Utrechts sportgeluk visie en aanpak op sport, bewegen en verenigingsondersteuning 2018 2024 online e by SportUtrecht

DEEL 1

Visie en aanpak op sport, bewegen en verenigingsondersteuning 2018 - 2024

DEEL 1

Utrechts Sportgeluk Visie en aanpak op sport, bewegen en verenigingsondersteuning 2018-2024

Inhoud 01

00 VISIE

SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR

blz: 2 t/m 9

blz: 10 t/m 21

TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING

blz: 46 t/m 55

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

blz: 22 t/m 45

PROMOTIE VAN SPORT

blz: 56 t/m 63

BELANGENBEHARTIGING

blz: 64 t/m 73

00 VISIE

Wij geloven dat sport gelukkig maakt, in vele opzichten. Het is daarom ons streven sport en bewegen een vaste waarde te laten zijn in het leven van iedere Utrechter. Iedereen die wil bewegen, in welke vorm dan ook, moet daar de mogelijkheid voor hebben. En voor wie sport en bewegen minder vanzelfsprekend is, zijn wij er om ze de kracht van sport te laten ervaren. Iedereen maakt deel uit van de samenleving, iedereen moet kunnen meedoen. Sportplezier is in onze visie de sleutel. Sportplezier zorgt er namelijk voor dat mensen terugkomen en dat is de weg naar duurzame sporten beweegparticipatie. Daarbij streven wij naar sporten in georganiseerd verband want georganiseerd sporten is duurzaam sporten. Plezier creĂŤren we door Utrechters goed te leren bewegen, ze te inspireren en te verleiden met het juiste aanbod, ze een veilige en inspirerende sportinfrastructuur te bieden, ze zichzelf te laten ontplooien en door gezamenlijk sportsuccessen te vieren. Wat is de rol van Sport Utrecht hierin? Dat zetten we uiteen in deze aanvraag.

VISIE

Sport Utrecht als de slimme verbinder Wij kunnen onze missie nooit alleen bereiken. Gelukkig hoeft dat ook niet. Utrecht heeft meer dan 800 sportaanbieders die continu Utrechters in beweging brengen. Ook de scholen en sociale partners in de wijken zijn een belangrijke schakel in het Sportgeluk van de Utrechter. Wij zijn de verbindende partij op het gebied van sport en bewegen. We brengen vraag en aanbod samen, we leggen verbindingen met het sociale domein, we delen goede voorbeelden en succesverhalen met en tussen sportaanbieders, we halen inspiratie van buiten de stad en passen dit toe op de Utrechtse situatie. Waar wij mensen en organisaties bij elkaar brengen ontstaan nieuwe ideeën en initiatieven. En daar heeft de Utrechter profijt van. Onze manier van werken is zowel wijkgericht als centraal gestuurd. Enerzijds wijkgericht met focus op de lokale buurtnetwerken om zo dicht mogelijk bij de Utrechters te staan.

Anderzijds centraal gestuurd om goede ervaringen en voorbeelden breder beschikbaar te maken, aanbod over wijken heen te verduurzamen, in samenwerking met de sportaanbieders, en gezamenlijk specifieke stad brede thema’s aan te pakken. We herkennen ons in de leidende principes zoals gesteld door de gemeente in de nota van uitgangspunten:

• • •

We werken vraaggestuurd; we sluiten aan bij vragen en initiatieven van sportaanbieders, onze sociale partners en bewoners. We werken vanuit de wijken waardoor we in staat zijn vraag en aanbod goed te matchen. We doen wat nodig is. Onze inspanningen variëren per wijk, per doelgroep en per situatie.

Sportgeluk NOC*NSF en het Mulier Instituut doen onderzoek naar het Bruto Nationaal Sportgeluk. Zij tonen aan dat er een relatie is tussen sportdeelname en het doen van vrijwilligerswerk aan de ene kant en levensgeluk aan de andere kant. Geluk wordt uiteraard door meer beïnvloed dan alleen sport, maar een aantal inzichten wordt wel belicht:

• • • •

Sport levert een bijdrage aan de fysieke gezondheid en aan de opbouw van ‘sociaal kapitaal’. Sport kan bijdragen aan het vergroten van de mentale weerbaarheid. Sport biedt mensen de gelegenheid om zich een vaardigheid eigen te maken en daar plezier aan te beleven. Sport biedt gelegenheid om tijdelijk euforie/geluk te beleven en los te komen van de dagelijkse zorgen, al is het maar even. Bron: Naar meer Bruto nationaal Sportgeluk – Mulier instituut – juni 2017

Foto: Roy Schrijver

VISIE

Onze visie op de meerwaarde van sporten en bewegen in de Utrechtse context

De sportsector is een vast onderdeel van de sociale basis

Toegankelijkheid

De relatie met gezondheid

Geen enkele sector kent zoveel vrijwillige inzet van bewoners als de sportsector. Zo zijn alleen al bij de sportverenigingen duizenden Utrechters betrokken als trainer, coach, bestuurder of actief lid van één van de vele commissies. Maar ook op buurtniveau zijn er vele sporten beweeginitiatieven, vaak opgezet en uitgevoerd door bewoners zelf. Hiermee bieden zij een bont gekleurd pallet van sporten beweegactiviteiten, veelal laagdrempelig en goed bereikbaar voor andere bewoners. Zij dragen op die wijze ook bij aan de sociale cohesie in de buurten en wijken, want ze bieden binding en verbondenheid, zodat iedereen die dat wil kan meedoen. Sport Utrecht onderkent de kracht van dit netwerk en probeert deze op slimme wijze te versterken en te benutten om de sportparticipatie te verhogen en te verduurzamen. Door scherp in de gaten te houden welke initiatieven de toegankelijkheid van een sport- of beweegaanbod kunnen vergroten (denk aan Zumba voor ouderen). Door ondersteuning op maat te bieden aan initiatiefnemers die hulp nodig hebben (denk aan aanbod Sport op Maat). Door al bestaande initiatieven te versterken, waardoor iets extra’s kan worden geboden aan medebewoners die drempels ervaren (denk aan de jaarlijkse buurtacties van een club als Bodysports). En soms door eigen initiatieven te realiseren die vervolgens door bewoners kunnen worden overgenomen (denk aan Beweegmaatjes). Sport Utrecht zet zich ervoor in dat professionele samenwerkingspartners in de wijken deze initiatieven kennen en daar hun activiteiten en programma’s op kunnen afstemmen en er gebruik van kunnen maken. Daarmee neemt de maatschappelijke meerwaarde van deze initiatieven toe.

De mate van toegankelijkheid (sociaal en fysiek) van sporten beweeginitiatieven is medebepalend voor de kracht van de sociale basis. Voor Sport Utrecht is dit een van de centrale vraagstukken bij de wijkanalyses en de daarop gebaseerde wijksportplannen. En het heeft betrekking op het totale sporten beweeglandschap: van kleine buurtinitiatieven tot grote (semiprofessionele) sportclubs, van een trapveldje in de buurt tot de sportinfrastructuur op wijkniveau. Het is onze (gezamenlijke) ambitie het sporten beweegaanbod zo toegankelijk mogelijk te maken. Voor iedereen. Dat is helaas niet altijd mogelijk: sommige bewoners (groepen) vragen soms om een aanbod dat niet standaard wordt geleverd door de clubs en aanbieders. Dan is er werk aan de winkel voor Sport Utrecht. Dan nemen we het initiatief om een aanbieder en een locatie te vinden en vervolgens promotie te maken voor dit aanbod. Of we prikkelen bewoners voor het doen van een aanvraag bij het initiatievenfonds, zodat er speciale voorzieningen kunnen worden gemaakt, waar die bewoners dan volop gebruik van maken (en zich daar ook toe bereid hebben verklaard). Dat kan tot prachtig nieuw aanbod leiden, waar veel belangstelling voor is en waarbij soms onverwachte combinaties worden gemaakt.

