Με ένα μεγάλο αφιέρωμα στις ασθένειες της παχυσαρκίας κυκλοφορεί το νέο τεύχος του Health Next Gener

Η Anne Sofie Weekes Hald και οι κόρες της

Οδηγούμε την αλλαγή σε όλες τις γενιές

Οδηγούμε την α λλαγή

σε όλες τις γενιές

Καθώς η Novo Nordisk συμπληρώνει 100 χρόνια, ανανεώνουμε τη δέσμευσή μας

να οδηγούμε την αλλαγή για έναν υγιή κόσμο, τώρα και για τις επόμενες γενιές.

Ανακαλύψτε περισσότερα στο novonordisk.gr

ΦΡΟΝΤΙΖΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ

τεχνολογίες στην υπηρεσίατηςΥγείας!

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΡΑΤΗΣ ΠΑΤΤΑΚΟΣ∆ιευθυντήςΒ’Καρδιοχειρουργικής ΚλινικήςΝοσοκοµείου«ΥΓΕΙΑ»

µας

στηπρωτοπορίας ρομποτική χειρουργική

Ογιατρόςπρέπεινακάνει στονασθενήό,τιθαέκανε στοναδελφότου!

ΤΕΥΧΟΣ 16

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2023

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΕΚΔΟΤΗΣ:

Κωστής Σπύρου

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ:

Ευάγγελος Σπύρου

ΚΕΙΜΕΝΑ:

Κωστής Σπύρου, Άρης Μπερζοβίτης,

Λάμπρος Καραγεώργος, Ανθή Αγγελοπούλου

ΔΙΟΡΘΩΣΗ:

Παρή Χατζηγεωργίου

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ:

PressiousArvanitidis

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ:

Στράτος Χαβαλέζης

ΕΚΤΥΠΩΣΗ:

PressiousArvanitidis

ΥΠΕΥΘYNH ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ:

Γεωργία Καλτσώνη

ΔΙΑΝΟΜΗ:

Γιώτα Ζαχαρίου, Πρακτορείο Άργος Α.Ε.

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ

ΙΔΙΩΤΕΣ: 100 € - ΦΟΙΤΗΤEΣ: 50 €

ΕΤΑΙΡΕIΕΣ - ΟΡΓΑΝΙΣΜΟI: 200 €

ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ: 5 €

ΓΙΑ ΠΛΗΡΩΜΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ

ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: ΑΡ. ΛΟΓ.: 6828-121788-985

ΙΒΑΝ GR7201718280006828121788985

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ: ΑΡ ΛΟΓ. 120/470640-48

IBAN: GR6401101200000012047064048

ΔΙΣΤΡΑΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΠΥΡΟΥ Ε.Π.Ε. Φιλελλήνων 3, Σύνταγμα, 105 57 Αθήνα

Τηλ.: 210 3229394, Fax: 210 3257074

Α.Φ.Μ. 095606935, Δ.Ο.Υ. Δ’ ΑΘΗΝΩΝ e-mail: info@nextdeal.gr | website: www.nextdeal.gr

Τα ενυπόγραφα άρθρα και σχόλια που στέλνονται στο περιοδικό δεν εκφράζουν απαραιτήτως και τις απόψεις του εντύπου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

10 Ξέρετε ότι…

14 Με αξιοκρατικά κριτήρια η επιλογή των νέων

διοικητών στο ΕΣΥ

16 Πέντε παρεμβάσεις για αποτελεσματικό ΕΚΑΒ

18 Μελέτη ΕΟΔΥ για τις νοσοκομειακές λοιμώξεις

23 Έρευνα για τις λοιμώξεις από φλεβικό καθετήρα

24 Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αττικής

«Η ΣΩΤΗΡΙΑ»

28 Ενενήντα χρόνια Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία

34 Ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης πρόεδρος της Παγκόσμιας Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής CRSA

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΤΡΥΦΩΝ

36 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΝΤΑΝΙΕΛΑ ΜΑΛΟ, πρόεδρος Δ.Σ. της ΕΕΦαΜ

40 Αφιέρωμα στις ασθένειες της παχυσαρκίας

42 Έρευνα της «ΔιαΝΕΟσις»

50 Το στίγμα της παχυσαρκίας

54 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ, καθηγητής Παθολογίας Α’ Προπαιδευτικής Παθολογικής

Κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου της Ιατρικής

Σχολής του ΕΚΠΑ στο ΓΝΑ «Λαϊκό»

60 Οι εξελίξεις στη θεραπεία της παχυσαρκίας

66 Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2

70 Παχυσαρκία και καρδιαγγειακά νοσήματα

74 Παχυσαρκία και υπέρταση

78 Παχυσαρκία και θυρεοειδής

82 Παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο και αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα

84 Παχυσαρκία και ορμονικές διαταραχές

90 Παχυσαρκία και καρκίνος

94 Παχυσαρκία και επεμβατική χειρουργική

96 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΧΑΡΜΑΝΔΑΡΗ, καθηγήτρια Παιδιατρικής ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο

Παίδων «Η Αγία Σοφία»

102 Παχυσαρκία και Σύνδρομο Άπνοιας Ύπνου

105 Παχυσαρκία και λευχαιμία

106 Γαστρικό μανίκι για την αντιμετώπιση της

παχυσαρκίας

108 Παχυσαρκία και οστεοαρθρίτιδα

112 Παχυσαρκία και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο

114 Παχυσαρκία και λιθίαση νεφρού

118 Παχυσαρκία και στυτική δυσλειτουργία

120 Παχυσαρκία και ψυχοθεραπευτική υποστήριξη

124 Ιστορικές και πολιτιστικές αναφορές της παχυσαρκίας

128 Παχυσαρκία και δερματολογικά προβλήματα

132 Παχυσαρκία και λιπώδης νόσος του ήπατος

136 Φερνάντο Μποτέρο, ο εικαστικός καλλιτέχνης της παχυσαρκίας

138 Καρδιο-ογκολογία

142 Καινοτόμος θεραπεία

όγκων εγκεφάλου

144 ΝΝ - Η υγεία πάνω

από όλα

146 Βάλτε σε πρώτη

θέση την υγεία σας

με την ασφάλεια και σιγουριά της ERGO Ασφαλιστικής

148 Ασφάλεια υγείας

Bewell της

Interamerican: Στο

πλευρό σας, κάθε στιγμή

150 Ποιοι έγραψαν και

γράφουν στο Health

Next Generation

ΓΙΟΥΛΗ Α. ΑΡΓΥΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΧΑΡΜΑΝΔΑΡΗ ΝΤΑΝΙΕΛΑ ΜΑΛΟ

EDITORIAL

Κυκλοφορεί ως ιστορικό ανέκδοτο: Ένας λαίμαργος, που υπέφερε από πα

χυσαρκία, ρώτησε τον Ιπποκράτη τι έπρεπε να κάνει για να θεραπευθεί από το πολύ πάχος. Η συμβουλή μου είναι απλούστατη, του είπε. Να ζεις μ’ ένα σέλινο την ημέρα. Και να κερδίζεις με πολύ κόπο και ιδρώτα τα λεφτά που χρειάζονται για να το αγοράζεις.

Μεγαλύτερη εντύπωση στην παραπάνω προτροπή του Ιπποκράτη κάνει η δεύτερη φράση «να κερδίζεις με πολύ κόπο και ιδρώτα τα λεφτά που χρειάζονται για να το αγοράζεις», καθώς περιέχει μέσα τις λέξεις «κόπο» και «ιδρώτα».

Η

καταπολέμηση της παχυσαρκίας απαιτεί «κόπο» και ιδρώτα» σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, κάτι που ο σύγχρονος άνθρωπος στην πλειονότητά

του φαίνεται να αποφεύγει, αν κρίνουμε από τα επίσημα στοιχεία, που δείχνουν ότι η πορεία της παχυσαρκίας λαμβάνει ανησυχητική τροπή, με την

Ελλάδα να κατέχει μία από τις υψηλές θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη σε ποσοστά παχυσαρκίας των πολιτών της.

Η θέση της χώρας μας γίνεται ακόμη χειρότερη όσον αφορά το ποσοστό παχυσαρκίας στα παιδιά.

Το 2019, παχύσαρκος ήταν 1 στους 6 πολίτες (17%) και σχεδόν 1 στους 2 (50%) είχε βάρος πάνω

από το φυσιολογικό. Αντίστοιχη υψηλή συχνότητα παχυσαρκίας διαπιστώνεται και στα παιδιά ηλικίας 7 έως 9 ετών. Μόνο ένας στους τρεις Έλληνες (30,3% του γενικού πληθυσμού) έχει κανονικό βάρος.

Εκτός από τις προφανείς επιπτώσεις στην υγεία, μεγάλη είναι η «βλάβη» που προκαλεί η παχυσαρκία και στην οικονομία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η «Συμμαχία για την καταπολέμηση της Παχυσαρκίας - action4obesity», με βάση εκτιμήσεις για την Ελλάδα, η συνολική

οικονομική επιβάρυνση από την παχυσαρκία στη χώρα μας ανέρχεται σε ποσοστό περίπου 2,4% του

ΑΕΠ ή σε νομισματικά μεγέθη σε 4,3 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Πάνω από το 50% αυτής της δαπάνης αφορά σε απώλειες παραγωγικότητας, δηλαδή επηρεάζει

το σύνολο της οικονομίας, ως αποτέλεσμα της απουσίας από την εργασία λόγω προβλημάτων υγείας, που συνδέονται με την παχυσαρκία. Η νοσοκομειακή δαπάνη του δημόσιου συστήματος υγείας για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας (και των συνδεόμενων με αυτήν νοσημάτων) υπερβαίνει τα 650 εκατομμύρια ευρώ.

Στο παρόν τεύχος του «Health NextGeneration», εκτός της πλούσιας ύλης με επίκαιρα θέματα από το χώρο της Υγείας, περιλαμβάνεται και ένα μεγάλο αφιέρωμα 100 σελίδων στη νόσο της παχυσαρκίας. Έγκριτοι επιστήμονες και γιατροί αναλύουν το πρόβλημα και προτείνουν λύσεις.

Γενικώς το περιοδικό μας, σύμμαχος ιατρών, Νοσοκομείων και ασφαλιστικών εταιρειών, θα υπηρετεί την ιατρική και ότι νέας γενιάς θεραπείες της υγείας εφευρίσκει, παρ’ όλον ότι γνωρίζουμε

πως η Ιατρική ευρίσκεται κατά τον Ιπποκράτη έναντι των μέγιστων κακών, νόσων, πόνων, λύπης, θανάτου για να δώσει «ανάβλησιν θανάτου» όπως αναφωνεί ο Ορφικός Ύμνος στον Απόλλωνα. Ο

θνητός άνθρωπος καταφεύγει ανήμπορος στην Ιατρική που «τέχνεων πασέων εστίν επιφανέστατη»

και όπως και εμείς αναφωνεί με τον Ιπποκράτη και παραδέχεται επίσης «εγώ μεν ες τέλος ιατρικής

ουκ αφίγμαι, γηραλέος καθεστώς. Ουδέ γαρ ο ευρέτης τησδε, Ασκληπιός» (εγώ μεν δεν έχω φθάσει

εις το τέλος της Ιατρικής αν και έχω γεράσει. Ούτε καν ο εφευρέτης αυτής, ο Ασκληπιός).

Ας προχωρήσουμε μαζί!

Καλή ανάγνωση!

Μόνο ένας στους τρεις

Έλληνες έχει κανονικό βάρος

■ Το μελάνωμα είναι μία

μορφή καρκίνου του δέρματος

που χαρακτηρίζεται από

ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των

κυττάρων που παράγουν

μελανίνη (μελανοκύτταρα). Το

μεταστατικό μελάνωμα αποτελεί

την πιο θανατηφόρο μορφή της

νόσου και παρουσιάζεται όταν

ο καρκίνος εξαπλωθεί σε άλλα

όργανα πέραν της επιφάνειας

του δέρματος. Επιπλέον, ο

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

εκτιμά ότι έως το 2035 τα

περιστατικά μελανώματος σε

παγκόσμιο επίπεδο θα ανέλθουν

σε 424.102 και οι θάνατοι σε

94.308. Το μελάνωμα είναι μια

ιάσιμη νόσος εφόσον διαγνωστεί

και αντιμετωπιστεί στα αρχικά

στάδια, ωστόσο οι πιθανότητες

επιβίωσης των ασθενών

μειώνονται όσο εξελίσσεται η

νόσος.

■ Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωο-

θηκών (ΣΠΩ) είναι η πιο συχνή ορμονική διαταραχή των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία, που πλήττει περίπου 1 στις 10 γυναίκες παγκοσμίως. Τα συμπτώματα μπορεί

να ξεκινήσουν λίγο μετά την εφηβεία, αλλά μπορεί επίσης να αναπτυχθούν κατά τα τελευταία χρόνια

της εφηβείας και της πρώιμης ενή-

λικης ζωής. Καθώς τα συμπτώματα

μπορεί να αποδοθούν και σε άλλες

αιτίες ή να περάσουν απαρατήρη-

τα, το ΣΠΩ μπορεί να παραμείνει

αδιάγνωστο για κάποιο χρονικό

διάστημα. Συνήθως, η διάγνωση

γίνεται όταν εμφανίζονται κάποια

από τα παρακάτω σημάδια: ακανόνιστες περίοδοι, πολυκυστικές

ωοθήκες, περίσσεια ανδρογόνων, αύξηση βάρους, αλλαγές στη διάθεση με πιθανότητα κατάθλιψης και υπογονιμότητα.

■ Η κοιλιοκάκη είναι μια διά βίου αυτοάνοση ασθένεια που προκαλείται από δυσανεξία στη γλουτένη. Η γλουτένη περιέχεται στο σιτάρι, στη σίκαλη, στο κριθάρι, στη βρόμη ή σε υβριδοποιημένα στελέχη τους και τα προϊόντα τους. Από κοιλιοκάκη πάσχει 1 άτομο στα 100. Ως εκ τούτου, προκύπτει ότι στην Ευρώπη ο αριθμός των ανθρώπων που πάσχουν από κοιλιοκάκη θα πρέπει να είναι γύρω στα 7 εκατομμύρια, αλλά μόνο το 12% -15% των ατόμων που πάσχουν από κοιλιοκάκη λαμβάνει πράγματι μια διάγνωση. Στην Ελλάδα μόνο περίπου 12.000 άτομα έχουν διαγνωστεί. Επιπλέον, στην Ευρώπη ο μέσος χρόνος μεταξύ της εμφάνισης των πρώτων συμπτωμάτων και της διάγνωσης είναι πάνω από 10 χρόνια. Εάν η κοιλιοκάκη παραμένει αδιάγνωστη και το άτομο συνεχίζει να καταναλώνει γλουτένη, το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ένα πλήθος σοβαρών επιπλοκών, όπως η αναιμία και στη χειρότερη περίπτωση ακόμα και σε καρκίνο του εντέρου.

■ Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν από την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία στο 31ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής, περίπου 350 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υποφέρουν από κατάθλιψη, ενώ στην Ελλάδα εκτιμάται ότι πάσχουν περισσότεροι από 600.000 συμπολίτες μας.

■ Η επιληψία είναι μια από τις πιο διαδεδομένες νευρολογικές ασθένειες στον κόσμο, επηρεάζοντας περίπου 50 εκατομμύρια ανθρώπους όλων των ηλικιών. Στην Ευρώπη, περίπου έξι εκατομμύρια άνθρωποι υπολογίζεται ότι ζουν με αυτή την ασθένεια. Η επιληψία μπορεί να έχει πολλαπλές πιθανές αιτίες, συμπεριλαμβανομένων γενετικών και άλλων παραγόντων, αν και περίπου οι μισές περιπτώσεις παγκοσμίως δεν έχουν γνωστή αιτία. Οι επιπλοκές που σχετίζονται με την επιληψία

είναι σοβαρές, με κίνδυνο πρόωρης θνησιμότητας έως και δύο φορές υψηλότερο από τον γενικό πλη θυσμό. Οι επαναλαμβανόμε νες κρίσεις που σχετίζονται με αυτήν την πάθηση έχουν επίσης ευρείες επιπτώσεις στην ευρύτερη σωματική και ψυχική υγεία του ατόμου, ευκαιρίες εκπαίδευσης και απασχόλησης και άλλους παράγοντες ποιότητας ζωής, όπως οι κοινωνικές σχέσεις. Υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για τη μείωση των επιληπτικών κρίσεων

και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής

και περίπου το 70% των ατόμων που ζουν με επιληψία πιστεύεται ότι ανταποκρίνεται σε αυτές τις θεραπείες.

■ Η Ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση

είναι μια χρόνια αναπνευστική νό-

σος, αγνώστου αιτιολογίας, που

χαρακτηρίζεται από ουλές και

φλεγμονή του πνεύμονα, όπως

ακριβώς συμβαίνει με τις ουλές

στο δέρμα όταν τραυματιστούμε.

Το αποτέλεσμα αυτών των ουλών

είναι ο πνεύμονας να γίνεται σκλη-

ρός και ανελαστικός με συνέπεια

να μην μπορεί να επιτελέσει τη

λειτουργία του, που είναι η οξυγό-

νωση των ιστών. Τα κύρια συμπτώ-

ματα της νόσου είναι ο χρόνιος βή-

χας και η δύσπνοια στην κόπωση.

Η νόσος προσβάλλει συχνότερα

άνδρες, ηλικίας άνω των 50 ετών, και συνήθως καπνιστές. Σπανιότε-

ρα, όμως, μπορεί να εμφανιστεί

και σε νεαρότερη ηλικία εάν υπάρ-

χει οικογενειακό ιστορικό. Η Ιδιοπα-

θής πνευμονική ίνωση ΔΕΝ είναι το

ίδιο νόσημα με την κυστική ίνωση,

ΔΕΝ είναι μεταδοτική από άτομο

σε άτομο και ΔΕΝ είναι καρκίνος

πνεύμονα.

■ Οι ασθενείς με ψωρίαση έχουν

συνήθως υψηλότερο ποσοστό

υψηλής αρτηριακής πίεσης σε σύ-

γκριση με τον γενικό πληθυσμό.

Μια ανασκόπηση στο «Journal of Hypertension» που ανέλυσε ια-

τρικά αρχεία περισσότερων από

300.000 ατόμων με ψωρίαση δι-

απίστωσε ότι η υψηλή αρτηριακή

πίεση είναι ιδιαίτερα συχνή σε

ασθενείς με σοβαρά δερματικά

συμπτώματα, επηρεάζοντας πε-

ρισσότερους από τους μισούς (54 %). Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι

τα άτομα με μέτρια ή σοβαρά δερματικά συμπτώματα ψωρίασης εί-

ναι πιο πιθανό να έχουν ανεξέλε-

γκτη αρτηριακή πίεση, σύμφωνα

με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε

στο «JAMA Dermatology».

■ Η ημικρανία είναι το 2ο σημαντικότερο ιατρικό πρόβλημα παγκοσμίως, μετά την τερηδόνα, και πρώτη αιτία αναπηρίας σε άτομα κάτω των 50 ετών, λόγω απώλειας ποιοτικού χρόνου και πόνου. Η παγκόσμια έρευνα αποκαλύπτει συνεχώς νέες θεραπείες ειδικά στον τομέα της ημικρανίας. Βιολογικοί παράγοντες απόλυτα συνδεδεμένοι με την παθοφυσιολογία της ημικρανίας και συσκευές νευρο-ερεθισμού προστίθενται στα κλασικά φάρμακα για την προφύλαξη της ημικρανίας και των άλλων κεφαλαλγιών, όπως είναι η αθροιστική κεφαλαλγία. Στη χώρα μας, πραγματοποιούνται εκτενείς κλινικές μελέτες που στοχεύουν στην επιστημονική τεκμηρίωση αυτών των θεραπειών, οι οποίες αναμένεται να αλλάξουν πλήρως τη θεραπευτική κατάσταση που επικρατεί τώρα. Όσοι υποφέρουν από συχνές κεφαλαλγίες πρέπει απαραίτητα να έχουν ιατρική παρακολούθηση και πρόσβαση στις νέες εξειδικευμένες θεραπείες, γιατί δεν μπορούν από μόνοι τους να διαχειριστούν αυτό το ιατρικό πρόβλημα. Οι συχνές κεφαλαλγίες αντιμετωπίζονται. Μπορεί να μην ξεριζώνεται το πρόβλημα, αλλά η ανακούφιση που η ιατρική θεραπεία προσφέρει αλλάζει πραγματικά τη ζωή του ασθενούς και της οικογένειάς του. Συχνά ωστόσο, τα ίδια τα αναλγητικά επιδεινώνουν τους πονοκεφάλους όταν χρησιμοποιούνται αλόγιστα και δεν αρκούν οι φιλικές συμβουλές και οι παραδοσιακοί τρόποι για να αντιμετωπίσει κανείς τον πονοκέφαλό του. Ούτε το ξεμάτιασμα. Ειδικά Κέντρα Κεφαλαλγίας υπάρχουν σε αρκετά δημόσια νοσοκομεία στελεχωμένα με ειδικούς γιατρούς (αναφέρονται στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας www.kefalalgia.gr), που καθοδηγούν με επιστημονικότητα, αποτελεσματικότητα και ασφάλεια τους κεφαλαλγικούς ασθενείς.

■ Η αυτοκτονικότητα είναι η μοναδική θανατηφόρος κλινική ψυχιατρική οντότητα. Περισσότεροι από 500 άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο τα τελευταία χρόνια στη χώρα, σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα, αφήνοντας πίσω τουλάχιστον 5.000 πενθούντες ετησίως. Στην πραγματικότητα οι αυτοκτονίες είναι πολύ περισσότερες αυτών που καταγράφονται, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία για τις μη θανατηφόρες απόπειρες, οι οποίες εκτιμάται ότι είναι 15-20 φορές περισσότερες των καταγεγραμμένων αυτοκτονιών.

■ Το Sjogren είναι μια συστηματική αυτοάνοση ασθένεια που επηρεάζει ολόκληρο το σώμα. Πολλοί ασθενείς εμφανίζουν ξηροφθαλμία, ξηροστομία, πόνο στις αρθρώσεις και κόπωση. Ωστόσο, η ασθένεια μπορεί επίσης να προκαλέσει άλλες σοβαρές επιπλοκές, όπως χρόνιο πόνο, δυσλειτουργία οργάνων, νευροπάθεια και λέμφωμα. Οι γυναίκες είναι εννέα φορές

πιο πιθανό να αναπτύξουν Sjogren από τους άνδρες και η διάγνωση εμφανίζεται συνήθως περίπου στην ηλικία των 40. Ως συστηματική ασθένεια, τα συμπτώματα μπορεί να παραμείνουν σταθερά ή να επιδεινωθούν με

την πάροδο του χρόνου. Ενώ μερικοί άνθρωποι βιώνουν ήπια δυσφορία, άλλοι πάσχουν από εξουθενωτικά συμπτώματα που επηρεάζουν σημαντικά τη λειτουργικότητά τους. Η έγκαιρη διάγνωση και οι κατάλληλες

θεραπείες είναι σημαντικές, καθώς μπορούν να αποτρέψουν σοβαρές

επιπλοκές και να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής ενός ασθενούς. Οι ασθενείς με Sjogren συχνά αισθάνονται παρεξηγημένοι επειδή τα περισσότερα από τα εξουθενωτικά συμπτώματα δεν είναι ορατά στους

άλλους και η νόσος δεν αναγνωρίζεται σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της έλλειψης ενημέρωσης.

■ Πάνω από 300 εκατομμύρια

άνθρωποι ανά τον κόσμο

ζουν με μία σπάνια

νόσο. Έχουν καταγραφεί

παγκοσμίως περισσότερες

από 6.000 σπάνιες παθήσεις.

Η

Ε.Ε. θεωρεί μία πάθηση

ως σπάνια όταν επηρεάζει

λιγότερους από 1 στους 2.000

πολίτες. Το 72% των σπάνιων

παθήσεων είναι γενετικής

φύσης. Το 70% των σπάνιων

γενετικών παθήσεων ξεκινά

από την παιδική ηλικία.

■ Η αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα είναι μια επώδυνη, χρόνια φλεγμονώδης πάθηση, που προσβάλλει κυρίως τη σπονδυλική στήλη. Συχνά εμφανίζεται με δυσκαμψία στη σπονδυλική στήλη και περιορισμό στην κινητικότητά της και μπορεί να προσβάλει άλλες αρθρώσεις, τένοντες

και συνδέσμους στους

ώμους, στα ισχία και στα γόνατα, δημιουργώντας

σημαντικές δυσκολίες

στην καθημερινότητα των πασχόντων. Χαρακτηριστικό

της πάθησης είναι η έναρξη

σε ηλικίες κάτω των 45 ετών

■ Η παγκόσμια συχνότητα εμφάνισης της αιμορροφιλίας Α είναι περίπου 21 περιπτώσεις ανά 100.000 γεννήσεις, ενώ της αιμορροφιλίας Β 4 περιπτώσεις ανά 100.000 γεννήσεις, είναι δηλαδή ακόμα πιο σπάνια. Εκτιμάται ότι σήμερα 450 εκατ. παγκοσμίως πάσχουν από αιμορροφιλία, ενώ στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι ζουν 1.016 άτομα με αιμορροφιλία Α

και Β (πηγή: Annual Global Survey - WFH). Τα άτομα με αιμορροφιλία για

πολλά χρόνια ζούσαν μια περιορισμένη ζωή, προκειμένου να μη χτυπή-

σουν και να μην προκληθούν αιμορραγίες. Πλέον οι καινοτόμες θεραπείες

που έχουν αναπτυχθεί προσφέρουν στους ασθενείς τη δυνατότητα να

ζήσουν μία ζωή με όσο το δυνατόν λιγότερους περιορισμούς. Στόχος της

θεραπείας είναι η πρόληψη και αντιμετώπιση των αιμορραγιών και των επιπλοκών τους.

(μέση ηλικία διάγνωσης 2545 έτη) και για το λόγο αυτόν

θα πρέπει να γνωρίζουμε

ότι εάν υπάρχει επίμονος

πόνος στη μέση και πρωινή

δυσκαμψία για παρατεταμένο χρονικό διάστημα θα πρέπει

να ζητήσουμε συμβουλή και καθοδήγηση από κάποιον ρευματολόγο.

■ Η νωτιαία μυϊκή ατροφία

(SMA) είναι μια σπάνια

γενετική, κληρονομική

νευρομυϊκή νόσος, που

εκδηλώνεται σε διαφορετικές

ηλικίες -τη βρεφική, τη νεανική

ηλικία ή και την ενήλικη ζωή-

ανάλογα με τον τύπο της και

εμφανίζει ένα μεγάλο εύρος

βαρύτητας συμπτωμάτων.

Είναι μια χρόνια, εξελικτική, πολυσύνθετη νόσος και

κάθε άτομο επηρεάζεται

διαφορετικά στην πορεία

της ζωής του. Γι’ αυτό και οι

σύγχρονες διεθνείς οδηγίες

φροντίδας ακολουθούν μια

πολυεπιστημονική προσέγγιση

και ένα εξατομικευμένο πλάνο

συνολικής διαχείρισης, το

οποίο προσαρμόζεται στην

πάροδο του χρόνου ανάλογα

με την πορεία της νόσου.

■ Τριάντα επτά χρόνια μετά

το ατύχημα στον πυρηνικό

σταθμό του Τσέρνομπιλ

και οι επιστήμονες ακόμα

ερευνούν τις ολέθριες

επιπτώσεις που είχε στην

υγεία όσων εκτέθηκαν στην

ακτινοβολία που εκλύθηκε.

Αν και η νεοπλασματική

παθολογία του θυρεοειδούς

είναι η συχνότερη μορφή

καρκίνου που σχετίζεται με

αυτήν, νέα μελέτη αποκάλυψε

ότι ο συγκεκριμένος αδένας

δεν είναι ο μοναδικός που

επηρεάζεται. Όσοι εμφάνισαν

θηλώδες καρκίνωμα του

θυρεοειδούς μετά την

καταστροφή, διατρέχουν

κίνδυνο ανάπτυξης

δεύτερου πρωτοπαθούς

καρκίνου σε άλλα όργανα,

περιλαμβανομένων των

επινεφριδίων.

■ Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Επιτροπής για

την Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού (World Kidney Day Steering Committee), περισσότεροι από 850

εκατομμύρια άνθρωποι

σε όλο τον κόσμο ζουν με

νεφρική νόσο αλλά δυστυχώς η συντριπτική πλειοψηφία δεν το γνωρίζει. Ταυτόχρονα πάνω από 2 εκατομμύρια

άνθρωποι στην υφήλιο βρίσκονται σε θεραπεία υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας, κυρίως με αιμοκάθαρση ή έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση νεφρού. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας (ΕΝΕ), στην Ελλάδα περίπου το 10% του ενήλικου πληθυσμού πάσχει από ΧΝΝ, δηλαδή 1.000.000 Έλληνες εμφανίζουν προβλήματα με τους νεφρούς. Από αυτούς, το 10% (100.000 άτομα) εμφανίζει αρκετά σοβαρά προβλήματα. Επιπλέον, για τη δεκαετία του 2040 θεωρείται ότι η ΧΝΝ θα είναι η 5η αιτία θανάτου παγκοσμίως.

■ Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια ύπουλη και πολύπλοκη νόσος, που οδηγεί σε επιπλοκές και επιβάρυνση της ποιότητας ζωής. Εκτιμάται ότι το 12% του ελληνικού πληθυσμού ζει με διαβήτη, το 29,1% των ατόμων με διαβήτη είναι αρρύθμιστοι και το 12,4% του πληθυσμού παρουσιάζει προδιαβήτη. Συνολικά, 2.700.000 άτομα σχετίζονται με τη νόσο. Οι επαγγελματίες υγείας είναι απαραίτητο να γνωρίζουν πώς να ανιχνεύουν και να διαγιγνώσκουν τη νόσο νωρίς, ώστε να παρέχουν τη βέλτιστη δυνατή φροντίδα στα άτομα με διαβήτη. Είναι πράγματι επιτακτική η ανάγκη για επανενεργοποίηση της εξειδίκευσης στον διαβήτη των παθολόγων και παιδιάτρων, η οποία παραμένει κενό γράμμα νόμου για 4 και πλέον έτη. Τα Διαβητολογικά Κέντρα και Διαβητολογικά Ιατρεία της χώρας οδηγούνται σιγά σιγά με μαθηματική ακρίβεια σε απαξίωση αν συνεχιστεί η σημερινή απαράδεκτη κατάσταση της υποστελέχωσής τους και της έλλειψης εξειδικευομένων ιατρών, με δυσμενέστατες επιπτώσεις στην υγεία των ατόμων με διαβήτη.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ

στο ΕΣΥ!

Η εξάλειψη των ράντζων και ο έλεγχος των νοσοκομειακών

λοιμώξεων κριτήρια για να παραμένουν

οι διοικητές στη θέση τους!

κομματαρχών, των απόστρατων των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, χωρίς κανείς από αυτούς να διαθέτει τα απαραίτητα πτυχία, τις γνώσεις και την εμπειρία που απαιτεί ο ευαίσθητος χώρος της Υγείας.

Του Α ΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒ Ι ΤΗ

ΜΕ ΑΥΣΤΗΡΑ ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ αναμένεται να

επιλεγούν πλέον οι νέοι διοικητές και υποδιοικητές των

νοσοκομείων και των υγειονομικών περιφερειών της

χώρας. Τουλάχιστον αυτή η πρόθεση έχει προαναγγελ-

θεί από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον

υπουργό Υγείας Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Ήδη ο κ. Χρυσοχοΐ-

δης στους νυν διοικητές έδωσε το στίγμα από την πρώτη στιγμή ανάληψης των ευθυνών του, λέγοντας: «Όποιος

δεν μπορεί να ανταποκριθεί να μας το πει από τώρα».

Προς την κατεύθυνση αυτή το υπουργείο Εσωτερι-

κών ετοιμάζει σχετικό νομοσχέδιο προσλήψεων -που

θα περιλαμβάνει εκτός από τα νοσοκομεία και όλο

τον δημόσιο μηχανισμό-, το οποίο θα έρθει σύντομα

για ψήφιση στη Βουλή και αμέσως μετά θα γίνουν οι

σχετικές προκηρύξεις διαγωνισμών. Στόχος οι διοικη-

τές να είναι σύγχρονοι μάνατζερ που θα μπορούν να

διαχειριστούν οικονομικά τις μονάδες υγείας για να

είναι αυτές κερδοφόρες. Για τους περισσότερους νυν

διοικητές ήδη έχει λήξει η θητεία τους και έχει παρα-

ταθεί μέχρι να προκηρυχθεί η θέση τους.

Μέχρι τώρα τα δημόσια νοσοκομεία αποτελούσαν

τη «δεξαμενή» διορισμού των αποτυχημένων υποψήφιων βουλευτών, των κομματικών παραγόντων και

Εάν παρατηρήσει κανείς τη λίστα δεκαετιών των διορισθέντων διοικητών στο ΕΣΥ, θα διαπιστώσει ότι είναι πολύ λίγοι εκείνοι που πραγματικά άξιζαν για τη θέση αυτή και προσέφεραν έργο. Οι περισσότεροι διακρίθηκαν για την ανικανότητά τους και, αντί να βγάλουν τα νοσοκομεία από το βούρκο, τα έχωσαν πιο μέσα. Και δεν είναι μόνον η έλλειψη γνώσεων, αλλά και το θέμα της ηλικίας, αφού κάποτε διορίσθηκαν και υπερήλικες στη διοίκηση των νοσοκομείων. Δυστυχώς είναι μακρά η λίστα των ακατάλληλων ατόμων που τις τελευταίες δεκαετίες τοποθετήθηκαν διοικητές στα νοσοκομεία: καπετάνιοι, συγγενείς πολιτικών, θεολόγοι, γυμναστές, κομμωτής κ.ά. Από την πεπατημένη των ρουσφετολογικών προσλήψεων δεν ξέφυγε καμία κυβέρνηση, οποιασδήποτε ιδεολογικής απόχρωσης.

Για να είμαστε όμως αντικειμενικοί, πρέπει να ομολογήσουμε ότι επί θητείας Βασίλη Κικίλια υπήρξε κατά διαστήματα αξιολόγηση των διοικητών και υποδιοικητών και όσοι δεν φάνηκαν συνεπείς στους στόχους απολύθηκαν.

ΤΑ ΚΡΙΤ Η ΡΙΑ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΑΜ Ε ΝΟΥΝ ΣΤΗ Θ Ε ΣΗ ΤΟΥΣ Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες, το νομοσχέδιο που ετοιμάζει η υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως θα καθορίζει όχι μόνο τα τυπικά προσόντα (κατοχή πτυχίων και μεταπτυχιακών), καθώς και αντίστοιχη εμπειρία στη διοίκηση υπηρεσιών υγείας, αλλά ταυτό-

Με αξιοκρατικά κριτήρια

η επιλογή των νέων διοικητών

χρονα και κριτήρια αποδοτικότητας με συγκεκριμένους οικονομικούς και δημοσιονομικούς στόχους και υγειονομικούς δείκτες, έτσι ώστε τα νοσοκομεία να προσφέρουν την καλύτερη φροντίδα στους πολίτες και να είναι συνεπή στους προμηθευτές τους.

Συγκεκριμένα τα πιο σημαντικά κριτήρια που θα με-

τρούν πολύ σε κάθε φάση αξιολόγησής τους θα είναι

η συνεργασία με το προσωπικό, η σωστή διαχείριση

των επειγόντων περιστατικών, ώστε να μην υπάρχουν

ράντζα στις εφημερίες, ο έλεγχος των ενδονοσοκομει-

ακών λοιμώξεων (που είναι ένας τομέας που επιβαρύ-

νει το κόστος λειτουργίας του νοσοκομείου), η ορθή

διαχείριση των φαρμάκων (ώστε να μην υπάρχουν ελ-

λείψεις από το τρίτο δεκαήμερο του μήνα, όπως συμβαίνει τώρα) και βέβαια η σωστή οικονομική διοίκηση.

Τα κριτήρια αξιολόγησης θα είναι αναλογικά με το

κάθε νοσοκομείο (δηλαδή διαφορετικά για τα μικρά και διαφορετικά για τα μεγάλα, καθώς και για της πε-

ΠΥ) μετά από επισκέψεις τους στα νοσοκομεία.

• Κεντρική αξιολόγηση από το υπουργείο Υγείας.

Η επιλογή των διοικητών θα γίνει ως εξής:

1. Ηλεκτρονική κατάθεση των αιτήσεων και των δικαιολογητικών για τα προσόντα των ενδιαφερομένων. Αξιολόγηση των αιτήσεων και προβάδισμα σε όσους πληρούν τις απαιτήσεις του διαγωνισμού.

2. Προσωπική συνέντευξη του κάθε ενδιαφερομένου σε ειδική επιτροπή αξιολόγησης.

3. Τελική επιλογή από τον υπουργό Υγείας μεταξύ των τριών επικρατέστερων υποψηφίων.

Η ΕΠΙΤΡΟΠ Η ΠΟΥ ΘΑ Κ Α ΝΕΙ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟ ΓΗΣΗ

ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦ Ι ΩΝ

Η επιτροπή που θα κάνει την αξιολόγηση των υποψήφιων διοικητών και υποδιοικητών έχει οριστεί από τον υφυπουργό Υγείας Μάριο Θεμιστοκλέους και περιλαμβάνει τα εξής πέντε μέλη:

ριφέρειας σε σχέση με της πρωτεύουσας). Η αξιολόγηση θα είναι πολλαπλή:

• Ποιοτική αξιολόγηση των διοικητών από τη Διοίκηση της κάθε Υγειονομικής Περιφέρειας.

• Αξιολόγηση από τις εκθέσεις των κλιμακίων του Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙ-

1. ΒΙΛΔΙΡΙΔΗ ΛΙΛΙΑΝ - ΒΕΝΕΤΙΑ, γενική γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας του υπουργείου Υγείας.

2. ΓΙΑΝΝΙΟΥΔΑΚΗ ΕΥΓΕΝΙΑ, προϊσταμένη της Διεύθυνσης Ανθρώπινου Δυναμικού και Διοικητικής Υποστήριξης.

3. ΚΑΪΤΕΛΙΔΟΥ ΔΑΦΝΗ, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).

4. ΛΑΜΠΡΗ ΜΑΡΙΑ, σύμβουλος του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ).

5. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ, διευθύνων σύμβουλος «Bright Ειδικός Φωτισμός Α.Ε.».

Πρόεδρος της Επιτροπής ορίζεται η ΒΙΛΔΙΡΙΔΗ ΛΙΛΙΑΝ - ΒΕΝΕΤΙΑ.

Οι διοικητές που θα επιλεγούν θα κληθούν να υπογράψουν μνημόνιο απόδοσης. Αν δεν είναι συνεπείς σε αυτό και δεν έχουν πιάσει τους στόχους που έχουν οριστεί, θα απολύονται πάραυτα και χωρίς αποζημίωση. ■

ΣΕ 5 ΑΞΟΝΕΣ αναδιαμορφώνεται

πλήρως το ΕΚΑΒ κατά τα διεθνή πρότυπα, στο πλαίσιο του σχεδιαζόμενου νέου ΕΣΥ και βασικό στόχο την αποτελεσματικότητά του, δηλαδή την ταχύτερη ανταπόκρισή του στις κλήσεις των πολιτών από εξειδικευμένα και

καλά εκπαιδευμένα πληρώματα ασθενοφόρων.

Το σχετικό σχέδιο του υπουργείου Υγείας παρου-

σίασαν ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και

ο υφυπουργός Μάριος Θεμιστοκλέους στο Υπουργικό Συμβούλιο, από το οποίο έλαβε έγκριση.

Όπως δήλωσε ο κ. Χρυσοχοΐδης, «έπειτα από 40 χρόνια από την ίδρυσή του, το ΕΚΑΒ εκσυγχρονίζεται

και προσαρμόζεται στις ανάγκες των πολιτών και τις απαιτήσεις της νέας εποχής». Πρόσθεσε, επίσης, ότι με

τις σχεδιαζόμενες αλλαγές η Ελλάδα θα καλύψει την

απόσταση που διαπιστώνεται στη λειτουργία του ΕΚΑΒ

σε σχέση με τον διεθνή μέσο όρο.

Μια από τις σημαντικές τομές που θα επιφέρει ο εκσυγχρονισμός του ΕΚΑΒ είναι η διασύνδεσή του με τα νοσοκομεία και τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών,

ώστε να υπάρχει ετοιμότητα ανταπόκρισης του ιατρικού προσωπικού στα περιστατικά. Εξίσου κρίσιμης σημασίας είναι η ταχύτερη απόκριση στην κλήση (από 7 έως 10 λεπτά), όπως επίσης και η μεγάλη πλέον κάλυψη ολόκληρης της χώρας από οχήματα του ΕΚΑΒ (1 ασθενοφόρο ανά 20.000 πολίτες, ενώ τώρα είναι 1 ανά 36.000 πολίτες). Ειδικότερα, οι παρεμβάσεις του υπουργείου Υγείας κινούνται σε 5 άξονες:

1. ΕΝ Ι ΣΧΥΣΗ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ

• Πρόσληψη 800 νέων μόνιμων θέσεων πληρωμάτων ασθενοφόρων.

• Άμεση πρόσληψη επικουρικού προσωπικού. Έχει ήδη προχωρήσει η πρόσληψη 111 πληρωμάτων στην Αθήνα και θα προκηρυχθούν άλλες 150 θέσεις στην επικράτεια τις επόμενες ημέρες.

2. ΕΚΠΑ Ι ΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Για τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών του ΕΚΑΒ θα γίνει υποχρεωτική η παρακολούθηση εκπαι-

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ

Πέντε παρεμβάσεις

για αποτελεσματικό ΕΚΑΒ!

δευτικών προγραμμάτων.

• Πρόγραμμα 1 - Prehospital Trauma Life Support

(Σεμινάρια για την αντιμετώπιση του τραύματος για διασώστες, νοσηλευτές και ιατρούς δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος).

• Πρόγραμμα 2 - Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα δεξιοτήτων για όλο το προσωπικό του ΕΚΑΒ.

3. ΨΗΦΙΑΚ Η ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ

Έχει δρομολογηθεί η πλήρης ψηφιακή αναβάθμιση

των συστημάτων του Οργανισμού με παράλληλη ενίσχυση του πλαισίου λειτουργίας και εποπτείας. Ειδι-

κότερα, στόχος είναι η προμήθεια νέων συστημάτων

αναφορικά με την καταγραφή και διαχείριση περιστα-

τικών, κατηγοριοποίηση της κρισιμότητάς τους, καθώς

και η δρομολόγηση των ασθενοφόρων. Επίσης, η δη-

μιουργία «Πύργου Ελέγχου» που θα δίνει τη δυνατότη-

τα της εικόνας σε πραγματικό χρόνο και θα δίνει την ευχέρεια άμεσης παρέμβασης.

του

αέρα αυξάνει

τη συχνότητα

εμφάνισης καρκίνου

του μαστού

ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ Υγείας των

ΗΠΑ (Εθνικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών Επιστημών

Υγείας -NIEHS- και Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου - NCI)

διαπίστωσαν ότι η διαβίωση σε μια περιοχή με υψηλά

ΣΤΟΛΟΥ ΟΧΗΜ ΑΤΩΝ

Όσον αφορά στον επιχειρησιακό στόλο του ΕΚΑΒ, θα γίνει ανανέωση του στόλου των οχημάτων με την προμήθεια νέων ασθενοφόρων σε βάθος 2ετίας. Παράλληλα, υπάρχει σχέδιο εκσυγχρονισμού του υφιστάμενου στόλου των οχημάτων και βελτιστοποίησης της διαδικασίας συντήρησής τους.

5. ΑΛΛΑΓ Η ΤΟΥ ΜΟΝΤ Ε ΛΟΥ ΤΩΝ ΑΕΡΟΔΙΑΚΟΜΙΔ Ω Ν.

ΟΡΓΑ ΝΩΣΗ ΠΡΩΤΟΓΕΝ Ω Ν ΑΕΡΟΔΙΑΚΟΜΙΔ Ω Ν Δημιουργία επιπλέον βάσεων αεροδιακομιδών στη

χώρα σε επέκταση του σχεδίου «Ερμής Θεοχαρόπουλος» και εκπαίδευση του προσωπικού στην πραγμα-

τοποίηση πρωτογενών διακομιδών, που σημαίνει ότι

το ΕΚΑΒ θα αποκτήσει τη δυνατότητα παραλαβής των

επειγόντων περιστατικών από τον τόπο του συμβά-

ντος και τη μεταφορά τους απευθείας στο νοσοκομείο, κερδίζοντας χρόνο μεταφοράς που αποτελεί

κρίσιμο παράγοντα στη διάσωση της ανθρώπινης

ζωής. ■

επίπεδα ρύπανσης του αέρα από σωματίδια σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Σύμφωνα με τη μελέτη των White και συνεργατών στην επιστημονική επιθεώρηση «Journal of the National Cancer Institute», η μεγαλύτερη αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού ήταν μεταξύ των γυναικών που κατά μέσο όρο είχαν υψηλότερα επίπεδα μικροσωματιδίων (PM2.5) κοντά στο σπίτι τους, σε σύγκριση με εκείνες που ζούσαν σε περιοχές με χαμηλότερα επίπεδα PM2.5. Η σωματιδιακή ύλη είναι ένα μίγμα στερεών σωματιδίων και υγρών σταγονιδίων που βρίσκονται στον αέρα. Προέρχεται από πολλές πηγές, όπως η εξάτμιση των μηχανοκίνητων οχημάτων, οι διεργασίες καύσης (π.χ., πετρέλαιο, άνθρακας), η καύση ξύλου/βλάστησης και οι βιομηχανικές εκπομπές. Η ρύπανση από τα σωματίδια που μετρήθηκε σε αυτή τη μελέτη ήταν 2,5 microns σε διάμετρο ή μικρότερη (PM2,5), που σημαίνει ότι τα σωματίδια είναι αρκετά μικρά και μπορούν να εισπνευστούν βαθιά στους πνεύμονες. Όπως δήλωσε η επικεφαλής της συγγραφικής ομάδας, Alexandra White, παρατηρήθηκε μια αύξηση της τάξης του 8% στην επίπτωση του καρκίνου του μαστού στις περιοχές με υψηλότερη έκθεση σε PM2,5. Αν και πρόκειται για μια σχετικά μέτρια

αύξηση του κινδύνου, τα ευρήματα αυτά είναι σημαντικά, δεδομένου ότι η ρύπανση του αέρα είναι πανταχού παρούσα και μας επηρεάζει όλους. Οι συγγραφείς της μελέτης ανέφεραν ότι μπορεί να χρειαστούν πολλά χρόνια για να αναπτυχθεί ο

καρκίνος του μαστού και στο παρελθόν τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης έτειναν να είναι υψηλότερα. Αυτό είναι το γεγονός που μπορεί να καταστήσει τα προηγούμενα επίπεδα έκθεσης ιδιαίτερα

σημαντικά σχετικά με την ανάπτυξη του καρκίνου. ■

4. ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ

Ν

7 στους 10 με ενδονοσοκομειακή λοίμωξη 48 ώρες

μετά την εισαγωγή!

Του Α ΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒ Ι ΤΗ

ΣΟΚ ΠΡΟΚΑΛΟΥ Ν ΤΑ ΣΤΟΙΧΕ Ι Α που αφορούν τις νοσοκομειακές λοιμώξεις στη χώρα μας, καθώς κοστίζουν εκατοντάδες ζωές συνανθρώπων μας σε ετήσια βάση.

Η νέα μελέτη του ΕΟΔΥ που πραγματοποιήθηκε σε 50

νοσοκομεία της χώρας επιβεβαιώνει τον μεγάλο κίνδυνο

που διατρέχουν οι ασθενείς, 48 ώρες μετά την εισαγωγή

τους στο νοσοκομείο, να αναπτύξουν κάποια ενδονοσοκομειακή λοίμωξη, ακόμη και όταν βρίσκονται σε ΜΕΘ. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι νοσοκομειακές λοιμώξεις και η μικροβιακή αντοχή αποτελούν απειλή για τους ασθενείς, καθώς σχετίζονται με αυξημένη νοσηρότητα, θνητότητα και διάρκεια νοσηλείας, ενώ

επιβαρύνουν οικονομικά σε μεγάλο βαθμό το σύστημα υγείας, δηλαδή τον κρατικό ασφαλιστικό φορέα, καθώς και τις ασφαλιστικές εταιρείες και τους ίδιους τους ασθενείς. Η χώρα μας κατατάσσεται πρώτη μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στον επιπολασμό των νοσοκομειακών λοιμώξεων, ενώ καταγράφει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μικροβιακής αντοχής στην Ευρώπη για συγκεκριμένα μικροβιακά στελέχη.

Μάλιστα τα ποσοστά μικροβιακής αντοχής στην

Ελλάδα παρουσιάζουν αύξηση σε σχέση με τα προ

της πανδημίας COVID-19 έτη. Σε πρόσφατη έκθεση

του ECDC η Ελλάδα έχει πάρει την αρνητική πρωτιά

της χώρας με τα περισσότερα έτη ζωής που χάνο-

νται λόγω μικροβιακής αντοχής. Σε μελέτη καταγρα-

φής του σημειακού επιπολασμού των λοιμώξεων που συνδέονται με χώρους παροχής υγείας και της χρήσης αντιβιοτικών το διάστημα 2022-2023, ο επιπολασμός ανήλθε σε 12,1%, ενώ σε αντίστοιχη μελέτη το

2016-2017 ήταν 10,0%. Η κατανάλωση αντιβιοτικών το 2022-2023 κυμάνθηκε σε παρόμοια επίπεδα με το 2016-2017 (55,4%), ήταν, όμως, σημαντικά μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Έλλειψη δεδομένων καταγράφεται σε σχέση με την εμφάνιση χειρουργικών λοιμώξεων στη χώρα μας, η καταγραφή των οποίων αποτελεί στόχο του ΕΟΔΥ για τους επόμενους μήνες.

ΣΗΜΑΝΤΙΚ Η ΑΥ ΞΗΣΗ ΛΟΙΜ Ω ΞΕΩΝ ΣΤΙΣ ΜΕΘ Ειδικότερα, στη μελέτη συμμετείχαν 50 νοσοκομεία

από όλη τη χώρα και συνολικά συμπεριλήφθηκαν 9.707 νοσηλευόμενοι. Το 12,1% των νοσηλευομένων εμφάνισε τουλάχιστον μία λοίμωξη την ημέρα της καταγραφής. Σε κάθε ασθενή με λοίμωξη αντιστοιχούσαν κατά μέσο όρο 1,2 λοιμώξεις.

Από το σύνολο των 1.408 καταγεγραμμένων λοιμώξεων, το 69,6% εμφανίστηκε 48 ώρες μετά την εισαγωγή στο νοσοκομείο, ενώ στο 28,6% των λοιμώξεων ο ασθενής παρουσίαζε τη λοίμωξη κατά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο. Οι ήδη εκδηλωμένες λοιμώξεις κατά την εισαγωγή είχαν πιθανή προέλευση το ίδιο νοσοκομείο (επανεισαγωγή ασθενούς) στο 7,5% των περιπτώσεων, άλλο νοσοκομείο στο 8,9%, μονάδες χρονίως πασχόντων στο 2,9% και μη καθορισμένης προέλευσης στο 9,2%. Για το 1,8% των λοιμώξεων η προέλευση δεν μπορούσε να καθοριστεί.

Ο υψηλότερος επιπολασμός νοσοκομειακών λοιμώξεων καταγράφηκε στους ασθενείς των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, όπου 45,7% των νοσηλευόμενων εμφάνιζε τουλάχιστον μία λοίμωξη. Ακολούθησαν οι ασθενείς που νοσηλεύονταν σε κλινικές του παθολογικού τομέα (μεταξύ αυτών Εσωτερική Παθολογία, Καρδιολογία, Ογκολογία κ.ά.) με επιπολασμό 13,5% και σε κλινικές του χειρουργικού τομέα (Γενική Χει-

Ε Α ΜΕΛ Ε ΤΗ ΤΟΥ ΕΟΔΥ ΣΕ 50 ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Α

«Θερίζουν» ασθενείς και

αυξάνουν το κόστος νοσηλείας

οι νοσοκομειακές λοιμώξεις!

ρουργική, ΩΡΛ κ.ά.) με επιπολασμό 8,2%. Αντίθετα, οι λοιμώξεις αυτές καταγράφηκαν λιγότερο συχνά στους νοσηλευόμενους παιδιατρικών κλινικών (3%), Μαιευτικής - Γυναικολογίας (1,4%) και Ψυχιατρικής (1,2%). Η

συχνότερη εντόπιση των λοιμώξεων ήταν το κατώτερο αναπνευστικό με ποσοστό 28,9% του συνόλου, που στην πλειονότητά τους ήταν πνευμονίες (24,9% του

συνόλου).

Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα αυτά με τα αποτελέσματα των προηγούμενων μελετών PPS, σημειώνονται ορισμένες μεταβολές. Συγκεκριμένα, στη μελέτη του 2011-12 ο επιπολασμός των λοιμώξεων ήταν 9% (746 νοσηλευόμενοι με τουλάχιστον μία λοίμωξη σε σύνολο 8.247 νοσηλευόμενων) και στη μελέτη

1 Συμπεριλαμβάνονται λοιμώξεις σχετιζόμενες με ενδαγγειακό καθετήρα: 65 (4,6% επί του συνόλου).

2 Λοιμώξεις SARS-CoV-2: Ασυμπτωματικές: 9 (0,6%), Ήπια/Μέτρια νόσηση: 61 (4,3%), Σοβαρή: 48 (3,4%).

3 Συμπεριλαμβάνονται λοιμώξεις από C. difficile: 57 (4,0%).

4 Συμπεριλαμβάνονται κλινικά διαγνωσμένη σήψη: 61 (4,3%).

C. Auris

C. Parapsilosis

S. Epidermidis

E. Faecalis

P. Aeruginosa

E. Faecium

A. Baumannii

K. Pneumoniae

2016-2017 ήταν 10% (938 προς 9.401). Η Ελλάδα κα-

τέχει διαχρονικά υψηλή θέση στην ευρωπαϊκή κατά-

ταξη. Το 2011-12 ο αδρός ευρωπαϊκός μέσος όρος

ήταν 6,0% (εύρος χωρών: 2,3% - 10,8%), με τη χώρα

να βρίσκεται στην 4η θέση, ενώ το 2016-17 η Ευρώπη

κατέγραψε μέσο επιπολασμό λοιμώξεων 5,9% (εύρος

χωρών: 2,9% - 10,0%), με την Ελλάδα να βρίσκεται

στην 1η θέση. Το 2022-23 ο επιπολασμός των λοιμώξε-

ων στην Ελλάδα αναμένεται να παραμείνει σημαντικά

μεγαλύτερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

ΟΙ ΛΟΙΜ Ω ΞΕΙΣ ΣΕ ΜΟΝ Α ΔΕΣ ΦΡΟΝΤ Ι ΔΑΣ

ΗΛΙΚΙΩΜ Ε ΝΩΝ

Σε χώρους παροχής φροντίδας υγείας πλην των νοσοκομείων, όπως είναι οι μονάδες φροντίδας ηλικιωμέ-

νων, καταγράφεται έλλειψη δεδομένων σχετικά με τη

συχνότητα των λοιμώξεων και τη μικροβιακή αντοχή.

Συγκεκριμένα, στις ευρωπαϊκές εκθέσεις δεν παρουσιάζονται δεδομένα για τη χώρα μας. Φέτος όμως ο ΕΟΔΥ

συμμετείχε για πρώτη φορά σε μελέτη επίπτωσης λοιμώξεων με τα προαναφερόμενα αποτελέσματα.

Κατόπιν πρόσκλησης του ECDC, o ΕΟΔΥ συμμετέχει, επίσης για πρώτη φορά, σε μέλετη επιπολασμού λοιμώξεων και μικροβιακής αντοχής που πραγματο-

ποιείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η συλλογή των δεδομένων για περισσότερες από 25 δομές που επιλέχθηκαν με τυχαιοποιημένο τρόπο έχει ολοκληρωθεί.

ΕΠΙΤ Η ΡΗΣΗ CANDIDA AURIS ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Α ΤΗΣ Χ Ω ΡΑΣ Ο ΕΟΔΥ ξεκίνησε να καταγράφει λοιμώξεις και αποικισμούς με τον παθογόνο μύκητα C. auris το 2019. Τα δεδομένα δείχνουν ότι ο εν λόγω μύκητας απομονώνεται με αυξανόμενη συχνότητα στο νοσοκομειακό περιβάλλον, γεγονός που σε κάποιο βαθμό οφείλεται στην αύξηση της εργαστηριακής διερεύνησης για το παθογόνο.

Τα δεδομένα του δικτύου WHONET που παρουσιάζονται στην έκθεση αναλυτικά δείχνουν την καθολική -εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις- υπεροχή της αντοχής στη χώρα μας σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες ανά παθογόνο.

Συνολικά, από τον Νοέμβριο του 2019 έως και τον Δεκέμβριο του 2022, καταγράφηκαν 429 επιβεβαιωμένα περιστατικά C. auris από 45 δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία της χώρας, εκ των οποίων 27 (60,0%)

εντός του Νομού Αττικής. Από το σύνολο των περιστατικών, 115 (26,8%) αφορούσαν σε διεισδυτικές λοιμώ-

ΚΑΤΑΝ

Α ΛΩΣΗ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚ Ω Ν ΣΕ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Α

0,70–0,70

ξεις, ενώ τα 314 (73,2%) σε αποικισμό ασθενών.

Η

διάμεση ηλικία των ασθενών ήταν 68,5 έτη (ηλικιακό εύρος: 17-94 έτη, ενδοτεταρτημοριακό εύρος: 20),

ενώ το 67,4% των περιστατικών ήταν άρρενες. Στην

περίπτωση διεισδυτικών λοιμώξεων, η διάμεση ηλικία

των ασθενών ήταν 69 έτη (ηλικιακό εύρος: 17-94 έτη, ενδοτεταρτημοριακό εύρος: 20) και το 67,0% των περιστατικών ήταν άρρενες. Ο διάμεσος χρόνος νοσηλείας

από την εισαγωγή στο νοσοκομείο έως τη διάγνωση

της C. auris ήταν 24 ημέρες (ενδοτεταρτημοριακό εύ-

ρος: 30), ενώ στην περίπτωση διεισδυτικών λοιμώξεων 30 ημέρες (ενδοτεταρτημοριακό εύρος: 26), αντίστοιχα.

Μεταξύ των παρατηρούμενων παραγόντων κινδύνου, ήταν η παρουσία ενδοαγγειακών καθετήρων (71,8%), η χορήγηση πολλαπλών σχημάτων αντιμικρο-

βιακής θεραπείας (63,4%), η ύπαρξη συννοσηροτήτων (58.3%), η συλλοίμωξη από πολυανθεκτικά βακτήρια (56,4%), η νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (56,2%) και η προηγούμενη νοσηλεία εντός εξαμήνου σε χώρο παροχής φροντίδας υγείας (45,5%).

ΤΑ ΜΙΚΡ Ο ΒΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥ Ν

ΕΝΔΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚ Ε Σ ΛΟΙΜ Ω ΞΕΙΣ

υγείας στην Ελλάδα.

Τα είδη του μύκητα Candida κατείχαν την τέταρ-

τη θέση με ποσοστό 7,9%. Ο Staphylococcus aureus

και η Escherichia coli, δύο συχνά αίτια λοίμωξης σε

ευρωπαϊκό επίπεδο, δηλώθηκαν λιγότερα συχνά στην

Ελλάδα με 6,3% και 4,9% αντίστοιχα.

Σύμφωνα με τα δεδομένα που έχουν καταγραφεί

για τα έτη 2019 και 2020, η αύξηση της επίπτωσης είναι ανάλογη με το μέγεθος του νοσοκομείου και με τη λειτουργία σε αυτό Μονάδων Εντατικής Θεραπείας.

ΧΡ Η ΣΗ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚ Ω Ν ΣΕ ΝΟΣΗΛΕΥΟ ΜΕΝΟΥΣ

ΑΣΘΕΝΕ Ι Σ

Σε ό,τι αφορά στη χρήση αντιμικροβιακών σε νοσηλευόμενους ασθενείς, η Μελέτη του ΕΟΔΥ επισημαίνει ότι περισσότεροι από τους μισούς νοσηλευομένους (55,4%, 5.376 νοσηλευόμενοι σε σύνολο 9.707) λάμβαναν τουλάχιστον ένα αντιμικροβιακό την ημέρα της καταγραφής. Το 51,9% αυτών λάμβανε ένα αντιμικροβιακό, το 35,2% λάμβανε δύο, ενώ το 13,0% λάμβανε τουλάχιστον τρία (έως 9 αντιμικροβιακά την ημέρα της καταγραφής). Κατά μέσο όρο κάθε ασθενής υπό αντιμικροβιακή αγωγή λάμβανε 1,7 αντιμικροβιακά.

Τα παραπάνω ποσοστά έχουν παραμείνει σχετικά σταθερά συγκριτικά με τις προηγούμενες σημειακές

καταγραφές, αλλά παραμένουν αρκετά υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η Ελλάδα κατείχε την πρώτη θέση στην ευρωπαϊκή κατάταξη και στις δύο προηγούμενες μελέτες. Το 2011-12 ο αδρός ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν 35,0% (εύρος χωρών: 21,4% -

54,7%), ενώ το 2016-17 ο μέσος επιπολασμός χρήσης αντιμικροβιακών υπολογίστηκε στο 32,9% (εύρος χωρών: 15,9% - 55,6%).

Οι ενδείξεις χορήγησης αντιμικροβιακών ήταν: θεραπεία λοίμωξης σε 62,6%, χειρουργική προφύλαξη σε 18,4% και χημειοπροφύλαξη σε 10,9%. Άλλη ένδειξη χορήγησης δηλώθηκε στο 5,6% και η ένδειξη ήταν άγνωστη στο 2,5%. Στην προηγούμενη μελέτη, η θεραπεία ως ένδειξη καταγράφηκε στο 54,0%, η χειρουργική προφύλαξη στο 28,0% και η χημειοπροφύλαξη στο 13,0%.

Όσον αφορά στη χειρουργική προφύλαξη, μία δόση αντιβιοτικού χορηγήθηκε μόνο στο 5,8% (96/1.656) των περιπτώσεων. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η διάρκεια της προφύλαξης ήταν μία ημέρα στο 18,5%, ενώ στο 75,7% η προφύλαξη διήρκεσε για περισσότερο από μία ημέρα. Μικρές διαφορές παρατηρήθηκαν σε σχέση με το 2016-17 με ποσοστά από 7,5% έως 70,0% αντίστοιχα.

Το συχνότερα χορηγούμενο αντιμικροβιακό ήταν η πιπερακιλλίνη-ταζομπακτάμη (μία αντιψευδομοναδική πενικιλίνη με αναστολέα β-λακταμάσης) με ποσοστό 10,9% επί του συνόλου των αντιμικροβιακών. Δεύτερη ήταν η μεροπενέμη σε ποσοστό 7,7% και ακολούθησαν οι παρεντερικά χορηγούμενες μετρονιδαζόλη (6,3%) και βανκομυκίνη (6,2%). Η κεφοξιτίνη και η κεφτριαξόνη ακολουθούν σε συχνότητα και δόθηκαν στον ίδιο βαθμό (5,4%). Είναι αξιοσημείωτη η συχνή χρήση αντιμικροβιακών τελευταίας γραμμής πέραν των καρβαπενεμών (κολιστίνη 3,6%, λινεζολίδη 2,6% και τιγεκυκλίνη με 1,9%) στην Ελλάδα. ■

ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚ Α ΣΤΟΙΧΕ Ι Α ΣΧΕΤΙΚ Α με τις μικροβιαιμίες

που σχετίζονται με κεντρικό φλεβικό καθετήρα (CLABSI)

στα ελληνικά νοσοκομεία προκύπτουν από πρόγραμμα

επιτήρησης λοιμώξεων που διενεργήθηκε σε 10 μεγάλα

ελληνικά νοσοκομεία από τον Δεκέμβριο 2021 έως τον

Απρίλιο 2023 (διάστημα 17 μηνών).

Πρόκειται για το ειδικό Πρόγραμμα για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και της Μικροβιακής Αντοχής «GRIPP-SNF», το οποίο εφαρ-

μόζεται πιλοτικά σε 10 μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, με την υποστήριξη του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», μέσω της «Πρωτοβουλίας για την Υγεία», σε συνερ-

γασία με τον Οργανισμό Διασφάλισης της Ποιότητας

στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ), το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας

και Έκβασης Νοσημάτων - CLEO και τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).

Στο πλαίσιο του Προγράμματος, οι ειδικοί παρακολούθησαν έναν από τους τύπους νοσοκομειακών λοιμώξεων, τις μικροβιαιμίες, που σχετίζονται με τον

κεντρικό φλεβικό καθετήρα - CLABSI, για διάστημα

17 μηνών (από τον Δεκέμβριο 2021 έως τον Απρίλιο 2023) στα νοσοκομεία που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα. Από την καταγραφή εντοπίστηκαν 1.179 λοιμώξεις

τέτοιου τύπου, ενώ καταγράφηκαν 387 θάνατοι εντός 28 ημερών από την εκδήλωση της λοίμωξης. Να σημειωθεί ότι οι θάνατοι αυτοί δεν μπορούν να αποδoθούν στη λοίμωξη. Εντούτοις, η θνησιμότητα που σχετίζεται

με CLABSI σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία κυμαί-

νεται μεταξύ 12-25%. Είναι αποδεδειγμένο επιστημονι-

κά ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης, καθώς

το 65% των CLABSI δυνητικά μπορούν να προληφθούν

με τεκμηριωμένες βασικές πρακτικές.

Η σύγχρονη Iατρική χρησιμοποιεί πολλά είδη επεμβατικών συσκευών (κεντρικοί φλεβικοί καθετήρες, αναπνευστήρες, ουροκαθετήρες κ.λπ.), όπως και διάφορες επεμβατικές διαδικασίες στo πλαίσιo θεραπείας των ασθενών. Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να σχετίζονται

με αυτές τις επεμβατικές συσκευές και διαδικασίες.

Προς το παρόν, δεν υπάρχουν δεδομένα ρουτίνας παρακολούθησης στην Ελλάδα για τις άλλες σημαντι-

κές λοιμώξεις που αποκτώνται από την υγειονομική

περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένων των λοιμώξεων

του ουροποιητικού συστήματος που σχετίζονται με τον ουροκαθετήρα, της πνευμονίας που σχετίζεται με τον αναπνευστήρα, των λοιμώξεων του χειρουργικού σημείου και του βακτηρίου clostridium difficile που προκαλεί τη νοσοκομειακή διάρροια.

Η Μικροβιακή Αντοχή (ΜΑ) είναι, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μία από τις δέκα πιο σοβαρές απειλές για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Συνδέεται άμεσα με τις Νοσοκομειακές Λοιμώξεις (ΝΛ), καθώς για την αντιμετώπιση των τελευταίων χρησιμοποιούνται συνήθως αντιβιοτικά ευρέος φάσματος, που οδηγούν στην εμφάνιση πολυανθεκτικών μικροοργανισμών και δημιουργούν έναν «φαύλο κύκλο», αφού οι νοσοκομειακές λοιμώξεις οφείλονται συνήθως σε μικρόβια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.

Στην Ελλάδα, οι ΝΛ και η ΜΑ αποτελούν σημαντική απειλή για τους ασθενείς, καθώς σχετίζονται με αυξημένη νοσηρότητα, θνητότητα και διάρκεια νοσηλείας, ενώ επιβαρύνουν οικονομικά το σύστημα υγείας της χώρας. Σε πρόσφατη έκθεση του ECDC η Ελλάδα έχει πάρει την αρνητική πρωτιά της χώρας με τα περισσότερα έτη υγιούς ζωής που χάνονται λόγω λοιμώξεων με μικροοργανισμούς ανθεκτικούς στα αντιμικροβιακά φάρμακα. ■

Ε

ΡΕΥΝΑ ΣΕ 10 ΔΗΜ ΟΣΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Α

Σε υψηλά επίπεδα οι λοιμώξεις

από φλεβικό καθετήρα!

