Αιδοίον το δηκτικόν by Spiros Doikas

Περιεχόμενα

Υπόθεση «γυναίκα»: σωματικότητα και μυθοπλασία Vagina dentata

Αιδοίον το δηκτικόν Τι εστί γυνή; Σεξ

Σεξ, ψέματα και βιντεοταινίες Έρως

Η ριζοσπαστική άποψη ότι οι γυναίκες είναι άνθρωποι

85 Ου γαρ επιτέτραπται αυτές λαλείν 89 Η δε γυνή να φοβήται τον άντρα 93 Αυτό που μετράει είναι η αξιοπρέπεια

Γυναίκες που συμπεριφέρονται σαν άνδρες

101

Αι διανοητικαί δυνάμεις και η πνευματική παραγωγικότης Η μαμά μου η καλή

121

Η γυναίκα και η σχετική ελάσσονα

129

103 131 135

Ορισμένα τινά θήλεα ζητούν να δοθή ψήφος εις τας γυναίκας Ως ασθενεστέρω σκεύει τω γυναικείω απονέμοντες τιμήν

147 149

Το τελευταίο πράγμα που θα εκπολιτίσει ο άντρας; Μα τι θέλουν αυτές οι γυναίκες, τέλος πάντων; La donna è mobile

161 11

Αισθήματα

165

Λεπτά αισθήματα

177

187 Εδώ ο κόσμος καίγεται και το μουνί χτενίζεται 189 Από νευρολογικής απόψεως 197 Και οι παντρεμένοι έχουν ψυχή 201 Γκρινιάζω σημαίνει δαγκώνω; 221 Αλεξικεράτου το εγκώμιον 225 Είμαι ευτυχισμένος γιατί δεν έχω γυναίκα

Η κατασκευή της συναίνεσης – τεχνικές ψυχομηχανικής και χειραγώγησης

235 Αγνό, παρθένο μαλλί 241

245 Έβαλε το διάβολο στο μπουκάλι; 251 Ο δυνάμενος χωρείν χωρείτω

Η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή

257

Ένα εξυπηρετικότατο υποκατάστατο για τον αυνανισμό Πικρότερη και από το θάνατο είναι η γυναίκα

271

267

Ανυποψίαστα, μηδενικά πλάσματα, και γι’ αυτό προνομιούχα... Ψυχές αθεράπευτα ρομαντικές Κατάλογος ονομάτων Ευρετήριο

325

291

287

281

μισά και κάτω άκι σου ’πο τα Χαρώ το το κορμ μιά ψοφά το ντανό και μονο Βάνει το χέλι ζω

Υπόθεση «γυναίκα»: σωματικότητα και μυθοπλασία

μύθος του Τειρεσία, που ευτύχησε ή ατύχησε να ζήσει και την αρσενική και τη θηλυκή εκδοχή της σεξουαλικότητας, και την ανδρική και τη γυναικεία διάσταση της απόλαυσης, οδηγεί τους θεούς να του θέσουν ένα αγωνιώδες ερώτημα: Πώς είναι, τι είναι, τάχα με τι συγκρίνεται… η ηδονή και η απόλαυση του άλλου μέρους του ανθρώπου; Καημός θεών, η μυθική απάντηση –κάποια απάντηση– ως προς το ερώτημα της γυναικείας απόλαυσης αντιπροσωπεύει ταυτόχρονα αγωνιώδες ζητούμενο και ανυπόφορη γνώση: Ο Τειρεσίας, δίνοντας σαν απάντηση την πρωτοκαθεδρία της γυναικείας απόλαυσης, λαβαίνει σαν απολαβή του να χάσει το φως του – ένας άλλος Οιδίπους; Γιατί τάχα; Μήπως επειδή με ό,τι είπε και ό,τι δεν είπε έφερε μπρος σε θεούς κι ανθρώπους το χάος και την άβυσσο του καημού «να ’σαι κι ο άλλος»; Η εμπειρία της ανθρωπότητας ως προς τη σωματικότητα της σεξουαλικής πράξης ταλαντούνται και ταλαντεύεται ανάμεσα στην αυταπάτη και στο μυστήριο. Η ενορμητική ανατομία και φυσιολογία στην αρχέγονη ανδρική πράξη (κυνήγι, πόλεμος και στύση, τα πιο μεγάλα παραδείγματά της) χαρακτηρίζεται από απτές στάσεις και κινήσεις του σώματος – από την ενεργητική δράση του σώματος που έχει σαν αποτέλεσμα το φόνο του θηράματος, το θάνατο του άλλου και το «μικρό θάνατο» της εκσπερμάτισης. Όλα φαίνονται διαφανή, επιδεκτικά σε επεξεργασίες με όρους αιτίου-αιτιατού και σε περιγραφές χωρίς λανθάνουσες μηχανές. Απ’ αυτή την οθόνη της πείρας προκύπτει η αυταπάτη 15

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

το

Δ η κ τ ι κόν

της πλήρους γνώσης, της κυριαρχίας του νοείν, της έλλειψης κάθε μυστηρίου ως προς την ανδρική σεξουαλικότητα. Δεν συμβαίνει το ίδιο με την ενορμητική μηχανική στο πεδίο της γυναικείας εμπειρίας. Ίσως επειδή ανατομικά πάντοτε κάτι διαφεύγει από το βλέμμα ως προς τη γυναικεία πράξη της σεξουαλικής επαφής και της κυοφορίας. Ακόμη και η ίδια η γυναίκα δεν μπορεί να δει με τα μάτια της τι γίνεται μέσα εκεί – στον κόλπο κατά τη σεξουαλική ένωση. Τώρα, η όποια μη οπτική εμπειρία τείνει να εκλαμβάνεται ως παραπομπή στο αόρατο – σε κάποια άλλη πλευρά των πραγμάτων. Ταυτόχρονα, η όποια άλλη αισθητηριακή αντίληψη της κολπικής ενέργειας κι εμπειρίας επικαθορίζεται από τη μερική έως και πλήρη έκπτωση του λόγου που χαρακτηρίζει την απόλαυση του σώματος. Ενώ η μετάδοση, αν όχι και αυτή η «εκτός σκηνής» αναπαράσταση μιας τέτοιας εμπειρίας, αναγκαστικά θα προσφύγει στη γλώσσα και τον λόγο – συστατικά ελλιπή ως προς την απόδοση του σεξουαλικού. Συνέπεια, να περιβάλλεται η γυναικεία σεξουαλικότητα με πέπλα μυστηρίου: Τι γίνεται εκεί μέσα; Τι γίνεται μετά; Τι λένε γι’ αυτό οι γυναίκες; Τι θα μπορούσε να πει γι’ αυτό ο άλλος; Το φαντασιακό βάρος τέτοιων διάχυτων και πάντα μόνο μισο-ειπωμένων θεμάτων επενεργεί συνθλιπτικά. Η εμφανής ανδρική ενεργητικότητα δεν είναι δυνατόν να συγκριθεί με την απόκρυφη δύναμη, με την ενεργό παθητικότητα (βου-βέι / δράση-μη δράση της κινέζικης αντίληψης) που εκπροσωπεί την απόλυτη ισχύ. («Η δύναμη κατορθώνει πολλά. Η μη δύναμη κατορθώνει τα πάντα»). Κι εκδηλώνεται τόσο ως ανείκαστη και άφατη εμπειρία της γυναικείας σεξουαλικής απόλαυσης όσο και ως δημιουργία ζωής. Εκβάλλοντας ενίοτε ακόμη και σε φθόνο του κόλπου και της μήτρας – κάτι που εικονογραφείται παραδειγματικά στη ζωγραφική του Έγκον Σίλε. Το να κρατάς στα χέρια σου το Πραγματικό της απόλαυσης και να το νιώθεις φυσικά ότι σου διαφεύγει εκλύει βαριά φαινόμενα υποκειμενικότητας, όπου προεξάρχουν το άγχος και η φαντασίωση. Κι εκτείνονται από την κρητική μαντινάδα της απόλαυσης: Χαρώ το το κορμάκι σου ’πο τα μισά και κάτω Βάνει το χέλι ζωντανό και μονομιά ψοφά το