Sporten en bewegen zijn gezond. Dat vindt vrijwel iedereen. Maar voor het bevorderen van een gezonde leefstijl van bewoners en het verkleinen van gezondheidsverschillen is meer nodig. Sport Utrecht is eerst en vooral een sportorganisatie: een sterke en vitale (top)sportinfrastructuur en hoge sportparticipatie zijn ons hoogste doel. Maar we zien absoluut dat sporten en bewegen een belangrijke bijdrage leveren aan een gezonde leefstijl, juist ook voor die mensen die dat nodig hebben. We hebben dat afgelopen jaren met tal van initiatieven aangetoond en zichtbaar gemaakt. En we gaan daar graag mee door –in de volle breedte en geborgd in al onze kernactiviteiten. Zo ondersteunen beweeg- en vitaliteitsmakelaars bewoners met het vergroten van hun gezondheidsvaardigheden. We agenderen het thema bij sportverenigingen en helpen vraaggericht bij het ‘gezonder’ maken van clubs op uiteenlopende gebieden: van watertaps tot gezond aanbod in de sportkantineverenigingen en hun communicatie met kinderen en ouderen. Ook zetten we gericht rolmodellen in. En niet in de laatste plaats: we zijn vaste partner in Gezonde Wijk Allianties, waarbij wij in ketenaanpakken ons aandeel nemen. We gaan hiermee actief door en zetten in op actuele vragen (doen wat nodig is) en dragen bij of organiseren specifieke programma’s, zoals bewegen op Recept, Fitgaaf! en de Diabetes Challenge.

VISIE

Het belang van Innovatie

Voor Utrechters, door Utrechters, van Utrechters

Wijkgericht werken

Utrecht is een kennisintensieve gemeenschap en heeft aanzien op het gebied van wetenschap en onderzoek, gezondheid en de creatieve industrie. Daarnaast worden er mede dankzij het beleid van de Rijksoverheid, op vele fronten in het (sport)land innovatie methodieken, technieken en programma’s ontwikkeld. Spot Utrecht ziet de potenties van deze gunstige omgevingsfactoren en wil –passend bij de vraag- vooral ruimte bieden aan de toepassing van nieuwe kennis, concepten en methodieken. Zo kan een innovatie direct in de praktijk worden gebracht en getoetst of effect en relevantie. Sportclubs en bewoners trekken hier profijt van. En omgekeerd kunnen wij bijdragen aan het profiel van Utrecht als stad waar innovaties maatschappelijke waarde tonen.

Veel kennis en kunde op een bepaald vlak kan leiden tot een houding van ‘wij wel weten wat goed voor u is’. Dat willen wij voorkomen en daarom vinden we betrokkenheid van Utrechters bij welk sporten beweeginitiatief dan ook van cruciaal belang. Die betrokkenheid krijgt vorm op vele gebieden: bij een analyse, een ontwerp, een proef of bij de uitvoering zelf, bijvoorbeeld als sportaanbieder. Juist omdat Utrecht zich kenmerkt door een grote (vrijwillige) uitvoeringscapaciteit, zij wij ons sterk bewust van onze positie in deze.

In de paragraaf “Sport Utrecht als slimme verbinder’’ beschrijven we dat wijkgericht werken een van de leidende principes voor onze manier van werken. Wij onderkennen dat veel van de wensen en behoeften op het gebied van sporten en bewegen sterk lokaal ofwel buurten wijkgericht zijn. Om daar optimaal op te anticiperen, richten wij onze organisatie grotendeels wijkgericht in: meer dan 60% van onze medewerkers werkt primair in de wijken en ook de medewerkers met een wijkoverstijgend of stedelijk takenpakket stemmen waar nodig hun werk af op de behoeften in de wijken. In deel 2 van onze aanvraag hebben we de organisatie-inrichting uitgewerkt.

Foto: Jos van Sonderen

VISIE

Vijf kerntaken 1 Wij zijn Sport Utrecht, het aanspreekpunt en loket voor alle Utrechters en organisaties op het gebied van sport en bewegen als onderdeel van een gezonde levensstijl. We zien vijf belangrijke kerntaken. Deze worden in de hierop volgende hoofdstukken één voor één toegelicht.

Sport- en beweeginfrastructuur

Een sterke sporten beweeginfrastructuur is de essentiële basis voor kwalitatief hoogwaardig en betaalbaar sporten beweegaanbod. Wij zien het als onze verantwoordelijkheid deze infrastructuur zo sterk mogelijk te krijgen en houden. Wij verstaan onder een ‘sterke’ sportinfrastructuur:

• •

•

Vitale sportverenigingen Toekomstbestendige anders georganiseerde non-profit sportaanbieders, éénpitters en kleine zelfstandigen Een sporten beweegvriendelijke openbare ruimte

Sporten in georganiseerd verband biedt de meeste garantie op duurzaam sporten. Om die reden focussen we in onze activiteiten en dienstverlening op de georganiseerde sport.

VISIE

Sport- en beweegstimulering

We willen de sporten beweegdeelname van Utrechters zo groot mogelijk maken en daarmee de positie van onze stad ten opzichte van andere grote steden nog sterker maken dat zij al is. Sportstimulering is daarin het sleutelwoord en onze inzet is daaraan gerelateerd. We zien dat de sporten beweegparticipatie van vooral kwetsbare groepen in de stad achter blijft. En dat is juist de doelgroep voor wie sport en bewegen een belangrijke toegevoegde waarde kan leveren. Het is onze verantwoordelijkheid deze groepen in contact te brengen met sport en bewegen en ze de voordelen van een gezonde levensstijl te laten ervaren. Daarbij geldt: jong geleerd is oud gedaan. Het is essentieel jeugd en jongeren een goede basis mee te geven. We streven naar sportplezier als sleutel tot een gezonde actieve levensstijl. Dat betekent dat we ons goed moeten inleven in de wensen en behoeften van de Utrechters, de kwetsbare burgers in het bijzonder, en ze willen verleiden naar duurzaam aanbod dat aansluit bij hun belevingswereld en verwachtingspatroon. Dat vraagt van ons dat we dicht bij de Utrechter staan – in de wijk met onze sociale en sportpartners – en dat we slim samenwerken en partijen verbinden om deze Utrechter duurzaam in beweging te brengen.

Topsport en talentontwikkeling

Topsport verbindt. Heel Utrecht is trots op onze topsporters en talenten en we lopen massaal uit om de topsportevenementen in de stad te bezoeken. Schouder aan schouder zien we onze sporthelden live in actie. Dat inspireert, verbroedert en activeert onszelf tot sporten en bewegen. Wij zijn ervan overtuigd dat iedere Utrechter een talent heeft. Er is niets mooiers dan je talent te ontdekken en de ruimte te krijgen deze tot volle bloei te laten komen. Wij leveren een belangrijke bijdrage hieraan. Wij omarmen het sporttalent, wij creëren een optimaal topsportklimaat - met een centrale rol voor de topsportverenigingen - én ondersteunen het sporttalent om het maximale uit zichzelf te halen. En daarmee zijn zij weer een inspiratiebron voor velen.