ΤΑ ΔΗΜ ΟΣΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Α ΤΗΣ Χ Ω ΡΑΣ ΜΑΣ έχουν

μια σημαντική ιστορία και πορεία εξέλιξης, μέχρι να

φθάσουν στη σημερινή εποχή να παρέχουν καθημερινά

αξιοπρεπή φροντίδα υγείας σε έναν μεγάλο αριθμό

ανθρώπων. Για τη δημιουργία των περισσότερων από

αυτά μόχθησαν σκληρά εύποροι Έλληνες της εποχής, οι

οποίοι αφοσιώθηκαν στον ιερό αυτόν σκοπό, διαθέτο-

ντας πολλές φορές και ολόκληρη την περιουσία τους.

Θεωρούμε χρήσιμο να γνωρίζουμε όλοι μας την

ιστορία των δημόσιων νοσοκομείων μας και ιδιαίτε-

ρα τις πραγματικά άοκνες προσπάθειες των ιδρυτών

τους, οι οποίοι δεν επιζήτησαν κανένα αντάλλαγμα και

καμία αναγνώριση ή δημοσιότητα για την προσφορά

τους αυτή. Ένα από τα νοσοκομεία μας με μακρόχρονη

ιστορία και τεράστια προσφορά είναι «Η ΣΩΤΗΡΙΑ».

Το Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αττικής

«Η ΣΩΤΗΡΙΑ» ιδρύθηκε το 1902 ως το πρώτο «λαϊκό»

σανατόριο της Ελλάδας και έκτοτε έχει συνδέσει το

όνομά του με την αντιμετώπιση της φυματίωσης στη χώρα μας. Σημαντικό ρόλο στην ίδρυσή του, καθώς και για τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του έπαιξε η Σοφία Σλήμαν. Η Σοφία Εγκαστρωμένου - Σλήμαν ήταν η δεύτερη σύζυγος του ερασιτέχνη αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν, ο οποίος ανακάλυψε τις τοποθεσίες των Μυκηνών και της Τροίας. Συνόδευε τον σύζυγό της στις ανασκαφές και μετά το θάνατό του συνέχισε να προβάλλει το έργο του. Η Σοφία Σλήμαν ήταν Αθηναία, κόρη εμπόρου υφασμάτων, γεννημένη στις 12 Ιανουαρίου 1852. Πήγε σχολείο στο Αρσάκειο της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας. Μετά το διαζύγιό του από την πρώτη του γυναίκα, ο Σλήμαν ζητούσε να παντρευτεί μια Ελληνίδα. Τη Σοφία επέλεξε ο Σλήμαν για σύζυγό του με τη βοήθεια του φίλου του Θεόκλητου Βίμπου, από τον οποίο είχε ζητήσει να βρει υποψήφια που «πρέπει να έχει μαύρα μαλλιά και να είναι, αν είναι δυνατόν, όμορφη». Ανέφερε ότι «δεν τον ενδιέφερε αν ήταν φτωχή», αλλά ζητούσε «να αγαπά τη μόρφωση και να είναι λάτρις του Ομήρου... αλλά το κυριότερο είναι να έχει καλή καρδιά... να είναι ένα πλάσμα στοργικό, ευπειθές και υπάκουο». Ο Βίμπος του έστειλε φωτογραφίες υποψηφίων και ο Σλήμαν διάλεξε τη Σοφία. Παντρεύτηκαν στις 23 Σεπτεμβρίου 1869, όταν αυτή ήταν δεκαεπτά

και ο Σλήμαν σαράντα επτά ετών.

Με τον Ερρίκο απέκτησαν δύο παιδιά: την Ανδρομάχη Σλήμαν (1871-1962), μετέπειτα σύζυγο του Λέοντος Μελά, και τον Αγαμέμνονα Σλήμαν (1878-1954), μετέπειτα πολιτικό.

Έναν χρόνο μετά το γάμο τους, ο Ερρίκος άρχισε τις ανασκαφές μαζί με τη Σοφία. Μεταξύ 1882-1883 ήταν μαζί του στην ανασκαφή του λόφου Χισαρλίκ, στην περιοχή των Δαρδανελίων, όπου ανακάλυψαν τη θέση της Τροίας. Στην ανασκαφή αυτή βρέθηκαν τα αρχαία κοσμήματα (διάδημα), με τα οποία φωτογραφήθηκε να φορά η Σοφία σε μια πασίγνωστη στη συνέχεια φωτογραφία. Συνόδεψε τον Ερρίκο και στις μετέπειτα ανασκαφές του στις Μυκήνες.

Το σπίτι τους στην Αθήνα, το Ιλίου Μέλαθρον, το σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Ερνέστος Τσίλερ από το 1878

και το μέγαρο εγκαινιάστηκε στις 30 Ιανουαρίου 1881.

Μετά το θάνατο του Ερρίκου τον Δεκέμβριο του 1890, δύο χρόνια αργότερα, το 1892, η Σοφία δώρισε ένα τμήμα της συλλογής των αρχαίων της Τροίας στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Εκείνα τα χρόνια η θνησιμότητα από φυματίωση ήταν ιδιαίτερα υψηλή και το πρόβλημα της αντιμετώπισης της νόσου ήταν επείγον. Ωστόσο η χώρα διήνυε

περίοδο σχεδόν ανύπαρκτης αντιφυματικής προστασίας. Παρά τις συνεχείς αναφορές από τον Τύπο της

εποχής, το επίσημο κράτος δεν κινητοποιήθηκε για την

ίδρυση σανατορίων είτε από οικονομική αδυναμία είτε

από άγνοια του κινδύνου.

Όμως μετά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 η

Σοφία Σλήμαν επισκέφθηκε στο Νοσοκομείο «Ελπίς» στρατιώτες με φθίση και είδε από κοντά το μέγεθος του προβλήματος. Έτσι αποφάσισε να σχεδιάσει τη δημιουργία ενός σανατορίου. Για το σκοπό αυτόν σχημάτισε

έναν «Όμιλο Κυριών», με τις οποίες ανέλαβε τη σύσταση εταιρείας, την οποία ονόμασε «Σωτηρία». Κατόπιν ξεκίνησαν οι προσπάθειες για την εξεύρεση χώρου για

την ανέγερση του σανατορίου. Ο χώρος βρέθηκε στην

περιφέρεια του κτήματος της Μονής «Αγ. Ιωάννης ο Θεολόγος» βορειοανατολικά της περιοχής Γουδή. Ο χώρος αυτός ανήκε στη Μονή Πετράκη που τον χρησιμοποιούσε ως βοσκότοπο. Κρίθηκε κατάλληλος γιατί δεν απείχε πολύ από την Αθήνα και πληρούσε όλες τις

προϋποθέσεις για την ανέγερση σανατορίου σύμφωνα και με τις αντιλήψεις της εποχής. Στη συνέχεια έπεισαν την Ιερά Μονή Πετράκη να δωρίσει στην εταιρεία οικόπεδο 600 στρεμμάτων.

Τον Ιανουάριο του 1903 άρχισαν οι εργασίες, οι οποίες ολοκληρώθηκαν το 1905 με τα εγκαίνια του σανατορίου «Σωτηρία» από τη βασίλισσα Όλγα με 40 κλίνες -το πρώτο τέτοιο ίδρυμα στη χώρα- με σκοπό τη νοσηλεία απόρων φυματικών. Μετά το 1919, οπότε ανέλαβε τη διοίκηση του νοσοκομείου το κράτος, η Σοφία Σλήμαν ήταν πρόεδρος στο 8μελές συμβούλιο μέχρι το θάνατό της το 1932.

Η ταφή της έγινε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, στον οικογενειακό τάφο όπου είχαν ταφεί ο σύζυγός της Ερρίκος και η κόρη της Ανδρομάχη, με μνημείο που είχε φιλοτεχνήσει ο Τσίλερ.

Το ίδρυμα αυτό, που σήμερα έχει το όνομα Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος, έχει ως έμβλημα παράσταση της Σοφίας Σλήμαν. Στο Μουσείο Ιστορί-

Το Γενικό Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αττικής

«Η ΣΩΤΗΡΙΑ» ιδρύθηκε το 1902 ως το πρώτο «λαϊκό»

σανατόριο της Ελλάδας και έκτοτε έχει συνδέσει το όνομά

του με την αντιμετώπιση της φυματίωσης στη χώρα μας.

ας του Νοσοκομείου, το οποίο εγκαινιάστηκε το 2012, δόθηκε η ονομασία «Σοφία Σλήμαν» προς τιμήν της.

ΟΙ ΠΕΡ Ι ΟΔΟΙ-ΣΤΑΘΜΟ Ι ΣΤΗΝ ΠΟΡΕ Ι Α

ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι ΟΥ

Η λειτουργία του νοσοκομείου έχει διαιρεθεί σε τέσσερις περιόδους που αντιστοιχούν σε σημεία-ορόσημα

της πορείας του:

• Η πρώτη περίοδος ξεκινάει το 1905 με τη λειτουρ-

γία του πρώτου κτιρίου και διαρκεί μέχρι το 1919. Η

ανέγερση των πρώτων περιπτέρων πραγματοποιείται

με πόρους από δωρεές, κληροδοτήματα, εράνους και

άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις που οργάνωνε ο Όμιλος

Κυριών. Το πρώτο περίπτερο ονομάστηκε ΣΩΤΗΡΙΑ (με

8 θαλάμους και 40 κλίνες) και αποτέλεσε τον πυρήνα

όπου γύρω του σιγά σιγά αναπτύχθηκαν όλα τα υπόλοι-

πα: ΚΥΡΙΑΖΙΔΕΙΟ, ΑΜΠΕΤΕΙΟ, ΜΕΛΑ (που κατασκεύασε

η Ανδρομάχη Μελά), ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑΚΙ (με χρήματα

από έρανο), ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ (με χρήματα που έδωσε ο Ελευθέριος Βενιζέλος ως πρωθυπουργός από έρανο ομογενών), ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΕΙΟ και ΟΙΚΟΝΟΜΕΙΟ.

• Η δεύτερη περίοδος αρχίζει το 1919 και διαρκεί μέχρι το 1936. Από την 1η Ιουλίου η διοίκηση περιέρχε-

ται στο κράτος με τη συγκατάθεση των εκπροσώπων

του ιδρύματος. Τα πρώτα χρόνια της περιόδου αυτής

συμπίπτουν με την περίοδο μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Μικρασιατική καταστροφή. Οι ανάγκες για

τη νοσηλεία ασθενών πλέον πολλαπλασιάστηκαν με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν γύρω από τα πρώτα κτίρια πολλές παράγκες για τη στέγαση των ασθενών.

• Η τρίτη περίοδος αρχίζει το 1936 και διαρκεί μέχρι

το 1961, κατά την οποία το «ΣΩΤΗΡΙΑ» μεταβάλλεται σε

ΝΠΔΔ. Στην περίοδο αυτή ανακαινίστηκαν πολλά κτίρια και κατεδαφίστηκαν οι παράγκες, ωστόσο ο πόλεμος

και η Κατοχή ανέκοψαν την εξέλιξη του νοσοκομείου και το επηρέασαν αρνητικά για πολλά χρόνια. Στα χρόνια της Κατοχής το νοσοκομείο χρησίμευσε ως καταφύγιο για τους πεινασμένους, αφού τα γεύματα ήταν δωρεάν, αλλά και ως κρυψώνας για δεκάδες αντιστασιακούς, αφού το «χτικιό» κρατούσε μακριά τους διώκτες Γερμανούς. Εκεί νοσηλεύτηκε φρουρούμενος ο Νίκος Πλουμπίδης, αργότερα ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Γιάννης Ρίτσος. Στον περίβολο του νοσοκομείου εκτελέστηκε μεταξύ άλλων και ο Νίκος Μπελογιάννης με τους συντρόφους του μετά την πολύκροτη δίκη.

• Η τελευταία περίοδος αρχίζει το 1961 και διαρκεί μέχρι σήμερα. Το νοσοκομείο μετατρέπεται σιγά σιγά σε διαγνωστικό και θεραπευτικό κέντρο των αναπνευστικών νοσημάτων και μετονομάζεται το 1965 σε Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών. Σταδιακά εγκαθίστανται οι χειρουργικές και θεραπευτικές κλινικές του ΕΣΥ και του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Σήμερα το «ΣΩΤΗΡΙΑ» αποτελεί το καμάρι του Εθνικού Συστήματος Υγείας και αναγνωρίζεται ως το μεγαλύτερο πνευμονολογικό κέντρο στην Ελλάδα και από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, χαρίζοντας ανάσα ζωής σε χιλιάδες ανθρώπους καθημερινά! ■

ΠΗΓΕΣ: Βιβλίο «Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΑ

ΜΕΣΟΥ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ» των εκδόσεων ΜΙΛΗΤΟΣ, βιβλίο

«Τα δημόσια νοσοκομεία στην Αθήνα και τον Πειραιά»

έκδοση της ΕΙΝΑΠ, www.sotiria.gr.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ συμπληρώνει

φέτος 90 χρόνια παρουσίας και προσφοράς στον Έλληνα ασθενή, στην κοινωνία και την εθνική οικονομία.

Στην περίοδο της υγειονομικής κρίσης στάθηκε

«βράχος» ακλόνητος, εξασφαλίζοντας επάρκεια φαρ-

λωση στο ξενοδοχείο «Divani Caravel». Την εκδήλωση, που παρουσίασε ο δημοσιογράφος και εκδότης Ν. Χατζηνικολάου, τίμησαν με την παρουσία τους μεταξύ άλλων ο υπουργός Υγείας Μ. Χρυσοχοΐδης ως εκπρόσωπος του πρωθυπουργού, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χ. Σταϊκούρας, ο υπουργός Εργασίας Α. Γεωργιάδης, ο υπουργός Ανάπτυξης Κ. Σκρέκας, ο υπουργός Παιδείας Κ. Πιερρακάκης, ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Ν. Πα-

μάκων σε πάνω από 3 εκατ. ασθενείς, τη στιγμή που

άλλες χώρες της Ε.Ε. δοκιμάζονταν από ελλείψεις ακόμη και σε βασικά φάρμακα. Παράλληλα, αύξησε τις

εξαγωγές της κατά 60% και προχώρησε σε σημαντικές

επενδύσεις.

Την Τρίτη 26 Σεπτεμβρίου η Πανελλήνια Ένωση

Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ) γιόρτασε τα ενενήντα

χρόνια της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, τιμώντας τους πρωτεργάτες ιδρυτές της σε μια λαμπρή εκδή-

παθανάσης, ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Γ. Μπρατάκος, οι υφυπουργοί Υγείας Δ. Βαρτζόπουλος και Μ. Θεμιστοκλέους, η υφυπουργός Παιδείας Δ. Μιχαηλίδου, η υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Σ. Βούλτεψη, οι εκπρόσωποι του ΣΥΡΙΖΑ Χ. Μαμουλάκης και του ΠΑΣΟΚ Μ. Κατρίνης, καθώς και πλήθος εκπροσώπων του πολιτικού, επιχειρηματικού, ακαδημαϊκού και δημοσιογραφικού κόσμου. Στο χαιρετισμό του ο υπουργός Υγείας κ. Χρυσοχο-

Του Α ΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒ Ι ΤΗ

ΐδης αναφέρθηκε στη σημασία της εγχώριας βιομηχανίας φαρμάκου ως ενός από τους πιο παραγωγικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας με επενδύσεις προστιθέμενης αξίας, αλλά και προσφορά στον Έλληνα ασθενή, ενώ υπογράμμισε ότι το υπουργείο επεξεργάζεται σχέδιο εθνικής πολιτικής με στόχο την ενίσχυση της ελληνικής παραγωγής φαρμάκων.

Εκπροσωπώντας τον ΣΥΡΙΖΑ, ο βουλευτής Χ. Μαμουλάκης σημείωσε ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία αποτελεί κλάδο-πρότυπο για την ανάπτυξη της χώρας, προσθέτοντας ότι πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη

μέριμνα του κράτους ώστε να στηριχθεί η ανάπτυξη

του κλάδου.

Στην ομιλία του ο πρόεδρος της ΠΕΦ και συνδιευθύνων σύμβουλος της ΕΛΠΕΝ Θεόδωρος Τρύφων αναφέρθηκε στον επετειακό χαρακτήρα της εκδήλω-

σης, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στους ιδρυτές πρωτεργάτες του κλάδου της παραγωγής φαρμάκων στη χώρα. Τολμηροί οραματιστές, που με το πείσμα και το έργο τους έθεσαν τα θεμέλια για το σημερινό οικοδόμημα της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας. Υπογράμμισε ότι «οι αξίες και το όραμά τους αποτελούν σήμερα πηγή έμπνευσης για τις νεότερες γενιές». Ο κ. Τρύφων τόνισε ακόμη ότι «η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου εδώ και 90 χρόνια στηρίζει τον Έλληνα ασθενή και θωρακίζει το σύστημα υγείας, εξασφαλίζοντας επάρκεια φαρμάκων στην ελληνική αγορά. Ως ένας κλάδος με ισχυρό παραγωγικό αποτύπωμα και ευρωπαϊκή παρουσία, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία δημιουργεί σημαντική προστιθέμενη αξία αποτελώντας στρατηγικό σύμμαχο για την ελληνική οικονομία και την κοινωνία. Η σύγχρονη ελληνική φαρμακοβιομηχανία αναπτύσσει

και παράγει διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα, επενδύει στην έρευνα, στις νέες τεχνολογίες και την πράσινη ανάπτυξη». Ο κ. Τρύφων αναφέρθηκε ακόμη στην υπέρογκη υπερφορολόγηση των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών, σημειώνοντας ότι το clawback αποτελεί μέτρο που στερεί πολύτιμα επενδυτικά κεφάλαια που θα μπορούσαν να κατευθυνθούν στην ανάπτυξη.

Ο αντιπρόεδρος της ΠΕΦ και διευθύνων σύμβουλος της DEMO ΑΒΕΕ Δημήτρης Δέμος στην ομιλία του αναφέρθηκε στο μοναδικό επενδυτικό πρόγραμμα της εγχώριας βιομηχανίας φαρμάκου. Όπως επεσήμανε, «υλοποιούμε επενδύσεις ύψους 1,2 δισ. ευρώ σε βάθος τετραετίας. Πρόκειται για επενδύσεις με ευεργετικές επιπτώσεις στην ενίσχυση του ΑΕΠ, στη μείωση της ανεργίας και τη βελτίωση της εμπειρίας του ασθενούς». Προσέθεσε ότι «μέσω αυτών των επενδύσεων η

χώρα μας θα μετατραπεί σε κόμβο έρευνας και παραγωγής φαρμάκων στη ΝΑ Ευρώπη και ότι στόχος είναι η αυτάρκεια στην ελληνική αγορά και η αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας για τον Έλληνα ασθενή».

Ο κ. Δέμος αναφέρθηκε στην αλλαγή της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής πολιτικής με στόχο να «επιστρέψει η παραγωγή στην Ευρώπη», ενώ σημείωσε πως «έως το 2025 οι επενδύσεις της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας θα φτάσουν το 1,5 δισ. ευρώ». Με τις νέες επενδύσεις κατασκευάζονται εργοστάσια σε όλες τις περιφέρειες της Ελλάδας, δίνοντας σημαντική ώθηση και σε νέες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας εκτός Αττικής. Επίσης, τα νέα ερευνητικά κέντρα θα φτάσουν στο σύνολό τους τα 41 και θα διαθέτουν τέτοιο μέγεθος, που θα επιτρέψει τη δημιουργία εργαστηρίων γνώσης σε συνεργασία με πανεπιστημιακά και ερευνη-

τικά ιδρύματα της χώρας και του εξωτερικού.

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης βραβεύτηκαν οι θεμελιωτές της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας. Συγκεκριμένα, τιμητική πλακέτα έλαβαν οι εκπρόσωποι των ιδρυτών των εταιρειών ADELCO, ANFARM, BIANEΞ, BOEHRINGER INGELHEIM, CANA, DEMO, ELPEN, FARAN, FREZYDERM, GALENICA/MINERVA, GENEPHARM, GEROLYMATOS, HELP, IASIS PHARMA, KLEVA, KOPER, ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ ΛΙΛΛΥ, LAVIPHARM HELLAS, NIADAS, NORMA HELLAS, PETSIAVAS, PHARMATHEN, PHARMAZAC, RAFARM, REMEDINA, SPECIFAR, καθώς

και η 441 Αποθήκη Βάσης Υγειονομικού Υλικού.

ΤΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩ ΝΕΙ Η Ε ΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΙΟΒΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚ Η ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝ Ι Α

Σύμφωνα με έρευνα του ΙΟΒΕ, εκτιμάται ότι για κάθε 1 εκατ. € που επενδύεται για τη δημιουργία νέων παραγωγικών μονάδων, η ανταποδοτικότητα της επένδυσης αγγίζει το 86%, δημιουργούνται 20 νέες θέσεις εργασίας, ενώ η αύξηση των εσόδων του Δημοσίου αντιστοιχεί στο 22,5% της επενδυτικής δαπάνης. Επίσης, σημαντική είναι η πολλαπλασιαστική επίδραση

από τη λειτουργία των νέων παραγωγικών μονάδων, με τη συνολική επίδραση στο ΑΕΠ να αντιστοιχεί στο 129% της επενδυτικής δαπάνης.

Επιπροσθέτως, η λειτουργία των νέων παραγω-

γικών μονάδων αυξάνει τα έσοδα του Δημοσίου σε ποσό ίσο με το 37,6% της επενδυτικής δαπάνης, ενώ

ταυτόχρονα η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής

φαρμάκων τα οποία μπορούν να υποκαταστήσουν τα

αντίστοιχα ακριβότερα εισαγόμενα μπορεί να μειώσει

περαιτέρω τη δημόσια και την ιδιωτική φαρμακευτική δαπάνη.

Το ΙΟΒΕ αναφέρει ακόμη ότι η σημαντική αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας αναδεικνύει την ανάγκη στήριξης του κλάδου, μέσω ενός συνεκτικού και ρεαλιστικού σχεδίου δράσεων, στο οποίο θα πρέπει να προβλέπεται η διασύνδεση της επιβάρυνσης των δυσβάστακτων υποχρεωτικών επιστροφών και των εκπτώσεων με την επενδυτική και ερευνητική δραστηριότητα των επιχειρήσεων. Επιπροσθέτως, το σχέδιο θα πρέπει να προβλέπει φορολογικά κίνητρα για τις επενδύσεις και την απλοποίηση της επενδυτικής γραφειοκρατίας. ■

CRSA!

Ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ εξελέγη στη θέση του προέδρου της Παγκόσμιας Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής (CRSA - Clinical Robotic Surgical Association) που έχει

τη βάση της στο Σικάγο των ΗΠΑ. Ο ίδιος με ανάρτησή του

αναφέρει τα εξής:

«Αποτελεί τεράστια χαρά και τιμή για εμένα η εκλογή μου στη θέση του προέδρου της Παγκόσμιας Επιστημονικής

Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής (CRSA - Clinical Robotic Surgical Association) που έχει τη βάση της στο Σικάγο των ΗΠΑ.

Σε μία λιτή τελετή κατά τη διάρκεια των εργασιών του Παγκόσμιου Συνεδρίου Ρομποτικής Χειρουργικής στο Σικάγο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής 15-17 Σεπτεμβρίου 2023, το Διοικητικό Συμβούλιο και η Γενική Συνέλευση της Επιστημονικής Εταιρείας CRSA επικύρωσαν την εκλογή μου. Ταυτόχρονα μου ανετέθη η πλήρης επιστημονική ευθύνη της διοργάνωσης του ετήσιου παγκόσμιου συνεδρίου CRSA CONGRESS 2024, το οποίο θα διοργανωθεί στη Ρώμη τον

Ο Κ Ω ΣΤΑΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝ Ι ΔΗΣ

πρόεδρος της

Παγκόσμιας Επιστημονικής Εταιρείας

Ρομποτικής

Χειρουργικής

Νοέμβριο του 2024 και του οποίου θα προεδρεύσω.

Η διεθνής αναγνώριση αυτή, που συμπίπτει με την

επέτειο των 17 ετών εφαρμογής της Ρομποτικής Χειρουργικής στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών (Σεπτέμβριος

2006-2023) και πολλές χιλιάδες επιτυχών επεμβάσεων

Γενικής Χειρουργικής, επιβραβεύει το υπέροχο ταξίδι

της Ρομποτικής Τεχνολογίας, που πρώτη η ομάδα μας

ξεκίνησε το 2006 στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

νου Μακρή, Δημήτρη Φλίντρα, Ηλία Κανελλόπουλου

είναι τεράστια, γι’ αυτό και τους ευχαριστώ ιδιαιτέρως! Θέλω να ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς μου τον ηγέτη του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών Δρα Γιώργο Αποστολόπουλο, τον διευθύνοντα σύμβουλο Βασίλη Γ. Αποστολόπουλο, τον αντιπρόεδρο Χρήστο Γ. Αποστολόπουλο και την κυρία Τιτή Αποστολοπούλου για τη συνεχή και πολύ σημαντική για μένα ηθική και

Αποτελεί μέγιστη τιμή για εμένα αυτή η θέση, μέσω της οποίας δεν αναγνωρίζεται μόνο η προσωπική μου σταδιοδρομία ως χειρουργός, αλλά ταυτόχρονα εκφράζεται η ποιότητα του oμίλου μας.

Η συμβολή των συνεργατών μου Φώτη Αντωνακόπουλου, Πάνου Αθανασόπουλου, Άγη Ιωαννίδη, Μαρί-

υλικοτεχνική συμπαράσταση.

Κυρίως όμως θέλω να ευχαριστήσω όλους όσοι εμπιστεύτηκαν την υγεία τους και τα χειρουργικά τους προβλήματα σε μένα και τους συνεργάτες μου στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών. Η παραπάνω αναγνώριση δεν θα ήταν δυνατή δίχως την εμπιστοσύνη τους». ■

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΝΤΑΝΙΕΛΑ ΜΑΛΟ

Πρόεδρος του Δ.Σ. της Ελληνικής

Φαρμακευτικού Management

Εταιρείας

Η ΑΥΤΟΦΡΟΝΤ Ι ΔΑ Ε Ι ΝΑΙ ΤΟΜ Ε ΑΣ ΜΕ ΜΕΓΑ ΛΕΣ

ΠΡΟΟΠΤΙΚ Ε Σ, ΠΟΥ ΜΠΟΡΕ Ι ΝΑ ΣΥΜΒ Α ΛΕΙ ΣΤΗ ΜΕ Ι ΩΣΗ

ΚΟΣΤΟΥΣ ΥΓΕ Ι ΑΣ!

της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακευτικού Management (ΕΕΦαΜ) και Marketing Manager στην εταιρεία ΒΙΑΝ, εταιρεία του Ομίλου Γιαννακόπουλου.

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝ Α ΓΚΗ Υ ΠΑΡΞΗΣ μιας καλύτερης στρατη-

γικής προσέγγισης για την ανάπτυξη, παραγωγή και

διάθεση φαρμάκων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση,

την ανάγκη επίσης μιας στενής συνεργασία μεταξύ των

φαρμακευτικών εταιρειών, του υπουργείου Υγείας και

των άλλων φορέων του κλάδου, ώστε να δημιουργηθεί

ένα σταθερό πλαίσιο για την ανάπτυξη και διάθεση των

φαρμάκων, καθώς και για το μέλλον και την αναγκαι-

ότητα της Αυτοφροντίδας των ασθενών, μας μιλά η

Ντανιέλα Μάλο, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου

— Κυρία Μάλο, αυτή τη στιγμή κατέχετε τη θέση της προέδρου σε έναν νευραλγικό τομέα του φαρμάκου, που είναι η Ελληνική Εταιρεία Φαρμακευτικού Management (EEΦαΜ). Ποιος είναι ο απώτερος στόχος της EEΦαΜ και ποιο το όραμα που τη διέπει; Η Ελληνική Εταιρεία Φαρμακευτικού Management (ΕΕΦαΜ) ιδρύθηκε το 1990 και είναι μία μη κερδοσκοπική, επιστημονική εταιρεία που δραστηριοποιείται στους τομείς της επιμόρφωσης, της επαγγελματικής ανάπτυξης και της διασύνδεσης των στελεχών του φαρμακευτικού κλάδου. Είναι ο χώρος όπου καθένας από τα 1.200 μέλη-στελέχη φαρμακευτικών εταιρειών μπορεί να συνεισφέρει στο σχεδιασμό προγραμμάτων και στρατηγικών για την επιμόρφωση των ανθρώπων της φαρμακοβιομηχανίας και την παραγωγική ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών μεταξύ όλων των στρατηγικών εταίρων του χώρου.

— Με τι ασχολούνται οι Ομάδες Εργασίας της ΕΕΦαΜ και πώς βοηθούν τα στελέχη της αγοράς του φαρμάκου;

Η λειτουργία και ολόκληρη η παραγωγή του έργου της

ΕΕΦαΜ στηρίζεται στην οργάνωση και αξιοποίηση των μελών της σε Ομάδες Εργασίας με συγκεκριμένα αντι-

κείμενα και αρμοδιότητες. Την ευθύνη συντονισμού

των Ομάδων έχει το εκάστοτε Διοικητικό Συμβούλιο.

Οι επιτροπές είναι ανοιχτές για όλους τους ενδιαφερόμενους συναδέλφους που θέλουν να συνεισφέρουν ουσιαστικά με τη μορφή εθελοντικής εργασίας στο έργο της ΕΕΦαΜ. Η Ομάδα Εργασίας που λειτουργεί την τρέχουσα περίοδο είναι η Ομάδα Εκπαίδευσης, με αντικείμενο το σχεδιασμό και τη διεξαγωγή νέων Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της ΕΕΦΑΜ. Από τον επόμενο μήνα που θα ξεκινήσει και η διαδικασία διοργάνωσης του 14ου Συνεδρίου της ΕΕΦαΜ μέσω της Οργανωτικής Επιτροπής θα δημιουργηθούν τόσο η Ομάδα της Επικοινωνίας & Διασύνδεσης όσο και η Ομάδα των Αριστείων. Το Συνέδριο του Φαρμακευτικού Management αποσκοπεί στην προβολή των τελευταίων επιστημονικών εξελίξεων και τάσεων της φαρμακευτικής αγοράς, προάγοντας παράλληλα την παραγωγική ανταλλαγή γνώσεων και απόψεων μεταξύ των στελεχών των φαρμακευτικών επιχειρήσεων και άλλων σχετικών με την Υγεία κλάδων.

— Ο κλάδος του φαρμάκου διακατέχεται από μια νευρικότητα, θα λέγαμε, το τελευταίο διάστημα. Τα απόνερα της πανδημίας, η αλλαγή ηγεσίας στο

υπουργείο Υγείας και η επικείμενη αλλαγή στη φαρμακευτική νομοθεσία της Ε.Ε. έχουν δημιουργήσει ανασφάλεια και μεγάλη προσμονή. Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι κινήσεις που πρέπει να γίνουν τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να διασφαλιστεί η επόμενη μέρα στον κλάδο και κατ’ επέκταση η πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες; Σε εθνικό επίπεδο θα πρέπει να υπάρξει μία στενή συνεργασία μεταξύ των φαρμακευτικών εταιρειών, του υπουργείου Υγείας και των άλλων φορέων του κλάδου, ώστε να δημιουργηθεί ένα σταθερό πλαίσιο για την ανάπτυξη και διάθεση των φαρμάκων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει καινοτομίες στη χρηματοδότηση, μείωση του συνολικού clawback και όχι απλά ανακατανομή, διευκολύνσεις στις κλινικές μελέτες και έγκριση νέων φαρμάκων και ενίσχυση των τοπικών ερευνητικών δυνατοτήτων.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο πιστεύω ότι θα πρέπει να υπάρξει μια καλύτερη στρατηγική προσέγγιση για την ανάπτυξη, παραγωγή και διάθεση φαρμάκων σε ολόκληρη την Ε.Ε. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού φαρμακευτικού πλαισίου, με σκοπό την αύξηση της διαφάνειας, της ασφάλειας και της προσβασιμότητας των φαρμάκων για όλους τους πολίτες της Ε.Ε.

Στιγμιότυπο από πρόσφατη εκδήλωση της ΕΕΦαΜ.

— Πόσο δύσκολο είναι να προετοιμάζονται νέα στελέχη σε μια τόσο δύσκολη οικονομικά συγκυρία και

έπειτα από μια περίοδο πανδημίας που κυριολεκτικά πάγωσε τις αγορές διεθνώς;

Είναι αλήθεια ότι η οικονομική κρίση και η πανδημία

δυσκόλεψαν την προετοιμασία και την ενσωμάτωση

νέων στελεχών. Εντούτοις, αυτές οι προκλήσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω συνεχούς εκπαίδευσης, υποστήριξης και προσαρμογής στις νέες συνθήκες εργασίας. Επιπλέον, η τεχνολογία και η ψηφιακή

μετάβαση προσφέρουν ευκαιρίες για νέες μορφές

εκπαίδευσης και διαλειτουργικότητας. Ο απώτερος

στόχος της ΕΕΦαΜ είναι ακριβώς αυτός, δηλαδή η

ενδυνάμωση, εκπαίδευση και προώθηση της αριστεί-

Η Αυτοφροντίδα είναι ένας τομέας με μεγάλες προοπτικές. Δεδομένου του παγκόσμιου ενδιαφέροντος για την αυτοδιαχείριση νόσων, η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί στη μείωση του κόστους υγείας. Επίσης, καθώς το προσδόκιμο ζωής διαρκώς αυξάνεται και οι μεγαλύτερες ηλικίες απαιτούν καλύτερη, μεγαλύτερη και ακριβότερη περίθαλψη, η Αυτοφροντίδα μπορεί να προσφέρει τα μέγιστα για να ελαφρύνει την κρατική δαπάνη. Βάσει στοιχείων που έχουν παρουσιαστεί από τον ΕΦΕΧ, για κάθε περίπτωση Αυτοφροντίδας στην

Ελλάδα εξοικονομείται 13,28€ για την εθνική οικονομία, 11,66€ για τον Έλληνα πολίτη και, τέλος, μπορεί να αντικαταστήσει τα μη αναγκαία ιατρικά ραντεβού κατά 25%.

ας στον τομέα του

φαρμακευτικού management στην Ελλάδα. Το όραμά μας είναι να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο επαγγελματιών που θα ανταλλάσσουν γνώση, εμπειρίες και βέλτιστες πρακτικές, προάγοντας έτσι την καινοτομία και τη βιωσιμότητα του κλάδου.

— Ποιοι τομείς της αγοράς προβλέπεται να αναπτυχθούν περαιτέρω τα αμέσως επόμενα έτη; Προσωπικά πιστεύω πως οι τομείς της Αυτοφροντίδας, των biotech φαρμάκων και της ψηφιακής υγείας θα είναι αυτοί που θα αναπτυχθούν σημαντικά τα επόμενα έτη.

— Κυρία Μάλο, εκτός της ΕΕΦαΜ, εξειδικεύεστε στη διαχείριση προϊόντων ΜΗΣΥΦΑ και προϊόντων Αυτοφροντίδας. Πώς βλέπετε το μέλλον της Αυτοφροντίδας στη χώρα μας, δεδομένου ότι σε παγκόσμιο επίπεδο δίδεται μεγάλη βαρύτητα πλέον στην αυτοδιαχείριση κάποιων νόσων; Θα βοηθήσει ίσως και στη μείωση του κόστους διαχείρισης μιας νόσου;

— Τι πρέπει να γνωρίζει ο πολίτης και ποιοι συμβάλλουν στην εκπαίδευσή του, ώστε να μη γίνει η Αυτοφροντίδα επικίνδυνη; Είναι σημαντικό οι πολίτες να είναι ενημερωμένοι για τη σωστή χρήση των προϊόντων Αυτοφροντίδας. Οι φαρμακοποιοί, οι γιατροί και οι οργανισμοί υγείας παίζουν κεντρικό ρόλο στην εκπαίδευση. Η Αυτοφροντίδα είναι ευκαιρία κυρίως για τον φαρμακοποιό, ο οποίος παίζει κεντρικό ρόλο, καθώς οι πολίτες αποκτούν μεγαλύτερη αυτονομία όσον αφορά στην υγειονομική περίθαλψη. Έτσι, μεγαλύτερο βάρος της περίθαλψης θα πέσει στις υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, όπου ο φαρμακοποιός παίζει πρωταρχικό

ρόλο. Το φαρμακείο πρέπει να ανταποκρίνεται στο μεταβαλλόμενο περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης και στις εξελισσόμενες ανάγκες των πολιτών και να διασφαλίσει ότι η Aυτοφροντίδα αναλαμβάνει πλήρως τη θέση της ως ξεχωριστή υπηρεσία προστιθέμενης αξίας. ■

ΝΤΑΝΙΈΛΑ Μ Α ΛΟ

Η Ντανιέλα Μάλο είναι πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακευτικού Management (ΕΕΦαΜ) και μέλος της Ελληνικής Ακαδημίας Μάρκετινγκ. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Μάρκετινγκ και Digital Επικοινωνίας από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πτυχίο Διεθνούς Εμπορίου. Είναι Marketing Manager στην εταιρεία ΒΙΑΝ, εταιρεία του Ομίλου Γιαννακόπουλου, και ειδικεύεται στη διαχείριση προϊόντων Consumer Healthcare.

Από το 2013 έχει στην ευθύνη της κορυφαία προϊόντα Αυτοφροντίδας στην Ελλάδα, έχοντας καταφέρει να επιτύχει σημαντική περαιτέρω ανάπτυξη εφαρμόζοντας 360 marketing approach σε όλα τα κοινά (ιατροί, φαρμακοποιοί, καταναλωτές/ασθενείς). Έχει διατελέσει σε θέσεις Product Manager, Digital Manager, Market Research Manager και Key Account Manager ποικίλων προϊόντων σε εταιρείες του χώρου της Υγείας. Ξεκίνησε την πορεία της στο Ινστιτούτο Ελληνικών Εξαγωγών Ελλάδος, έχοντας συμμετάσχει στη συγγραφή μελετών της πορείας των ελληνικών εξαγωγών, καθώς και διμερών σχέσεων της Ελλάδας με άλλες χώρες. Τέλος, συμμετέχει ως ομιλήτρια σε πολλά συνέδρια, καθώς και σε κριτικές Επιτροπές Αριστείων του κλάδου.

ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

Οι παρεμβάσεις πρόληψης και αντιμετώπισης της παχυσαρκίας!

χές της Θεσσαλονίκης και της Κρήτης αντίστοιχα) σε σύγκριση με τα αστικά κέντρα (37% έως 44% σε αστικούς δήμους της Αττικής, του Ηρακλείου Κρήτης και της Θεσσαλονίκης).

H ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α ΑΠΟΤΕΛΕ Ι την πιο διαδεδομένη χρόνια και σύνθετη νόσο παγκοσμίως και ορίζεται ως η αυξημένη συσσώρευση σωματικού λίπους που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία. Στην έρευνα που παρουσίασε πρόσφατα ο Οργανισμός Έρευνας και Ανάλυσης «διαΝΕΟσις» γίνεται αναλυτική περιγραφή των

επιδημικών διαστάσεων της παχυσαρκίας, καθώς και των σημαντικών αρνητικών επιπτώσεων αυτής στην

ελληνική κοινωνία συνολικά.

Σύμφωνα με έγκυρα ερευνητικά δεδομένα, ο επιπο-

λασμός του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας στα παιδιά

κυμαίνεται στην Ελλάδα από 21% στην προσχολική ηλικία

έως 41% στη σχολική και εφηβική ηλικία, με τα ποσοστά

αυτά να είναι σημαντικά υψηλότερα από το σύνολο

των ευρωπαϊκών χωρών (15% στην προσχολική ηλικία

έως 25% στη σχολική και εφηβική ηλικία αντίστοιχα).

Επιπρόσθετα, ο επιπολασμός του υπέρβαρου και της

παχυσαρκίας είναι υψηλότερος στα κορίτσια σε σύγκριση με τα αγόρια προσχολικής ηλικίας (24% έναντι 17% αντίστοιχα). Εντούτοις, η διαφορά αντιστρέφεται

καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, με τον επιπολασμό του

υπέρβαρου και της παχυσαρκίας να είναι υψηλότερος

στα αγόρια σε σύγκριση με τα κορίτσια σχολικής ηλικίας (44% έναντι 39% αντίστοιχα). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η κατανομή της παιδικής παχυσαρκίας σε διάφορες πληθυσμιακές ομάδες και περιοχές στην Ελλάδα.

Πιο συγκεκριμένα, ο επιπολασμός του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας στα παιδιά είναι υψηλότερος σε αγροτικές περιοχές (53% και 54% σε αγροτικές περιο-

Διαφοροποιήσεις όμως παρατηρούνται και εντός του αστικού ιστού, καθώς στην Περιφέρεια Αττικής ο επιπολασμός του υπέρβαρου δεν διαφέρει σημαντικά μεταξύ των δήμων, αλλά τα ποσοστά της παχυσαρκίας είναι υψηλότερα σε δήμους χαμηλότερου κοινωνικo-οικονομικού επιπέδου σε σύγκριση με δήμους υψηλότερου κοινωνικo-οικονομικού επιπέδου, με τα ποσοστά να κυμαίνονται μεταξύ 2,7% και 20,3%. Εκτός από τα παιδιά, ιδιαίτερα υψηλός είναι και ο επιπολασμός του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας στους ενήλικες στην Ελλάδα, καθώς ξεπερνά το 50%, με 3 από τις 4 οικογένειες να έχουν τουλάχιστον έναν υπέρβαρο ή παχύσαρκο γονέα.

ΕΠΙΠΤΩ ΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι ΑΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕ Ι Α

Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας στην υγεία είναι πολλές και σημαντικές, καθώς η παχυσαρκία συνοδεύεται από πολυάριθμες καρδιομεταβολικές κλινικές διαταραχές, όπως η υπέρταση, οι δυσλιπιδαιμίες, η ινσουλινοαντίσταση και η χρόνια φλεγμονή, οι οποίες με την πάροδο των ετών, και ενώ η παχυσαρκία παραμένει, εξελίσσονται σε χρόνια νοσήματα, όπως τα Καρδιαγγειακά Νοσήματα (ΚΝ) και ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2).

Αν και τα ποσοστά των παιδιών και ενηλίκων στην Ελλάδα που εμφανίζουν τις συγκεκριμένες καρδιομεταβολικές κλινικές διαταραχές ποικίλλουν αισθητά ανά ηλικιακή ομάδα, φύλο και κλινική διαταραχή, εντούτοις είναι ιδιαίτερα αυξημένα στα άτομα με υπερβαρότητα και παχυσαρκία. Ενδεικτικά αναφέρουν ότι ερευνητικά ευρήματα για τον ελληνικό πληθυσμό έχουν δείξει ότι περίπου το 48% των παιδιών σχολικής ηλικίας με παχυσαρκία εμφανίζει ιδιαίτερα αυξημένα επίπεδα αρτηριακής πίεσης. Εκτός όμως από τις καρδιομεταβολικές

Ε ΡΕΥΝΑ ΤΗΣ «διαΝΕΟσις»

Οι παράγοντες που αυξάνουν τον

επιπολασμό του ΥΠ Ε ΡΒΑΡΟΥ και

της ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι ΑΣ στην Ελλάδα!

κλινικές διαταραχές της παχυσαρκίας και τις μακροπρό-

θεσμες συνέπειες στην υγεία των παιδιών, υπάρχουν και

οι άμεσες συνέπειες της νόσου. Συγκεκριμένα, η χρόνια

φλεγμονή που συνοδεύει την παχυσαρκία οδηγεί σε μει-

ωμένη εντερική απορρόφηση του σιδήρου, μείωση των

επιπέδων σιδήρου στο αίμα και επαγωγικά σε μείωση

του κορεσμού τρανσφερίνης σε σίδηρο, που αποτελεί

κριτήριο διάγνωσης της σιδηροπενίας. Έτσι, τα ποσοστά

σιδηροπενίας και σιδηροπενικής αναιμίας είναι πολύ

υψηλότερα στα παιδιά με υπέρβαρο και παχυσαρκία

σε σχέση με τα παιδιά με φυσιολογικό βάρος, μια κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γνωσιακή

ανάπτυξη των παιδιών, την ικανότητα συγκέντρωσης

και μάθησης και εντέλει τις μαθητικές τους επιδόσεις.

ΚΟΙΝΩΝΙΚ Ε Σ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚ Ε Σ ΕΠΙΠΤΩ ΣΕΙΣ

Εκτός από την οικονομική επιβάρυνση που προκαλείται

στο Εθνικό Σύστημα Υγείας από τα καρδιομεταβολικά

νοσήματα που συνοδεύουν την παχυσαρκία, θα πρέπει

να λάβουμε υπόψη και τις κοινωνικές επιπτώσεις

της νόσου, όπως εξηγούν οι επιστήμονες, καθώς

οι προκαταλήψεις για το αυξημένο σωματικό

βάρος, μπορεί να οδηγήσουν σε «στιγματι-

σμό» των ατόμων με παχυσαρκία από την

παιδική ακόμη ηλικία. Κοινωνικά φαινόμενα,

όπως ο εκφοβισμός (bullying), η κοινωνική απομόνωση, αλλά και οι μειωμένες

επαγγελματικές ευκαιρίες των ατόμων

με παχυσαρκία μπορούν να οδηγήσουν

σε σημαντικές ψυχολογικές διαταρα-

χές, όπως το χρόνιο άγχος και η κα-

τάθλιψη, επιτείνοντας περαιτέρω το

πρόβλημα του βάρους τους, αλλά και

της ψυχικής τους υγείας.

Σήμερα ξέρουμε ότι, εκτός απει-

ροελάχιστων σπάνιων γενετικών νοσημάτων, η παχυσαρκία δεν μπορεί να

αποδοθεί σε μεμονωμένους παράγοντες

κινδύνου, όπως τα γονίδια, αλλά αποδίδεται σε ένα

πλήθος παραγόντων κινδύνου που αλληλοεπιδρούν

μεταξύ τους από την εμβρυϊκή περίοδο μέχρι και την ενήλικο ζωή. Οι παράγοντες αυτοί έχουν αθροιστική

δράση, καθώς σε όσους πιο πολλούς παράγοντες κινδύνου εκτίθεται το άτομο στα στάδια της ζωής του

τόσο πιο πολύ αυξάνεται ο κίνδυνος για υπέρβαρο/

παχυσαρκία και χρόνια νοσήματα.

ΟΙ ΠΑΡΑ ΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥ ΝΟΥ

Οι πρώτοι παράγοντες κινδύνου εντοπίζονται στα πρώ-

ιμα στάδια της ζωής, καθώς πολυάριθμα ερευνητικά

δεδομένα έχουν αναδείξει έναν μεγάλο αριθμό παραγό-

ντων που δρουν πριν και αμέσως μετά τη γέννηση ενός

ΓΡΑΦΗΜΑ 1 Η ΕΠ Ι ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΥΠ Ε ΡΒΑΡΟΥ/ΠΑΧΥΣΑΡΚ

ΠΗΓΗ: Προσαρµογή από ΟΕCD, 2019.

ατόμου και αυξάνουν τον κίνδυνο της παχυσαρκίας.

Οι παράγοντες αυτοί ονομάζονται «περιγεννητικοί» και δρουν μέσω μεταβολικών και ορμονικών προσαρμογών,

οι οποίες, αν και έχουν ως στόχο την επιβίωση του εμβρύου κατά την κύηση ή του βρέφους μετά τη γέννηση, οδηγούν τελικά σε αυξημένη προδιάθεση αποθήκευσης

σωματικού λίπους και κατά συνέπεια σε αυξημένη πιθανότητα μελλοντικής εμφάνισης παχυσαρκίας.

Οι περιγεννητικοί παράγοντες κινδύνου που έχουν

αναφερθεί ως πιο σημαντικοί για τη μελλοντική εμφάνιση παχυσαρκίας και συνοδών καρδιομεταβολικών διαταραχών είναι το υπερβάλλον σωματικό βάρος της μητέρας πριν την εγκυμοσύνη, η υπέρμετρη αύξηση του σωματικού βάρους της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη, το ενεργητικό ή παθητικό κάπνισμα της μητέρας σε

οποιαδήποτε στάδιο της κύησης, η γέννηση μεγαλό-

σωμου βρέφους, η απουσία μητρικού θηλασμού και ο

ταχύς ρυθμός αύξησης του σωματικού βάρους κατά

τη βρεφική ηλικία.

Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, ο επιπολασμός

των περιγεννητικών παραγόντων κινδύνου βρέθηκε να

είναι υψηλότερος στη Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες

ΑΕΠ = Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν

ευρωπαϊκές χώρες, υποδεικνύοντας τον σημαντικό τους

παχυσαρκίας στη χώρα μας. Ενδεικτικά, το ποσοστό των βρεφών που εμφανίζουν ταχύ ρυθμό ανάπτυξης κατά τους πρώτους μήνες της ζωής τους βρέθηκε να είναι κατά 26 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο στην Ελλάδα σε σύγκριση με χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης (48% έναντι 22% αντίστοιχα).

Προς το τέλος της βρεφικής ηλικίας και καθώς το παιδί μεγαλώνει, η αλληλεπίδραση περιγεννητικών και άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων κινδύνου, που σταδιακά αποκτούν πιο ισχυρό ρόλο, οδηγούν τελικά στην υιοθέτηση συμπεριφορών που συμβάλλουν στη διαμόρφωση και συντήρηση ενός θετικού ισοζυγίου ενέργειας, το οποίο σταδιακά οδηγεί στην περαιτέρω αύξηση του σωματικού βάρους. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τις συμπεριφορές του ενεργειακού ισοζυγίου συχνά αναφέρονται ως προσδιοριστές και προέρχονται κυρίως από το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον του ατόμου.

Όσον αφορά στο κοινωνικό περιβάλλον των παιδιών στην Ελλάδα, οι κυριότεροι προσδιοριστικοί παράγοντες των συμπεριφορών του ενεργειακού ισοζυγίου που έχουν καταγραφεί αφορούν τις πρακτικές των

ΠΗΓΗ: Προσαρµογή από ΟΕCD, 2019.

ρόλο στις αυξημένες διαστάσεις του προβλήματος της

γονέων για τη σίτιση και τη σωματική δραστηριότητα των παιδιών τους, το ρόλο των γονέων ως πρότυπα

συμπεριφοράς, τους κανόνες που θέτουν οι γονείς στα

παιδιά τους αναφορικά με τη διατροφή, τη σωματική

άσκηση, τον καθιστικό χρόνο και τη χρήση οθόνης, κα-

θώς και το βαθμό υποστήριξης και ενθάρρυνσης που

παρέχουν στο παιδί τους για την υιοθέτηση συγκεκρι-

μένων συμπεριφορών διατροφής και άσκησης. Καθώς

τα παιδιά μεγαλώνουν, οι επιδράσεις από το κοινωνικό

περιβάλλον μεταβάλλονται και κυριαρχούν εκείνες που

προέρχονται από τους συνομηλίκους, τα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης, τις διαφημίσεις

τροφίμων κ.τ.λ.

Όσον αφορά στο φυσικό περιβάλλον, ως σημαντι-

κότεροι προσδιοριστικοί παράγοντες συμπεριφορών

του ενεργειακού ισοζυγίου φαίνεται να είναι η διαθεσιμότητα και προσβασιμότητα υγιεινών ή μη υγιεινών τροφίμων στο σπίτι, στο σχολείο, στη γειτονιά και στο χώρο εργασίας, καθώς και η διαθεσιμότητα, προσβασιμότητα, ασφάλεια και αισθητική της περιοχής κατοικίας

αναφορικά με τις δυνατότητες που προσφέρονται για σωματική δραστηριότητα. Η επίδραση των προαναφερθέντων προσδιοριστικών παραγόντων του φυσικού περιβάλλοντος στις συμπεριφορές του ενεργειακού ισοζυγίου φαίνεται να διαφοροποιείται ανά γειτονιά, περιοχή κατοικίας, αλλά και χώρα.

Οι διαφοροποιήσεις αυτές ως έναν βαθμό ερμηνεύουν τις λιγότερο ευνοϊκές συμπεριφορές ενεργειακού ισοζυγίου που έχουν καταγραφεί σε δήμους χαμηλότερου κοινωνικo-οικονομικού επιπέδου (ΚΟΕ) σε σύγκριση με δήμους υψηλότερου ΚΟΕ, αλλά και τις διαφορές μεταξύ της Ελλάδας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Στο πλαίσιο αυτό, τα ποσοστά των ενηλίκων στην Ελλάδα που δήλωσαν ότι δεν ασκούνται επειδή η γειτονιά τους δεν παρέχει υποδομές κατάλληλες για άσκηση (όπως για παράδειγμα ποδηλατιδρόμους, πάρκα, μεγάλα πεζοδρόμια), στερείται αισθητικής ή δεν είναι ασφαλής βρέθηκαν να κυμαίνονται από 19% έως 32%, ενώ

Το ποσοστό υποεκτίμησης του πραγματικού σωματικού

βάρους των παιδιών από τους γονείς τους είναι εντυπωσιακά υψηλό στη χώρα μας, ιδιαίτερα για υπέρβαρα/παχύσαρκα παιδιά.

τα αντίστοιχα ποσοστά για τις χώρες της Βόρειας και

Κεντρικής Ευρώπης κυμαίνονταν από 1,9% έως 4,5%.

Τέλος, ένας ακόμα παράγοντας που επιτείνει το

πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας στη χώρα μας

είναι η αντίληψη των γονέων αναφορικά με το σωμα-

τικό βάρος του παιδιού τους, που αποτελεί έναν ακόμη

σημαντικό προσδιοριστικό παράγοντα που επηρεάζει

τις συμπεριφορές ενεργειακού ισοζυγίου. Ειδικότερα, σύμφωνα με ερευνητικά ευρήματα, περισσότερο από

το 1/3 των μητέρων στην Ελλάδα αντιλαμβάνονται το

σωματικό βάρος των παιδιών τους ως χαμηλότερο από

το πραγματικό. Το ποσοστό υποεκτίμησης του πραγμα-

τικού σωματικού βάρους των παιδιών από τους γονείς

τους είναι εντυπωσιακά υψηλό στη χώρα μας, ιδιαίτερα

για υπέρβαρα/παχύσαρκα παιδιά. Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό υποεκτίμησης του σωματικού βάρους παχύσαρκων παιδιών στην Ελλάδα ανέρχεται στο 91% για παιδιά προσχολικής ηλικίας και στο 82% και 52% σε αγόρια και κορίτσια σχολικής ηλικίας αντίστοιχα.

Τα ευρήματα αυτά καταδεικνύουν την ανάγκη της έγκαιρης υποστήριξης αυτών των οικογενειών για την έγκαιρη πρόληψη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Καθώς όμως αυτοί οι γονείς δεν αντιλαμβάνονται το αυξημένο σωματικό βάρος

του παιδιού τους ως πρόβλημα, δεν πρόκειται να ζητήσουν βοήθεια από μόνοι τους ή να κινητοποιηθούν

από καμπάνιες ενημέρωσης ή σχολικά προγράμματα

που στοχεύουν στο σύνολο των μαθητών. «Σε αυτές

τις οικογένειες θα πρέπει να παρασχεθεί επιπλέον βοήθεια και υποστήριξη. Η αναγνώριση και κατανόηση των κυριότερων παραγόντων κινδύνου που συνθέτουν την πολυπαραγοντική αιτιολογία της παχυσαρκίας στην Ελλάδα, αλλά και των προσδιοριστών τους, θέτει μια ισχυρή βάση για το “προτεινόμενο σχέδιο δράσης” για την πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και των συνοδών νοσημάτων», επισημαίνουν οι ειδικοί.

ΠΡ ΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩ ΠΙΣΗ

Από τα προγράμματα που έχουν υλοποιηθεί στη χώρα

μας στοχεύοντας στην πρόληψη και αντιμετώπιση

της παχυσαρκίας και των συνοδών καρδιομεταβολι-

κών νοσημάτων σε παιδιά και ενήλικες ξεχωρίζουν

το «Health and Nutrition Education Programme», που

εφαρμόστηκε τη δεκαετία του 1990 στην Κρήτη, και πιο

πρόσφατα τα ευρωπαϊκά προγράμματα ToyBoxstudy

και Feel4Diabetes-study. Και τα τρία αυτά προγράμμα-

τα υλοποιήθηκαν μέσα από τη διατομεακή συνεργασία

σχολείων, δήμων και τοπικών φορέων υγείας και είχαν

στο επίκεντρο τα παιδιά και τις οικογένειές τους.

Το πρόγραμμα «ToyBox: Περιπέτειες γεύσης και κίνησης» ήταν μια ευρωπαϊκή πολυκεντρική μελέτη, η οποία είχε ως στόχο να αναπτύξει και να εφαρμόσει

μια σχολική παρέμβαση χαμηλού κόστους, στοχεύοντας στον γενικό πληθυσμό, με σκοπό την πρόληψη της παχυσαρκίας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, με την ενεργή όμως συμμετοχή των γονέων/οικογένειας και εκπαιδευτικών. Τα θετικά αποτελέσματα που προέκυψαν από την εφαρμογή της παρέμβασης, αλλά και ο άρτιος μεθοδολογικός του σχεδιασμός συνετέλεσαν στην αναγνώριση του προγράμματος ToyBox, από το Joint Research Center της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως «βέλτιστη πρακτική» («best practice») για την προαγωγή της υγείας και την πρωτογενή πρόληψη των χρόνιων ασθενειών στην πρώιμη παιδική ηλικία. Η τεχνογνωσία που προήλθε από το πρόγραμμα ToyBox αποτέλεσε τη βάση για το σχεδιασμό και την εφαρμογή του προγράμματος Feel4Diabetes, το οποίο είχε ως στόχο την πρόληψη του Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ2) μέσω της προώθησης αλλαγών στον τρόπο ζωής σε επίπεδο οικογένειας, σχολείου και κοινότητας.

Αναγνωρίζοντας την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στις πιο ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, εστίασε σε περιοχές χαμηλού κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου. Το σχολείο χρησιμοποιήθηκε ως σημείο εισόδου στην κοινότητα και εφαρμόζοντας μια διακριτική και χαμηλού κόστους διαδικασία προσυμπτωματικού ελέγχου δύο σταδίων οι οικογένειες υψηλού κινδύνου για ΣΔ2 παραπέμφθηκαν στις διαθέσιμες δομές των δήμων τους για περαιτέρω εξετάσεις και συμβουλευτικές συνεδρίες.

Το πρόγραμμα Feel4Diabetes υπήρξε ιδιαίτερα καινοτόμο, καθώς χρησιμοποίησε και ενοποίησε επιτυχώς τις υπάρχουσες υποδομές και το διαθέσιμο ανθρώπινο δυναμικό σε επίπεδο σχολείου και κοινότητας και άνοιξε το δρόμο για το πρόγραμμα DigiCare4You, που ουσιαστικά εμπλέκει ακόμα πιο ενεργά τις τοπικές δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) στην εφαρμογή του προγράμματος και ψηφιοποιεί τις διαδικασίες.

Η εμπειρία και η γνώση που έχουν αποκτηθεί από την εφαρμογή των προγραμμάτων ToyBox-study και Feel4Diabetes-study, σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία που προκύπτει από το εν εξελίξει πρόγραμμα DigiCare4Youstudy, θέτουν τις βάσεις για το «προτεινόμενο σχέδιο δράσης» για την πρόληψη και αντιμετώπιση

της παχυσαρκίας στην Ελλάδα.

Το σχέδιο αυτό θα μπορούσε να επεκταθεί σε εθνικό επίπεδο συμβάλλοντας αποτελεσματικά στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και των συνοδών νοσημάτων στη χώρα μας.

ΣΧ Ε ΔΙΟ ΔΡΑ ΣΗΣ ΜΕ 2 Α ΞΟΝΕΣ

Για την επίτευξη του στόχου αυτού, το «προτεινόμενο σχέδιο δράσης» περιλαμβάνει δύο βασικούς άξονες, οι οποίοι στοχεύουν:

|

ΠΗΓΗ: Προσαρµογή από ΟΕCD, 2019.

ΓΡΑΦΗΜΑ 2 Η ΕΠ Ι ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΥΠ Ε ΡΒΑΡΟΥ/ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι ΑΣ ΣΤΟ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ

ΠΗΓΗ: Προσαρµογή από ΟΕCD, 2019. ΑΕΠ

(1) στον γενικό πληθυσμό, μέσω του σχεδιασμού, της υλοποίησης και της αξιολόγησης σχολικών προγραμμά-

των παρέμβασης για την προώθηση της υγιεινής διατροφής και την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας

για τα παιδιά και τις οικογένειές τους και

(2) σε ομάδες υψηλού κινδύνου για παχυσαρκία και

συνοδά καρδιομεταβολικά νοσήματα, μέσω του σχεδιασμού, της υλοποίησης και της αξιολόγησης μιας διαδικασίας εντοπισμού, αλλά και παρέμβασης για τις

οικογένειες υψηλού κινδύνου από τις τοπικές δομές ΠΦΥ.

Στο πλαίσιο του πρώτου άξονα του προτεινόμενου

σχεδίου δράσης, το σχολείο, και ειδικότερα η Πρωτο-

βάθμια Εκπαίδευση, αποτελεί τον ιδανικό χώρο για την

εφαρμογή παρεμβάσεων, που στοχεύουν κυρίως στην

πρόληψη και λιγότερο στην αντιμετώπιση της παχυ-

σαρκίας και συνοδών νοσημάτων και αφορούν στον

γενικό πληθυσμό. Συνεπώς, ο πρώτος άξονας περιλαμ-

βάνει την υλοποίηση σχολικών προγραμμάτων, αλλά

και υποστηρικτικών δράσεων σε επίπεδο δήμων που θα προωθήσουν την υγιεινή διατροφή και την άσκηση

για τα παιδιά και τις οικογένειές τους με τη δυνατότητα

επέκτασής τους στο σύνολο της επικράτειας.

Ο

δεύτερος άξονας έρχεται να λειτουργήσει συμπλη-

ρωματικά ως προς τον πρώτο. Συγκεκριμένα, αν και τα

σχολικά προγράμματα μπορούν επιτυχώς να στοχεύσουν στον γενικό πληθυσμό, δεν μπορούν και δεν πρέπει

να εστιάζουν σε παιδιά με υπέρβαρο και παχυσαρκία και στις οικογένειές τους κυρίως για τους ακόλουθους λόγους: Αφενός γιατί οι γονείς που έχουν παιδιά με υπέρβαρο ή παχυσαρκία συχνά δεν αναγνωρίζουν το πρόβλημα και συνεπώς δεν αναλαμβάνουν δράση γι’ αυτό, οπότε μια καμπάνια ενημέρωσης στο χώρο του σχολείου θα θεωρούσαν ότι δεν τους αφορά. Αφετέρου γιατί δεν μπορεί να υλοποιηθεί ξεχωριστή παρέμβαση για αυτά τα παιδιά στο χώρο του σχολείου προς αποφυγήν στιγματισμού και στοχοποίησης του παιδιού και της οικογένειας.

Επομένως, τίθεται η ανάγκη οι οικογένειες αυτές να ανιχνεύονται με διακριτικό τρόπο και να παραπέμπονται εκτός σχολείου για περαιτέρω συμβουλευτική και παρέμβαση στην οικογένεια και όχι στο παιδί (για παιδιά που φοιτούν στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση).

Την ανάγκη αυτή έρχεται να καλύψει ο δεύτερος άξονας, στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιείται ένας μη επεμβατικός προσυμπτωματικός έλεγχος με τη χρήση της θεσμοθετημένης και υποχρεωτικής διαδικασίας συμπλήρωσης του Ατομικού Δελτίου Υγείας του μαθητή (ΑΔΥΜ) και του εμπλουτισμού του με ένα σύντομο αυτοδηλούμενο ερωτηματολόγιο για τους γονείς.

Με βάση τις πληροφορίες που θα συλλέγονται από

το ΑΔΥΜ και το ερωτηματολόγιο γονέων, οι οικογένειες

με παιδιά ή γονείς με υπέρβαρο ή παχυσαρκία και αυ-

ξημένο κίνδυνο για ΣΔ2 θα παραπέμπονται σε τοπικές

δομές ΠΦΥ για αιματολογικό έλεγχο (λιπιδαιμικό και γλυκαιμικό προφίλ) και μέτρηση της αρτηριακής πίεσης.

Οι οικογένειες που διαπιστώνεται ότι όντως βρίσκονται

σε κίνδυνο θα μπορούν να μπουν σε ένα πρόγραμμα συμβουλευτικής και υποστήριξης για αλλαγή του τρόπου ζωής, αλλά και περιοδικής παρακολούθησης των δεικτών υγείας τους μέσα από τις τοπικές δομές ΠΦΥ.

Η ΧΡ Η ΣΗ ΤΩΝ ΨΗΦΙΑΚ Ω Ν ΕΡΓΑΛΕ Ι ΩΝ

Η υλοποίηση αυτού του προγράμματος θα μπορούσε -όπως λένε οι ειδικοί- να υποστηριχθεί και με ψηφιακά εργαλεία τόσο για το προσωπικό όσο και για τους χρήστες. Πιο συγκεκριμένα, προτείνεται η χρήση μιας ψηφιακής εφαρμογής υγείας για κινητά τηλέφωνα που ήδη δοκιμάζεται πιλοτικά στο πρόγραμμα DigiCare4You, η οποία αποσκοπεί στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων που θα βοηθήσουν τις οικογένειες να αυτοδιαχειριστούν αποτελεσματικά την κατάσταση της υγείας τους (π.χ. παρακολούθηση της ποιότητας της διατροφής και σχεδιασμού γευμάτων, ενίσχυση της σωματικής δραστηριότητας, μείωση καθιστικού χρόνου κ.λπ.). Παράλληλα, θα δίνεται η δυνατότητα στους θεραπευτές από τις τοπικές δομές ΠΦΥ να παρακολουθούν εξ αποστάσεως συγκεκριμένους δείκτες και συμπεριφορές υγείας των ασθενών τους, εστιάζοντας περισσότερο σε αυτούς που δυσκολεύονται να προσκολληθούν στους στόχους της

παρέμβασης, αφιερώνοντάς τους περισσότερο χρόνο και υποστήριξη.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η χρήση ψηφιακών εργαλείων θα επιτρέπει παράλληλα να ελέγχονται η ανταπόκριση και η συμμετοχή του πληθυσμού στο πρόγραμμα, να διαπιστώνεται αν όλες οι ομάδες του πληθυσμού ωφελούνται από αυτό, η ικανοποίηση των πολιτών και η σχέση κόστους-αποτελέσματος. Συνεπώς δεν θα ελέγχεται μόνο η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης ως προς τη μείωση των παραγόντων κινδύνου, αλλά θα γίνεται και αξιολόγηση της διαδικασίας σχετικά με το κατά πόσον η παρέμβαση υλοποιείται σωστά και προς όφελος όλων και κυρίως των πιο ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων.

Το σύνολο των πληροφοριών που θα συλλέγονται από αυτή τη διαδικασία θα χρησιμοποιείται για να γίνεται διόρθωση και βελτίωση της παρέμβασης, επιδιώκοντας τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για τον πληθυσμό, μειώνοντας τις ανισότητες στην υγεία και εξασφαλίζοντας ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, αλλά και δίνοντας προτεραιότητα σε αυτούς που πραγματικά είναι σε κίνδυνο. Η προσέγγιση του προσυμπτωματικού ελέγχου δύο σταδίων, σε συνδυασμό με τα ψηφιακά εργαλεία, θα μπορούσε να μεγιστοποιήσει τα οφέλη υγείας για τον πληθυσμό, κρατώντας παράλληλα τα

κόστη χαμηλά, καθώς θα εστιάζει σε αυτούς που έχουν ανάγκη για τις αντίστοιχες υπηρεσίες ΠΦΥ. ■

Το στίγμα της ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι ΑΣ!

λογή του ατόμου να παίρνει παραπάνω θερμίδες από αυτές που χρειάζεται και να αθλείται λιγότερο, οδηγώντας τον εαυτό του στην παχυσαρκία, είναι απλοϊκή και λανθασμένη.

Όλο και περισσότερα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι τα αίτια για το έντονο παγκόσμιο πρόβλημα

της παχυσαρκίας δεν είναι μόνο η παραπάνω του αναγκαίου πρόσληψη θερμίδων, αλλά πιθανά συμμετέχει

ενεργά και η εντονότερη του μέσου όρου απορρόφησή τους από το έντερο.