Υπόθεση «Γυναίκα »: Σ ωματικότητα

και

Μ υθοπλασία

μέχρι τη γαλλική fiction του «μικρού θανάτου» (petite mort) που αντιπροσωπεύει ο οργασμός. Κι από τα όνειρα όπου άνδρες και γυναίκες αναφέρουν ότι είδαν ή είχαν ένα γυναικείο σώμα «με ανδρικό πέος» – εξυπονοώντας ότι υφίσταται παράλληλα ένα ανείκαστο, αντίστοιχο γυναικείο πέος. Μέχρι τις σεξολογικές μετρήσεις της αιματικής ροής και άλλων φυσιολογικών παραμέτρων του κόλπου, που θεωρούνται επαρκές εργαλείο για να λυθεί το μυστήριο… Ο κόλπος και η μήτρα αποτελούν, λοιπόν, κατ’ εξοχήν μήτρα μυθοπλασιών και κόλπο ελλιμενισμού φαντασιώσεων για το ανθρώπινο είδος. Ο Σπύρος Δόικας ανθολογεί πλήθος αντιπροσωπευτικές διατυπώσεις που εκπροσωπούν στο πεδίο των λέξεων όσα μπορούν να φανταστούν οι φαντασίες κι όσα μπορούν να πουν οι λέξεις για ό,τι κείται ένθεν και πέραν της φαντασίας και των λέξεων. Το πράττει με οδηγό του ένα σωτήριο δίπτυχο: γνώση και χιούμορ, που διασφαλίζουν μια ενήμερη αποστασιοποίηση. Και μας καλεί σ’ ένα ταξίδι μυστηρίου και παραγώγων μυστηρίου, εκεί που μια ανείπωτη Ελένη οδηγεί ενίοτε τον κόσμο – ανδρών και γυναικών. Καλώς ορίσατε στην πραγματικότητα της ιερογαμίας που ενώνει το Σώμα και τη Μυθοπλασία! 21 Μαΐου 2010 Νίκος Σιδέρης siderman.gr

Ο Νίκος Σιδέρης είναι διδάκτωρ του τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, διδάσκων ψυχαναλυτής της Ψυχαναλυτικής Σχολής του Στρασβούργου (Ε.Ρ.S.) και μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ψυχανάλυσης (FEDEPSY). Εργάζεται στην Αθήνα ως ψυχίατρος, ψυχαναλυτής και οικογενειακός θεραπευτής. Έχει διδάξει, μεταξύ άλλων, στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Κολλέγιο Αθηνών, στο Deree College και στο ΕΜΠ. Έχει εκδώσει μελέτες, δοκίμια, καθώς και ποίηση και πεζογραφία. Το βιβλίο του, «Τα παιδιά δεν θέλουν ψυχολόγο. Γονείς θέλουν!» (2009) έγινε μπεστ σέλερ.

Vagina dentata

Κάθε αιδοίο έχει κρυφά δόντια, καθώς το αρσενικό μόριο μπαίνει μεγάλο και βγαίνει μικρό... Για τον άντρα, η συνουσία αποτελεί μια επιστροφή στη μητέρα και μια παράδοση σ’ αυτήν. Για τον άντρα, το σεξ είναι ένας αγώνας αναζήτησης της ταυτότητάς του. Στο σεξ η οδοντωτή δύναμη, που τον έφερε στον κόσμο, αυτή η δράκαινα της φύσης, τον καταβροχθίζει και τον ξαναγεννά. Καμίλ Πάλια, Sexual Personae

η λατινική έκφραση vagina dentata (βαγκίνα ντεντάτα, αγγλ. βατζάινα ντεντάτα) μπορούμε να την αποδώσουμε ως «οδοντωτό κόλπο», «κόλπο με δόντια» ή «οδοντοφόρο κόλπο», συνείρoντας εύστοχα την έκφραση «ήλιος με δόντια». Υποκύπτοντας, αφενός, στη γοητεία των παρηχήσεων, θα μπορούσα να το αποδώσω ως «αιδοίον το δηκτικόν», δηλαδή «αιδοίο που δαγκώνει» (από το ρήμα «δάκνω» το οποίο σημαίνει «δαγκώνω», εξ ου και «δήγμα» δηλαδή «δάγκωμα»)· αφετέρου, πολλά από τα ανθολογούμενα αποσπάσματα μπορούν κάλλιστα να περιγραφούν ως «δηκτικά», ότι διέπονται δηλαδή από μια οξύτητα και μια καυστικότητα. Η έκφραση, έλκει την καταγωγή της από μια πανάρχαια δοξασία και έναν προαιώνιο αντρικό φόβο, ότι η είσοδος στα γεννητικά όργανα της γυναίκας περιφρουρείται από κοφτερούς οδόντες. Ότι δηλαδή, αν ο άντρας εισαγάγει το πέος του στον κόλπο της γυναίκας, θα κινδυνεύσει να το αδράξουν τα δόντια, που περιβάλλουν τη γυναικεία οπή, και να το αποκόψουν, ευνουχίζοντάς τον. 19

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

το

Δ η κ τ ι κόν

Η κλινική ψυχολογία περιγράφει αυτή την ανδρική ανησυχία ως «άγχος του ευνουχισμού» (castration anxiety). Και εξαιτίας αυτής της φοβίας, ο άνδρας φτάνει συχνά σε σημείο να απέχει από την ερωτική συνεύρεση με τις γυναίκες. Τι σκεφτόταν λοιπόν ο Φρόιντ, στον οποίο αποδίδεται η επινόηση της έκφρασης vagina dentata; Με λίγα λόγια, έχει να κάνει με την ιστορία όπου ένα αγοράκι κι ένα κοριτσάκι αντικρίζουν για πρώτη φορά το ένα το άλλο έτσι όπως τα έπλασε ο Θεός. Το κοριτσάκι ρωτάει «μπορώ να το αγγίξω;» και το αγοράκι απαντάει με φροϊδικό τρόμο «Όχι! Ήδη έκοψες το δικό σου!». Με άλλα λόγια, η εικόνα του οδοντωτού κόλπου παραπέμπει σε αυτό που ο Φρόιντ περιέγραψε ως φόβο του ευνουχισμού, ένα φόβο που, σύμφωνα με τον ίδιο, νιώθουν όλα τα αγόρια όταν αντικρίζουν για πρώτη φορά τα γυναικεία γεννητικά όργανα. Περιέργως, ο Φρόιντ χρησιμοποιεί την εικόνα της αποκομμένης κεφαλής της Μέδουσας η οποία έχει φίδια για μαλλιά, ως απεικόνιση του ανδρικού φόβου του ευνουχι1 2 σμού . Σε ένα άλλο δοκίμιο ο Φρόιντ έγραψε ότι «πιθανώς κανένας άντρας δεν απαλλάσσεται από το τρομακτικό σοκ του επαπειλούμενου ευνουχισμού άμα τη θέα των γυναικείων γεννητικών οργάνων». Βέβαια από την άλλη μπορούμε να ισχυριστούμε ότι καμία γυναίκα δεν απαλλάσσεται από την ακατανίκητη τάση να βάλει τα γέλια άμα τη θέα των ανδρικών γεννητικών οργάνων, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία που θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει το λάιτ μοτίφ ενός άλλου βιβλίου. Ενώ οι ισχυρισμοί του Φρόιντ για την καθολικότητα αυτού του φόβου μπορεί να ακούγονται γελοίοι στους περισσότερους σημερινούς ανθρώπους, η εικόνα είναι αρκετά διαδεδομένη στις μυθολογίες του κόσμου. Στη Θεογονία για παράδειγμα, ο Ησίοδος περιγράφει κάτι που μπορούμε να εκλάβουμε ως παραλλαγή στο θέμα του οδοντωτού κόλπου: ο αγέννητος Κρόνος βγαίνει από τη μήτρα της μητέρας του και ευνουχίζει τον έκπληκτο πατέρα του Ουρανό. Σε άλλες μυθο1. Ζίγκμουντ Φρόιντ, Η κεφαλή της Μέδουσας 2. Ζίγκμουντ Φρόιντ, Τρία δοκίμια για τη θεωρία της σεξουαλικότητας

