The Dutch Island Schiermonnikoog in 28 hours

Het is 05:30 en ik ben moe. Het is niet de moeheid die je voelt als het bedtijd is, maar het soort moeheid dat zegt: “Je bent nu bijna achttien uur aan één stuk door aan het lopen.” In de luwte van een overhangende boom is even kort slapen een aantrekkelijk idee.

TEKST EN BEELD ERWIN ZANTINGA

Slow28Voettocht langs de rauwe randen Schiermonnikoog

oen mij in de zomer van 2018 een baantje werd aangeboden op Schiermonnikoog greep ik deze kans met beide handen aan. Naast het dorp aan de westkant is er niet veel andere bebouwing op het eiland te vinden. De natuur heeft op Schier de overhand en om de subtiele veranderingen van het eiland te meten werden in 1868 de eerste strandpalen geplaatst. In totaal zijn er 288 palen geplaatst die tegenwoordig overbodig zijn geworden, maar waarvan de helft nog aanwezig is. In de volksmond worden de 28 hoofdpalen nog steeds veel gebruikt om locaties aan te geven.

DETAILS VAN EEN RUIG EILAND

Elke keer als ik door de natuur liep, sprongen mij onnoemelijk veel details in het oog; kleuren van zoutwaterplantjes of de zilte geuren van het wad. Om deze details goed in me op te nemen, wilde ik een reis maken over het eiland, in een extreem langzaam tempo. Elke hoofdpaal staat precies één kilometer van de andere af, en om

34

SCHIERMONNIKOOG

35

SCHIERMONNIKOOG

1

2 3

DE AUTEUR

Creatief avonturier Erwin Zantinga maakt sinds 2011 avontuurlijke reizen in binnen- en buitenland. 700 kilometer te fiets door Rusland, 450 kilometer op inline skates door Nederland of 180 kilometer te voet door Marokko. Over deze, en andere reizen geeft hij spannende lezingen waar hij het publiek met video’s, foto’s en geschreven teksten de reis bijna zelf laat beleven. Zijn reis over het exotische Schiermonnikoog heeft hij uitgewerkt tot een handzaam fotoboek. Dit is te koop voor €15,- door een mail te sturen naar Slow28@hotmail.com.

de reis tot een avontuurlijke uitdaging te maken besloot ik over elke kilometer één uur te doen en zo het gehele eiland te belopen in 28 uur. Op een zonnige septemberdag was het dan zo ver; 28 uur lopen langs de rauwe randen van de donkerste plek in Nederland. Precies om 12:00 begin ik. Vanaf Paal 1 loop ik rechtstreeks de duinen door, naar Paal 2. Er zijn hier geen paden en vaak moet ik omlopen vanwege ondoordringbare struiken. Na een uurtje kom ik aan bij Paal 2. Paal 3 staat midden in het riet en bij Paal 4 kom ik uit op het strand. De afgelopen vier uur ben ik van bebossing bij een grote zoetwaterplas, waar lepelaars en andere vogels huizen, door een glooiend duinlandschap gekomen. Een half uur later sta ik met mijn laarzen in een moerassige rietkraag en vervolgens ben ik op het strand. Zo heb ik in vier uur vier verschillende natuurlijke omgevingen op dit eiland belopen. Schiermonnikoog: het Nieuw-Zeeland van Nederland. Als ik tegen 18:00 bij Paal 6 aankom, klauter ik een duin over en loop langs een tweede, hogere duinrand. De palen staan hier langs een lange zandweg. Twee uur later, bij Paal 8, zakt de zon langzaam weg en laat de wereld achter in een oranje waas. Langs het brede zandpad is het makkelijk lopen en na tien minuten ben ik al bij de volgende paal. Zo leg ik in de volgende vijf uur, zonder veel moeite, vijf kilometer af. Ik besluit deze tijd te pakken om van de omgeving te genieten.

Achter mij dendert de Noordzee onverstoorbaar door. Tegen 23:00 ga ik aan de oostkant van het eiland de tweede duinrand over op zoek naar Paal 13, en die vind ik tussen de brandnetels en duindoorns.