Promotie van sport en bewegen

Sportpromotie leidt in onze visie idealiter altijd tot een verhoogde sporten beweegparticipatie. Direct door Utrechters te informeren en activeren, en indirect over de as van beleving. Want sport is beleving. Dat is de kracht van sport. Daarom is sportpromotie essentieel in alles wat we doen. Iedere activiteit, ieder evenement, al het aanbod; het succes valt of staat bij de juiste promotie ervan. Sportpromotie zit dan ook door de haarvaten van Sport Utrecht. Sportpromotie draait om het bieden van de juiste content, voor de juiste doelgroep, via het juiste kanaal, op het juiste moment. Er bestaat niet één Utrechter. Dat maakt dat sportpromotie voor ons een fijnmazige activiteit is met altijd de te bereiken doelgroep als startpunt.

Belangenbehartiging

Wij behartigen de belangen van de Utrechtse sport en sporters, in de breedst mogelijke zin: sportverenigingen, andersgeorganiseerde sport en waar mogelijk individuele sporters. Doel is zoveel mogelijk Utrechters duurzaam en bij voorkeur in georganiseerd verband in beweging te krijgen. Dat is ons belang. Belangenbehartiging zit in ons DNA. Ooit was het ons bestaansrecht. Al onze medewerkers denken en handelen continu vanuit het belang van de sport en de sporters. Maar we spreken echter pas ‘officieel’ van belangenbehartiging als er een derde partij bij betrokken is. Dan wel omdat er een conflict is (reactieve belangenbehartiging), dan wel omdat we invloed willen uitoefenen op beleidsontwikkeling (proactieve belangenbehartiging).

VISIE

De VSU en Harten voor Sport bundelen de krachten Sport Utrecht is efficiënter en effectiever als één organisatie. De VSU en Harten voor Sport werken al ruime tijd samen. Vanuit die kennis en ervaring weten we precies waar we meer en beter impact kunnen maken voor de Utrechter. We voegen onze krachten samen en ontdubbelen activiteiten. We zijn zo nog beter in staat vraag en aanbod samen te brengen en te verduurzamen. En we zijn nu hét aanspreekpunt op het gebied van sport en bewegen. De concrete voordelen en kansen op een rij:

•

• • •

VISIE

Verbeterde samenwerking en directe communicatielijnen in de wijk tussen de beweegmakelaars, verenigingsadviseurs, buurtsportcoaches, sportaanbieders en sociale partners. Zo staan beweegmakelaars direct in contact met de sportaanbieders op de thema’s ‘Sportstimulering en ‘Sport doet meer’ en matchen verenigingsadviseurs vraag en aanbod ook over wijken heen. Verduurzamen van het aanbod gericht op specifieke kwetsbare groepen in de wijk door, in samenwerking met de verenigingsadviseurs, dit aanbod te verbinden aan sportaanbieders (sportverenigingen en anders georganiseerde aanbieders). Ook de buurtsportcoaches zijn beter in staat de conversie van sporten op school naar uiteindelijk sporten bij de vereniging te realiseren. We brengen onze kennis over de verschillende sportaanbieders (verenigingen, anders georganiseerd en de kleine zelfstandigen in de wijk) samen. Dat geeft meer kracht en inhoud aan onze belangenbehartiging. Tevens behartigen we, in de nieuwe organisatie, de belangen van een grotere en meer diverse groep sportaanbieders en zijn we er dus voor een grotere groep Utrechters. Er is één aanspreekpunt in het netwerk aangepast sporten, dicht op de verenigingsadviseurs, waardoor we Utrechters met een beperking sneller en beter kunnen matchen aan een sportaanbieder. Door ontwikkelen van Sportstad-Utrecht vanuit één organisatie, met één visie op sportpromotie. We zijn beter in staat sportpromotie lokaal relevant te maken en dichtbij de mensen te brengen. De bundeling van krachten heeft ook voordelen voor onszelf, zoals meer efficiëntie, minder overhead en –voor medewerkers- meer perspectief op doorgroei in functie en taken.

â&#x20AC;&#x2DC;We voegen onze krachten samen en ontdubbelen activiteiten. We zijn zo nog beter in staat vraag en aanbod samen te brengen en te verduurzamen.â&#x20AC;&#x2122;

VISIE

Indicatoren We meten onze prestaties af aan de resultaten die we behalen en in mindere mate aan de inzet die we hiervoor hebben getoond. We hanteren en monitoren een aantal overkoepelende indicatoren, daarbij geldt dat we dit voor de stad als geheel doen en voor specifieke doelgroepen in het bijzonder. Sportgeluk is hierin ons ultieme doel. We beseffen echter dat wij niet volledige controle hebben over deze indicatoren. We rekenen onszelf dan ook af op onze bijdrage, op datgeen waar wij direct invloed op hebben. We gaan graag met de gemeente in gesprek welke indicatoren te hanteren en hoe we deze concretiseren naar onze vijf kerntaken. Wij zien in ieder geval drie terugkerende lijnen: bereik, conversie en tevredenheid. We gebruiken zoveel mogelijk harde data maar zijn ook op zoek naar de kwalitatieve inzichten achter deze data. We meten om te weten maar we meten ook om te verbeteren. De kwalitatieve inzichten helpen ons daarbij. Dat sluit ook aan bij de transitie die we maken van tellen naar vertellen. Tellen blijft belangrijk maar het vertellen

van het verhaal achter de data wordt belangrijker. We willen weten wat sport en bewegen met iemand heeft gedaan. Wat mensen eruit hebben gehaald. Wat het voor ze heeft betekend. Daar kunnen we veel van leren maar het is bovenal een inspiratiebron voor andere Utrechters. We hechten als organisatie grote waarde aan monitoring en onderzoek(sresultaten). Met de technologische mogelijkheden van vandaag en morgen kan dit ook een stuk eenvoudiger en kostenefficiënter. We brengen hiermee de maatschappelijke meerwaarde van sport in kaart: kwantitatief en kwalitatief. En dat helpt ons in het verbinden van sport aan andere sociale domeinen. Hier komen we op terug in het laatste hoofdstuk. We gaan graag met de gemeente en de raad in gesprek over de wijze waarop wij de beoogde meerwaarde in kaart gaan brengen, welke indicatoren we willen hanteren en hoe we deze concretiseren naar onze vijf kerntaken. Wij zien in ieder geval drie terugkerende lijnen: bereik, conversie en tevredenheid. Wij hebben daartoe een voorzet gegeven door in het werkplan per activiteit een aantal indicatoren te benoemen.

● Bereik: hoeveel Utrechters hebben we bereikt met activiteiten, ondersteuning en communicatie? Dit is bereik van de Utrechter zelf én bereik van onze sportaanbieders en partners. Denk bijvoorbeeld aan het aantal volgers op social media of het aantal aanwezigen tijdens door ons georganiseerde netwerkbijeenkomsten. ● Conversie: hoeveel Utrechters hebben we duurzaam in beweging gebracht? Denk bijvoorbeeld aan het aantal kinderen dat vanuit onze activiteiten op en na school zijn gaan sporten bij een sportaanbieder of aan het aantal sportaanbieders dat we hebben aangezet tot ‘Sport doet meer’ activiteiten? ● Tevredenheid: hoe tevreden zijn onze partners over onze dienstverlening en hoe tevreden zijn de Utrechters over onze activiteiten? Denk bijvoorbeeld aan de beoordeling van sportaanbieders van onze bijeenkomsten of aan de beoordeling van onze sociale partners over het gebruik van Sportstad-Utrecht.nl in hun dagelijkse werkzaamheden.