Vagina d entata

λογίες ωστόσο, η εικόνα είναι πιο σαφής. Ο Erich Neumann υποστηρίζει στο έργο του The Great Mother (Η Μεγάλη Μητέρα) ότι «το μοτίβο της vagina dentata είναι ιδιαίτερα έντονο στη μυθολογία των Ινδιάνων της Βόρειας Αμερικής. Στη μυθολογία άλλων φυλών Ινδιάνων, ένα σαρκοφάγο ψάρι κατοικεί στον κόλπο της Τρομερής Μητέρας». 3 Σύμφωνα με τον Ντελιμό υπάρχουν περισσότερες από τριακόσιες εκδοχές του μύθου της vagina dentata στους Ινδιάνους της Βόρειας Αμερικής, μύθου που συναντάμε επίσης στην Ινδία, συχνά με μια χαρακτηριστική παραλλαγή: ο κόλπος δεν έχει δόντια αλλά είναι γεμάτος με φίδια. Εδώ ίσως θα μπορούσαμε να κάνουμε και τη συσχέτιση με τη Μέδουσα που αναφέραμε παραπάνω, η οποία είχε φίδια για μαλλιά. Κάποιοι ψυχίατροι υποστηρίζουν ότι το ασυνείδητο του άντρα εκλαμβάνει το σεξ ως θάνατο, ότι κάθε οργασμός είναι ένας μικρός θάνατος, ο θάνατος του «μικρού ανθρωπάκου», του πέους. Ίσως εδώ να μπορούμε να δούμε και το έρεισμα του θρησκευτικού ασκητισμού, όπου η άρνηση του θανάτου εξισώνεται με την άρνηση του σεξ. Επιστρέφοντας στον καθεαυτό φόβο του ευνουχισμού, αξίζει να αναφέρουμε ότι υπάρχει ένα φυσικό φαινόμενο, το οποίο θα μπορούσε να δικαιολογήσει την ύπαρξη μιας τόσο ακραίας φοβίας. Πρόκειται για τον λεγόμενο κολεόσπασμο ή κολπόσπασμο (vaginismus), έναν ακούσιο σπασμό του κόλπου της γυναίκας, που, αν συμβεί κατά τη διάρκεια της συνουσίας, παγιδεύει το ανδρικό μόριο με τρόπο που να μην μπορεί να κυκλοφορήσει ελεύθερα το αίμα, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να χαλαρώσει η στύση. Αυτή η επώδυνη κατάσταση, η οποία τόσο προσφέρεται για δραματουργική, συχνά σατιρική, εκμετάλλευση, από το Sweet Movie [1974] του Μακαβέγιεφ, μέχρι το ελληνικό Safe Sex [1999] και το Δέσε Με (Atame) [1989] του Αλμοδόβαρ, λύεται με ιατρική παρέμβαση και, συγκεκριμένα, με μια ένεση στην υπεραιμική περιοχή ώστε να χαλαρώσουν οι μύες και να επέλθει η απελευθέρωση του ατυχούς οργάνου. 4 Μετά από μια τέτοια κολούμπρα άλλως μουνόπλακα, φυσικό είναι 3. Jean Delumeau, La peur en Occident, Paris, Fayard, 1978 4. Η λέξη «κολούμπρα», που τόσο ωραία συνάδει με τη λέξη «κολεόσπασμος», προ-

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

το

Δ η κ τ ι κόν

να προσεγγίζει κανείς στο εξής το εν λόγω όργανο διατηρώντας, δικαιολογημένα, τους αιδοιασμούς [sic] του. Ίσως, μάλιστα, δεν είναι τυχαία η ηχητική συγγένεια των όρων... θεόμουνο και θεομηνία. Η γυναίκα-θεά (ή θεία γυναίκα) μπορεί να είναι η αιτία τόσο της δημιουργίας (συνήθως υπό την μορφή της αναπαραγωγής) όσο και της καταστροφής – εν τοιαύτη περιπτώσει, ίσως θα ήταν σωστότερο να ομιλούσαμε περί θεομουνίας. Εξάλλου, τα καμάκια, γνωρίζοντας πολύ καλά τη δύναμη των γυναικών και συμβάλλοντας στη μεταφορά των ακραίων φυσικών φαινομένων, αναφέρονται σ’ αυτές, όταν βρίσκονται εν αφθονία, ως μουνοθύελλα. Ο λαός γνωρίζει την επιρροή του γυναικείου οργάνου στον άνδρα, τόσο μάλιστα, που να χρησιμοποιούνται ευρέως γνωμικά όπως: «Είδες καράβι σε βουνό; Μουνότριχα το έσυρε» ή στην παραλλαγή της: «Το μουνί σέρνει καράβι». Όπως η φροϊδική έννοια του ευνουχισμού από τον πατέρα (μέρος του οιδιπόδειου συμπλέγματος), ο μύθος του οδοντωτού αιδοίου αναπαριστά τη γυναίκα ως ένα είδος femme fatale, ως τέρας, το οποίο δεν είναι μόνον ικανό να γεννά και να προσφέρει τη ζωή στο αρσενικό (και, κατ’ επέκταση τη σεξουαλικότητά του), αλλά και να του στερεί τη σεξουαλική του ταυτότητα κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης και, ως εκ τούτου, να το καθιστά άφυλο ευνούχο. Αποτελεί σχεδόν ειρωνεία ότι, ενώ αρκετές γυναίκες υποφέρουν από μια φοβία η οποία σχετίζεται με το ανδρικό σεξουαλικό όργανο (το φόβο του φαλλού και επομένως το φόβο της διείσδυσης), οι άντρες έχουν τον δικό τους φόβο, ο οποίος έχει να κάνει με τα γεννητικά όργανα του άλλου φύλου και τα δήθεν κοφτερά δόντια τους. Ο μύθος του οδοντωτού αιδοίου δηλώνει πολύ περισσότερα από όσο φαίνεται με μια πρώτη μάτια. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι δείχνει, πέρα από κάθε αμφισβήτηση, πως οι γυναίκες είναι προικισμένες με ισχυρότατη σεξουαλική δύναμη, με την οποία μπορούν να επιβληθούν στους άντρες. έρχεται από το ιταλικό colubra ή το γαλλικό couleuvre (=φίδι, δράκος) και πήρε τη σημασία του «φοβερού εκνευρισμού και της εκτός εαυτού κατάστασης, από την εικόνα του ατόμου που το αναγκάζουμε να καταπιεί ένα φίδι, όπως το κάνει ο θαυματοποιός στα πανηγύρια». (Ζάχος, Το Λεξικό της Πιάτσας, Κάκτος, 1981)

Αιδοίον το δηκτικόν

εταφορικά, κάθε αιδοίο έχει κρυφά δόντια, καθώς το αρσενικό μόριο μπαίνει μεγάλο και βγαίνει μικρό... Για τον άντρα, η συνουσία αποτελεί μια επιστροφή στη μητέρα και μια παράδοση σ’ αυτήν. Για τον άντρα, το σεξ είναι ένας αγώνας αναζήτησης της ταυτότητάς του. Στο σεξ η οδοντωτή δύναμη που τον έφερε στον κόσμο, αυτή η δράκαινα της φύσης, τον καταβροχθίζει και τον ξαναγεννά.

❧

–Καμίλ Πάλια, Sexual Personae

Όταν ο άνδρας επιχειρεί κάτι ιδιαίτερο, αποστολή, κυνήγι, πολεμική εκστρατεία, πρέπει να αποφύγει τη γυναίκα και κυρίως τη σεξουαλική επικοινωνία μαζί της· διαφορετικά θα ατονούσε η δύναμή του και θα του έφερνε ατυχία. –Ζίγκμουντ Φρόιντ, Ψυχολογία της ερωτικής ζωής, «Το ταμπού της παρθενίας», σ. 48

❧

Όπου ο πρωτόγονος θέτει ένα ταμπού, εκεί φοβάται κάποιον κίνδυνο και δεν μπορούμε παρά να πιστέψουμε ότι με όλες αυτές τις διατάξεις αποφυγής εκφράζεται ένα βασικός φόβος απέναντι στη γυναίκα. Αυτός ο φόβος βασίζεται ίσως στο ότι η γυναίκα είναι διαφορετική από τον άνδρα, αιώνια ανεξιχνίαστη και μυστηριώδης, αλλόκοτη και γι’ αυτό επικίνδυνη. Ο άνδρας φοβάται πως εξασθενημένος από τη γυναίκα θα του μεταδοθεί η θηλυκότητά της και θα γίνει ανίκανος. Η αποχαυνωτική, χαλαρωτική επίδραση της συνουσίας μπορεί να είναι αιτία γι’ αυτόν τον φόβο και η διαπίστωση της επιρροής που κερδίζει η γυναίκα πάνω στον άνδρα με τη συνουσία καθώς είναι 31

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

το

Δ η κ τ ι κόν

η προσοχή στην οποία εξαναγκάζει απέναντί της να δικαιολογούν αυτόν το φόβο. Απ’ όλα αυτά τίποτε δεν είναι τόσο ξεπερασμένο που να μη δρα ακόμη και σήμερα μέσα μας. –Ζίγκμουντ Φρόιντ, Ψυχολογία της ερωτικής ζωής, «Το ταμπού της παρθενίας», σ. 49

❧

Δυστυχώς, οι άντρες που είναι ικανοί να εργαστούν και να σκεφτούν σε κάθε άλλο τομέα έρευνας έχουν αναγάγει οτιδήποτε αφορά στη γυναίκα σε ταμπού. Το χειρότερο όμως είναι ότι αυτό το ταμπού ήταν πάντα τόσο αποτελεσματικό έτσι ώστε να μην αναγνωρίζεται πλέον ως τέτοιο.