Γράφει ο ΗΛΙΑΣ ΜΑΡΓΑΡΗΣ, διευθυντής

Ε’ Χειρουργικής Κλινικής, υπεύθυνος

Τμήματος Βαριατρικής Χειρουργικής, «Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center».

δεδομένων καταδεικνύει ότι τη σύγχρονη εποχή ο βασιζόμενος στο αυξημένο σωματικό βάρος κοινωνικός

διαχωρισμός είναι έντονα διαδεδομένος. Το στίγμα

της παχυσαρκίας καθιστά αδύνατη κάθε προσπάθεια κοινωνικής ισότιμης ενσωμάτωσης των υπέρβαρων ή

παχύσαρκων ατόμων.

Άτομα υπέρβαρα γίνονται συχνά θύματα αντικοι-

νωνικής συμπεριφοράς και ρατσισμού στους χώρους δουλειάς, μάθησης, παροχής υπηρεσιών υγείας, ακόμη

και μέσα στο πλαίσιο της οικογένειάς τους. Είναι ο συχνότερος τύπος ρατσισμού στις σύγχρονες κοινωνίες

και ιδιαίτερα οι γυναίκες βιώνουν έντονη δυσκολία στην

εξεύρεση θέσεων εργασίας ή θέσεων στην εκπαίδευση.

Τα μέσα ενημέρωσης διαδίδουν μια εικόνα κατά την

οποία ο ίδιος ο παχύσαρκος είναι κατά αποκλειστικότητα

υπεύθυνος για την κατάστασή του χωρίς να λαμβάνονται υπόψη άλλοι ανεξάρτητοι παράγοντες (μεταβολικοί και ενδοκρινικοί) που πιθανά συμμετέχουν σε μεγάλο ποσοστό στο συγκεκριμένο φαινόμενο.

Η βασική θεώρηση που αναπαράγεται ότι είναι επι-

Στη ρύθμιση της εντερικής απορρόφησης συμμετέχουν τα πεπτικά ένζυμα, τα χολικά άλατα, η μικροβίωση του εντέρου, οι εντερικές ορμόνες και οι νευρο-ορμόνες.

Επίσης, η κατανάλωση θερμίδων με άσκηση αντιστοιχεί στο 30% της ολικής ημερήσιας κατανάλωσης, με τη μεταβολική να αποτελεί το 60%-80% και τη θερμική σε ένα άλλο 10%. Οπότε και τα περιθώρια απώλειας

μέσω της άσκησης είναι και αυτά περιορισμένα.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ένας σταθερός ομοιοστατικός μηχανισμός λειτουργεί στο κάθε άτομο και καθορίζει το status του σώματός του. Έτσι, σε φάση μειωμένης πρόσληψης λόγω προγράμματος διατροφής, ο οργανισμός για να αντιμετωπίσει τις έστω προγραμματισμένα επερχόμενες απώλειες αυξάνει την όρεξη, μειώνει τον κορεσμό από την πρόσληψη της τροφής και αυξάνει την απορροφητικότητα του βλεννογόνου εντέρου.

Αυτός ο μεταβολικός και βιολογικός μηχανισμός αντιρρόπησης μπορεί να παραμείνει για μεγάλο διάστημα και μετά τη διακοπή της διαιτητικής αγωγής, με αποτέλεσμα τη σταδιακή επανάκτηση του βάρους.

Η απλοϊκή συμβουλή για δίαιτα και φυσική άσκηση αποτυγχάνει στη συντριπτική πλειοψηφία. Ενώ μπορεί, με πολύ κόπο συνήθως, να φέρει κάποιο αποτέλεσμα άμεσα και μεσοπρόθεσμα, στη διάρκεια του χρόνου όμως η συσσώρευση βάρος είναι πάλι πραγματικότητα, ανεξαρτήτως αν η δίαιτα συνεχίζει να είναι σχετικά ολιγο-θερμική.

Γενετικοί παράγοντες, διατροφικοί παράγοντες, η αϋπνία και οι διαταραχές του ρυθμού του ύπνου, το ψυχολογικό στρες, οι ενδοκρινικές θεραπείες μπορεί να είναι επιπρόσθετοι παράγοντες συσσώρευσης λίπους

υπερβαίνοντας την έννοια του ότι μόνο η πρόσληψη θερμίδων συσσωρεύει λίπος.

Η κοινωνική απαξίωση και το στίγμα της παχυσαρκίας, σε μεγαλύτερο βαθμό από την ίδια την παχυσαρκία, είναι υπεύθυνα για τις συναισθηματικές και ψυχικές διαταραχές του ατόμου που συνοδεύονται από κατάθλιψη, υπερβολικό άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κοινωνική απομόνωση, χρήση ουσιών, ανθυγιεινή διατροφή και έντονες εκδηλώσεις βουλιμίας με ακατάσχετη λήψη

τροφής. Χάνεται τελείως ο έλεγχος και η υπερβολική

αύξηση του βάρους είναι το τελικό αποτέλεσμα με κα-

θοριστική επιβάρυνση της ψυχικής υγείας του ατόμου.

Από τα ανωτέρω γίνεται κατανοητό ότι πρέπει να

υπάρξουν δράσεις που να περιορίσουν τον κοινωνικό

ρατσισμό και να δοθεί ουσιαστική βοήθεια στα άτομα με παχυσαρκία, αφενός μεν να αποδεχτούν τον εαυτό τους έχοντας μια φυσιολογική ζωή, αφετέρου με επιστημονικά δεδομένα να γίνουν προσπάθειες έλεγχου του περίσσιου βάρους.

Υπάρχουν πολλές λύσεις ελέγχου του βάρους. Συντηρητικές, φαρμακευτικές, είτε τέλος χειρουργικές. Ο συνδυασμός όλων αυτών των μεθόδων έχει δώσει ικανοποιητικά αποτελέσματα με απόλυτα αποδεκτή ασφάλεια και δεν πρέπει ο φόβος των πιθανών επιπλοκών να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα.

Το στίγμα όμως πρέπει να καταπολεμηθεί σε χώρους

εργασίας (ανάλογη νομοθεσία από την Πολιτεία), σε χώρους μάθησης, σε δημόσιους χώρους και σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας. Το μήνυμα πρέπει να δοθεί από δασκάλους, Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, δημόσιες

παρεμβάσεις οργανισμών και κυβέρνησης, ακαδημαϊκά ιδρύματα και βέβαια από τους παρόχους υπηρεσιών

υγείας. Το μήνυμα πρέπει να είναι ξεκάθαρο: «Η παχυσαρκία δεν είναι επιλογή, αλλά ένα χρόνιο νόσημα».

Συγκεκριμένα μέτρα αντιμετώπισης του στίγματος

ΜΕΣΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

Τα μέσα να ενημερωθούν και να ενημερώνουν για τα πραγματικά αίτια της παχυσαρκίας και να αποφεύγουν

την απλή θεώρηση μόνο της πρόληψης μέσω της υγιεινής ζωής και της φυσικής δραστηριότητας.

Το θέμα είναι πιο περίπλοκο και πρέπει, κατά πρώτον, να αλλάξουν η νοοτροπία και η συμπεριφορά της κοινωνίας. Τους αντιμετωπίζουμε ισότιμα σαν άτομα με ένα χρόνιο νόσημα που με σοβαρότητα πρέπει να αναζητήσουμε τρόπους αντιμετώπισης.

Η ζεστασιά στη συμπεριφορά μας θα αποτελέσει το πρώτο βήμα στο δρόμο της οριστικής επίλυσης.

ΠΑΡΟΧΟΙ ΥΓΕΙΑΣ

Όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών υγείας πρέπει μέσα στην εκπαίδευσή τους να περιλαμβάνουν τη βασική γνώση που σχετίζεται με την παχυσαρκία και να αποφεύγουν συμπεριφορές που μπορεί να εκληφθούν αρνητικά από τους παχύσαρκους.

Αν το στίγμα της παχυσαρκίας αναγκάσει τα υπέρβαρα άτομα να αρνηθούν τις υπηρεσίες υγείας, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους.

Συνήθως αποσιωπούν τα προβλήματα που τους απασχολούν, θεωρώντας ότι θα λάβουν την απάντηση

που περιλαμβάνει τη συμβουλή για απώλεια βάρους.

Ακόμη και παχύσαρκοι που έχουν χειρουργηθεί συνή-

θως το αποκρύβουν για να αποφύγουν αρνητικά σχόλια

που έχουν σχέση με την πειθαρχία που απαιτείται για

να χάσουν τα κιλά με διατροφή.

Πρέπει να έχουν ισότιμη αντιμετώπιση ανεξαρτήτως

του όγκου τους και των ιδιαίτερων συνειρμών που μπορεί κάνει το προσωπικό του φορέα υγείας.

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

Η Πολιτεία πρέπει να οργανώσει εκστρατεία ενημέρωσης,

ούτως ώστε να αντιστραφεί η νοοτροπία του στίγματος

και να τεθούν οι βάσεις επιστημονικού τύπου συμβουλευτικής πολιτικής αντιμετώπισης του προβλήματος.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Πρέπει να διατεθούν κονδύλια για την έρευνα στην

ΗΛ Ι ΑΣ Μ Α ΡΓΑΡΗΣ

παχυσαρκία και στον διαβήτη τύπου 2, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις του φαινομένου στο κόστος στην υγεία σήμερα και στο μέλλον.

ΝΟΜΟΘΕΤΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Πρέπει να επεκταθεί το πλαίσιο της απαγόρευσης του κοινωνικού ρατσισμού, συμπεριλαμβάνοντας και την παχυσαρκία στις μορφές ρατσισμού.

Τέλος, πρέπει να αναγνωρίζεται η παχυσαρκία σαν χρόνιο νόσημα από τις ιδιωτικές ασφάλειες και να υπάρξουν προγράμματα κάλυψης όπως σε όλα τα χρόνια νοσήματα.

Η παχυσαρκία θα συνεχίσει να αυξάνεται και αν δεν την αντιμετωπίσουμε έγκαιρα και με σωστό τρόπο θα αποτελέσει στο μέλλον το σοβαρότερο κοινωνικό και ιατρικό πρόβλημα. ■

O Δρ Ηλίας Μάργαρης είναι χειρουργός, διευθυντής της Ε’ Χειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center». Είναι επικεφαλής του τμήματος Βαριατρικής Χειρουργικής του νοσοκομείου.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ-ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ

Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ το 1980. Μετά τη θητεία του στο Στρατό ολοκλήρωσε την ειδικότητά του στην Α’ Χειρουργική Κλινική του ΕΚΠΑ στο Λαϊκό Νοσοκομείο το 1988. Εκπόνησε διδακτορική

διατριβή με τίτλο «Φλεγμονώδη Ανευρύσματα Κοιλιακής Αορτής» και ανακηρύχτηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1988 διορίσθηκε Επιμελητής Β’ στο Γ.Ν. Ζακύνθου. Με εκπαιδευτική άδεια ενός χρόνου

από το ΕΣΥ και με υποτροφία του Αμφιαράειου Ιδρύματος Χημειοθεραπευτικών Ερευνών μετεκπαιδεύθηκε

στη χειρουργική του Ήπατος, των Χοληφόρων και του Παγκρέατος στα Νοσοκομεία King’s College Hospital

και Saint Georges Hospital του Λονδίνου.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 1990 διορίσθηκε επιμελητής Β’ στο Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής και μετατέθηκε σε ομοιόβαθμη θέση του Νοσοκομείου «Γ. Γεννηματάς» το 1993. Οκτώβριος 1998: Έγινε με τη διαδικασία της εξέλιξης επιμελητής Α’. Σεπτέμβριος 2003: Με εκπαιδευτική άδεια του ΕΣΥ ξεκίνησε τη μετεκπαίδευσή

του στη Βαριατρική Χειρουργική στη MAYO CLINIC στο Rochester της Minessota των Ηνωμένων Πολιτειών. Μάρτιος του 2004: Επιστροφή από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Απρίλιος του 2006: Με τη διαδικασία της εξέλιξης έγινε αναπληρωτής διευθυντής. Οκτώβριος 2010: Εξελίχθηκε στο βαθμό του διευθυντή. Τον Ιανουάριο του 2019 του ανατέθηκε η διεύθυνση της Β’ Χειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Γ. Γεννηματάς», θέση από την οποία παραιτήθηκε τον Δεκέμβριο του 2021.

Πρέπει να αναγνωρίζεται η παχυσαρκία σαν χρόνιο νόσημα από τις ιδιωτικές ασφάλειες και να υπάρξουν

προγράμματα κάλυψης όπως σε όλα τα χρόνια νοσήματα.

Για περισσότερες πληροφορίες πριν τη συνταγογράφηση συµβουλευτείτε την Περίληψη Χαρακτηριστικών του Προϊόντος, ή επικοινωνήστε µε το Ιατρικό Τµήµα της Win Medica. (info@winmedica.gr ή στο 210 7488821)

Το Mysimba® χορηγείται µε ιατρική συνταγή.

∆εν αποζηµιώνεται από τα ασφαλιστικά ταµεία

Κάτοχος Άδειας Κυκλοφορίας Προϊόντος Orexigen Therapeutics Ireland Limited, 70 Sir John Regerson's Quay, Dublin 2, Ireland.

8 mg/90 mg • Prolonged-Release Tablets

»

ΑΛ Ε ΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟ ΚΚΙΝΟΣ

Καθηγητής Παθολογίας Α’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής

και Διαβητολογικού Κέντρου της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ στο

ΓΝΑ «Λαϊκό»

ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΜΑΣΤΙΓΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ που λέγεται παχυσαρκία μάς μιλά ο καθηγητής Παθολογίας της Α’ Προπαιδευτικής

Παθολογικής Κλινικής και του Διαβητολογικού Κέντρου

της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ στο ΓΝΑ «Λαϊκό», Αλέξανδρος Κόκκινος. Όπως μας εξηγεί, η παχυσαρκία είναι μια νόσος που έχει θεραπευτικές επιλογές, ενώ μας αναλύει τους λόγους όπου μια χώρα σαν την Ελλάδα, η οποία είναι η γενέτειρα της μεσογειακής διατροφής, έχει υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας ειδικά στα παιδιά.

— Γιατρέ μου, το ερευνητικό σας έργο αφορά μεταξύ άλλων την αιτιοπαθογένεια και τη θεραπεία της

παχυσαρκίας. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε ποιες είναι οι αιτίες τελικά που προκαλούν παχυσαρκία; Η παχυσαρκία είναι μία πολυπαραγοντική νόσος, στην οποία εμπλέκονται διάφοροι γενεσιουργοί παράγοντες, όπως το γενετικό υπόστρωμα, το περιβάλλον, ψυχολογικές καταστάσεις, λήψη φαρμάκων και άλλοι. Στη βάση της συνήθως υπάρχει μία γενετική προδιάθεση. Το σωματικό βάρος είναι γενετικά προκαθορισμένο κατά περίπου 70%, όπως δείχνουν μελέτες της δεκαετίας του 1990 σε μονοζυγωτικούς (πανομοιότυπους) διδύμους. Αυτό πρέπει να το λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη μας όταν τείνουμε να κατηγορήσουμε τα άτομα με παχυσαρκία ότι δεν μπορούν να ελέγξουν την ποσότητα τροφής που προσλαμβάνουν. Την εποχή που ο πρωτόγονος άνθρωπος ήταν κυνηγός και τροφοσυλλέκτης, ήταν πλεονέκτημα επιβίωσης για ένα άτομο να τείνει να αποθηκεύσει περισσότερη ενέργεια μέσω της αυξημένης πείνας, καθότι αυτό το προστάτευε από το θάνατο όταν η τροφή ήταν λίγη και δυσεύρετη. Έτσι, επικράτησαν διά της φυσικής επιλογής οι πληθυσμοί που έτειναν να τρώνε περισσότερο. Το γονιδιακό μας υπόβαθρο έχει αλλάξει ελάχιστα τις τελευταίες δεκάδες χιλιάδες χρόνια.

Σε αυτό το γενετικό υπόστρωμα έρχονται να επιδράσουν συνήθως περιβαλλοντικοί παράγοντες, κυριότερα η καθιστική ζωή και η πρόσληψη αυξημένων ποσοτήτων τροφής, η οποία είναι πλούσια σε ενέργεια, φθηνή και εύκολα προσβάσιμη. Άλλωστε, για να

ΓΝΑ «ΛΑΪΚΟ

Ο κ. Αλέξανδρος Κόκκινος.

αυξηθεί το σωματικό βάρος, ένα άτομο θα πρέπει να

προσλαμβάνει περισσότερες θερμίδες από αυτές που

δαπανά καθημερινά ή να μειώσει τη δαπάνη ενέργειας

μέσω της σωματικής δραστηριότητας. Συνηθέστατα

συμβαίνουν και οι δύο αυτές καταστάσεις, έτσι ώστε

να οδηγήσουν σε θετικό ενεργειακό ισοζύγιο και τελι-

κά στην αύξηση του βάρους.

— Ποιο άτομο θεωρούμε παχύσαρκο, ποια είναι η

ένδειξη της παχυσαρκίας;

Για την κατηγοριοποίηση του σωματικού βάρους ο πιο εύχρηστος δείκτης είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος

(Body Mass Index ή BMI). Αυτός υπολογίζεται με τον

τύπο Βάρος (σε κιλά)/Ύψος (σε μέτρα)2. Έτσι για παράδειγμα ένα άτομο με βάρος 82 kg και ύψος 1,72 m

θα έχει BMI= 82/1,722 = 27,7 kg/m2. Με βάση αυτόν το

δείκτη, ελλιποβαρή θεωρούνται τα άτομα με BMI <18,5,

φυσιολογικού βάρους τα άτομα με BMI 18,5-24,9 και υπέρβαρα τα άτομα με BMI 25-29,9. Άτομα με BMI 3034,9 έχουν παχυσαρκία τάξης Ι, με BMI 34,9-39,9 παχυ-

σαρκία τάξης ΙΙ και από 40 και άνω παχυσαρκία τάξης ΙΙΙ. Τα όρια αυτά ισχύουν για άτομα της λευκής φυλής, ενώ για άλλους πληθυσμούς (π.χ. Ασιάτες) είναι χαμηλότερα.

Ο Δείκτης Μάζας Σώματος είναι χρήσιμος για μια αρχική εκτίμηση, αλλά έχει το μειονέκτημα ότι δεν λαμβάνει υπόψη τη σύσταση του σώματος, δηλαδή εάν το πλεονάζον βάρος αφορά λίπος ή μυϊκό ιστό.

Έτσι, άτομα πολύ γυμνασμένα μπορεί να έχουν Δείκτη Μάζας Σώματος που τα κατηγοριοποιεί στο υπέρβαρο

ή ακόμη και στην παχυσαρκία, χωρίς όμως να έχουν πλεονάζον λίπος, το οποίο είναι ο δυσμενής παράγοντας που καθιστά την παχυσαρκία επιβαρυντική για

την υγεία. Πιο ενδεικτική για την εναπόθεση λίπους

και ιδιαίτερα στην περιοχή της κοιλιάς, όπου είναι με-

ταβολικά δυσμενέστερη, είναι η περίμετρος της μέσης.

Σε άτομα της λευκής φυλής περίμετρος 80 εκατοστών

αντιστοιχεί σε υπέρβαρο και 88 στην παχυσαρκία για

τις γυναίκες. Οι αντίστοιχες τιμές για τους άνδρες είναι 94 και 102 εκατοστά.

— Κατά καιρούς διαβάζουμε ότι η Ελλάδα έχει υψηλό ποσοστό παχυσαρκίας ειδικά στην παιδική

ηλικία. Είναι η αλήθεια αυτό;

Δυστυχώς είναι απόλυτα αληθές. Η πιο αξιόπιστη και πρόσφατη μελέτη που έχουμε, η μελέτη ΕΜΕΝΟ, καταγράφει ποσοστό παχυσαρκίας 32,1% στο σύνολο του ενήλικου πληθυσμού και ποσοστό υπέρβαρου 37,6%.

Στην πράξη, 70% των ενηλίκων στη χώρα μας έχουν αυξημένο σωματικό βάρος. Αυτό δεν γίνεται πλέον αντιληπτό, αφού έχουμε συνηθίσει στην εικόνα του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας και το αντιλαμβανό-

μαστε ως κάτι το φυσιολογικό («the new normal»).

Για τα παιδιά της χώρας μας η εικόνα είναι εξίσου ζοφερή. Με βάση δεδομένα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η χώρα μας βρίσκεται ανάμεσα σε εκείνες με τα μεγαλύτερα ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας στην Ευρώπη. Πιο συγκεκριμένα, στα παιδιά ηλικίας 5-9 ετών το υπέρβαρο ανέρχεται σε ποσοστό 41% και η παχυσαρκία περίπου 18%, ενώ για τους εφήβους είναι 35,3% και σχεδόν 12%, αντίστοιχα. Αυτά τα νεαρά μέλη του πληθυσμού είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτελέσουν μέρος της μελλοντικής ενήλικης κοινωνίας που θα πάσχει από τις επιπτώσεις του αυξημένου σωματικού βάρους.

Τι κάνουμε λάθος σε μια χώρα που έχει εφεύρει

τη μεσογειακή διατροφή και την άσκηση; Δυστυχώς, στη χώρα μας, όπως και στις περισσότερες χώρες του δυτικού (και όχι μόνο) κόσμου, ο τρόπος ζωής έχει ξεφύγει πολύ από τα υγιεινά πρότυπα της μεσογειακής διατροφής και της τακτικής ασκήσεως. Η καθημερινότητα, με τις έντονες υποχρεώσεις της, δεν επιτρέπει στα περισσότερα άτομα να βρίσκουν το χρόνο για να μαγειρεύουν στο σπίτι, ούτε για να ασκούνται τακτικά. Επιπλέον, η μεσογειακή διατροφή, παρά τα τεράστια οφέλη της, είναι οικονομικά πιο επιβαρυντική από την αγορά έτοιμων, πλούσιων σε λίπος (και άρα ενέργεια) γευστικών τροφών και απαιτεί αρκετό χρόνο προετοιμασίας. Πέραν τούτου, η δυνατότητα για άσκηση περιορίζεται και από το αστικό περιβάλλον, που δεν ευνοεί τη χρήση ποδηλάτου ή το τρέξιμο, ενώ η χρήση γυμναστηρίου ενέχει επίσης κάποιο κόστος.

Έτσι, το σύγχρονο περιβάλλον ζωής «συνωμοτεί»

κατά κάποιον τρόπο με τη γενετική προδιάθεση και την ευοδώνει, οδηγώντας τα άτομα στην αυξημένη πρόσληψη θερμίδων, στη μειωμένη δαπάνη τους και την αύξηση του σωματικού βάρους.

— Όταν μιλάμε για θεραπεία της παχυσαρκίας, τι πρέπει να γνωρίζουμε; Ποιες είναι αυτές οι θεραπείες και σε ποιους ασθενείς απευθύνονται; Ίσως το πιο σημαντικό μήνυμα που πρέπει να περάσει στους αναγνώστες σας είναι ότι η παχυσαρκία είναι μία νόσος που έχει θεραπευτικές επιλογές και συγκεκριμένους θεραπευτικούς αλγόριθμους που έχουν καταρτιστεί από διεθνείς επιστημονικές εταιρείες. Για το λόγο αυτόν είναι ανάγκη οι ασθενείς να απευθύνονται σε επαγγελματίες υγείας που έχουν τη σχετική γνώση και εμπειρία και που εφαρμόζουν τις διεθνώς καθιερωμένες θεραπευτικές μεθόδους.

Ακρογωνιαίος λίθος στη θεραπεία της παχυσαρκίας είναι η υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση που περιλαμβάνει υποθερμιδική δίαιτα και αύξηση της σωματικής

Στη χώρα μας, όπως και

στις περισσότερες χώρες

του δυτικού (και όχι μόνο)

κόσμου, ο τρόπος ζωής έχει

ξεφύγει πολύ από τα υγιεινά

πρότυπα της μεσογειακής

διατροφής και της τακτικής ασκήσεως.

δραστηριότητας. Υποθερμιδική δίαιτα σημαίνει τον περιορισμό των προσλαμβανόμενων θερμίδων συνήθως

κατά 500-1,000 ημερήσια, έναντι των θερμίδων που

χρειάζεται ένα άτομο για να παραμείνει στο παρόν του

βάρος. Τις τελευταίες μπορούμε να τις υπολογίσουμε

είτε με τη χρήση εξισώσεων ή με πιο εξειδικευμένες

εξετάσεις όπως η έμμεση θερμιδομετρία. Ημερήσιο

θερμιδικό έλλειμμα 500 θερμίδων οδηγεί σε απώλεια

2 κιλών το μήνα, ενώ έλλειμμα 1.000 θερμίδων σε

απώλεια 4 κιλών το μήνα. Προτιμητέα δίαιτα είναι η

ισορροπημένη σε θρεπτικά συστατικά, πτωχή σε λίπος

δίαιτα, ενώ τα τελευταία χρόνια τείνουμε να αυξήσου-

με τις πρωτεΐνες εις βάρος των υδατανθράκων, καθώς αυτές επιφέρουν περισσότερο τον κορεσμό και αυξάνουν τις καύσεις. Καλό ωστόσο είναι να αποφεύγονται οι ακραίες δίαιτες αποκλεισμού υδατανθράκων (π.χ. Atkins, Ducan). Το διαιτολόγιο πρέπει να εξατομικεύεται με βάση τις ανάγκες και τις προτιμήσεις του ασθενούς, ώστε να εξασφαλίζει μεγαλύτερη συμμόρφωση. Όταν αναφερόμαστε στην αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, εννοούμε τόσο τη δομημένη δραστηριότητα (γυμναστική στο σπίτι ή σε γυμναστήριο) όσο και την καθημερινή μη δομημένη δραστηριότητα (περπάτημα). Η αύξηση της δραστηριότητας είναι απαραίτητη διότι διασώζει μυϊκό ιστό και προλαμβάνει την επαναπρόσληψη του σωματικού βάρους. Οι ελάχιστες απαιτήσεις βάσει των διεθνών συστάσεων είναι 150 λεπτά μέτριας έντασης αερόβια δραστηριότητα ανά εβδομάδα (π.χ. 30 λεπτά ζωηρό περπάτημα 5 φορές την εβδομάδα), ενώ συνιστώνται και οι ασκήσεις αντιστάσεως (βάρη, λάστιχο), αφού αναπτύσσουν το μυϊκό σύστημα. Όταν όμως η κινητικότητα και η κατάσταση της υγείας του ασθενούς το επιτρέπουν, δεν υπάρχει περιορισμός στην αύξηση της δραστηριότητας. Όσο περισσότερη τόσο πιο αποτελεσματική είναι η απώλεια βάρους και περισσότερα τα οφέλη για την υγεία.

Κάθε απώλεια βάρους με υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση ακολουθείται από μια έντονη «αμυντική»

αντίδραση του οργανισμού, η οποία τείνει να επαναφέρει το βάρος στην αρχική του τιμή. Τα κέντρα του

εγκεφάλου που ρυθμίζουν την πείνα και τον κορεσμό

αντιλαμβάνονται την απώλεια βάρους ως «απειλή» για

την υγεία. Αποτέλεσμα είναι η αύξηση μιας ορμόνης

που φέρνει πείνα και η μείωση ορμονών που φέρνουν

κορεσμό. Εάν λοιπόν ένα άτομο δεν καταφέρει να χά-

σει αρκετό βάρος υγιεινοδιαιτητικά λόγω αυτής της

αντίδρασης, τότε έχουν θέση η φαρμακευτική και η χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.

Για την ώρα, στη χώρα μας είναι διαθέσιμα τρία φαρμακευτικά σκευάσματα με ένδειξη την παχυσαρκία. Χορηγούνται εάν ένα άτομο έχει αποτύχει να χάσει

επαρκές βάρος μόνο με δίαιτα και άσκηση και εξα-

κολουθεί να έχει ΒΜΙ >30 ή ΒΜΙ >27, εφόσον έχει μια

συνοδό της παχυσαρκίας πάθηση (σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, άπνοια ύπνου). Δρουν ενισχυτικά στην υγιεινοδιαιτητι-

κή αγωγή, η οποία σε καμία περίπτωση δεν διακόπτε-

ται. Το πιο παλαιό φάρμακο που είναι διαθέσιμο είναι

η ορλιστάτη που χορηγείται από το στόμα και οδηγεί

σε αποβολή μέρους του προσλαμβανόμενου με την

τροφή λίπους από τα κόπρανα. Καθότι δεν αυξάνει τον

κορεσμό, έχει μέτρια αποτελεσματικότητα (περίπου

3-5% του αρχικού βάρους). Από το 2017 είναι διαθέσιμα δύο νέα σκευάσματα, ο συνδυασμός ναλτρεξό-

νης/βουπροπιόνης, που χορηγείται από το στόμα, και η λιραγλουτίδη, που χορηγείται με ημερήσια υποδόρια ένεση. Και τα δύο αυτά σκευάσματα ενισχύουν το

αίσθημα κορεσμού και είναι πιο αποτελεσματικά από

την ορλιστάτη, αφού βοηθούν τον ασθενή να τηρήσει το υποθερμιδικό διαιτολόγιο. Επιτυγχάνουν κατά μέσο όρο απώλεια περίπου 10-12% του αρχικού βάρους.

Και τα τρία σκευάσματα που αναφέρθηκαν έχουν πολύ

ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟ ΚΚΙΝΟΣ

καλό προφίλ ασφάλειας. Κύριες ανεπιθύμητες ενέργειες είναι οι γαστρεντερικές (διάρροια, ναυτία, τάση για έμετο, δυσκοιλιότητα). Στο αμέσως προσεχές μέλλον αναμένεται η κυκλοφορία ακόμα πιο αποτελεσματικών φαρμάκων που θα ενισχύσουν το «οπλοστάσιό» μας

και θα υποβοηθήσουν σημαντικά την προσπάθεια των ασθενών.

Η χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας επιφυλάσσεται για τα άτομα τα οποία δεν έχουν επιτύχει επαρκή απώλεια βάρους με συντηρητικές (μη φαρμακευτικές) μεθόδους και έχουν ΒΜΙ >40 ή ΒΜΙ >35 (ενίοτε και χαμηλότερο υπό προϋποθέσεις), εφόσον συνυπάρχουν μία ή περισσότερες συνοδοί της παχυσαρκίας παθήσεις. Οι δύο αποδεκτές διεθνώς μέθοδοι είναι η επιμήκης γαστρεκτομή («γαστρικό μανίκι» ή sleeve gastrectomy) και η γαστρική παράκαμψη («γαστρικό bypass») με την υποπαραλλαγή της γαστρικής παράκαμψης μίας αναστομώσεως («μίνι γαστρικό bypass»). Αμφότερες οι επεμβάσεις επιδρούν κυρίως περιορίζοντας τον όγκο του στομάχου η πρώτη ή οδηγώντας σε δυσαπορρόφηση της τροφής η δεύτερη, όπως πιστευόταν παλαιότερα.

— Ποιο είναι το κόστος της παχυσαρκίας για τα συστήματα υγείας; Σε πρόσφατη μελέτη όπου συμμετείχε και το κέντρο μας, υπολογίσαμε ότι το κόστος ανά ασθενή για τις συνοδούς της παχυσαρκίας παθήσεις στη χώρα μας είναι πραγματικά δυσβάσταχτο: για τον σακχαρώδη

διαβήτη τύπου 2 υπολογίζεται στις 2.888 ευρώ ετησίως, για την αποφρακτική υπνική άπνοια στα 1.540 ευρώ, για την υπερλιπιδαιμία στις 2.558 ευρώ κ.ο.κ. Σε αυτά τα ποσά δεν περιλαμβάνεται το έμμεσο κόστος

της παχυσαρκίας, το οποίο αφορά τις ημέρες που ένα

άτομο δεν μπορεί να εργαστεί λόγω νόσησης, τα επιδόματα αναπηρίας και άλλα. ■

Ο Αλέξανδρος Κόκκινος είναι καθηγητής Παθολογίας στην Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, στο ΓΝΑ «Λαϊκό». Στην Κλινική αυτή ειδικεύθηκε στην Παθολογία και στη συνέχεια εργάσθηκε ως επιστημονικός συνεργάτης έως το 2008, όταν και διορίσθηκε στη βαθμίδα του λέκτορα και στη συνέχεια σε εκείνη του επίκουρου καθηγητή, του αναπληρωτή καθηγητή και του καθηγητή πρώτης

βαθμίδας. Το 2006 μετεκπαιδεύθηκε κλινικά και ερευνητικά στην παχυσαρκία στο Department of Metabolic Medicine, Imperial College London, Hammersmith Hospital, ασχολούμενος πιο συγκεκριμένα με τους νευροορμονικούς μηχανισμούς που ενέχονται στην πείνα και τον κορεσμό. Είναι πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ομάδας μελέτης μεταβολικής χειρουργικής (Metabolic Surgery Study Group - MSSG) της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη Μελέτη του Διαβήτη (EASD) και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας. Το 2017 εξελέγη International Fellow του προγράμματος Strategic Centre for Obesity Professional Education - SCOPE της World Obesity Federation.

|

Σύμφωνα με μελέτες οι γαστρεντερικές

διαταραχές αποτελούν μια από τις πιο συχνές ενοχλήσεις στο γενικό πληθυσμό της Ελλάδας και επηρεάζουν

σημαντικά την ποιότητα ζωής των Ελλήνων. Συγκεκριμένα, 1 στους 2 Έλληνες ταλαιπωρείται από γαστρεντερικές ενοχλήσεις. O μηνιαίος επιπολασμός

της Γαστροοισοφαγικής Παλινδρομικής

Νόσου (ΓΟΠΝ) στην Ελλάδα ανέρχεται

στο 38%, γεγονός που την καθιστά μια

από τις πιο συχνές διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος.

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση συμ-

βαίνει, όταν υπάρχει αντίστροφη ροή του

γαστρικού περιεχομένου στο στόμα ή στον υποφάρυγγα. Διαφοροποιείται από

τη ΓΟΠΝ ως προς το γεγονός, ότι προκαλεί παλινδρόμηση του περιεχομένου του

στομάχου στον οισοφάγο ή τη στοματική

κοιλότητα. Τα τυπικά συμπτώματά της εί-

ναι η καούρα και η παλινδρόμηση οξέος.

Η δυσπεψία αποτελεί μια κατάσταση που

εκδηλώνεται με την αίσθηση καψίματος

ή δυσφορίας πίσω από το στέρνο και είναι

συνήθως εντονότερη μετά τα γεύματα ή κατά την κατάκλιση.

Παλινδρόμηση:

Διατροφή & Τρόπος Ζωής Tα ήπια συμπτώματα της ΓΟΠΝ ή και τα

περιστασιακά συμπτώματα παλινδρόμη-

σης οξέος που προκαλούν καούρα μπορούν να βελτιωθούν με τη διατροφή και

την αλλαγή του τρόπου ζωής.

Ειδικότερα, συστήνεται η κατανάλωση μικρότερων μερίδων φαγητού, η αποφυγή τροφών με υψηλή περιεκτικότητα

σε λιπαρά, η αποφυγή της κατάκλισης

νωρίτερα από 2-3 ώρες μετά το φαγητό, η αποφυγή φαγητού πριν την άσκηση, η ανύψωση της κεφαλής του κρεβατιού, η κατάκλιση στην αριστερή πλευρά, η διακοπή του καπνίσματος και η απώλεια βάρους.

Αντιοξειδωτικά στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων

Οι ελεύθερες ρίζες γνωστές και ως ROS (Reactive Oxygen Species) είναι ενώσεις που υπάρχουν φυσιολογικά στον οργανισμό ως παραπροϊόντα του φυσιολογικού μεταβολισμού των κυττάρων. Ο γαστρεντερικός σωλήνας είναι βασική πηγή

ελευθέρων ριζών.

Ένας μεγάλος αριθμός παθήσεων του

γαστρεντερικού σωλήνα προέρχονται εν

μέρει από το οξειδωτικό στρες που προ-

καλούν οι ελεύθερες ρίζες. Γι΄ αυτό και η

λήψη σκευασμάτων με αντιοξειδωτική

μπορεί να συμβάλλει στην ανα-

τους.

H ELPEN εμπλουτίζει το χαρτοφυλάκιο των σκευασμάτων της σειράς almora PLUS® με 2 ιατροτεχνολογικά προϊόντα για την αντιμετώπιση των γαστρεντερικών διαταραχών.

almora PLUS® REFLUX ΝΟ BURN για τη συνολική αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της δυσπεψίας & της καούρας. Επαναφέρει το pH στο γαστρικό βλεννογόνο σε φυσιολογικά επίπεδα, προστατεύει το βλεννογόνο του στομάχου και ασκεί αντιοξειδωτική δράση.

Η σύνθεσή του αποτελείται από κλινικά μελετημένα συστατικά και περιέχει φυτική χιτοζάνη, πηκτίνη, L καρνιτίνη & Ν- ακέτυλοκυστείνη και οξείδιο του μαγνησίου.

almora PLUS® REFLUX REPAIR για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. 3πλη δράση: Προσφέρει ολιστική προστασία στο βλεννογόνο του οισοφάγου και του στομάχου μέσω της δημιουργίας ενός ‘‘φιλμ’’. Έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση που βοηθά στην αποφυγή γαστρικών φλεγμονών λόγω οξειδωτικού στρες. Ρυθμίζει το pH του στομάχου.

H σύνθεσή του αποτελείται από κλινικά μελετημένα συστατικά και περιέχει Αλόη Βέρα, Fucus Vesiculosus & Undaria Pinnatifida, Κιτρικό κάλιο & Ανθρακικό μαγνήσιο.

Καούρα; Δυσπεψία; Παλινδρόμηση;

Οι εξελίξεις στη ΘΕΡΑΠΕ

Ι Α της

ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι ΑΣ !

Της ΑΝΘΗΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α Ε ΧΕΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΕ Ι ως μία από τις σοβαρότερες προκλήσεις δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα, μια επιδημία με εκτεταμένες συνέπειες για τα άτομα, την κοινωνία και την οικονομία. Σύμφωνα, δε, με τα

στοιχεία του ΟΟΣΑ, στις επόμενες τρεις δεκαετίες, το αυξημένο σωματικό βάρος θα έχει κόστος την απώλεια

έως και 92 εκατομμυρίων ζωών.

H επένδυση στην Yγεία και την καινοτομία αποτελεί σημαντικό οδηγό για τις εταιρείες έρευνας και παραγωγής φαρμάκων για το σχεδιασμό της επόμενης μέρας και η αντιμετώπιση της μάστιγας της παχυσαρκίας έχει

μπει σε πρώτο πλάνο. Οι τελευταίες θεραπευτικές εξελίξεις για την αντιμετώπιση της νόσου έχουν ως εξής:

Συνδυαστική θεραπεία

Ο ΣΥΝΔΥΑΣΜ ΟΣ ΥΔΡΟΧΛΩΡΙΚ Η Σ ΝΑΛΤΡΕΞ Ο ΝΗΣ και

υδροχλωρικής βουπροπιόνης, που αποτελεί θεραπεία

για τη νόσο της παχυσαρκίας, είναι και πάλι διαθέσιμος

στην Ελλάδα, χάρη στη Win Medica.

H εκ νέου εισαγωγή της θεραπείας ίσως αποτελεί

απάντηση στις στρεβλώσεις της αγοράς που παρατη-

ρήθηκε τους τελευταίους μήνες (πολλαπλές ελλείψεις φαρμάκων) και προσφέρει ακόμα ένα «όπλο» στους

γιατρούς για τη θεραπεία της παχυσαρκίας σε υπέρ-

βαρους και παχύσαρκους ενήλικες, ως συμπλήρωμα

μιας δίαιτας μειωμένων θερμίδων και σωματικής άσκησης.

Όπως φάνηκε από τα αποτελέσματα πρόσφατης

μελέτης που διήρκεσε 78 εβδομάδες με συμμετοχή

300 ασθενών, αυτοί που λάμβαναν το συνδυασμό

ναλτρεξόνης/βουπροπιόνης εμφάνισαν από την 26η

εβδομάδα θεραπείας μείωση του σωματικού βάρους κατά 9,46% έναντι 0,4% αυτών που έκαναν μόνο δίαι-

τα και άσκηση και λάμβαναν εικονικό φάρμακο. Δηλαδή 10 φορές μεγαλύτερη μείωση βάρους για τους ασθενείς που λάμβαναν το συνδυασμό ναλτρεξόνης/ βουπροπιόνης.

Σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες, για τη διαχείριση της παχυσαρκίας σε ενήλικες ασθενείς (2015), η φαρμακευτική θεραπεία πρέπει να θεωρείται μέρος της συνολικής θεραπευτικής προσέγγισης των παχύσαρκων ασθενών. Η φαρμακοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να έχουν καλύτερη συμμόρφωση, να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών λόγω αυξημένου σωματικού βάρους και να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους. Η φαρμακευτική θεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη της ανάπτυξης ασθενειών που σχετίζονται με την παχυσαρκία (π.χ. διαβήτης τύπου 2, άπνοια ύπνου).

Ο συνδυασμός των συγκεκριμένων δραστικών ουσιών ως θεραπεία δρα σε περιοχές του εγκεφάλου

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

που εμπλέκονται στον έλεγχο της πρόσληψης τροφής

και της δαπάνης ενέργειας. Είναι εγκεκριμένος για

χρήση σε ενήλικες ασθενείς (ηλικίας 18 ετών και άνω),

με αρχικό Δείκτη Μάζας Σώματος 30 ή μεγαλύτερο.

Μπορεί επίσης να χορηγηθεί σε άτομα με Δείκτη Μά-

ζας Σώματος μεταξύ 27 και 30, εάν έχουν πρόσθετες σχετιζόμενες με το βάρος παθήσεις, όπως για παράδειγμα ελεγχόμενη υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση), διαβήτη τύπου 2 ή υψηλά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα.

Νέο από του στόματος φάρμακο

ΤΟ Ν ΕΟ ΦΑ ΡΜΑΚΟ ΜΕ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣ Ι Α ορφοργλι-

πρόνη είναι ένας από του στόματος χορηγούμενος μη

πεπτιδικός αγωνιστής των υποδοχέων GLP-1 που δίδε-

ται 1 φορά την ημέρα και βρίσκεται υπό ανάπτυξη για

τη διαχείριση του σωματικού βάρους και τη θεραπεία

του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Τα αποτελέσματα

ασφάλειας και αποτελεσματικότητας για την ορφοργλι-

πρόνη στη θεραπεία της παχυσαρκίας δημοσιεύθηκαν

πρόσφατα στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «New England Journal of Medicine».

Αναλύοντας τη μελέτη αυτή οι καθηγητές του ΕΚΠΑ

Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Ευανθία Κασσή (καθηγήτρια Βιοχημεί-

ας-Ενδοκρινολογίας), Μελπομένη Πέππα (καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (καθηγήτρια

Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής)

και Νικόλαος Τεντολούρης (καθηγητής και διευθυντής

Τομέα Παθολογίας) επισημαίνουν ότι πρόκειται για

φάσης 2 τυχαιοποιημένη, διπλή τυφλή κλινική μελέτη, η οποία συμπεριέλαβε 272 ενήλικες με παχυσαρκία ή υπέρβαρους με τουλάχιστον μια συνυπάρχουσα πάθηση που σχετίζεται με το αυξημένο σωματικό βάρος και χωρίς σακχαρώδη διαβήτη.

Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαία να λάβουν ορφοργλιπρόνη σε 1 από τις 4 δόσεις (12, 24, 36 ή 45 mg) ή εικονικό φάρμακο 1 φορά την ημέρα για 36 εβδομάδες. Η ποσοστιαία μεταβολή από την αρχική τιμή

στο σωματικό βάρος αξιολογήθηκε την εβδομάδα 26

και την εβδομάδα 36. Αρχικά το μέσο σωματικό βάρος

ήταν 108,7 κιλά και ο μέσος Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ήταν 37,9 kg/m2. Την εβδομάδα 26, η μέση αλλαγή

από την αρχική τιμή στο σωματικό βάρος κυμαινόταν

από -8,6% έως -12,6% στις ομάδες της ορφοργλιπρόνης

και -2,0% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου. Την

εβδομάδα 36, η μέση αλλαγή κυμαινόταν από -9,4%

έως -14,7% με την ορφοργλιπρόνη και ήταν -2,3% με το

εικονικό φάρμακο. Μείωση βάρους τουλάχιστον 10%

την εβδομάδα 36 σημειώθηκε στο 46% έως 75% των συμμετεχόντων που έλαβαν ορφοργλιπρόνη, σε σύγκριση με το 9% που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Η χρήση

της ορφοργλιπρόνης οδήγησε σε βελτίωση σε όλες τις προκαθορισμένες παραμέτρους που σχετίζονται με το αυξημένο σωματικό βάρος και τα καρδιομεταβολικά προβλήματα.

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν με την ορφοργλιπρόνη ήταν γαστρεντερι-

κές, ήπιες έως μέτριες, εμφανίστηκαν κυρίως κατά τη

διάρκεια της κλιμάκωσης της δόσης και οδήγησαν σε

διακοπή του φαρμάκου σε 10% έως 17% των συμμε-

τεχόντων. Το προφίλ ασφάλειας της ορφοργλιπρόνης

ήταν σύμφωνο με αυτό της κατηγορίας αγωνιστών υποδοχέα GLP-1.

Συμπερασματικά, η καθημερινή χορήγηση από του στόματος ορφοργλιπρόνης, ενός μη πεπτιδικού αγωνιστή του υποδοχέα GLP-1, συσχετίστηκε με σημαντική μείωση σωματικού βάρους. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν ήταν παρόμοιες με εκείνες με ενέσιμους αγωνιστές του υποδοχέα GLP-1. Άρα, αναφέρουν οι καθηγητές, μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για άλλο ένα φάρμακο, που μάλιστα θα λαμβάνεται από το στόμα, που θα εισαχθεί τα επόμενα χρόνια στη θεραπευτική μας φαρέτρα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.

«ΕΠΑΝ Α ΣΤΑΣΗ» ΣΤΟΝ ΤΟΜ Ε Α του μεταβολισμού

φέρνει το νέο φάρμακο με την ονομασία ρετατρουτίδη, που είναι ένας τριπλός αγωνιστής υποδοχέων του γλυκοζοεξαρτώμενου ινσουλινοτρόπου πολυπεπτιδίου (GIP), του γλυκαγονόμορφου πεπτιδίου 1 (GLP 1) και του γλυκαγόνου. Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό «NEJM», μελετήθηκαν η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά της σε άτομα με παχυσαρκία.

Πρόκειται για κλινική μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 338 ενήλικες (51,8% άνδρες) με Δείκτη Μάζας

Σώματος (ΔΜΣ) >30 kg/m2 ή >27 kg/m και τουλάχιστον μια επιπλοκή σχετιζόμενη με το αυξημένο σωματικό βάρος. Οι συμμετέχοντες έλαβαν με τυχαιοποιημένο τρόπο υποδόρια ενέσιμη ρετατρουτίδη 1 mg, 4 mg, 8 mg, 12 mg ή εικονικό φάρμακο 1 φορά την εβδομάδα για 48 εβδομάδες.

Στις 24 εβδομάδες, η απώλεια στο σωματικό βάρος για τους ασθενείς που έλαβαν ρετατρουτίδη ήταν -7,2% στην ομάδα του 1 mg, -12,9% στην ομάδα των 4 mg, -17,3% στην ομάδα των 8 mg και -17,5% στην ομάδα των 12 mg, σε σύγκριση με -1,6% στην ομάδα

Μείωση του σωματικού βάρους ως 25%

που έλαβε εικονικό φάρμακο. Στις 48 εβδομάδες, η

απώλεια στο σωματικό βάρος για τους ασθενείς που

έλαβαν ρετατρουτίδη ήταν -8,7% στην ομάδα του 1 mg, -17,1% στην ομάδα των 4 mg, -22,8% στην ομάδα

των 8 mg και -24,2% στην ομάδα των 12 mg, σε σύ-

γκριση με -2,1% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.

Στις 48 εβδομάδες, μείωση βάρους 5% ή περισσότε-

ρο, 10% ή περισσότερο και 15% ή περισσότερο από το

αρχικό βάρος είχε παρουσιάσει το 92%, 75% και 60%, αντίστοιχα, των συμμετεχόντων που έλαβαν 4 mg ρετατρουτίδης, 100%, 91% και 75% όσων έλαβαν 8 mg, 100%, 93% και 83% όσων έλαβαν 12 mg και 27%, 9% και 2% όσων έλαβαν εικονικό φάρμακο.

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν γαστρεντερικές, δοσοεξαρτώμενες και ως επί το πλείστον ήπιες, ενώ μετριάστηκαν σε αυτούς που ξεκινούσαν με χαμηλότερη δόση (ως 2 mg). Όπως επισημαίνουν οι ιατροί του ΕΚΠΑ, Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας) και Νικόλαος Τεντολούρης (καθηγητής Παθολογίας), σε ενήλικες με παχυσαρκία η θεραπεία με ρετατρουτίδη για 48 εβδομάδες είχε ως αποτέλεσμα σημαντικές μειώσεις στο σωματικό βάρος. Ακόμη το φάρμακο δεν έχει λάβει επίσημη έγκριση, ώστε να είναι διαθέσιμο σε

όλους τους ασθενείς, αλλά τα αποτελέσματα αυτά είναι αισιόδοξα.

Εγκρίθηκε θεραπεία για την παχυσαρκία των

Ο FDA ΕΝ Ε ΚΡΙΝΕ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑ Ι Α υποδόρια χορήγηση σεμαγλουτίδης για τη θεραπεία της παχυσαρκίας

σε εφήβους 12 ετών και άνω. Το φάρμακο είχε λάβει

έγκριση για τη θεραπεία της παχυσαρκίας σε ενήλικες

από τον FDA τον Ιούνιο 2021. Η νέα έγκριση στηρίζεται

σε μια διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

εικονικό φάρμακο μελέτη, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «New England Journal of Medicine».

Πρόκειται για τη STEP TEENS, μια διπλά τυφλή, παράλληλης ομάδας, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή, που συμπεριέλαβε εφήβους (ηλικίας 12 ως 18 ετών) με παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος στο 95ο εκατοστημόριο ή υψηλότερο) ή υπέρβαρους (ΔΜΣ στο 85ο εκατοστημόριο ή υψηλότε-

ρο) και τουλάχιστον μία συνυπάρχουσα πάθηση που σχετίζεται με το αυξημένο σωματικό βάρος.

Συμπερασματικά, η μελέτη STEP TEENS κατέδειξε ότι μεταξύ εφήβων με παχυσαρκία η θεραπεία μία φορά την εβδομάδα με υποδόρια δόση σεμαγλουτίδης 2,4 mg παράλληλα με υγιεινοδιαιτητικές παρεμβάσεις οδήγησε σε μεγαλύτερη μείωση του ΔΜΣ από ό,τι υγιεινοδιαιτητικές παρεμβάσεις μόνο, με ασφάλεια.

Τι αναμένεται στην αγορά

Σ Α ΛΟΣ Ε ΧΕΙ ΠΡΟΚΛΗΘΕ Ι διεθνώς το τελευταίο διάστημα για ένα ακόμη φάρμακο το οποίο βοηθά στην απώλεια βάρους. Πρόκειται για το συνταγογραφούμενο σκεύασμα ozempic της Novo Nordisk, εμπορική ονομασία της δραστικής ουσίας semaglutide. Ωστόσο, το φάρμακο αυτό έχει ένδειξη για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2. Ανήκει στους αγωνιστές υποδοχέων του γλουκαγονικού πεπτιδίου-1 (GLP-1) που λειτουργούν

μιμούμενοι τις επιδράσεις της ορμόνης GLP-1 που είναι

αυτή η οποία ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Λόγω της μεγάλης δημοσιότητας που έλαβε το

θέμα με τη χρήση του ozempic σε μεγάλο ποσοστό

από άτομα που δεν έχουν διαβήτη και θέλουν απλά

να χάσουν κιλά, ο ΕΟΦ εξέδωσε ενημέρωση ότι, σύμφωνα με τη φαρμακευτική νομοθεσία, οι ιστοσελίδες

που διαφημίζουν το φάρμακο για το σκοπό αυτόν είναι παράνομο να το κάνουν και καλεί όλες τις ιστοσελίδες

να αποσύρουν κάθε αναφορά στο συνταγογραφούμενο αυτό σκεύασμα. Παράλληλα, ο ΕΟΦ καλεί τους καταναλωτές/ασθενείς να μην προμηθεύονται σε καμιά περίπτωση φάρμακα από το Διαδίκτυο ή άλλες πηγές μη αξιόπιστες, επειδή υπάρχει πραγματικός κίνδυνος για την υγεία τους. Τα νέα δεδομένα έρχονται καθώς η φαρμακευτική εταιρεία της Δανίας αγωνίζεται να διατηρήσει την κυρίαρχη θέση της στην ακμάζουσα αγορά φαρμάκων

απώλειας βάρους, όπου εμφανίζονται νέοι ανταγωνιστές όπως η Pfizer και η Eli Lilly. Συγκεκριμένα, το πειραματικό χάπι παχυσαρκίας υψηλής δόσης της Novo Nordisk βοήθησε υπέρβαρους ή παχύσαρκους ενήλικες να χάσουν περίπου το 15% του σωματικού τους

βάρους, σύμφωνα με νέα αποτελέσματα κλινικών δο-

κιμών σε τελευταίο στάδιο. Το χάπι της Novo Nordisk

είναι μια από του στόματος εκδοχή της σεμαγλουτί-

δης, του δραστικού συστατικού στις υπερπαραγωγικές

ενέσεις απώλειας βάρους της εταιρείας Ozempic και Wegovy.

Ωστόσο και οι αμερικανικές Eli Lilly και Pfizer κά-

νουν αγώνα δρόμου το τελευταίο διάστημα, διεκδι-

κώντας επίσης την πρωτιά στο να φέρουν στις αγορές

ένα φάρμακο που θα είναι ασφαλές και εξαιρετικά

αποτελεσματικό στην απώλεια βάρους.

Η Pfizer προχωρά με την κλινική ανάπτυξη ενός

νέου από του στόματος φαρμάκου GLP-1 που ονομάζεται danuglipron για την παχυσαρκία και τον διαβήτη

τύπου 2. Η Pfizer σχεδιάζει να αξιολογήσει περαιτέ-

ρω την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου σε κλινικές δοκιμές. Εάν είναι επιτυχής, το danuglipron θα μπορούσε να είναι μια άλλη επιλογή για άτομα που ζουν με παχυσαρκία και διαβήτη τύπου

2.

Όμως, όπως το Ozempic και το Wegovy, η δραστική ουσία tirzepatide της Eli Lilly είναι μια εβδομαδιαία ένεση που αλλάζει τον τρόπο διατροφής των ασθενών και οδηγεί σε μειωμένη όρεξη, μιμούμενη ορισμένες

ορμόνες στο έντερο. Αλλά το Wegovy μιμείται μόνο μια ορμόνη που ρυθμίζει την πείνα που ονομάζεται GLP-1, ενώ η tirzepatide μιμείται το GLP-1 και μια άλλη ορμόνη που ονομάζεται GIP. Η Eli Lilly μέσα στον Ιούλιο ξεκίνησε μια νέα κλινική δοκιμή που θα φέρει την τιρζεπατίδη εναντίον του Wegovy σε 700 ασθενείς που έχουν παχυσαρκία ή είναι υπέρβαροι με παθήσεις υγείας που σχετίζονται με το βάρος. Η εταιρεία αναμένει να ολοκληρώσει τη μελέτη το 2025.

Διεθνές ενδιαφέρον για τα φάρμακα

Σ Υ ΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΕΘΝΙΚ Α ΙΝΣΤΙΤΟΥ ΤΑ Υγείας, περισσότεροι από 2 στους 5 ενήλικες έχουν παχυσαρκία. Την

ίδια στιγμή, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, τα φάρμακα

απώλειας βάρους έχουν εκτοξευθεί και έχουν έρθει στο

προσκήνιο τα τελευταία χρόνια για το πόσο μπορούν να

βοηθήσουν τους ανθρώπους να επιτύχουν επιθυμητά αποτελέσματα.

Οι επιρροές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι

διασημότητες του Χόλιγουντ, ακόμη και ο δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας της τεχνολογίας Ελον Μασκ που φέρεται να έχουν χρησιμοποιήσει τις δημοφιλείς ενέσεις για να απαλλαγούν από το ανεπιθύμητο βάρος έχουν συμβάλει σε αυτό. Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα φάρμακα μπορεί να διαιωνίσουν περαιτέρω μια επικίνδυνη διατροφική κουλτούρα που εξιδανικεύουν την απώλεια βάρους και το αδυνάτισμα. ■

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

χαρώδους διαβήτη τύπου 2. Η παχυσαρκία αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Όσο αυξάνεται ο Δείκτης Μάζας Σώματος (το πηλίκο του βάρους διά το ύψος εις τη δευτέρα δύναμη) τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος ανάπτυξης σακχαρώδους

Γράφει η ΓΙΟΥΛΗ Α. ΑΡΓΥΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, MD, PhD, παθολόγος, διευθύντρια

Διαβητολογικής Μονάδας, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

διαβήτη τύπου 2, ειδικά σε άτομα που φέρουν γενετική προδιάθεση εμφάνισης της νόσου. Η μέτρηση του σακχάρου αίματος, το πρώτο βήμα για τη διάγνωση, πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο του ετήσιου τσεκάπ ή και συχνότερα, ιδίως στα άτομα που έχουν πλεονάζον βάρος, κληρονομικό ιστορικό διαβήτη, γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κυήσεως κ.ά. Οι κύριες επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη αφορούν το καρδιαγγειακό σύστημα, τους νεφρούς, τους οφθαλμούς, τα αγγεία των κάτω άκρων και την περιφερική νευροπάθεια. Οι δύο τελευταίες (νευροπάθεια και αρτηριοπάθεια των κάτω άκρων) αποτελούν τη βάση της ανάπτυξης του διαβητικού ποδιού.

Ο ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ αποτελεί μια παγκόσμια επιδημία. Στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότεροι από 1 εκατ. ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.

Ο

σακχαρώδης διαβήτης διαχωρίζεται σε δύο κύριους τύπους, υπάρχουν όμως και άλλοι σπανιότεροι τύποι. Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 οφείλεται στην καταστροφή των β κυττάρων του παγκρέατος, τα

οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες παράγουν την ορμόνη ινσουλίνη. Στον τύπο αυτόν παρατηρείται απόλυτη έλλειψη ινσουλίνης και για τη θεραπεία αυτού είναι απαραίτητη η εξωγενής χορήγησης ινσουλίνης.

Ο δεύτερος τύπος ονομάζεται σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και οφείλεται σε συνδυασμό διαταραχής της έκκρισης, αλλά και της δράσης της ινσουλίνης

(αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη). Η πλειονότητα

των ασθενών πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη τύπου

2. Στον τύπο αυτόν είναι συχνό το θετικό κληρονομικό

ιστορικό και συνοδεύεται συχνά, αλλά όχι πάντα, από

αυξημένο σωματικό βάρος.

Παγκοσμίως ένα στα δύο άτομα με σακχαρώδη

διαβήτη είναι αδιάγνωστα, ενώ στην Ευρώπη ένα στα

τρία άτομα είναι αδιάγνωστα. Η έγκαιρη διάγνωση

είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την πρόληψη των

σοβαρών επιπλοκών που αφορούν στα όργανα στόχους, ενώ η σωστή ρύθμιση της νόσου είναι απαραί-

τητα βήματα για την ορθή διαχείριση του σύνθετου

αυτού προβλήματος.

Η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου

2 έχουν παράλληλες αυξητικές πορείες. Φαίνεται ότι ο αυξημένος επιπολασμός της παχυσαρκίας στη χώρα μας οδηγεί, μεταξύ άλλων, και στην αύξηση του σακ-

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η παχυσαρκία είναι μία χρόνια και υποτροπιάζουσα νόσος. Ακόμα και μικρή απώλεια βάρους, όμως, βελτιώνει τις συννοσηρότητες όπως η υπέρταση, ο προδιαβήτης, η λιπώδης διήθηση του ήπατος, η άπνοια ύπνου κ.ά. Είναι σημαντικό να τονισθεί ότι ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 ελαττώνεται σημαντικά ακόμα και μετά από μείωση του σωματικού βάρους κατά 10-15%. Επιπλέον, στα άτομα που πληρούν τις ενδείξεις, οι επεμβάσεις βαριατρικής/μεταβολικής

χειρουργικής, όπως είναι το γαστρικό bypass και η επιμήκης γαστρεκτομή (γαστρικό μανίκι), μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να επιτύχουν την υποστροφή

του διαβήτη τύπου 2 (τιμές σακχάρου αίματος κοντά

στις φυσιολογικές τιμές χωρίς τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής).

Η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου

2 συνδέονται ισχυρά μέσω πολλαπλών μονοπατιών. Η

παχυσαρκία οδηγεί συχνά στην ανάπτυξη αντίστασης

στην ινσουλίνη, δηλαδή ελλειμματική δράση της ορμόνης αυτής στους ινσουλινοευαίσθητους ιστούς όπως το ήπαρ, ο μυς και ο λιπώδης ιστός. Η ινσουλίνη εκκρίνεται από το πάγκρεας και διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από υποκλινική φλεγμονή. Τα λιποκύτταρα παράγουν προφλεγμονώδη μόρια, αλλά και διάφορες ουσίες που ονομάζονται αδιποκίνες. Ορισμένες από αυτές τις αδιποκίνες έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ευαισθησία στην ινσουλίνη

και κατά συνέπεια στο μεταβολισμό της γλυκόζης.

Οι ανθυγιεινές επιλογές τρόπου ζωής, όπως η κακή διατροφή και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, συχνά συνδέονται τόσο με την παχυσαρκία όσο και με τον διαβήτη τύπου 2. Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να

επιδεινώσουν τον κίνδυνο και την εξέλιξη και των δύο καταστάσεων.

Η διαχείριση της παχυσαρκίας μέσω της διατροφής και της τακτικής άσκησης μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.

Όσον αφορά στους πάσχοντες από διαβήτη, η διαχείριση του βάρους αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της θεραπείας, υποβοηθώντας τον έλεγχο των επιπέδων

σακχάρου στο αίμα και στη μείωση των επιπλοκών.

Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται στη θερα-

ΓΙΟΎΛΗ Α. ΑΡΓ Ύ ΡΑΚΟΠΟΎΛΟΎ

πεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 φάρμακα, τα οποία επιδρούν ευεργετικά και στο σωματικό βάρος -και πάντα μαζί με τη δίαιτα και την άσκηση-, καθώς επιδρούν μειώνοντας την πείνα και αυξάνοντας τον κορεσμό, βοηθώντας στην επίτευξη του επιθυμητού στόχου. Έχει αποδειχθεί μέσα από σπουδαίες μελέτες ότι τα φάρμακα αυτά είναι ασφαλή και επιδεικνύουν, επιπλέον, καρδιαγγειακό όφελος. Παράλληλα, διαφαίνεται σπουδαία ερευνητική δραστηριότητα στη θεραπευτική αυτή κατηγορία, δημιουργώντας βάσιμες ελπίδες για όλο και πιο αποτελεσματικά φάρμακα. ■

Η Δρ Γιούλη Α. Αργυρακοπούλου είναι ειδική παθολόγος, διευθύντρια Διαβητολογικής Μονάδας, Μονάδας

Παχυσαρκίας & Ιατρείου Διαβητικών Εγκύων, Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Το 2003 αποφοίτησε από την Ιατρική

σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών με γενικό βαθμό «Λίαν Καλώς».

Από τον Δεκέμβριο 2004 υπήρξε επιστημονική συνεργάτις στο Διαβητολογικό Εργαστήριο της Α’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών (Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Λαϊκό), όπου και εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή, υπό την επίβλεψη του καθηγητού Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νικολάου Κατσιλάμπρου, με θέμα τον σακχαρώδη διαβήτη και με γενικό βαθμό «Άριστα». Στο πλαίσιο της θητείας της στην Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, εργάστηκε στο Διαβητολογικό Ιατρείο και στο Ιατρείο Παχυσαρκίας της Κλινικής, ενώ παράλληλα συμμετείχε σε σημαντικό αριθμό ερευνητικών μελετών του Διαβητολογικού Κέντρου, αλλά και σε διεθνείς πολυκεντρικές μελέτες. Στην ανωτέρω κλινική έλαβε και την ειδικότητα της Παθολογίας.

Το έτος 2007 με υποτροφία από την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ) εκπαιδεύτηκε στο Centre for Diabetes and Metabolic Medicine του Barts and the London, Queen Mary’s School of Medicine and Dentistry στο Λονδίνο. Από τον Ιανουάριο του 2013 έως και σήμερα εργάζεται ως ειδική παθολόγος στη Β’

Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει εργασίες σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά και έχει συμμετάσχει με πολλαπλές ανακοινώσεις και διαλέξεις σε συνέδρια

Παθολογίας και Διαβήτη.

Πότε πρέπει

να ξεκινάει ο

προσυμπτωματικός

έλεγχος για καρκίνο

παχέος εντέρου!

Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ είναι ο τέταρτος

υψηλότερος σε συχνότητα εμφάνισης και ο δεύτερος

σε θνησιμότητα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία

από τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα

της πρόσφατης δημοσίευσης των Amir Qaseem και

συνεργατών στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση

«Annals of Internal Medicine», οι συστάσεις συνοψί-

ζονται σε 4 κύρια σημεία:

• Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο

του παχέος εντέρου σε ασυμπτωματικούς ενήλικες μέσου κινδύνου θα πρέπει να ξεκινάει σε ηλικία 50 ετών.

• Οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να μην προχωρούν σε προσυμπτωματικούς ελέγχους για ενήλικες μέσου κινδύνου μεταξύ 45 και 49 ετών. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να σταθμίζονται τα οφέλη και οι πιθανοί κίνδυνοι από τη διενέργεια προσυμπτωματικού ελέγχου σε αυτή

την πληθυσμιακή ομάδα.

• Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του παχέος εντέρου θα πρέπει να σταματάει σε ασυμπτωματικούς ενήλικες μέσου κινδύνου ηλικίας άνω

των 75 ετών ή σε ασυμπτωματικούς ενήλικες μέσου

κινδύνου με προσδόκιμο ζωής λιγότερο από 10 έτη.

• Οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να επιλέξουν μια

δοκιμασία προσυμπτωματικού ελέγχου για καρκίνο

του παχέος εντέρου σε συνεννόηση με τον ασθενή

τους με βάση μια συζήτηση για τα οφέλη, τις βλάβες,

το κόστος, τη διαθεσιμότητα, τη συχνότητα και τις

αξίες και τις προτιμήσεις του ασθενούς.

Οι

δοκιμασίες προσυμπτωματικού ελέγχου για

καρκίνο του παχέος εντέρου περιλαμβάνουν: ανοσοχημική εξέταση κοπράνων ή εξέταση κοπράνων για

ύπαρξη αίματος με δοκιμασία υψηλής ευαισθησίας

γουαϊακίου κάθε 2 χρόνια, κολονοσκόπηση κάθε 10

χρόνια ή σιγμοειδοσκόπηση κάθε 10 χρόνια συν

μια ανοσοχημική εξέταση κοπράνων κάθε 2 χρόνια.

Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται εξετάσεις για

προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του παχέος εντέ-

ρου όπως ο έλεγχος για DNA κοπράνων, κολονο-

γραφία με αξονική τομογραφία, ενδοσκόπηση με

κάψουλα, εξετάσεις ούρων ή περιφερικού αίματος. ■

Η Τεχνητή

Νοημοσύνη «μπήκε»

ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» θα αξιοποιεί πλέον τις δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ), χρησιμοποιώντας την καινοτόμα πλατφόρμα της Môveo

AI, προκειμένου να δημιουργήσει τον δικό του ψηφιακό εικονικό βοηθό, για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ασθενών και των συνοδών τους.

Ο ψηφιακός εικονικός βοηθός τέθηκε σε λειτουργία τον Ιανουάριο του 2023 και ήδη έχει φθάσει να απαντά αυτοματοποιημένα περισσότερα από 2.500 ερωτήματα ανά μήνα, με ποσοστό επιτυχίας υψηλότερο του 95%. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της λύσης είναι ότι οι πολίτες μπορούν εύκολα και χωρίς να χρειάζεται να αναμένουν στο ακουστικό τους να λάβουν απαντήσεις και διευκρινίσεις σε βασικά ερωτήματά τους.

