverenigingen, vooral voor ouderen. Als die in het gedrang komen, stap ik gerust naar de wethouder. Verder zwem ik elke week.”

Wat brengt de kapitalist in u naar boven?

“Ik ben dol op sieraden, maar op mijn leeftijd geef je meer weg dan je koopt.”

Heeft u een boodschap voor de jeugd?

“Dé jeugd?! We zijn allemaal mensen! Oordeel nooit eenzijdig, bekijk de maatschappij als geheel. Dan zie je ook waarom het principe achter veel maatregelen fout is.”

lEzEN

hoREN

Geüniformeerd geweld Agressie tegen dienstverleners is een hot item en scoort hoog in de top tien van ergernissen van Nederlanders. Dat dienstverleners zelf zich ook niet altijd even netjes gedragen, wordt daarbij weleens vergeten. Ten onrechte, volgens Ed van Heijzen, die jarenlang als controleur bij het openbaar vervoer in Rotterdam werkte. Zijn herinneringen aan grof machtsmisbruik door collega’s vormen de basis voor een felle aanklacht tegen de in zijn ogen veel te eenzijdige aandacht voor zich misdragende passagiers. (DdJ)

Werken met tranen in je ogen: een gewezen controleur vertelt Ed van Heijzen Uitg. Boekscout

Kind of Girl Kind of Girl is een Deense formatie en heeft alweer een tijdje geleden haar debuutalbum Lonely in a modern way uitgebracht. De singel Slave to your charms trok inmiddels de aandacht van diverse buitenlandse radiostations. Kind of Girl maakt stevige muziek met strakke ritmes en zware elektro-bassen. Daaroverheen komt van alles: strijkers, gitaren en zelfs hele ambienttapijten. En niet te vergeten de hypnotiserende stem van de zangeres, die Sissel schijnt te heten. Soms lijkt het op stevige rock, dan weer strakke synthi-pop en vervolgens heuse folk. Of zoiets. Zelden zullen al die ingrediënten zo origineel en pakkend gecombineerd zijn. (RJ) Kind of Girl – Lonely in a modern way (Trak2R Records) www.kind-of-girl.com

zIEN

BElEvEN

Zwart-wit leiderschap Het jaarlijkse visitekaartje van de Nederlandse grafische industrie is ditmaal vormgegeven door Thonik, onder meer bekend van de huisstijl van de SP. Het thema, leiderschap, is door het ontwerpbureau uitgewerkt in een reeks intrigerende collages. Beroemde afbeeldingen van spraakmakende leiders dienen als bouwstenen voor gestileerde portretten in zwart-wit – hoe langer je kijkt, hoe meer je ontdekt. Aan de tweedelige uitgave in luxe cassette werkten maar liefst twaalf drukkers mee. De begeleidende tekst is van de hand van evolutionair bioloog Thijs Goldschmidt en neerlandicus René van Stipriaan. Een tentoonstelling van de portretten was eerder dit jaar te zien in Shanghai, Venetië en Amsterdam. (DdJ) Zwart-Wit Grafisch Nederland Uitg. Grafische Cultuurstichting www.grafischnederland.nl

Spectaculaire reconstructie In hoeverre klopte de constatering van de eerste RAF-‘generatie’, dat het in de top van justitie, politie en bedrijfsleven nog steeds wemelde van de ex-nazi’s?

Wat hadden de Duitse staat enerzijds en de RAF anderzijds eigenlijk voor ogen, toen het uit de hand liep en beide hun toevlucht namen tot buitenproportioneel geweld?

Door Jola van Dijk en Rob Janssen

De laatste jaren lijkt het mode in de Duitse filmwereld om het verleden (na) te filmen. Veelgeprezen – maar niet onomstreden – zijn bijvoorbeeld Der Untergang en Das Leben der Anderen, die respectievelijk nazi- en Stasi-verleden in beeld proberen te brengen. Met Der BaaderMeinhof Komplex wordt opnieuw een bijzonder controversieel aspect van het na-oorlogse Duitsland opgepakt: de Rote Armee Fraktion (RAF). Aanvankelijk door Andreas Baader en Ulrike Meinhof opgericht, groeide de RAF uit tot een berucht terroristencommando dat in de jaren zeventig voor nationale onrust zorgde in West-Duitsland. De ontvoering van en moord op Hanns-Martin Schleyer in 1977 vormde het dieptepunt van het RAF-geweld.