VISIE

Foto: Pim Waslander

Van tellen naar vertellen We vertellen in deze aanvraag de verhalen van Willemijn, Amir, Yasmin, Magda, Piet, Daan, Maria, Beate en Khalid. Allen Utrechters die op verschillende manieren in aanraking komen met Sport Utrecht. We blikken met deze verhalen vooruit en laten zien wat we beogen te bereiken. Het zijn daarmee veelal fictieve personen maar ze zijn illustratief voor de doelgroepen en themaâ&#x20AC;&#x2122;s waar wij de focus op leggen de komende jaren. En deze insteek is tekenend voor onze aanpak: we denken en doen altijd met de Utrechter als startpunt en als doel.

VISIE

SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR Een sterke sporten beweeginfrastructuur is de essentiële basis voor kwalitatief hoogwaardig en betaalbaar sporten beweegaanbod. Wij zien het als onze verantwoordelijkheid deze infrastructuur zo sterk mogelijk te krijgen en houden. Wij verstaan onder een ‘sterke’ sportinfrastructuur: ● Vitale sportverenigingen ● Toekomstbestendige anders georganiseerde non-profit

sportaanbieders, éénpitters en kleine zelfstandigen

● Een sporten beweegvriendelijke openbare ruimte

Sporten in georganiseerd verband biedt de meeste garantie op duurzaam sporten. Om die reden focussen we in onze activiteiten en dienstverlening op de georganiseerde sport.

SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR

KERNTAKEN De Utrechtse sportverenigingen zijn ons ontstaansrecht. Wij hebben daarom een van oudsher sterke band met deze sportverenigingen. Er is een wederzijdse vertrouwensband die ervoor zorgt dat wij als Sport Utrecht heel dicht bij de verenigingen staan. Dat is de kracht van de organisatie. Dit hebben we nodig om verenigingen mee te nemen en aan te jagen in ontwikkelingen. Sporten in georganiseerd verband is duurzaam sporten. Sportverenigingen kenmerken zich door hoge betrokkenheid en inzet van de leden en zijn bij uitstek sociale omgevingen die mensen binden en vormen. Er zijn veel Utrechters die ervoor kiezen te sporten in een anders-georganiseerd of ongeorganiseerd verband. Daar kunnen we veel van leren, zowel van de beweegredenen van Utrechters om te kiezen voor een andere sportaanbieders als van de slimme en commerciële marktbenadering van deze aanbieders. Uiteindelijk gaat het ons erom dat zoveel mogelijk Utrechters in beweging zijn. Daarbij verleiden we ze zoveel mogelijk naar georganiseerd sporten maar niet koste wat kost.

Foto: Marnix Schmidt

Wij bouwen daarom ons netwerk verder uit en gaan ook actiever met anders georganiseerde sportaanbieders aan de slag. Let wel: we doelen hier op non-profit sportaanbieders. We erkennen ook de commerciële aanbieders maar wij zijn er niet om deze organisaties verder te helpen. Wij zijn er wel als zij zich op maatschappelijk gebied in willen zetten. De stad kent daarnaast ook vele éénpitters en kleine zelfstandigen op het gebied van sport en bewegen. Vanuit Harten voor Sport was daar altijd al veel contact mee, in de wijk. Zij zijn vooral zeer toegankelijk voor de meer kwetsbare groepen en daarmee erg belangrijk voor ons. Ook deze aanbieders hebben we daarom vanuit de totale sport en beweeginfrastructuur goed op de radar.

SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR

Foto: Marnix Schmidt

Manier van sporten Het Mulier instituut heeft in 2016 onderzoek gedaan naar de manier van sporten van Nederlanders. Zij onderscheiden zes manieren van sporten.

% van bevolking NL 15 Commercieel (fitness. Bootcamp, etc) 11 25 Zelfgeorganiseerd (vrienden, familie)

Type 1 2 3

Georganiseerd (vereniging of direct lid van bond)

Diverse anders georganiseerd (buurtsport, welzijn, bedrijfssport)

Ongeorganiseerd

Overige

De gemeente Utrecht heeft deze definities overgenomen. Wij doen dat ook, kijkende vanuit het perspectief van de sporter. Dan is deze indeling logisch en handig. Als we dit vertalen naar de inrichting van onze dienstverlening maken we een net iets andere indeling, gebaseerd op wat we willen en kunnen bereiken met de verschillende type aanbieders. Daarbij kijken we enerzijds naar het profiel van het type aanbieder en anderzijds naar onze aanpak: wat willen bereiken per type aanbieder.

2 40 6

Vier type aanbieders; vier aanpakken Zelfgeorganiseerd 25% Georganiseerd (vereniging of direct lid bond) 15% Diverse anders georganiseerd (buurtsport, welzijn) 2% Overige 6% 1

Sportverenigingen

Anders georganiseerde nonprofit aanbieders

Commercieel (fitness,bootcamp,etc.) 11% 4

Ă&#x2030;enpitters en kleine zelfstandigen

CommerciĂŤle aanbieders

Ongeorganiseerd 40% Zelf- en ongeorganiseerde Utrechtse sporters

Indeling Mulier Indeling Sport Utrecht

SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR

Vier type sportaanbieders 1

Sportverenigingen

Anders georganiseerde nonprofit sportaanbieders

Profiel van het type aanbieder: In onze dienstverlening onderscheiden wij vier type aanbieders, ieder type heeft zijn eigen krachten en karakteristieken. Dat betekent dat onze aanpak en manier van samenwerken met deze aanbieders ook verschilt. Naast deze vier type aanbieders, onderscheiden we de groep zelf- en ongeorganiseerde sporters die geen gebruik maken van een sportaanbieder en hun eigen weg vinden.

! Waar wij het in deze aanvraag hebben over ‘sportaanbieders’ doelen wij op deze twee type aanbieders gezamenlijk: de sportverenigingen en de anders georganiseerde aanbieders.

De sportverenigingen vormen de basis en kern van de Utrechtse sportinfrastructuur. Zij zetten niet alleen mensen in beweging maar kennen ook een belangrijke sociale en maatschappelijke component.

Profiel van het type aanbieder: Sportverenigingen krijgen van ons volledige ondersteuning met als doel: vitale verenigingen. Verenigingsondersteuning is zowel vraaggestuurd als aanbodgestuurd. We zijn er voor verenigingen met specifieke hulpvragen. Maar we hebben ook een rol verenigingen te inspireren en aan te jagen op nieuwe thema’s. Hierbij zijn wij de filter voor alles dat voorbij komt (vanuit onze eigen koker, vanuit de stad, vanuit NOC*NSF of vanuit andere bronnen). Wij kennen de verenigingen goed, weten waar ze staan en gebruiken dat om gericht te inspireren en aan te jagen.