Μέσω του ψηφιακού εικονικού βοηθού, ο οποίος είναι προσβάσιμος μέσα από την ιστοσελίδα του νοσοκομείου, οι πολίτες μπορούν να λάβουν άμεσα απαντήσεις σε ερωτήσεις που μπορούν να γράψουν σε απλή γλώσσα. Οι ερωτήσεις αυτές περιλαμβάνουν θέματα όπως:

• Πώς κλείνω ραντεβού σε εξωτερικό ιατρείο.

• Πώς κλείνω ραντεβού για εξετάσεις (απεικονιστικές, αιματολογικές).

• Κόστος εξετάσεων.

• Θέματα ΚΕΠΑ.

• Αντίγραφο ιατρικού φακέλου.

• Διαγραφή ιατρικού φακέλου.

• Θέματα προσωπικών δεδομένων.

• Πρόσβαση τρίτου σε αρχεία.

• Θέματα Γενικής Γραμματείας (γνήσιο υπογραφής, βεβαίωση νοσηλείας, βεβαιώσεις νοσηλείας με courier).

• Παράπονα/καταγγελίες.

• Ωράριο λειτουργίας.

• Ωράριο επισκεπτηρίων.

Η συνεργασία με τη Môveo AI έχει βοηθήσει το Νοσοκομείο «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» να κάνει ένα σημαντικό βήμα προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό του, καθώς και στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες. Μεταξύ άλλων, το νοσοκομείο έχει πετύχει αυτοματοποίηση και εξορθολογισμό των διαδικασιών και εργασιών εξυπηρέτησης, βελτίωση των δεικτών εξυπηρέτησης του κοινού και λοιπών συναλλασσόμενων, καθώς και μείωση του χρόνου ανταπόκρισης στα ερωτήματα των πολιτών. ■

στον «Ευαγγελισμό»!

Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΧΙΑΔΑΚΗΣ, καθηγητής Καρδιολογίας, πρόεδρος Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, κοσμήτορας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης, διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου.

υπονομεύοντας την ατομική και κοινωνική ευημερία.

Η παχυσαρκία αναγνωρίζεται ως η αυξημένη συσσώρευση λίπους στο σώμα, πέρα από τα επίπεδα που θεωρούνται υγιεινά. Αυτή η συσσώρευση λίπους συνήθως συμβαίνει όταν η εισαγωγή θερμίδων υπερβαίνει την ενέργεια που καταναλώνεται. Τα αίτια της παχυσαρκίας είναι πολλαπλά και περιλαμβάνουν τη διατροφή, τη φυσική δραστηριότητα, τους γενετικούς παράγοντες και το περιβάλλον.

Για λόγους κατηγοριοποίησης χρησιμοποιείται ο Δείκτης Μάζας Σώματος (Body Mass Index, BMI), ένας δείκτης που υπολογίζεται αν διαιρέσουμε το σωματικό βάρος σε κιλά με το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα.

Ο ΒΜΙ, η περίμετρος μέσης, ο λόγος «περίμετρος μέσης/περίμετρος γλουτών» και ο λόγος «βάρος/ύψος» έχουν επαρκώς μελετηθεί σε επιδημιολογικές μελέτες. Οι δύο πρώτοι αποτελούν ίσως τους πιο εύχρηστους και κλινικά εφαρμόσιμους δείκτες στην καθημερινή πρακτική. Ως υπέρβαρα ορίζονται τα άτομα με ΒΜΙ 25-29,9 kg/ m2, ενώ ως παχύσαρκα αυτά με ΒΜΙ >30 kg/m2 Σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, τα παχύσαρκα άτομα κατηγοριοποιούνται περαιτέρω σε κατηγορία Ι με ΒΜΙ 30-35 kg/m2, κατηγορία ΙΙ με ΒΜΙ 3540 kg/m2 και κατηγορία ΙΙΙ με ΒΜΙ >40 kg/m2. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, με βάση την περίμετρο της μέσης καθορίζονται δύο επίπεδα: Στο πρώτο επίπεδο, όταν η περίμετρος είναι >94 cm σε άνδρες και >80 cm σε γυναίκες, πρέπει να μην αυξηθεί επιπλέον το σωματικό βάρος, ενώ στο δεύτερο επίπεδο δράσης, όταν η περίμετρος μέσης είναι >102 cm σε άνδρες και >88 cm σε γυναίκες, πρέπει να ξεκινήσει παρέμβαση.

Η ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α, Α ΡΡΗΚΤΑ ΣΥΝΔΕΔΕΜ Ε ΝΗ με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, αποτελεί έναν από τους σοβαρότερους κινδύνους για την υγεία της ανθρώπινης κοινότητας, υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής μας, και είναι προπομπός πολλών άλλων νοσημάτων, καρδιαγγειακών και μη. Έχει πολύπλευρες επιπτώσεις στην υγεία,

Η παχυσαρκία είναι εξαιρετικά διαδεδομένη παγκοσμίως, με τις ΗΠΑ να κρατούν τα πρωτεία σε απόλυτους αριθμούς, ωστόσο, σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 63% του ελληνικού πληθυσμού ανήκει στην κατηγορία υπέρβαρων ή παχύσαρκων, ποσοστό μεγαλύτερο του

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο ΗΡΑΚΛΕ Ι ΟΥ

Παχυσαρκία και ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚ Α

ΝΟΣ Η ΜΑΤΑ: Η σκοτεινή σχέση

της υγείας!

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

ευρωπαϊκού μέσου όρου, που βρίσκεται στο 58%. Ακόμη

δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς τα ολοένα αυξανόμε-

να ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, με την Ελλάδα να

βρίσκεται δεύτερη μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.

Το ποσοστό των παιδιών ηλικίας 4-6 ετών, τα οποία

είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα, κυμαίνεται στο 20,6%.

Στα παιδιά ηλικίας 6-10 ετών ανεβαίνει στο 38,5% και

στα παιδιά ηλικίας 10-12 ετών φτάνει το 41,2%. Τέτοια

ποσοστά οφείλουν να μας προβληματίσουν, καθώς τα

σημερινά παχύσαρκα παιδιά τείνουν να γίνονται οι αυ-

ριανοί παχύσαρκοι ενήλικες.

Η επιδημία αυτή δεν περιορίζεται σε χώρες με υψηλό

εισόδημα, αλλά αυξάνεται και σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, προκαλώντας ανησυχία για τις μελλοντικές

υψηλή αρτηριακή πίεση και άλλες σοβαρές παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος. Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για τα καρδιαγγειακά νοσήματα περιλαμβάνουν το κάπνισμα, τον σακχαρώδη διαβήτη, την υπέρταση, την υπερχοληστερολαιμία (δηλαδή υψηλών επιπέδων LDL, της λεγόμενης «κακής» χοληστερίνης, και χαμηλών επιπέδων HDL, της λεγόμενης «καλής» χοληστερίνης)

και την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας.

Ωστόσο, η παχυσαρκία έχει εκδηλωθεί ως ένας ανεξάρτητος κίνδυνος για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων. Πώς συμβαίνει αυτό;

Η ΣΚΟΤΕΙΝ Η ΣΧ Ε ΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι ΑΣ

ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚ Ω Ν ΝΟΣΗΜ ΑΤΩΝ

1. Υπέρταση: Οι παχύσαρκοι άνθρωποι έχουν συχνά υψηλότερη αρτηριακή πίεση. Αυτό αυξάνει το καρδιακό έργο και μπορεί να οδηγήσει σε υπέρταση, δυσλειτουργία των αρτηριών και τελικά καρδιακές παθήσεις.

2. Υψηλές συγκεντρώσεις λιπιδίων: Οι παχύσαρκοι άνθρωποι συχνά έχουν υψηλές συγκεντρώσεις χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων στο αίμα τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην αθηροσκλήρωση, όπου τα λιπίδια συσσωρεύονται στο εσωτερικό των αρτηριών, περιορίζοντας τη ροή του αίματος και αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων.

3. Διαβήτης: Η παχυσαρκία επηρεάζει αρνητικά το μεταβολισμό της γλυκόζης, αυξάνοντας τον κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Ο διαβήτης αποτελεί σοβαρό παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα.

4. Φλεγμονές: Η παχυσαρκία σχετίζεται με φλεγμονές στο σώμα, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στα αγγεία και τον καρδιακό ιστό, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Στη μελέτη Framingham, η ετήσια επίπτωση αιφνίδιου καρδιακού θανάτου ήταν σχεδόν 40 φορές υψηλότερη στον παχύσαρκο σε σύγκριση με τον μη παχύσαρκο πληθυσμό. Επίσης, η παχυσαρκία, μέσω του αυξημένου ενδαγγειακού όγκου και λόγω της μειωμένης φυσικής δραστηριότητας, μπορεί να οδηγήσει σε φλεβική ανεπάρκεια, οιδήματα και σε αυξημένο κίνδυνο φλεβικής θρομβοεμβολής, καθώς και πνευμονικής εμβολής.

συνέπειές της στη δημόσια υγεία.

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚ Α ΝΟΣ Η ΜΑΤΑ: Ο ΣΙΩΠΗΛΟΣ ΘΥ ΤΗΣ

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την κύρια αιτία

θανάτου παγκοσμίως. Περιλαμβάνουν καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια, περιφερικές αγγειοπάθειες,

Ακόμα η εκσεσημασμένη παχυσαρκία επιβαρύνει άμεσα την καρδιακή λειτουργία, οδηγώντας σε μυοκαρδιοπάθειες και καρδιακή ανεπάρκεια, καθώς και σε βαλβιδοπάθειες ή σε αρρυθμίες, όπως η κολπική μαρμαρυγή. Συχνά, λοιπόν, φτάνει κανείς να χρειάζεται εξειδικευμένες επεμβάσεις και φάρμακα εφ’ όρου ζωής για να διαχειριστεί μια κατάσταση η οποία προλαμβάνεται με τις κατάλληλες παρεμβάσεις.

ΔΙΑΧΕ Ι ΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι ΑΣ

Οι παρεμβάσεις αυτές δεν είναι άλλες από την αλλαγή

του τρόπου ζωής. Στόχος είναι να εξαφανίσουμε το αίτιο, δηλαδή την παχυσαρκία. Η αλλαγή βασίζεται σε δύο κύριους πυλώνες, τη σωστή διατροφή και την ενσωμάτωση σωματικής άσκησης στην καθημερινότητά μας.

Σωστή διατροφή σημαίνει κατανάλωση φρούτων

και λαχανικών καθημερινά, επιλογή προϊόντων ολικής

άλεσης, χρήση ελαιολάδου έναντι άλλων ελαίων ή λι-

πών στο φαγητό. Σημαντικό είναι αυτά να αποτελούν

τη βάση του γεύματος και όχι μια απλή προσθήκη σε

ένα κατά τα άλλα χαμηλής διατροφικής αξίας γεύμα.

Πρέπει ταυτόχρονα να περιορίζεται το κόκκινο κρέας

και τα αναψυκτικά σε λιγότερο από μία φορά το μήνα.

Πολύ σημαντική είναι η κατανάλωση επαρκούς ποσό-

τητας νερού, πάνω από 1,5 λίτρο την ημέρα.

Όσον αφορά το κομμάτι της άσκησης, στόχος είναι η

μέτριας έντασης αερόβια άσκηση για τουλάχιστον 150

λεπτά την εβδομάδα, καθώς και μυϊκή ενδυνάμωση.

Πέραν όμως αυτών, πρέπει να προσπαθούμε να μένουμε ενεργοί στην καθημερινότητά μας, να περπατάμε όσο

το δυνατόν περισσότερο και να περιορίζουμε την κα-

θιστική ζωή και ειδικά το χρόνο που περνάμε μπροστά

από οθόνες.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως οι αλλαγές δεν

πρέπει να είναι παροδικές με στόχο να χάσουμε μερικά

κιλά και μετά πίσω στις παλιές συνήθειες. Έτσι επιστρέφει

το χαμένο βάρος και με αυτό και ο αυξημένος καρδι-

αγγειακός κίνδυνος. Ο νέος τρόπος ζωής επιφέρει τα

επιθυμητά καρδιαγγειακά οφέλη και εξασφαλίζει μια

ΓΙΏΡΓΟΣ ΚΟΧΙΑΔ Α ΚΗΣ

μακρά και ποιοτική ζωή.

Σε ανθρώπους με σοβαρή παχυσαρκία, δηλαδή με BMI >40 ή πάνω από 35kg/m2 και σχετικές συννοσηρότητες, τα βαριατρικά χειρουργεία, δηλαδή επεμβάσεις χειρουργικές που αποσκοπούν στην απώλεια βάρους, φαίνεται να έχουν όφελος για τον ασθενή οδηγώντας

σε μείωση του σωματικού βάρους, το οποίο όμως επανέρχεται σχεδόν στο 40% των ασθενών.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως οι υπάρχουσες θεραπευτικές παρεμβάσεις για την παχυσαρκία έχουν υποστηρικτικό ρόλο, με την αλλαγή του τρόπου ζωής να προσφέρει τα περισσότερα μακροχρόνια οφέλη.

Η έρευνα σε αυτόν τον τομέα είναι σε συνεχή εξέλιξη, με νέες αποτελεσματικότερες φαρμακευτικές επιλογές να διαφαίνονται στον ορίζοντα. Ωστόσο, πέραν της αλλαγής του τρόπου ζωής δεν φαίνεται να υπάρχει εύκολη οδός για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.

ΤΟ Μ Η ΝΥΜΑ ΤΗΣ ΥΓΕ Ι ΑΣ Σε έναν κόσμο όπου η παχυσαρκία και τα καρδιαγγειακά νοσήματα αυξάνονται, είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι η πρόληψη και η διαχείριση της παχυσαρκίας είναι θεμελιώδεις για τη διατήρηση της καρδιαγγειακής υγείας. Η ευαισθητοποίηση του κοινού, η εκπαίδευση σχετικά με τις συνέπειες της παχυσαρκίας και οι προσπάθειες για την πρόληψη αυτής της επιδημίας αποτελούν καίρια βήματα προς τη μείωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων και την αύξηση της υγείας και της ποιότητας ζωής μας. ■

Ο Γιώργος Κοχιαδάκης γεννήθηκε στη Σητεία της Κρήτης. Ολοκλήρωσε τη βασική του εκπαίδευση στη Ση-

τεία και τις σπουδές του στο Λύκειο της Ιεράπετρας της Κρήτης. Το 1976, μετά από πανελλαδικές εξετάσεις, εισήχθηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου αποφοίτησε το 1982.

Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στο Πολεμικό Ναυτικό και μετά από εξετάσεις έλαβε την ειδικότητα της Καρδιολογίας το 1992.

Είναι επεμβατικός καρδιολόγος και έχει την επιστημονική και διοικητική ευθύνη του Αιμοδυναμικού Τμήματος της Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου.

Το τμήμα αυτό είναι το μοναδικό τμήμα στην Κρήτη και καλύπτει όλες τις ανάγκες της Νότιας Ελλάδας

στην Επεμβατική Καρδιολογία. Εφαρμόζει όλες τις σύγχρονες διαγνωστικές και θεραπευτικές μεθόδους για

τη θεραπεία καρδιακών παθήσεων και είναι οργανωμένη έτσι ώστε να εφημερεύει όλο το 24ωρο για όλα

τα νοσοκομεία της Κρήτης.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚ Ε Σ Θ Ε ΣΕΙΣ ΠΟΥ ΚΑΤ Ε ΧΕΙ

• Από τον Σεπτέμβριο του 2021 διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου. • Κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. • Πρόεδρος της Ελληνικής

Καρδιολογικής Εταιρείας. • Πρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ Ε ΡΓΟ Επικεφαλής της Επιτροπής Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης του Ερευνητικού Ινστιτούτου του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου. Παράλληλα, έχει ένα πλούσιο επιστημονικό έργο με δημοσιεύσεις σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και συμμετοχές σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια.

Γράφει ο ΚΩΝΣΤΑΝΤ Ι ΝΟΣ Γ. ΘΩΜ Ο ΠΟΥΛΟΣ, διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος ΓΝΜΑ «Έλενα Βενιζέλου».

40% έχουν φυσιολογικό βάρος. Το αναγόμενο ετήσιο ελληνικό κόστος που εκπορεύεται από την επιδημία της παχυσαρκίας είναι περίπου 3 δισ. ευρώ.

Η παχυσαρκία διακρίνεται σε κεντρικού τύπου με συσσώρευση λίπους στην κοιλιά και σε περιφερική με υποδόρια συσσώρευση λίπους στους γλουτούς-μηρούς

και στήθος-βραχίονες. Στην κεντρική παχυσαρκία η περίμετρος της μέσης στο ύψος του ομφαλού υπερβαίνει τα ανώτερα φυσιολογικά όρια, 88 εκατοστά για τη γυναίκα και 102 για τον άνδρα. Στην περιφερική παχυσαρκία η περίμετρος περί τη λεκάνη είναι σαφώς μεγαλύτερη από την περίμετρο της μέσης. Η εμφάνιση ενός προσώπου με κεντρική παχυσαρκία λέγεται ότι είναι όμοια με «μήλο», ενώ σε περιφερική παχυσαρκία μοιάζει με «αχλάδι». Διαχρονικά έχει καταδειχθεί ότι η κεντρικού τύπου παχυσαρκία συνοδεύεται από περισσότερες επιπλοκές σε σχέση με

την περιφερικού τύπου. Είναι όμως σκόπιμο να τονιστεί ότι τόσο η κεντρική όσο και η περιφερική παχυσαρκία λαμβάνονται υπόψη κατά την εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε παχύσαρκο-υπερτασικό πρόσωπο.

Η ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α ΚΑΙ Η ΥΠ Ε ΡΤΑΣΗ συχνά συνυπάρχουν, με αποτέλεσμα οι αρνητικές τους επιδράσεις να είναι προσθετικές. Η παχυσαρκία προηγείται της εκδήλωσης υπέρτασης και είναι αλήθεια ότι δεν έχουν υπέρταση όλοι οι παχύσαρκοι. Το 35% του πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής είναι παχύσαρκοι με Δείκτη Μάζας

Σώματος πάνω από 30 κιλά κατά τετραγωνικό μέτρο

επιφανείας σώματος (Kg/m2) και από τον υπόλοιπο πληθυσμό με το ίδιο ποσοστό, 35%, είναι υπέρβαροι

με Δείκτη Μάζας Σώματος 25-30 Kg/m2 και 30% μόνον

έχουν φυσιολογικό βάρος με Δείκτη Μάζας Σώματος

κάτω από 25 Kg/m2.

Το ετήσιο κόστος της παχυσαρκίας και των συνεπειών της για την αμερικανική οικονομία ανέρχεται στο

ποσό των 136 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στην Ελλάδα

είμαστε «κάπως καλύτερα» από τους σωματικά ευμεγέ-

θεις Αμερικανούς, αλλά τα τελευταία χρόνια υπάρχει η

τάση να τους φτάσουμε. Έτσι, λοιπόν, ποσοστό 25% του πληθυσμού μας είναι παχύσαρκοι, 35% υπέρβαροι και

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει έντονη επιστημονική δραστηριότητα για τη μελέτη του δίπτυχου παχυσαρκίας-υπέρτασης. Τόσο η παχυσαρκία όσο και η υπέρταση φαίνεται να έχουν γενετικό υπόβαθρο, καθ’ ότι έχουν απομονωθεί γονίδια που συμβάλλουν στην από κοινού εκδήλωση των νόσων. Ειδικά για την παχυσαρκία, τα περισσότερα από τα «ένοχα γονίδια» δρουν κατά τέτοιον τρόπο, ώστε οι φορείς τους να παρουσιάζουν περισσότερη όρεξη και άρα να είναι περισσότερο ευεπίφοροι στην παχυσαρκία. Όσον αφορά στο δίδυμο υπέρτασης-παχυσαρκίας, έχουν ενοχοποιηθεί γονίδια που συμβάλλουν ταυτόχρονα στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης και του σωματικού βάρους.

Εκτός όμως από τη γενετική συνιστώσα, η κύρια αιτία συνύπαρξης των νοσημάτων είναι ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής με ανεξέλεγκτη ποσοτικά και ποιοτικά διατροφή, η έλλειψη σωματικής άσκησης, η υπερβολική κατανάλωση άλατος, η καταθλιπτική συμπεριφορά. Η αλληλεπίδραση των γονιδίων και του περιβάλλοντος - τρόπου ζωής συμβάλλουν τελικά στη διαπίστωση ότι το 60%

ΓΝΜΑ « Ε ΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖ Ε ΛΟΥ»

Γιατί η παχυσαρκία μπορεί

να οδηγήσει σε ΥΠ Ε ΡΤΑΣΗ !

των Αμερικανών υπερτασικών γίνονται παχύσαρκοι και

τηρουμένων των αναλογιών το 35-40% των Ελλήνων.

Τα παχύσαρκα παιδιά έχουν τριπλάσια πιθανότητα

να έχουν υπέρταση σε σχέση με φυσιολογικού βάρους

παιδιά. Η αύξηση του σωματικού βάρους κατά 4 κιλά

στους άνδρες ή 3 κιλά στις γυναίκες, που δεν έχουν

υπέρταση, αυξάνει κατά 20-30% την πιθανότητα ανάπτυξης υπέρτασης σε χρονικό ορίζοντα μόνο 4 ετών. Βλέποντας το πρόβλημα από την αντίθετη οπτική, μείωση του σωματικού βάρους κατά 10 κιλά συνοδεύεται

κατακράτηση άλατος και νερού. Η παχυσαρκία δημιουργεί σύμπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ καρδιάς, αγγείων, νεφρών και νευρικού συστήματος, συνισταμένη των οποίων είναι, εκτός της αύξησης της αρτηριακής πίεσης, η προοδευτική δυσλειτουργία των παραπάνω οργάνων. Η χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων μπορεί να αποτρέψει τη διαιώνιση του φαύλου κύκλου παχυσαρκίας, υπέρτασης και προοδευτικών βλαβών των οργάνων, ως των νεφρών και του καρδιαγγειακού συστήματος. Βασική προτεραιότητα στην αντιμετώπιση του διδύμου

από μείωση της αρτηριακής πίεσης κατά 10mmHg περί-

που, γεγονός που δείχνει με σαφήνεια ότι η αύξηση και

η μείωση του σωματικού βάρους συνοδεύονται από ση-

μαντική επίδραση στα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης.

Ορισμένα αίτια του συνδυασμού υπέρτασης-παχυσαρκίας προέρχονται από το χώρο της Ενδοκρινολογίας

και, εν προκειμένω, θα πρέπει αυτά να αποκλείονται.

Παραδείγματα είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ο υποθυρεοειδισμός, ο υπερπαραθυρεοειδισμός (είτε πρωτογενής είτε λόγω έλλειψης βιταμίνης D) και το σύνδρομο Cushing που συνδυάζεται με υψηλά επίπεδα κορτιζόλης. Τέλος, οι πάσχοντες από ρευματολογικά

προβλήματα που λαμβάνουν χρονίως κορτιζόνη είναι

συχνά παχύσαρκοι ή τουλάχιστον υπέρβαροι και πολλές

φορές έχουν υψηλά επίπεδα αρτηριακής πίεσης.

Η υπέρταση στους παχύσαρκους έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που σηματοδοτούν ιδιαιτερότητες στην αντιμετώπισή της. Οι παχύσαρκοι πάσχουν από τη λεγόμενη «ογκοεξαρτώμενη υπέρταση» που οφείλεται σε

υπέρταση-παχυσαρκία είναι σωστή διατροφή με μειωμένη πρόσληψη λιπαρών και άλατος, η σχεδόν καθημερινή άσκηση και ο ξεκούραστος ύπνος. Σχετικά με τον τελευταίο, πολλοί παχύσαρκοι-υπερτασικοί πάσχουν από σύνδρομο υπνικής άπνοιας με νυκτερινό ροχαλητό, άπνοιες κατά τον ύπνο και, αντιστρόφως, υπνηλία την ημέρα. Γενικά ο ύπνος τους δεν τους ξεκουράζει. Συνηθέστερα οι πάσχοντες από σύνδρομο υπνικής άπνοιας είναι σε μεγάλο βαθμό παχύσαρκοι και υπερτασικοί. Η σωστή αντιμετώπιση του συνδρόμου υπνικής άπνοιας συμβάλλει ευεργετικά τόσο στη μείωση του σωματικού βάρους όσο και στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Οι παχύσαρκοι υπερτασικοί ασθενείς έχουν δυσκολίες στη σωστή ρύθμιση της πίεσης με τα γνωστά φάρμακα, διότι χρειάζονται συνδυασμούς αρκετών φαρμάκων σε μεγαλύτερες δοσολογίες σε σχέση με τα πρόσωπα φυσιολογικού σωματικού βάρους. Ο θεραπευτικός στόχος της αρτηριακής πίεσης για τους παχύσαρκους με υπέρταση είναι κάτω από 140/90mmHg, όπως ισχύει για

τους υπόλοιπους υπερτασικούς. Εάν υπάρχει ιστορικό

καρδιαγγειακού επεισοδίου, π.χ. έμφραγμα μυοκαρδίου

ή εγκεφαλικό, τότε η αρτηριακή πίεση μπορεί να είναι

λίγο χαμηλότερη. Επειδή ο παχύσαρκος υπερτασικός

πάσχει συγχρόνως από επιπρόσθετες νοσηρότητες, όπως η υπερχοληστερολαιμία και ο σακχαρώδης δια-

βήτης, η αντιμετώπιση των παθήσεων αυτών κρίνεται

επιτακτική για τη συνολική μείωση του καρδιαγγειακού

τους κινδύνου.

Η πρόληψη παχυσαρκίας και υπέρτασης πρέπει να

αρχίζει από τη σχολική ηλικία όχι με αποσπασματικό

τρόπο σε κάθε οικογένεια ξεχωριστά, αλλά με οργα-

νωμένες κινητοποιήσεις από φορείς που προάγουν την

υγεία. Είναι εξάλλου γνωστό ότι πολλές φορές οι ίδιοι

οι γονείς έχουν πλήρη άγνοια των δυσμενών συνεπειών

της υπέρτασης και της παχυσαρκίας.

Φορέας προαγωγής της υγείας με δραστηριοποίηση

στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι

το Ελληνικό Ίδρυμα Καρδιολογίας. Το ΕΛΙΚΑΡ, μέσω

προγράμματος ενημέρωσης των παιδιών και εφήβων

στα σχολεία, συμβάλλει διαχρονικά στην ενημέρωση

των μαθητών σχετικά με τις ευεργετικές συνέπειες της

άσκησης και του σωστού τρόπου διατροφής. Ανάλογες

δράσεις για τη μείωση της εξάπλωσης της παχυσαρ-

κίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο πραγματοποιούνται μέσω ειδικών προγραμμάτων με πρωτοπόρο το πρόγραμμα EPODE (Ensemble, Prevenons l’Obesite Des Enfants) στη Γαλλία.

Η προσωπική μου εμπειρία από την ενημέρωση των παιδιών του Δημοτικού και του Γυμνασίου υπό τη σκέπη του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας είναι πολύ θετική. Πράγματι, κατά τη διάρκεια των ενημερωτικών παρουσιάσεων στα σχολεία, οι μικροί μαθητές παρακολουθούν με αξιοσημείωτη προσοχή και συμμετέχουν ενεργά με πολλές ερωτήσεις, γεγονός που σηματοδοτεί

Κ Ώ ΝΣΤΑΝΤ Ι ΝΟΣ Γ. Θ Ώ Μ Ο ΠΟΎΛΟΣ

ότι η πρόληψη θα πρέπει να ξεκινά από το σχολείο και ότι τα παιδιά πρέπει να ευαισθητοποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα σε θέματα που αφορούν στη σωματική και πνευματική τους υγεία. Η ευρύτερη συνεισφορά των λειτουργών της υγείας

σε προγράμματα ενημέρωσης πρέπει να αποτελεί σημαντική προτεραιότητα του ιατρικού λειτουργήματος.

Η ανάγκη ανάπτυξης προγραμμάτων προαγωγής της υγείας στα σχολεία οφείλει να έχει πανελλαδική εμβέλεια, να ρυθμίζεται από τις ανά την Ελλάδα περιφέρειες

σε συνεργασία με φορείς όπως το Ελληνικό Ίδρυμα Καρδιολογίας ή άλλους ανάλογους που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικά εδάφια της Ιατρικής.

ΧΡ Η ΣΙΜΕΣ ΟΔΗΓ Ι ΕΣ Θα πρέπει να έχουμε επίγνωση τόσο του σωματικού μας βάρους όσο και των επιπέδων της πίεσής μας. Έτσι λοιπόν προτείνεται να έχουμε μια σωστή ζυγαριά και να ελέγχουμε το σωματικό μας βάρος 1-2 φορές εβδομαδιαίως το πρωί. Επίσης, με μια απλή μεζούρα θα μπορούμε να έχουμε ακριβή εκτίμηση του κοιλιακού μας λίπους. Τοποθετούμε τη μεζούρα στη μέση στο σημείο που προέχει περισσότερο η κοιλιακή χώρα: περίπου στο ύψος του ομφαλού.

Τέλος, χρησιμοποιούμε έγκυρο ηλεκτρονικό πιεσόμετρο βραχίονα για τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης κατ’ οίκον. Στο σπίτι η αρτηριακή πίεση πρέπει να είναι κάτω από 135/85 mmHg και το φυσιολογικό σωματικό

βάρος κατά τετραγωνικό μέτρο επιφανείας σώματος

είναι 20-25 κιλά.

Για τους ενήλικες μη υπερτασικούς, η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης συνιστάται να γίνεται 1-2 φορές το χρόνο, ενώ για τους υπερτασικούς 1-2 φορές την εβδομάδα πρωί, πριν από τη λήψη των αντιυπερτασικών φαρμάκων και βράδυ προ του δείπνου. ■

Ο Κωνσταντίνος Γ. Θωμόπουλος είναι ειδικός σε θέματα Κλινικής Καρδιολογίας με έμφαση στην Προληπτική

Καρδιολογία και την Υπέρταση. Επίσης έχει ιδιαίτερη κλινική εμπειρία στην αντιμετώπιση καρδιοπαθειών

στην κύηση.

Έχει μετεκπαιδευτεί στην Α’ Καρδιολογική Κλινική του ΕΚΠΑ και στο Istituto Auxologico Italiano (Νοσοκομείο San Luca, Μιλάνο, Ιταλία). Κατέχει διπλώματα εξειδίκευσης στην Κλινική Υπέρταση από την Ευρωπαϊκή

και την Αμερικανική Εταιρεία Υπέρτασης, ενώ από 2ετίας είναι πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας «Υπέρταση

στις Γυναίκες» της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης.

Έχει 200 δημοσιεύσεις σε διεθνή αναγνωρισμένα περιοδικά, >150 δημοσιεύσεις σε ελληνόγλωσσα περιοδικά, >500 συμμετοχές σε περιλήψεις διεθνών συνεδρίων, >150 συμμετοχές σε περιλήψεις ελληνόγλωσσων συνεδρίων, ενώ έχει συγγράψει >10 κεφάλαια σε διεθνή βιβλία καρδιολογικού ενδιαφέροντος. Ήταν προσκεκλημένος ομιλητής ή πρόεδρος σε >200 διεθνή ή ελληνικά συνέδρια.

Σήμερα είναι διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος ΓΝΜΑ «Έλενα Βενιζέλου».

|

Πώς η παχυσαρκία μπορεί

να επηρεάσει τον ΘΥΡΕΟΕΙΔ Η !

Γράφει ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΚΟΡΑΦΑΣ, χειρουργός θυρεοειδούς & παραθυρεοειδών, επ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, επιστημονικός συνεργάτης Νοσοκομείων

ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ - ΙΑΤΡΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟΥ - ΜΗΤΕΡΑ

- ΥΓΕΙΑ.

Ο ΘΥΡΕΟΕΙΔ Η Σ ΑΔ Ε ΝΑΣ -παρά το μικρό του μέγεθοςμπορεί να παρουσιάσει πληθώρα παθήσεων, τόσο καλοήθων όσο και κακοήθων. Οι παθήσεις του θυρεοει-

δούς είναι οι συνηθέστερες παθήσεις των ενδοκρινών

αδένων. Από την άλλη, η παχυσαρκία έχει προσλάβει διαστάσεις επιδημίας στις περισσότερες δυτικές χώρες, κυρίως λόγω της καθιστικής ζωής και των κακών διατροφικών συνηθειών. Πού «συναντώνται» η παχυσαρκία και ο θυρεοειδής;

ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜ ΟΣ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α

Ο υποθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται από μειωμένη πα-

ραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, που υπολείπεται των αναγκών του οργανισμού. Χαρακτηρίζεται από πληθώρα κλινικών εκδηλώσεων, μία από τις οποίες είναι η αύξηση του σωματικού βάρους (παχυσαρκία). Και αυτό σε αντίθεση με τον υπερθυρεοειδισμό (αυξημένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών), όπου η απώλεια βάρους αποτελεί χαρακτηριστικό κλινικό εύρημα (παρά την αυξημένη όρεξη). Όταν ο υποθυρεοειδισμός εμφανιστεί σε μικρή (παιδική) ηλικία, πέραν της παχυσαρκίας, μπορεί να παρατηρηθεί χαρακτηριστική αλλαγή στην εικόνα του σώματος (οιδηματώδες πρόσωπο, διογκωμένη γλώσσα κ.λπ.).

ΚΑΡΚ Ι ΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥ Σ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α H παχυσαρκία έχει αναγνωριστεί ότι συνδυάζεται με διάφορες παθήσεις, όπως υπέρταση, υπερχοληστεριναιμία, σακχαρώδη διαβήτη, στεφανιαία νόσο, αρθροπάθειες, αλλά και με διάφορες μορφές καρκίνου (π.χ. μαστού, παχέος εντέρου κ.λπ.). Κάποιοι μάλιστα ερευνητές έχουν υποστηρίξει ότι ένα σημαντικό ποσοστό (έως 20%) διαφόρων μορφών καρκίνου μπορεί να σχετίζονται με την παχυσαρκία.

Ειδικά όσον αφορά τον διαφοροποιημένο (θηλώδη/θυλακιώδη) καρκίνο του θυρεοειδούς, παρά το ότι υπάρχουν και περί του αντιθέτου βιβλιογραφικές αναφορές, φαίνεται ότι υπάρχει συσχέτιση της νόσου με την παχυσαρκία. Τα ευρήματα αυτά έχουν επιβεβαιωθεί και σε μετα-αναλύσεις που περιλαμβάνουν μεγάλο αριθμό ασθενών.

Σε πρόσφατη μελέτη διαπιστώθηκε ότι στους υπέρβαρους ασθενείς (Δείκτης Μάζας Σώματος, BMI = 25 - 29 kg/m2) και στους παχύσαρκους (BMI ≥30 kg/m2) παρατηρείται σχετικά αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης θηλώδους καρκίνου θυρεοειδούς (κατά 1,26 και 1,30 φορές, αντίστοιχα, σε σχέση με τα φυσιολογικού βάρους άτομα). Επίσης, στους υπέρβαρους και στους παχύσαρκους ασθενείς, παρατηρούνται με τριπλάσια και πενταπλάσια (αντίστοιχα) συχνότητα μεγάλου μεγέθους (>4 cm) θηλώδεις καρκίνοι θυρεοειδούς σε σχέση με τα φυσιολογικού σωματικού βάρους άτομα (ΒΜΙ 18,5 - 25 kg/m2). Εκτιμάται ότι ένας στους 6 θηλώδεις καρκίνους θυρεοειδούς μπορούν να αποδοθούν στην παχυσαρκία. Από αυτούς τους καρκίνους, περίπου τα δύο τρίτα αντιστοιχούν σε ευμεγέθεις όγκους (>4 cm).

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ

Από τα παραπάνω καθίσταται φανερή η σημαντική

σημασία του υγιεινού τρόπου ζωής (περιλαμβάνεται

και η πρόληψη της παχυσαρκίας) για την πρόληψη

διαφόρων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένου και του

καρκίνου θυρεοειδούς.

ΘΥΡΕΟΕΙΔΕΚΤΟΜ Η ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α

Σε γενικές γραμμές, κάθε επέμβαση γίνεται πιο δύσκο-

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

λη, όταν ο ασθενής είναι παχύσαρκος. Αυτό ισχύει και

για τις επεμβάσεις θυρεοειδούς. Οι δυσκολίες αυτές

μπορεί να έχουν δύο σκέλη: Α. Το πρώτο αφορά τη διασωλήνωση της τραχείας. Οι επεμβάσεις θυρεοειδούς γίνονται υπό γενική

αναισθησία, για την οποία απαιτείται η τοποθέτηση

ενός τραχειοσωλήνα (δηλαδή ενός σωλήνα εντός της

τραχείας), μέσω του οποίου γίνεται ο αερισμός των

πνευμόνων στη διάρκεια της επέμβασης. Η διασωλήνωση της τραχείας μπορεί να είναι δυσχερής στους παχύσαρκους ασθενείς, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για μεγάλου βαθμού αύξηση των διαστάσεων του θυρε-

οειδούς. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί -πέραν των δυσκολιών λόγω σωματότυπου του παχύσαρκου ασθενούς- να ασκείται πίεση επί της τραχείας εκ των έξω (από τον διογκωμένο θυρεοειδή) με αποτέλεσμα τη μετατόπιση της τραχείας προς την αντίθετη πλευρά ή/και τη στένωση του αυλού της. Για το λόγο αυτόν ο αναισθησιολόγος θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος για μία δύσκολη διασωλήνωση (χρήσιμο είναι να υπάρχει η κατάλληλη συσκευή για video-λαρυγγοσκόπηση).

Β. Το δεύτερο αφορά αυτή καθ’ αυτή την επέμβαση. Στους παχύσαρκους ασθενείς η θυρεοειδεκτομή είναι τεχνικά δυσκολότερη σε σύγκριση με τους ασθενείς με φυσιολογικό σωματικό βάρος. Συχνά οι ασθενείς αυτοί παρουσιάζουν βραχύ τράχηλο (ενίοτε φαίνεται ότι η κεφαλή συνέχεται σχεδόν με τον θώρακα), με αποτέλεσμα να περιορίζεται ο διαθέσιμος χώρος μέσω του οποίου ο χειρουργός θα πρέπει να εκτελέσει την επέμβαση. Το βάθος επίσης του τραχήλου (κατά την προσθιοπισθία διάμετρο) είναι μεγαλύτερο στα

παχύσαρκα άτομα σε σύγκριση με τα φυσιολογικού

σωματικού βάρους άτομα και αυτό είναι ένα επιπλέον πρόβλημα.

Επιπρόσθετες δυσκολίες αναμένονται επίσης σε κάποιες ιδιαίτερες καταστάσεις, όπως:

1. Σε καταδυόμενη βρογχοκήλη. Σε αυτή την περίπτωση ο θυρεοειδής αδένας, μη βρίσκοντας χώρο στον τράχηλο για να αυξηθεί σε μέγεθος, «καταδύεται» στο θώρακα, πίσω από την κλείδα (δεξιά και αριστερά) και το στέρνο.

2. Σε συνυπάρχουσα θυρεοειδίτιδα. Σε αυτή την περίπτωση η αποκόλληση του αδένα από την τραχεία γίνεται με μεγαλύτερη δυσκολία.

3. Σε τοξική βρογχοκήλη. Η τοξική βρογχοκήλη χαρακτηρίζεται από αυξημένη παραγωγή θυρεοειδών ορμονών (υπερθυρεοειδισμό). Η αγγείωση του θυρεοειδούς αδένα είναι αυξημένη, ενώ η υφή του αδένα

χαρακτηρίζεται από ευθρυπτότητα, πράγμα που δυσχεραίνει τους χειρουργικούς χειρισμούς.

4. Σε συνδυασμό των παραπάνω (π.χ. καταδυόμενη τοξική βρογχοκήλη). Οι παθήσεις που μπορεί να συνυπάρχουν είναι ένα επιπλέον πρόβλημα. Οι παχύσαρκοι ασθενείς συχνά παρουσιάζουν συνυπάρχουσες παθήσεις, που θα

πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πριν από την επέμβαση

αφαίρεσης του θυρεοειδούς, ώστε αυτή να γίνει με

τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια. Για παράδειγμα, συχνά

συνυπάρχει σακχαρώδης διαβήτης, που χρειάζεται τη

σωστή ρύθμιση πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την επέμβαση. Η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη και να γίνονται οι σωστοί θεραπευτικοί χειρισμοί, ώστε ο ασθενής να είναι μεν καλυμμένος όσον αφορά στην αντιπηκτική δράση, χωρίς όμως να εκτίθεται στον κίνδυνο εμφάνισης αι-

μορραγίας είτε κατά τη διάρκεια της επέμβασης είτε μετεγχειρητικά.

Τονίζεται, τέλος, ότι οι επεμβάσεις θυρεοειδούς

δεν περιλαμβάνουν μόνο τη θυρεοειδεκτομή. Συχνά, σε ασθενείς με καρκίνο θυρεοειδούς, χρειάζεται να γίνουν περισσότερες εκτεταμένες επεμβάσεις, όπως θυρεοειδεκτομή με ταυτόχρονο λεμφαδενικό καθαρισμό του τραχήλου. Οι επεμβάσεις αυτές είναι τεχνικά δυσκολότερες και παρατείνουν τη διάρκεια της επέμβασης. Οι δυσκολίες που ούτως ή άλλως έχουν οι εκτεταμένες αυτές επεμβάσεις θυρεοειδούς καθίστανται ακόμη μεγαλύτερες στους παχύσαρκους ασθενείς, για τους λόγους που έχουν ήδη αναλυθεί παραπάνω.

ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α ΜΕΤΑ ΑΠ Ο ΕΠΕΜΒΑ ΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥ Σ Ένα πολύ συχνό ερώτημα των ασθενών που πρόκειται να υποβληθούν σε επέμβαση αφαίρεσης θυρεοειδούς

είναι «αν θα πάρουν βάρος» μετά την επέμβαση. Η

απάντηση σε αυτό είναι ΟΧΙ και αυτό γιατί μετά την επέμβαση ο ασθενής λαμβάνει θυρεοειδική ορμόνη από το στόμα (λεβοθυροξίνη). Η θεραπεία αυτή χαρακτηρίζεται σαν θεραπεία υποκατάστασης, γιατί υποκαθιστά τη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς (στον καρκίνο θυρεοειδούς χορηγούνται κάπως μεγαλύτερες δόσεις λεβοθυροξίνης για συγκεκριμένους λόγους). Στόχος στη θεραπεία υποκατάστασης είναι ο ασθενής να είναι «ευθυρεοειδικός», δηλαδή τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών να είναι εντός των φυσιολογικών ορίων. Εφόσον αυτό επιτευχθεί με τη μετεγχειρητική αγωγή που θα λάβει ο ασθενής, δεν πρόκειται να αλλάξει η ζωή του (και ούτε φυσικά «να πάρει βάρος»). ■

Γ Έ ΏΡΓΙΟΣ ΣΑΚΟΡΑΦΑΣ

Ο Γεώργιος Σακοράφας είναι εξειδικευμένος χειρουργός θυρεοειδούς & παραθυρεοειδών. Είναι επ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. συντονιστής διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής «ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ», επιστημονικός συνεργάτης Νοσοκομείων ΕΥΓΕΝΙΔΕΙΟ - ΙΑΤΡΙΚΟ ΨΥΧΙΚΟΥ - ΜΗΤΕΡΑ - ΥΓΕΙΑ.

Διαθέτει μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση των χειρουργικών παθήσεων θυρεοειδούς & παραθυρεοειδών, με μακρόχρονη, συνεχή, συστηματική και σε βάθος ενασχόληση με το γνωστικό αυτό αντικείμενο.

Έχει εκτελέσει περί τις 2.700 θυρεοειδεκτομές (σε 480 ασθενείς με ταυτόχρονο λεμφαδενικό καθαρισμό

για καρκίνο θυρεοειδούς) και περισσότερες από 320 παραθυρεοειδεκτομές. Με μεγάλη εμπειρία και με

θητεία σε θέσεις ευθύνης σε μεγάλα νοσοκομεία και το Πανεπιστήμιο των Αθηνών, διαθέτει την εμπειρία για την αντιμετώπιση ακόμη και δύσκολων - επιπλεγμένων περιστατικών (καρκίνος θυρεοειδούς με εκτεταμένη διασπορά, επανεπεμβάσεις για υποτροπή καρκίνου θυρεοειδούς, βαθιά καταδυόμενες στο θώρακα βρογχοκήλες, υποτροπή υπερπαραθυρεοειδισμού, έκτοπα αδενώματα, θυρεοειδεκτομή σε παιδιά, καρκίνος θυρεοειδούς στην εγκυμοσύνη κ.λπ.).

Πώς συνδέονται η παχυσαρκία,

αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα!

για τους άνδρες ή κάτω από 50mg/dl για τις γυναίκες ή ιστορικό θεραπείας για χαμηλή καλή χοληστερόλη.

• Υψηλής αρτηριακής πίεσης, πάνω από 130/85 mm Hg ή ιστορικό θεραπείας υπέρτασης.

• Υψηλού σακχάρου νηστείας, πάνω από 100 mg/ dl, ή ύπαρξης διάγνωσης διαβήτη τύπου 2.

ΑΙΤ Ι ΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡ Ο ΜΟΥ

Γράφει η ΕΛΕΝΗ ΚΟΜΝΗΝΟΥ, ρευματολόγος, διευθύντρια Κλινικής Αυτοάνοσων Ρευματικών Παθήσεων Μetropolitan General.

ΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ Σ Υ ΝΔΡΟΜΟ μπορεί να χαρακτηριστεί και ως μάστιγα της σύγχρονης εποχής, που χαρακτηρίζεται από την καθιστική ζωή και την πρόχειρη και συνήθως κακή διατροφή. Τα ποσοστά των ανθρώπων με μεταβολικό σύνδρομο αυξάνονται συνεχώς στον δυτικό κόσμο. Το 25% των ενηλίκων παγκοσμίως έχει μεταβολικό σύνδρομο.

Το μεταβολικό σύνδρομο είναι ο συνδυασμός (σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη):

• Κεντρικής παχυσαρκίας, η παρουσία της οποίας είναι απαραίτητη για να διαγνωστεί κάποιος με μεταβολικό σύνδρομο.

• Υψηλών τριγλυκεριδίων, πάνω από 150 mg/dl ή ιστορικό θεραπείας υψηλών τριγλυκεριδίων.

• Χαμηλής HDL χοληστερόλης, κάτω από 40mg/dl

Η ακριβής αιτία του συνδρόμου δεν είναι ακόμα γνωστή, υπάρχουν όμως μελέτες που δείχνουν ότι τόσο η αντίσταση στην ινσουλίνη όσο και η κεντρική παχυσαρκία παίζουν βασικό ρόλο. Επίσης, ανάλογα με τις

διάφορες εθνικές ομάδες, διάφοροι γενετικοί παράγοντες, το γήρας, η καθιστική ζωή, το κάπνισμα και οι φλεγμονώδεις καταστάσεις, μπορούν να επηρεάσουν την έκφραση του συνδρόμου.

Η αλληλεπίδραση μεταξύ του μεταβολικού και του ανοσοποιητικού συστήματος παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον πρόσφατα. Οι αδιποκίνες (λεπτίνη κ.ά.) είναι ουσίες που ασκούν μια ποικιλία μεταβολικών δραστηριοτήτων στο μεταβολικό σύνδρομο και εμπλέκονται στη ρύθμιση τόσο των φλεγμονωδών διεργασιών όσο και της αυτοανοσίας που εμφανίζονται σε αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις.

Ασθενείς με αυτοφλεγμονώδη νοσήματα -όπως η ουρική αρθρίτιδα- και εκείνοι με Αυτοάνοσα Ρευματικά Νοσήματα (AΡΝ), όπως ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα, το Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο, η Αγκυλοποιητική Σπονδυλίτιδα και οι αγγειίτιδες μεταξύ άλλων, έχουν αυξημένη συχνότητα μεταβολικού συνδρόμου.

Παρά τις πρόσφατες προόδους στη θεραπεία των AΡΝ, η επίπτωση της καρδιαγγειακής νόσου παραμένει υψηλή. Το μεταβολικό σύνδρομο θα μπορούσε να είναι ο σύνδεσμος μεταξύ των καρδιαγγειακών νοσημάτων και των AΡΝ.

το μεταβολικό σύνδρομο και τα

Η συχνότητα του μεταβολικού συνδρόμου σε ορισμένες AΡΝ είναι περίπου 36%.

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ Σ Υ ΝΔΡΟΜΟ ΚΑΙ ΟΥΡΙΚ Η ΑΡΘΡ Ι ΤΙΔΑ

Η ουρική αρθρίτιδα είναι μια αυτοφλεγμονώδης νόσος που προκαλείται από την εναπόθεση κρυστάλλων

ουρικού μονονάτριου εντός των αρθρικών αρθρώσε-

ων. Αυτή η ασθένεια έχει παραδοσιακά συσχετιστεί με άλλες συννοσηρότητες, όπως η παχυσαρκία, η

αρτηριακή υπέρταση και η ανώμαλη ομοιόσταση των

λιπιδίων και της γλυκόζης, που περιλαμβάνονται στο

μεταβολικό σύνδρομο. Η συχνότητα του μεταβολικού

συνδρόμου στην ουρική αρθρίτιδα κυμαίνεται μεταξύ

37% και 51%.

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ Σ Υ ΝΔΡΟΜΟ ΚΑΙ

ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔ Η Σ ΑΡΘΡ Ι ΤΙΔΑ Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μια χρόνια συστηματική φλεγμονώδης νόσος που σχετίζεται με το

μεταβολικό σύνδρομο και αυξημένο κίνδυνο για καρδι-

αγγειακή νόσο. Η συχνότητα του μεταβολικού συνδρόμου σε ασθενείς με Ρ.Α. κυμαίνεται από 14 έως 56%.

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ Σ Υ ΝΔΡΟΜΟ ΚΑΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΣ ΕΡΥΘΗΜΑΤΩ ΔΗΣ ΛΥ ΚΟΣ Ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ) αποτελεί πρωτότυπο αυτοάνοσης νόσου, που χαρακτηρίζεται από παραγωγή αυτοαντισωμάτων, που οδηγούν σε συστηματικές εκδηλώσεις. Οι ασθενείς με ΣΕΛ έχουν υψηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου με πρόωρη αθηροσκλήρωση και αγγειακή σκλήρυνση. Είναι

γνωστό ότι ο κίνδυνος καρδιαγγειακών επεισοδίων

σε ασθενείς με ΣΕΛ είναι 7-17 φορές υψηλότερος από

αυτόν στον γενικό πληθυσμό.

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ Σ Υ ΝΔΡΟΜΟ ΚΑΙ

ΣΠΟΝΔΥΛΟΑΡΘΡΟΠ ΑΘΕΙΕΣ

Η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα (AS) και η ψωρια-

Έ ΛΈΝΗ ΚΟΜΝΗΝΟΎ

σική αρθρίτιδα είναι χρόνιες φλεγμονώδεις ρευματικές νόσοι, οι οποίες προσβάλλουν κυρίως τις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης, τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις, καθώς και τις περιφερικές αρθρώσεις.

Η θεραπεία του μεταβολικού συνδρόμου κινείται σε

δύο βασικούς άξονες, την πρωτογενή παρέμβαση

και τη δευτερογενή παρέμβαση (φαρμακευτική αγωγή).

Η πρωτογενής παρέμβαση έχει να κάνει με έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής:

• μέτρια μείωση στις προσλαμβανόμενες θερμίδες, ώστε να επιτευχθεί μια μείωση του βάρους 5-10% μέσα στον πρώτο χρόνο,

• αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, άσκηση,

• αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες,

• διακοπή καπνίσματος.

Στα άτομα στα οποία οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν είναι αρκετές και τα οποία έχουν υψηλό κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, χρειάζεται φαρμακευτική

αγωγή. Η φαρμακευτική αγωγή στρέφεται εναντίον των ξεχωριστών παραμέτρων του μεταβολικού συνδρόμου, όπως η υπερλιπιδαιμία, η αυξημένη αρτηριακή πίεση και η αντίσταση στην ινσουλίνη με τη συνοδό υπεργλυκαιμία.

ΣΥΜΠΕΡΑ ΣΜΑΤΑ • Το μεταβολικό σύνδρομο έχει μεγάλη επίδραση στην ποιότητα ζωής των ασθενών με AΡΝ.

• Σε ασθενείς με ΣΕΛ καθώς και άλλες AΡΝ, το μεταβολικό σύνδρομο σχετίζεται με νέα βλάβη οργάνων, νέα αγγειακά συμβάντα και αυξημένη θνησιμότητα.

• Το μεταβολικό σύνδρομο και τα AΡΝ μοιράζονται ανοσολογικούς μηχανισμούς, με αποτέλεσμα η αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου να πρέπει να είναι ένας στόχος στη θεραπεία των AΡΝ.

• Αναμένουμε περαιτέρω βελτιώσεις στην πρόληψη και τη θεραπεία του. ■

Η Ελένη Κομνηνού είναι ρευματολόγος, διευθύντρια της Κλινικής Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων

του Metropolitan General, υπεύθυνη Τμήματος Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων Κύησης του Μητέρα και Clinical Assistant Professor του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

Έχει ειδικευτεί στην Παθολογία και τη Ρευματολογία στην Α’ Παθολογική Προπαιδευτική Κλινική (ΑΠΠΚ)

του Λαϊκού Νοσοκομείου και στη Ρευματολογική Κλινική του Ασκληπιείου Βούλας.

Είναι επίσημο μέλος της Ελληνικής Ανοσολογικής Εταιρείας, επίσημο και επίτιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Αναπαραγωγής (ESHRI) και μέλος της Ερευνητικής ομάδας της Α’ ΠΠΚ του Λαϊκού Νοσοκομείου.

Έχει μακροχρόνια εμπειρία στο πεδίο της Κύησης και των Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων, καθώς και της Οστεοπόρωσης.

Ποιες ΟΡΜΟΝΙΚ Ε Σ ΔΙΑΤΑΡΑΧ Ε Σ

οφείλονται

στην παχυσαρκία!

Γράφει ο ΕΥΘΥ ΜΙΟΣ ΚΑΠ Α ΝΤΑΗΣ, παθολόγος με εξειδίκευση στον

σακχαρώδη διαβήτη, πρόεδρος Ελληνικής

Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας.

MΕΤΑΒΟΛΙΣΜ ΟΣ ΤΩΝ ΣΤΕΡΙΝΟΕΙΔ Ω Ν ΟΡΜΟΝ Ω Ν ΣΤΟΝ ΛΙΠ Ω ΔΗ ΙΣΤΟ

O λιπώδης ιστός έχει την ικανότητα να εναποθηκεύει εντός του στερινοειδείς ορμόνες. Yπάρχει συσχέτιση μεταξύ των συγκεντρώσεων πλάσματος αυτών των ορμονών και των συγκεντρώσεών τους στους ιστούς, εκτός από τα οιστρογόνα. H σχέση της ιστικής συγκέντρωσης προς τη συγκέντρωση πλάσματος είναι γενικά μεγαλύτερη της μονάδας και φανερώνει είτε παθητική ή ενεργητική παγίδευση εντός του λίπους είτε τοπική σύνθεση. Eπιπλέον, δεν υπάρχει διαφορά στην ιστική συγκέντρωση των στεροειδών, όσον αφορά στον εντοπισμό τους τοπογραφικά στον λιπώδη ιστό του σώματος. Eπομένως, ο λιπώδης ιστός αποτελεί ένα μέρος αποθήκευσης των στερινοειδών ορμονών, στον οποίο αντιστοιχούν ποσότητες από 40 έως 400 φορές μεγαλύτερες από αυτές του πλάσματος.

ΟΤΙ Η ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α συνοδεύεται από

πολλές και ποικίλες παθολογικές καταστάσεις. Οι κυριότερες και γνωστότερες επιπλοκές της είναι οι καρδιαγγειακές, οι μεταβολικές, οι ορθοπαιδικές και οι επιπλοκές

από το πεπτικό. H παχυσαρκία, αν και σπάνια οφείλεται

σε κάποια ενδοκρινοπάθεια, συνοδεύεται πολύ συχνά

από ενδοκρινολογικές διαταραχές. Oι διαταραχές αυτές

συναντώνται σε άνδρες και γυναίκες, ενώ η συχνότητα

εμφάνισής τους αυξάνεται παράλληλα με την αύξηση

του βαθμού του υπερβάλλοντος βάρους.

H παχυσαρκία, λοιπόν, προκαλεί κυρίως διαταρα-

χές των στερινοειδών ορμονών και της ινσουλίνης. H

ινσουλίνη παράγεται από το πάγκρεας, ενώ οι στερινοειδείς ορμόνες από το φλοιό των επινεφριδίων και

από τους γεννητικούς αδένες. Όλες οι στερινοειδείς

ορμόνες προέρχονται από τη χοληστερόλη και διακρί-

νονται ανάλογα με τον αριθμό ατόμων άνθρακος του μορίου τους σε κορτιζόλη, αλδοστερόνη, ανδρογόνα

και οιστρογόνα.

Yπάρχουν πολλοί τύποι ανδρογόνων, αλλά το κυ-

ριότερο και δραστικότερο είναι η τεστοστερόνη. Aυτή

παράγεται κυρίως από τους όρχεις και σε μικρότερες

ποσότητες από το φλοιό των επινεφριδίων και τις ωοθήκες. Kυρίως στο φλοιό των επινεφριδίων παράγεται το ασθενές ανδρογόνο δεϋδροεπιανδροστερόνη (DHEA), το οποίο μεταβολίζεται μερικώς στα ακόμη ασθενέστερα ανδρογόνα επιανδροστερόνη, ανδροστερόνη και αιτιοχολανολόνη. Tα οιστρογόνα διακρίνονται σε τρεις τύπους, την οιστραδιόλη που είναι το ισχυρότερο, την οιστριόλη και την οιστρόνη. Aυτά παράγονται κυρίως στις ωοθήκες, ενώ μικρές ποσότητές τους παράγονται στο φλοιό των επινεφριδίων και τους όρχεις.

Kυρίως στον λιπώδη ιστό, αλλά και στο ήπαρ και στο δέρμα, συμβαίνει περιφερική μετατροπή των ανδρογόνων σε οιστρογόνα. H μετατροπή των ανδρογόνων καταλύεται από το ένζυμο αρωματάση, το οποίο μετατρέπει την τεστοστερόνη σε οιστραδιόλη, καθώς και την Δ4-ανδροστενεδιόνη (Δ4-A) σε οιστρόνη. Eκτός της αρωματοποίησης των ανδρογόνων σε οιστρογόνα, η Δ4-A μετατρέπεται με το ένζυμο 17β-υδροξυστεροειδική δεϋδρογενάση σε τεστοστερόνη, με δυνατότητα αρωματοποίησης έπειτα σε οισταδιόλη. Πάλι με την 17β-υδροξυστεροειδική δεϋδρογενάση μετατρέπεται και η οιστραδιόλη σε οιστρόνη. Aυτή η μετατροπή αναστέλλεται από την DHEA και την DHEA-S, ενώ η δραστικότητα της αρωματάσης αυξάνεται από την κορτιζόλη.

Tο μέγεθος της αρωματοποίησης των ανδρογόνων αυξάνεται παράλληλα με την αύξηση του σωματικού βάρους και δεν διαφέρει στα δύο φύλα. H δραστικότητα της αρωματάσης δεν εξαρτάται από τον εντοπισμό της στις διάφορες τοπογραφικές θέσεις του λιπώδους ιστού στο ανθρώπινο σώμα, αλλά όμως μειώνεται με την απώλεια βάρους. Eπομένως, ο λιπώδης ιστός είναι μια σημαντική θέση, όσον αφορά στο μεταβολισμό των στερινοειδών ορμονών περιφερικά. Oυσιαστικά ο λιπώδης ιστός αποτελεί έναν ενδοκρινή αδένα, το μέγεθος και η λειτουργία του οποίου είναι απαραίτητο να εκτιμηθεί, πριν αποφασισθεί κάποια ορμονοθεραπεία στην παχύσαρκη γυναίκα.

ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α ΚΑΙ ΑΥΞΗΜ Ε ΝΗ Ε ΚΚΡΙΣΗ ΚΟΡΤΙΖΟΛΗΣ

O ρυθμός έκκρισης της κορτιζόλης είναι ευθέως ανάλογος του σωματικού βάρους. Aνάλογη αύξηση στην παραγωγή κορτιζόλης που παρατηρείται στην παχυ-

σαρκία προκλήθηκε και σε φυσιολογικά άτομα, όταν

αυτά με υπερσιτισμό έγιναν παχύσαρκα. Aντίθετα, η απώλεια βάρους μειώνει το ρυθμό παραγωγής της

κορτιζόλης. Όμως δεν ασκεί επίδραση μόνον το ποσό

των θερμίδων, αλλά και η ποιότητα της τροφής, αφού

δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη αυξάνει

την έκκριση κορτιζόλης. Συγχρόνως, με την αύξηση

στην παραγωγή της κορτιζόλης, υφίσταται και αυξημένος μεταβολισμός της. Eπομένως, είναι δυνατόν να

μετρούνται φυσιολογικές τιμές κορτιζόλης πλάσματος

σε παχύσαρκα άτομα, αλλά το ποσό των 17-υδροξυκορτικοστεροειδών στα ούρα 24ώρου των ατόμων

αυτών είναι σαφώς αυξημένο. Yπάρχουν ευρήματα

που συσχετίζουν την αυξημένη κορτιζόλη ορού με την

υπερινσουλιναιμία που συνοδεύει την παχυσαρκία.

ΔΙΑΤΑΡΑΧ Ε Σ ΣΤΕΡΙΝΟΕΙΔ Ω Ν ΟΡΜΟΝ Ω Ν ΣΕ

ΠΑΧ Υ ΣΑΡΚΟΥΣ Α ΝΔΡΕΣ

H αύξηση του σωματικού λίπους στους άνδρες συνοδεύεται από σειρά ενδοκρινολογικών διαταραχών. Oι

παχύσαρκοι άνδρες και μάλιστα ανάλογα με το βαθμό

της παχυσαρκίας τους έχουν μειωμένες τιμές τεστοστερόνης πλάσματος. Παχύσαρκοι με αύξηση του σωματικού τους βάρους κατά 140% έως 170% από το ιδανικό εμφανίζουν κατά 85% μειωμένη την τεστοστερόνη

τους συγκριτικά με τους φυσιολογικού βάρους άνδρες. Oταν το σωματικό βάρος είναι αυξημένο από 170% έως 200%, η τεστοστερόνη μειώνεται στο 68% των φυσιολογικών, ενώ εάν η αύξηση του σωματικού βάρους είναι μεγαλύτερη του 200% από το ιδανικό, η τεστοστερόνη αυτών των παχύσαρκων ανδρών είναι στο 41% της μέσης τιμής των φυσιολογικών. Eνώ το κλάσμα της ελεύθερης τεστοστερόνης ως ποσοστό αυξάνεται στους παχύσαρκους, συνυπάρχει μια μείωση της απόλυτης τιμής της ελεύθερης τεστοστερόνης με

αποτέλεσμα την υποανδρογοναιμία. Aντίθετα, οι τιμές πλάσματος της οιστραδιόλης και της οιστρόνης είναι σημαντικά αυξημένες λόγω αυξημένης παραγωγής

από την αυξημένη αρωματοποίηση των ανδρογόνων προς οιστρογόνα στους παχύσαρκους, συγκριτικά με τους νορμοβαρείς. Aυτά εδείχθησαν στην κλασική μελέτη του Kley και συνεργατών του, αλλά επιβεβαιώθηκαν από πληθώρα μεταγενέστερων μελετών. H Strain και συνεργάτες περιέγραψαν ένα σύνδρομο υπογοναδοτροφικού υπογοναδισμού σε παχύσαρκους άνδρες οφειλόμενο σε υπεροιστρογοναιμία και χαρακτηριζόμενο από μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης ορού και γοναδοτροφινών, κυρίως της FSH (ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη) και λιγότερο της LH (ωχρινοτρόπος ορμόνη). Oι διαταραχές αυτές βελτιώνονται μετά από χορήγηση θεραπείας η οποία μειώνει τα οιστρογόνα ορού, αλλά και μετά από σημαντική απώλεια

βάρους. Σε άνδρες με μέτρια παχυσαρκία, οι οποίοι χάνουν τόσο βάρος ώστε να επιστρέψουν στο φυσιολογικό, οι τιμές των οιστρογόνων τους μειώνονται σε φυσιολογικά επίπεδα, ενώ συγχρόνως αυξάνονται τα επίπεδα της τεστοστερόνης τους.

Σε υπερβολικά παχύσαρκους άνδρες, η μερική έστω απώλεια του υπερβάλλοντος βάρους συνοδεύεται σε γενικές γραμμές από αύξηση της τεστοστερόνης και της FSH. Aντίθετα, εφόσον το υπερβάλλον βάρος δεν μειωθεί σημαντικά, οι τιμές των οιστρογόνων του πλάσματος ελαττώνονται πολύ λίγο, με αποτέλεσμα οι τιμές της LH να μη μεταβάλλονται. Bέβαια τα δεδομένα αυτά ποικίλλουν, λόγω μιας μεγάλης ατομικής ιδιαιτερότητας σχετικής με τα προαναφερθέντα φαινόμενα. H κινητοποίηση του λίπους κατά τη διάρκεια της απώλειας βάρους συνοδεύεται από απελευθέρωση των στεροειδικών ορμονών, οι οποίες, όπως προαναφέρθηκε, ευρίσκονται εναποθηκευμένες εντός του λιπώδους ιστού. Όμως το αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο κατά τη διάρκεια μιας δίαιτας απώλειας βάρους θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των ενζύμων του μεταβολισμού των οιστρογόνων, όπως έχει ήδη περιγραφεί και για άλλα ένζυμα.

Oι διαταραχές των ορμονών στους άνδρες με ήπια παχυσαρκία είναι προφανώς ελάχιστες. Πρέπει όμως να υπογραμμισθεί το γεγονός ότι αυτοί οι άρρωστοι δεν επισκέπτονται τον γιατρό για το πρόβλημα της παχυσαρκίας όσο δεν παρουσιάζουν μεταβολικές ή καρδιαγγειακές επιπλοκές.

ΔΙΑΤΑΡΑΧ Ε Σ ΣΤΕΡΙΝΟΕΙΔ Ω Ν ΟΡΜΟΝ Ω Ν ΣΕ

ΠΑΧ Υ ΣΑΡΚΕΣ ΓΥΝΑ Ι ΚΕΣ Στις γυναίκες, η παχυσαρκία είναι στενά συνδεδεμέ-

νη με ορμονικά προβλήματα, όπως π.χ. διαταραχές

της εμμήνου ρύσεως, υπερτρίχωση, καθυστέρηση της εμμηνόπαυσης, καρκίνο του ενδομητρίου κ.λπ. H εμφάνιση αυτών των επιπλοκών είναι συχνότερη όσο ο βαθμός της παχυσαρκίας αυξάνεται ή όσο κεντρικότερη είναι η κατανομή του σωματικού λίπους.

Στις εμμηνοπαυσικές παχύσαρκες γυναίκες, τα επίπεδα των οιστρογόνων του πλάσματος είναι αυξημένα. Tο γεγονός αυτό ερμηνεύεται από τον αυξημένο μεταβολισμό των ανδρογόνων σε οιστρογόνα περιφερικά, δηλαδή στον αυξημένο λιπώδη ιστό. Eπομένως, στην ομάδα αυτή των γυναικών, οι συγκεντρώσεις πλάσματος της ολικής οιστραδιόλης και οιστρόνης ευρίσκονται σε πολύ υψηλότερα επίπεδα, συγκριτικά με τις εμμηνοπαυσικές γυναίκες με φυσιολογικό βάρος. Στις παχύσαρκες γυναίκες που ευρίσκονται στη γόνιμη ηλικία, η φυσιολογική έκκριση οιστρογόνων από τις ωοθήκες καθιστά τον προσδιορισμό της υπεροιστρογοναιμίας δύσκολο. Eάν όμως προσδιορισθεί

η μέση τιμή του 24ώρου για την οιστραδιόλη, τότε αποδεικνύεται ότι οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν υψηλότερα επίπεδα οιστραδιόλης από τις φυσιολογικού βάρους. Aυτή η υπεροιστρογοναιμία είναι φαινόμενο αναστρέψιμο και μετά την απώλεια βάρους φυσιολογικοποιείται.