27

TRIBUNE

DECEMBER 2008

De film reconstrueert de vaak spectaculaire gebeurtenissen nauwgezet, maar duiding van achtergronden en motieven ontbreekt. Want hoe zit het bijvoorbeeld met het feit dat critici destijds spraken van ‘Baader-Meinhof Hysterie’? Bracht de RAF rechtsstaat en samenleving werkelijk zo dicht aan de afgrond?

De film geeft geen antwoorden op de vragen, die tot op de dag van vandaag voer voor felle discussie is in Duitsland.

Der Baader-Meinhof Komplex geeft een duidelijk beeld van een heftige periode, zonder daarbij een van de strijdende partijen te veroordelen. Hun (mis)daden worden echter ook niet met de mantel der liefde bedekt. Het resultaat is een intense actiefilm die goed als startpunt voor discussies zou kunnen dienen.

pRIkBoRd Prik mee:

Ontwricht door marktwerking Bijna met tranen in mijn ogen las ik het artikel in de Tribune van november over de GGZ. De situatie lijkt zo veel op die in mijn eigen werkveld. Ik werk als groeps­ begeleider in een woongroep voor verstan­ delijk gehandicapten. Daar is geen Diagnose Behandel Combinatie (DBC) maar bij ‘ons’ heet dit zorgplan. Een document dat zo omvangrijk is geworden, dat een bewoner het (terecht) als beangstigend ervaart.

“Waarom moet iedereen zoveel over mij weten?” Hoorde ik onlangs op boze toon terug toen ik liet zien dat zijn zorgplan van 4 pagina’s vorig jaar, is gegroeid naar 30 pagina’s nu. Ik voel me machteloos dat mijn werk zich steeds meer naar schrifte­ lijke verantwoording verplaatst, en er steeds minder tijd overblijft voor begeleiding. Dat steeds meer in termen worden gevat die de afstand tot huiselijkheid alleen maar vergroten, zoals cliënt of productie. Wanneer mag ik weer gewoon begeleider zijn en cliënten weer gewoon bewoners?

Naam en adres bekend bij de redactie

Bedankt SP’ers!

Langs deze weg wil ik de SP namens alle actievoerders en stakers bij Nemef B.V. hartelijk dank zeggen voor de ondersteuning bij onze acties voor een fatsoenlijk Sociaal Plan. Alle individuele SP­leden die ons per telefoon of mail een steunbetuiging deden toekomen, maar zeker de mannen van de Soep Express, Paul Ulenbelt, Paul Lempens en Sadet Karabulut (met haar scherpe uitspraken kun je misschien beter spreken van Sadet Karabullet!) die minister Donner het vuur aan de schenen legden met hun kritische vragen in de Tweede Kamer, Tjitske Siderius en de afdeling Apeldoorn die met ons aan de poort stonden, flyers uitdeelden en ons een hart onder de riem staken in het actiecentrum! Op deze momenten merk je waar de SP voor staat: solidair en actie­ bereid! Mede danzij jullie steun is er een fatsoenlijk Sociaal Plan tot stand gekomen.

Cees Ladestein (Actieleider/Secretaris)

28

TRIBUNE

DECEMBER 2008

pRIkBoRd@sp.Nl Ondernemingsraad Nemef B.V.), Apeldoorn

Boefjes Geen enkele verantwoordelijke voor decennialang zwendelen zal genoodzaakt zijn een uitkering aan te vragen, integendeel!

Immers, de belastingbetaler staat voor deze boefjes garant. Honderdduizenden burgers kunnen de premie/eigen risico zorgkosten niet ophoesten. Het zal een verademing zijn indien het zorgstelsel genationaliseerd zal zijn.

A. Th. Van Lint, Amsterdam

Burenhulp hondenbaan Een 60­jarige mevrouw laat de hond van de buurman uit, omdat zijn vrouw is overleden (Tribune november, nieuwspagina’s). Laat die meneer zelf z’n hondje uitlaten! Komt hij ook nog eens buiten, waar hij ook nog eens andere mensen tegenkomt voor een praatje.