❧

–Εστέρ Βιλάρ, The manipulated man

Ήδη, στο Ταμπού της παρθενίας, ο Φρόυντ επέμεινε σ’ αυτό τον πανάρχαιο και καθολικό φόβο των ανδρών: οι γυναίκες θα τους εξαντλήσουν, θα τους πιουν το αίμα, θα τους αδειάσουν μέχρι το μεδούλι, και θα ευνουχίσουν τον ανδρισμό τους μέσω της εξάντλησης. Διότι τη στιγμή ακριβώς που οι άνδρες λένε ότι αυτό είναι «υπερβολικό», οι γυναίκες λένε «κι άλλο»! –Ζαν Κουρνύ, Γιατί οι άνδρες φοβούνται τις γυναίκες, σ. 281

❧

Σαν πηγή τέτοιων κινδύνων αναγνωρίζεται και η γυναίκα, ενώ η πρώτη σεξουαλική πράξη με τη γυναίκα χαρακτηρίζεται σαν ιδιαίτερα μεγάλος κίνδυνος. –Ζίγκμουντ Φρόιντ, Ψυχολογία της ερωτικής ζωής, «Το ταμπού της παρθενίας», σσ. 51-52

❧

Ποιος ευθυνόταν γι’ αυτόν τον φόβο του θηλυκού, που θα μπορούσε να περιγραφεί μόνο ως οξεία συλλογική παράνοια; Θα μπορούσανε να πούμε: Φυσικά ευθύνονταν οι άντρες. Τότε όμως γιατί σε πολλούς αρχαίους προχριστιανικούς πολιτισμούς, όπως ο σουμερικός, ο αιγυπτιακός και ο κελτικός, οι γυναίκες ήταν σεβαστές και η θηλυκή αρχή δεν προκαλούσε συναισθήματα φόβου αλλά ευλάβειας; Τι είναι αυτό που έκανε ξαφνικά τους άντρες να νιώθουν ότι

Τι εστί γυνή;

ι εστί γυνή; Άγκιστρον διαβόλου, παγίς καί δίκτυον δι’ ης απατώμενοι θανατούμεθα. Τι εστί γυνή; Πηγή κακών, επί γης ναυάγιον, θησαυρός ρυπαρίας, θανατηφόρος συντυχία, οφθαλμών όλισθος, καρδίας λόγχη, νέων απώλεια. Τι εστί γυνή; Ψυχής όλεθρον, σκήπτρον Άδου, κρημνώδης πόθος, αγίων διαβολή, ανάπαυσις όφεως, διαβόλου παραμυθία. Τι εστί γυνή; Απαρηγόρητος οδύνη, αθεράπευτος κακία, σωζωμένων σκάνδαλον, καθημερινή ζημία, σκοτίας οδηγός, παραπτωμάτων διδάσκαλος, μυστηρίων θρίαμβος. Τι εστί γυνή; Αναίσχυντον θηρίον, αχαλίνωτον στόμα, απόλαυσις πονηρά, κολάσεως αιωνίου πρόξενος, γήινον φρόνημα, ανδρών ραθυμία, ακόρεστος επιθυμία. Τι εστί γυνή; Πεφαρμακωμένη έχιδνα, ανήμερος λέαινα, ασπίς ιοβόλος, άγρια πάρδαλις, όπλον διαβόλου, επιθυμητή λύσσα, παγκόσμιος θάνατος, ακατάσχετον κακόν, ατίθασος δράκαινα.

❧

–Θεόγνωστος, Θησαυρός, 13ος αιώνας

Ο καθηγητής Γυναικολογίας άρχισε την παράδοσή του ως εξής: «Κύριοι, η γυναίκα είναι ένα ζώο που ουρεί άπαξ της ημέρας, αφοδεύει άπαξ της εβδομάδας, εμμηνορροεί άπαξ του μηνός, τίκτει άπαξ του έτους και συνουσιάζεται άπαξ και της δοθεί η ευκαιρία».

❧

–Σόμερσετ Μομ

Ταμπού δεν είναι μόνο η πρώτη συνουσία με τη γυναίκα αλλά η σεξουαλική επικοινωνία γενικά· θα μπορούσαμε σχεδόν να πούμε ότι η γυναίκα στην ολότητά της είναι ταμπού. –Ζίγκμουντ Φρόιντ, Ψυχολογία της ερωτικής ζωής, «Το ταμπού της παρθενίας», σ. 42

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

το

Δ η κ τ ι κόν

Μυστήριο φοβερό η γυναίκα κι έχει μια πληγή που δεν κλείνει ποτέ της. Όλες οι πληγές κλείνουν, αυτή δεν κλείνει, και μην ακούς, ποτέ της. Τι πως είναι ογδόντα χρονών η γυναίκα; Η πληγή ανοιχτή. –Νίκος Καζαντζάκης, Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά

❧

Η καρδιά της γυναίκας είναι μια πληγή που ποτέ της δεν κλείνει· αν την αγγίξεις ακόμα και με ένα πούπουλο, φωνάζει από πόνο. Νίκος Καζαντζάκης, Βραχόκηπος, σ. 136, Αθήνα 1971, 4η έκδοση

Όταν ο Τβάστρι, ο Θείος τεχνίτης, θέλησε να δημιουργήσει τη γυναίκα, διέκρινε ότι είχε ήδη χρησιμοποιήσει για τη δημιουργία του άντρα όλα τα υλικά που διέθετε και ότι δεν του έμενε τίποτε πλέον από αυτά. Τότε: «Πήρε τη στρογγυλότητα της Σελήνης, τις καμπύλες των αναρριχητικών φυτών, το γάντζωμα της κληματόβεργας, το τρεμούλιασμα της χλόης, την ευλυγισία των καλαμιών, το βελούδο των ανθέων, την ελαφρότητα των φύλλων, τις γοργές ματιές του ζαρκαδιού, τη νοικοκυροσύνη των μελισσών, την ευθυμία των ηλιαχτίδων, τα δάκρυα των νεφών, την αστάθεια του ανέμου, τη δειλία του λαγού, τη ματαιοδοξία του παγονιού, την απαλότητα του στήθους του παπαγάλου, την αντοχή του διαμαντιού, τη γλύκα του μελιού, τη σκληρότητα της τίγρης, την κάψα της φωτιάς, την ψυχρότητα του χιονιού, την πολυλογία της καρακάξας, το σιγανογουργούρισμα των περιστεριών, την υποκρισία του γερανού, την αφοσίωση του τρυγονιού· και από το μίγμα όλων αυτών κατασκεύασε τη γυναίκα και την έδωσε στον άνδρα». –Γουίλ Ντυράν, Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού, σσ. 505-6

❧

Όταν ο Διάολος –λέει μια φυλλάδα– τη Γυναίκα βουλήθηκε να πλάσει στοχάσθηκε, για να ’χει πιο γλυκάδα, με μέλι και με γάλα να τη φτιάσει. Τα ζύμωσε λοιπόν κι ο Διάολος έκαμε το πλάσμα Εκείνο που τον κόσμο εξέκαμε.

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

το

Δ η κ τ ι κόν

Το κακό με τον έρωτα είναι ότι κανείς πόλεμος δεν τελειώνει στο κρεβάτι. –Σταύρος Σταυρόπουλος, Τι γίνονται οι λέξεις όταν μεγαλώνουν, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 2008, σ. 52

❧

Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια για να καταλάβω ότι οι άνθρωποι όταν λένε «σ’ αγαπώ», αγαπάνε τον εαυτό τους και όχι αυτόν στον οποίον απευθύνουν την κουβέντα. Είναι μια ιδιότυπη μορφή Αττικής σύνταξης – εκτός Τριανταφυλλίδη. –Σταύρος Σταυρόπουλος, Τι γίνονται οι λέξεις όταν μεγαλώνουν, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 2008, σ. 46

❧

Τρία πράγματα μπορεί να κάνει κανείς με μια γυναίκα: να την αγαπήσει, να υποφέρει για χάρη της ή να τη μετατρέψει σε λογοτεχνία. –Λόρενς Ντάρελ, Αλεξανδρινό Κουαρτέτο, Ιουστίνη

❧

Όσον αφορά στους κακοποιημένους άντρες [...]: για να αγαπηθούν με την παραδοσιακή έννοια του όρου, πρέπει να αποπνέουν εμπιστοσύνη και επιβολή. Ο άντρας-«καλό παιδί», λοιπόν, που κακοποιείται, δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτά τα χαρακτηριστικά και έτσι, σε ένα βαθύτερο επίπεδο, απωθεί και φοβίζει τη σύντροφό του, γιατί δεν μπορεί να της προσφέρει την ασφάλεια και τη σιγουριά που εκείνη αποζητά. Γι’ αυτό και απαρνείται –εν μέρει τουλάχιστον– τη δύναμη που της προσφέρει, γιατί της στερεί τη ρομαντική αίσθηση ότι την προστατεύει και τη φροντίζει. –Χερμπ Γκόλντμπεργκ, Όσα δεν ξέρουν οι άντρες για τις γυναίκες, τις σχέσεις και τον έρωτα, σ. 203

❧

Ένα φιλοφρόνημα ποτέ δεν αφοπλίζει τη γυναίκα. Αφοπλίζει όμως πάντα τον άντρα και αυτή είναι η διαφορά μεταξύ των δύο φύλων. –Όσκαρ Ουάιλντ, Ένας ιδανικός σύζυγος

Έ ρως

Στα πρώτα τους πάθη οι γυναίκες αγαπούν τον εραστή τους, στα επόμενα αγαπούν τον έρωτα.