H παχυσαρκία συνοδεύεται από αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων, τόσο από την ωοθήκη όσο και από τα επινεφρίδια. H αύξηση της παραγωγής της τεστοστερόνης, της DHEA και της Δ4-A εμφανίζει θετική συσχέτιση με την αύξηση του σωματικού βάρους. Όμως

αυτή η αύξηση της παραγωγής συνοδεύεται και από

αύξηση της κάθαρσης, με αποτέλεσμα την ελάχιστη ή

μηδενική αύξηση των επιπέδων των ανδρογόνων στο

πλάσμα, των παχύσαρκων γυναικών με κανονική έμμηνο ρύση. Έχει παρατηρηθεί ότι αμηνορροϊκές γυναίκες

με νοσηρή παχυσαρκία έχουν αυξημένες τιμές DHEA-S,

οι οποίες μετά από σημαντική απώλεια βάρους υφί-

στανται μείωση με σύγχρονη επάνοδο στο φυσιολογικό της ωοθηκικής λειτουργίας.

H τεστοστερόνη και η οιστραδιόλη κυκλοφορούν

στο αίμα είτε σε ελεύθερη μορφή είτε συνδεδεμένες με μια πρωτεΐνη που τις μεταφέρει και ονομάζεται δεσμευτική σφαιρίνη των φυλετικών ορμονών (SHBG).

Aυτή η SHBG είναι μια γλυκοπρωτεΐνη που συντίθεται

στο ήπαρ. H σύνθεσή της, καθώς και οι συγκεντρώσεις της στο πλάσμα εξαρτώνται από ορμονικούς και μεταβολικούς παράγοντες. Oι τιμές της SHBG συσχετίζονται αντιστρόφως ανάλογα με το σωματικό βάρος.

Eπίσης, η κεντρική κατανομή του σωματικού λίπους μέσω της υπερινσουλιναιμίας σχετίζεται με χαμηλές

τιμές SHBG. H ελάττωση της SHBG προκαλεί μείωση

των δεσμευμένων κλασμάτων των ορμονών και κατά

συνέπεια αύξηση των ελευθέρων κλασμάτων και φυ-

σικά αύξηση της δραστικότητας των ορμονών. Eπομένως, έτσι εξηγείται γιατί σε μερικές μελέτες ευρίσκονται χαμηλότερες τιμές ολικής τεστοστερόνης σε παχύσαρκες γυναίκες, ενώ αυτές κλινικά έχουν αυξημένη ανδρογονική δραστηριότητα σε σχέση με τις γυναίκες

φυσιολογικού βάρους.

Tα αυξημένα επίπεδα ελεύθερης οιστραδιόλης, αποτέλεσμα της αυξημένης παραγωγής της από τον λιπώδη ιστό, επιδρούν στα κύτταρα-στόχους, γεγονός που ευνοεί την ανάπτυξη των οιστρογονοεξαρτώμενων καρκίνων του ενδομητρίου και του μαστού. Aπό πολλά χρόνια είναι γνωστή η σημαντικά αυξημένη συχνότητα του καρκίνου τον ενδομητρίου στις παχύσαρκες γυναίκες. Πλήθος μελετών έδειξε μια γραμμική συσχέτιση μεταξύ του βαθμού του υπερβάλλοντος βάρους και του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου. H αύξηση αυτή του κινδύνου ευρέθηκε ότι υφίσταται σε όλες τις ηλικίες, δηλαδή από την εφηβεία έως και μετά την εμμηνόπαυση.

Σε μελέτη της Aμερικανικής Eταιρείας Kαρκίνου επιβεβαιώθηκε η στενή συσχέτιση του καρκίνου του ενδομητρίου με την παχυσαρκία. Mάλιστα, σε γυναίκες με βάρος μεγαλύτερο από το 140% του μέσου βάρους του μελετηθέντος πληθυσμού, το ποσοστό θνησιμότητας από καρκίνο του ενδομητρίου συσχετίζεται εκθετικά με την αύξηση του βάρους. Στην ίδια μελέτη ευρέθηκε γραμμική συσχέτιση μεταξύ του ποσοστού θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού και του βαθμού παχυσαρκίας. Aκόμη και ήπια αύξηση του σωματικού

βάρους συνεπάγεται αύξηση της συχνότητας του καρ-

κίνου του μαστού. Aυτή η συσχέτιση καθίσταται πλέον

εμφανής μετά την εμμηνόπαυση. Ένα άλλο σημαντικό

γεγονός είναι ότι μετά από μαστεκτομή, η αύξηση του

σωματικού βάρους συνδέεται με αυξημένο ποσοστό

υποτροπής της νόσου.

YΠΕΡΙΝΣΟΥΛΙΝΑΙΜ Ι Α ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι ΑΣ

H παχυσαρκία κατά κανόνα συνοδεύεται από υπεριν-

σουλιναιμία και ινσουλινοαντοχή. Ως ινσουλινοαντοχή

ορίζεται η ανεπαρκής βιολογική απάντηση στη δράση της ινσουλίνης και υφίσταται στο επίπεδο του ηπατοκυττάρου και του μυϊκού κυττάρου. Oι μηχανισμοί που

προκαλούν την ινσουλινοαντοχή δεν είναι με απόλυτη

ακρίβεια γνωστοί, αλλά σε γενικές γραμμές ενοχοποι-

ούνται η μείωση του αριθμού των υποδοχέων ινσουλί-

νης, η μειωμένη ικανότητα σύνδεσης του υποδοχέα και

διαταραχές στο επίπεδο μετά τον υποδοχέα. H ινσουλινοαντοχή προκαλεί δευτερογενώς αυξημένη έκκριση

ινσουλίνης και επομένως υπερινσουλιναιμία.

H υπερινσουλιναιμία συσχετίζεται με υπερανδρογοναιμία στις γυναίκες. Σε in vitro μελέτες ευρέθηκε

ότι η ινσουλίνη έχει συνεργική δράση με την LH στη

διέγερση της ωοθήκης προς παραγωγή ανδρογόνων.

Έτσι εξηγείται γιατί η υπερινσουλιναιμία είναι δραστική

στις ωοθήκες, ενώ αντίθετα είναι σχετικά ανενεργής

σε άλλους ιστούς. Eπίσης, σε in vivo μελέτες ευρέθηκε

ότι η αύξηση της ινσουλίνης πλάσματος συσχετίζεται

ΈΎΘΎΜΙΟΣ ΚΑΠ Α ΝΤΑΗΣ

με αύξηση της τεστοστερόνης και της Δ4-A στις παχύσαρκες γυναίκες.

H υπερινσουλιναιμία της παχυσαρκίας είναι η γενεσιουργός αιτία της δημιουργίας του «πολυμεταβολικού συνδρόμου», ή «συνδρόμου X» όπως λεγόταν μέχρι πρόσφατα. Δηλαδή προκαλεί διαταραχή ανοχής στη γλυκόζη, αρτηριακή υπέρταση, υπερτριγλυκεριδαιμία, χαμηλές τιμές HDL, υπερουριχαιμία, αυξημένες τιμές ινωδογόνου κ.ά. Όλες αυτές οι μεταβολικές διαταραχές ευνοούν την αθηρογέννεση και την εμφάνιση καρδιαγγειακών επιπλοκών, όπως στεφανιαία νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο κ.λπ. H απώλεια βάρους μειώνει την ινσουλινοαντοχή και την υπερινσουλιναιμία και βελτιώνει όλες τις μεταβολικές παραμέτρους.

ΣΥΜΠΕΡΑ ΣΜΑΤΑ

H παχυσαρκία είναι στο επίκεντρο της φυσιοπαθολογίας των διαταραχών των στερινοειδών ορμονών που εκκρίνονται από το φλοιό των επινεφριδίων, τους όρχεις και τις ωοθήκες. Eπίσης συνοδεύεται από ινσουλινοαντοχή και κατά συνέπεια από υπερινσουλιναιμία, η οποία, εκτός από την αιτιολογική συσχέτισή της με την αθηροσκλήρωση και τις καρδιοαγγειακές παθήσεις, συσχετίζεται αιτιολογικά και με τις παραπάνω διαταραχές.

Tο σημαντικό γεγονός είναι ότι μετά από απώλεια βάρους, έστω και μερική σε ορισμένες περιπτώσεις, οι διαταραχές αυτές αποκαθίστανται ή βελτιώνονται σημαντικά. ■

Ο Ευθύμιος Καπάνταης είναι παθολόγος με εξειδίκευση στον σακχαρώδη διαβήτη, πρόεδρος της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας. Aποφοίτησε από την Iατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 1984. Aπό το 1989 μέχρι το 1994 υπηρέτησε στην A’ Παθολογική Κλινική του Σισμανόγλειου Γενικού Nοσοκομείου, με σκοπό την απόκτηση του τίτλου της ειδικότητας της Παθολογίας, τον οποίο και έλαβε τον Mάρτιο του 1994. Συγχρόνως, από το 1988 έως το 1993, υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης του Iατρικού Iνστιτούτου Mελέτης & Θεραπείας της Παχυσαρκίας. Eπί διετία, από τον Iούλιο του 1994 έως και τον Iούνιο του 1996, υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης της A’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Kλινικής του Πανεπιστημίου Aθηνών, στο Λαϊκό Γ. Π. Nοσοκομείο, με αποκλειστική απασχόληση στο Διαβητολογικό Kέντρο της κλινικής, καθώς και στο τότε νεοσύστατο Iατρείο Παχυσαρκίας, όπου και ολοκλήρωσε την εξειδίκευσή του στη Διαβητολογία.

To 2005 έλαβε τον τίτλο του SCOPE (Specialist Certification of Obesity Professional Education) National Fellow από τον ΙOTF (International Obesity Task Force) της World Obesity Federation (WOF), πρώην IASO (International Association for the Study of Obesity). Aπό τον Aπρίλιο του 1994 έως τον Δεκέμβριο του 2002 εργαζόταν ως επιμελητής στον Tομέα Eνδοκρινολογίας-Διαβήτη-Mεταβολισμού, του Iατρικού Kέντρου Aθηνών. Aπό τον Iανουάριο του 2003 έως σήμερα εργάζεται ως διευθυντής του Tμήματος Διαβήτη-Παχυσαρκίας-Mεταβολισμού στο Ιδιωτικό Θεραπευτήριο Metropolitan. Aπό το 1991 είναι τακτικό μέλος της Eλληνικής Διαβητολογικής Eταιρείας και από το 1993 τακτικό μέλος της European Association for the Study of Diabetes. Eπίσης, είναι ιδρυτικό μέλος της Eλληνικής Iατρικής Eταιρείας Παχυσαρκίας και έχει διατελέσει κατ’ επανάληψη μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της, ως πρόεδρος, γενικός γραμματέας, ταμίας κ.λπ., καθώς και πρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου.

Γράφει ο ΙΩ Α ΝΝΗΣ Γ. ΚΑΡΑΪΤΙΑΝ ΟΣ, αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής

Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής

Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου

«Ερρίκος Ντυνάν», πρόεδρος Ελληνικής

Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, πρόεδρος Ελληνικής Γεροντολογικής

& Γηριατρικής Εταιρείας, πρόεδρος

Εταιρείας Ιατρικών Σπουδών.

Η ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α Ε Ι ΝΑΙ ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΠΛΟΚΗ ασθένεια που αφορά στο υπερβολικό σωματικό λίπος και δεν αποτελεί μόνο μια αισθητική ανησυχία, αλλά ένα σοβαρό ιατρικό πρόβλημα. Συχνά, η παχυσαρκία προκύπτει από κληρονομικούς, παθοφυσιολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, σε συνδυασμό με την κακή διατροφή και την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.

Ωστόσο, είναι παρήγορο ότι ακόμη και η μέτρια απώλεια βάρους μπορεί να βελτιώσει ή να αποτρέψει τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία.

Η παχυσαρκία έχει σχεδόν τριπλασιαστεί παγκοσμίως από το 1975. Το 2020, 39 εκατομμύρια παιδιά κάτω των

πέντε ετών ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Εάν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, προβλέπεται ότι έως το 2025, 2,7 δισεκατομμύρια ενήλικες θα είναι υπέρβαροι, πάνω από 1 δισεκατομμύριο θα είναι παχύσαρκοι και 177 εκατομμύρια θα είναι εξαιρετικά παχύσαρκοι, ενώ περίπου το 38% του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού θα είναι υπέρβαρο μέχρι το 2030 και άλλο ένα 20% θα είναι παχύσαρκο. Αυτή τη στιγμή στον κόσμο ζουν περισσότερα από 650 εκατομμύρια παχύσαρκα και 2 δισεκατομμύρια υπέρβαρα άτομα.

Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο πολλών άλλων ασθενειών και προβλημάτων υγείας, όπως είναι οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η υψηλή χοληστερόλη, η λιπώδης ηπατική νόσος, η άπνοια ύπνου, αλλά και ο καρκίνος. Περίπου το 4-8% όλων των καρκίνων αποδίδεται στην παχυσαρκία.

Μια Ομάδα Εργασίας του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο (International Agency for Research on Cancer-IARC) μέσα από μελέτη που διεξήγαγε κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν σταθερές ενδείξεις ότι υψηλότερες ποσότητες σωματικού λίπους σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για 13 τουλάχιστον τύπους καρκίνου. Συγκεκριμένα, η μελέτη έδειξε ότι ο καρκίνος της μήτρας (ενδομητρίου) είναι 7 φορές πιο πιθανός σε γυναίκες με σοβαρή παχυσαρκία και 2-4 φορές πιο πιθανός σε υπέρβαρες γυναίκες. Το αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου είναι 4,8 φορές πιο πιθανό σε άτομα με σοβαρή παχυσαρκία, 2,4-2,7 φορές πιο πιθανό σε άτομα με παχυσαρκία και 1,5 φορά πιο πιθανό σε υπέρβαρα άτομα. Ο καρκίνος του στομάχου και οι καρκίνοι του ήπατος και του νεφρού είναι 2 φορές πιο πιθανοί σε παχύσαρκα ή υπέρβαρα άτομα. Το πολλαπλούν μυέλωμα είναι 1,11,2 φορά πιο συχνό, το μηνιγγίωμα είναι 1,5 φορά πιο πιθανό σε παχύσαρκα άτομα και 1,2 φορά σε υπέρβαρα,

σχετίζεται

ο καρκίνος του παγκρέατος 1,5 φορά, ο καρκίνος του

παχέος εντέρου-ορθού 1,3 φορά. Ο καρκίνος της χολη-

δόχου κύστεως είναι 1,6 φορές πιο πιθανός σε άτομα με

παχυσαρκία και 1,2 φορά πιο πιθανός σε άτομα υπέρ-

βαρα. Επίσης, ο καρκίνος του μαστού σε γυναίκες μετά

την εμμηνόπαυση είναι πιο πιθανός κατά 1,2-1,4 φορά

σε υπέρβαρες-παχύσαρκες γυναίκες και 0,8 φορές σε

γυναίκες υπέρβαρες πριν την εμμηνόπαυση. Ο καρκίνος

των ωοθηκών είναι πιο πιθανός κατά 1,1 φορά και, τέλος, ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι 1,3 φορά πιο πιθανός.

Σε ό,τι αφορά στον καρκίνο του μαστού, η παχυσαρ-

κία αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξής του μετά την εμμη-

νόπαυση, λόγω αρκετών παθοφυσιολογικών αλλαγών.

Αυτό συμβαίνει διότι η παραγωγή των οιστρογόνων

στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση γίνεται κυρίως

ανάπτυξη και μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού και άλλους καρκίνους. Η παχυσαρκία όχι μόνο αυξάνει τον κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου του μαστού, αλλά έχει και αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής των επιζώντων από καρκίνο του μαστού. Μια ανάλυση επτά μελετών έδειξε ότι μια αύξηση βάρους 5 κιλών μέσα σε 6 μήνες από τη διάγνωση ήταν χειρότερος προγνωστικός δείκτης κατά 31%. Ομοίως, μια άλλη ανασκόπηση και ανάλυση 12 μελετών στις οποίες συμμετείχαν 23.932 επιζήσασες από καρκίνο του μαστού έδειξε ότι η αύξηση βάρους μετά τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού σχετίζεται με 12% υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας από κάθε αιτία σε σύγκριση με τη διατήρηση σταθερού σωματικού βάρους. Ο υψηλότερος κίνδυνος θνησιμότητας ήταν εμφανής σε αύξηση βάρους ≥10,0%.

μέσα στον λιπώδη ιστό. Τα οιστρογόνα διεγείρουν την

ανάπτυξη των κυττάρων στο μαστό και τη μήτρα. Όσο

πιο γρήγορα αναπτύσσονται και διαιρούνται τα κύτταρα

τόσο πιο πιθανό είναι να εξαλλαγούν σε καρκινικά. Το

σωματικό λίπος σχετίζεται επίσης με αυξημένα επίπε-

δα ινσουλίνης και άλλων αυξητικών παραγόντων που

ενθαρρύνουν την ανάπτυξη των κυττάρων, αυξάνοντας

τον κίνδυνο καρκίνου.

Πρέπει, ακόμη, να σημειωθεί ότι η παχυσαρκία συνδέ-

εται με μακροχρόνιες φλεγμονές. Το σώμα αντιμετωπίζει

τη φλεγμονή ως ασθένεια και προσπαθεί να την «επισκευάσει», πράγμα που σημαίνει περισσότερη κυτταρική

Το ίδιο συμβαίνει και με τον καρκίνο της μήτρας (ενδομητρίου) που αποτελεί τον έκτο πιο συχνό καρκίνο στις γυναίκες παγκοσμίως και την πιο συχνή γυναικολογική κακοήθεια στον ανεπτυγμένο κόσμο. Η παχυσαρκία αυξάνει τα επίπεδα οιστρογόνων και όσο υψηλότερα είναι τα οιστρογόνα τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος μιας γυναίκας. Ένας ακόμη παράγοντας κινδύνου είναι η ορμονοθεραπεία. Αναφορικά με τον καρκίνο του ενδομητρίου, η παχυσαρκία δεν είναι μόνο ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξή του, αλλά επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό την πορεία και εξέλιξη της νόσου. Μια ανάλυση 46 μελετών έδειξε ότι

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

η παχυσαρκία σχετίζεται με 34% κίνδυνο θνησιμότητας

από όλες τις αιτίες και 28% κίνδυνο υποτροπής σε γυναίκες με καρκίνο του ενδομητρίου.

Στον καρκίνο του παχέος εντέρου-ορθού, η πρόγνω-

σή του έχει επίσης αποδειχθεί ότι επηρεάζεται από τον

Δείκτη Μάζας Σώματος του ασθενούς. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι παχύσαρκοι ασθενείς έχουν αυξημένη προδιάθεση να παρουσιάσουν καρκίνο προχωρημένου

σταδίου και με μεγαλύτερο αριθμό λεμφαδενικών μεταστάσεων. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η παχυσαρκία κατά την αρχική διάγνωση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας από την κακοήθεια και μειωμένη συνολική επιβίωση. Η παχυσαρκία έχει συνδεθεί με αύξηση 14% τόσο στη θνησιμότητα για τον καρκίνο του παχέος εντέρου όσο και για κάθε αιτία. Μια ανάλυση 16 προοπτι-

κών μελετών που περιελάμβανε 58.917 ασθενείς έδειξε

ότι η παχυσαρκία πριν από τη διάγνωση του καρκίνου

συσχετίστηκε με 22% αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας

από καρκίνο του παχέος εντέρου και 25% κίνδυνο θνη-

σιμότητας από όλες τις αιτίες, ενώ ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ≥35 μετά τη διάγνωση του καρκίνου του

παχέος εντέρου συσχετίστηκε με 13% αυξημένο κίνδυνο

θνησιμότητας από όλες τις αιτίες.

Στον καρκίνο του παγκρέατος, τόσο η απώλεια μυϊκής μάζας και λειτουργικότητας (καχεξία) όσο και από

την άλλη μεριά η αύξηση της λιπώδους μάζας και η παχυσαρκία έχουν συσχετιστεί με κακή έκβαση. Έχει δι-

απιστωθεί ότι η παχυσαρκία συσχετίζεται με αυξημένο

κατά 28% κίνδυνο θνησιμότητας που σχετίζεται με τον καρκίνο του παγκρέατος. Μια άλλη συστηματική ανασκόπηση με ανάλυση 13 μελετών διαπίστωσε ότι κάθε

αύξηση κατά ένα kg/m2 του ΔΜΣ είχε ως αποτέλεσμα 10% αύξηση στη θνησιμότητα.

Στον καρκίνο του προστάτη, έχει αποδειχθεί ότι κάθε αύξηση του ΔΜΣ κατά 5 kg/m2 έχει συνδεθεί με αύξηση

21% στην πιθανότητα υποτροπής του καρκίνου. Μια συ-

στηματική ανάλυση 59 μελετών στις οποίες συμμετείχαν 280.199 ασθενείς έδειξε ότι η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο θνησιμότητας λόγω καρκίνου του προστάτη

κατά 19% και τη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες κατά 9%. Μια αύξηση του ΔΜΣ κατά 5 kg/m2 είχε ως αποτέλεσμα αύξηση 9% στη θνησιμότητα λόγω καρκίνου του προστάτη και αύξηση 3% στη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες. Η καθυστερημένη διάγνωση, η παρουσία βιολογικά επιθετικού καρκίνου και το χαμηλότερο ποσοστό αποτελεσματικών θεραπειών, συμπεριλαμβανομένης της ριζικής προστατεκτομής και των θετικών ορίων εκτομής του όγκου, έχουν παρατηρηθεί σε παχύσαρκους άνδρες με καρκίνο του προστάτη.

Η παχυσαρκία σχετίζεται στενά με την αυξημένη επίπτωση και την εξέλιξη αυτών των καρκίνων και εκτιμάται ότι προκαλεί περίπου 20% θανάτους που σχετίζονται με τον καρκίνο. Μελέτες έχουν δείξει ότι η παχυσαρκία δεν ενοχοποιείται μόνο για την ανάπτυξη κάποιας μορφής καρκίνου, αλλά μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο υποτροπής σε καρκίνο σε πρώιμο στάδιο, ενώ επηρεάζει αρνητικά και την εκάστοτε θεραπευτική αντιμετώπιση. Για παράδειγμα, οι χειρουργικές εκτομές σε παχύσαρκους ασθενείς έχουν αποδειχθεί ότι οδηγούν σε αυξημένη συχνότητα μετεγχειρητικών επιπλοκών, συμπεριλαμβανομένης της μόλυνσης του τραύματος, του παρατεταμένου χειρουργικού χρόνου και του μεγαλύτερου κινδύνου απώλειας αίματος.

Τα στοιχεία έδειξαν ακόμη ότι ασθενείς με καρκίνο του πεπτικού συστήματος μετά από ριζική χειρουργική επέμβαση έχουν κατώτερη μακροπρόθεσμη επιβίωση εάν εμφανίσουν χειρουργικές επιπλοκές, ενώ έχει αποδειχθεί ότι ακόμη και η ακτινοθεραπεία έχει χειρότερα αποτελέσματα στους παχύσαρκους ασθενείς. Μια συστηματική ανασκόπηση 203 μελετών στις οποίες συμμετείχαν 6,3 εκατομμύρια ασθενείς με καρκίνο έδειξε ότι η παχυσαρκία συσχετίστηκε με αυξημένη συνολική και ειδική για τον

καρκίνο θνησιμότητα. Γενικά, η παχυσαρκία σχετίζεται

με 14% αυξημένο κίνδυνο συνολικής θνησιμότητας και 17% αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας λόγω καρκίνου. Η

ίδια ανασκόπηση έδειξε ότι η παχυσαρκία συσχετίστηκε

με 13% αυξημένο κίνδυνο υποτροπής.

Οι παχύσαρκοι ασθενείς με καρκίνο του μαστού, του

παχέος εντέρου και της μήτρας είχαν συνολικά χαμηλότερη επιβίωση. Η παχυσαρκία σε ασθενείς με καρκίνο

του μαστού, του παχέος εντέρου, του προστάτου και του

παγκρέατος συσχετίστηκε με υψηλή ειδική από καρκίνο

θνησιμότητα. Επίσης, οι παχύσαρκοι ασθενείς με καρ-

κίνο του μαστού, του παχέος εντέρου, του προστάτου,

του οισοφάγου και του στομάχου παρουσίασαν υψηλά

ποσοστά υποτροπής. Αντίθετα, οι παχύσαρκοι ασθενείς με μελάνωμα, καρκίνο του πνεύμονα και καρκίνο των

νεφρών είχαν καλύτερη επιβίωση σε σύγκριση με τους

μη παχύσαρκους ασθενείς.

Από τα παραπάνω βλέπουμε ότι η παχυσαρκία είναι

μία πολύπλοκη νόσος που ενοχοποιείται για πολλαπλά

προβλήματα υγείας. Ειδικά στο θέμα του καρκίνου τα

πράγματα περιπλέκονται, αφού η παχυσαρκία επηρεάζει

δυσμενώς τόσο την ανάπτυξη διαφόρων εντοπίσεων

καρκίνου όσο και τη θεραπευτική αντιμετώπιση. Πέραν

των παθολογικών καταστάσεων που μπορούν να προ-

καλέσουν παχυσαρκία, όπως είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, το σύνδρομο Cushing που υπερπαράγει κορτιζόλη, ο υπολειτουργικός θυρεοειδής, καθώς

Ι ΏΑ ΝΝΗΣ Γ. ΚΑΡΑΪΤΙΑΝ ΟΣ

και η οστεοαρθρίτιδα που λόγω των πόνων μπορεί να προκαλέσει παύση οποιασδήποτε σωματικής δραστηριότητας, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στην υπερβολική αύξηση του βάρους, τη συσσώρευση του λίπους και τελικά τη νόσο της παχυσαρκίας. Αναφερόμαστε στην κακή διατροφή, η οποία περιλαμβάνει τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπη και θερμίδες, στην καθιστική ζωή, στην κακή ποιότητα ύπνου, η οποία μπορεί να προκαλέσει ορμονικές διαταραχές που αυξάνουν το αίσθημα της πείνας και γενετικούς παράγοντες που εμποδίζουν τη σωστή επεξεργασία των τροφίμων για την παραγωγή ενέργειας.

Με την Ελλάδα να κατέχει πρωτιά σε παχύσαρκα παιδιά και εφήβους παγκοσμίως, είναι επιτακτική ανάγκη να κατανοήσουμε ότι με τις σωστές διατροφικές συνήθειες

που πρέπει να βασίζονται στη μεσογειακή διατροφή, στην καθημερινή άσκηση, έστω και για 30 λεπτά την ημέρα περπάτημα, την αποφυγή του υπερβολικού στρες, το οποίο προκαλεί διαταραχές στον ύπνο, μπορούμε να θωρακίσουμε τον οργανισμό μας, κρατώντας ένα σταθερό και σωστό βάρος, ανάλογο του ύψους μας. Η υγιεινή διατροφή και η σωματική δραστηριότητα μπορεί να ακούγονται «κλισέ», ωστόσο είναι θεμελιώδους σημασίας, καθώς μπορούν να μας εξασφαλίσουν

μία καλή ποιότητα διαβίωσης και να μας προφυλάξουν, στο όριο του εφικτού, από ασθένειες και ανεπιθύμητες καταστάσεις. ■

Ο Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός είναι αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν», τ. συντονιστής διευθυντής Ογκολογικής Χειρουργικής Κλινικής Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Αγ. Σάββας», πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, πρόεδρος Ελληνικής Γεροντολογικής & Γηριατρικής Εταιρείας, πρόεδρος Εταιρείας Ιατρικών Σπουδών. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚ Η ΠΡΟΫΠΗΡΕΣ Ι Α 2020-σήμερα: Διευθυντής Η’ Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center». 1990-σήμερα: Αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών - Μαθήματα σε φοιτητές Ιατρικής και Νοσηλευτικής Σχολής ΕΚΠΑ και συμμετοχή στην εκπαίδευση ειδικευομένων στη Χειρουργική ιατρών. 2018-2019: Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου και διευθυντής Χειρουργικού Τομέα ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 2017-2019: Συντονιστής διευθυντής Χειρουργικής Ογκολογικής Κλινικής ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 2005-2017: Διευθυντής Χειρουργικής Ογκολογικής Κλινικής ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 1995: Αναπληρωτής διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 1990: Υφηγητής - αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών. 1990-1991: Αναπληρωτής καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Saint Antoine Παρισίων. 1989: Επιμελητής Α' ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 1986-1989: Chef de Clinique Assistant Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Institut Curie Παρισίων και Νοσοκομείου Saint Antoine Πανεπιστημίου Παρισίων. 1986: Ανάθεση διδασκαλίας μαθήματος Ανατομικής Πανεπιστημίου Κρήτης. 1984-1986: Επιμελητής Χειρουργικής Κλινικής Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Πειραιώς «Μεταξά». 1982-1983: Επιμελητής Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου «Αγία Όλγα» Νέας Ιωνίας. 1981: Επίκουρος καθηγητής ΤΕΙ Αθηνών-Σχολή Επαγγ. Υγείας. 198081: Επιμελητής Χειρουργικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Σαλαμίνας (Κελευστής Π.Ν.). 1980: Ανάθεση διδασκαλίας μαθήματος Ανατομικής Πανεπιστημίου Πατρών.

Γράφει ο ΚΩΝΣΤΑΝΤ Ι ΝΟΣ Μ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝ Ι ΔΗΣ, MD, PhD, FACS, MAMSE, Adjunct Professor of Surgery

Ohio State University, USA, επιστημονικός

διευθυντής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, διευθυντής Γενικής, Ογκολογικής, Λαπαροσκοπικής και Ρομποτικής

Χειρουργικής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, πρόεδρος της Παγκόσμιας Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής.

τους (διάσπαση τροφής σε ενέργεια). Επιπρόσθετα στην ικανότητά τους να θεραπεύουν την παχυσαρκία. Αυτές επίσης οι επεμβάσεις είναι αρκετά αποτελεσματικές να θεραπεύουν τον σακχαρώδη διαβήτη, την αρτηριακή υπέρταση, την υπνική άπνοια, την υψηλή χοληστερόλη και διάφορες άλλες ασθένειες. Ακόμη, προλαμβάνουν προβλήματα υγείας που θα μπορούσαν να προκύψουν ως αποτέλεσμα της παχυσαρκίας. Τα πλεονεκτήματα της χειρουργικής παχυσαρκίας και μεταβολικών νοσημάτων δίνουν στους ασθενείς πολύ καλύτερη ποιότητα ζωής και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.

Με τα χρόνια οι επεμβάσεις αυτές έχουν βελτιωθεί και πλέον θεωρούνται από τις πλέον μελετημένες θεραπείες στην ιατρική επιστήμη. Πραγματοποιούνται μέσω μικρών τομών στο δέρμα με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπως η λαπαροσκοπική τεχνική και η ακόμα πιο σύγχρονη ρομποτική τεχνική. Αυτές οι τεχνικές επιτρέπουν στους ασθενείς να έχουν συνολικά μία καλύτερη εμπειρία με λιγότερο πόνο, λιγότερες επιπλοκές, μικρότερη διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο και γρηγορότερη ανάρρωση. Όλες οι ενδεδειγμένες επεμβάσεις είναι εξαιρετικά ασφαλείς, με ποσοστά επιπλοκών μικρότερα από τις πιο συχνές επεμβάσεις, όπως χολοκυστεκτομή, υστερεκτομή και αρθροπλαστική ισχίου.

Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚ Η ΑΠ Ω ΛΕΙΑΣ βάρους ονομάζεται βαριατρική και μεταβολική χειρουργική. Αυτοί οι ιατρικοί όροι χρησιμοποιούνται ώστε να αναδεικνύουν την επίπτωση αυτών των επεμβάσεων στο σωματικό βάρος του ασθενούς, καθώς και στην υγεία του μεταβολισμού

Ο στόχος των επεμβάσεων είναι να αλλάξουν το στομάχι και το λεπτό έντερο, ώστε να θεραπευτεί η παχυσαρκία και οι συνακόλουθες παθήσεις. Μπορεί να μειώσουν το μέγεθος του στομάχου ή να παρακάμψουν ένα μέρος του λεπτού εντέρου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μικρότερη ποσότητα λήψης τροφής και επιφέρει αλλαγές στο πώς ο οργανισμός απορροφά τις διάφορες ουσίες για να παραχθεί ενέργεια, με αποτέλεσμα λιγότερη πείνα και αυξημένο αίσθημα πλήρωσης. Έτσι, ο οργανισμός μπορεί να καταφέρει να φτάσει και να

Ελάχιστα Επεμβατική

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚ Η ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι ΑΣ και

Μεταβολικών Νοσημάτων!

διατηρήσει ένα υγιές σωματικό βάρος.

Οι επεμβάσεις που έχουν εγκριθεί από την Αμερικανική Εταιρεία Μεταβολικής και Βαριατρικής Χειρουργικής (American Society of Metabolic and Bariatric Surgery) είναι: Γαστρικό Μανίκι (Sleeve Gastrectomy),

Γαστρική Παράκαμψη κατά Roux-en-Y (Roux-en-Y Gastric Bypass), Χολοπαγκρεατική Εκτροπή με 12δα-

κτυλική παράκαμψη (Biliopancreatic Diversion with Duodenal Switch, BPD/DS), Ειλεο-12δακτυλική παράκαμψη με μονήρη αναστόμωση και γαστρικό μανίκι (Single Anastomosis Duodeno-Ileal Bypass with Sleeve Gastrectomy, SADI-S). Κάθε επέμβαση έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Ο εξειδικευμένος χειρουργός με βάση το ιατρικό ιστορικό θα δουλέψει με τον ασθενή για να αποφασιστεί ποια επέμβαση είναι η κατάλληλη.

Όλες οι παραπάνω επεμβάσεις που έχουν εγκριθεί από την Αμερικανική Εταιρεία Μεταβολικής και Βαριατρικής Χειρουργικής αποτελούν εξαιρετικές επιλογές, ώστε να βοηθήσουν τον ασθενή να φτάσει σε ένα υγι-

Κ Ώ ΝΣΤΑΝΤ Ι ΝΟΣ Κ Ώ ΝΣΤΑΝΤΙΝ Ι ΔΗΣ

ές και μακροπρόθεσμο σωματικό βάρος και να βελτιώσει όλες τις ιατρικές καταστάσεις που σχετίζονται με την παχυσαρκία. Η επιτυχία της χειρουργικής παχυσαρκίας χρειάζεται μία ομάδα ειδικών επιστημόνων που περιλαμβάνουν τη χειρουργική ομάδα, διαιτολόγο, ψυχολόγο και ειδικό ιατρό παχυσαρκίας, που θα βοηθήσουν σε κάθε βήμα της θεραπείας. Οι ασθενείς θα συνεχίσουν να βελτιώνονται όσο ακολουθούν υγιεινή διατροφή, κάνουν σωματική άσκηση, παρευρίσκονται σε όλες τις συνεδρίες με την ιατρική ομάδα παρακολούθησης και λαμβάνουν κανονικά όσα φαρμακευτικά σκευάσματα τους έχουν συνταγογραφηθεί. Η Κλινική της Γενικής, Λαπαροσκοπικής, Ογκολογικής και Ρομποτικής Χειρουργικής με διευθυντή τον καθηγητή Κωνσταντίνο Μ. Κωνσταντινίδη στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών εφαρμόζει τη Λαπαροσκοπική Βαριατρική Χειρουργική από το 1991 και τη Ρομποτική Χειρουργική Παχυσαρκίας από το 2006. Πλέον, με συσσωρευμένη εμπειρία άνω των 17.000 λαπαροσκοπικών και 5.000 ρομποτικών επεμβάσεων, η χειρουργική ομάδα οδηγεί τις εξελίξεις της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής σε παγκόσμιο επίπεδο και τα αποτελέσματα είναι άριστα. ■

Ο Δρ Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, MD, PhD, FACS, MAMSE, είναι διευθυντής της Κλινικής Γενικής, Ογκολογικής, Λαπαροσκοπικής και Ρομποτικής Χειρουργικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, επιστημονικός διευθυντής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών, Adjunct Professor of Surgery, Ohio State University, USA, Governor του Ελληνικού Τμήματος Αμερικανικού Κολεγίου Χειρουργών, πρόεδρος της Παγκόσμιας Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής CRSA, μέλος του Διεθνούς Διοικητικού Συμβουλίου της Society of Robotic Surgery. Έχει αφιερώσει την καριέρα του στην εκπαίδευση των νέων χειρουργών τόσο στη Λαπαροσκοπική όσο και στη Ρομποτική Χειρουργική. Εκατοντάδες χειρουργοί, έχοντας εκπαιδευτεί δίπλα του πλέον, διαπρέπουν σε νοσοκομεία και πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Πραγματοποίησε πρώτος στον κόσμο -μετά από πρόσκληση της κατασκευάστριας εταιρείας- ρομποτικές επεμβάσεις διά μίας μοναδικής τομής. Το καλοκαίρι του 2021 η κατασκευάστρια εταιρεία του ρομποτικού συστήματος τον αναγνώρισε ως top general surgery performer για όλο τον κόσμο ανάμεσα σε χιλιάδες χειρουργών.

ΝΟΣΟΚΟΜΕ

ΕΥΑΓΓΕΛ Ι Α ΧΑΡΜΑΝΔ Α ΡΗ

MD, MSc, PhD, MRCP (UK), CCST (UK), καθηγήτρια Παιδιατρικής -

Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο

Παίδων «Η Αγία Σοφία».

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

και στην ελάττωση του κόστους νοσηλείας τους λόγω των επιπλοκών της παχυσαρκίας», μας επισημαίνει η Ευαγγελία Χαρμανδάρη, MD, MSc, PhD, MRCP(UK), CCST(UK), καθηγήτρια Παιδιατρικής - Παιδιατρικής

Ενδοκρινολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο

Παίδων «Η Αγία Σοφία». Σε συνέντευξη που μας παραχώρησε, η κ. Χαρμανδάρη αναλύει τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας στα παιδιά και μας εξηγεί με ποιους τρόπους μπορεί να αντιμετωπισθεί το φαινόμενο αυτό. Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:

— Κυρία Χαρμανδάρη, πόσο συχνή είναι η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα;

«ΚΑΘ Ω Σ ΤΑ ΥΠ Ε ΡΒΑΡΑ ΚΑΙ ΠΑΧ Υ ΣΑΡΚΑ παιδιά ενηλικιώνονται, αντιμετωπίζουν πλήθος ιατρικών προβλημάτων που οφείλονται στην παχυσαρκία και ευθύνονται για σημαντική αύξηση των δαπανών υγείας. Κατά συνέπεια, είναι απολύτως απαραίτητο να δοθεί έμφαση τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, ώστε να βοηθήσουμε αποτελεσματικά στη βελτίωση της υγείας των πολιτών της χώρας μας κατά την ενήλικη ζωή, καθώς

Η παχυσαρκία κατά την παιδική και εφηβική ηλικία αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα: Παγκοσμίως 41 εκατομμύρια παιδιά προσχολικής ηλικίας (<5 έτη) είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, 340 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι ηλικίας 5-19 ετών είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι και 124 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι είναι παχύσαρκοι.

Στην Ελλάδα, ο επιπολασμός του υπέρβαρου και της παχυσαρκίας κυμαίνεται από 21% στην προσχολική ηλικία έως 41% στη σχολική και εφηβική ηλικία, και είναι

Ι Ο ΠΑ Ι ΔΩΝ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

Η κ. Ευαγγελία Χαρμανδάρη.

σημαντικά υψηλότερος από το σύνολο των ευρωπαϊκών

χωρών (15% και 25%, αντίστοιχα).

— Για ποιους λόγους έχουν αυξηθεί τόσο τα περιστατικά παχυσαρκίας στα Ελληνόπουλα;

Αν και η προοδευτική αύξηση της συχνότητας της παχυσαρκίας στις περισσότερες ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η μείωση της φυσικής δραστηριότητας

και η εύκολη πρόσβαση σε τροφές υψηλής θερμιδικής

αξίας, έχει επίσης αποδειχθεί ότι γενετικοί παράγοντες

συμβάλλουν κατά 40-60% στο να καθορίσουν το βάρος

σώματος ενός ατόμου.

Τι επιπτώσεις θα έχει η παχυσαρκία στη μελλο-

ντική ζωή των παιδιών; Καθώς τα παχύσαρκα παιδιά ενηλικιώνονται, αντιμετωπίζουν ένα πλήθος ιατρικών προβλημάτων που οφείλονται στην παχυσαρκία σε νεότερες ηλικίες. Η παχυσαρκία στην

παιδική και εφηβική ηλικία οδηγεί σε παχυσαρκία κατά

την ενήλικη ζωή. Επιπλοκές της παχυσαρκίας περιλαμβάνουν καρδιαγγειακά νοσήματα, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, διαταραχές του ενδοθηλίου, ινσουλινοαντοχή και διαβήτη τύπου 2, πολυκυστικές ωοθήκες, ορθοπαιδικές

επιπλοκές, χολολιθίαση και κακοήθειες, και ευθύνονται

για ένα σημαντικά υψηλό ποσοστό των δαπανών δημό-

σιας υγείας. Για το λόγο αυτόν η παχυσαρκία θεωρείται

μια από τις σοβαρές απειλές της δημόσιας υγείας, τόσο

στη χώρα μας όσο και στον υπόλοιπο κόσμο.

Εκτός από την αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμό-

τητα, η παχυσαρκία ευθύνεται και για ένα σημαντικά

υψηλό ποσοστό των δαπανών δημόσιας υγείας. Οι οικονομικές επιπτώσεις από την παχυσαρκία παγκοσμίως ανέρχονται σε περίπου 2 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως ή 2,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ποσό περίπου ισοδύναμο με τον παγκόσμιο οικονομικό αντίκτυπο από το κάπνισμα ή την ένοπλη βία, τον πόλεμο και την τρομοκρατία.

— Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η παχυσαρκία;

Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας συνίσταται σε:

▪ διαφοροποίηση/τροποποίηση του τρόπου ζωής

▪ αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες

▪ άσκηση

▪ θεραπεία συμπεριφοράς

▪ φαρμακευτική θεραπεία και

▪ χειρουργική αντιμετώπιση σε επιλεγμένες περιπτώσεις.

Η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας πρέπει να γίνεται

σε ειδικά τακτικά εξωτερικά ιατρεία από μια ομάδα

ειδικών κατάλληλα εκπαιδευμένων να αντιμετωπίσουν

το πρόβλημα αυτό.

— Πόσο καταλυτικός είναι ο ρόλος των γονιών στην πρόληψη, αλλά και στην αντιμετώπιση του φαινομένου; Ο ρόλος των γονιών είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, δεδομένου ότι οι ίδιοι καθορίζουν από πολύ νωρίς τόσο τις διατροφικές συνήθειες όσο και τη σωματική δραστηριότητα, και ειδικότερα τον τρόπο ζωής των παιδιών και εφήβων. Όταν ο ένας ή και οι δύο γονείς έχουν αυξημένο βάρος σώματος, αυξάνεται σημαντικά η πιθανότητα και το παιδί να έχει αυξημένο βάρος σώματος.

— Ποιες είναι οι ψυχοκοινωνικές επιδράσεις και συνέπειες της παιδικής παχυσαρκίας; Οι ψυχοκοινωνικές επιδράσεις και συνέπειες της παχυσαρκίας είναι πολυδιάστατες και σοβαρές. Αναλυτικότερα: Στίγμα Τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά και έφηβοι στιγματίζονται και υφίστανται διακρίσεις που συνεχίζονται

και στην ενήλικη ζωή τους, ιδιαίτερα στις δυτικές κοινωνίες. Σύμφωνα με διαχρονική έρευνα του Harvard σε εθνικά αντιπροσωπευτικό δείγμα, οι γυναίκες που ήταν παχύσαρκες ως έφηβες είχαν χαμηλότερο εισόδημα και χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και ήταν έγγαμες σε χαμηλότερο ποσοστό σε σχέση με συνομήλικές τους που ήταν αδύνατες. Επίσης, οι παχύσαρκοι έφηβοι έχουν χαμηλότερα ποσοστά εισαγωγής σε κολέγια και Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και λιγότερες ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης ως νέοι ενήλικες.

Σε πολλές περιπτώσεις η στιγματοποίηση έχει επίδραση και στην αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών παρεμβάσεων. Πρόσφατη μελέτη υποδεικνύει ότι τα συναισθήματα ντροπής που ένιωθαν τα άτομα λόγω του στίγματος όχι μόνο δεν τα κινητοποιούσε στο να χάσουν βάρος, αλλά είχε την αντίθετη επίδραση και τα απέτρεπε από το να συμμετέχουν σε δραστηριότητες

που προάγουν την υγεία. Δυσκολίες στην κοινωνικοποίηση και το σχολικό πλαίσιο Συχνά τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά θυματοποιούνται από συνομηλίκους στο σχολείο και δέχονται σχολικό εκφοβισμό, έχουν χαμηλότερη δημοτικότητα και λιγότερους φίλους. Συχνά έχουν ελλείμματα στις κοινωνικές δεξιότητες, με αποτέλεσμα να είναι πιο απομονωμένοι κοινωνικά. Επίσης, είναι πιο πιθανό να έχουν μαθησιακές δυσκολίες και χαμηλότερη ακαδημαϊκή

Τα αποτελέσματα διαχρονικής έρευνας στις ΗΠΑ που περιλάμβανε 6.250 παιδιά και διήρκεσε από το νήπιο έως την τετάρτη τάξη δημοτικού υποδεικνύουν ότι τα παχύσαρκα παιδιά, ιδιαίτερα εκείνα που ήταν παχύσαρκα από την αρχή της σχολικής ζωής, είχαν χαμηλότερη

επίδοση στα Μαθηματικά.

Προβλήματα αυτοεκτίμησης

Τα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά έχουν λιγό

τερες θετικές αυτο-αντιλήψεις και παρουσιάζουν

χαμηλότερη συνολική αυτοεκτίμηση σε σχέση με

συνομηλίκους τους φυσιολογικού βάρους. Τα ερευνη

τικά ευρήματα δείχνουν ότι η αύξηση του Δείκτη Μάζας

Σώματος (ΔΜΣ) συνεπάγεται και περισσότερο αρνητική

εικόνα σώματος, ιδιαίτερα στα κορίτσια.

Εντούτοις, η αρνητική ενδοσκόπηση δεν αφορά

μόνο στη φυσική εμφάνιση, αλλά επεκτείνεται και σε

άλλους τομείς της ζωής τους, με αποτέλεσμα τη χαμη

λότερη ποιότητα ζωής γενικότερα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα

για τα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους σε σχέση με

τα μικρότερα παιδιά, εύρημα που ενδεχομένως αντα

νακλά τη σημαντικότητα της ομάδας των συνομηλίκων

σε σχέση με τους γονείς ως πηγές αυτοεκτίμησης την

αναπτυξιακή περίοδο της εφηβείας.

Σε κάποιες ερευνητικές μελέτες παρατηρούνται

πολύ χαμηλότερα ποσοστά αυτοεκτίμησης και αυξη

μένη δυσφορία σε σχέση με την εικόνα του σώματος στα προεφηβικά παιδιά, ιδιαίτερα στα κορίτσια.

Ενδεχομένως, αυτό οφείλεται αφενός στο εξιδα

νικευμένο πρότυπο που προβάλλεται σε σχέση

με το σώμα -ιδιαίτερα στη δυτική κοινωνία- για

τα κορίτσια στην εφηβεία, αφετέρου στο ότι τα

αγόρια μπερδεύουν κάποιες φορές το «μεγα

λύτερος σε μυϊκή μάζα»=δυνατότερος με το

«μεγαλύτερος σε όγκο»=βαρύτερος.

Ψυχοπαθολογία

Η σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και της ανά

πτυξης ψυχοπαθολογίας είναι σύνθετη και πρέπει

κανείς να λαμβάνει υπόψη κι άλλους παράγοντες που

ενδεχομένως παίζουν ρόλο.

Σύμφωνα με πολλές μελέτες, τα υπέρβαρα και παχύ

σαρκα παιδιά παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά ψυ

χικών διαταραχών. Πιο συχνά παρουσιάζουν αγχώδεις

διαταραχές (π.χ. κοινωνική φοβία), αλλά και σωματό

μορφα συμπτώματα. Σημαντική είναι και η συσχέτιση του ΔΜΣ με αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης και διατα ραχές του συναισθήματος στα παιδιά και τους εφήβους, όπως για παράδειγμα διαταραχή άγχους αποχωρισμού.

Ακόμη, οι έφηβοι μπορεί να παρουσιάζουν συ

μπτώματα υπερφαγίας, διαταραχή που σχετίζεται και

με τη διατήρηση της παχυσαρκίας στην ενήλικη ζωή και παρατηρείται συχνά και σε ενήλικες παχύσαρκους

ασθενείς. Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας στην ψυχι κή υγεία φαίνεται ότι γίνονται πιο σοβαρές, καθώς τα παιδιά και οι έφηβοι συνεχίζουν να είναι παχύσαρκοι όσο μεγαλώνουν.

Εντούτοις, η σχέση μεταξύ της σοβαρότητας της παχυσαρκίας και της ανάπτυξης ψυχοπαθολογίας δεν

είναι ξεκάθαρη, δηλαδή δεν έχει βρεθεί με συνέπεια

ότι άτομα με σοβαρότερου βαθμού παχυσαρκία εμφανίζουν και σοβαρότερη ψυχοπαθολογία.

— Ποιοι είναι οι ψυχολογικοί παράγοντες που συμ-

βάλλουν στην ανάπτυξη ή/και διατήρηση της παχυσαρκίας;

Δυσκολίες στην πρώιμη σχέση μητέρας-παιδιού φαίνεται να σχετίζονται με τη μετέπειτα ανάπτυξη υπέρβαρου

ή/και παχυσαρκίας στα παιδιά και τους εφήβους, όπως

υποδεικνύουν σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα. Για παράδειγμα, διαχρονική μελέτη που συμπεριέλαβε 6.650

παιδιά που γεννήθηκαν το 2001 στις ΗΠΑ, διερεύνησε

τον συναισθηματικό δεσμό μητέρας-παιδιού με μετρήσεις στους 9 μήνες και στους 24 μήνες, και την ύπαρξη

ή μη παχυσαρκίας στα 4,5 έτη με βάση τον ΔΜΣ. Βασικό

εύρημα ήταν ότι η ύπαρξη ανασφαλούς τύπου δεσμού

με τη μητέρα μπορεί να αποτελεί παράγοντα κινδύνου

για τη μετέπειτα ανάπτυξη παχυσαρκίας. Επίσης, έρευνα

που δημοσιεύτηκε στο Pediatrics με δείγμα 977 εφή-

βους ηλικίας 12-15,9 ετών συσχετίζει την ποιότητα της

σχέσης μητέρας-παιδιού στην πρώιμη παιδική ηλικία

με την επικράτηση των ποσοστών παχυσαρκίας στην εφηβεία. Κεντρικό εύρημα ήταν ότι οι έφηβοι με μητέρες

που είχαν χαμηλή ευαισθησία στο να αναγνωρίζουν τη συναισθηματική κατάσταση του παιδιού τους και να αντιδρούν ανάλογα είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκοι ως έφηβοι.

Δυσκολίες από την πλευρά των γονέων σε σχέση με τον άξονα ψυχολογικού αποχωρισμού-εξατομίκευσης του παιδιού. Για παράδειγμα, η σωματική δραστηριότητα μπορεί να γίνεται αντιληπτή ως επικίνδυνη και ανεπιθύμητη. Σε αυτό το πλαίσιο, πολλές φορές τα παιδιά παρουσιάζουν ένα προφίλ όπου φαίνεται να

είναι ιδιαίτερα εξαρτημένα από το οικογενειακό περι-

βάλλον, ιδιαίτερα από τη μητέρα, παραμένουν παθητικά

και ανώριμα και αποφεύγουν τις κοινωνικές επαφές με τους άλλους.

Δυσλειτουργικές πρακτικές σίτισης της μητέρας:

Για παράδειγμα περιοριστικές πρακτικές, χρήση του φαγητού ως ανταμοιβή ή για να καθησυχάσουν τη

δυσφορία του παιδιού. Όλα αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόσληψη βάρους και στην υιοθέτηση παχυσαρκογόνων διατροφικών συμπεριφορών ακόμη και σε παιδιά προσχολικής ηλικίας.

Ψυχολογικές δυσκολίες της μητέρας: Ιδιαίτερα αγχώδεις μητέρες μπορούν να επηρεάζουν τη διατροφική συμπεριφορά και τις καθημερινές συνήθειες όλης της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένου του παιδιού ή/και του εφήβου.

Ψυχοκοινωνικοί στρεσογόνοι παράγοντες στην οικογένεια που συνδέονται με την παιδική παχυσαρκία

|

είναι μεταξύ άλλων το διαζύγιο των γονέων, η φτωχή ποιότητα της συζυγικής ζωής, η ύπαρξη χρόνιων σωματικών νοσημάτων στην οικογένεια, η ενδο-οικογενειακή βία, η κακοποίηση ή/και συναισθηματική παραμέληση του παιδιού/εφήβου.

— Ποια είναι η σημασία της σωστής διατροφής για τα παιδιά; Η διατροφή είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη και την υγεία ενός παιδιού. Μια ανεπαρκής διατροφή είναι πολύ πιθανόν να οδηγήσει σε καθυστέρηση τόσο στη σωματική όσο και στην πνευματική ανάπτυξη του παιδιού, ενώ θα εξασθενίσει το ανοσοποιητικό του σύστημα και θα κάνει τον οργανισμό του περισσότερο ευάλωτο. Αντίθετα, μια διατροφή πλούσια σε λιπαρά και γλυκά είναι αυτή που θα προκαλέσει την παχυσαρκία και όλα τα αρνητικά επακόλουθά της. Οι ανάγκες ενός παιδιού για θρεπτικά συστατικά αλλάζουν σταθερά όσο μεγαλώνει και αναπτύσσεται, ανάλογα πάντα με το φύλο του, τις δραστηριότητές του και το ρυθμό ανάπτυξής του. Ωστόσο, το πιο σημαντικό είναι να καταφέρουν οι γονείς να το μυήσουν στις αρχές της σωστής διατροφής όσο πιο νωρίς γίνεται.

Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, τα παιδιά αποκτούν τις διατροφικές τους συνήθειες από την ηλικία που αρχίζουν να καταναλώνουν στερεή τροφή. Από τους γονείς εξαρτάται, λοιπόν, το να μάθει το παιδί, από τη νηπιακή ηλικία ακόμα, να αγαπά το σπιτικό μαγειρεμένο φαγητό, να αποφεύγει τη ζάχαρη και το αλάτι, αλλά και όλα τα τυποποιημένα προϊόντα.

— Ποια είναι η αναγκαιότητα της φυσικής δραστηριότητας για την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας;

Η

ενασχόληση των παιδιών με ολοένα και περισσότερες καθιστικές δραστηριότητες (π.χ. τηλεόραση, υπολογιστής, ηλεκτρονικά παιχνίδια), με παράλληλη κατανάλωση πλούσιων σε θερμίδες σνακ, έχει σαν αποτέλεσμα να περιορίζεται στο ελάχιστο η φυσική δραστηριότητα. Επιπλέον, η παιδική διατροφή χαρακτηρίζεται τα τελευταία χρόνια από τη συχνή κατανάλωση πρόχειρου φαγητού και αναψυκτικών, ενώ πολλά από τα παιδιά με αυξημένο βάρος σώματος παραλείπουν την κατανάλωση πρωινού γεύματος. Αναπληρώνουν έτσι τη χαμηλή ενεργειακή πρόσληψη το πρωί με την κατανάλωση σνακ χαμηλής θρεπτικής αξίας το υπόλοιπο της ημέρας.

Σαν φυσική δραστηριότητα ορίζουμε κάθε μορφή κινητικής δραστηριότητας στην οποία ενεργοποιούνται μεγάλες μυϊκές ομάδες του σώματος. Έτσι οι αθλητικές δραστηριότητες και κάθε άλλη μορφή σωματικής άσκησης ή κινητικού παιχνιδιού είναι φυσικές δραστη-

ριότητες, ενώ φυσικές δραστηριότητες είναι επίσης ο περίπατος και οι μετακινήσεις με τα πόδια ή το ποδήλατο, οι εργασίες στο σπίτι ή στον κήπο, η σωματική εργασία σε διάφορα επαγγέλματα, καθώς και οι υπαίθριες δραστηριότητες ή σπορ αναψυχής.

Η συστηματική φυσική δραστηριότητα, σε συνδυασμό πάντα με τη σωστή διατροφή, μπορεί να νικήσει τη μάχη κατά της παχυσαρκίας και παράλληλα να προστατεύσει τον οργανισμό από τις παθήσεις που απορρέουν

από αυτήν.

— Εξηγήστε μας τι ακριβώς είναι το καινοτόμο σύστημα e-Health για την εξατομικευμένη αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους για το οποίο είστε επιστημονικά υπεύθυνη στο «Αγία

Σοφία»;

Η Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), το Ίδρυμα Ιατροβιολο-

γικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ) και

η εταιρεία Datamed ανέλαβαν την υλοποίηση ενός

καινοτόμου προγράμματος κατά της παχυσαρκίας με

τίτλο «PEDOBESITY: Ανάπτυξη Ευφυών Πολυεπίπεδων

Πληροφοριακών Συστημάτων και Εξειδικευμένων Αλγο-

ρίθμων Τεχνητής Νοημοσύνης για την Εξατομικευμένη Αντιμετώπιση της Παιδικής και Εφηβικής Παχυσαρκίας».

Βασικά καινοτόμα αντικείμενα του έργου είναι η συλλογή και ανάλυση κλινικών, αιματολογικών, βιοχημικών, ενδοκρινολογικών και γενετικών δεδομένων ασθενών

με παχυσαρκία, με σκοπό την ανάπτυξη ειδικών αλγορίθμων για την εξατομικευμένη αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους, η δημιουργία πλήρως διασυνδεδεμένων εφαρμογών Διαδικτύου και mobile για την ολοκλήρωση του οικοσυστήματος εφαρμογών για την παιδική παχυσαρκία και η ανάπτυξη πλατφόρμας ευφυούς διαχείρισης δεδομένων με χρήση καινοτόμου μεθοδολογίας ασαφών γνωστικών δικτύων και τεχνικών μοντελοποίησης από ανάλυση ιατρικών δεδομένων, για την παροχή συμβουλών εξατομικευμένης θεραπείας. Τα παραπάνω αντικείμενα αποτελούν ένα καινοτόμο ενιαίο οικοσύστημα εφαρμογών e-Health για την εξατομικευμένη αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σε παιδιά

και εφήβους μέσα στο πλαίσιο της ιατρικής ακριβείας (precision medicine) και της εξατομικευμένης ιατρικής αντιμετώπισης (personalized medical management).

Η ανάλυση των δεδομένων από το Ιατρείο Αντιμετώπισης Αυξημένου Βάρους Σώματος στο «Η Αγία Σοφία»

έδειξε ότι οι παρεμβάσεις που εφαρμόζουμε οδηγούν σε ελάττωση των ποσοστών υπέρβαρου και παχυσαρκίας κατά 30% σε ένα έτος. Στόχος μας είναι 5 χρόνια μετά την ολοκλήρωση του πρωτοποριακού αυτού έργου τα ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας στην Ελλάδα να έχουν ελαττωθεί κατά 15-20%. ■

Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας www.childhood-obesity.gr

ΈΎΑΓΓ Έ Λ Ι Α ΧΑΡΜΑΝΔ Α ΡΗ Η Ευαγγελία Χαρμανδάρη είναι καθηγήτρια Παιδιατρικής - Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»), πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής και Εφηβικής Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Σακχαρώδους Διαβήτη, και διευθύντρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Γενική και Εξειδικευμένη

Παιδιατρική: Κλινική Πράξη και Έρευνα». Επίσης είναι μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής ENDO-ERN.

Ο ρόλος των γονιών είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, δεδομένου ότι οι ίδιοι καθορίζουν από πολύ νωρίς τόσο τις διατροφικές συνήθειες όσο και τη σωματική δραστηριότητα, και ειδικότερα τον τρόπο ζωής των παιδιών και εφήβων.

ΣΙΣΜΑΝ

προκαλεί

μεγαλύτερο κίνδυνο

Γράφει η Δρ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥ, πνευμονολόγος, διευθύντρια Μονάδας

Μελέτης Ύπνου, Σισμανόγλειο Γενικό Νοσοκομείο.

νται αντιληπτές από τον ασθενή, αλλά οδηγούν σε διακεκομμένο κακής ποιότητας ύπνο που δεν ξεκουράζει. Οι επιπτώσεις του συνδρόμου αφορούν το σύνολο σχεδόν του οργανισμού και των λειτουργιών του, εφόσον δεν υπάρχει επαρκής οξυγόνωση για κάποιο χρονικό διάστημα και μάλιστα με συγκεκριμένο μοτίβο, ειδικό αποτέλεσμα της άπνοιας, τη «διαλείπουσα υποξία». Στην περίπτωση αυτή, την πτώση του οξυγόνου ακολουθεί ταχεία επάνοδος στα αρχικά επίπεδα, δηλαδή επανέρχεται εκεί από όπου ξεκίνησε. Ο αεραγωγός κλείνει, πέφτει το οξυγόνο, τότε ο εγκέφαλος δίνει σήμα συναγερμού διότι κινδυνεύει και επειδή δεν μπορεί να τον ανοίξει με άλλον τρόπο, τον ξυπνάει για λίγα δευτερόλεπτα. Τα λίγα αυτά δευτερόλεπτα είναι αρκετά για να αποκαταστήσουν τη βατότητα του αεραγωγού, να τον ανοίξουν για να περάσει μέσα ο αέρας μαζί με το οξυγόνο που μεταφέρει και να αποκατασταθεί η οξυγόνωση του αίματος που τροφοδοτεί όλους τους ιστούς και τα κύτταρα.

ΤΟ Σ Υ ΝΔΡΟΜΟ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚ Η Σ Α ΠΝΟΙΑΣ ύπνου

(ΣΑΥ) είναι μια συχνή νόσος με σημαντικές επιπτώσεις

στην υγεία κάθε ανθρώπου ξεχωριστά, αλλά και συνο-

λικά στη δημόσια υγεία.

Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια

μείωσης ή και πλήρους διακοπής της αναπνοής, δηλα-

δή κλείνει μερικώς ή πλήρως ο ανώτερος αεραγωγός

που οδηγεί τον αέρα που εισπνέεται από τη μύτη και

το στόμα προς στους πνεύμονες.

Όταν η απόφραξη, δηλαδή η διακοπή της ροής

αέρα, είναι πλήρης, τότε προκύπτει άπνοια, αν είναι μερική προκύπτει υπόπνοια. Τα επεισόδια αυτά συνοδεύονται είτε από μείωση της οξυγόνωσης του αίματος, αφού δεν τροφοδοτείται με φρέσκο αέρα ο οργανισμός, είτε από ηλεκτρο-εγκεφαλογραφικές αφυπνίσεις (μικροαφυπνίσεις), που συνήθως δεν γίνο-

Με αυτή τη διαδικασία αποκαθίστανται η τάξη και η ομαλή λειτουργία της αναπνοής, οπότε μπορεί να συνεχίσει ήρεμος και ασφαλής ο ασθενής μας να κοιμάται. Μόλις κοιμηθεί όμως κινδυνεύει να ξανακλείσει ο αεραγωγός του -εφόσον πάσχει από το σύνδρομοκαι να επαναληφθεί όλη η διαδικασία πολλές φορές, ακόμη και εκατοντάδες κάθε νύχτα.

Η διάγνωση του ΣΑΥ επιβεβαιώνεται με τη μελέτη ύπνου, που περιλαμβάνει την παρακολούθηση πολλών παραμέτρων κατά τη διάρκεια του ύπνου, με ειδικούς αισθητήρες που τοποθετούνται από εξειδικευμένους τεχνικούς ύπνου. Η όλη διαδικασία επιβλέπεται, καθοδηγείται και αξιολογείται από τους ειδικούς ιατρούς ύπνου.

Το ΣΑΥ είναι συχνό νόσημα που ταλαιπωρεί σημαντικό τμήμα του γενικού πληθυσμού. Η συχνότητα όπως διαπιστώνεται από τη μελέτη ύπνου έχει υπολο-

Ο ΓΛΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο Γιατί η ΑΥ ΞΗΣΗ Β Α ΡΟΥΣ

για εμφάνιση του ΣΥΝΔΡ Ο ΜΟΥ

Α ΠΝΟΙΑΣ Υ ΠΝΟΥ!

γισθεί στο 9-38%, ενώ οι σοβαρές μορφές που συ-

νυπάρχει και έντονη ημερήσια υπνηλία υπολογίζονται

στο 4-6%. Φαίνεται ότι η νόσος προτιμά τους άνδρες

και τις μεγαλύτερες ηλικίες. Σύμφωνα με μεγάλη με-

λέτη που δημοσιεύτηκε το 2020 στο έγκυρο επιστημο-

νικό περιοδικό «Lancet» για την παγκόσμια επίπτωση

του ΣΑΥ, από την ανάλυση επιστημονικών δεδομένων

προκύπτει ότι οι πάσχοντες παγκοσμίως φτάνουν το 1

δισεκατομμύριο, εκ των οποίων περίπου οι μισοί από

την πιο σοβαρή μορφή του. Αναφέρεται σε ενηλίκους

(άνδρες και γυναίκες) ηλικίας 30-69 ετών. Ενδιαφέρον

έχει η πρόβλεψη για την Ελλάδα με 1.708.436 πάσχο-

ντες, δηλαδή 28,6% του ενήλικου πληθυσμού αυτής

την ηλικιακής ομάδας, εκ των οποίων οι 782.555, δηλ. 13,1%, αφορούν στην πιο σοβαρή μορφή.

ώσει την αναπνευστική λειτουργία, διότι εμποδίζει την έκπτυξη των πνευμόνων. Υπάρχουν φυσικά και άλλοι παράγοντες που προκαλούν το ΣΑΥ, όπως ανατομικοί λόγοι, ενδοκρινολογικά και καρδιαγγειακά νοσήματα κ.ά., αλλά, σύμφωνα με το Sleep Foundation, το 6090% των ασθενών με ΣΑΥ είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Αύξηση βάρους κατά 10% συνδέεται με 6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση ΣΑΥ.

Τελευταία φάνηκε ότι η ανάπτυξη ΣΑΥ και ο κατακερματισμός του ύπνου που προκαλεί οδηγούν σε γρήγορη αύξηση του βάρους. Η αύξηση του βάρους επηρεάζει τα συμπτώματα ΣΑΥ, κάνει πιο δυνατό το ροχαλητό και επιδεινώνει την κόπωση και την ημερήσια υπνηλία.

Αλλά και η στέρηση ύπνου, είτε εξαιτίας ΣΑΥ είτε

Η αύξηση του σωματικού βάρους θεωρείται ο πιο

σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση

ΣΑΥ. Ωστόσο φαίνεται ότι υπάρχει μια αμφίδρομη σχέ-

ση μεταξύ της παχυσαρκίας (που αναγνωρίζεται ως

διακριτή νόσος) και του ΣΑΥ. Το ΣΑΥ μπορεί να οδηγή-

σει σε γρήγορη αύξηση του βάρους και έτσι προκύπτει

ένας φαύλος κύκλος αύξησης βάρους και επιδείνωσης

των συμπτωμάτων του ΣΑΥ.

Σύμφωνα με το Βασιλικό Κολέγιο των γενικών ια-

τρών στην Αυστραλία, το 58% των μέτριων και σοβα-

ρών περιστατικών ΣΑΥ οφείλεται στην παχυσαρκία. Η

αύξηση βάρους συνεπάγεται την αυξημένη εναπόθεση

λίπους σε διάφορες περιοχές του σώματος. Το υπερ-

βάλλον λίπος γύρω από το λαιμό ευνοεί την απόφραξη

του ανώτερου αεραγωγού και συνεπώς την άπνοια.