De was doen voor de buren? Eten koken voor familieleden? Nou, ík laat mijn buren gewoon zélf de was doen en eten koken. Dat doe ik zelf ook, niets bijzonders. Waar hebben we het over. Lekker bezig zijn, goed voor een mens. Vooral niet achter de geraniums gaan zitten. Al is de reactie van de reïntegrati­ emedewerker buiten alle proporties. Die meneer verdient een draai om zijn oren.

Mevr. A. de V., Amsterdam

Afgodsbeeld We hebben jullie nummer van november 2008 van voor naar achter met interesse gelezen. Maar onze complimenten gaan naar de cover: “Kredietcrisis: het is als een afgodsbeeld dat jezelf gemaakt hebt”.

Zo’n foto met tekst blijft nog jarenlang aanspreken!

Frans en Willie Halleen, Sterksel

Oplossend vermogen G20 nihil Wat de bestrijding van de kredietcrisis betreft, is de prestigieuze G20­top in Washington blijven steken in een slotverkla­ ring die bol staat van intentieverklaringen.

Meer zit er ook niet in, omdat de financiële wereld van nature niet zelfdragend is.

Daardoor moet zij bij een crisis met kunstgrepen (kapitaalinjecties, rentever­ lagingen en dergelijke) staande gehouden worden. Bij deze reddingsoperaties staat echter niet het algemeen belang maar het eigenbelang – de machtspositie van de financiële wereld – centraal. Vandaar dat de strategie van de G20 (onder aanvoering van de VS) er in wezen op gericht is de dictato­ riale wereldorde in stand te houden, waarin het principe ‘wie betaalt, bepaalt’ koning kraait.

Wouter ter Heide, Zwolle

UITGELICHT

Gesubsidieerd kerstmaal “Betalen we daar belasting voor? De Europese Unie is niet opgericht om mensen aan te sporen om kip te eten, stop deze onzin.” Zo reageerde Harry van Bommel toen dit voorjaar bekend werd dat de EU een reclamecampagne subsidieert van de Nederlandse pluimveesector.

Ook Wakker Dier kwam tegen de subsidie in het geweer en startte een tegencampagne. De slogan ‘Kip, het meest veelzijdige stukje vlees’ werd door de dierenbeschermingsorganisatie veranderd in ‘Kip, het meest mishandelde stukje vlees’.

SP-Europarlementslid Kartika Liotard stelde de subsidies in Brussel aan de kaak.

Op papier heeft de EU het bevorderen van dierenwelzijn hoog in het vaandel staan en is het Nederlands kabinetsbeleid gericht op vermindering van de vleesconsumptie.

Maar aan het dierenleed van kippen en kalkoenen in de bio-industrie lijkt voorlopig nog geen einde te komen.

Woordvoerder Hanneke van Ormondt van Wakker Dier: “De meeste kalkoenen hebben op de kersttafel meer ruimte dan ze ooit in hun leven hebben gehad.”

Foto Jon Challicom / eyevine / HH

29

TRIBUNE

DECEMBER 2008

30

TRIBUNE

december 2008

SP WINTERPUZZEL dUoGRaM

De SP Winterpuzzel bestaat uit 3 delen: (I) Kruiswoordraadsel, (II) Namenraadsel en (III) Oplossingsdiagram. In het kruiswoordraadsel is de gehele oplossing te vinden. Plaats de letters die u in de met blauwe letters aangegeven vakjes vindt in de overeenkomstige vakjes van de horizontale balk van het oplossingsdiagram. De tien vragen van het namenraadsel leveren, nadat u de oplossingen in de verticale balken van het oplossingsdiagram invult, op diezelfde horizontale balk evenzoveel controleletters.

De oplossing is het gehele woord van negentien letters op de balk. Alle vragen van het kruiswoordraadsel gaan over kunst, alle CRYPTOGRAM SP/TRIBUNE – DIAGRAM. vragen van het histogram over de achternamen van de personen van wie een beschrijving wordt gegeven. Veel puzzelplezier!

Juni 2008

1 2 2 A

1

3 Horizontaal 1. De …; kunststroming, vormgegeven door o.a. Mondriaan. (4) 5. Paleolitisch Venusbeeldje. Gevonden bij … door J. Szombathy. (10) 7. Hoogdravende lofzang, gewijd aan persoon of zaak. (3) - 9. Japanse 7 traditionele theatervorm met oorsprong in Edo-periode. (6) 10 11. Duits-Amerikaans architect is oprichter van Bauhaus. (7) 12. Art …, populaire architectuurstijl in de jaren 1920 – 1930. (4) 11 13. Pop-artkunstenaar schilderde zijn teckels Boogie en Stanley.