❧

–Λα Ροσφουκό

Ένας άντρας που τρέχει πίσω από ένα καπέλο δεν είναι ούτε κατά το ήμισυ τόσο γελοίος όσο θα ήταν αν έτρεχε πίσω από μια γυναίκα.

❧

–Γκ. Κ. Τσέστερτον

Ο μέσος άντρας ενδιαφέρεται περισσότερο για μια γυναίκα που ενδιαφέρεται γι’ αυτόν παρά για μια γυναίκα με όμορφα πόδια.

❧

–Μαρλένε Ντίτριχ

Η καρδιά ενός άντρα μπορεί να έχει ένα κρυφό άδυτο όπου μόνο μια γυναίκα μπορεί να εισέλθει, ωστόσο είναι γεμάτη μικρές αίθουσες αναμονής οι οποίες σπανίως είναι άδειες.

❧

–Χέλεν Ρόουλαντ

Η συμβουλή μου είναι να έχετε δύο ερωμένες. Ελάχιστοι άντρες έχουν το σθένος για περισσότερες.

❧

–Οβίδιος, Αντίδοτα του έρωτα

Δεν υπάρχει ηδονή που να συγκρίνεται με την απόκτηση μιας νέας ερωμένης, εκτός βέβαια από το να απαλλάσσεσαι από μια παλιά.

❧

–Γουίλιαμ Γουίτσερλι

Η τιμωρία αυτών που αγάπησαν τις γυναίκες πολύ στη ζωή τους είναι να τις αγαπούν... ακόμη! –Φρανσουά-Ρενέ Σατομπριάν

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

το

Δ η κ τ ι κόν

Ερωτεύεσαι μια γυναίκα με χίλιους διαφορετικούς τρόπους, για χίλιους διαφορετικούς λόγους. Σε λίγο γίνονται όλοι ένας, απελπιστικά βαρετός, απελπιστικά ίδιος. Οι χίλιες και μια νύχτες είναι εντελώς μία. Οι μεγάλοι έρωτες κρύβουν μικρές ζωές. Σαν τα κινέζικα κουτιά, αλλά άδεια. Τους χρειαζόμαστε όσο και τους πολιτικούς. Υπόσχονται αυτά που δεν θα μπορέσουν να πραγματοποιήσουν. –Σταύρος Σταυρόπουλος, Τι γίνονται οι λέξεις όταν μεγαλώνουν, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 2008, σ. 43

❧

Ο έρωτας είναι καπνός, απ’ τον αχνό των στεναγμών φτιαγμένος. Σαν καθαρίσει, είναι φωτιά που αστράφτει στα μάτια των εραστών. Τάραξέ τον και γίνεται θάλασσα που τη φουσκώνουν τα δάκρυά τους. Τι άλλο είναι; Είναι τρέλα καλά κρυμμένη, χολή που σε πνίγει και γλυκιά παστίλια που σε γιαίνει. –Γουίλιαμ Σαίξπηρ, Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Πράξη Α΄, Σκηνή 1

Πάντα! Τι τρομερή λέξη. Με κάνει ν’ ανατριχιάζω κάθε φορά που την ακούω. Οι γυναίκες τρελαίνονται να τη χρησιμοποιούν. Καταστρέφουν κάθε ρομαντική σχέση προσπαθώντας να την κάνουν να διαρκέσει για πάντα. Είναι μια λέξη δίχως νόημα, άλλωστε. Η μόνη διαφορά ανάμεσα σ’ έναν πρόσκαιρο έρωτα κι ένα αιώνιο πάθος είναι ότι ο πρόσκαιρος έρωτας διαρκεί περισσότερο. –Όσκαρ Ουάιλντ, Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι

Ο μόνος τρόπος να φερθείς σε μια γυναίκα είναι να της κάνεις έρωτα αν είναι όμορφη, ή σε κάποιαν άλλη αν δεν είναι. –Όσκαρ Ουάιλντ, Η σημασία του να είσαι σοβαρός

❧

Έ ρως

Οι γυναίκες δεν μπορούν να καταλάβουν ποτέ ότι έχει πέσει η αυλαία. Πάντα ζητούν μια έκτη πράξη και, μόλις έχει εκλείψει κάθε ενδιαφέρον για το έργο, αυτές προτείνουν να το συνεχίσουν. –Όσκαρ Ουάιλντ, Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι

Γιατί ο αληθινά ερωτευμένος ζητά τη συνέχεια, το ισόβιο των σχέσεων; Διότι η ζωή είναι οδύνη και η απόλαυση του έρωτα είναι αναισθητικό, και ποιος θέλει να ξυπνήσει στη μέση μιας εγχείρησης; –Τσέζαρε Παβέζε

Οι άνθρωποι ερωτεύονται μόνον όταν δεν είναι ικανοποιημένοι με τη ζωή που κάνουν και θέλουν να δημιουργήσουν μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα.

❧

–Λιζ Χότζκινσον, Sex is not compulsory

Αν κάποιος δεν αναζητά έναν ερωτικό σύντροφο, εκπέμπει διαφορετικές δονήσεις, τις οποίες διαισθάνονται οι άλλοι. –Λιζ Χότζκινσον, Sex is not compulsory

Αυτό που μετράει είναι η αξιοπρέπεια

μέθοδός μου είναι βασικά ίδια με εκείνη των διασημότερων ψυχαναλυτών. Μόνο που αυτοί χρεώνουν χιλιάδες δολάρια και το αποκαλούν «ψυχανάλυση». Εγώ χρεώνω πενήντα δολάρια και το αποκαλούν πορνεία.

❧

–Ξαβιέρα Χολάντερ

Λένε πως το ωραιότερο πράγμα στον κόσμο είναι να κάνεις το κέφι σου και να σε πληρώνουν για αυτό. Υπάρχει πιο μεγάλο κέφι από τον έρωτα; Αλλά ποιον πληρώνουν για αυτό; Όχι βέβαια τους άντρες... Οι μεγάλες εταίρες είναι η κορυφαία στιγμή της γυναικείας παντοδυναμίας. Γοήτευαν, γλεντούσαν, κυβερνούσαν, διάλεγαν τους εραστές τους και αποσπούσαν περιουσίες για να δίνουν αυτό που η φύση χαρίζει δωρεάν σε όλους. Σαν να τιμολογούμε τον ήλιο ή το οξυγόνο. Αλλά και οι ταπεινές πόρνες είναι απόδειξη δύναμης. Γιατί – ποιος πληρώνει ποιον; Αυτός που έχει ανάγκη. Κι εσείς, κυρίες μου, δεν είχατε ποτέ ανάγκη. Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης πάντα μεροληπτούσε για σας. –Νίκος Δήμου, Σάτιρες, «Το Καθημερινό Ξύρισμα», εκδ. Νεφέλη, 1993

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

το

Δ η κ τ ι κόν

Τίμιες οι γυναίκες σας! Ανέγγιχτα τα κορμιά τους! Μα η ψυχή τους είναι λάσπη και σβουνιές! Σάλια σαλίγκαρου, μπάκακα αφροί! Να τι είναι οι γυναίκες σας! Πόρνες! Πόρνες της ψεύτρας της ψυχής τους! Πόρνες της κρυφής πεθυμιάς τους! Πόρνες της παιδεμένης σάρκας τους! Πόρνες, όταν γλυκαίνονται μόνες τους με την ονειροφαντασιά του σερνικού! Πόρνες, όταν στην αγκαλιά σας, με μάτια κλειστά, αλλουνού θαρρούν πως ρουφάν τη γλύκα! Να τι είναι οι τίμιες γυναίκες σας! Και σεις, χαμένα κορμιά, κερατάδες είσαστε! Κερατάδες της τιμιότητας! –Μ. Καραγάτσης, Το χαμένο νησί

Από την ηλικία των είκοσι ετών το αργότερο, οι περισσότερες γυναίκες έχουν αποφασίσει να γίνουν πόρνες. Ή, για να το θέσουμε διαφορετικά, έχουν σχεδιάσει ένα μέλλον για τον εαυτό τους το οποίο συνίσταται στο να επιλέξουν άντρες που θα δουλεύουν γι’ αυτές. Ως αποζημίωση για τους κόπους τους, τους δίνεται περιοδική πρόσβαση στον γυναικείο κόλπο. Από τη στιγμή που μια γυναίκα πάρει αυτή την απόφαση, σταματά να αναπτύσσει το νου της. Μπορεί, ωστόσο, να σπουδάσει και να αποκτήσει διάφορα πτυχία και διπλώματα. Έτσι, θ’ αυξήσει την εμπορική της αξία στα μάτια των αντρών, καθώς εκείνοι πιστεύουν ότι μια γυναίκα που μπορεί να παραθέσει διαφορά πράγματα που έχει αποστηθίσει μπορεί επίσης και να τους καταλάβει. Ωστόσο, οποιαδήποτε ουσιαστική πιθανότητα επικοινωνίας μεταξύ των φύλων παύει σε αυτό το σημείο. Οι δρόμοι τους χωρίζουν για πάντα. –Εστέρ Βιλάρ, The manipulated man