305 16

SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR

Anders georganiseerde non-profit aanbieders zijn sterk in het bieden van laagdrempelig aanbod, gericht op specifieke doelgroepen. Een deel van deze aanbieders – voornamelijk het deel dat een rechtspersoon is is nu al aangesloten bij de VSU en zal dat ook zijn bij de VvA van Sport Utrecht. Maar wij betrekken ook de zelfgeorganiseerde en anders georganiseerde groepen – zonder rechtspersoon – met enige substantie zoals fietsclub Ledig Erf.

Wij starten het netwerk voor anders georganiseerde sportaanbieders met als doel kennis te delen. Daarnaast betrekken we deze aanbieders actief op de thema’s Sport doet meer, Sprtstimulering en Gebieds(her)ontwikkeling.

154

Eénpitters en kleine zelfstandigen

Commerciële aanbieders

De zelf- en ongeorganiseerde Utrechter

Profiel van het type aanbieder: Eénpitters en kleine zelfstandigen zijn zeer toegankelijk en laagdrempelig. Dat biedt enorme kansen voor ons, specifiek voor het in beweging krijgen van kwetsbare groepen. Helaas zijn deze aanbieders minder duurzaam qua structuur omdat ze afhankelijk zijn van één persoon.

Commerciële aanbieders zijn sterk in gericht sportaanbod en marketing. Vooral volwassenen maken substantieel gebruik van hun aanbod. Hier kunnen we veel van leren. Maar zij hebben een ander oogmerk: een winstoogmerk in plaats van ons maatschappelijk oogmerk.

Tot slot is er een (grote) groep Utrechters die zelfstandig sport en beweegt, veelal in de openbare ruimte in de stad en daarbuiten. Zij vinden hun eigen weg.

Wij ondersteunen commerciële aanbieders bij maatschappelijke initiatieven en stimuleren hen om een maatschappelijke rol te vervullen. In die zin zijn zij belangrijke samenwerkingspartners voor Sport Utrecht.

De openbare ruimte is voor deze sporters dé sporten beweegplek. Wij zijn voor deze groep het intermediair waarbij we hun wensen en behoeften behartigen in de (her)ontwikkeling van openbare ruimtes in de stad. Maar verder is onze dienstverlening niet direct gericht op deze doelgroep.

Profiel van het type aanbieder: We stimuleren onderlinge samenwerking tussen deze aanbieders en verbinden ze aan verenigingen met als doel ze te versterken en het aanbod te verduurzamen.

205 SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR

De thema’s in verenigingsondersteuning Verenigingsondersteuning vindt plaats op verschillende vraagstukken en thema’s. Dit zijn thema’s waar de verenigingen zelf actief om vragen en die op dit moment en direct impact hebben op de vereniging. De specifieke wensen en behoeften van verenigingen halen we boven tafel met de verenigingsscan en vanuit de sportnetwerkbijeenkomsten. Sport Utrecht houdt zo nauwlettend in de gaten welke thema’s spelen bij sportverenigingen. Wanneer meerdere verenigingen behoefte hebben aan inhoudelijke ondersteuning op hetzelfde thema, ondersteunt Sport Utrecht deze gezamenlijk door themabijeenkomsten en -trajecten te organiseren. Sport Utrecht is hét loket voor de Utrechtse sportverenigingen voor zowel korte hulpvragen als langdurige complexe vraagstukken. Bij deze vraagstukken ondersteunen adviseurs van Sport Utrecht door middel van Mobiel Verenigingsmanagement verenigingen één op één om hen te vitaliseren. Sport Utrecht streeft naar zoveel mogelijk vitale verenigingen. Een vereniging wordt als vitaal beschouwd als zij in staat is om simpelweg ‘het spelletje’ te organiseren. Het betreft een stabiele

Maar er zijn ook thema’s die meer toekomstgericht van aard zijn en niet direct binnen de, voor de verenigingen, bekende scope vallen. Op deze thema’s, zoals Sport doet Meer (verenigingen die op maatschappelijk gebied meer willen en kunnen doen), hebben wij een belangrijke aanjagende rol. Maar we zijn hierin ook een filter naar de verenigingen. We willen ze niet overbelasten, wel uitdagen. Wij zien enorme kansen aan te sluiten bij verschillende thema’s in het sociale domein. Onze kracht is de verbinding te zoeken tussen de partijen. Deze kracht kunnen we hier ook goed inzetten. Verenigingsondersteuning op de thema’s ‘Sportstimulering’ en ‘Sport doet meer’ wordt verder toegelicht in hoofdstuk 02: Sportstimulering.

Accommodatie

Financieel

Communicatie

Sportstimulering

Juridisch

Organisatie

Veiligheid

Gezondheid

Duurzaamheid

Sport doet meer

onderhoud renovatie/verbouw/nieuwbouw uitbreiding tarievenbeleid multifunctioneel gebruik wachtlijstproblematiek zelfbeheer

sportparkmanagement beleid- en visieontwikkeling sportwerkgeverschap vrijwilligersbeleid modern besturen

vereniging die zonder problemen kan doen waarvoor zij is opgericht: in een goede sfeer de sportieve basis organiseren. De vereniging heeft zaken als financiën, accommodatie, structuur & bestuur, leden en vrijwilligers op orde.

algemene financiën sponsoring subsidies nieuwe business modellen

veilig sportklimaat VOG

vertrouwenscontactpersoon

pedagogiek vreedzaam

SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR

website social media promotie evenementen

rookvrije sportaccommodatie

gezonde sportkantine sport en alcohol EHBO

ledenwerving en behoud vernieuwend sportaanbod lidmaatschapsvormen marketing events programma’s

energie duurzame materialen mobiliteit

weten regelgeving algemeen privacy

Sport op Maat Sport en werk overige programma’s

Dit is geen statische lijst aan thema’s. We gaan flexibel mee met de ontwikkelingen. Een aantal van deze thema’s wordt momenteel projectmatig en incidenteel gesubsidieerd (o.a. Duurzaamheid). Wij zien deze thema’s wel als onderdeel van het totaal van onze dienstverlening.

Verbinden kern van onze aanpak Wij zien onszelf als de verbindende partij op het gebied van sport en bewegen. Dat betekent dat we niet alles zelf willen doen maar dat we mensen en organisaties bij elkaar brengen om samen het verschil te maken. Verbindingen leggen leidt tot slim kennis en ervaringen delen en mooie nieuwe initiatieven.

Verbinden van bestaande en nieuwe initiatieven Wij zetten als organisatie op voorhand niet in op het zelf bedenken en ontwikkelen van nieuwe concepten en programma’s. Dat gebeurt al op heel veel plekken. Binnen en buiten Utrecht. Wij zetten in op kennisdeling en het slim gebruiken van goede bestaande en nieuwe initiatieven. We weten wat er speelt in de stad en wat de wensen, behoeften en mogelijkheden van onze verenigingen en anders georganiseerde sportaanbieders zijn. Daarnaast zijn we uitstekend op de hoogte van landelijke initiatieven en succesvolle aanpakken elders in het land. Dat maakt dat wij de perfecte match kunnen maken tussen vraag en aanbod waarmee we direct impact maken in Utrecht. Zo zien wij bijvoorbeeld kansen op het thema Sport en werk, onder andere geïnspireerd door het programma ‘bewegen naar werk’ van Rotterdam Sportsupport.