(7, achternaam) 13

Verticaal 2. Fontana di …, de beroemdste en grootste fontein van Rome. (5) 3. Groep expressionistische kunstenaars uit Bremen. (3,6 Duits)17 4. Jack the Dripper. (7, achternaam) 6. Russisch choreograaf, bekend van o.a. ‘De Stervende Zwaan’.

21(6) 8. Diepdruk. Er wordt getekend op een koperen of zinken plaat. (3) 10. … Sakamoto, Japans zanger en acteur uit de twintigste eeuw.

4

5

3

M

5 F 8

4 6

K

S

9

9 12

G

E

18

8 N P

11 J R

B

7

10

14

12

6

16

13 C

D

L

H

I15 O

19

20 Q Beroemd in Japan en Amerika met o.a. ‘Ashita ga Aru Sa’. (3) 11. Kunstenaar van de ‘Neue-Sachlichkeit’ maakte o.a. ‘Ecce Homo’.

22 (5, achternaam) 23

NaMENRaadsEl december 2008 Omschrijvingen Een standbeeld van deze in Antwerpen geboren schilder staat © Henry enA.Lucas, FLW juni 2008

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

in het Florapark te Haarlem. (4) - C. Componiste/zangeres maakte ‘The Hissing of Summer Lawns’ in 1975. (8) - E. Frans actrice schitterde als onvolprezen kok in ‘Babette’s Gæstebud’.

(6) -G. Zweedse regisseur liet Magere Hein een potje schaken met een middeleeuwse ridder. (7) - I. Nederlands vak-acteur zaaide, als medicus, wat papavers in 1975. (6) - K. Frans virtuoos beeldhouwer liet een Caryatide ineenzakken, maar doorvechten, onder ondraaglijke last. (5) - M. Ach die arme Oblomov wil maar niet bewegen (Russisch schrijver). (10) - O. Eén woord: Guernica.

(7) - Q. Legde tussen 1885 en 1917 negenenzestig wel erg kostbare eieren. (7) - S. Tijdens de begrafenisstoet van deze Amerikaanse componist namen bouwvakkers in Manhattan hun helm af en riepen: ‘Goodbye Lenny’. (9)

oPlossINGEN cRyPToGRaM NovEMBER

oPlossINGEN HIsToRIscHE KRUIswooRdTEsT

Horizontaal

Horizontaal

2. Aap - 6. Spreekkoor - 8. Zeerover - 9. Staken - 10. Nest - 11. Totempaal 12. Volstaan - 13. Slagen - 14. Set - 16. Aangekomen - 19. OT - 20. Eng 21. Opmaken

1. Twaalfjarig - Bestand - 10. Opus Dei - 11. Sabena - 12. Sen 14. Drievoudig Verbond - 17. Schiele - 18. Oker - 20. Eco - 24. Memorie van Antwoord.

Verticaal

Verticaal

1. Stroomuitval - 3. Aardappel - 4. Levertraan - 5. Popster - 6. Sleutel 7. Gevangene - 8. Zwemvest - 13. Spot - 15. Tang - 17. Gemaal 18. Koper - 22. Pen

1. Toonder - 2. Anubis - 3. Ludovici - 4. AD (Anno Domini) - 5. IRA 6. Bredero - 7. Stamboek - 8. Absint - 9. Don - 13. Adler - 15. Goeman 16. Lloyd - 19. Kam - 20. Edo - 21. CM (Curium) - 22. Pi 23. FN (Front National).

Stuur uw oplossing, uitsluitend per brief(kaart), vóór 6 januari naar de Puzzelredactie van de Tribune, Vijverhofstraat 65, 3032 SC Rotterdam. Onder de inzenders van een goede oplossing wordt een gesigneerd boek verloot uit de SP-boekenstal.

winnaar van cryptogram november: Toos Baan uit Rotterdam.

31

TRIBUNE

DECEMBER 2008

Henry & Lucas, © FLW 2008

KRUIswooRdRaadsEl december 2008

www.sp.nl

Fosko ragt nog altijd!

1

TRIBUNE

JANUARI 2008