Μια γυναίκα που δέχεται δώρα από έναν άντρα αποκαλείται φιλενάδα του· ένας άντρας που δέχεται δώρα από μια γυναίκα αποκαλείται ζιγκολό. –Ρούθι Στάιν

Α υτό

που

Μ ετράει

είναι η

Α ξιοπρέπεια

Πάντα να συμπεριφέρεσαι σε μια κυρία σαν να ήταν πόρνη και σε μια πόρνη σαν να ήταν κυρία. –Γουίλσον Μίζενερ

Υπάρχει κάτι το τελείως αηδιαστικό σε ένα κοινωνικό σύστημα που αμείβει μια πόρνη 25 φορές παραπάνω απ’ ό,τι αμείβει τον πρωθυπουργό της, 250 φορές παραπάνω απ’ ό,τι αμείβει τους βουλευτές της και 500 φορές παραπάνω απ’ ό,τι αμείβει ορισμένους από τους ιερωμένους της. –Χάρολντ Ουίλσον, ως τότε αρχηγός της βρετανικής αντιπολίτευσης, αναφερόμενος στην υπόθεση Κριστίν Κίλερ (1963)

❧ Είμαστε όλοι πόρνες. Αυτό που μετράει είναι η αξιοπρέπεια. –Μάικ Φάρεν

ναίκα εριστική, ο παρά με γυ ημ έρ ην στ ίς κατοικεί κανε Καλύτερα να λομώντος ίθυμη. αψ –Παροιμίες Σο ι γλωσσού κα

Το τελευταίο πράγμα που θα εκπολιτίσει ο άντρας;

ν ο πολιτισμός είχε αφεθεί σε γυναικεία χέρια, θα ζούσαμε ακόμα σε καλύβες.

❧

–Καμίλ Πάλια, Sexual Personae

Αν δεν υπήρχαν οι γυναίκες, θα καθόμασταν ακόμα οκλαδόν σε μια σπηλιά και θα τρώγαμε ωμό κρέας, διότι δημιουργήσαμε τον πολιτισμό για να εντυπωσιάσουμε τις γυναίκες μας. Και αυτές έδειξαν ανοχή και μας άφησαν να συνεχίσουμε να παίζουμε με τα παιγνίδια μας. –Όρσον Γουέλς, συνέντευξη στον Ντέιβιντ Φροστ, The Americans (1970)

❧

Πιστεύεται ότι οι γυναίκες δεν συνεισέφεραν πολλά στις ανακαλύψεις και εφευρέσεις της ιστορίας του πολιτισμού, αν και μπορεί πράγματι να βρήκαν την τεχνική του πλεξίματος και της ύφανσης. –Ζίγκμουντ Φρόιντ, Νέα σειρά των παραδόσεων για την εισαγωγή στην ψυχανάλυση, «Η θηλυκότητα», σ. 130

❧

Το ίδιο ένστικτο το οποίο επέτρεψε στους άντρες να κυριαρχούν στην κοινωνία μας καθ’ όλη τη διάρκεια της καταγεγραμμένης ιστο147

148

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

το

Δ η κ τ ι κόν

ρίας είναι αυτό που επιτρέπει την επιλεκτικότητα στην επικοινωνία. Οι άντρες γνωρίζουν ποιες πληροφορίες να μεταδώσουν και ποιες είναι απλά χάσιμο χρόνου. Αντί να φλυαρούν άσκοπα στο τηλέφωνο, οι άντρες διευθύνουν κυβερνήσεις και εξερευνούν το απώτερο διάστημα. –Corey McFadden, συγγραφέας

Πιστεύω ότι η γυναίκα θα είναι το τελευταίο πράγμα που θα εκπολιτίσει ο άντρας. –Τζορτζ Μέρεντιθ, The Ordeal of Richard Feverel

Οι άντρες που τρέφουν τον μεγαλύτερο σεβασμό για τις γυναίκες, σπάνια είναι δημοφιλείς σε εκείνες. –Τζόζεφ Άντισον

Π ικρότερη

και από το

Θ άνατο

είναι η

Γυναίκα

279

θεσίλεια), του άνδρα από τη γυναίκα κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης, η ζωή του άνδρα που υφαίνεται από τις Μοίρες: ο θάνατος ήταν πάντοτε συνδεδεμένος με τη γυναίκα. –Εζέν Ενρίκεζ, Psychanalyse et sexualité (Ζαν Κουρνύ, Γιατί οι άνδρες φοβούνται τις γυναίκες, σ. 27)

❧

Ο άντρας που θέλει να σηκώσει το κεφάλι του κατά τον ουρανό· κι η γυναίκα, που τον αδράχνει σουρίζοντας, νιαουρίζοντας, και τον κατεβάζει στη γη.

❧

–Νίκος Καζαντζάκης, Βραχόκηπος

Ο βιασμός είναι μια πράξη απελπισίας, ομολογία του φθόνου και του αποκλεισμού. Όλοι οι άντρες, ακόμη κι ο ίδιος ο Ιησούς όπως έχω γράψει, ξεκίνησαν ως ψήγματα ιστού στη μήτρα μιας γυναίκας. Κάθε αγόρι πρέπει να παλέψει για να ξεφύγει από τη σκιά της μητέραςΘεάς, πράγμα που δεν καταφέρνει ποτέ να ολοκληρώσει... Οι γυναίκες το έχουν. Οι άντρες το θέλουν. Τι είναι; Το μυστικό της ζωής...

❧

–Καμίλ Πάλια, Vamps & Tramps

Ο έρωτας είναι πραγματικά η μεγάλη επιβεβαίωση. Θέλει κανείς να υπάρχει, να είναι κάποιος, θέλει –αν πρέπει να πεθάνει– να πεθάνει με θάρρος, με πάταγο, να διαιωνίσει τ’ όνομα του τέλος πάντων. Και όμως, πάντοτε τον έρωτα τον συνοδεύει η επιθυμία να πεθάνεις, να εξαφανιστείς. Ίσως γιατί είναι τόσο αυθαίρετα ζωή, ώστε, όταν εξαφανίζεται μέσα του, η ζωή επιβεβαιώνεται ακόμη περισσότερο; –Τσέζαρε Παβέζε, Η τέχνη του ζην (καταχώρηση ημερολογίου για την 23η Μαρτίου 1950· Ο θάνατος θα’ ρθει και θα’ χει τα μάτια σου, σ. 58).

❧

Όταν ο χωρικός των Ιμαλαΐων συναντήσει μια αρσενική αρκούδα στην περίοδο του ζευγαρώματος, φωνάζει για να τρομάξει το θεριό,

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

280

το

Δ η κ τ ι κόν

και η αρκούδα συνήθως θα απομακρυνθεί. Αν κάνει όμως το ίδιο πράγμα στη θηλυκή, αυτή θα τον κάνει χίλια κομμάτια. Όντως, το θηλυκό του είδους είναι πιο θανατηφόρο από το αρσενικό. –Ράντγιαρντ Κίπλινγκ

❧

Έχωσα τη γλώσσα μου τόσο βαθιά που ήταν σαν να έγλειφα το παρελθόν της. Όπως βυθίζεις ένα μπισκότο στο γάλα. Το αιδοίο της τεντώθηκε σαν καλώδιο και άνοιξε εντελώς. Η μήτρα της αναποδογύρισε. Έλιωσε σαν καραμέλα στο στόμα μου. Το στύφωμά της άρχισε να υποχωρεί. Τα σωθικά της γκρεμίστηκαν απ’ τη θέση τους και πλημμύρισαν το πρόσωπό μου, τον απέναντι δρόμο, τον κόσμο όλο. Ήταν σαν να είχε σπάσει κάποιος κεντρικός αγωγός, ένας γιγαντιαίος σωλήνας, η υδρορροή ενός μπαλκονιού. Και έβρεχε, έβρεχε, έβρεχε. Στην πραγματικότητα, είχαμε σπάσει εμείς. Για την ακρίβεια: είχαμε γίνει κομμάτια. –Σταύρος Σταυρόπουλος, Ο έρωτας θα μας κάνει κομμάτια

Θα έρθει ο θάνατος και τα μάτια σου θα έχει Θα ’ναι σαν να εγκαταλείπεις ένα βίτσιο σαν να βλέπεις να επανεμφανίζεται στον καθρέφτη ένα νεκρό προσωπείο σαν ν’ αφουγκράζεσαι σφραγισμένα χείλη. Άφωνοι, θα βυθιστούμε στην άβυσσο. –Τσέζαρε Παβέζε, Θα έρθει ο θάνατος και τα μάτια σου θα έχει

Εγώ έχω δει παρθένες κι έχω ανοίξει Το χνουδερό τους όστρακο να βρω το μέσα μέρος Το μέρος της καταστροφής και του θανάτου. –Οδυσσέας Ελύτης, Ο μικρός Ναυτίλος

Ανυποψίαστα, μηδενικά πλάσματα, και γι’ αυτό προνομιούχα...