RAUW LANDSCHAP

Ik verruil mijn wandelschoenen voor hoge laarzen en probeer binnen een uur bij Paal 14 te komen. Grote velden stekelige struiken maken het doorkomen moeilijker. Ik zit nu op de helft van de reis; het is 1:30 in de nacht. De volle maan schijnt uit alle macht over de kwelders, zodat ik toch nog enigszins kan zien waar ik loop. De eerste slenken dienen zich aan, ik weet dat ik deze zoutwaterrivieren straks veel meer tegen ga komen. De nacht is nu in volle glorie en door het seinen van de vuurtoren en de lichten aan de wal kan ik me oriënteren op deze aardedonkere plek. Gele plantjes vlammen op in het licht van mijn hoofdlampje... een verdwaalde vogel roept. De vuurtoren geeft een lichtsein van vier en ik loop verder de lege kwelders op, op zoek naar de volgende paal. Lopend voel ik niets van de moeheid, daarvoor ben ik te veel bezig met de omgeving en om te zorgen dat ik niets verstuik of breek. Elke paal voelt alsof het een kleine haven van veiligheid is. Maar niets is minder waar, de palen zijn verweerd door het ruige kwelderweer en soms niet groter dan een stompje dat uit het

36

‘IK HEB NOG NEGEN PALEN TE GAAN, WAARVAN ZES OVER DE KWELDERS’

hoge gras steekt. Hoog gras en natte grond maken dit tot een slecht begaanbaar gebied. Het gebrek aan bomen en duinen zorgt ervoor dat stormen vrij spel hebben, waardoor het landschap een rauw en ruig tafereel is. Ik banjer door, richting de vuurtoren en zie de lucht achter me wat opklaren. Bij Paal 19 laat de ochtend zich voorzichtig zien.

STOMPJES IN HET GRAS

Met de ochtend komt ook nieuwe energie. Tenminste, dat hoop ik. Ik heb nog negen palen te gaan, waarvan zes over de kwelders. De details van de kwelders laten zich nu pas goed zien in het vroege ochtendlicht. Geurig lichtgroene zeealsem groeit in grote lappen tussen het Engels gras en lamsoor. Aan mijn rechterhand buldert de Noordzee en links ligt de Waddenzee stil te wachten op het opkomende water. Mijn hoofd voelt als een prop watten, de automatische piloot heeft het overgenomen. Het idee om binnen een uur bij de volgende paal aan te komen heb ik ergens in de nacht aan de donkere oostkant van het eiland achtergelaten. Daar heb ik de wind opgepikt die nu het hoge gras heen en weer doet dansen in de vroege middagzon. De tocht naar Paal 22 is een zware. Door het kniehoge gras lopen kost veel tijd en energie. Vlak bij het stompje dat misschien Paal 22 is, zie ik dat er nog een diepe slenk voor mij ligt. Dit is de druppel. Om een goede

1 Een natte voet voor Paal 5 2 De stompjes geven geborgenheid op de weidse kwelders 3 De nacht komt met nieuwe geuren en kleuren

De palen laten zich in het zonlicht nog makkelijk zien

Het avontuur is begonnen; het romantische kantje is eraf

37

SCHIERMONNIKOOG

oversteek te maken ben ik sowieso weer een uur bezig en het loopt al tegen het eind van de middag. Om de tocht niet meer dan dertig uur te laten duren, besluit ik Paal 22, 23 en 24 over te slaan. Deze palen staan in een moerassig gebied, het gaat uren kosten om ze te vinden. Als ze er überhaupt nog staan. Het Bouwe Hoekstrapad is mijn redding; een begaanbaar pad richting de bekende piramide van de Kobbeduinen.

Slenken, slenken, slenken. Het woord echoot constant door mijn hoofd

De zwarte strook door de geuren en kleuren van de kwelders

EINDE OEFENING

De weg langs de laatste drie palen is makkelijk. Een straffe wind komt me tegemoet over de dijk, waar Paal 28 uit het slik van de vollopende Waddenzee steekt. Langzaam slenter ik richting Paal 1, langs de Westerplas en denk terug aan de afgelopen dertig uur: het geluid van de immer bulderende Noordzee dat me tot Paal 12 heeft gevolgd; de zonsondergang waar ik de tijd voor genomen heb; de volle maan die langzaam opkwam. Aan de nachtelijke lunch tussen de brandnetels. Hoe ik genavigeerd heb op de lichten van het vaste land en de vuurtoren. De geluiden van de zilte en zompige kwelders. De weidsheid van het eiland, de penetrante geur van het slik uit de slenken. Tussen de beplanting door zie ik na dertig uur Paal 1 weer staan. Als ik vlak bij ben, laat ik het eiland achter me en omarm de paal: “Hey maat, daar ben ik weer!”

WINACTIE

Onder de eerste 10 abonnees op HIKE &trekking verloten we twee exemplaren van dit fotoboek. Het enige wat u hoeft te doen om in aanmerking te komen is het jaar te mailen waarop men gestart is met het plaatsen van de strandpalen op Schiermonnikoog. Mailen naar hikeandtrekking@ salmNL.nl. De winnaars worden op 15 juni 2019 bekend gemaakt.

38