Ομοίως, η αύξηση του κοιλιακού λίπους μπορεί να μει-

για άλλους λόγους, σχετίζεται με αύξηση των ορμονών που καθορίζουν την όρεξη. Αυτό έχει ως επακόλουθο την αλλαγή των συνηθειών διατροφής και την προτίμηση σε τρόφιμα πιο λιπαρά και «ανθυγιεινά» και συνεπώς πιο πυκνά σε θερμίδες.

Επιπροσθέτως, σύμφωνα με στοιχεία του 2023 από το Sleep Foundation, ο ανεπαρκής ύπνος οδηγεί σε υπερφαγία, παχυσαρκία και μείωση της αποτελεσματικότητας σε κάψιμο λίπους, όταν εφαρμόζεται δίαιτα περιορισμού θερμίδων! Η ίδια πηγή αναφέρει ότι οι ασθενείς με ΣΑΥ είναι πιο επιρρεπείς σε αύξηση του βάρους. Μελέτη έδειξε απότομη αύξηση (8 κιλών περίπου) τον τελευταίο χρόνο πριν τη διάγνωση ΣΑΥ. Εξάλλου η μείωση της ζωτικότητας, λόγω ανεπαρκούς ύπνου και κόπωσης που προκαλεί, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της δραστηριότητας και επιπέδων άσκησης, τα οποία

επίσης συνεισφέρουν στην αύξηση του βάρους.

Τα πιο συχνά συμπτώματα αναφέρθηκαν ήδη και είναι το ροχαλητό και η κακή ποιότητα ύπνου (ανήσυχος, διακοπτόμενος, μη αναζωογονητικός), αλλά και η

κόπωση και υπνηλία την ημέρα. Όμως το ΣΑΥ επηρεάζει σχεδόν ολόκληρο τον οργανισμό. Αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα (αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), μπορεί να επηρεάσει το μεταβολισμό (ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη, σακχαρώδη διαβήτη, μεταβολικό σύνδρομο), μπορεί να προκαλέσει σεξουαλικές

διαταραχές, να επηρεάσει εγκεφαλικές και γνωσιακές

λειτουργίες, να αυξήσει τον κίνδυνο των τροχαίων και

εργατικών συμβαμάτων.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το Sleep Foundation:

50% των καρδιαγγειακών ασθενών πάσχουν από ΣΑΥ (5% στον γενικό πληθυσμό), οι ασθενείς με μέτριο και

σοβαρό ΣΑΥ έχουν 3πλάσια πιθανότητα συγκριτικά με

τους υγιείς να εμφανίσουν αρτηριακή υπέρταση, ενώ

το 65% ασθενών με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο

πάσχει από ΣΑΥ. Ασθενείς με μέτριο και σοβαρό ΣΑΥ έχουν διπλάσια πιθανότητα εμφάνισης σακχαρώδους

διαβήτη. Όσον αφορά στις εγκεφαλικές λειτουργίες, βρέθηκε ότι στους πάσχοντες από ΣΑΥ, η έναρξη της άνοιας τοποθετείται 10 χρόνια νωρίτερα (στα 77 έτη,

ενώ σε όσους κοιμούνται καλά στα 90). Η σεξουαλική δυσλειτουργία στους άνδρες εμφανίζεται σε 2πλάσιο ποσοστό συγκριτικά με μη πάσχοντες.

Η θεραπεία του ΣΑΥ περιλαμβάνει αρχικά την αλλαγή του τρόπου ζωής και τη σύσταση για απαλλαγή από το περιττό βάρος. Αν η κατάσταση είναι πιο σοβαρή, συστήνεται η εφαρμογή μιας μάσκας κατά τη διάρκεια του ύπνου (CPAP), που ουσιαστικά χορηγεί τον αέρα που υπολογίσθηκε ότι λείπει κατά τη μελέτη ύπνου και ενδεχομένως σπανιότερα ενδοστοματικές συσκευές, χειρουργικές επεμβάσεις κ.ά. Η απώλεια βάρους σημαίνει μείωση του λίπους στις επίμαχες περιοχές, αυχένα και κοιλιακή χώρα, οπότε αποκαθίσταται η φυσιολογική λειτουργία της αναπνοής. Η μείωση του βάρους βεβαίως δεν είναι πάντα εφικτή, αλλά μπορεί να γίνει συνδυασμός με άλλες μεθόδους θεραπείας. Μείωση του βάρους ακόμη και 10-15% μπορεί να μειώσει τη βαρύτητα του ΣΑΥ κατά 50%! Η εφαρμογή θεραπείας στο ΣΑΥ βοηθά και την απώλεια βάρους ενεργοποιώντας ενδεχομένως μεταβολικά μονοπάτια.

Συμπερασματικά, η συσχέτιση παχυσαρκίας και ΣΑΥ έχει επιστημονικά και επιδημιολογικά αποδειχθεί, όπως επίσης και η βλαπτική επίδραση της μιας κατάστασης στην άλλη, και ο συνδυασμός τους φαίνεται να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στον οργανισμό συνολικά. ■

ΑΝΑΣΤΑΣ Ι Α ΑΜΦΙΛΟΧ Ι ΟΎ Η Δρ Αναστασία Αμφιλοχίου είναι πνευμονολόγος με πιστοποιημένη εξειδίκευση στην Ιατρική του Ύπνου. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και ειδικεύθηκε στην Πνευμονολογία στα Νοσοκομεία ΝΝΘΑ, «Ευαγγελισμός» και Σισμανόγλειο. Από το 1989 εργάζεται στο Σισμανόγλειο, για μία εικοσαετία ως κλινική πνευμονολόγος, ενώ παράλληλα οργάνωσε και λειτούργησε το Εργαστήριο Ύπνου, όπου στη συνέχεια αφιερώθηκε, ούσα επιστημονική υπεύθυνη στη Μονάδα Ύπνου, τα τελευταία δε 20 χρόνια και από τη θέση της διευθύντριας. Το 1989 παρουσίασε τη διδακτορική διατριβή στο ΕΚΠΑ.

Έχει δημοσιεύσει επιστημονικά άρθρα σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά της Παγκόσμιας Ιατρικής Κοινότητας. Επίσης έχει συνεργαστεί σε επιστημονικά πρωτόκολλα με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα του εσωτερικού και του εξωτερικού, με τελευταίο το πρόγραμμα ΑΠΝΟΙΑ που συμπεριελήφθη στο ΕΣΠΑ 20142020 Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ.

Έχει ασχοληθεί επίσης με το βελονισμό και είναι μέλος της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Βελονισμού.

Αποφοίτησε το 2010 και έλαβε την εξειδίκευση στην Ωτική Νευροτροποίηση το 2016 (μέλος της IANMΑ).

Το 2023 ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό «Τμήμα Εφαρμοσμένης Διαιτολογίας και Διατροφής» στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, με κατεύθυνση τη «Μοριακή Διατροφή».

Είναι μέλος της Εξεταστικής Επιτροπής του υπουργείου Υγείας για την πιστοποίηση της εκπαίδευσης στην Ιατρική του Ύπνου για ιατρούς και τεχνικούς από το 2019, όταν και ξεκίνησε η διαδικασία της πιστοποίησης, για 2 συνεχείς διετίες και εξακολουθεί.

Είναι ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Υπνολογίας και σταθερά εκλεγμένο μέλος των Διοικητικών

Συμβουλίων όλων των Εταιρειών Ύπνου από διάφορες θέσεις μέχρι σήμερα.

Τέλος, είναι μέλος των Επιστημονικών Εταιρειών: Ελληνική Εταιρεία Υπνολογίας (ΕΕΥ), Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ), European Respiratory Society (ERS), European Sleep Respiratory Society (ESRS), International Auricular Neuromodulation Academy (IANMA).

|

Της ΑΝΘΗΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΕΡΕΥΝΑ που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό της Αμερικανικής Εταιρείας Αιματολογίας

«Blood Advances», τα παχύσαρκα και υπέρβαρα άτομα που

έλαβαν θεραπεία για οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία

έχουν χαμηλότερα ποσοστά επιβίωσης. Με αφορμή την

αυξανόμενη επιδημία παχυσαρκίας, οι επιστήμονες εξε-

τάζουν πλέον πιο προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο το σωματικό βάρος μπορεί να επηρεάσει την υγεία.

Η νέα έρευνα αναδεικνύει την πιθανή συσχέτιση του αυξημένου Δείκτη Μάζας Σώματος με χειρότερα αποτελέσματα στη θεραπεία για την οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία σε έφηβους και νεαρούς ενήλικες.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο γιατρός Σάι Σιμόνι, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και υπότροφος στο Ινστιτούτο Καρκίνου Ντάνα-Φάρμπερ στη Βοστόνη, οι ειδικοί γνωρίζουν εδώ και περίπου 15 χρόνια

ότι η παχυσαρκία επηρεάζει την επιβίωση των παιδιατρικών ασθενών που υποβάλλονται σε θεραπεία για

οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία. Πρόσφατα μάλιστα

αναγνώρισαν μια παρόμοια σχέση σε πληθυσμούς

ενηλίκων. Ωστόσο, ήθελαν πιο λεπτομερή δεδομένα

σχετικά με αυτό για να κατανοήσουν γιατί υπάρχει

αυτή η συσχέτιση και πόσο επηρεάζεται από την ηλι-

κία.

Στη νέα μελέτη οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα

από 388 άτομα ηλικίας 15-50 ετών, με μέση ηλικία τα

24 έτη, τα οποίοι έλαβαν θεραπεία για οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία την περίοδο 2008-2021. Το 53,3% των συμμετεχόντων που συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη είχε φυσιολογικό Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), ενώ οι υπόλοιποι ταξινομήθηκαν ως υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα εμφάνισαν σε σχέση με τα άτομα που είχαν με φυσιολογικό ΔΜΣ υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας χωρίς να έχει προηγηθεί υποτροπή (11,7% έναντι 2,8%). Επίσης, καταγράφηκε χαμηλότερο ποσοστό επιβίωσης χωρίς άλλα συμβάντα (63% έναντι 77% σε τέσσερα έτη) και χειρότερη συνολική επιβίωση (64% έναντι 83%).

Επιπλέον, οι ερευνητές διαπίστωσαν ισοδύναμη συνολική επιβίωση μεταξύ των νεότερων (15-29 ετών) και των μεγαλύτερων (30-50 ετών) ασθενών με φυσιολογικό ΔΜΣ, κάτι που αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό εύρημα, καθώς η ηλικία θεωρείται συχνά δυσμενές προγνωστικό χαρακτηριστικό στην οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία.

Επιπροσθέτως, οι ερευνητές ανέφεραν ότι τα αυξημένα τριγλυκερίδια συσχετίστηκαν με την καλύτερη επιβίωση, ενώ ο κύριος παράγοντας που οδηγούσε σε χειρότερη έκβαση δεν ήταν η υποτροπή της νόσου, αλλά η θνησιμότητα εκτός υποτροπής. ■

Η παχυσαρκία επηρεάζει αρνητικά

τα ποσοστά επιβίωσης ασθενών με λευχαιμία!

Γράφει ο ΟΡ Ε ΣΤΗΣ ΛΥ ΡΟΣ, MD, PhD, FEBS/MIS, διευθυντής χειρουργός ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗ Αθηνών.

ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΠΕΡΙΤΤΑ ΚΙΛΑ δυσκολεύονται πολύ να αδυνατίσουν, καθώς χάνουν συνήθως μέτριο αριθμό κιλών, τα οποία τείνουν συχνά να επανέρχονται σε περίοδο μηνών ή ετών. Ως εκ τούτου, για την αποτελεσματικότερη μείωση του σωματικού βάρους χρειάζεται η χρήση ειδικών μεθόδων απώλειας βάρους, μία από τις οποίες είναι και η βαριατρική/μεταβολική χειρουργική.

Σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα, μια βαριατρική επέμβαση ΔΕΝ αποτελεί κοσμητική επέμβαση, αλλά

μια χειρουργική πράξη με σκοπό την πρόληψη και θεραπεία σημαντικών νοσηροτήτων. Οφείλει να μη γίνεται με κριτήρια ομορφιάς, αλλά με αυστηρά ιατρικά κριτήρια βάσει κατευθυντηρίων οδηγιών για να προσφέρει χρόνια ζωής. Πρόσφατη μελέτη περίπου 175.000 ασθενών στο έγκριτο περιοδικό «Lancet» διαπίστωσε ότι η βαριατρική επέμβαση μειώνει τη θνησιμότητα των παχύσαρκων ατόμων σε πολύ σημαντικό βαθμό και ανεβάζει το προσδόκιμο επιβίωσής τους, σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη συντηρητική μέθοδο για την επίτευξη απώλειας βάρους (Nicholas Syn et al, «Lancet» 2021).

Η συχνότερα διενεργούμενη βαριατρική επέμβαση

ΓΑΣΤΡΙΚΟ ΜΑΝ Ι ΚΙ : Η πιο

αποτελεσματική και ασφαλής

μέθοδος για την αντιμετώπιση

είναι το γαστρικό μανίκι (sleeve gastrectomy). Η επέμβαση αυτή πραγματοποιείται λαπαροσκοπικά, δηλαδή

με την εκτέλεση 4-5 τομών περίπου 1 εκατοστού, όπου και αφαιρείται ένα μεγάλο τμήμα του στομάχου (περίπου το 80-85%) κατά τον επιμήκη άξονά του. Αποτέλεσμα της αφαίρεσης αυτής, η οποία διενεργείται

με τη βοήθεια εξελιγμένων εργαλείων (κοπτοράπτες)

που κόβουν και συρράπτουν το στομάχι ταυτόχρονα,

είναι η δημιουργία ένος μακρού σωλήνα σε συνέχεια

του οισοφάγου που οδηγεί την τροφή προς το έντερο.

Η απώλεια βάρους επιτυγχάνεται μέσω τόσο του

περιορισμού στη λήψη της τροφής όσο και της μείωσης του αισθήματος πείνας (κύρια συνέπεια του χειρουργείου). Στον πρώτο χρόνο μετά την επέμβαση αναμένεται να χαθεί, ανάλογα με την πειθαρχία που

θα επιδειχθεί, το 70%-80% του πλεονάζοντος βάρους.

Δηλαδή ένας ασθενής με 150kg αναμένεται να απολέσει στο χρόνο περί τα 60-65kg. Οι δε νοσηρότητες υποστρέφουν μέχρι και στο 95%.

Τα πλεονεκτήματα του γαστρικού μανικιού είναι:

ΟΡΈΣΤΗΣ ΛΎΡΟΣ

• Προκαλεί άμεσο κορεσμό στη λήψη τροφής (περιορισμένο μέγεθος του στομάχου).

• Αφαιρείται το τμήμα (θόλος) του στομάχου που εκκρίνεται η ορμόνη γκρελίνη (ορεξιογόνος ορμόνη), με αποτέλεσμα μετεγχειρητικά να παρατηρείται ανορεξία, που μειώνει επιπλέον τη λήψη τροφής.

• Δεν υπάρχει ξένο σώμα (όπως στο ρυθμιζόμενο γαστρικό δακτύλιο).

• Δεν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος μεταβολικών επιπλοκών μετεγχειρητικά.

Αναφορικά με τις επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν από το γαστρικό μανίκι, εκείνες που είναι άμεσες μετεγχειρητικά αφορούν στα χέρια ειδικού χειρουργού ένα ποσοστό αντίστοιχο με αυτό μιας λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής. Τέτοιες επιπλοκές αποτελούν η διαφυγή στο σημείο διατομής ή η αιμορραγία.

Μεγάλη σημασία για την επαρκή αποθεραπεία μετά το χειρουργείο και για την ουσιαστική έναρξη σταδιακής απώλειας βάρους έχουν οι στοχευμένες μετεγχειρητικές οδηγίες σε συνεννόηση με τον χειρουργό. ■

Ο Ορέστης Λύρος, MD, PhD, FEBS/MIS, είναι διευθυντής χειρουργός στην ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗ Αθηνών και αν. καθηγητής του Πανεπιστημίου Λειψίας στη Γερμανία. Εξειδικεύεται στη χειρουργική της κοιλιακής χώρας, ενώ η κλινική του εμπειρία περιλαμβάνει το ευρύτερο φάσμα της προχωρημένης Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής, της Χειρουργικής της νοσογόνου παχυσαρκίας και της Χειρουργικής Ογκολογίας ανωτέρου και κατωτέρου πεπτικού.

ΟΣΤΕΟΑΡΘΡ Ι ΤΙΔΑΣ ΓΟ ΝΑΤΟΣ

Γράφει ο ΓΙ Ω ΡΓΟΣ Η. ΓΟΥΔ Ε ΒΕΝΟΣ, φυσικοθεραπευτής, Dr. Μanual Μedicine.

Η παχυσαρκία όταν συνυπάρχει με την οστεοαρθρίτιδα δημιουργεί επιπλέον δυσκολίες στην αντιμετώπισή της. Ωστόσο, εάν ακολουθήσουμε τεκμηριωμένο πλάνο θεραπείας, με το οποίο θα συνδυάσουμε την ελάττωση του βάρους και τη θωράκιση της άρθρωσης με θεραπευτικές ειδικές ασκήσεις, θα έχουμε ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Πρέπει, λοιπόν, να ληφθούν υπόψη από τους θεράποντες ότι η παχυσαρκία, η ελαττωμένη μυϊκή δύναμη και λειτουργία είναι παράγοντες που επιδέχονται τροποποίησης στις πρωτογενείς και δευτερογενείς πρακτικές πρόληψης και ιδιαίτερα της εξατομικευμένης πρόληψης για την οστεοαρθρίτιδα του γόνατος.

Η ΟΣΤΕΟΑΡΘΡ Ι ΤΙΔΑ ΘΕΩΡΕ Ι ΤΑΙ ως πάθηση του χόνδρου στις αρθρώσεις και στην προκειμένη του γόνατος.

Επηρεάζει όλες τις δομές της άρθρωσης του γόνατος, των μαλακών μορίων, αλλαγή του υποχόνδριου οστού

και μυϊκή ατροφία.

Έχει πολλά στάδια ανάπτυξης, από την αρχόμενη

φάση, που όπως οι έρευνες και η πρακτική αποδεικνύουν μπορεί να αντιμετωπιστεί με συντηρητικές θεραπεί-

ες (φυσικοθεραπεία, φάρμακα, ενέσεις), έως την πολύ προχωρημένη που αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση, συγκεκριμένα αρθροπλαστική των αρθρώσεων. Η οστεοαρθρίτιδα αναπτύσσεται με αργούς ρυθμούς σε διάστημα 10-15 ετών, δυσκολεύοντας τις καθημερινές δραστηριότητες, την εργασία, την άθληση και την προσωπική και κοινωνική ζωή του πάσχοντα. Στόχος της ιατρικής κοινότητας είναι να θεωρηθεί και να αντιμετωπισθεί ως μία χρόνια πάθηση με πρωτόκολλα πρόληψης και ολοκληρωμένης αγωγής και φροντίδας όπως όλες οι χρόνιες παθήσεις.

Ένα παράδειγμα στρατηγικής είναι η πρόληψη της παχυσαρκίας και η διαχείριση του βάρους όσο νωρίτερα γίνεται, αλλά και η αντιμετώπιση του τραυματισμού του γόνατος στην εφηβική ηλικία. Τρεις κύριοι παράγοντες κινδύνου είναι η παχυσαρκία, το τραύμα και η διαταραχή της μυϊκής ικανότητας και λειτουργίας που μπορούν να οδηγήσουν σε πρόωρη επέμβαση ολικής αρθροπλαστικής του γόνατος.

Στην περίπτωση της οστεοαρθρίτιδας γόνατος, πέραν του πόνου, έχουμε μείωση της κινητικότητας του γόνατος, αδυναμία βάδισης και ιδιαίτερα στις σκάλες, οίδημα, δυσκαμψία, μυϊκή ατροφία. Αυτό σημαίνει ότι προ της επέμβασης γίνονται πολύ συχνές επισκέψεις

σε γιατρούς, φυσικοθεραπευτές και άλλες ειδικότητες

που σχετίζονται με την πάθηση, με όλες τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτό στην ψυχοκοινωνική και οικογενειακή ζωή.

Σύμφωνα με έρευνες, η αύξηση βάρους 8 κιλών σε νεαρό ενήλικα (20-29 ετών) αυξάνει κατά 70% την εμφάνιση της οστεοαρθρίτιδας και της ολικής αρθροπλαστικής τριάντα χρόνια αργότερα.

Για την επίτευξη ενός υγιεινού τρόπου ζωής και διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους πρέπει να προσθέσουμε την τακτική σωματική άσκηση, καθώς και διάφο-

σε νεαρή

αυξάνει τον κίνδυνο

30 χρόνια μετά!

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

ρες προφυλάξεις για την πρόληψη των τραυματισμών. Η φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να προσφέρει πολλές λύσεις, όπως εμβιομηχανικές παρεμβάσεις για τη βελτίωση της σταθερότητας του γονάτου (όπως επιγονατίδες ή πέλματα), καθώς και θεραπεία νευρομυϊκής άσκησης, ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας, καθώς και ασκήσεις ισορροπίας και βάδισης.

Η άσκηση βασίζεται σε μηχανικές αρχές λειτουργίας όλου του σώματος και του γόνατος. Στοχεύει στο αισθητοκινητικό σύστημα, σταθεροποιώντας την άρ-

θρωση κατά την κίνηση, και στη στάση του σώματος, αυξάνοντας έτσι την ασφάλεια αλλά και εμπιστοσύνη

του πάσχοντος στο γόνατό του. Η αερόβια άσκηση και

η νευρομυϊκή άσκηση, σε συνδυασμό με την προπόνηση δύναμης, προσφέρουν σημαντική ανακούφιση στον

πόνο σε άτομα με εγκατεστημένη οστεοαρθρίτιδα γόνατος και παχυσαρκία.

Σύμφωνα με τις μετα-αναλύσεις, το πρώτο πρόγραμμα νευρομυϊκής άσκησης, ειδικά σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα γόνατος δημοσιεύθηκε το 2010. Τα συμπτώματα που μπορεί να νιώθουν οι παχύσαρκοι με οστεοαρθρίτιδα γονάτου είναι συνήθως αστάθεια του γόνατος, με υποχωρήσεις στην κίνηση, κόπωση, έλλειψη εμπιστοσύνης του γόνατος, καθώς και πολλές

αδυναμίες συγκεκριμένων μυϊκών ομάδων τόσο στο γόνατο όσο και στις γειτονικές αρθρώσεις, όπως το ισχίο και η ποδοκνημική.

Ένας ασθενής με αστάθεια και έλλειψη εμπιστοσύνης στο γόνατό του θα ωφεληθεί περισσότερο με νευρομυϊκή άσκηση, ενώ ένας παχύσαρκος ασθενής με μυϊκή αδυναμία θα ωφεληθεί από την άσκηση δύναμης.

Αναγνωρίζοντας της μυϊκές ομάδες που έχουν έλλειμμα δύναμης και αντοχής, μπορούμε να τις γυμνάσουμε μεμονωμένα και πιο επιστάμενα, ώστε να ενεργοποιηθούν με ασκήσεις που δρουν πιο στοχευμένα και έτσι να παράσχουν καλύτερη προστασία και θωράκιση, τόσο στην άρθρωση όσο και στις δομές αυτής.

Επίσης, η χρήση των συσκευών εμβιομηχανικής προ-

κινήσεις υπεκφυγής για την ορθή μηχανική χρήση της

άρθρωσης, που συχνά επιβαρύνουν την ισορροπία και

τη λειτουργία και των άλλων αρθρώσεων.

Η φυσικοθεραπεία στην περίπτωση συνύπαρξης

και συννοσηρότητας έχει να προτείνει συγκεκριμένα πρωτόκολλα αποκατάστασης, τόσο σε γενικό αλλά όσο και σε εξατομικευμένο επίπεδο. Ο έλεγχος του ασθενούς μεμονωμένα θα καταδείξει τα ελλείμματα και τις

σέγγισης, τόσο για την απώλεια βάρους όσο και για τη θεραπεία, πρέπει να έχουν απόλυτα εξατομικευμένα προγράμματα για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά και ανάλογα με τις ανάγκες της κατάστασής του. Όσο αυξάνεται η μακροζωία τόσο τα ποσοστά παχυσαρκίας και σωματικής αδράνειας αυξάνονται ταυτόχρονα. Η οστεοαρθρίτιδα είναι μία κοινή πάθηση. Ωστόσο, όσο δεν κυκλοφορούν επικυρωμένα φάρμακα

για τη νόσο τόσο θα πρέπει το τρέχον οπλοστάσιο της μη χειρουργικής θεραπείας να στοχεύει στην πρόληψη, αλλά και στην υποχώρηση των συμπτωμάτων της νόσου. Αν όλα αυτά δεν μπορούν να φέρουν αποτέλεσμα, τότε η χειρουργική παρέμβαση θα δώσει λύσεις στον

πάσχοντα για να απαλλαγεί από τον πόνο και όλα τα συνεπακόλουθά του.

Ολοκληρώνοντας, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η στρατηγική πρόληψης της συννοσηρότητας οστεοαρ-

θρίτιδας και παχυσαρκίας, καθώς και η αντιμετώπισή

τους είναι ένα δύσκολο ταξίδι με κύματα και πολλές αναταράξεις. Ο φυσικοθεραπευτής έχει σημαντικό ρόλο - τόσο στο μηχανικό όσο και στο νευρομυϊκό πεδίο της αντιμετώπισης. Η συνεργασία με τον ορθοπαιδικό, τον ρευματολόγο, τον διατροφολόγο, τον γυμναστή και

Γ Έ ΏΡΓΙΟΣ Η. ΓΟΎΔΈΒ Έ ΝΟΣ

όποιον άλλον εμπλέκεται είναι απολύτως απαραίτητη.

Οι δυσκολίες που προκύπτουν συνήθως είναι η αντοχή στο χρόνο θεραπείας, στο κόστος, στη δυνατότητα πρόσβασης σε οργανωμένα κέντρα αποκατάστασης ιδιαίτερα σε άτομα που μένουν μακριά από τις αστικές περιοχές, καθώς και η τήρηση των συμβουλών και των κατευθυντήριων οδηγιών μακροπρόθεσμα.

Η συντήρηση του αποτελέσματος και η διάρκειά του θα είναι πάντα το ζητούμενο.

Ωστόσο, η ιατροφαρμακευτική, η φυσική αποκατάσταση και η Χειρουργική εξελίσσονται και δίνουν το αισιόδοξο μήνυμα ότι συνεργαζόμενοι θα μειώσουν το παγκόσμιο φορτίο της νόσου τόσο συντηρητικά όσο και επεμβατικά. Αρκεί να απευθυνθούμε στους κατάλληλους ειδικούς που θα μας κατευθύνουν σωστά. ■

Ο

Γεώργιος Η. Γουδέβενος είναι διευθυντής του Κέντρου Osteo-Physio Therapy, ειδικευμένος φυσικοθεραπευτής και κατέχει τον τίτλο του Dr. Of Manual Medicine, με πολυετείς σπουδές στην Αγγλία, στη Σουηδία

και την Αμερική. Συγκεκριμένα, είναι κάτοχος πτυχίου της Ανωτάτης Σχολής Naprapathic of Manual Medicine

της Στοκχόλμης, όπου ειδικεύτηκε στην Οστεοπαθητική - Χειροπρακτική Σπονδυλικής Στήλης - Αρθρώσεων.

Στη συνέχεια ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Ιατρικής της Florida, καθώς και στο Πανεπιστήμιο Ιατρικής του San Diego στην Αμερική, με αντικείμενο την Εργομέτρηση και την Αποκατάσταση Παθήσεων, Κακώσεων και Μετεγχειρητικών Καταστάσεων στη Σπονδυλική Στήλη και στα Άκρα. Μετεκπαιδεύτηκε στην ΤΗΛΕΜΕΤΡΙΑ στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και είναι διπλωματούχος εκπαιδευτής στη συγκεκριμένη μέθοδο. Είναι επιστημονικός συνεργάτης της Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής Τραυματολογίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης, όπου συμμετέχει και σε σχετικά ερευνητικά προγράμματα. Παράλληλα, διδάσκει στα μεταπτυχιακά μαθήματα, καθώς και στη διδακτέα ύλη. Το ερευνητικό του έργο επεκτείνεται και στο εξωτερικό, όπου συνεργάζεται με τα Πανεπιστήμια της Florida και του San Diego. Είναι επίσης γενικός γραμματέας του Συλλόγου Εναλλακτικής Θεραπευτικής Ελλάδος και ιδρυτικό μέλος της εταιρείας Manual Medicine Ελλάδος.

H ΕΛΛΗΝΙΚ Η ΟΥΡΟΛΟΓΙΚ Η ΕΤΑΙΡΕ Ι Α (ΕΟΕ), στο πλαίσιο της φετινής Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Ουρολογικών

Παθήσεων «Urology Week» (24-30 Σεπτεμβρίου 2023), η

οποία είναι αφιερωμένη στην ακράτεια ούρων, επιδιώ-

κει να ενημερώσει τους επαγγελματίες υγείας, που έχουν

ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αντιμετωπίζουν άτομα με τη

συγκεκριμένη διαταραχή, σχετικά με τις παραμέτρους

της εν λόγω κατάστασης. Επιπλέον επιδιώκει να δώσει

στους πάσχοντες και το οικείο τους περιβάλλον τις απα-

ραίτητες βασικές γνώσεις προκειμένου να αποκτήσουν

την εμπιστοσύνη στις δομές υγείας, η οποία θα τους

επιτρέψει να αναζητήσουν βοήθεια και να βελτιώσουν

την ποιότητα ζωής τους.

Η ακράτεια ούρων, δηλαδή η απώλεια ούρων χω-

ρίς τη θέλησή μας, είναι συχνό πρόβλημα και μπορεί

να παρατηρηθεί σε διάφορες καθημερινές καταστά-

σεις, όπως κατά τον έντονο βήχα, το φτάρνισμα ή το

γέλιο, το σήκωμα βάρους, το τρέξιμο ή το γρήγορο

περπάτημα, αλλά και στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Συχνά όμως εκδηλώνεται ως συνέπεια μιας ξαφνικής, επείγουσας ανάγκης προς ούρηση.

Σχεδόν 1 στις 8 γυναίκες και 1 στους 20 άνδρες

υποφέρουν από κάποιας μορφής ακράτεια, η έκταση

και η σοβαρότητα της οποίας αυξάνονται με την ηλικία. Ωστόσο, στην πλειοψηφία τους μαθαίνουν να ζουν με το πρόβλημα, το οποίο συχνά καλύπτουν με τη χρή-

ση σερβιέτας ή πάνας ακράτειας και περιορίζοντας

τις κοινωνικές και σωματικές τους δραστηριότητες. Ως

αποτέλεσμα, οι άνθρωποι αυτοί συχνά να καταλήγουν να ζουν σε αποξένωση, με συνοδό κατάθλιψη και αυξημένο στρες.

Σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικά φάρμακα και

χειρουργικές μέθοδοι, που δίνουν λύση στο πρόβλη-

μα της ακράτειας ούρων. Επιπλέον, έχουν αναπτυχθεί εξειδικευμένα ιατρεία σε νοσοκομεία της χώρας, στα οποία μπορούν οι ασθενείς να απευθυνθούν, να συζητήσουν και να εξεταστούν για το πρόβλημά τους από ειδικούς ουρολόγους. Δυστυχώς, η ακράτεια παραμένει σε μεγάλο βαθμό θέμα ταμπού ή υποβιβάζε-

ται σε ήσσονος σημασίας πρόβλημα, με συνέπεια λι-

γότεροι από τους μισούς πάσχοντες να επισκέπτονται

κάποιον γιατρό για το πρόβλημά τους, συχνά έχοντας

αμφιβολίες για τη δυνατότητα επιτυχούς αντιμετώπισης Η Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία (ΕΟΕ), αναγνω-

ρίζοντας το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης διάχυσης ανακριβών επιστημονικών πληροφοριών και το κενό

που υπάρχει στην έγκυρη, έγκαιρη και αξιόπιστη υποστήριξη των ασθενών που πάσχουν από ουρολογικές παθήσεις, έχει ιδρύσει, στο πλαίσιο του κοινωνικού της ρόλου, Ειδικό Γραφείο Ασθενών & Ενημέρωσης Κοινού. Στόχοι του Γραφείου Ασθενών (Patient Office)

είναι:

▪ Η υποστήριξη και ενημέρωση των ασθενών με ουρολογικές παθήσεις.

▪ Η ανάπτυξη προγραμμάτων προαγωγής και πρόληψης ουρολογικών παθήσεων που θα απευθύνονται στο ευρύτερο κοινό.

▪ Η συνεργασία με το αντίστοιχο Γραφείο Ασθενών της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας.

▪ Η δημιουργία διαύλου επικοινωνίας και συνεργασίας με συλλόγους ασθενών που πάσχουν από ουρολογικά νοσήματα.

▪ Η προαγωγή της επιστημονικά τεκμηριωμένης ιατρικής ενημέρωσης για ουρολογικές παθήσεις και η προσπάθεια περιορισμού της ανεξέλεγκτης διάχυσης ανακριβών επιστημονικών πληροφοριών. ■

Και η ακράτεια ούρων

θέλει τον «υδραυλικό» της!

ΑΡΕΤΑ Ι ΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕ Ι Ο

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙ Ω ΤΗΣ ΠΑΠΑΝΑΓΙ Ω ΤΟΥ, αναπληρωτής καθηγητής Ακτινολογίας

ΕΚΠΑ, Αρεταίειο Πανεπιστημιακό

Νοσοκομείο, καθηγητής

Νευροακτινολογίας Νοσοκομείου BremenMitte της Βρέμης.

ΤΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ είναι μία επείγουσα ιατρική κατάσταση με δυνητικά σημαντικές επιπτώσεις για την υγεία μας. Συμβαίνει όταν διακόπτεται η παροχή αίματος σε ένα τμήμα του εγκεφάλου, είτε λόγω θρόμβου αίματος (ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο) είτε λόγω αιμορραγίας (αιμορραγικό ή αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο). Καθώς αποτελεί κύρια αιτία θανάτου και αναπηρίας παγκοσμίως, είναι ζωτικής σημασίας η κατανόηση και η αντιμετώπιση των κύριων παραγόντων

κινδύνου του. Τα περισσότερα εγκεφαλικά επεισόδια

μπορούν να προληφθούν με τη στόχευση μερικών μόνο βασικών παραγόντων κινδύνου, με την παχυσαρκία να κατέχει εξέχουσα θέση μεταξύ αυτών.

Σε μια εποχή όπου η παχυσαρκία έχει γίνει παγκόσμιο

πρόβλημα υγείας, η κατανόηση των επιπτώσεών της είναι κρίσιμη. Η παχυσαρκία όχι μόνο αυξάνει τον κίνδυνο

καρδιακών παθήσεων και διαβήτη, αλλά αυξάνει και τις πιθανότητες να υποστεί κανείς εγκεφαλικό επεισόδιο.

Π

Ω Σ ΕΠΗΡΕ Α ΖΕΙ ΤΟ ΒΑ ΡΟΣ ΤΟΝ Κ Ι ΝΔΥΝΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔ Ι ΟΥ; Το υπερβολικό βάρος δεν είναι απλώς ένα αισθητικό πρόβλημα, αλλά έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία:

— Το υπερβολικό βάρος συγκαταλέγεται μεταξύ των δέκα κορυφαίων παραγόντων κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο.

— Σχεδόν 1 στα 5 εγκεφαλικά επεισόδια σχετίζεται με το υπερβολικό βάρος.

— Τα άτομα που κατηγοριοποιούνται ως υπέρβαρα έχουν 22% αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Όταν ταξινομούνται ως παχύσαρκα, ο κίνδυνος αυξάνεται απότομα στο 64%.

Αυτά τα ανησυχητικά στατιστικά στοιχεία προκύπτουν από τις παθήσεις που σχετίζονται με το υπερβολικό

βάρος:

— Υψηλή αρτηριακή πίεση: Συχνά αναφέρεται ως ο «σιωπηλός δολοφόνος», η υψηλή αρτηριακή πίεση αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα αυξημένα επίπεδα αρτηριακής

πίεσης μπορούν να αποδυναμώσουν τα αιμοφόρα αγγεία, καθιστώντας τα ευάλωτα σε αποφράξεις ή ρήξεις.

— Καρδιακές παθήσεις: Το υπερβολικό βάρος επιβαρύνει την καρδιακή λειτουργία, ανοίγοντας το δρόμο για ασθένειες που σχετίζονται με την καρδιά, οι οποίες στη συνέχεια αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. — Χοληστερόλη και αθηρωματική νόσος: Τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης, που συνήθως συνδέονται με την παχυσαρκία, μπορεί να οδηγήσουν σε δημιουργία αθηρωματικής πλάκας. Αυτή προκαλεί στενώσεις ή αποφράξεις στις αρτηρίες, ιδιαίτερα στις καρωτίδες, εμποδίζοντας τη ροή του αίματος και αυξάνοντας τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

— Διαβήτης τύπου 2: Σε ισχυρή συσχέτιση με την παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2 αυξάνει περαιτέρω τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Τα χρόνια υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να βλάψουν προοδευτικά τα αιμοφόρα αγγεία.

Η

παχυσαρκία αυξάνει

τις πιθανότητες για

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ!

— Φλεγμονή: Η χρόνια φλεγμονή, υποπροϊόν της παχυσαρκίας, μπορεί να αποδυναμώσει τα αιμοφόρα αγγεία, καθιστώντας τα ευάλωτα στο σχηματισμό θρόμβων.

ΥΓΙΕΙΝ ΟΣ ΤΡ Ο ΠΟΣ ΖΩ Η Σ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛ Ε ΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔ Ι ΟΥ Η πραγματοποίηση αλλαγών στον τρόπο ζωής αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για τη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου. Η προτεραιότητα σε μια ισορροπημένη διατροφή, γεμάτη με μια ποικιλία τροφών πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά, μπορεί να ωφελήσει σημαντικά τη συνολική μας υγεία. Ο περιορισμός των υπερβολικών σακχάρων, λιπών και αλάτων και η ταυτόχρονη συμπερίληψη μιας ευρύτερης γκάμας φρούτων, λαχανικών και πρωτεϊνών είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Συμπληρώνοντας αυτό με τακτική σωματική δραστηριότητα, προσαρμοσμένη στις δυνατότητες και την άνεση του καθενός, οχυρώνεται περαιτέρω ο οργανισμός ενάντια σε πιθανές απειλές για την υγεία. Οι τακτικές εξετάσεις υγείας, ιδίως για

ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ ΠΑΠΑΝΑΓΙΏΤΟΎ

την αρτηριακή πίεση, τη χοληστερόλη και το σάκχαρο στο αίμα, δεν πρέπει να παραλείπονται. Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ και η διακοπή του καπνίσματος, που αποτελεί σημαντικό παράγοντα αύξησης του κινδύνου τόσο για την παχυσαρκία όσο και για το εγκεφαλικό επεισόδιο, μπορεί να μειώσουν σημαντικά τους κινδύνους αυτούς. Στη σημερινή ψηφιακή εποχή, διάφορα διαδικτυακά εργαλεία και εφαρμογές, όπως το εγκεκριμένο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εγκεφαλικών (WSO) Stroke Riskometer, προσφέρουν καθοδήγηση και κίνητρα, διασφαλίζοντας ότι παραμένουμε σταθεροί στην πορεία μας προς έναν τρόπο ζωής ανθεκτικό στο εγκεφαλικό επεισόδιο.

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι 1 στους 4 ανθρώπους κινδυνεύει να πάθει εγκεφαλικό επεισόδιο κατά τη διάρκεια της ζωής του. Η συσχέτιση μεταξύ του βάρους και του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου είναι σαφής. Με την κατανόηση και την αντιμετώπιση των σχετικών παραγόντων κινδύνου και την ενσωμάτωση θετικών αλλαγών στον τρόπο ζωής, η πιθανότητα εγκεφαλικού επεισοδίου μπορεί να μειωθεί σημαντικά. ■

Ο Παναγιώτης Παπαναγιώτου είναι αναπληρωτής καθηγητής Ακτινολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών στο Α’ Εργαστήριο του Αρεταίειου Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου και καθηγητής Νευροακτινολογίας του Νοσοκομείου Bremen-Mitte της Βρέμης. Αποτελεί μέλος της Επιστημονικής Ομάδας του Κέντρου Επεμβατικής Αντιμετώπισης Εγκεφαλικών Επεισοδίων των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων Αιγινήτειο, «Αρεταίειο» και του ΓΝΑ «Αλεξάνδρα» και του Κέντρου Εμβολισμών ΚΝΣ του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός». Είναι επεμβατικός νευροακτινολόγος και θεωρείται ειδικός στις επεμβατικές θεραπείες στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και στα ανευρύσματα εγκεφάλου, με πλούσιο συγγραφικό και ερευνητικό έργο.

ΛΙΘ Ι ΑΣΗ ΝΕΦΡΟΥ !

λίθου ή λίθων εντός της αποχετευτικής μοίρας του ουροποιητικού συστήματος, η οποία περιλαμβάνει τους νεφρούς, τους ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα.

Γράφει ο ΑΧΙΛΛ Ε ΑΣ ΠΛΟΥΜ Ι ΔΗΣ, χειρουργός - ουρολόγος - ανδρολόγος, επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Ρομποτικής και Λαπαροενδοσκοπικής Ουρολογικής ΧειρουργικήςΑνδρολογίας, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Π ΟΣΟ ΣΥΧΝ Η Ε Ι ΝΑΙ Η ΛΙΘ Ι ΑΣΗ Η λιθίαση του ουροποιητικού αποτελεί ένα πολύ συχνό πρόβλημα για την υγεία που αφορά ενήλικες και παιδιά. Κάθε χρόνο περίπου 3 εκατομμύρια ασθενείς με προβλήματα λιθίασης επισκέπτονται τον ιατρό τους, ενώ πάνω από μισό εκατομμύριο ασθενείς προσέρχονται στα επείγοντα λόγω προβλημάτων λιθίασης. Η υποτροπή της νόσου ανέρχεται στο 50% μέσα στη δεκαετία, με τους άνδρες να παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά υποτροπών.

Π ΟΣΑ Ε Ι ΔΗ Λ Ι ΘΩΝ ΥΠ Α ΡΧΟΥΝ Τα είδη των λίθων ταξινομούνται με βάση τη χημική τους σύσταση. Οι πιο συνηθισμένοι τύποι λίθων είναι οι εξής:

• Λίθοι ασβεστίου. Εμφανίζονται συχνότερα από τα υπόλοιπα είδη λίθων, ιδιαίτερα σε άντρες ηλικίας 20-30 ετών.

Η ΛΙΘ Ι ΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕ Ι ΜΙΑ ΑΠ Ο ΤΙΣ ΠΙΟ ΣΥΧΝ Ε Σ και ίσως την πλέον επώδυνη πάθηση του ουροποιητικού συστήματος, καθώς είναι υπεύθυνη για έναν από τους πιο γνωστούς πόνους, τον κολικό του νεφρού.

Σήμερα, η αντιμετώπιση της λιθίασης και η ανακού-

φιση από τον βασανιστικό πόνο του κολικού έχει γίνει πιο εύκολη κι αποτελεσματική από ποτέ. Χάρη στα πλεονεκτήματα που προσφέρει το εύκαμπτο ψηφιακό ουρητηροσκόπιο, η θεραπεία της λιθίασης γίνεται άμεσα, ανώδυνα κι αναίμακτα, στο πλαίσιο μιας ενδοσκοπικής μικροεπέμβασης.

ΤΙ Ε Ι ΝΑΙ Η ΛΙΘ Ι ΑΣΗ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

Ως λιθίαση του ουροποιητικού ορίζεται ο σχηματισμός

• Λίθοι κυστίνης. Εμφανίζονται σε πάσχοντες από κυστινουρία.

• Λίθοι στρουβίτη. Εμφανίζονται συνήθως σε γυναίκες με λοίμωξη του ουροποιητικού και μπορεί να αποκτήσουν μεγάλο μέγεθος.

• Λίθοι ουρικού οξέος. Εμφανίζονται πιο συχνά στους άντρες παρά στις γυναίκες.

Υπάρχουν και πιο σπάνιες μορφές λίθων, οι οποίες εμφανίζονται σε ασθενείς που λαμβάνουν συγκεκριμένες φαρμακευτικές ουσίες.

ΠΟΙΟΙ Ε Ι ΝΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑ ΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥ ΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΑ ΝΙΣΗ Λ Ι ΘΩΝ Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που προδιαθέτουν

Η παχυσαρκία ευνοεί

στην εμφάνιση λίθων του ουροποιητικού. Οι πιο σημαντικοί είναι οι εξής:

• Ηλικία. Άτομα μεταξύ 20 και 50 ετών είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν λίθους.

• Φύλο. Η λιθίαση του ουροποιητικού προσβάλλει τους άνδρες τρεις φορές συχνότερα από τις γυναίκες.

• Κληρονομικότητα. Το οικογενειακό ιστορικό αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης λίθων.

• Διατροφή. Η κατανάλωση ζωικού λευκώματος, λίπους και τροφών πλούσιων σε ασβέστιο ευνοεί το

σχηματισμό δημιουργία λίθων, καθώς και η αυξημένη

κατανάλωση αλατιού.

• Παχυσαρκία. Το υπερβολικό σωματικό βάρος ευνοεί το σχηματισμό λίθων.

κατόπιν τυχαίου απεικονιστικού ελέγχου. Ωστόσο, όταν ένας λίθος μετακινηθεί στον ουρητήρα, τότε προκαλείται απόφραξη, δηλαδή εμποδίζεται η φυσιολογική ροή των ούρων προς την ουροδόχο κύστη. Σε αυτήν την περίπτωση, ο νεφρός διογκώνεται και προκαλεί τον γνωστό κολικό του νεφρού.

Ο οξύτατος αυτός πόνος ξεκινά από τα πλευρά και εκτείνεται προς τη βουβωνική χώρα και προς τα γεννητικά όργανα, δίχως ο ασθενής να μπορεί να βρει ανακούφιση σε καμία θέση. Ο κολικός του νεφρού είναι το βασικό σύμπτωμα της λιθίασης. Παράλληλα, όμως, μπορεί να συνυπάρχουν κι άλλα συμπτώματα, όπως ναυτία, έμετος, αιματουρία, συχνουρία και πυρετός σε περιπτώσεις λοιμώξεων.

• Ξηρασία. Καθημερινά πρέπει να καταναλώνουμε τουλάχιστον 1,5 λίτρο νερό. Αλλιώς αυξάνεται η πιθανότητα σχηματισμού λίθων.

• Φάρμακα. Η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων ευνοεί το σχηματισμό λίθων.

• Κλιματικές συνθήκες. Οι κάτοικοι περιοχών με θερμά κλίματα έχουν αυξημένη πιθανότητα για εμφάνιση λίθων.

ΤΙ ΣΥΜΠΤΩ ΜΑΤΑ Ε ΧΕΙ Η ΛΙΘ Ι ΑΣΗ ΤΟΥ

ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

Οι λίθοι όταν βρίσκονται μέσα στα νεφρά είναι συνήθως ασυμπτωματικοί και δεν προκαλούν προβλήματα. Σε αυτήν την περίπτωση η λιθίαση μπορεί να διαγνωστεί

Π Ω Σ Γ Ι ΝΕΤΑΙ Η ΔΙ Α ΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΛΙΘ Ι ΑΣΗΣ Ο ακτινολογικός έλεγχος αναδεικνύει το μεγαλύτερο ποσοστό των λίθων, ενώ το υπερηχογράφημα παρέχει πληροφορίες όχι μόνο για την παρουσία των λίθων, αλλά και για τυχόν απόφραξη της ροής των ούρων. Πιο λεπτομερή απεικόνιση για την ακριβή θέση των λίθων και την επίπτωσή τους προσφέρει η αξονική τομογραφία.

ΛΙΘ Ι ΑΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΥΜΟΣ Υ ΝΗ

Η λιθίαση κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης εμφανίζεται με συχνότητα περίπου μία ανά 2.000 κυήσεις. Συνήθως προκύπτει στο 2ο ή 3ο τρίμηνο της κύησης. Τα

αίτια της λιθίασης στην εγκυμοσύνη είναι αντίστοιχα με

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

αυτά που ισχύουν στον γενικό πληθυσμό, με τη διαφορά

ότι κατά την κύηση συμβαίνουν μεταβολές στο σώμα

της γυναίκας που μπορεί να ενισχύουν τη νόσο.

Μια από αυτές τις μεταβολές είναι η διάταση των

ουρητήρων και των νεφρών, που ξεκινά φυσιολογικά

από την 6η-7η εβδομάδα της κύησης, ως συνέπεια της

πίεσης που ασκεί στους ουρητήρες η μήτρα και της αύ-

ξησης των επιπέδων προγεστερόνης. Η διάταση (υδρονέφρωση) αυτή και η στάση των ούρων που προκαλεί

έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της συγκέντρωσης στα

ούρα παραγόντων που ευνοούν το σχηματισμό λίθων.

ΔΙ ΑΤΑΣΗ ΤΩΝ ΝΕΦΡ Ω Ν ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΥΡΗΤ Η ΡΑ

Μια πέτρα προκαλεί έντονα συμπτώματα όταν είναι πλέ-

ον αρκετά μεγάλη, δηλαδή έχει διάμετρο μεγαλύτερη

των 4 χιλιοστών, και το μέγεθός της την εμποδίζει να

περάσει από τον ουρητήρα προκαλώντας απόφραξη.

Λόγω της απόφραξης, η φυσιολογική ροή των ούρων

προς την ουροδόχο κύστη εμποδίζεται, τα ούρα μένουν

στάσιμα και ως συνέπεια προκαλείται διάταση του ουρητήρα και του νεφρού επειδή τα ούρα μένουν στάσιμα (στάση ούρων). Η διάταση αυτή λέγεται υδρονέφρωση

και συνοδεύεται από σπασμούς και πόνο. Η διάταση θεραπεύεται με την αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας, εν προκειμένω της λιθίασης.

ΠΟΙΑ Ε Ι ΝΑΙ Η ΚΑΤΑ ΛΛΗΛΗ ΘΕΡΑΠΕ Ι Α ΓΙΑ ΤΗΝ

ΑΝΤΙΜΕΤΩ ΠΙΣΗ ΤΗΣ ΝΕΦΡΟΛΙΘ Ι ΑΣΗΣ

Ένα ποσοστό των λίθων αποβάλλεται αυτόματα μέσω

της ούρησης. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που οι λίθοι προκαλούν επίμονο άλγος, λοίμωξη (πυελονεφρίτιδα)

και απόφραξη του νεφρού, οπότε και χρήζουν άμεσης

θεραπευτικής παρέμβασης. Η αντιμετώπιση της λιθίασης μπορεί να γίνει με τις παρακάτω επεμβατικές

μεθόδους:

• Εξωσωματική λιθοτριψία με κρουστικά κύματα (ESWL), η οποία δεν παρουσιάζει υψηλά ποσοστά επιτυ-

χιών, καθώς μόλις το 50% των ασθενών θα απαλλαγεί

από τους λίθους του σε διάστημα ενός μηνός. Πολλοί

ασθενείς θα έχουν υπολειμματικά λιθιασικά συγκρίματα, ενώ η μέθοδος αυτή δεν είναι αποτελεσματική σε σκληρούς λίθους.

• Ουρητηροσκόπηση με ημιάκαμπτα/άκαμπτα εργαλεία, που είναι αποτελεσματική μόνο για τη λιθίαση του ουρητήρα.

• Διαδερμική νεφρολιθοτριψία. Η εν λόγω επέμβαση ενδείκνυται για μεγάλους λίθους του νεφρού και πραγματοποιείται μέσω μίας τομής στην οσφυϊκή χώρα, όπου παρακεντείται ο νεφρός και εν συνεχεία με τη βοήθεια ειδικών εργαλείων κατακερματίζεται ο λίθος.

Στο τέλος της επέμβασης τοποθετείται σωλήνας μέσα

από την τομή του δέρματος και ο ασθενής νοσηλεύεται

για 2-3 ημέρες.

• Ανοικτή χειρουργική επέμβαση. Η κλασική χειρουργική μέθοδος έχει ένδειξη πλέον μόνο σε σπάνιες και ειδικές περιπτώσεις.

ΤΙ Ε Ι ΝΑΙ Η ΔΙΑΔΕΡΜΙΚ Η ΝΕΦΡΟΛΙΘΟΤΟΜ Ι Α (PCNL)

Η διαδερμική νεφρολιθοτομία είναι μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία, στην οποία ο χειρούργος αφαιρεί την πέτρα των νεφρών μέσω μιας μικρής τομής στο δέρμα. Γενικά, αυτή η διαδικασία χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση λίθων μεγαλύτερων από 2 cm ή ακανόνιστου σχήματος. Η επέμβαση αυτή εκτελείται, συνήθως, όταν οι λιγότερο επεμβατικές διαδικασίες δεν είναι εφικτές ή δεν έχουν επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Εκτελείται υπό γενική αναισθησία και διαρκεί περίπου 2-3 ώρες για να ολοκληρωθεί.

ΠΟΙΑ Ε Ι ΝΑΙ Η Ν Ε Α ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚ Η Μ ΕΘΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩ ΠΙΣΗ ΤΗΣ ΛΙΘ Ι ΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ Το νέας γενιάς εύκαμπτο ψηφιακό (digital) ουρητηροσκόπιο, όπως αυτό που διαθέτουμε στην κλινική μας, στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, έχει φέρει επανάσταση στην επιτυχή και ασφαλή αντιμετώπιση της λιθίασης ανεξαρτήτως μεγέθους και εντόπισης. Άλλωστε, αποτελεί τεχνολογία

αιχμής στο χώρο της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής στα κέντρα αναφοράς σε Ευρώπη και Αμερική.

ΠΟΙΑ Ε Ι ΝΑΙ ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤ Η ΜΑΤΑ ΤΟΥ Ε Υ ΚΑΜΠΤΟΥ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΟΥΡΗΤΗΡΟΣΚΟΠ Ι ΟΥ Η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία με μικροκάμερα και Laser απαλλάσσει τον ασθενή άμεσα, ανώδυνα και αναίμακτα από τη λιθίαση του νεφρού. Ειδικότερα:

• Η ψηφιακή μικροκάμερα στην κορυφή του εργαλείου (σε μέγεθος μικροτσίπ) δίνει τη δυνατότητα επισκόπησης όλων των σημείων του νεφρού και του ουρητήρα με εικόνα υψηλής ευκρίνειας και ανάλυσης (chip on the tip).

• Με την τεχνολογία Laser ο κατακερματισμός του λίθου είναι γρήγορος και αποτελεσματικός, ανεξαρτήτως σύστασης και σκληρότητας του λίθου. Ακόμα και οι πιο ανθεκτικοί λίθοι, όπως οι μονοϋδρικού οξαλικού ασβεστίου, μπορούν να αντιμετωπιστούν με επιτυχία. Το ουρητηροσκόπιο είναι τόσο λεπτό και ακριβείας που εισέρχεται στο ουροποιητικό σύστημα διά φυσικών οπών (ουρήθρα), χωρίς την ανάγκη δημιουργίας τομών και ακαλαίσθητων μετεγχειρητικών ουλών.

• Το μέγεθος του εργαλείου (με διάμετρο μικρότερη των 3 mm), σε σχέση με αντίστοιχα ουρητηροσκόπια παλαιότερης γενιάς, επιτρέπει την ομαλή και ατραυματική είσοδο αυτού σε οποιονδήποτε κάλυκα του νεφρού. Ως αποτέλεσμα, αποφεύγονται οι τραυματικές κακώσεις.

• O επαναστατικός σχεδιασμός του συγκεκριμένου

εργαλείου συνδυάζει τον ημιάκαμπτο άξονα (stiff shaft)

με ένα ιδιαίτερα ευκίνητο άκρο που τηλεκατευθύνεται

από τον χειρουργό. Έτσι επιτυγχάνεται η ομαλή είσοδος

του εργαλείου ακόμη και σε δύσκολους ανατομικά ου-

ρητήρες και η εύκολη προώθησή του σε όλα τα σημεία

του νεφρού.

• Με τη χρήση βοηθητικών εργαλείων (ενδοσκοπικός κάλαθος, υδρόφιλα σύρματα), μέσα από το κανάλι

εργασίας (διαμέτρου 1 mm) που διαθέτει, επιτυγχάνεται

η απομάκρυνση όλων των υπολειμματικών λιθιασικών συγκριμάτων.

• Ένα άλλο πλεονέκτημα του εύκαμπτου ψηφιακού (digital) ουρητηροσκοπίου είναι η τεχνολογία Narrow Band Imaging (NBI) που διαθέτει. Πρόκειται για ένα σύστημα απεικόνισης που επιτρέπει την αναγνώριση

κακοήθων όγκων του νεφρού και του ουρητήρα πριν

ακόμα γίνουν ορατοί με απεικονιστικές μεθόδους

(υπέρηχος, αξονική τομογραφία). Έτσι, διασφαλίζεται η πρώιμη ανίχνευση, αναγνώριση και κατ’ επέκταση η αντιμετώπιση καρκινικών όγκων του νεφρού.

ΓΙΑΤ Ι ΝΑ ΕΠΙΛ Ε ΞΕΙ ΚΑΝΕ Ι Σ ΑΥΤ Η ΤΗ Μ ΕΘΟΔΟ Με το εύκαμπτο ψηφιακό ουρητηροσκόπιο ο ασθενής απαλλάσσεται οριστικά και ανώδυνα από τον βασανιστικό κολικό του νεφρού και το πρόβλημα της λιθίασης με μια ενδοσκοπική μικροεπέμβαση. Η εύκαμπτη ψηφιακή ουρητηροσκόπηση αποτελεί αναίμακτη και αποτελεσματική μέθοδο κατακερματισμού λίθων σε όλα τα σημεία του νεφρού, που με παλαιότερες τεχνικές δεν θα ήταν εφικτό. Το σημαντικότερο από όλα είναι ότι η έξοδος από το νοσοκομείο πραγματοποιείται ακόμα και την ίδια ημέρα, μετά από σύντομη νοσηλεία (day case surgery), ενώ ο ασθενής επιστρέφει στις καθημερινές του δραστηριότητες άμεσα. ■

ΑΧΙΛΛΈΑΣ ΠΛΟΎ Μ Ι ΔΗΣ Ο Δρ Αχιλλέας Πλουμίδης διαθέτει τεράστια εμπειρία στη διαχείριση και αντιμετώπιση όλων των ουρολογικών παθήσεων, ακόμα και των πλέον σπάνιων και περίπλοκων καταστάσεων, εφαρμόζοντας τις πλέον σύγχρονες και καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Χάρη στην εκπαίδευσή του στη Ρομποτική Χειρουργική, πρώτα στο παγκοσμίου φήμης ογκολογικό κέντρο Karolinska Institutet, στη Σουηδία, και κατόπιν στο OLV Vattikuti Robotic Surgery Institute στο Βέλγιο, εξειδικεύτηκε στην πραγματοποίηση επεμβάσεων στο κατώτερο (προστάτης, ουροδόχος κύστη, λεμφαδένες) κι ανώτερο ουροποιητικό (νεφροί, ουρητήρας), καθώς και στην Ουρογυναικολογία, με τη χρήση ρομποτικού συστήματος, διασφαλίζοντας για τους ασθενείς του το βέλτιστο δυνατό χειρουργικό κι αισθητικό αποτέλεσμα με μέγιστη ασφάλεια και ελάχιστη ταλαιπωρία. Παράλληλα, μετεκπαιδεύτηκε σε Ενδοουρολογία, Λαπαροσκοπική Χειρουργική, Λιθίαση και Εύκαμπτη Ουρητηροσκόπηση στο Hopital Tenon, Universitι Pierre et Marie Curie στο Παρίσι, καθώς επίσης στην Παιδοουρολογία και την Πλαστική Γεννητικών Οργάνων και Ουρήθρας στο Πανεπιστημιακό Ουρολογικό Κέντρο της Γάνδης, στο Βέλγιο, και στο Sava Perovic Foundation, στο Βελιγράδι (visiting fellow).

Διατηρεί θέση εκπαιδευτή Ρομποτικής και Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής στο ORSI Robotic Training Center και σε πρόγραμμα Ρομποτικής Χειρουργικής για παιδοουρολόγους στο OLV Vattikuti Robotic Surgery Institute.

Το 2013 αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και σήμερα διδάσκει στην Ιατρική Σχολή στο Μεταπτυχιακό «Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική, Ρομποτική Χειρουργική και Τηλεχειρουργική», όντας υπεύθυνος για την πρακτική εκπαίδευση των ιατρών στη Ρομποτική Χειρουργική.

Η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία με μικροκάμερα και Laser απαλλάσσει τον ασθενή άμεσα, ανώδυνα και αναίμακτα από τη λιθίαση του νεφρού.

Γράφει ο ΧΡ Η ΣΤΟΣ ΦΛΙ ΑΤΟΥΡΑΣ, MD, PhD, FEBU, χειρουργός ουρολόγος ανδρολόγος, διευθυντής Ανδρολογικού

Τμήματος Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, επιστημονικός διευθυντής MentestΚέντρο Υποκατάστασης Τεστοστερόνης.

ΟΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ Ι ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ Ι ΠΟΥ ΕΜΠΛ Ε ΚΟΝΤΑΙ Η παχυσαρκία, η οποία χαρακτηρίζεται από υπερβολική συσσώρευση λιπώδους ιστού στο σώμα, συμβάλλει στην ανάπτυξη της στυτικής δυσλειτουργίας και των χαμηλών επιπέδων τεστοστερόνης, μέσω πολύπλοκων φυσιολογικών μηχανισμών. Η πάθηση αυτή θέτει σημαντικά εμπόδια στη φυσιολογική αγγειακή λειτουργία, η οποία είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη και διατήρηση της στύσης. Ο υπερβολικός λιπώδης ιστός λειτουργεί επίσης ως ενδοκρινικό όργανο, το οποίο εκκρίνει λιποκίνες που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη σύνθεση της τεστοστερόνης στους όρχεις. Επιπλέον, η αντίσταση στην ινσουλίνη, που αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της παχυσαρκίας, μπορεί να οδηγήσει τελικά σε μειωμένη παραγωγή της τεστοστερόνης και κατ’ επέκταση σε μειωμένη σεξουαλική διάθεση.

Η ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α ΑΠΟΤΕΛΕ Ι ΜΙΑ Π ΑΘΗΣΗ που έχει λάβει εκτεταμένες διαστάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο τα

τελευταία χρόνια, επηρεάζοντας πλήθος πτυχών της

καθημερινής ζωής, αλλά και της υγείας των ασθενών.

Πέρα από τη σύνδεσή της με τις καρδιαγγειακές παθήσεις,

τον διαβήτη και το μεταβολικό σύνδρομο, η παχυσαρκία

έχει σημαντικές επιπτώσεις και στη σεξουαλική υγεία. Η

στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ), η συνεχής δηλαδή αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης επαρκούς στύσης, και τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης, μια ορμονική ανισορροπία, είναι δύο αλληλένδετες πτυχές της ανδρικής σεξουαλικής υγείας, που έχουν συσχετιστεί με την παχυσαρκία. Μάλιστα, η παχυσαρκία σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να εντείνει τη σοβαρότητα της στυτικής δυσλειτουργίας.

ΟΙ ΟΡΜΟΝΙΚ Ε Σ ΔΙΑΤΑΡΑΧ Ε Σ ΠΟΥ ΔΙΑΤΑΡΑ ΣΣΟΥΝ ΤΗ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚ Η ΥΓΕ Ι Α Οι ορμονικές διαταραχές που προκαλούνται από την παχυσαρκία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη προβλημάτων σεξουαλικής υγείας. Η λεπτίνη, μια ορμόνη που εκκρίνεται από τον λιπώδη ιστό και είναι αυξημένη στα άτομα που πάσχουν από παχυσαρκία, έχει συνδεθεί με την υποτονική σεξουαλική λειτουργία. Τα αυξημένα επίπεδα λεπτίνης σχετίζονται με τη μειωμένη παραγωγή τεστοστερόνης και το αυξημένο οξειδωτικό στρες. Επιπλέον, ο λιπώδης ιστός έχει την τάση να μετατρέπει την τεστοστερόνη σε οιστρογόνο, οδηγώντας σε περίσσεια οιστρογόνων, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται η σεξουαλική δυσλειτουργία.

ΟΙ ΠΑΡΑ ΓΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΤΡ Ο ΠΟΥ ΖΩ Η Σ Ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής που συχνά συνοδεύει

Ποια η σχέση της παχυσαρκίας

τη ΣΤΥΤΙΚ Η ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓ Ι Α

και τη χαμηλή τεστοστερόνη!

παχυσαρκία, επιδεινώνει ακόμη περισσότερο τη σχέση

μεταξύ της παχυσαρκίας, της στυτικής δυσλειτουργίας

και των χαμηλών επιπέδων τεστοστερόνης. Η καθιστι-

κή ζωή και οι κακές διατροφικές συνήθειες συμβάλ-

λουν στην αντίσταση στην ινσουλίνη, επιδεινώνοντας

τις ορμονικές ανισορροπίες. Επιπλέον, οι ψυχολογικοί

παράγοντες, όπως η δυσαρέσκεια με την εικόνα του

σώματος και η κατάθλιψη ή και το άγχος αναφορικά

με την εξωτερική εμφάνιση, που συνήθως παρατηρού-

νται σε παχύσαρκα άτομα, μπορούν να επηρεάσουν

αρνητικά τη σεξουαλική επιθυμία και απόδοση.

ΟΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚ Ε Σ ΠΑΡΕΜΒΑ ΣΕΙΣ Η αντιμετώπιση του τρίπτυχου παχυσαρκίας - στυτικής

δυσλειτουργίας και χαμηλών επιπέδων τεστοστερόνης

απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση. Οι τροποποιήσεις

του τρόπου ζωής, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας βάρους μέσω διατροφικών αλλαγών και της τακτι-

κής σωματικής άσκησης, λειτουργούν ευεργετικά στη βελτίωση τόσο της στυτικής δυσλειτουργίας, όσο και των χαμηλών επιπέδων τεστοστερόνης. Διερευνώνται, επίσης, φαρμακολογικές παρεμβάσεις που στοχεύουν σε ορμονικές ανισορροπίες και αγγειακή δυσλειτουργία, που μπορούν να προβούν ευεργετικές. Η θεραπεία

ΧΡ Η ΣΤΟΣ ΦΛΙ ΑΤΟΎ ΡΑΣ

αποκατάστασης της τεστοστερόνης μπορεί να αποτελέσει μια πολλά υποσχόμενη επιλογή, όταν εφαρμόζεται υπό κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση και κατόπιν προσεκτικής αξιολόγησης των ενδείξεων χορήγησης της ορμόνης της τεστοστερόνης.

Η περίπλοκη σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας, της στυτικής δυσλειτουργίας και των χαμηλών επιπέδων τεστοστερόνης υπογραμμίζει την ανάγκη για μια ολιστική προσέγγιση αντιμετώπισης αυτών των αλληλένδετων ζητημάτων υγείας. Η κατανόηση σε βάθος των υποκείμενων μηχανισμών του σώματος, η εφαρμογή προληπτικών μέτρων, αλλά και η κατάλληλα εφαρμοσμένη θεραπεία αποτελούν ουσιαστικά βήματα για τον περιορισμό των αρνητικών συνεπειών της παχυσαρκίας στη σεξουαλική υγεία, όπως και στη γενικότερη υγεία του ασθενούς. ■

Ο Χρήστος Φλιάτουρας αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της L’ Aquila στην Ιταλία. Ολοκλήρωσε την ειδίκευσή του στην Ουρολογία στην Ουρολογική Κλινική του Νοσοκομείου των Αθηνών «Ο Άγιος Σάββας». Η κύρια ενασχόλησή του αφορά την Ανδρολογία με ιδιαίτερο αντικείμενο τη στυτική δυσλειτουργία, την υπογονιμότητα και τη χειρουργική του ουρογεννητικού.

Αφού ολοκλήρωσε την ειδικότητά του στην Ουρολογία, έγινε μέλος της ομάδας του International Andrology το 2013, προσφέροντας τις υπηρεσίες του στην Αθήνα, στο Ντουμπάι και τη Ρώμη.