θονώ την τύχη σας, προνομιούχα πλάσματα, κούκλες ιαπωνικές. Κομψά, ρόδινα μέλη, πλαστικές γραμμές, μεταξωτά, διαφανή ρούχα. Ζωή σας όλη τα ωραία σας μάτια. Στα χείλη μόνο οι λέξεις των παθών. Ένα έχετ’ όνειρο: τον αγαθόν άντρα σας και τα νόμιμα κρεβάτια. Χορός ημιπαρθένων, δυο-δυο, μ’ αλύγιστο το σώμα, θριαμβευτικά, επίσημα και τελετουργικά, πηγαίνετε στο ντάνσιγκ ή στο ωδείο. Εκεί απειράριθμες παίρνετε πόζες. Σαν τη σελήνη πριν ρομαντικές, αύριο παναγίες, όσο προχτές, ακούοντας τη «Valenzia», σκαμπρόζες.

281

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

282

το

Δ η κ τ ι κόν

Ένα διάστημα παίζετε το τέρας με τα τέσσερα πόδια κολλητά. Τρέχετε και διαβάζετε μετά τον οδηγό σας «δια τας μητέρας». Ω, να μπορούσε έτσι κανείς να θάλλει, μέγα ρόδο κάποιας ώρας χρυσής, ή να βυθομετρούσατε και σεις με μια φουρκέτα τ’ άδειο σας κεφάλι! Ατίθασα μέλη, διαφανή ρούχα, γλοιώδη στόματα υποκριτικά, ανυποψίαστα, μηδενικά πλάσματα, και γι’ αυτό προνομιούχα... –Κώστας Καρυωτάκης, Αποστροφή, από τη συλλογή «Νηπενθή» (1921)

❧

Ορισμός του μισογύνη: ένας άντρας, ο οποίος μισεί τις γυναίκες όσο μισούν η μια την άλλη.

❧

–Χ. Λ. Μένκεν

Τι καλά που είμαι γυναίκα! Σκεφτείτε ότι, αν ήμουν άντρας, θα βρισκόμουν στη δυσάρεστη θέση να παντρευτώ μια... γυναίκα!

❧

–Γεωργία Σάνδη

Όταν κάποιος είπε στον Σοφοκλή ότι ο Ευριπίδης στις τραγωδίες του είναι μισογύνης, ο Σοφοκλής απάντησε: «Όταν όμως είναι στο κρεβάτι, είναι φιλογύνης».

❧

–Αθήναιος

Το μόνο κοινό που έχουν άντρες και γυναίκες είναι ότι και οι δύο προτιμούν την παρέα των αντρών. –Όσκαρ Ουάιλντ

Κατάλογος ονομάτων

παρακάτω κατάλογος περιλαμβάνει σύντομα βιογραφικά στοιχεία για τα περισσότερα από τα διάσημα και λιγότερο διάσημα πρόσωπα που φιλοξενούνται στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Κύρια επιδίωξη του καταλόγου είναι να περιληφθεί η ξενική γραφή των ονομάτων έτσι ώστε να διευκολυνθεί ο φιλομαθής αναγνώστης στην αναζήτηση περισσότερων στοιχείων στις ξενόγλωσσες σελίδες του Διαδικτύου. Κοσμάς ο Αιτωλός (1714 - 1779). Επίσης Πατροκοσμάς. Έλληνας μοναχός της Ορθόδοξης Εκκλησίας ο όποιος ανακηρύχτηκε Άγιος το 1961. Γερτρούδη Άθερτον [Gertrude Atherton] (1857-1948). Αμερικανίδα μυθιστοριογράφος. Αθήναιος (170-240 μ.Χ.). Σοφιστής και γραμματικός Δίδαξε ρητορική και γραμματική (Δειπνοσοφισταί). Αλβέρτος ο Μέγας [Albertus Magnus] (1193/1206-80). Άγιος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Θεωρείται ο μεγαλύτερος Γερμανός φιλόσοφος και θεολόγος του μεσαίωνα. Πίστευε στην ειρηνική συνύπαρξη επιστήμης και θρησκείας. Γούντι Άλεν [Woody Allen] (1935). Αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Έντουαρντ Άλμπι [Edward Albee] (1928). Πολυβραβευμένος Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας (Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;). 291

292

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

το

Δ η κ τ ι κόν

Γιάννης Ορ. Αναστασιάδης (1932). Ψυχίατρος, γεννήθηκε στο Πορτ-Σάιτ της Αιγύπτου (Savoir γαμείν / Savoir γαμείν 2). Τζόε Άνταμς [Joey Adams] (1911-1999). Αμερικανός κωμικός και συγγραφέας. Χένρι Μπρουκς Άνταμς [Henry Brooks Adams] (1838-1918). Αμερικανός ιστορικός, δημοσιογράφος και μυθιστοριογράφος. Τζόζεφ Άντισον [Joseph Addison] (1672-1719). Άγγλος συγγραφέας και πολιτικός, ιδρυτής και εκδότης του περιοδικού The Spectator. Σούζαν Μπράουνελ Άντονι [Susan B. Anthony] (1820-1906). Αμερικανίδα πρωτοπόρος του κινήματος για τα δικαιώματα της γυναίκας. Λεονίντ Αντρέγιεφ [Leonid Andreyev] (1871-1919). Ρώσος πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας, βασικός εκπρόσωπος του ρωσικού συμβολισμού. Σερύ Αργκόφ [Sherry Argov]. Επιτυχημένη δημοσιογράφος και συγγραφέας βιβλίων για τις σχέσεις των φύλων. Αριστοτέλης (384-323). Φιλόσοφος από τα Στάγιρα της Χαλκιδικής, μαθητής του Πλάτωνα και δάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, θεμελιωτής πολλών επιστημών. Μαρσέλ Αρσάρ [Marcel Archard] (1889-1974). Γάλλος δραματικός συγγραφέας και σεναριογράφος. Πέρσιβαλ Άρλαντ Άσερ [Percival Arland Ussher] (1899-1980). Ιρλανδός συγγραφέας. Νάνσι Άστορ [Nancy Astor] (1879-1964). Αμερικανίδα σύζυγος του πάμπλουτου υποκόμη Γουόλντορφ Άστορ. Έγινε η πρώτη γυναίκα στην Αγγλική Βουλή. Ειρηναίος Ασώπιος (1825-1905). Κερκυραίος λογοτέχνης, εξέδωσε τα περιοδικά Χρυσαλλίς και Αττικόν Ημερολόγιο. Συνεργάστηκε με τον Αλέξανδρο Δουμά (πατέρα) γράφοντας τμήματα των μυθιστορημάτων του.

Κ ατάλογος Ο νομάτων

293

Ότο Βάινινγκερ [Otto Weininger] (1880-1903). Αυστριακός φιλόσοφος. Αυτοκτόνησε στα 23 του επειδή το βιβλίο του Φύλο και χαρακτήρας (στο οποίο ασκεί δριμύα κριτική στο γυναικείο φύλο) δεν προκάλεσε την αίσθηση που ο ίδιος περίμενε. Πολ Βαλερί [Paul Valéry] (1871-1945). Πολυμαθέστατος και πολυγραφότατος Γάλλος ποιητής και δοκιμιογράφος. Τζον Βανμπρού [Sir John Vanbrugh] (1664-1726). Άγγλος αρχιτέκτονας και δραματικός συγγραφέας. Είναι πιο γνωστός για το μέγαρο του Μπλένχαϊμ (που οι Άγγλοι προφέρουν Μπλένιμ) παρά για τα θεατρικά του. Θωμάς Βελιανίτης (1957). Δικηγόρος. Νικολά Βενέτ [Nicolas Venette] (1622-1698). Γιατρός και συγγραφέας διάσημου στην εποχή του βιβλίου σεξουαλικής συμπεριφοράς και ευγονικής. Βερναρδίνος της Σιένας (1380-1444). Φραγκισκανός ιεροκήρυκας και άγιος των ρωμαιοκαθολικών. Βικτωρία Α΄ [Queen Victoria] (1819-1901). Βασίλισσα της Μ. Βρετανίας (1837-1901), το σύμβολο της ακμής της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Εστέρ Βιλάρ [Esther Vilar] (1935). Γερμανίδα συγγραφέας. Για το βιβλίο της Ο ντρεσαρισμένος άντρας [εκδόσεις Κέδρος-Ράππας, 1995· εξαντλημένο] (Γερμανικά: Der dressierte Mann· αγγλικά: The manipulated man), στο οποίο αναλύει πώς οι γυναίκες χειραγωγούν τους άντρες, αντιμετώπισε ακόμη και απειλές. Γκορ Βιντάλ [Gore Vidal] (1925). Αμερικανός μυθιστοριογράφος και σεναριογράφος. Μαρκήσιος ντε Βοβενάργκ [Vauvenargues, Luc de Chapier, Marquis de] (1715-1747). Γάλλος μοραλίστας, δοκιμιογράφος και συγγραφέας. Ιωάννης Βοκάκιος [Giovanni Boccaccio] (1313-1375). Ιταλός ποιητής, συγγραφέας και ουμανιστής (Δεκαήμερον).