Onderling verbinden van verenigingen Het onderling verbinden van de Utrechtse sportverenigingen en anders georganiseerde aanbieders vormt de kern van onze dienstverlening. Dit doen we met onze sportnetwerken en themabijeenkomsten. Met de sportnetwerken bedienen we jaarlijks zo’n 120 verenigingen, waarbij de voorzitters in 12 takken van sporttak 2 á 3 maal per jaar bijeen komen. Wij zien de kracht van kruisbestuiving die ontstaat wanneer we partijen bij elkaar zetten. Hieruit ontstaat belangrijke kennisuitwisseling, mooie samenwerkingsinitiatieven en succesvolle activiteiten worden onderling overgenomen. De Utrechtse Tenniskampioenschappen, het Utrechts Wielerweekend en het Convenant ‘Samen voetballen in Utrecht’ zijn hier concrete voorbeelden van.

Landelijke organisaties werken graag met ons samen voor pilots. Zo koos NOC*NSF bijvoorbeeld niet voor niets Utrecht als pilot stad voor de eerste AH Sportactie in 2016. We hebben de ambitie vaker dergelijke initiatieven naar Utrecht te halen en blijven hierover actief in gesprek met onze landelijke partners.

SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR

Verbinden van anders georganiseerde aanbieders, éénpitters en kleine zelfstandigen Omdat we keuzes moeten maken in onze niet onbeperkte inzet, kiezen we er als Sport Utrecht voor geen één-op-één ondersteuning aan te bieden aan andere aanbieders dan sportverenigingen. Maar we ondersteunen ze wel als collectief. We verbinden de anders georganiseerde aanbieders aan elkaar in een netwerk om ook hier kruisbestuiving tot stand te brengen. Daarnaast betrekken we andersgeorganiseerde aanbieders bij de thema’s ‘Sport stimulering’, ‘Sport doet meer’ en ‘Gebieds(her) ontwikkeling’ waar we denken dat zij een grote toegevoegde waarde kunnen leveren voor Utrecht en de Utrechters. Tot slot brengen we specifieke thema’s, relevant voor deze aanbieders, naar voren. Deze thema’s halen we onder andere uit de verenigingsscan die we vanuit Sport Utrecht ook onder anders georganiseerde aanbieders uit gaan zetten. Voor éénpitters en kleine zelfstandigen geldt hetzelfde. Ook deze verbinden we in eerste instantie aan elkaar, in de wijk. Waar mogelijk of nodig verbinden we de éénpitters ook aan verenigingen in dezelfde wijk. Of, bij gebrek aan sterke verenigingen in de wijk, aan verenigingen in een aangrenzende wijk. Tot slot verbinden we alle Utrechters aan het sportaanbod in de stad via Sportstad-Utrecht.nl. Daarover meer in hoofdstuk 04.

Verbinden van onze partners in de stad We werken als Sport Utrecht nauw samen met verschillende partners in de stad. Denk daarbij aan de Vrijwilligerscentrale Utrecht, de Academie van de stad, Universiteit Utrecht en Hogeschool Utrecht. We werken samen op het gebied van onderzoek en het ontwikkelen van concreet aanbod voor onze doelgroepen. Ook werken we samen met het Utrechtse bedrijfsleven. Wij streven ernaar dat het bedrijfsleven zijn 5% social return investeert in de sport. Bijvoorbeeld door de sportverenigingen in de stad te ondersteunen bij accommodatie vraagstukken of het leveren van vrijwillige inzet en expertise.

Verbinden via nieuwe technologie We zien veel toegevoegde waarde in het inzetten van nieuwe technologie om mensen met elkaar te verbinden. Technologie maakt het nog makkelijker en laagdrempeliger elkaar te vinden, meer mensen te betrekken (onafhankelijk van plaats en tijd), ervaringen uit te wisselen en ideeën op te doen. We geloven dat dat de toekomst is en willen daar dan ook actiever op inzetten de komende jaren. Dat kan variëren van kleine initiatieven als WhatsApp groepen per sportnetwerk tot grotere initiatieven als webinars voor sportaanbieders, een kennisbank voor sportaanbieders, etc. Kleinere initiatieven starten we direct actief zelf op, voor grotere initiatieven gaan we eerst in gesprek met onze stakeholders om de exacte mogelijkheden te bekijken.

Wij zijn het intermediair voor sport en bewegen in de openbare ruimte Sporten en bewegen gebeurt steeds vaker in de openbare ruimte. Zowel sportaanbieders maken hier gebruik van als de Utrechter die zelfstandig sport en beweegt. We vinden het daarom belangrijk dat de stad hiervoor de juiste faciliteiten biedt en willen vanuit dat perspectief meedenken in en invloed uitoefenen op de (her)ontwikkeling van gebieden in Utrecht. We komen daarbij op voor de wensen en ambities van de sportaanbieders, die gebruik maken van de openbare ruimte, én van de Utrechters die zelfstandig sporten en

SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR

bewegen in de stad. Ook hierin spelen wij een verbindende rol. We zijn het intermediair waarbij we gebruikmaken van de kennis en ervaring van Utrechtse sporten beweegaanbieders die veel gebruikmaken van de openbare ruimte. Om dit te realiseren is het belangrijk dat we in verbinding staan met de gemeente en met de partners in de wijk. Zo signaleren we het snel als er sprake is van (her)ontwikkeling van gebieden en kunnen en willen vanaf het begin aan tafel zitten.

Concrete activiteiten in beeld: bewezen succesvol en nieuw Bewezen succesvol ● De verenigingsscan ● Eén-op-één inzet van verenigingsadviseurs: Ondersteuning op maat en ● ● ● ● ●

mobiel verenigingsmanagement om individuele verenigingen te ondersteunen

Sportnetwerken per sporttak Themabijeenkomsten Inzet van CF’ers op het realiseren van verenigingsdoelstellingen Initiator en verbinder side-events topsportevenementen en ondersteuning breedtesportevenementen (zie hoofdstuk 4 voor meer over evenementen) Inspireren en aanjagen van verenigingen op vernieuwende thema’s zoals duurzaamheid

Nieuw! ● Scan ook onder anders georganiseerde aanbieders ● Netwerk anders georganiseerde aanbieders ● Intermediair bij (her)inrichting openbare ruimte ● Inzetten nieuwe technologie ● Nieuwe thema’s:

●

Bewegen naar werk Nieuw sportaanbod Bewegen op recept

Social return in samenwerking met bedrijfsleven

SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR

STEL JE VOOR… HET IS 28 SEPTEMBER 2019. EEN WEEK NA DE THEMABIJEENKOMST SPORT EN WERK Willemijn Jansen, bestuurslid van tafeltennisvereniging SVE was vorige week aanwezig bij de themabijeenkomst ‘Sport en werk’, georganiseerd door Sport Utrecht in samenwerking met de gemeente. Sport Utrecht heeft deze bijeenkomst georganiseerd vanuit de visie dat sport en bewegen een belangrijke bijdrage kan leveren in het vitaliseren van Utrechters, over de as van werk. ‘Sport en bewegen is essentieel voor werknemers die 8 uur per dag zitten of meer. Maar sport en bewegen is ook een middel om werklozen en arbeidsongeschikten weer het zelfvertrouwen te geven voor een frisse start’ geeft Martijn Wellen van Sport Utrecht aan.

‘Het was goed opgezet met een plenair deel met inspirerende sprekers en met break-outs op de verschillende thema’s en met een aantal goede praktische voorbeelden.