Το κύριο αντικείμενό του είναι η χειρουργική του ουρογεννητικού με πάνω από διακόσιες επεμβάσεις το χρόνο. Τα κύρια πεδία εξειδίκευσής του αφορούν συγκεκριμένα τη στυτική δυσλειτουργία, την πρόωρη εκσπερμάτιση, τη χειρουργική επιμήκυνσης του πέους με πάνω από εκατό επεμβάσεις το χρόνο και τη χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου peyronie. Επίσης, έχει συμμετάσχει στη δημιουργία και τη βελτίωση των χειρουργικών τεχνικών στην αντιμετώπιση της νόσου peyronie.

Είναι Fellow of the European Board of Urology, Best paper award ESSM 2016, μέλος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, μέλος της European Society of Sexual Medicine, μέλος της European Association of Urology, Proctor in penile prosthesis and artificial urethral sphincter in Southeastern Europe.

Γιατί είναι αναγκαία

Γράφει η Δρ ΣΜΑΡΟΥΛΑ ΠΑΝΤΕΛΗ, ψυχολόγος - ψυχοδραματίστρια.

Σ Υ ΜΦΩΝΑ ΜΕ ΜΕΛ Ε ΤΗ ΤΟΥ 2019 για την πολιτική υγείας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και

Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) στις 34 από τις 36 χώρες μέλη του, σχεδόν ο μισός πληθυσμός είναι υπέρβαρος και περίπου 1 στα 4 άτομα είναι παχύσαρκο. Σύμφωνα με τον

Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το 30-70% των ενηλίκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι υπέρβαρα, ενώ το 10-30% είναι παχύσαρκα! Όσους ιστότοπους και να επισκεφθούμε σχετικά με τα προβλήματα βάρους, θα δούμε πως οι υπέρβαροι άνθρωποι στον πλανήτη είναι

πολύ περισσότεροι από εκείνους που έχουν το σωστό βάρος.

Αν μιλούσαμε, λοιπόν, για μια κατάσταση που αγγίζει τέτοια μεγάλα ποσοστά, θα τη θεωρούσαμε φυσιολογική, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονται σ’ αυτήν. Ωστόσο, το πλεονάζον βάρος δεν μπορεί να θεωρηθεί φυσιολογικό, αφού εγκυμονεί πολλούς για την υγεία κινδύνους και επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογική και κοινωνική διάσταση της ζωής του ανθρώπου.

η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚ Η

ΥΠΟΣΤ Η ΡΙΞΗ στους

παχύσαρκους ασθενείς!

Τα αίτια της παχυσαρκίας είναι πολλά και διαφορετικά, αλλά αυτό που παραμένει κοινό ως χαρακτηριστικό των παχύσαρκων ατόμων είναι η αδυναμία τους να πειθαρχήσουν σε έναν άλλον τρόπο ζωής που θα τους βοηθήσει να ξεπεράσουν ή να διαχειριστούν σε κάποιον ικανοποιητικό βαθμό το πρόβλημα και να ζήσουν καλύτερα.

Οι παχύσαρκοι άνθρωποι θέλουν να αλλάξουν τη

ζωή τους. Το «υπάκουο παιδί» μέσα τους λέει «ναι θα το

κάνω», αλλά αυτή η θέληση εξατμίζεται πολύ σύντομα!

Οι υπέρβαροι άνθρωποι σχεδόν υπνωτίζονται από την

εικόνα τους στον καθρέφτη αντί να κινητοποιούνται.

Τι συμβαίνει; Γιατί είναι τόσο δύσκολο γι’ αυτούς

τους ανθρώπους να βοηθήσουν τον εαυτό τους; Γιατί

είναι τόσο δύσκολο να τους βοηθήσουν οι ειδικοί; Συνήθως οι άνθρωποι που έρχονται να ζητήσουν

βοήθεια για απώλεια βάρους μετακινούνται από τον έναν ειδικό στον άλλον σαν να κάνουν τουρισμό! Μοιάζει να ψάχνουν απεγνωσμένα εκείνον που θα τους δώσει τη μαγική λύση. Δυσκολεύονται να αναλάβουν την ευθύνη της συμμετοχής τους στη θεραπεία τους. Αυτό βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη υπομονής. Οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι άνθρωποι δεν φημίζονται για την υπομονή τους. Έχουν ζήσει για χρόνια εκτός

ελέγχου με το θέμα του φαγητού και χαρακτηρίζονται

από μια βιασύνη στο να δουν το ποθητό αποτέλεσμα, καθώς επίσης δυσκολεύονται να στερηθούν. Είναι γερά συνδεδεμένοι με την ανάγκη τους για ευχαρίστηση, αλλά όχι για απόλαυση!

Πολύ συχνά η παχυσαρκία συνοδεύεται από έλλειψη βούλησης και ανάληψης ευθύνης, κάτι που συναντάμε και στην κατάθλιψη. Πολλά άρθρα έχουν γραφτεί για το συμβολισμό του υπερβολικού ή παχυντικού φαγητού, παρουσιάζοντάς το ως μια διαδικασία κατάποσης των συναισθημάτων. Είναι γεγονός πως άνθρωποι στους οποίους είναι ασυνείδητα απαγορευμένο το να θυμώσουν, να φοβηθούν ή να αισθανθούν ψυχικό πόνο το ρίχνουν στο φαγητό σαν να καταπίνουν συμβολικά κάποιο συναίσθημα. Με αυτόν τον τρόπο αισθάνονται να γλυκαίνονται και να παρηγορούνται.

Μήπως, λοιπόν, μια ολιστική θεραπεία της παχυσαρκίας θα έπρεπε να περιλαμβάνει ψυχοεκπαίδευση, όπου οι ασθενείς θα υποστηρίζονται ψυχοθεραπευτικά, ώστε να μη φοβούνται τα συναισθήματά τους; Γενικότερα παρατηρούμε πως οι παχύσαρκοι ασθενείς κουράζονται εύκολα ψυχικά, δυσκολεύονται πολύ να αντέξουν τις δυσκολίες και τις απαιτήσεις μιας διαδρομής απώλειας βάρους. Συχνά, δεν αντέχουν τη χρονική απόσταση που μεσολαβεί μεταξύ των συναντήσεων με τον ειδικό. Χρειάζονται ίσως περισσότερη και συχνότερη υποστήριξη, κάτι που μπορεί να αντιμετωπιστεί με ομαδικές συνεδρίες δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα

ή ενίοτε και σε καθημερινή βάση.

Μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες που έχουν να αντιμετωπίσουν όσοι χάνουν πολύ βάρος είναι η αλλαγή ταυτότητας. Οι παχύσαρκοι άνθρωποι, ενώ θέλουν και το διατρανώνουν πως πραγματικά επιθυμούν να χάσουν τα περιττά κιλά τους, δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τον καινούργιο τους εαυτό. Πολύ συχνά αντιμετωπίζουμε το φαινόμενο να βλέπουμε ασθενείς που χάνουν πολύ βάρος το οποίο ξαναπαίρνουν πίσω σε μικρό χρονικό διάστημα. Πέρα από το γεγονός πως το ίδιο το σώμα δυσκολεύεται να αλλάξει και αντιστέκεται σε κάποιες φάσεις της θεραπείας, οι ίδιοι οι ασθενείς είναι σαν να μην μπορούν να συνδεθούν με τον νέο τους εαυτό. Αυτές οι διαπιστώσεις επιβεβαιώνουν την ανάγκη

ψυχοεκπαίδευσης με στόχο να εδραιώσει το άτομο μια

σχέση αγάπης και φροντίδας προς τον ίδιο του τον εαυτό, που θα του επιτρέψει να συνδέεται καθημερινά με το

υπάρχον και όχι με το φανταστικό. Κάποιοι πιστεύουν

πως αν αδυνατίσουν θα γίνουν ξαφνικά ευτυχισμένοι

και πως όλα τους τα προβλήματα θα λυθούν, κάτι που

δεν πρόκειται να συμβεί. Οπότε είναι σημαντικό να μην

καλλιεργούμε αυταπάτες στους ασθενείς αυτούς και να

τους υποστηρίζουμε με τέτοιον τρόπο, ώστε να γίνονται

σύμμαχοι του εαυτού τους και όχι πολέμιοι των κιλών

τους. Τα κιλά θα χαθούν αν εκείνοι δείξουν συνέπεια

στη θεραπεία. Εκείνο που πρέπει να χτίσει ο ασθενής

είναι ένα νόημα για την ίδια του τη ζωή, το οποίο θα τον

θωρακίσει απέναντι στις αλλαγές και θα τον βοηθήσει

να συνεχίσει χωρίς υποτροπές.

Οι υπέρβαροι και παχύσαρκοι άνθρωποι συχνά στερούνται εμπιστοσύνης στον εαυτό τους. Μπορεί να είναι διακεκριμένοι στον τομέα τους και να εμπιστεύονται τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους όσον αφορά στο επάγγελμα, αλλά στερούνται εμπιστοσύνης ως προς

ΣΜΑΡΟΎΛΑ ΠΑΝΤ Έ Λ Η

τη συναισθηματική τους υπόσταση. Αυτό το βλέπουμε καθαρά κάθε φορά που έχουν κενό στο πρόγραμμά τους. Δεν μπορούν να μείνουν με τον εαυτό τους χωρίς να βιώνουν άγχος και αμέσως το ρίχνουν στο φαγητό. Γεμίζουν το υπαρξιακό τους κενό με φαγητό. Είναι ένα σύμπτωμα που το παρατηρούμε γενικότερα

στα εξαρτημένα άτομα από φαγητό, αλκοόλ, ουσίες, υπερσεξουαλικότητα ή εργασιομανία.

Ένα από τα δυσκολότερα στάδια της θεραπείας της παχυσαρκίας αποτελεί η εδραίωση της εμπιστοσύνης

προς τον θεράποντα ή τη θεραπευτική ομάδα, καθώς οι ασθενείς αυτοί στερούνται σε μεγάλο βαθμό της ικανότητας να εμπιστευτούν τον ίδιο τους τον εαυτό. Οδηγούμαστε λοιπόν στο να δομήσουμε ένα πλαίσιο θεραπείας που θα στοχεύει στην ολιστική αντιμετώπιση του προβλήματος και όχι αποκλειστικά στη σωματική. Αν η μεγάλη απώλεια κιλών δεν συνοδεύεται από ψυχολογικές υποστηρικτικές πρακτικές συμπεριλαμβανομένης

της ψυχοεκπαίδευσης, ο πόλεμος κατά της παχυσαρκίας

είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να κερδηθεί. ■

Η Σμαρούλα Παντελή είναι διδάκτωρ ψυχολογίας του Παν/μίου Surrey της Αγγλίας. Κατέχει μεταπτυχιακό

στην Ιατρική Ψυχολογία από το ίδιο παν/μιο και έχει εξειδικευθεί στην αντιμετώπιση και θεραπεία ψυχοσωματικών προβλημάτων συμπεριλαμβανομένων των διατροφικών διαταραχών.

Έχει συγγράψει βιβλία ψυχολογικής αυτοβοήθειας για ενήλικες και εφήβους. Εργάζεται ως ψυχοθεραπεύτρια με ενήλικες και εφήβους. Έχει εμφανιστεί για πολλά χρόνια στην τηλεόραση και μιλάει τακτικά στο ραδιόφωνο σχετικά με ψυχολογικά ζητήματα που αφορούν τον σύγχρονο άνθρωπο. Έχει θητεύσει ως τακτικό μέλος στην Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Έχει διδάξει στο Παν/μιο Πειραιώς

στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης. Διευθύνει στην Αθήνα το πρόγραμμα αντιμετώπισης και θεραπείας

της πετοφοβίας Fly Without Fear (www.flywithoutfear.gr).

ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ περιλαμβάνει μια δίαιτα πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, περιορισμένη πρόσληψη αλατιού και σακχάρων, καθώς και επαρκή σωματική δραστηριότητα, ανάπαυση και κοινωνικοποίηση. Αν και προηγούμενες μελέτες έχουν αποδείξει τα οφέλη μιας μεσογειακής διατροφής και τρόπου ζωής για την υγεία, λίγες έρευνες έχουν διεξαχθεί σχετικά με τη μεσογειακή διατροφή σε περιοχές εκτός της Μεσογείου. Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού

Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (κα-

θηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής και Επιδημιολογίας),

Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (καθηγητής

Θεραπευτικής - Ογκολογίας - Αιματολογίας, διευθυντής της Θεραπευτικής Κλινικής Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»)

συνοψίζουν τα ευρήματα της πρόσφατης μελέτης των Maroto-Rodriguez και συνεργατών στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση «Mayo Clinic Proceedings».

Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν το

δείκτη Mediterranean Lifestyle (MEDLIFE) -ο οποίος

προκύπτει από ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με τον τρόπο ζωής και τις διατροφικές συνήθειες-, με σκοπό να αναλύσουν τις συνήθειες και την κατάσταση της υγείας

110.799 ατόμων ηλικίας 40 έως 75 ετών στο Ηνωμένο Βασίλειο (UK BioBank cohort). Συγκεκριμένα, αξιολόγησαν την κατανάλωση μεσογειακής διατροφής, τις μεσογειακές διατροφικές συνήθειες, τη φυσική δραστηριότητα, την ανάπαυση και τις κοινωνικές συνήθειες.

Μετά από παρακολούθηση 9 ετών, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι 4.247 άτομα πέθαναν από όλες τις αιτίες - οι 2.401 κατέληξαν από καρκίνο και 731 πέθαναν λόγω καρδιαγγειακής νόσου. Αναλύοντας αυτά τα αποτελέσματα παράλληλα με τις βαθμολογίες της κλίμακας MEDLIFE, οι ερευνητές διαπίστωσαν μια αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ της προσκόλλησης στον μεσογειακό τρόπο ζωής και του κινδύνου θανάτου. Οι ασθενείς που είχαν υψηλότερο βαθμό στην κλίμακα MEDLIFE βρέθηκε να έχουν 29% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από όλες τις αιτίες και 28% χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο σε σύγκριση με εκείνους που είχαν χαμηλότερο βαθμό στην κλίμακα MEDLIFE. Αντίστοιχα ήταν και τα αποτελέσματα και ανά υποκατηγορία της κλίμακας MEDLIFE. Επιπλέον, τα άτομα που είχαν υψηλότερη κλίμακα στις κατηγορίες αναφορικά με τη σωματική δραστηριότητα, την ανάπαυση και τις κοινωνικές συνήθειες εμφάνισαν χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου και από καρδιαγγειακές παθήσεις. Συμπερασματικά, η συγκεκριμένη μελέτη δείχνει ότι είναι δυνατόν ακόμα και για τους πληθυσμούς σε περιοχές εκτός της λεκάνης της Μεσογείου να υιοθετήσουν τη μεσογειακή διατροφή, χρησιμοποιώντας τοπικά προϊόντα, αλλά και τον συνολικό μεσογειακό τρόπο ζωής μέσα στο δικό τους πολιτιστικό πλαίσιο. Με αυτό τον τρόπο, είναι δυνατό να επεκταθούν οι θετικές επιδράσεις της μεσογειακής διατροφής και του τρόπου ζωής ευρύτερα. ■

Ο ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΣ

Ο μεσογειακός τρόπος ζωής

μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο θανάτου

από όλες τις αιτίες!

Γράφει ο ΓΕΡΑ ΣΙΜΟΣ Α. ΡΗΓΑΤΟΣ, αμ. επίκ. καθηγητής Ιατρικής και επίτ. Δρ Παιδαγωγικού Τμήματος ΕΚΠΑ.

(460-377 π.Χ.). Στα έργα του περιλαμβάνεται βεβαίως

ΟΙ Λ Ε ΞΕΙΣ Π Α ΧΟΣ, ΠΑΧ Υ Σ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΦΕ Ι Σ με τη

σύγχρονη έννοια είναι αρχαιότατες, όπως διαπιστώνουμε αν τις αναζητήσουμε στα κείμενα της αρχαίας

Ελληνικής Γραμματείας. Στο αρχαιότατο κείμενο «Έργα

και Ημέραι» του Ησιόδου (7ος αι. π.Χ.) βρίσκουμε λ.χ.

το στίχο «…λεπτή δε παχύ πόδα χειρί πιέζει», δηλαδή

«με λεπτό χέρι πιέζει το παχύ ποδάρι…». Στον Όμηρο

(8ος αι. π.Χ.) έχουμε τη φράση «παχέος παρά μηρού» (Π 47), ενώ αλλού (Ι 372) διαβάζουμε «κείτ’ αποδοχμώσας παχύν αυχένα». Στον ποιητή Αρχίλοχο (680-645 π.Χ.)

βρίσκουμε στίχο «περί σφυρόν παχεία». Ανάλογα, όχι μόνο σε κυριολεκτικές, αλλά και σε μεταφορικές έννοιες, βρίσκουμε για το πάχος και την παχυσαρκία σε

πολλούς από τους αρχαίους λόγιους και συγγραφείς.

Βρίσκουμε επίσης αναφορές και στους «Κύκλωπες» του Ευριπίδη (480-406 π.Χ.), που γράφει ότι «σαρκός είχον ευτραφέστερον πάχος», αλλά και στον Θουκυδίδη (460399 π.Χ.), που αναφέρει ότι «εβούλετο γαρ τω μεγέθει και το πάχει αφιστάναι τας των πολεμίων επιβουλάς».

Φυσικά σχετικές αναφορές δεν θα μπορούσε να λείπουν από τον «πατέρα της Ιατρικής» Ιπποκράτη

η λέξη πάχος, αλλά και οι ακόλουθες, που είναι παράγωγές της: πάχετος, ο χονδρός, ο ευμεγέθης: ην δε το στόμα πιμελώδες η καί πάχετον, παχοδερμία (και παχυδερμία), η πάχυνση του δέρματος, πάχος. Κατά τον Πάνο Αποστολίδη (1997), «το χόντρος (η μικρότερη των τριών διαστάσεων ύψος-μήκος-πάχος…». Η λέξη προσδιορίζει χαρακτηριστικά των οργάνων, αλλά και ανατομικών και λειτουργικών στοιχείων του σώματος. Έτσι αναφέρεται πάχος περί τον ομφαλόν και το ήτρον (το υπογάστριο), σε έλκη, αλλά και στο αίμα και στα ούρα, στο πύον και στη βλέννη. Άλλες λέξεις που δηλώνουν

ως χαρακτηριστικό

στοιχείο το πάχος, κατά τον Ιπποκράτη, είναι:

παχύαιμος/και το αίμα παχύνει, παχύν ποιήσθαι από διαίτης, δηλαδή πάχυνση με υπερσιτισμό, (γυνή) παχεία μεν εστί και εύχρως, δηλαδή με φυσιολογικό χρώμα. Ο Ιπποκράτης αναφέρεται ακόμα και στην παιδική παχυσαρκία. Στους «Αφορισμούς» (3.25) διαβάζουμε: «Οι παχύτατοι των παίδων». Η διαδικασία της πάχυνσης λέγεται παχυσμός αλλά και κρατυσμός (ενίσχυση, ισχυροποίηση), ενώ το αντίστροφο, η απίσχναση, δηλαδή η απώλεια βάρους, δηλωνόταν με τις λέξεις μινύθησις και μινύθη, που είναι παράγωγα του ρήματος μινυθέω, αδυνατίζω. Ο ίδιος ο πατέρας της Ιατρικής, από την εμπειρία του και από τις αποκτημένες γνώσεις του, έγραψε ότι η παχυσαρκία δεν είναι απλώς μια ασθένεια, αλλά και προάγγελος άλλων.

Ινδοί πρωτοπόροι της Ιατρικής συνδέουν την παχυσαρκία με καρδιακές παθήσεις και με σακχαρώδη διαβήτη ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ. Ευρωπαϊκοί λαοί, ήδη από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, θεωρούν με αρνητικό πνεύμα την παχυσαρκία, όχι μόνο ως ένδειξη πλουτισμού, αλλά και ως περιορισμένη ελεήμονα διάθεση και ως λαιμαργία, που ούτως ή άλλως λογιζόταν ένα από τα θανάσιμα αμαρτήματα.

ΠΑΡΑΓΩΓ Η ΟΝΟΜ ΑΤΩΝ Από τη σωματική διάπλαση κάποτε καθιερώνονται

αναφορές για την ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α!

παρωνύμια, τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις μετατρέπονται σε οικογενειακά ονόματα-επώνυμα. Τα βυζαντινά χρόνια, λ.χ., συναντούμε το επώνυμο Παχυμέρης, που μεταξύ τους συναριθμείται και ένας από τους σημαντικότερους λογίους των χρόνων των Παλαιολόγων. Δεν μου είναι σαφές αν το επώνυμο προέρχεται από το παχύ-μέρος ή από το παχύ-μερί (μηρός). Ο Γεώργιος Παχυμέρης (δεύτερο μισό του 13ου

σωματική δομή. Το πιο σύνηθες αίτιο ανάπτυξης παχυσαρκίας είναι η αυξημένη (σε σχέση με τις ανάγκες)

πρόσληψη τροφής, ιδίως σε συνδυασμό με μειωμένη

παραγωγή έργου - που σημαίνει καθιστική ζωή και περιορισμένη κίνηση και εργασία. Διάφορες παθήσεις

του σώματος και κυρίως εκείνες των ενδοκρινών αδένων συχνά συνοδεύονται από αύξηση του σωματικού βάρους. Κι ακόμα αύξηση του βάρους μπορεί να είναι

Αγαλματίδιο Αφροδίτης του Βίλεντορφ.

και μικρό μέρος του 14ου αιώνα) ανέπτυξε, την εποχή του, πλούσια συγγραφική και πολιτική δράση, καθώς

και φιλοσοφική, θεολογική και ιστορική συγγραφή. Σε

μεταγενέστερους χρόνους συναντούμε και το επώνυμο Παχυνάκης, σε ιστορική οικογένεια της Κρήτης που

διακρίθηκε σε διάφορες κοινωνικές και στρατιωτικές

δράσεις. Κατά την Αναγέννηση, η παχυσαρκία θεωρήθηκε δείγμα πλούτου, αλλά και κάλλους, γι’ αυτό

παχύσαρκες γυναίκες απεικονίζονται συχνά από τους

μεγάλους ζωγράφους της εποχής. Το ίδιο ισχύει και για άνδρες, φορείς πλούτου και εξουσίας.

ΠΑΧΥΣΑΡΚ Ι Α

Με την κυριολεκτική και αυστηρή έννοια του όρου χαρακτηρίζεται ως παχυσαρκία κάθε αύξηση του βάρους

του σώματος που ξεπερνά κατά 10 έως 15% το θεωρητικό-ιδανικό βάρος, όπως καθορίζεται με βάση τη

Πορτρέτο της Marii Medichi.

επακόλουθη της λήψης διαφόρων φαρμάκων και κυρίως ορμονών, καθώς και κληρονομικών συντελεστών.

Σε χώρες της Αφρικής και ειδικότερα σε ορισμένες φυλές υπάρχουν ειδικοί τύποι παχυσαρκίας, με εναπόθεση μεγάλης ποσότητας λίπους στην περιοχή της κυρτότητας οσφυϊκής και ιεράς μοίρας της σπονδυλικής στήλης και στους γλουτούς. Ο συγκεκριμένος τύπος παχυσαρκίας ονομάζεται στεατοπυγία, από τις λέξεις στέαρ (γεν. στέατος) και πυγή, που δηλώνει το κάτω πίσω μέρος του σώματος. Άλλοι τύποι παχυσαρκίας με άφθονο λίπος στους μαστούς, στην κοιλιά, στους γλουτούς κ.λπ. συμβόλιζαν από τα αρχαιότατα χρόνια τη γυναικεία γονιμότητα. Πολύ γνωστό καλλιτέχνημα αυτού του τύπου είναι η «Αφροδίτη του Βίλεντορφ», γυμνό αγαλματίδιο 30.000 ετών, που βρέθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα (1908) στο χωριό Willendorf στην Αυστρία.

Χανς Χόλπαϊν, Ερρίκος ο Όγδοος.

Αν και αγαλματίδια παχύσαρκων γυναικών -με

νοητή παραπομπή σε γονιμότητα και ευγονική- υπάρχουν από χιλιάδες χρόνια, ζωγραφικές απεικονίσεις

παχύσαρκων έχουμε από τα χρόνια της Αναγέννησης.

Ενδεικτικά αναφέρουμε το πορτρέτο του βασιλιά της

Αγγλίας Ερρίκου 8ου Τυδώρ (1491-1547), που ζωγραφίστηκε από τον Χανς Χόλμπαϊν τον νεότερο (1497 ή 1498-1543). Γυναικεία πορτρέτα εύσωμων γυναικών

έχουμε από τον Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς (1577-1640).

Βέβαια, εκτός από την Τέχνη, οι παχύσαρκοι αντιμετωπίσθηκαν και στην πραγματική ζωή - και μάλιστα

όχι με την αισθητική και την ευπρέπεια της Τέχνης.

Αυτό συνέβαινε ακόμα και σε πολιτικά ισχυρά πρόσωπα. Ο Γουίλιαμ Χάουαρντ Ταφτ (1857-1930) ήταν ο 27ος πρόεδρος των ΗΠΑ, καθώς και ο 10ος αρχιδικαστής της χώρας του (1921-1930), το μόνο πρόσω-

Γ Έ ΡΑ ΣΙΜΟΣ Α. ΡΗΓΑΤΟΣ

Ο Γουίλιαμ Χάουαρντ Ταφτ, 27ος πρόεδρος των ΗΠΑ.

πο που κατείχε και τα δύο αξιώματα. Δέχτηκε όμως λόγω παχυσαρκίας κοινωνικό στιγματισμό και έγινε περίγελως.

Για την αντιμετώπιση του κοινωνικού στιγματισμού λόγω αποκλινόντων χαρακτηριστικών, το 1969 δημιουργήθηκε στις ΗΠΑ οργάνωση για την προάσπιση των ατομικών δικαιωμάτων. Η αντίληψη αυτή μάλλον έχει θέση, καθώς από το 1980 έως σήμερα ο αριθμός υπέρβαρων και παχύσαρκων, όπως αναφέρεται από σχετικές μελέτες, έχει τριπλασιασθεί. Το 2016, όπως υπολογίσθηκε, αριθμός 1,9 δισεκατομμύρια ανθρώπων είναι υπέρβαροι και από αυτούς τα 650 εκατομμύρια παχύσαρκοι. Στον ελληνικό πληθυσμό άνω των 18 ετών, σύμφωνα με υπολογισμούς, το ποσοστό υπέρβαρων ή παχύσαρκων ανεβαίνει στο 63%, ενώ σοβαρά απασχολεί και η παιδική παχυσαρκία. ■

Ο Γεράσιμος Α. Ρηγάτος εργάσθηκε ως γιατρός ειδικότητας παθολόγου-ογκολόγου επί 40 χρόνια, πολλά από τα οποία ως διευθυντής στο Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας». Εκτός από το επιστημονικό, έχει πλούσιο και σημαντικό συγγραφικό έργο στους τομείς της Ιστορίας, της Λαογραφίας και του Πολιτισμού της Ιατρικής, καθώς και στην πεζογραφία. Για το συγγραφικό έργο του έχει τιμηθεί με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε. του ΕΚΠΑ, με το χρυσό μετάλλιο «Γρηγόριος Ξενόπουλος» (δύο φορές), με έπαινο «Μάρκος Αυγέρης» και με το βραβείο «Άγις Θέρος» από την «Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών», με υποτροφία από το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Princeton, με βραβείο Α’ τάξεως από την Ακαδημία Αθηνών και με άλλες διακρίσεις.

Η Novo Nordisk

Hellas πρωτοστατεί

στον αγώνα κατά

της παχυσαρκίας!

ΕΔ Ω ΚΑΙ

ΧΡ Ο ΝΙΑ ΣΤΗ Χ Ω ΡΑ ΜΑΣ το λάβαρο του αγώνα

κατά της παχυσαρκίας το κρατά ψηλά η Novo Nordisk

Hellas. Με το σύνθημα #PameNaXasoume οργανώνει

εκστρατείες ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του

γενικού πληθυσμού για τη σημασία της πρόληψης της

παιδικής και της εφηβικής παχυσαρκίας. Στο πλαίσιο

αυτό έχει δημιουργήσει μια ομάδα αθλητών η οποία

αποτελείται από τους εργαζομένους της εταιρείας, με

επικεφαλής τον γενικό διευθυντή Ολύμπιο Παπαδημη-

τρίου, αλλά και πολλούς άλλους φίλους της εταιρείας,

οι οποίοι συμμετέχουν σε πάρα πολλούς δρομικούς

αγώνες που πραγματοποιούνται σε όλη την Ελλάδα.

Το παράδειγμα της Novo Nordisk Hellas αξίζει να το μιμηθούν και άλλες επιχειρήσεις και φορείς. ■

ΔΥΟ ΙΣΠΑΝΟ Ι ΘΡΥΛΟΙ του παγκόσμιου αθλητισμού, ο μπασκετμπολίστας Πάου Γκασόλ και ο τενίστας Ράφα

Ναδάλ, ένωσαν τις δυνάμεις τους για καλό σκοπό.

Συγκεκριμένα, ο βετεράνος του NBA Πάου Γκασόλ και ο κάτοχος 22 Grand Slam στο τένις Ράφα Ναδάλ συμμετείχαν πρόσφατα σε τουρνουά γκολφ και βοήθησαν να συγκεντρωθούν χρήματα για την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας στη χώρα τους. Το τουρνουά αυτό κατάφερε να συγκεντρώσει 50.000 ευρώ, τα οποία θα προωθηθούν για την προώθηση του υγιεινού τρόπου ζωής. ■

Τουρνουά γκολφ για την καταπολέμηση

της παιδικής παχυσαρκίας!

Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας

Γράφει η ΜΑΡ Ι Α ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΥ, MD, PhDc, δερματολόγος - αφροδισιολόγος, 417 ΝΙΜΤΣ, επιστ. συνεργάτις Α’ Παν/κή Κλινική Νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός», συνεργάτις Δερμοϊατρικής Αθηνών.

H ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ σε μείζον πρόβλημα

δημόσιας υγείας με ανησυχητικά αυξανόμενη επίπτωση

κατά τα τελευταία 20 έτη. Παράγει νοσηρότητα για όλα τα όργανα και συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού.

Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας στο δέρμα συχνά υποδιαγιγνώσκονται και δεν αντιμετωπίζονται με την προσήκουσα σοβαρότητα. Παρακάτω θα διερευνήσουμε

πώς ο αυξημένος Δείκτης Μάζας Σώματος επηρεάζει τον τρόπο που το δέρμα λειτουργεί, το «φραγμό» του προς το περιβάλλον, τη δομή του κολλαγόνου, τη διαδικασία της επούλωσης, τη λειτουργία των αδένων και την κυκλοφορία στα αιμοφόρα και λεμφικά αγγεία. Τέλος, θα δούμε πώς η παχυσαρκία επηρεάζει τη σύσταση του μικροβιώματος και προδιαθέτει σε λοιμώξεις.

Πολλές μελέτες έχουν καταδείξει ότι το δέρμα των

παχύσαρκων ανθρώπων εμφανίζει μία τάση να είναι

πιο ξηρό. Βρέθηκε ότι η «διαδερμική» απώλεια νερού

είναι αυξημένη και επιπλέον ότι το δέρμα εμφανίζει αυξημένη εφίδρωση. Το αφυδατωμένο δέρμα δεν

μπορεί

να επιτελέσει τον φυσιολογικό του ρόλο σωστά και επιπρόσθετα ενδέχεται να εμφανίσει ρωγμές, οι οποίες λειτουργούν σαν «πύλες εισόδου» για παθογόνα μικρόβια.

Το δέρμα του παχύσαρκου ατόμου εμφανίζει αλλαγές στη δομή και λειτουργία του κολλαγόνου, ακριβώς

επειδή δυσκολεύεται να «παρακολουθήσει» την αύξηση του όγκου του σώματος. Διατείνεται υπερβολικά και η μηχανική του ισχύς περιορίζεται σημαντικά. Η ορμόνη λεπτίνη, που παράγεται από τον λιπώδη ιστό, εκτός από τον ρυθμιστικό της ρόλο στην αίσθηση της πείνας, έχει βρεθεί σε πειραματικό επίπεδο ότι προάγει τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων που παράγουν κολλαγόνο, δηλαδή των ινοβλαστών. Ο υπέρβαρος ασθενής χαρακτηρίζεται από αντίσταση στη λειτουργία της λεπτίνης και γίνεται αντιληπτό ότι οδηγεί σε μειωμένη σύνθεση κολλαγόνου. Διαταράσσεται, συνεπώς, η λειτουργία της επούλωσης, που εξαρτάται κυρίως από το κολλαγόνο. Είναι γεγονός ότι το δέρμα των παχύσαρκων εμφανίζει περισσότερα και σοβαρότερα έλκη σε σημεία πίεσης, τα οποία χαρακτηρίζονται συχνά ως «δυσίατα».

Μία ακόμη φυσιολογική διαδικασία, η λειτουργία των αδένων που παράγουν τη λιπαρή ουσία «σμήγμα», διαταράσσεται. Θυμίζουμε ότι τα ανδρογόνα, η ινσουλίνη, η αυξητική ορμόνη είναι παράγοντες που αυξάνονται στον παχύσαρκο ασθενή και οδηγούν στην αύξηση του παραγόμενου σμήγματος στο πρόσωπο και επηρεάζουν αρνητικά την ακμή, όπου αυτή υπάρχει. Ο λιπώδης ιστός συνθέτει τεστοστερόνη και συντελεί στην υπερανδρογοναιμία, που παρατηρείται στους παχύσαρκους. Τα ανδρογόνα με τη σειρά τους επιδεινώνουν τη σμηγματόρροια και την ακμή. Αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες η ακμή διαρκώς επεκτείνει το ηλικιακό της όριο προς τα πάνω, αντιλαμβανόμαστε έναν από τους λόγους για τους οποίους ο ενήλικος ασθενής με παχυσαρκία και ακμή είναι μία εικόνα που θα συναντάμε ολοένα και συχνότερα στην καθημερινότητά μας. Επίσης, τα ανδρογόνα ευθύνονται για το δασυτριχισμό στις γυναίκες, δηλαδή την παρουσία τελικών τριχών σε θέσεις όπου φυσιολογικά οι άνδρες εμφανίζουν τριχοφυΐα. Η ακμή, ο δασυτριχισμός και η παχυσαρκία συνθέτουν μία εικόνα

τυπική γυναικών με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

Συχνά όταν παρατηρούμε το συνδυασμό αυτών των

βλαβών, δίνουμε σύσταση στην ασθενή να διερευνηθεί

από ενδοκρινολόγο.

Οι άλλοι σημαντικοί αδένες του δέρματος, οι «ιδρωτοποιοί», υπερλειτουργούν στους παχύσαρκους.

Τα άτομα αυτά διαθέτουν μεγαλύτερες δερματικές

πτυχές και επιπλέον τα παχύτερα στρώματα λίπους στο

συμβάλλοντας στην ανάπτυξη μικροαγγειοπάθειας και υπέρτασης. Προκύπτει ένα μίγμα νοσηρότητας που επιδρά αρνητικά στη χρόνια φλεβική νόσο. Παράγεται αγγειακό stress και επιδεινώνεται περαιτέρω η φλεβική ανεπάρκεια λόγω δυσλειτουργίας των βαλβίδων των αγγείων και αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης. Η

δέρμα συνεπάγονται αυξημένη θερμοκρασία σώματος

και ταχεία παραγωγή ιδρώτα. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται πάνω στο δέρμα συνθήκες αυξημένης

υγρασίας. Επομένως, διαμορφώνεται ένα περιβάλλον

ιδανικό για την ανάπτυξη δερματοπαθειών, όπως το «παράτριμμα» των πτυχών και η υπερανάπτυξη βα-

κτηρίων και μυκήτων. Αν συνυπάρχει και σακχαρώδης

διαβήτης μπορεί να παρατηρηθεί και «βρωμιδρωσία», δηλαδή η ανάπτυξη δυσάρεστης οσμής στον ιδρώτα, κατάσταση που δύσκολα αντιμετωπίζεται.

Η παχυσαρκία εμφανίζεται στη βιβλιογραφία ως η κύρια αιτία δυσλειτουργίας της μικροκυκλοφορίας,

ανεπάρκεια του φλεβικού δικτύου των κάτω άκρων μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή δερματοπάθεια και έλκη. Επιπρόσθετα, το αυξημένο βάρος επηρεάζει τη λεμφική ροή και συνιστά βασικό αίτιο λεμφοιδήματος.

Διαμορφώνονται συνθήκες πτωχής οξυγόνωσης του ιστού και αυξάνεται κάθετα ο κίνδυνος λοιμώξεων, γιατί συλλέγεται υγρό πλούσιο σε πρωτεΐνη, δηλαδή δημιουργείται ένα περιβάλλον άκρως ευνοϊκό για την ανάπτυξη και επιβίωση παθογόνων μικροβίων. Μία πληθώρα δερματικών βλαβών παρατηρούνται είτε μόνο επί εδάφους αυξημένου βάρους είτε επιτείνονται από αυτό. Αρχικά, παρατηρείται υπερκεράτωση παλαμών και πελμάτων, δηλαδή συμβαίνει μία πάχυνση της επιδερμίδας. Η περίσσεια βάρους οδηγεί σε με-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

ταβολή της ανατομίας των άκρων ποδών και η πίεση μεταφέρεται ειδικά στις θέσεις προβολής των οστών, όπου σχηματίζονται οι γνωστοί κάλοι.

Μία άλλη δερματοπάθεια των παχύσαρκων, που συχνά συνδυάζεται με προδιάθεση για σακχαρώδη, είναι η μελανίζουσα ακάνθωση, που πρακτικά προκύπτει από την πάχυνση της επιδερμίδας στις πτυχές (μασχάλες, βουβωνική χώρα, ανάμεσα στους γλουτούς), στον τράχηλο και την περιστοματική χώρα. Αυτή χαρακτηρίζεται από σκουρόχρωμες πλάκες με τραχιά επιφάνεια που υποχωρούν πλήρως με την απώλεια του περιττού βάρους. Στην ίδια κατηγορία εμπίπτουν και

οι ακροχορδώνες, δηλαδή βλάβες που μοιάζουν με

«ελιές», αλλά φέρουν στενό μίσχο στη βάση τους και θυμίζουν «σταφύλια». Αυτοί εντοπίζονται στις πτυχές

και τον τράχηλο και προκύπτουν από τη συνεχή τριβή

που υφίσταται στις περιοχές αυτές.

Η μηχανική διάταση του δέρματος μειώνει τη σύνθεση του προκολλαγόνου και διακόπτει το δίκτυο των

ελαστικών ινών. Το ορατό αποτέλεσμα είναι ο σχηματισμός ραβδώσεων (συνήθως τις αποκαλούμε λανθασμένα «ραγάδες»), δηλαδή αρχικά ερυθρών και

ακολούθως λευκών ακανόνιστων γραμμών στην κοιλιά, στους μαστούς, στους γλουτούς και τους μηρούς.

Επίσης, η προβολή του υποδορίου λίπους μέσα από

το δέρμα με τη μορφή «κυτταρίτιδας» στους παχύσαρ-

κους είναι εξαιρετικά έντονη.

Οι λοιμώξεις του δέρματος από μικρόβια και μύκη-

τες είναι σαφώς συχνότερες στους παχύσαρκους. Πιο

συγκεκριμένα, η κακή λεμφική και αγγειακή κυκλοφορία ευνοεί την είσοδο και εγκατάσταση των μικροβίων

από ρωγμές του δέρματος. Σε αυτό συντελεί, επίσης, η συχνά παρατηρούμενη ελλειμματική υγιεινή λόγω δυσχέρειας στην κίνηση. Έχει καλά τεκμηριωθεί η σχέση

της παχυσαρκίας με τον κίνδυνο ανάπτυξης ονυχομυ-

κητίασης. Σε αυτό μπορεί να συμβάλει η κακοποίηση

των ονύχων μέσα στο υπόδημα, που προκαλείται από

ΜΑΡ Ι Α Κ Ύ ΡΙΑΖΟΠΟΎΛΟΎ

τη μεταβολή στην ανατομία του πέλματος. Το ανώμαλο νύχι παρέχει ένα περιβάλλον φιλόξενο στο μύκητα και έτσι εγκαθίσταται μία χρόνια και επίμονη λοίμωξη που δύσκολα εκριζώνεται.

Τα φλεγμονώδη νοσήματα του δέρματος επιδεινώνονται με την αύξηση του σωματικού βάρους. Η ψωρίαση τείνει να είναι σοβαρότερη και φαίνεται πως οι θεραπείες χάνουν την αποτελεσματικότητά τους στους παχύσαρκους. Έχει δημοσιευτεί η θετική επίδραση της απώλειας σωματικού βάρους στη βαρύτητα της ψωρίασης. Επίσης, στον ψωριασικό ασθενή με δερματική νόσο και συνυπάρχουσα αρθρίτιδα η επιβάρυνση που προστίθεται στις αρθρώσεις από το περιττό βάρος είναι σημαντική.

Ένα ακόμη δερματικό νόσημα που επιδεινώνεται

από την παχυσαρκία είναι η διαπυητική ιδρωταδενίτιδα. Πρόκειται για μία εξαιρετικά δυσάρεστη κατάσταση, στην οποία το δέρμα εμφανίζει αποστήματα, ουλές και συρίγγια με δύσοσμο οροαιματηρό υγρό, που συνοδεύεται από σοβαρό πόνο και λειτουργικές διαταραχές. Η σχέση της παχυσαρκίας με το νόσημα αυτό έχει πολύ καλά διερευνηθεί και φαίνεται ότι αφορά τόσο στο ιδιαίτερο βιοχημικό περιβάλλον με τους προφλεγμονώδεις παράγοντες που σχηματίζονται σε επίπεδο ιστού όσο και στις διαιτητικές συνήθειες των υπέρβαρων ασθενών, οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Η παχυσαρκία συχνά χαρακτηρίζεται ως «νοσογόνος». Στο δέρμα όχι μόνο παράγει νόσο, όπως δηλοί η λέξη, αλλά επιδεινώνει και πολλές από τις ήδη υπάρχουσες δερματοπάθειες. Πιο πάνω σταχυολογήσαμε τις πιο συχνά παρατηρούμενες καταστάσεις, αλλά σαφώς το θέμα δεν εξαντλείται σε αυτά. Τέλος, είναι γενικά αποδεκτό ότι η μείωση του σωματικού βάρους μπορεί να διορθώσει σε κάποιο βαθμό τις βλάβες και ενδέχεται να ευνοήσει το θεραπευτικό αποτέλεσμα, όπου εφαρμόζεται αγωγή. ■

Η δερματολόγος-αφροδισιολόγος Μαρία Κυριαζοπούλου είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ). Εργάζεται ως επιμελήτρια στη Δερματολογική Κλινική του 417 ΝΙΜΤΣ και ως ιδιώτης ιατρός στη Δερμοϊατρική Αθηνών ΑΕ. (https://www.dermoiatriki.com). Συνεργάζεται με την Α’ Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός» ως ερευνήτρια και υποψήφια διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει αξιόλογο συγγραφικό έργο σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και διαθέτει πολυετή εμπειρία ως ομιλήτρια σε συνέδρια εντός Ελλάδας και διεθνώς. Είναι μέλος της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας, της European Academy of Dermatology and Venereology, της American Academy of Dermatology, της International Dermoscopy Society κ.ά. Ασχολείται με την κλινική, επεμβατική και αισθητική Δερματολογία.

|

ΜΕ 90% ΕΜΒΟΛΙΑΣΤΙΚΗ ΚΑΛΥΨΗ και 75% συμμετοχή

στον προσυμπτωματικό έλεγχο, η εξάλειψη του καρκίνου

τραχήλου της μήτρας στην Ελλάδα είναι εφικτή έως το

2047, σύμφωνα με στοιχεία μελέτης που παρουσιάστη-

καν σε εκδήλωση της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και

Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (HPV) [Ελληνικής HPV Εταιρείας].

Αναλύοντας τα ευρήματα αντίστοιχης μελέτης, ο κ. Θεόδωρος Αγοραστός, καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσα-

λονίκης και πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας, εξήγησε ότι:

• Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας (KTM) στην

Ελλάδα δύναται να καταστεί σπάνιος το 2036 και να εξαλειφθεί το 2047, εάν, έως το 2030, η κάλυψη με HPV εμβολιασμό των κοριτσιών έως 15 ετών αυξηθεί στο 90% και η συμμετοχή των γυναικών στο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου με HPV testing ανά 5ετία ανέλθει στο 75%.

• Όσο νωρίτερα εφαρμοστούν οι πολιτικές για την επίτευξη των στόχων του HPV εμβολιασμού και του προσυμπτωματικού ελέγχου τόσο πιο γρήγορα θα εξαλειφθεί ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και τόσο περισσότερα περιστατικά και θάνατοι από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας θα αποφευχθούν. Πα-

ράλληλα, θα προληφθούν ή θα θεραπευθούν χιλιάδες

περιστατικά προκαρκινικών αλλοιώσεων του τραχήλου της μήτρας.

Για να μπορέσει η Ελλάδα, ωστόσο, να εξαλείψει

τον ΚΤΜ μέχρι το 2047, εναρμονιζόμενη με τη στρα-

τηγική του

Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), απαιτείται μείωση των εμποδίων στην πρόσβαση

στον εμβολιασμό, στον προσυμπτωματικό έλεγχο και τη θεραπεία. Απαιτούνται η θέσπιση ετήσιων στόχων εμβολιαστικής κάλυψης και συμμετοχής στον προσυμπτωματικό έλεγχο, η ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού και η επαρκής και βιώσιμη χρηματοδότηση για το πρόγραμμα εξάλειψης του ΚΤΜ. «Η πρόοδος αυτών των στρατηγικών προϋποθέτει την ανάπτυξη και παρακολούθηση δεικτών ποιότητας με τη βοήθεια σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων», τόνισε ο κ. Αγοραστός.

Υπενθυμίζεται ότι η Ελληνική HPV Εταιρεία έχει απευθύνει ήδη έκκληση προς την ελληνική Πολιτεία για την εφαρμογή της στρατηγικής του ΠΟΥ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου μήτρας ως προβλήματος δημόσιας υγείας και στην Ελλάδα.

Ο Κώστας Αθανασάκης, επίκουρος καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, τόνισε την ανάγκη μιας ολιστικής αντιμετώπισης του ΚΤΜ, από τον προληπτικό εμβολιασμό μέχρι τη θεραπεία των ασθενών, με συγκεκριμένες πολιτικές. Όπως ανέφερε, η ενασχόληση της Πολιτείας με ανάλογα ζητήματα δημόσιας υγείας πρέπει να προκύπτει μέσα από μια διαδικασία προτεραιοποίησης και διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη, ώστε να διασφαλίζεται η συναντίληψη για την επένδυση ανάλογων πόρων. ■

ΕΛΛΗΝΙΚ Η HPV ΕΤΑΙΡΕ

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΥ, κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος, πρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής, επιστημονικός συνεργάτης Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών.

Η ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΙΚ Η ΛΙΠ Ω ΔΗΣ Ν ΟΣΟΣ του Ήπατος (ΜΑΛΝΗ) χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση τριγλυκεριδίων στα ηπατικά κύτταρα, σε άτομα που κάνουν

υπερκατανάλωση αλκοολούχων ποτών. Σήμερα, η νόσος

αυτή επηρεάζει τη ζωή 1 στους 4 ενήλικες παγκοσμίως.

Συχνά εξελίσσεται σε πολύ επικίνδυνες καταστάσεις όπως

στην ηπατική κίρρωση, στην ανεπάρκεια και τον καρ-

κίνο. Θέλετε να μάθετε τα καλά νέα; Η λιπώδης νόσος

του ήπατος μπορεί να προληφθεί ή να αντιμετωπισθεί.

ΤΙ Ε Ι ΝΑΙ Η ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΙΚ Η ΛΙΠ Ω ΔΗΣ Ν ΟΣΟΣ ΤΟΥ

Η ΠΑΤΟΣ

Γενικά, η λιπώδης νόσος του ήπατος είναι μία κατάσταση που προκαλείται από ερεθισμό στο ήπαρ. Ο ηπα-

τικός ιστός, σε απάντηση στον ερεθισμό, συσσωρεύει αυξημένα ποσά λίπους. Η ιογενής ηπατίτιδα, ορισμένα φάρμακα (π.χ. στεροειδή) ή η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορούν να ευθύνονται για την πρόκληση της λιπώδους νόσου του ήπατος.

Συγκεκριμένα, η Μη Αλκοολική Λιπώδης Νόσος του Ήπατος οφείλεται σε ένα σύνολο μεταβολικών παραγόντων. Εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα με αυξημένη αρτηριακή πίεση, υψηλή χοληστερίνη, αντίσταση στην ινσουλίνη ή διαβήτη τύπου2. Είναι επίσης συχνή σε υπέρβαρα άτομα, αν και είναι πιθανό να εμφανισθεί και σε άτομα με φυσιολογικό βάρος.

Π Ω Σ ΜΠΟΡΕ Ι ΝΑ ΠΡΟΛΗΦΘΕ Ι Ή ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΘΕ Ι Για τη ΜΑΛΝΗ η πρόληψη και αντιμετώπιση εστιάζει

κυρίως σε αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής.

διατροφή μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο. Επειδή η εμφάνιση της νόσου σχετίζεται άμεσα με τη μεταβολική υγεία, η υγιεινή διατροφή μπορεί να συμβάλει τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπισή της.

Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα, τα πιο αποτελεσματικά διατροφικά σχήματα είναι η μεσογειακή διατροφή και η διατροφή κατά της υπέρτασης (DASH diet). Επειδή όμως η ΜΑΛΝΗ μπορεί να οφείλεται σε διάφορους μεταβολικούς παράγοντες, οι οδηγίες περιλαμβάνουν συγκεκριμένες διατροφικές προσαρμογές, που φυσικά προκύπτουν από έγκριτες κλινικές μελέτες.

ΕΛ Ε ΓΞΤΕ ΤΟ ΒΑ ΡΟΣ ΣΑΣ Η παχυσαρκία, σε συνδυασμό με τον καθιστικό τρόπο

Παχυσαρκία και ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΙΚ Η

ΛΙΠ Ω ΔΗΣ Ν ΟΣΟΣ ΤΟΥ Η ΠΑΤΟΣ :

μείωση λίπους!

ζωής και τη γενετική προδιάθεση, σχετίζεται άμεσα με την αντίσταση στην ινσουλίνη, στον διαβήτη τύπου 2, στο μεταβολικό σύνδρομο και τη ΜΑΛΝΗ. Σύμφωνα

με στοιχεία, το 80% των ατόμων που πάσχουν από παχυσαρκία 1ου ή 2ου βαθμού και το 90% αυτών με 3ου βαθμού παχυσαρκία πάσχουν από τη Μη Αλκοολική

Λιπώδη Νόσο του Ήπατος, ενώ 1 στους 3 από αυτούς πάσχει από πιο επιθετική και προχωρημένη μορφή της νόσου. Η κεντρικού τύπου παχυσαρκία, που χαρακτηρίζεται από την αυξημένη ποσότητα σπλαχνικού λίπους, είναι ο βασικότερος προδιαθεσικός παράγοντας.

Η αυξημένη ενεργειακή-θερμιδική πρόσληψη προ-

καλεί την εναπόθεση λίπους και στο συκώτι, ένα όργανο

που δεν έχει «φτιαχτεί» για να αποθηκεύει λίπος.

Η μείωση του βάρους και του σωματικού λίπους

μπορεί να περιορίσει την έκταση του προβλήματος και

συχνά να το εξαλείψει.

ΠΡΟΣ Ε ΞΤΕ ΤΑ ΛΙΠΑΡΑ

Εκτός από την παχυσαρκία, η σύσταση του καθημερινού διαιτολογίου μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση

της νόσου. Η ποσότητα και το είδος των λιπαρών που

περιέχονται στη διατροφή μπορεί να είναι ιδιαίτερα

βλαβερά. Σε μελέτη που αξιολόγησε την ποσότητα του

λίπους στο ήπαρ σε άτομα που ακολουθούσαν ισοθερμιδική διατροφή, αλλά με διαφορετική περιεκτικότητα

σε λίπος, έδειξε ότι όσοι έπαιρναν περισσότερο λίπος αύξησαν το ηπατικό λίπος κατά 15%.

Το είδος του λίπους που επηρεάζει θετικά ή αρνητικά

την έκβαση της νόσου είναι: • Τα κορεσμένα λιπαρά: Περιέχονται κυρίως στα ζωικά τρόφιμα όπως τα γαλακτοκομικά, το κόκκινο κρέας, το δέρμα κοτόπουλου κ.ά., με εξαίρεση τα ψάρια. Η αυξημένη πρόσληψή τους σχετίζεται άμεσα με την αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη και τη Μη Αλκοολική Λιπώδη Νόσο του Ήπατος.

• Τα υδρογονωμένα λιπαρά: Θα τα βρείτε και ως τρανς λιπαρά. Η πρόσληψή τους σχετίζεται με το μεταβολικό σύνδρομο, την ενίσχυση της φλεγμονής και την αύξηση των τριγλυκεριδίων και της χοληστερόλης. Θα τα βρείτε μόνο σε συσκευασμένα τρόφιμα, αφού τα υδρογονωμένα λιπαρά παρασκευάζονται στη βιομηχανία και προστίθενται σε προϊόντα με σκοπό τη βελτίωση της υφής ή της διάρκειας ζωής του προϊόντος στο ράφι. Τέτοια είναι ορισμένες γκοφρέτες, μπισκότα, παναρισμένα προϊόντα κ.ά.

• Τα πολυακόρεστα λιπαρά: Συνήθως άτομα με

ΜΑΛΝΗ έχουν χαμηλότερη πρόσληψη πολυακόρεστων λιπαρών οξέων και κυρίως των ω-3. Η αύξησή τους στη διατροφή συμβάλλει στην αντιμετώπιση της φλεγμονής και τη μείωση των επιπέδων τριγλυκεριδίων και χοληστερόλης. Θα τα βρείτε στα λιπαρά ψάρι, στα καρύδια,

στο ταχίνι, στο λιναρόσπορο κ.α.

• Τα μονοακόρεστα λιπαρά: Εδώ θα βρούμε το «βασιλιά», το ελαιόλαδο. Μία εξαιρετική μορφή λιπαρών, η οποία όμως χρειάζεται έλεγχο σε 2 επίπεδα. Αρχικά

προσέξτε την ποσότητα. Το γεγονός ότι είναι υγιεινό

δεν σημαίνει ότι επιτρέπει την υπερκατανάλωση. Θέλει

μέτρο σε όλα τα γεύματα. Επιπλέον πρέπει να το κα-

ταναλώνετε κυρίως ωμό. Εάν πρέπει να μαγειρέψετε

το φαγητό με λάδι, χρησιμοποιήστε ελαιόλαδο, αλλά

σε ελεγχόμενη ποσότητα και προς το τέλος του μαγειρέματος. Άλλο ένα tip είναι να κλείσετε το καπάκι της

κατσαρόλας. Έτσι ο περιορισμός του οξυγόνου μειώνει

και το βαθμό οξείδωσης των λιπαρών του ελαιολάδου.

ΑΠΟΦΥ ΓΕΤΕ ΤΑ Ε ΤΟΙΜΑ ΚΑΙ ΓΡ Η ΓΟΡΑ ΓΕ Υ ΜΑΤΑ

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο

«Clinical Gastroenterology and Hepatology», η κατανά-

λωση έτοιμων γευμάτων (20% των ημερήσιων θερμίδων

ή περισσοτέρων) συνδέεται άμεσα με τη λιπώδη νόσο

του ήπατος. Η συσχέτιση ήταν ακόμα ισχυρότερη σε

άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Τα βασικά χαρακτηριστικά των έτοιμων γευμάτων που σχετίζονται με

την πρόκληση της νόσου ήταν η υψηλή περιεκτικότητα

σε κορεσμένα λιπαρά, σε ζάχαρη και σε συστατικά που

επηρεάζουν τη μεταβολική υγεία όπως το αλάτι.

ΠΕΡΙΟΡ Ι ΣΤΕ ΤΑ ΑΝΑΨΥΚΤΙΚ Α ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡ ΟΣΘΕΤΗ

Ζ Α ΧΑΡΗ

Η κατανάλωση αναψυκτικών πλούσιων σε ζάχαρη, φρουκτόζη ή σιρόπι καλαμποκιού ή σε άλλα σάκχα-

ΓΙ Α ΝΝΗΣ ΧΡΎΣΟΎ

ρα οδηγεί σε μεγάλη αύξηση της εναπόθεσης λίπους

στο συκώτι, ανεξαρτήτως της συνολικής θερμιδικής πρόσληψης.

Αντικαταστήστε τα ζαχαρούχα αναψυκτικά με απλό

νερό ή καφέ. Άλλη μελέτη δείχνει ότι η κατανάλωση

καφέ με μέτρο μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση

της ηπατικής δυσλειτουργίας.

ΑΠΟΦΥ ΓΕΤΕ ΤΟ ΑΛΚΟ ΟΛ Η κατανάλωση αλκοόλ καταστρέφει το ήπαρ, δεν συμβάλλει στη θρέψη και επιβαρύνει το υγιές μικροβίωμα

του εντέρου. Εάν πάσχετε από Μη Αλκοολική Λιπώδη Νόσο του Ήπατος είναι καλύτερα να αποφύγετε όποιον επιπλέον ερεθισμό του ήπατος. Δεν έχει καθορισθεί η ασφαλής ποσότητα κατανάλωσης αλκοόλ που δεν θα επηρεάσει την ηπατική λειτουργία. Ακόμα και η κοινωνική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να είναι πολλή!

ΚΑΤΑΝΑΛ Ω ΣΤΕ ΚΥΡ Ι ΩΣ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜ Ε ΝΑ ΠΡΟΪ Ο ΝΤΑ

Τα λαχανικά, τα φρούτα, τα αυγά, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα όσπρια και τα ολικής άλεσης δημητριακά προκρίνονται στην πρώτη λίστα τροφίμων των επιλογών σας. Σε μία 18μηνη παρέμβαση σε 294 άτομα με αυξημένο κοιλιακό λίπος και υψηλές τιμές λιπιδίων και τριγλυκεριδίων αίματος συστήθηκαν αυτά τα προϊόντα.

ΑΥΞ Η ΣΤΕ ΤΗ ΦΥΣΙΚ Η ΣΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙ ΟΤΗΤΑ

Η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας αποτελεί φάρμακο για όλα τα μεταβολικά νοσήματα. ■

Ο

Γιάννης Χρύσου είναι κλινικός διαιτολόγος - διατροφολόγος. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του τόσο στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, στο Τμήμα Διαιτολογίας - Διατροφής, όσο και στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού.

Έχει εργαστεί στο Ενδοκρινολογικό Τμήμα του Ερυθρού Σταυρού για 4 έτη, ως υπεύθυνος του Τμήματος Παχυσαρκίας και ειδικός διαιτολόγος του Διαβητολογικού Ιατρείου. Στη συνέχεια, από το 2011 έως και σήμερα, εκτελεί καθήκοντα διαιτολόγου στο Τμήμα Διατροφής και Αντιμετώπισης της Παιδικής Παχυσαρκίας, αρχικά στην Ευρωκλινική Παίδων και από το 2016 στο Παιδιατρικό Τμήμα του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, στο Μαρούσι. Παράλληλα διατηρεί το προσωπικό Διαιτολογικό Γραφείο στο Μαρούσι από το 2001.

Στην προσπάθειά του για τη συνεχή ενημέρωση των ανθρώπων με ανάγκη και ενδιαφέρον για τη διατροφή τους, καλύπτει διατροφικές «στήλες» διάφορων τηλεοπτικών εκπομπών από το 2005. Επιπλέον, αρθρογραφεί συστηματικά σε περιοδικά υγείας.

Έχει εκτελέσει καθήκοντα γενικού γραμματέα του Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων για 7 έτη, από το 2000 έως και το 2007, και αποτέλεσε ιδρυτικό στέλεχος του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής, ενός φορέα με εξαιρετικό έργο στην ενημέρωση των καταναλωτών και κυρίως των παιδιών για την υγιεινή διατροφή.

Η εμπειρία του στη διατροφική εκπαίδευση ατόμων που είτε πάσχουν από το αυξημένο βάρος ή κάποιο παθολογικό πρόβλημα είτε ασκούνται συστηματικά είναι μεγάλη, δίνοντας ανέκαθεν βάρος στη διαφορετικότητα των ανθρώπων και την εξατομίκευση της οδηγίας διατροφής και άσκησης.

|

Πώς

αποζημιώνονται

οι ψυχοθεραπείες

από τον ΕΟΠΥΥ!

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ αποζημίωσης των

ψυχοθεραπειών εξέδωσε ο ΕΟΠΥΥ. Ειδικότερα με

σχετική ανακοίνωσή του αναφέρει τα εξής:

Οι δικαιούχοι που δεν παρακολουθούν ή δεν

έχουν ενταχθεί παράλληλα σε πρόγραμμα παροχής

υπηρεσιών ψυχικής υγείας και χρήζουν ψυχοθερα-

πειών μπορούν να αποζημιώνονται για ψυχοθεραπείες (ατομική, ομαδική ή οικογενειακή), των οποίων ο μηνιαίος αριθμός συνεδριών προσδιορίζεται

κατά είδος ψυχοθεραπείας και κατά διάγνωση. Ο

προσδιορισμός αυτός υπάρχει στο άρθρο 42 του

Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας (ΕΚΠΥ).

Η ιατρική γνωμάτευση για ψυχοθεραπεία εκδίδεται μόνο από ψυχιάτρους. Οι ψυχοθεραπείες εκτελούνται, χωρίς συμμετοχή του δικαιούχου, από πτυχιούχους ψυχολόγους ειδικά εκπαιδευμένους, προς τούτο και κατόχους άδειας άσκησης επαγγέλματος, ή από παιδοψυχίατρους και ψυχιάτρους. Ψυχοθεραπείες αποζημιώνονται σε συμβεβλημένους παρόχους και σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν και όπου δεν υπάρχει συμβεβλημένος πάροχος, αποζημιώνονται απευθείας σε δικαιούχους. Δεδομένου ότι ο ΕΟΠΥΥ δεν έχει συνάψει σχετικές συμβάσεις, η αποζημίωση της εν λόγω παροχής πραγματοποιείται απευθείας στους ασφαλισμένους, με την προσκόμιση των παρακάτω δικαιολογητικών:

• Χειρόγραφη ιατρική γνωμάτευση ιατρού με ειδικότητα ψυχιάτρου.

• Εξοφλητική Απόδειξη Παροχής Υπηρεσιών του θεράποντος ιατρού.

• Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599//86, στην οποία θα δηλώνεται ότι ο ασφαλισμένος δεν παρακολου-

θεί και δεν έχει ενταχθεί εκ παραλλήλου σε πρόγραμμα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας.

Επίσης επισημαίνεται ότι οι δικαιούχοι της κατηγορίας αυτής δεν εμπίπτουν στα προβλεπόμενα

του άρθρου 45 του ΕΚΠΥ του ΕΟΠΥΥ για τις ειδικές

θεραπείες παιδιών και εφήβων (λογοθεραπείες, εργοθεραπείες, ψυχοθεραπείες, φυσικοθεραπείες). ■

με καρκίνο!

Η ΑΣΤΙΚΗ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «ΚΑΡΚΙΝΑΚΙ

- Ενημέρωση για τον καρκίνο στην παιδική και εφηβική ηλικία», πιστή στην υπόσχεσή της να στηρίζει τους επιβιώσαντες του καρκίνου παιδικής και εφηβικής ηλικίας και τις οικογένειές τους, εγκαινίασε, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, Μονάδα Ολοκληρωμένης Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης για τα παιδιά, τους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες που νόσησαν με καρκίνο και έχουν ολοκληρώσει τη θεραπεία τους, και τις οικογένειες τους, με την επωνυμία «ΨΥΧΗ ΜΟΥ».

Η «ΨΥΧΗ ΜΟΥ» λειτουργεί Δευτέρα με Παρασκευή 11:00 με 19:00, σε νέο χώρο (Λεωφ. Μεσογείων 15, 1ος όροφος). Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν καθημερινά, 11:00 με 19:00, με την κοινωνική λειτουργό της Μονάδας στο τηλέφωνο 210 7499306 και στην ηλεκτρονική διεύθυνση contact@karkinaki.gr Οι υπηρεσίες που προσφέρει είναι:

• Ομάδες Συμβουλευτικής Γονέων Παιδιών και Εφήβων που νόσησαν με καρκίνο.

• Ομάδες Ψυχοθεραπείας Γονέων Παιδιών και Εφήβων που νόσησαν με καρκίνο.

• Ατομικές Συνεδρίες.

• Ομάδες Ενημέρωσης για θέματα επιβίωσης παιδιών και εφήβων που νόσησαν με καρκίνο.

• Ομάδες κοινωνικής αλληλεπίδρασης για παιδιά και εφήβους μετά το τέλος της θεραπείας του καρκίνου.

• Ομάδες Αλληλοϋποστήριξης και Ενδυνάμωσης Εφήβων και Νεαρών Ενηλίκων.

• Ομάδες Αλληλοϋποστήριξης (parent2parent support) Γονέων της παιδογκολογικής κοινότητας.

• Ειδικές συναντήσεις με παιδαγωγούς γενικής και ειδικής αγωγής.

• Κοινωνική Υπηρεσία.

Επιστημονική υπεύθυνη της Μονάδας είναι η παιδίατρος Κατερίνα Κατσιμπάρδη, MD, PhD,. ■

Μονάδα

Ολοκληρωμένης Υποστήριξης για

παιδιά, εφήβους και

νεαρούς ενήλικες που

νόσησαν

ΦΕΡΝ

Γράφει ο ΓΕΡΑ ΣΙΜΟΣ Α. ΡΗΓΑΤΟΣ, αμ.

επίκ. καθηγητής Ιατρικής

και επίτ. Δρ Παιδαγωγικού Τμήματος

ΕΚΠΑ.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΡΚΕΤΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ ΚΑΙ ΓΛΥΠΤΕΣ που, αναλόγως και των μοντέλων τους, απεικονίζουν με ιδιαίτερη ευαισθησία και με καλή προαίρεση άτομα παχύσαρκα. Εδώ και αρκετές δεκαετίες όμως ο κύριος εκπρόσωπος τέτοιων έργων ζωγραφικής ή γλυπτικής

είναι ο Κολομβιανός Φερνάντο Μποτέρο. Μάλιστα το προσωπικό του καλλιτεχνικό ύφος -άνθρωποι και αντικείμενα σε παραμορφωμένες και ευμεγέθεις διαστάσεις- έχει αποδοθεί ως μποτερισμός.

Ο καλλιτέχνης -που ολοκλήρωσε στις 15 Σεπτεμ-

βρίου 2023 τον κύκλο της ζωής του (1932-2023)- ήταν Κολομβιανός από τη γνωστή ταραχώδη πόλη Μεντεγίν.

Εκεί έχασε σε πρώιμη παιδική ηλικία και τον πατέρα του, σε κάποιο από τα συνήθη επεισόδια της περιοχής. Αλλά το ταλέντο του στη ζωγραφική και τη γλυπτική ήταν τόσο μεγάλο που δεν τον άφησε να χαθεί. Σε ηλικία 16 ετών έχει την πρώτη του συμμετοχή σε ομαδική έκθεση ζωγραφικής και στα 21 του οργανώνει την πρώτη του ατομική έκθεση. Ασχολήθηκε με κάθε μορφής εικαστική τέχνη και εργάστηκε ως ζωγράφος, γλύπτης, σχεδιαστής, σκιτσογράφος, εικονογράφος.

Στα 26 χρόνια του εργάζεται ως καθηγητής της Τέχνης και δημιουργεί δικές του εκδοχές γνωστών έργων του Λεονάρντο, του Βελάσκουεθ και άλλων σπουδαίων καλλιτεχνών.

Ο Μποτέρο ανέπτυξε ιδιαίτερους δεσμούς με την Ελλάδα. Πρέπει εδώ να αναφερθεί ότι η τρίτη σύζυγός του (γάμος 1978) ήταν Ελληνίδα, η Σοφία Κανελ-

Α ΝΤΟ ΜΠΟΤ Ε ΡΟ,

ο εικαστικός καλλιτέχνης

της παχυσαρκίας!