294

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

το

Δ η κ τ ι κόν

Βολταίρος [Voltaire, ψευδώνυμο του François-Marie Arouet] (1694-1778). Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας, από τους κύριους εκπροσώπους του Διαφωτισμού. Πίτερ Ντι Βρις [Peter de Vries] (1910-1993). Αμερικανός μυθιστοριογράφος. Λόρδος Βύρων [George Gordon Byron] (1788-1824). Άγγλος ρομαντικός ποιητής και φιλέλληνας. Αθηνά Γαϊτάνου-Γιαννιού (1880-1952). Σοσιαλίστρια και φεμινίστρια, αρχισυντάκτρια της εφημερίδας Σοσιαλιστική Ζωή (Όργανο του Σοσιαλιστικού Ομίλου Γυναικών). Ζα Ζα Γκαμπόρ [Zsa Zsa Gabor] (1917). Ηθοποιός του Χόλιγουντ, από τη Βουδαπέστη, με εννιά γάμους στο ενεργητικό της. Χένι Γιάνγκμαν [Henny Youngman] (1906-1998). Αμερικανός κωμικός βρετανικής καταγωγής. Έρικα Γιονγκ. Βλ. Έρικα Τζονγκ. Καρλ Γιουνγκ [Carl Jung] (1875-1961). Ελβετός ψυχίατρος, ψυχολόγος, ιδρυτής της Σχολής της Αναλυτικής Ψυχολογίας. Έμμα Γιουνγκ [Emma Jung] (1882-1955). Σύζυγος του Καρλ Γιουνγκ και ψυχαναλύτρια, που δεχόταν στωικά τις εξωσυζυγικές του σχέσεις. Αλ Γκαζάλι [Abu Hamid al-Ghazali] (1058-1111). Ιρανός δικηγόρος, φιλόσοφος, ψυχολόγος και θεολόγος του ισλαμισμού. Μαχάτμα Γκάντι [Mahatma Gandhi] (1869-1948). Ινδός πολιτικός και φιλόσοφος, που θεμελίωσε τη δράση του για την εθνική ανεξαρτησία της χώρας του στην αρχή της μη βίας. Σαρλότ Πέρκινς Γκίλμαν [Charlotte Perkins Gilman] (1860-1935). Αμερικανίδα συγγραφέας και κορυφαία θεωρητικός του γυναικείου κινήματος στις ΗΠΑ. Σασά Γκιτρί [Sacha Guitry] (1885-1957). Γάλλος θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης του κινηματογράφου και ηθοποιός. Χαϊδεμένο παιδί της γαλλικής μπουρζουαζίας.

Ευρετήριο

Άθερτον, Γερτρούδη Αθήναιος

Βαλερί, Πολ

61, 291

Βανμπρού, Τζον

282, 291

Αιτωλός, Κοσμάς (ο) Αλβέρτος ο Μέγας Άλεν, Γούντι

Βελιανίτης, Θωμάς Βενέτ, Νικολά

56, 266, 268, 291

Αναστασιάδης, Γιάννης Ορ.

Βικτωρία Α΄

171,

292,

Βιλάρ, Εστέρ 204, 292

Άντισον, Τζόζεφ

Αριστοτέλης

32, 37, 43, 45, 51, 62,

191-192, 195, 207, 227, 229, 235-6,

51, 292

259, 284, 293

169, 292

Βιντάλ, Γκορ

283, 293

Βοβενάργκ, Μαρκήσιος ντε

9, 29, 135-6, 173, 198,

Βοκάκιος, Ιωάννης 91, 292

Άσερ, Πέρσιβαλ Άρλαντ

164,

171, 195, 293

292

146, 292

Ασώπιος, Ειρηναίος 193, 196, 292 Βάινινγκερ, Ότο

97, 293

149, 157, 167, 176-9, 181, 183, 185,

9, 41, 292

Αρσάρ, Μαρσέλ

97, 293

118, 120, 122, 127-8, 137, 139, 143,

261, 292

Άντονι, Σούζαν Μπράουνελ Αργκόφ, Σερύ

34, 293

64, 80, 82, 86, 91, 105, 109-10, 114,

148, 292

Αντρέγιεφ, Λεονίντ

159, 211, 293

Βερναρδίνος της Σιένας

Άνταμς, Χένρι Μπρουκς

171, 227, 293

Βέδες 261

253, 291

35, 291

Αλμοδόβαρ, Πιέδρο

Άνταμς, Τζόε

53, 293

52, 62, 109, 173,

264, 283, 293

Βολταίρος

42, 67, 243, 294

Βουδισμός

258-60, 316, 318

Βρις, Πίτερ Ντι

209, 294

Βύρων, Λόρδος

114, 171, 175, 188,

270, 273, 294

325

155, 293

Σ π υ ρ οσ Δ όϊ κ α σ - Α ι δοίον

326 Γαϊτάνου-Γιαννιού, Αθηνά Γένεσις

53, 294

Δ η κ τ ι κόν

Γουέλντον, Φέι 262, 296 Γουέλς, Όρσον 147, 296

Γιαμομάνο

το

Γουέμπστερ, Τζον 174, 296

Γιάνγκμαν, Χένι

204, 215-6, 294

Γουέστ, Μέι

39, 296

Γιουνγκ, Έμμα

114, 294

Γουέστ, Μπέντζαμιν

Γιουνγκ, Καρλ

120, 294

Γουίλιαμς, Χίθκοτ 141, 296

Γκαζάλι, Αλ

Γουίνστεντ, Λιζ 205, 296

115, 294

Γκαμπόρ, Ζα Ζα

112, 203, 294

Γκάντι, Μαχάτμα

246, 247, 294, 299

Γκίλμαν, Σαρλότ Πέρκινς Γκιτρί, Σασά

179, 294

58, 233, 273, 294

Γκόλμαν, Ντάνιελ

222

9, 27, 142, 295

Γκόλντμπεργκ, Χερμπ

9, 71-2, 78,

Γουίτσερλι, Γουίλιαμ 73, 220, 238, 296

Γούλστενκραφτ, Μαίρη 235, 296 Γουλφ, Βιρτζίνια

67, 296

Γουό, Όμπερον 209, 297 Γουόκερ, Μπάρμπαρα 45, 297

81, 126-7, 152, 155, 166, 168, 174,

Γουόρχολ, Άντι 141, 297, 318

286, 290, 295

Δαμασκηνός, Ιωάννης 111, 187, 297

Γκόλντσμιθ, Όλιβερ Γκόλντσταϊν, Αλ

172, 295

228, 295

Γκουλντ, Ρόμπερτ Ε. Γκουρμόν, Ρεμί ντε Γκραντ, Κάρι

183, 295

243, 295

239, 295

Δάντης 51, 297 Δαπόντες, Καισάριος 38, 297 Δευτερονόμιο 241 Δημητρακόπουλος, Πολύβιος 43, 159, 182, 196, 205, 253, 277, 283, 297

Γκρέι, Τζον 111, 187, 217, 295

Δήμου, Νίκος 8, 85, 154, 178, 297

Γκρέιβς, Ρόμπερτ 141, 295

Δόικας, Γιάννης 4, 5, 44, 209, 211,

Γκρέιμπλ, Μπέτι 111, 295 Γκριν, Σίλια 80, 119, 122-3, 199, 214, 295

Γκριρ, Ζερμέν 70, 117, 296 Γουάιλντ, Όσκαρ. Βλ. Όσκαρ Ουάιλντ 296

253, 297

Δουμάς, Αλέξανδρος (ο πατέρας) 44, 91, 107, 144, 297

Δουμάς, Αλέξανδρος (ο γιος) 141, 297 Δροσίνης, Γεώργιος 28, 143, 284, 298

Γουάιτχορν, Κάθριν 178, 296

Έβανς, Ντέιμ Ίντιθ 101, 299

Γουάλας, Έντγκαρ 117, 296

Έιτκεν, Τζόναθαν 56, 298