Willemijn vond het een goede bijeenkomst. ‘Het was goed opgezet met een plenair deel met inspirerende sprekers en met break-outs op de verschillende thema’s en met een aantal goede praktische voorbeelden. Er was voor ieder wat wils. Onze vereniging staat er bijvoorbeeld voor open actief aan de slag te gaan met werkzoekenden maar ik kan me voorstellen dat niet iedere vereniging daar aan toe is. Willemijn is blij met het meedenken van Sport Utrecht. Ze weten dat wij een uitdaging hebben op het gebied van vrijwilligers. Het was dan ook een slim idee om werkervaringsplekken te gaan bieden binnen onze vereniging. Daarmee pakken we onze maatschappelijke rol en lossen we een uitdaging van de vereniging op’. Martijn was blij met de aanwezigheid van een aantal anders georganiseerde aanbieders. Kleine sport-en beweegondernemers in de wijk zetten zich al in om mensen in beweging te krijgen. De maatschappelijke opdracht past hen daarom erg goed. Het is echter vaak zo dat deze sporten beweegaanbieders niet heel sterk zijn en snel omvallen. Door deze aanbieders te koppelen aan verenigingen hopen wij het aanbod te verduurzamen’. Martijn is dan ook blij dat onder andere Willemijn deze handschoen wil oppakken. ‘Het is fantastisch dat een club als SVE gaat samenwerken met kleinere ondernemers’. ‘Het is leuk hoe snel het kan gaan’ zegt Willemijn. ‘Nog geen uur later zitten we met elkaar in eenWhatsappgroep en is de eerste bijeenkomst om verder te praten al gepland.

SPORT- EN BEWEEGINFRASTRUCTUUR

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING We willen de sporten beweegdeelname van Utrechters zo groot mogelijk maken en daarmee de positie van onze stad ten opzichte van andere grote steden nog sterker maken dat zij al is. Sportstimulering is daarin het sleutelwoord en onze inzet is daaraan gerelateerd. We zien dat de sporten beweegparticipatie van vooral kwetsbare groepen in de stad achter blijft. En dat is juist de doelgroep voor wie sport en bewegen een belangrijke toegevoegde waarde kan leveren. Het is onze verantwoordelijkheid deze groepen in contact te brengen met sport en bewegen en ze de voordelen van een gezonde levensstijl te laten ervaren. Daarbij geldt: jong geleerd is oud gedaan. Het is essentieel jeugd en jongeren een goede basis mee te geven. We streven naar sportplezier als sleutel tot een gezonde actieve levensstijl. Dat betekent dat we ons goed moeten inleven in de wensen en behoeften van de Utrechters, de kwetsbare burgers in het bijzonder, en ze willen verleiden naar duurzaam aanbod dat aansluit bij hun belevingswereld en verwachtingspatroon. Dat vraagt van ons dat we dicht bij de Utrechter staan â&#x20AC;&#x201C; in de wijk met onze sociale partners â&#x20AC;&#x201C; en dat we slim samenwerken en partijen verbinden om deze Utrechter duurzaam in beweging te brengen.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Onze manier van werken: combinatie van een wijkgerichte en centrale aanpak

De kracht van Sport Utrecht op het gebied van sportstimulering is onze gecombineerde aanpak. Enerzijds wijkgericht met focus op de lokale buurtnetwerken om zo dicht mogelijk bij de Utrechters te staan. Anderzijds centraal gestuurd om goede ervaringen en voorbeelden breder beschikbaar te maken, aanbod over wijken heen te verduurzamen in samenwerking met de sportaanbieders en gezamenlijk specifieke stads brede thema’s aan te pakken. Sport Utrecht is sterk wijkgericht georganiseerd en werkt daartoe met wijksportteams, waarin beweegmakelaars en buurtsportcoaches nauw samenwerken met bewoners en wijkpartners. De beweegmakelaar brengt vraag en aanbod in de wijk samen in een wijkanalyse. Die analyse is een gezamenlijk product van Sport Utrecht, sportaanbieders en sociale wijkpartners, gebaseerd op onder andere sporten gezondheidsdata (volksgezondheidsmonitor) en wijksportbijeenkomsten. De beweegmakelaar is een spil in dit netwerk en legt de verbinding tussen sport en de andere domeinen. Hij vertegenwoordigt het thema sport en bewegen, weet wat er leeft in de wijk en wat de behoeften zijn van de bewoners.

Foto: Robbert van Vliet

Het is onze ambitie mensen duurzaam in beweging te brengen. Dat begint met het vinden of helpen ontwikkelen van passend aanbod. Maar dat betekent ook dat we dit aanbod goed moeten borgen om continuïteit te kunnen verzekeren. Hierbij spelen de sportaanbieders in de wijk een belangrijke rol. In het hoofdstuk Sportinfrastructuur (01) hebben we het gehad over de éénpitters en kleine zelfstandige sportaanbieders. Zij spelen een belangrijke rol in het in beweging brengen en houden van kwetsbare groepen. Hun aanbod is laagdrempelig in alle opzichten. Maar deze aanbieders zijn veelal zelf niet duurzaam georganiseerd. Om continuïteit te waarborgen verbinden wij dit aanbod en aanbieders aan elkaar om ze steviger en robuuster te maken. Altijd met als uitgangspunt om deze beweeggroepen zelfstandig doorgang te laten vinden. We betrekken ook actief de bestaande sportaanbieders in de wijk. De beweegmakelaar is het aanspreekpunt voor sporten beweegaanbieders op de thema’s ‘Sportstimulering’ en ‘Sport doet meer’.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Het verbinden van aanbod en aanbieders gaat over wijkgrenzen heen. Sportaanbieders in sterkere wijken kunnen belangrijke waarde toevoegen in wijken waar (nog) geen sterke ‘sport doet meer’ aanbieders aanwezig zijn. Maar dit mag nooit ten koste gaan van het toegankelijke lokale ‘dichtbij’ gevoel dat deze doelgroepen juist zo nodig hebben. Samenwerking tussen de beweegmakelaars en de verenigingsadviseurs is hierin essentieel en een belangrijke toegevoegde waarde binnen Sport Utrecht. Daarnaast delen de beweegmakelaars onderling de ervaringen en goede voorbeelden uit de wijk. Initiatieven slim op meerdere plekken in de stad te verspreiden leidt ook tot versterking en verduurzaming van het initiatief en dus van de impact ervan. We richten ons binnen sportstimulering explicietop drie specifieke doelgroepen: Jeugd en jongeren, kwetsbare groepen en Utrechters met een beperking. Onze ambitie en aanpak verschilt per doelgroep. In dit hoofdstuk worden de drie groepen daarom los van elkaar verder uiteengezet.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Foto: Kees Rutten

De wijkanalyse: een voorbeeld Zuidwest is een actieve wijk met de subwijken Rivierenbuurt, Dichterswijk, Transwijk en Kanaleneiland. Binnen deze wijk zien we nog wel grote verschillen per buurt, omdat de populatie per wijk opvallend verschillend is. Wij stemmen het sporten beweegaanbod daarop af, waarbij we zeven belangrijke thema’s voor de komende periode hebben gedefinieerd, met de partners in de wijk. Specifieke thema’s in Zuidwest die extra aandacht vragen 1

Meiden(sport)

Ouderbetrokkenheid

Samenwerking tussen onderwijs en sport

Hoe jongeren te stimuleren tot zelfgeorganiseerd sporten (naast het georganiseerde aanbod van o.a. de sportclubs)

Focus op buitenspelen als de drempel nog te hoog is om lid te worden van een vereniging.