λοπούλου από τη Βάρη Αττικής. Στη βίλα της οικογέ-

νειας (η μητέρα της ήταν Ουγγαρέζα) υπογράφηκε

αργότερα η Συνθήκη της Βάρκιζας. Η Σοφία από μόνη

της άλλαξε το πατρικό επώνυμο αντικαθιστώντας το

με το ψευδώνυμο Βάρη, από τον τόπο γέννησής της.

Γεννημένη το 1940, σπούδασε στο Παρίσι και ασχολή-

θηκε με τη ζωγραφική και τη γλυπτική. Ο γάμος της με

τον Μποτέρο έγινε το 1978 και κράτησε ως το θάνατό τους (2023).

τέχνης είναι ένας άνθρωπος που δεν ζει φυσιολογικά.

Τον ενδιαφέρει η ζωή από την οπτική που όλοι οι άλλοι δεν μπορούν να δουν».

Η αγάπη του για την Ελλάδα επιβεβαιώνεται αργότερα και με την αγορά εξοχικού σπιτιού στην Ερέτρια, αλλά και με τη διοργάνωση ταυτόχρονα δύο εκθέσεών του στην Αθήνα τον Μάιο του 2006. Η αναδρομική έκθεση 142 πινάκων του έγινε στην Εθνική Πινακοθήκη και μια άλλη με 29 γλυπτά του στο Μέγαρο Μουσικής.

Η Βάρη ως ζωγράφος είχε ξεκινήσει με μορφές υπερτροφικές, όπως καθιέρωσε αργότερα ο Φερνάντο Μποτέρο. Χρόνια μετά, σε συνέντευξή του στον

Θανάση Λάλα, ο καλλιτέχνης είχε στηρίξει την αναγνωρισιμότητα του έργου του στην ιδιορρυθμία του:

«Για να ανακαλύψεις την υπογραφή σου» (εννοεί την

ιδιαιτερότητα των έργων του) «σε αυτό το στοιχείο που χωρίς όνομα κάνει τους γύρω σου να αναγνωρίσουν

ότι ένα έργο είναι δικό σου, θα πρέπει να συνομιλήσεις

για λίγο με την τρέλα που κρύβεις μέσα σου. Ο καλλι-

Δημοσιεύματα της εποχής επισημαίνουν ότι «οι φιγούρες των έργων του ξεχειλίζουν από ζωική ευφορία, οι πίνακες και τα γλυπτά του υμνούν τον όγκο τον οποίο χειρίζεται για να δηλώσει την υπερβολή της Τέχνης και όχι σαν σχόλιο για τους αδύνατους ή εύσωμους ανθρώπους, όπως είχε δηλώσει ο ίδιος. Για τον Μποτέρο η αναδρομική έκθεση της Αθήνας είναι η μεγαλύτερη και η καλύτερη που είχε κάνει στην καριέρα του, η οποία ξεκινά από τη δεκαετία του ’50, αλλά ο ίδιος θεωρεί ότι από το 1973 και μετά κατέκτησε το προσωπικό καλλιτεχνικό του ύφος» (Newsroom, ΑΛΤΕΡΕΓΚΟ, ΑΠΕ, ΜΠΕ).

Ο καλλιτέχνης με ευαισθησία και φιλελεύθερη διάθεση τοποθετήθηκε απέναντι σε προβλήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που του ενέπνευσαν σχετικούς πίνακες, όπως εκείνους με τα βασανιστήρια Ιρακινών κρατουμένων στο Αμπού Γκράιμπ.

Ο Μποτέρο, όπως και η σύζυγος και ομότεχνή του Σοφία Βάρη έζησαν μακρά και δημιουργική ζωή (91 και 83 χρόνια αντίστοιχα), προσφέροντας στο παγκόσμιο κοινό τους ομορφιά και πολιτισμό. ■

Γράφει ο ΚΩΝΣΤΑΝΤ Ι ΝΟΣ ΤΣΟΒ ΟΛΑΣ, PhD, καρδιολόγος του Ομίλου Affidea, με εξειδίκευση στις κληρονομικές

μυοκαρδιοπάθειες στο HEART Hospital

του Πανεπιστημίου UCL στη Μ. Βρετανία.

ΜΕ ΤΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΩΝ και υπέρβαρων ατόμων -ιδίως στον δυτικό κόσμο- να αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς, η παχυσαρκία έχει λάβει τη μορφή επιδημίας εδώ και πολλά χρόνια.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι το 2018 οι υπέρβαροι ενήλικες ξεπέρασαν το 1,5 δισεκατομμύριο, ενώ ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι και το ποσοστό των παχύσαρκων που άγγιξε τα 500 εκατομμύρια. Στην Ελλάδα υπολογίζεται πως 1 στους 4 ενήλικες είναι υπέρβαρος. Σύμφωνα, μάλιστα, με δεδομένα του Διεθνούς Οργανισμού Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC), τμήματος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), υπάρχουν πλέον ισχυρές ενδείξεις για τη σύνδεση της παχυσαρκίας, ιδιαίτερα της κλινικά σοβαρής μορφής της (Δείκτης Μάζας Σώματος - ΒΜΙ >40 kg/ m2), με την ανάπτυξη καρκίνου.

Πιο συγκεκριμένα, η παχυσαρκία σχετίζεται με έως και το 40% όλων των μορφών καρκίνου, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς τα 2/5 του πληθυσμού παρουσιάζουν αυξημένα επίπεδα σωματικού βάρους. Οι διαθέσιμες θεραπείες για τον καρκίνο είναι συχνά καρδιοτοξικές με άμεση επίδραση στην καρδιά, ενώ οι επιπτώσεις της μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και δεκαετίες μετά τη χορήγηση της χημειοθεραπείας. Η Καρδιο-ογκολογία είναι ένας τομέας της Ιατρικής, ο οποίος έχει αποκτήσει τεράστια σημασία τα τελευταία χρόνια, λόγω των σημαντικών εξελίξεων στη θεραπεία του καρκίνου, που έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της επιβίωσης των εμπλεκόμενων ασθενών. Η Καρδιο-ογκολογία ασχολείται με τη διάγνωση και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του καρκίνου και της θεραπείας του στο καρδιαγγειακό σύστημα.

Το μέγεθος του συγκεκριμένου θέματος είναι αξιοπρόσεκτο, καθώς ο αριθμός των καρκινοπαθών που επιβιώνουν με τη σύγχρονη αντινεοπλασματική θεραπεία και την ακτινοθεραπεία αυξάνεται κάθε χρόνο. Έχει υπολογισθεί πως το 2022 στις ΗΠΑ περίπου 18

εκατομμύρια άνθρωποι είχαν επιβιώσει από τη μάχη με τον καρκίνο και είναι επιστημονικά γνωστό ότι σχεδόν το 1/3 από αυτούς αναμένεται να αποβιώσει λόγω καρδιακής νόσου και όχι από τον καρκίνο. Αξιοσημείωτες είναι οι περιπτώσεις του καρκίνου του μαστού και των παιδικών κακοηθειών (περισσότερο οι αιματολογικές περιπτώσεις). Οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού λαμβάνουν αντικαρκινικά φάρμακα συχνά σε αυξημένες δόσεις. Στις γυναίκες αυτές έχει

βρεθεί πως αυξάνεται η επίπτωση της μυοκαρδιοπά-

θειας. Επίσης, τα παιδιά με νεοπλασίες φαίνεται πως έχουν περίπου 8 φορές μεγαλύτερη θνητότητα από

καρδιαγγειακά νοσήματα αργότερα στην ενήλικη ζωή τους συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό.

Εκτός από την αυξημένη επιβίωση των ασθενών με καρκίνο, η ευρύτερη χρήση χημειοθεραπείας σε προφυλακτικό και σε προεγχειρητικό στάδιο και η χρήση πολυπλοκότερων θεραπειών (συνδυασμοί 2

ή και 3 φαρμάκων) θα οδηγήσει σε αύξηση του πληθυσμού που θα έχουν επιπλοκές από την ίδια τη θεραπεία του καρκίνου, καθώς όλα τα αντικαρκινικά φάρμακα -με διαφορετική βαρύτητα- είναι πιθανώς καρδιοτοξικά.

Είναι ιατρικώς τεκμηριωμένο ότι η δράση της θεραπείας του καρκίνου στην καρδιά είναι τόσο άμεση όσο και έμμεση, προερχόμενη από την εμφάνιση αρτηριακής υπέρτασης, υπερπηκτικότητας του αίματος και μέσω αρρυθμιών. Επιπλέον γνωρίζουμε ότι οι ασθε-

νείς που λαμβάνουν χημειοθεραπεία για τον καρκίνο

πιθανώς να έχουν και άλλους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου και συνοδά καρδιολογικά νοσήματα, οπότε το αποτέλεσμα είναι τελικά αθροιστικό. Εκτός από την καρδιοτοξική δράση των χημειοθεραπευτι-

κών, και η ακτινοθεραπεία είναι δυνατόν να προκαλέσει καρδιακή βλάβη, η οποία μπορεί να είναι άμεση

ή ακόμα και να εμφανιστεί μετά την πάροδο μηνών ή ακόμα και ετών.

Οι επιπλοκές της θεραπείας του καρκίνου στο καρδιαγγειακό σύστημα περιλαμβάνουν τη δυσλειτουργία

της καρδιάς, καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσο, αρρυθμίες, αρτηριακή υπέρταση, παθήσεις των βαλβί-

Κ Ώ ΝΣΤΑΝΤ Ι ΝΟΣ ΤΣΟΒ ΟΛΑΣ

δων και του περικαρδίου και τη δημιουργία θρόμβων.

Προδιαθεσικοί παράγοντες για την ανάπτυξη καρδιοτοξικότητας είναι: η ηλικία (παιδιά <18 ετών και ηλικιωμένοι >65 ετών), η παρουσία οικογενειακού ιστορικού καρδιοπάθειας, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αυξημένη χοληστερόλη, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η υπερβολική χρήση αλκοόλ, η προηγηθείσα χορήγηση χημειοθεραπείας, ο συνδυασμός φαρμάκων που έχουν καρδιοτοξική δράση και η ακτινοβόληση της περιοχής του θώρακα και ειδικότερα του αριστερού μαστού, καθώς η καρδιά βρίσκεται στο πεδίο ακτινοβόλησης.

Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι αρκετές από τις καρδιακές παθήσεις που εμφανίζονται ως συνέπεια της αντινεοπλασματικής θεραπείας είναι δυνατόν να προληφθούν ή και να αναστραφούν και αυτό μπορεί να συμβεί όταν έγκαιρα χορηγηθεί η απαραίτητη φαρμακευτική αγωγή, όπως ευρέως χρησιμοποιείται στη θεραπεία των καρδιακών παθήσεων.

Γι’ αυτόν το λόγο επιβάλλεται η στενή συνεργασία του καρδιολόγου με τον ογκολόγο σε όλα τα στάδια της θεραπείας τόσο πριν από την έναρξη όσο και κατά τη διάρκεια, αλλά και για αρκετό χρονικό διάστημα μετά το τέλος της αντινεοπλασματικής θεραπείας. Οι ασθενείς υψηλού κινδύνου για καρδιοτοξικότητα θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά από τον καρδιολόγο τους, να λαμβάνεται πλήρες ιατρικό ιστορικό, να ρυθμίζονται οι παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθειες και σε συνεννόηση με τον ογκολόγο να τροποποιείται η χημειοθεραπευτική αγωγή, αν υπάρχουν ανησυχητικά συμπτώματα ή ενδείξεις καρδιοτοξικότητας. ■

Ο Κωνσταντίνος Τσοβόλας, PhD, είναι καρδιολόγος του Ομίλου Affidea, με εξειδίκευση στις κληρονομικές μυοκαρδιοπάθειες στο HEART Hospital του Πανεπιστημίου UCL στη Μ. Βρετανία.

Γεννήθηκε στην Άρτα στις 19/8/1972. Το 1992 πέτυχε στην Ιατρική Σχολή του Ηρακλείου Κρήτης με τις πανελλήνιες εξετάσεις. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έκανε υπηρεσία

υπαίθρου στο Περιφερικό Ιατρείο της Καλλιράχης Θάσου του Νομού Καβάλας και στη συνέχεια ειδικότητα Καρδιολογίας στο Νοσοκομείο 417 ΝΙΜΤΣ. Μετεκπαιδεύτηκε ως Clinical and Research Fellow στο Κέντρο Κληρονομικών Καρδιακών Παθήσεων του Heart Hospital, NHS Trust, University College London Hospital (UCLH) το 2009-2010.

Είναι διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, μέλος της ομάδας εργασίας των Απεικονιστικών Τεχνικών και της ομάδας εργασίας Μυοκαρδιοπαθειών, Βασικής Έρευνας και Κληρονομικών παθήσεων. Στο παρελθόν εργάσθηκε ως καρδιολόγος στη μαιευτική/γυναικολογική κλινική «ΡΕΑ» στην Αθήνα και στο Νοσοκομείο «Μετροπόλιταν» στο Νέο Φάληρο. Ήταν άμισθος συνεργάτης - καρδιολόγος του ΣΕΓΑΣ ως το 2020. Από τον Μάιο του 2010 διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στην περιοχή των Αμπελοκήπων και συνεργάζεται με το καρδιολογικό - διαγνωστικό τμήμα του AFFIDEA Central.

|

ΣΕ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ, το 25%-55% των γυναικών

με καρκίνο του μαστού δεν ολοκληρώνει τη χημειο-

θεραπεία όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί, κυρίως

λόγω τοξικότητας. Η σχετική ένταση δόσης αποτελεί ένα

εργαλείο μέτρησης των καθυστερήσεων και μειώσεων

της δόσης της χημειοθεραπείας και σχετίζεται με τη

θνησιμότητα από καρκίνο. Η σωματική δραστηριότητα

και η διατροφή μπορεί να μειώσουν την τοξικότητα της

θεραπείας, αλλά δεν γνωρίζουμε περισσότερα για την

επίδρασή τους στη σχετική ένταση δόσης (RDI).

Στη μελέτη LEANer, που δημοσιεύτηκε στο «Journal of Clinical Oncology» από την Tara Sanft και τους συνεργάτες της, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η άσκηση και η διατροφή δεν επηρέασαν τη σχετική ένταση δόσης (RDI) μεταξύ ασθενών που λαμβάνουν νεοεπικουρική (εισαγωγική) ή επικουρική χημειοθεραπεία για καρκίνο του μαστού, αλλά βελτίωσε το ποσοστό πλήρους παθολογοανατομικής ανταπόκρισης μεταξύ εκείνων που έλαβαν νεοεπικουρική χημειοθεραπεία. Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (καθηγήτρια Επιδημιολογίας

και Προληπτικής Ιατρικής) και Μαρία Καπαρέλου, παρουσιάζουν τα βασικά ευρήματα της μελέτης.

Στη μελέτη έλαβαν μέρος 173 ασθενείς με νόσο

σταδίου Ι έως ΙΙΙ που ξεκίνησαν νεοεπικουρική ή επι-

κουρική χημειοθεραπεία μεταξύ Φεβρουαρίου 2018

και Ιουλίου 2021 από το Νοσοκομείο Smilow στο Yale

και το Dana-Farber Cancer Institute. Οι ασθενείς τυχαι-

οποιήθηκαν ώστε να τροποποιήσουν την άσκηση και

τη διατροφή στο σπίτι με συμβουλευτικές συνεδρίες

από διαιτολόγους με εξειδίκευση στην Ογκολογία και

οι υπόλοιποι δεν άλλαξαν κάτι στη συνήθη πρακτική

τους. Η παρέμβαση περιελάμβανε 4 εβδομαδιαίες συνεδρίες τον πρώτο μήνα, 2 συνεδρίες δύο φορές την

εβδομάδα τον 2ο και 3ο μήνα και μηνιαίες συνεδρίες στη συνέχεια. Συνολικά 72 ασθενείς (40 στην ομάδα

παρέμβασης και 32 στην ομάδα ελέγχου) άρχισαν νεοεπικουρική χημειοθεραπεία.

Οι ασθενείς στην ομάδα παρέμβασης είχαν σημαντικά μεγαλύτερη βελτίωση από την έναρξη έως το τέλος της χημειοθεραπείας σε διάφορες ποιοτικές μετρήσεις που αφορούν την άσκηση και τη διατροφή έναντι της ομάδας ελέγχου.

Η σχετική ένταση δόσης ήταν 92,9% ± 12,1% στην ομάδα παρέμβασης έναντι 93,6% ± 11,1% στην ομάδα ελέγχου. Τα ποσοστά των ασθενών με τουλάχιστον μία μείωση ή καθυστέρηση της δόσης ήταν 38% έναντι 36%.

Μεταξύ των ασθενών που έλαβαν νεοεπικουρική χημειοθεραπεία επετεύχθη πλήρης παθολογοανατομική ανταπόκριση στο 53% των ασθενών στην ομάδα παρέμβασης έναντι του 28% αυτών στην ομάδα ελέγχου. Πλήρης παθολογοανατομική ανταπόκριση επιτεύχθηκε σε 3 από τους 10 έναντι 0 από τους 12 ασθενείς με νόσο με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς, αρνητική στο HER2 και σε 11 από τους 16 έναντι 3 από τους 10 ασθενείς με τριπλά αρνητική νόσο. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μια παρέμβαση σε αλλαγή διατροφικών συνηθειών συσχετίστηκε με υψηλότερη πλήρη παθολογοανατομική ανταπόκριση σε ασθενείς με θετικό στον ορμονικό υποδοχέα/HER2-αρνητικό και τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού που υποβλήθηκαν σε νεοεπικουρική χημειοθεραπεία. ■

Πώς επιδρούν η διατροφή και η άσκηση

στη θεραπεία του καρκίνου μαστού!

ΚΛΕΙΣΤΟ Κ Υ ΚΛΩΜΑ ΕΓΚΕΦΑ ΛΟΥ:

ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ΔΙΑΓΙΓΝΩΣΚΟΝΤΑΙ 20.000 πρωτοπα-

θείς όγκοι εγκεφάλου παγκοσμίως (2% των συνολικών όγκων), καθώς και περίπου 250.000 μεταστάσεις. Η επιβίωση συνήθως δεν ξεπερνά την πενταετία, ενώ σε περιπτώσεις υψηλής διαφοροποίησης και κακοήθειας

η επιβίωση δεν ξεπερνά τους 6 μήνες (πολύμορφο και αναπλαστικό, grade 4 astrocyttomas).

Οι μέχρι τώρα χειρουργικές θεραπείες δεν παρέχουν

λύση στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ενώ οι follow up θεραπείες και υποτροπές είναι σχεδόν σίγουρες.

Τα φαρμακευτικά μέσα ως στιγμής επίσης δεν επαρ-

κούν, ενώ οι ισχυρές θεραπείες (temozolomide), αν και αποτελεσματικές, οδηγούν τον ασθενή σε μια κούρσα

θανάτου μεταξύ όγκου και χημειοθεραπείας.

Η βασική αρχή της χημειοθεραπείας έγκειται στην

αναστολή τις μιτωτικής δραστηριότητας των κυττάρων (mitosis inhibitors), κάτι το οποίο ανακόπτει τη διαίρεση

των καρκινικών κυττάρων, έχει όμως καταστροφικές

παρενέργειες για τα φυσιολογικά κύτταρα. Ωστόσο, αν ένας ιστός αποτελούταν από μη διαιρούμενα κύτταρα, η χημειοθεραπεία θα επηρέαζε μόνο τα καρκινικά. Ο

εγκέφαλος, λοιπόν, αποτελεί ιδανικό τόπο εφαρμογής χημειοθεραπείας. Μέχρι τώρα όμως αυτό δεν είναι εφικτό λόγω συστηματικών παρενεργειών και αποτυχίας τοπικών μεθόδων έγχυσης (ψεκαστικό σύστημα).

Ωστόσο μια νέα καινοτόμος μέθοδος έρχεται να

δώσει λύση στη θεραπεία των όγκων του εγκεφάλου.

Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο 25ο Συνέδριο της

Βαλκανικής Επιτροπής Στρατιωτικής Ιατρικής που έγινε

στη Βάρνα της Βουλγαρίας στα τέλη Μαΐου από τον Ιωάννη Τάτση, στρατιωτικό γιατρό, και τον Χαράλαμπο Φλόκα, 5ετή φοιτητή της Ιατρικής Σχολής της ΣΣΑΣ.

Αναλυτικότερα οι δύο ερευνητές επισημαίνουν τα εξής: Προτείνoυμε, λοιπόν, την κυκλοφορική απομόνωση του εγκεφάλου ως ξεχωριστό σύστημα με στόχο την αποκλειστική χορήγηση χημειοθεραπείας στον εγκέφαλο και αποφυγή των συστηματικών παρενεργειών (αιμολυτική αναιμία, αρθρίτιδα, πολυοργανικές και μεμονωμένες οργανικές ανεπάρκειες κ.ά.).

Για την επίτευξη ενός κλειστού κυκλώματος (αρτηριοφλεβικό ή μόνο φλεβικό), κόβονται και κανουλάρονται

Ο κ. Ιωάννης Τάτσης στο Συνέδριο της Βαλκανικής Επιτροπής Στρατιωτικής Ιατρικής.

ή καθετηριάζονται οι βασικές αρτηρίες του εγκεφάλου (κλάδοι έσω καρωτίδας πριν την εκβολή τους στον κύκλο του Γουίλις και σπονδυλοβασικές), από τις οποίες θα εισάγεται η θεραπευτική ουσία. Μέσω της τροφικότητας η ουσία διαμοιράζεται σε όλο το εγκεφαλικό παρέγχυμα. Καθετηριάζονται επίσης όλες οι φλέβες που παροχετεύουν την κυκλοφορία του εγκεφάλου και την κατευθύνουν σε πλήρες σύστημα εξωσωματικής κυκλοφορίας τύπου ECMO, ELS, ECC. Στο μηχάνημα γίνεται καθαρισμός από τοξικά και άχρηστα προϊόντα, τη χημειοθεραπεία και από ορμόνες. Επιπλέον το αίμα είτε οξυγονώνεται και επανεισάγεται στην αρτηριακή

Μια καινοτόμος θεραπεία

των όγκων του εγκεφάλου!

οδό των έσω καρωτίδων ή χωρίς οξυγόνωση στις σφαγίτιδες. Σημαντική λεπτομέρεια ο νευρικός αισθητικός αποκλεισμός στα σημεία καθετηριασμού, ώστε ο ασθενής να μπορεί να αφυπνιστεί χωρίς να επηρεαστούν οι αιμοδυναμικές του συνθήκες από το άλγος και τις ψυχολογικές του επιπτώσεις. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε:

1. Να κάνουμε επαρκή χορήγηση χημειοθεραπείας και σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις.

2. Έλεγχο του θεραπευτικού δείκτη και της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων.

3. Θεραπεία μη εξαιρέσιμων όγκων, αλλά και μετεγχειρητική χρήση.

4. Διερεύνηση της υπόστασης των μιτωτικών μηχανισμών των νευρικών κυττάρων.

5. Διερεύνηση της λειτουργίας των stem cells.

6. Αποφυγή διασποράς μεταστάσεων από, προς και εντός του εγκεφάλου και της ΣΣ (drop mets).

7. Απόδειξη ή όχι της ύπαρξης λεμφικού συστήματος στον εγκέφαλο με εντοπισμό ουσιών στη συστηματική κυκλοφορία.

Παράλληλα εξετάζεται ο τρόπος στοχοποίησης καρκινικών κυττάρων με πρόσδεση φαρμάκων στα μόρια της γλυκόζης.

Η διαδικασία αρχίζει με δημιουργία κλειστού κυκλώματος εγκεφάλου (ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί 25% της γλυκόζης). Στη συνέχεια κάνουμε συγχορήγηση ινσουλίνης και γλυκόζης με στόχο την κυκλοφορία γλυκόζης χωρίς απορρόφησή της από φυσιολογικά κύτταρα. Τα καρκινικά που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες απορροφούν γλυκόζη προσδεμένη με χημειοθεραπεία. Η χορήγηση γίνεται σε κύκλους και σε κάθε κύκλο καθαρίζεται το αίμα από τη χημειοθεραπεία. Δοκιμή συνεχόμενης ή όχι απορρόφησης γλυκόζης με αρχικό bolus και πρόκληση υπεργλυκαιμίας. Στη συνέχεια καθαρισμός αίματος και χορήγηση γλυκόζης με χημειοθεραπεία. Αν παρατηρηθούν παρενέργειες, έχουμε συνεχόμενη απορρόφηση. Αν παρατηρηθεί εκλεκτική θανάτωση ογκοκυττάρων, τότε έχουμε φυσιολογική απορρόφηση κατά ώσεις. ■

Ο κ. Χαράλαμπος Φλόκας.

ΣΕ ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ ΓΕΜΑΤΗ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ και απρόοπτα, είναι σημαντικό να μπορούμε καθημερινά να αναγνωρίζουμε και να επιδιώκουμε τα θετικά της ζωής και να συνεχίζουμε με αισιοδοξία, αλλά και πρόνοια για το μέλλον, τόσο το δικό μας όσο και αυτών που αγαπάμε.

Ένα από τα πιο σπουδαία διαχρονικά αγαθά είναι αναμφισβήτητα η υγεία μας και οφείλουμε όλοι να την εξασφαλίζουμε, με τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις. Να φροντίζουμε την υγεία μας όσο μπορούμε, για να χαιρόμαστε την κάθε στιγμή, να είμαστε δημιουρ-

γικοί και παραγωγικοί. Με γνώμονα ακριβώς αυτή τη

διασφάλιση της υγείας μας, η ΝΝ Hellas δημιούργησε

και προσφέρει, μέσα από ένα από τα μεγαλύτερα δί-

κτυα ασφαλιστικών διαμεσολαβητών, πρακτόρων και

μεσιτών σε όλη τη χώρα, προγράμματα ασφάλισης που

απαντούν στις πραγματικές ανάγκες τού σήμερα, προ-

Τα προγράμματα

NN Orange Cross έχουν δημιουργηθεί για να

προσφέρουν ευρεία κάλυψη

για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια περίθαλψη, με πρόσβαση σε κορυφαίες

υπηρεσίες υγείας, σε συνεργασία με μεγάλους και

αξιόπιστους φορείς.

σαρμοσμένα στις διαφορετικές απαιτήσεις του κάθε

ενός από εμάς. Η ΝΝ Hellas, η μεγαλύτερη ασφαλιστική

εταιρεία στη χώρα μας μετά την εξαγορά της MetLife, με

έντονο το αίσθημα ευθύνης που συνοδεύει την ηγετική

της θέση, φροντίζει να μας προσφέρει λύσεις και συνδυαστικά προγράμματα, που ανταποκρίνονται έμπρα-

κτα στις ανάγκες μας και μας δίνουν τη σιγουριά που χρειαζόμαστε στα θέματα υγείας και πρόληψης, ώστε να απολαμβάνουμε κάθε μας μέρα.

Σε αυτό το πλαίσιο, ξεχωρίσαμε για εσάς την οικογένεια ασφαλίσεων υγείας NN Orange Cross της NN Hellas, τα οποία αποτελούν τις πιο ολοκληρωμένες προτάσεις στο χώρο της ασφάλισης υγείας σήμερα, με πέντε διαφορετικά προγράμματα. Παρέχει έτσι την

ευελιξία κάλυψης διαφοροποιημένων αναγκών και εξισορροπεί τις ασυμμετρίες που εκ των πραγμάτων υπάρχουν τόσο στις συνθήκες ζωής μας, στην κατάσταση της υγείας μας, στις επιθυμίες μας, αλλά και στις οικονομικές μας δυνατότητες. Οι ενδιαφερόμενοι

διαλέγουν το πρόγραμμα που ταιριάζει στις δικές τους ανάγκες, ιδιαιτερότητες και απαιτήσεις και το εμπλουτίζουν, εφόσον το επιθυμούν, με προαιρετικές καλύψεις, ώστε να δημιουργήσουν, μαζί με εξειδικευμένο ασφαλιστικό διαμεσολαβητή της ΝΝ, το κατάλληλο πλάνο με βάση τη δική τους καθημερινότητα.

Τα προγράμματα NN Orange Cross έχουν δημιουργηθεί για να προσφέρουν ευρεία κάλυψη για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια περίθαλψη, με πρόσβαση σε κορυφαίες υπηρεσίες υγείας, σε συνεργασία με μεγάλους και αξιόπιστους φορείς. Ταυτόχρονα, επιπλέον προνόμια έχουν εξασφαλιστεί και από τους συνεργαζόμενους παρόχους υπηρεσιών υγείας, για να απολαμβάνουν οι ασφαλισμένοι του NN Orange Cross ακόμη περισσότερα, σε οποιαδήποτε συνθήκη και περίπτωση, είτε αυτή αφορά στην πρόληψη είτε αφορά στη θεραπεία ή σε έκτακτα και απρόβλεπτα περιστατικά υγείας. Οι δυνατότητες δεν σταματούν εδώ. Τα προγράμματα NN Orange Cross παρέχουν και προαιρετικές ασφαλιστικές καλύψεις, όπως, για παράδειγμα, την κάλυψη σε περίπτωση θανάτου ή ανικανότητας λόγω προσωπικού ατυχήματος. Επίσης, με την προσθήκη του NN MediPlan, μπορούν να ενταχθούν επιπλέον επιδοματικές καλύψεις σε 5 επίπεδα παροχών, που περιλαμβάνουν επιδόματα για ημερήσια νοσοκομειακή περίθαλψη, για παραμονή σε ΜΕΘ, για χειρουργική επέμβαση, για αναισθησιολόγο και εφάπαξ επίδομα άμεσης κάλυψης έκτακτων εξόδων, σε όλα τα νοσοκομεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Τη δυνατότητα κάλυψης για πιο σοβαρές παθήσεις, για

7 ή για 31 τέτοιες, δίνει το προαιρετικό πρόγραμμα NN ExtraMed, με καταβολή του ασφαλισμένου κεφαλαίου

που επιλέγει ο ασφαλισμένος.

Με τη σύγχρονη ζωή να αποδεικνύει διαρκώς ότι είναι γεμάτη εκπλήξεις και αναπάντεχες εξελίξεις, είναι καλό να επικεντρωνόμαστε σε όσα μπορούμε να επηρεάσουμε, γιατί μόνο έτσι μπορούμε να χτίσουμε γερές βάσεις για ένα αισιόδοξο και ασφαλέστερο αύριο. Με σύμμαχο την κορυφαία ασφαλιστική εταιρεία στο χώρο της υγείας και της ασφάλισης ζωής στην ελληνική αγορά και με την πληρέστερη γκάμα προϊόντων για τις ασφαλιστικές ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, η επιλογή ενός προγράμματος ασφάλισης της NN Hellas είναι μια ιδιαίτερα προνοητική κίνηση, για να μπορούμε να απολαμβάνουμε τη σιγουριά ότι κάποιος φροντίζει για εμάς και να μπορούμε εμείς να φροντίζουμε όσα έχουν πραγματικά σημασία για εμάς! ■

Βάλτε

και σιγουριά της ERGO

Ασφαλιστικής

Η ΥΓΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΟΛΥΤΙΜΟΤΕΡΟ αγαθό που μπορούμε

να έχουμε και η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Στην απρόβλεπτη εποχή που ζούμε η διασφάλιση της

υγείας σας, καθώς και των αγαπημένων σας δεν είναι

πολυτέλεια αλλά ανάγκη.

Παρότι οι Έλληνες παραμελούμε την υγεία μας, η ιδιωτική ασφάλιση συμβάλλει σημαντικά, με τις παροχές που διαθέτει, στην αλλαγή αυτής της νοοτροπίας.

Και φυσικά εξασφαλίζει ότι

ασφάλεια

ταλαιπωρία και αναμονή. Η ασφάλιση είναι βασικό συστατικό κομμάτι της οικονομικής στρατηγικής του κάθε νοικοκυριού, ιδίως σε περιόδους κρίσεων. Όταν η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια αυξάνονται, η αξία της ασφάλισης γίνεται περισσότερο αντιληπτή, καθώς προσφέρει την απαραίτητη προστασία από τις απρόβλεπτες καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν και να θέσουν σε κίνδυνο την οικονομική σας σταθερότητα.

σε πρώτη θέση

την υγεία σας με την

ρεί να βρεθείτε αντιμέτωποι.

Μέσω της κάλυψης των ιατρικών εξόδων, των εξετάσεων, των νοσηλειών και των φαρμάκων, είσαστε σε θέση να αντιμετωπίσετε όλες τις απρόβλεπτες καταστάσεις που μπορεί να απαιτήσουν ιατρική περίθαλψη, χωρίς να ανατρέπεται ο οικογενειακός σας προϋπολογισμός.

Επιπλέον, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ασφάλισης υγείας δεν προσφέρει μόνο προστασία σε περίπτωση ανάγκης, αλλά και προάγει την πρόληψη και

την υγιεινή ζωή, καθώς ενθαρρύνει τα άτομα να επισκέπτονται τακτικά για ελέγχους και εξετάσεις, βοηθώντας έτσι στην πρόληψη των ασθενειών και τη διατήρηση της υγείας τους σε καλή κατάσταση.

Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ασφάλισης υγείας

παρέχει προστασία, πρόληψη και ασφάλεια για εσάς

και την οικογένειά σας, βοηθώντας σας να αντιμετω-

πίσετε τις προκλήσεις της ζωής με αξιοπρέπεια και αυτοπεποίθηση.

λυψη υγείας τόσο πριν όσο και μετά από πιθανή νοσηλεία, δημιουργήσαμε το πρόγραμμα υγείας ERGO Health Care.

Το ERGO Health Care αποτελεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ασφάλισης υγείας, το οποίο διαθέτει διαφορετικά πακέτα ασφάλισης, με ένα μεγάλο εύρος παροχών και καλύψεων, προκειμένου να επιλέξετε το πακέτο εκείνο που σας ταιριάζει καλύτερα.

Τα πακέτα ασφάλισης που σας προσφέρουμε μπορούν να προσαρμοστούν στις δικές σας ανάγκες και

την οικονομική σας δυνατότητα, καθώς μπορείτε να

επιλέξετε το ποσό συμμετοχής που επιθυμείτε.

Επιπλέον, σας παρέχουμε τη δυνατότητα αλλαγής της επιλεγόμενης θέσης νοσηλείας κατά την εισαγωγή στο νοσοκομείο, μειώνοντας τη συμμετοχή σας σε περίπτωση επιλογής κατώτερης θέσης νοσηλείας.

Το πρόγραμμα αυτό συνδυάζει τη νοσοκομειακή περίθαλψη με την πρόληψη, την εξωνοσοκομειακή κάλυψη, τα νοσοκομειακά επιδόματα, καθώς και τα

ERGO HEALTH CARE: ΒΑ ΛΤΕ ΤΗ ΘΩΡΑ ΚΙΣΗ ΤΗΣ

ΥΓΕ Ι ΑΣ ΣΑΣ ΣΕ ΠΡ Ο ΓΡΑΜΜΑ

Η ERGO Ασφαλιστική στοχεύει στη συνεχή αναβάθμιση των προϊόντων της, στην προσπάθειά της να προσφέρει σύγχρονες λύσεις στις καθημερινές ανάγκες των πελατών της και να τους παρέχει υπηρεσίες υψηλού

επιπέδου.

Τα ασφαλιστικά προγράμματα υγείας παρέχουν μία σειρά από καλύψεις και προνόμια και αφορούν στη νοσοκομειακή περίθαλψη. Τα προγράμματα υγείας «ERGO Health Care» της ERGO Ασφαλιστικής είναι ευέλικτα, οικονομικά και προσαρμόζονται στις ανάγκες

του κάθε ασφαλισμένου.

ΓΙΑΤ Ι ΝΑ ΕΠΙΛ Ε ΞΕΤΕ ΤΟ ERGO HEALTH CARE

Για εσάς που θέλετε να έχετε μια ολοκληρωμένη κά-

κεφάλαια ανικανότητας και σοβαρών ασθενειών.

ΕΞΩΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚ Η ΠΕΡ Ι ΘΑΛΨΗ ERGO:

ΥΠΕΡ Ε ΧΟΝΤΑΣ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΣΤΙΣ ΠΑΡΟΧ Ε Σ

ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΕΛΙΞ Ι Α

Αναγνωρίζοντας την αξία της ευελιξίας, της προσαρμοστικότητας και της κάλυψης των πραγματικών αναγκών των πελατών, δημιουργήσαμε την εξωνοσοκομειακή περίθαλψη, η οποία αποτελεί τη μοναδική προαιρετική κάλυψη στην αγορά που σας παρέχει επισκέψεις σε γιατρούς και διαγνωστικά κέντρα της επιλογής σας, καθώς και κάλυψη δαπάνης για αγορά φαρμάκων.

Παράλληλα, μπορείτε να κάνετε χρήση και του συνεργαζόμενου Δικτύου Συμβεβλημένων Διαγνωστικών Κέντρων και Ιατρών, καταβάλλοντας, στις περιπτώσεις που απαιτείται, μόνο τη συμμετοχή σας. ■

Interamerican:

ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ δεν είναι να ζήσουμε μόνο χρόνια πολλά, αλλά και χρόνια καλά! Σκοπός μας, επομένως, είναι να επιτύχουμε τη μακροβιότητα, έχοντας καλή υγεία και άρα καλή ποιότητα ζωής.

Για εσάς που θέλετε να ζείτε ασφαλέστερα, περισσότερο και καλύτερα, η Interamerican σάς έχει τη

λύση και δεν είναι άλλη από το ολοκληρωμένο Σύστημα Υγείας Bewell! Το Bewell ξεπερνά την παραδοσιακή έννοια της ασφάλισης και εγγυάται την ολοκληρωμένη φροντίδα της υγείας σας, μέσα από ένα σύνολο προϊόντων, υπηρεσιών, αποκλειστικών παροχών και μοναδικών προνομίων.

Ασφάλεια υγείας Bewell της

Στο πλευρό σας, κάθε στιγμή!

Με στόχο τη θωράκιση της υγείας σας, η

Interamerican φροντίζει για την Πρόληψη και Διάγνωση:

• μέσα από τα ιδιόκτητα Πολυϊατρεία MEDIFIRST, τα οποία δίνουν πρόσβαση στους διακεκριμένους γιατρούς

και στον σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό τους για υψηλής ποιότητας υπηρεσίες πρόληψης, διάγνωσης, θερα-

πείας και διαχείρισης έκτακτων και τακτικών περιστατι-

κών 24 ώρες το 24ωρο και 365 μέρες το χρόνο*,

• με ένα ευρύ δίκτυο συνεργασιών με περισσότε-

ρους από 1.400 γιατρούς και πάνω από 250 σύγχρονα διαγνωστικά κέντρα ώστε να έχετε πρόσβαση σε

υπηρεσίες υγείας σε όποιο σημείο της Ελλάδας και αν

βρίσκεστε.

Ανά πάσα στιγμή, για οποιοδήποτε έκτακτο περιστατικό όπως ατύχημα ή εκδήλωση ανησυχητικών

Το Bewell ξεπερνά την παραδοσιακή έννοια της ασφάλισης και εγγυάται την ολοκληρωμένη φροντίδα

της υγείας σας, μέσα από

ένα σύνολο προϊόντων, υπηρεσιών, αποκλειστικών παροχών και μοναδικών προνομίων.

συμπτωμάτων, η Interamerican παρέχει Άμεση Ιατρική Βοήθεια 24/7 στην Ελλάδα και σε 165 χώρες παγκοσμίως:

• μέσω της 24ωρης Γραμμής Υγείας 1010 που προσφέρει ιατρική καθοδήγηση και πρώτες βοήθειες από εξειδικευμένους γιατρούς και κατάλληλα εκπαιδευμένο, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό,

• με τα ιδιόκτητα μέσα (ασθενοφόρα, ελικόπτερα και αεροπλάνα της Interamerican) που αναλαμβάνουν, άμεσα και με ασφάλεια, την υγειονομική μεταφορά

σας στο πλησιέστερο ενδεδειγμένο νοσοκομείο.

Στο πεδίο της Περίθαλψης και Νοσηλείας, η Interamerican σάς προσφέρει ολοκληρωμένη

φροντίδα υγείας:

• στην ιδιόκτητη Γενική Κλινική της, την Αθηναϊκή

MEDICLINIC, με το εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό, όλων των ειδικοτήτων και τον υπερσύγχρονο εξοπλισμό που εγγυώνται προηγμένες υπηρεσίες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας,

• σε οποιοδήποτε από τα 34 κορυφαία ιδιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα που συνεργάζεται και σε όλα τα δημόσια νοσοκομεία της Ελλάδας,

• με κάλυψη της νοσηλείας σας στο εξωτερικό.

Σε έναν κόσμο που «τρέχει» και συνεχώς αλλάζει, η Interamerican καινοτομεί:

• με την καινοτόμα εφαρμογή ψηφιακού ελέγχου συμπτωμάτων Medi On, που με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης σάς επιτρέπει να αξιολογήσετε έγκυρα κάθε σύμπτωμα υγείας που σας απασχολεί και να μάθετε τα πιθανά αίτιά του. Ακόμα, μέσω της εφαρμογής λαμβάνετε ιατρική καθοδήγηση τηλεφωνικά ή μέσω chat και βρίσκετε τον κατάλληλο γιατρό και διαγνωστικό κέντρο στην περιοχή σας. Το app παρέχεται αποκλειστικά και εντελώς δωρεάν σε ασφαλισμένους υγείας της Interamerican με ατομικό συμβόλαιο και στα μέλη της οικογένειας που είναι ασφαλισμένα στο συμβόλαιό τους, • με τη συμβουλευτική υπηρεσία Δεύτερη Ιατρική Γνώμη, που προσφέρει μια πολύτιμη δεύτερη γνώμη για θέματα διάγνωσης και θεραπείας από το παγκόσμιο δίκτυο κορυφαίων γιατρών Best Doctors, μέλος της Teladoc Health.

Με την Interamerican η ζωή γίνεται καλύτερη, αφού, σε συνεργασία με κορυφαίους φορείς, απολαμβάνετε αποκλειστικές προσφορές και προνόμια με στόχο να εντάξετε την ισορροπημένη διατροφή και τη φυσική άσκηση στη ζωή σας. Παράλληλα, μαθαίνετε ό,τι νεότερο για την καλή υγεία, τη διατροφή, την ευεξία, την ευημερία και την καλή ψυχολογία σας, μέσα από πλούσιο ενημερωτικό περιεχόμενο που δημιουργεί η εταιρεία αποκλειστικά για εσάς!

Προστατέψτε την υγεία σας και αυτή των αγαπημένων σας, με έκπτωση έως 30%

Ένα ακόμη σημαντικό πλεονέκτημα του Bewell είναι ότι προσφέρει τη δυνατότητα έκπτωσης έως 30% στο σύνολο των ασφαλίστρων του οικογενειακού συμβολαίου υγείας. Το τελικό ποσό της έκπτωσης καθορίζεται με βάση τον τρόπο και τη συχνότητα πληρωμής των ασφαλίστρων, καθώς και το σύνολο των ασφαλισμένων ανά συμβόλαιο, και αφορά τα ασφάλιστρα των προγραμμάτων υγείας.

* Το ωράριο λειτουργίας Medifirst Περιστερίου είναι 06:00 - 10:00 καθημερινά, Σαββατοκύριακα και αργίες.

στο Health Next Generation!

• Clarke Jennifer, διευθύντρια

Προγραμμάτων & Δωρεών

Ιδρύματος Μποδοσάκη, τ. 8

• Coletti Luizi Franco, καρδιολόγος, τ. 5

• Jakoncic Agata, Managing Director MSD Ελλάδας, Κύπρου και Μάλτας, τ. 13

• King - Barnardo Susan, πρόεδρος και διευθύνουσα

σύμβουλος Merck Ελλάδας, τ. 2

• Pons Roser, αν. καθηγήτρια

Παιδιατρικής Νευρολογίας, τ. 12

• Αγγελέτος Δημήτριος, ΩΡΛ, τ. 12

• Αγγελίδη Θάλεια, Head of Communications & Marketing της MetLife, τ. 1, 2, 5, 6

• Αγοραστός Θεόδωρος, καθηγητής ΜαιευτικήςΓυναικολογίας, τ. 7

• Αδαμίδου Ιωάννα, διαιτολόγοςδιατροφολόγος, τ. 3

• Αδαμοπούλου Μαίρη, πρόεδρος του Συλλόγου «“95”, Ελληνική Συμμαχία για τους Σπάνιους Ασθενείς», τ. 12

• Αζάς Ελευθέριος, παθολόγος διαβητολόγος, τ. 15

• Αθανασάκης Κώστας, επ. καθηγητής Οικονομικών της Υγείας, τ. 1

• Αθανασιάδης Ηλίας, ογκολόγοςπαθολόγος, τ. 6

• Αλεβίζος Μιχάλης, ρευματολόγος, τ. 15

• Αλεξανδρόπουλος Κώστας, ψυχίατρος, τ. 3

• Αλευρογιάννης Σταύρος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Αντσακλής Παναγιώτης, μαιευτήρας - γυναικολόγος, τ. 5

• Αργυρακοπούλου Γιούλη, παθολόγος-διαβητολόγος, τ. 3, 5, 15

• Αρμπής Σπυρίδων τ. 10, ορθοπαιδικός

• Βαβούλη Χαριτωμένη, δερματολόγοςαφροδισιολόγος, τ. 9, 13

• Βαρδινογιάννη Μαριάννα, πρόεδρος Συλλόγου «ΕΛΠΙΔΑ», τ. 7

• Βασιλάτου - Κοσμίδη Ελένη, παιδίατρος - αιματολόγοςογκολόγος, τ. 12

• Βασιλόπουλος Ιωάννης, μαιευτήρας - γυναικολόγος, τ. 3, 5, 7

• Βασιλοπούλου Αιμιλία, κλινική διαιτολόγος, ψυχολόγος, τ. 9

• Βελημβασάκης Γεώργιος, πλαστικός χειρουργός, τ. 14

• Βιάζης Νίκος, γαστρεντερολόγος, τ. 9

• Βιδαλάκης Ελευθέριος, καρδιολόγος, τ. 4

• Βικελής Μιχαήλ, νευρολόγος, τ. 15

• Βιτάλη Γκρατσιέλλα, καρδιολόγος, τ. 10

• Βλάμης Ιωάννης, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Βλαχοπιώτη Ζέφη, διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων BMS Ελλάδος, τ. 7

• Βλάχος Ευγένιος, ορθοπαιδικός, τ. 12

• Βοζίκης Αθανάσιος, αν. καθηγητής Οικονομικής Επιστήμης, τ. 1, 6

• Βουγιούκας Βασίλειος, νευροχειρουργός, τ. 2, 6

• Βουδούρης Νικόλαος, παιδίατρος, τ. 12

• Βραχνής Νίκος, αμ. καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας, τ. 13

• Γαβριήλ Στέλιος, γενικός

χειρουργός, τ. 1

• Γαλάνη Ελένη, ογκολόγοςπαθολόγος, τ. 6

• Γεροτζιάφας Γρηγόρης, καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή της Σορβόνης, τ. 9

• Γεωργόπουλος Νίκος, Cromar Insurance Brokers SA, Cyber, Tech, Media & Information

Privacy Risks Insurance Advisor, τ. 10

• Γιαβή Σταυροούλα, αλλεργιολόγος, τ. 7, 9, 10, 13, 15

• Γιαννόπουλος Σωτήρης, νευρολόγος, τ. 15

• Γκάγκα Μίνα, πνευμονολόγος, αν. υπουργός Υγείας, τ. 7, 13

• Γουδέβενος Γιώργος, φυσικοθεραπευτής, τ. 9, 14

• Γούμενος Δημήτρης, καθηγητής Παθολογίας - Νεφρολογίας, τ. 5

• Γουργουλιάνης Κωνσταντίνος, πνευμονολόγος, τ. 2, 15

• Γρίβα Παναγιώτα, ψυχολόγος, τ. 12

• Γρουζή Ελισάβετ τ. 4, 6, αιματολόγος

• Δεληγιώργης Αναστάσιος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Διαμάντη - Κανδαράκη Ευανθία, ενδοκρινολόγος, τ. 3, 7

• Δίνας Κωνσταντίνος, καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας, τ. 7

• Δημητρακόπουλος Αντώνιος, παθολόγος, τ. 9

• Δημητρακοπούλου - Κουταβά Ιωάννα, διευθύντρια GIVMED, τ. 14

• Δημητρακόπουλος Γιώργος, αν. καθηγητής Πληροφορικής, τ. 2

• Δημητριάδης Γιώργος, παθολόγος - διαβητολόγος, τ. 11

• Δημόπουλος Αθανάσιος, ακτινοθεραπευτής - ογκολόγος, τ. 7

Ποιοι επιστήμονες έγραψαν και γράφουν

• Δημόπουλος Μελέτιος

Αθανάσιος, καθηγητής Ιατρικής

Σχολής και πρύτανης του ΕΚΠΑ, τ. 6

• Δούρδουνα Αγγελική, κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος,

τ. 6

• Ελευθερίου Ανδρούλλα, ιολόγος, τ. 7

• Ζαχαρόπουλος Γεώργιος, ακτινολόγος, τ. 5

• Ζέρβας Ελευθέριος, πνευμονολόγος, τ. 11

• Ζηκίδου Χριστίνα, βιολόγος τ. 9

• Ζήκος Παναγιώτης, νευρολόγος, τ. 15

• Ζησιμοπούλου Βάσω, νευρολόγος, τ. 7, 11

• Ζουμπούλης Παναγιώτης, επίκουρος καθηγητής Ορθοπαιδικής, τ. 8

• Ηλιάδη Αλεξία, Assistant Senior Scientist-Research & Development Department NIPD Genetics, τ. 6

• Θεοδωρακοπούλου - Νεγκή Ιωάννα, ψυχολόγοςψυχοθεραπεύτρια τ. 7

• Θεοδοσίου Ιάκωβος, ιατρόςδιαιτολόγος, τ. 7

• Θεοχάρης Αθανάσιος, πρόεδρος ΟΚΑΝΑ, τ. 14

• Θεοχάρης Γεώργιος, δερματολόγος, τ. 15

• Θωμάς Διαμαντής, γενικός χειρουργός, τ. 5

• Ιατρού Χρήστος, νεφρολόγος, τ. 5

• Ιντζόγλου Κωνσταντίνος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Ιωαννίδης Δημήτριος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 9

• Ιωαννίδης Αργύριος, γενικός χειρουργός, τ. 14

• Καλαντζής Αναστάσιος, ουρολόγος, τ. 14

• Καλαντώνη Δήμητρα, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Οργανισμού ΕΞΕΛΙΞΗ ΖΩΗΣ, τ. 10

• Καλδής Βασίλειος, γενικός χειρουργός - εντατικολόγος, τ. 8

• Καλογεράς Ιωάννης, φυσικοθεραπευτής, τ. 8

• Καλογερή Βαρβάρα, παθολόγος, τ. 11

• Καμπούρογλου Γεώργιος, παιδοχειρουργός, τ. 12

• Κανακάκης Γιάννης, καρδιολόγος, τ. 4

• Καπάνταης Ευθύμιος, παθολόγος - διαβητολόγος, τ. 13

• Καραγεώργου Μαίρη, διευθύντρια Εταιρικών Υποθέσεων NOVO NORDISK HELLAS, τ. 5, 13

• Καραγκιοζάκη Βαρβάρα, καρδιολόγος, τ. 5

• Καραϊτιανός Ιωάννης, αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής τ. 6, 9, 11, 15

• Καραμανής Κωνσταντίνος, ουρολόγος, τ. 14

• Καρατζάς Νίκος, καρδιολόγος, τ. 15

• Καρύδη Παναγιώτα, πνευμονολόγος-φυματιολόγος, τ. 7

• Καρυπίδης Γρηγόρης, φοιτητής Πληροφορικής, τ. 15

• Κατούλης Αλέξανδρος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 9

• Κατσάμπας Ανδρέας, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 9

• Κατσαούνου Παρασκευή, πνευμονολόγος, τ. 13

• Κατσίκης Ευάγγελος, Α’ αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ιατρικών Διαγνωστικών Κέντρων, τ. 1, 11

• Κατταμής Αντώνης, καθηγητής Παιδιατρικής, Παιδιατρικής Αιματολογίας - Ογκολογίας, τ. 6, 12

• Καφετζής Δημήτριος, ομ. καθηγητής Παιδιατρικής, τ. 12

• Κοκκίνου Ελευθερία, παιδίατρος, τ. 12

• Κολοβού Γενοβέφα, καρδιολόγος, τ. 7

• Κολαΐτης Γεράσιμος, καθηγητής Παιδοψυχιατρικής, τ. 10

• Κορδάς Αλέξανδρος, ΩΡΛ, τ. 12

• Κοσμοπούλου Φαίη, γενική

διευθύντρια ΠΕΦ, τ. 13

• Κοτρώνη Αικατερίνη, φυσίατρος,

τ. 8

• Κουλάλης Δημήτριος τ. 8, επίκουρος καθηγητής

Ορθοπαιδικής

• Κολιοπούλου Ουρανία Καρολίνα, μαιευτήρας - γυναικολόγος, τ. 7

• Κοσμαδάκη Μαρίτα, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 14

• Κουτσογιάννη Κατερίνα, αντιπρόεδρος Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, τ. 13

• Κυριαζοπούλου Μαρία, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 13, 14

• Κυριακίδου Στέλλα τ. 2, 7, Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων της Ε.Ε.

• Κυριακού Σκέβη, Assistant Senior Scientist - Research & Development Department NIPD Genetic, τ. 4

• Κυριόπουλος Ιωάννης, καθηγητής Δημόσιας Υγείας, τ. 1

• Κωνσταντινίδης Κωνσταντίνος, γενικός χειρουργός, τ. 2, 5, 6, 10, 13, 14

• Κωνσταντινίδης Στέλιος, καρδιολόγος, τ. 4, 9, 11, 13, 14, 15

• Κωνσταντοπούλου Φρίντα, ψυχολόγος, τ. 11, 12

• Κωστομοίρη Δέσποινα, οδοντίατρος, τ. 13

• Κωτούλας Χριστόφορος, καρδιοχειρουργός, τ. 4

• Κωτσιόπουλος Ιωάννης, γεν. γραμμ. υπουργείου Υγείας, τ. 8

• Λαγκώνα Ευαγγελία, παιδίατρος, τ. 9

• Λαμπρινουδάκη Ειρήνη, ενδοκρινολόγος, τ. 7, 13

• Λεκάκης Ιωάννης, καρδιολόγος, τ. 5, 7

• Λέπουρας Αντώνης, παθολόγοςδιαβητολόγος, τ. 3

• Λιάκου Παρασκευή, μαστολόγος, τ. 7, 9, 13

• Λιάτσικος Ευάγγελος, καθηγητής Ουρολογίας, τ. 9

• Λινός Δημήτρης, χειρουργός, τ. 1, 6

• Λιοπύρης Κωνσταντίνος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 15

• Λουρίδα Αθανασία, λοιμωξιολόγος, τ. 12

• Λυκίσσας Μάριος, ορθοπαιδικός, τ. 8, 12

• Λυμπεροπούλου Όλγα, νευροψυχολόγος, τ. 11, 15

• Λύρας Ιωάννης, πλαστικός

χειρουργός, τ. 7, 9, 13

• Μαγγανά Σταυρούλα, ειδική

παθολόγος, τ. 3, 9

• Μαλτέζος Χρυσόστομος τ. 9, αγγειοχειρουργός

• Μαραβέλια Αλίκη, πρόεδρος

Ελληνικού Ινστιτούτου Αιγυπτιολογίας, τ. 11

• Μάργαρης Ηλίας, γενικός χειρουργός, τ. 7

• Μάρδα Ευφροσύνη, ιδρύτρια

του Κέντρου Ρεφλεξολογίας και Έρευνας, τ. 13

• Μαρκόπουλος Χρήστος, χειρουργός ογκολόγος μαστού, τ. 1, 6

• Μέγας Γεώργιος, συντονιστής

του EIT Health Hub, τ. 10

• Μελιδώνης Ανδρέας, παθολόγος

- διαβητολόγος, τ. 3, 9

• Μερτζιώτης Νικόλαος, ουρολόγος, τ. 14

• Μιχαηλίδου Δόμνα, υφυπουργός

Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, τ. 10

• Μιχάλης Λάμπρος, καθηγητής

Καρδιολογίας, τ. 4

• Μιχελάκης Μάρκος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 14

• Μητσικώστας ΔήμοςΔημήτριος, νευρολόγος, τ. 7

• Μόκα Ελένη, αναισθησιολόγος, τ. 10,

• Μόσχου Ανέλ, διευθύντρια Μάρκετινγκ και Ανάπτυξης

Προϊόντων, ERGO Ασφαλιστική, τ. 8

• Μουζάκα - Ιωαννίδου Λυδία, μαστολόγος, τ. 6, 14

• Μουσάτου Βασιλική, δερματολόγος -

αφροδισιολόγος, τ. 12

• Μουτάφης Σπυρίδων, νεφρολόγος, τ. 5, 14

• Μπαδέκας Αθανάσιος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Μπαλαούρα Όλγα, διοικητής ΓΑΟΝΑ «ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ»

• Μπάλλας Ευστάθιος, ορθοπαιδικός, τ. 10

• Μπαλτάς Δημοσθένης, χειρουργός μαστού, τ. 6

• Μπαρμπούνης Βασίλειος, παθολόγος ογκολόγος, τ. 6

• Μπαφαλούκος Δημήτριος, παθολόγος ογκολόγος, τ. 6

• Μπαφίτης Κυριάκος, διευθυντής Ανάληψης Κινδύνων Ασφαλίσεων Ζωής και Υγείας, ERGO Ασφαλιστική, τ. 6

• Μπουζάλας Ιωάννης, ουρολόγος, τ. 14

• Μπίσδας Θεοδόσιος, αγγειοχειρουργός, τ. 1, 3, 6, 7, 14, 15

• Μπούσμπουλας Σταύρος, παθολόγος - διαβητολόγος, τ. 5

• Μπούτης Αναστάσιος, παθολόγος-ογκολόγος, τ. 6

• Νίκας Δημήτριος, πρόεδρος ΣΕΙΒ, πρόεδρος και διευθύνων

σύμβουλος Medtronic, Ελλάδα & Ισραήλ, τ. 5, 10

• Νίκας Γιάννης, παιδοακτινολόγος, τ. 8

• Νικολαΐδου Ηλέκτρα, δερματολόγοςαφροδισιολόγος, τ. 9

• Νικολόπουλος Γιώργος, διευθυντής Αποζημιώσεων Ζωής και Υγείας Εθνική Ασφαλιστική, τ. 15

• Ξενάκης Ξενοφών, μαστολόγος, τ. 13

• Οικονομοπούλου Μαριάντζελα, γενική διευθύντρια PhRMA Innovation Forum (PIF) Greece, τ. 10, 15

• Ολλανδέζος Μάρκος, επιστημονικός διευθυντής ΠΕΦ, τ. 2

• Παγώνη Μαρία, αιματολόγος, τ. 11

• Παναγιώτου Αγγελική, νεφρολόγος, τ. 5

• Πάνου Εβελίνα, ενδοκρινολόγος, τ. 3, 12

• Πανταζής Τριαντάφυλλος, φυσικοθεραπευτής, τ. 7, 8, 9

• Παπαδημητρίου Δημήτρης,

ενδοκρινολόγος, τ. 12

• Παπαδημητρίου Ολύμπιος, γενικός διευθυντής NOVO NORDISK Ελλάς, πρόεδρος ΣΦΕΕ, τ. 1

• Παπαδόπουλος Ηλίας, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Παπαδόπουλος Μάριος, καθηγητής Νευροχειρουργικής, τ. 14

• Παπαθανάσης Θανάσης, φαρμακοποιός, τ. 9

• Παπακώστας Κωνσταντίνος, ΩΡΛ, τ. 12

• Παπαλάμπρου Δήμητρα, μικροβιολόγος - βιοπαθολόγος, τ. 4

• Παπαναγιώτου Παναγιώτης, ακτινολόγος, τ. 13, 14, 15

• Παππά Αθανασία, πρόεδρος

της Ελληνικής Εταιρείας

Αντιρευματικού Αγώνα, τ. 7, 15

• Πάππας Αθανάσιος, ουρολόγος, τ. 13

• Παταρίδου Ανατολή, ΩΡΛ, τ. 7, 11 • Πατρινός Γεώργιος, αν. καθηγητής Φαρμακευτικής, τ. 12

• Παττακός Στρατής, καρδιοχειρουργός, τ. 4

• Παυλίδης Αθανάσιος, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, τ. 7, 15

• Παύλου Γιάννης, αν. διοικητής Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», τ. 9

• Πετράτος Δημήτριος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Πιλάλης Ελευθέριος, συνιδρυτής και Chief Technology Officer της e-NIOS, τ. 10

• Πιπιλής Αθανάσιος, καρδιολόγος, τ. 4

• Πισσάκας Γιώργος, ακτινολόγος, τ. 6

• Πλαστήρας Άρης, χειρουργός ογκολόγος, τ. 5, 15

• Πλάτωνα Ηλιάνα, φοιτήτρια Πληροφορικής, τ. 13

• Πλουμίδης Αχιλλέας, ουρολόγος, τ. 1, 4, 6, 7, 10, 12, 13, 14

• Πολίτου Μαρία, δερματολόγοςαφροδισιολόγος, τ. 9

• Πούλιας Ηρακλής, ουρολόγος, τ. 9, 14

• Πράπας Σωτήρης, καρδιοχειρουργός, τ. 4

• Πυργάκης Βλάσης, καρδιολόγος,

τ. 4, 15

• Ράπτη Ζωή, υφυπουργός Υγείας,

τ. 7, 12, 13

• Ρέτσα Πένυ, Market Access & External Affairs Director AbbVie,

τ. 6

• Ρίχτερ Δημήτρης, καρδιολόγος,

τ. 4

• Ρηγάτος Γεράσιμος, ιατρόςσυγγραφέας, τ. 5, 6, 13, 14

• Ρόκα Κλεονίκη, παιδίατρος, τ. 12

• Ρόκκας Κωνσταντίνος, ουρολόγος, τ. 14

• Σακάς Δαμιανός, καθηγητής Νευροχειρουργικής

Πανεπιστημίου Αθηνών, τ. 8

• Σακοράφας Γεώργιος, γενικός χειρουργός, τ. 13, 14, 15

• Σαλβάνος Παναγιώτης, οφθαλμίατρος, τ. 7, 12, 13

• Σαξώνη - Παπαγεωργίου

Φωτεινή, παιδίατροςαλλεργιολόγος, τ. 12

• Σαραφιανός Γρηγόρης, πρόεδρος Συνδέσμου Ιδιωτικών Κλινικών Ελλάδας, τ. 1

• Σαρδελή Χρυσάνθη, μαιευτήρας - γυναικολόγος, κλινική φαρμακολόγος, τ. 7

• Σαριδάκη - Ζώρα Ζένια, παθολόγος - ογκολόγος, τ. 7

• Σαρηγιάννης Δημοσθένης, καθηγητής Περιβαλλοντικής

Μηχανικής ΑΠΘ, τ. 9

• Σαρρή - Δημητρακοπούλου

Γαρυφαλλιά, βιοπαθολόγος, τ. 5

• Σίμου Έφη, αν. καθηγήτρια

Επικοινωνίας και ΜMΕ στη

Δημόσια Υγεία, τ. 4

• Σηφάκης Γιάννης, διευθυντής

Μάρκετινγκ ΕΘΝΙΚΗ

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ, τ. 1, 2, 7, 13

• Σκληρός Ευστάθιος, παθολόγος, τ. 11

• Σκουτέρης Βασίλειος, οφθαλμίατρος, τ. 3

• Σμυρνιούδης Νικόλαος, καρδιολόγος, τ. 4

• Σπανού Ιωάννα, νευρολόγος, τ. 7

• Σπίνου Άννα, πρόεδρος

Πανελληνίου Συλλόγου Κυστικής

Ίνωσης, τ. 12

• Στάμου Χρήστος, δερματολόγος -αφροδισιολόγος, τ. 3

• Σταραντζής Κωνσταντίνος, ορθοπαιδικός, τ. 8, 10

• Στεργίου Ιωάννα, διαιτολόγοςδιατροφολόγος, τ. 3

• Στεφανίδης Κωνσταντίνος, νεφρολόγος, τ. 12

• Σύλλας Κωνσταντίνος, μαιευτήρας-γυναικολόγος, τ. 9

• Συριοπούλου Βασιλική, ομ. καθηγήτρια Παιδιατρικής, τ. 12

• Σωτηρλή Στεφανία, νευρολόγος, τ. 7

• Σωτηροπούλου Λαμπρινή, πρόεδρος Πανελληνίου Συλλόγου Ασθενών με Νευροϊνωμάτωση «Ζωή με NF», τ. 12

• Ταβερναράκης Νεκτάριος, πρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, τ. 10

• Τεντολούρης Νικόλαος, καθηγητής Παθολογίας, τ. 9

• Τερζόπουλος Αναστάσιος, φυσικοθεραπευτής, τ. 9, 10

• Τζίφα Αφροδίτη, καρδιολόγος, τ. 10

• Τζουρμπάκης Ματθαίος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τριανταφυλλίδης Παντελής, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τριανταφυλλόπουλος Γιώργος, ορθοπαιδικός, τ. 6

• Τριανταφυλλόπουλος Δημήτρης, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τριάντη Βασιλική, ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος, τ. 7

• Τρικαληνού Αικατερίνη, παθολόγος - διαβητολόγος, τ. 3

• Τροβάς Γιώργος, ενδοκρινολόγος, τ. 14, 15

• Τσαρούχας Ιωάννης, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τσέτη Ιουλία, διευθύνουσα σύμβουλος ΟΦΕΤ, τ. 13

• Τσιλιμιγκάκης Νικόλαος, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τσίτσικα Άρτεμις, αν. καθηγήτρια Παιδιατρικής Εφηβικής Ιατρικής, τ. 7, 13, 14

• Τσούκας Φώτης, ορθοπαιδικός, τ. 8

• Τσουτσάνης Αθανάσιος, ορθοπαιδικός, τ. 3, 8

• Τούντας Γιάννης, ομ. καθηγητής

Ιατρικής, τ. 13

• Τουρμούζης Κωνσταντίνος, οφθαλμίατρος, τ. 9

• Υφαντόπουλος Γιάννης, καθηγητής, ακαδημαϊκός

συντονιστής University of Athens

MBA, πρόεδρος ΙΠΟΚΕ, τ. 1, 2, 14

• Φανδρίδης Εμμανουήλ, ορθοπαιδικός, τ. 8, 14

• Φλιάτουρας Χρήστος, ουρολόγος, τ. 6

• Φούκα Εύα, πνευμονολόγος, τ. 9

• Φουρλάνη Ελένη, παιδίατρος, τ. 12

• Φώτης Λάμπρος, παιδίατροςρευματολόγος, τ. 12

• Χαμηλοθώρης Ιωάννης, νομικός, τ. 14

• Χανδρινός Αριστείδης, οπτικόςοπτομέτρης, τ. 9

• Χαρμανδάρη Ευαγγελία, καθηγήτρια Παιδιατρικής, τ. 12

• Χατζηδημητρίου Άννα, ψυχολόγος, τ. 15

• Χειμώνας Μιχάλης, γενικός διευθυντής ΣΦΕΕ, τ. 2

• Χηνιάδης Χάρης, μαιευτήραςγυναικολόγος, τ. 7

• Χονδρέλης Γιάννης, διευθυντής Ιατρικού Τμήματος ΦΑΡΜΑΣΕΡΒΛΙΛΛΥ, τ. 14

• Χρισταράς Δημήτριος, επικεφαλής και συνιδρυτής της «Διεστία Συστήματα», τ. 10,

• Χριστοπούλου Αθηνά, παθολόγος ογκολόγος, τ. 6

• Χρονοπούλου Γενοβέφα, βιοπαθολόγος, τ. 11

• Χουλιάρα Έλενα, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος AstraZeneca Ελλάδας και Κύπρου, τ. 13

• Χουντή Αρετή, ορθοπαιδικός, τ. 12

• Ψυχάρης Παναγιώτης, πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Επιστημονικού

Προσωπικού ΕΟΠΥΥ, τ. 11

2023

Φιλελλήνων 3, 10557, Σύνταγμα, Αθήνα press@spiroueditions.gr nextdeal.gr healthng.gr