Laagdrempelige beweegprogramma’s ter bevordering van de gezonde leefstijl (in nauwe samenwerking met 1e lijns en de gezonde wijk)

Aandacht voor eenzame en geïsoleerde ouderen met o.a. beweegmaatjes

Zuidwest is goed georganiseerd en kent een aantal hechte samenwerkingsverbanden en netwerken, waarin Sport Utrecht participeert. 1

Gezonde Wijk (partners in het gezondheids-, zorgen sociale domein)

Onderwijs (basisonderwijs, voortgezet onderwijs en MBO)

Sport (61 aanbieders, van zeer kleinschalig tot Omnisportvereniging Zwaluwen Utrecht 1911)

Organisaties en netwerken in de wijk (onder andere Doenja Dienstverlening, Nieuw Welgelegen, Buurtteams, St JOU, Spelenderwijs wijkbureau, Al Amal, Cultuurhuis KE, Krachstation, “Ketensamenwerking kinderen op gezond gewicht” en “Samen KE en RiDi”.)

ZUIDWEST Leeftijd: <15 15-24 25-44 45-64 65>

17 16 38 18 11

Afkomst: Autochtoon 51 Westers allochtoon 10 Niet-westers allochtoon 39

UTRECHT Leeftijd: <15 15-24 25-44 45-64 65>

17 16 38 18 11

51 Afkomst: Autochtoon Westers allochtoon 10 Niet-westers allochtoon 39 % overgewicht volwassenen

UTRECHT

ZUIDWEST

% overgewicht jeugd, groep 7

UTRECHT

ZUIDWEST

% sport wekelijks 19>

UTRECHT

ZUIDWEST

% lid sportvereniging

UTRECHT

ZUIDWEST SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Jeugd en jongeren Sport en bewegen zijn essentieel voor de lichamelijke en motorische ontwikkeling van kinderen. Helaas bewegen veel kinderen te weinig en als ze bewegen, bewegen ze veelal te eenzijdig. Maar sport is om meer redenen belangrijk voor kinderen. Sport geeft zelfvertrouwen en brengt kinderen sociale vaardigheden bij. En jong geleerd is oud gedaan. Een goede sportkeuze leidt bewezen tot een leven lang sporten. Jeugd en jongeren zijn daarom voor ons een belangrijke doelgroep om actief mee aan de slag te gaan. Zolang kinderen plezier hebben in sporten blijven ze bewegen. Daar streven we naar. Gelukkig is het voor veel kinderen in Utrecht vanzelfsprekend te gaan sporten op jonge leeftijd maar helaas niet voor iedereen. Naast onze stads brede aanpak, met activiteiten voor alle kinderen, steken we daarom extra tijd en effort in jeugd uit achterstandswijken. De buurtsportcoaches spelen hierin een sleutelrol. We leggen hiervoor ook relaties met de U-Pas en het Paul Verweel attributenfonds. De volgende elementen zijn kenmerkend in onze aanpak jeugd en jongeren in beweging te krijgen en houden.

•

Inzetten op het écht bereiken van de doelgroep: via het onderwijs maar ook door aanwezig te zijn daar waar deze kinderen zijn. We zoeken ze op in de scholen, op pleintjes en in buurthuizen en we komen met ze in contact via onze sociale partners in de wijk Zorgen voor laagdrempelig sportaanbod. Dat betekent dat de sport dichtbij georganiseerd wordt, toegankelijk en betaalbaar is. Inzetten van rolmodellen om sport aansprekend te maken voor de doelgroep. Denk daarbij aan de buurtsportcoaches maar ook aan programma’s als ‘Toppers op school’. Vergroten van ouderbetrokkenheid. Hoe groter de betrokkenheid van ouders, hoe groter kans dat kinderen doorstromen naar regulier sporten beweegaanbod in de wijk. Versterken van de jeugdafdelingen bij verenigingen. Specifiek door het vergroten van de pedagogische kwaliteiten van trainers en coaches, het delen van kennis en goede voorbeelden hoe in te spelen op de belevingswereld van jeugd en jongeren en het aanjagen van ouderbetrokkenheid binnen verenigingen.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

“Jong geleerd is oud gedaan”

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Talent: Jenna Ben Driss Foto: Ankie Hogewind

Jeugd en jongeren 1

Jeugd tot 12 jaar

Jongeren 12-18 jaar

Onze ambitie We maken daarnaast in onze aanpak een onderscheid tussen jeugd tot twaalf jaar en jongeren tussen twaalf en achttien jaar. Dit zijn totaal andere levensfasen en dat vraagt om een andere aanpak. Ook onze ambities - wat we willen én kunnen bereiken bij deze doelgroepen - verschillen.

Voor kinderen tot 12 jaar is een brede lichamelijke en motorische ontwikkeling essentieel. Onze ambitie is daarom kinderen kennis te laten maken met een divers pallet aan sporten. Dat begint met bewegen en buitenspelen en eindigt met een goede sportkeuze en dus met duurzaam (een leven lang) sporten.

Jongeren maken andere keuzes en stellen andere prioriteiten. Sport staat dan niet altijd meer bovenaan het lijstje. Dat blijkt ook uit de sterke afname van hun sportdeelname en lidmaatschap van een club. Het is onze ambitie deze afname af te remmen en daartoe willen we sport aantrekkelijker te maken voor jongeren door sport meer aan te laten sluiten bij hun belevingswereld.

Onze aanpak In samenwerking met het onderwijs en de docenten lichamelijke opvoeding werken we aan multisport aanbod op school, na school, in de wijk en op sportverenigingen. Ons doel hiermee is kinderen, via deze vier stappen, te leiden naar sporten bij een vereniging.

Er zijn een heleboel factoren die een belangrijke rol spelen in het behouden en verhogen van de sportparticipatie van jongeren. Wij focussen op wat wij kunnen beïnvloeden als Sport Utrecht. Dat zit in de combinatie van het juiste aanbod en aansprekende trainers met goede pedagogische kwaliteiten. Hierin spelen we een verbindende rol tussen onderwijs, sportaanbieders en zorgen welzijnsorganisaties in de wijk.

Specifieke thema’s en aandachtspunten voor de komende jaren • •

Multisport aanbod voor kinderen.

•

Vergroten doorstroom van sporten op school naar sporten na school, in de wijk en bij de vereniging.

•

Passend sportaanbod vanuit het stedelijk sportteam: de aansprekende sporten en in de juiste vorm. Focus op meiden. Specifieke groepen meiden blijven achter in hun sporten beweegdeelname. Hier steken wij extra aandacht in.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Buurtsportcoaches spelen een sleutelrol voor de jeugd in Utrecht De buurtsportcoaches (voorheen de combinatiefunctionarissen) zijn dé sportuitvoerders van Sport Utrecht. Zij brengen jeugd en jongeren letterlijk in beweging en stimuleren ze tot duurzame sportdeelname. We zetten de buurtsportcoaches zorgvuldig in om maximale impact te realiseren. We bepalen de inzet van buurtsportcoaches aan de hand van de wijkanalyses en de wensen en ambities van de sportaanbieders. Ze worden primair ingezet in wijken met een lage sportdeelname. Pas in tweede instantie zetten we buurtsportcoaches in, in de wijken waar de sportdeelname hoger is. Om duurzame sportdeelname te bereiken, is het van essentieel belang dat buurtsportcoaches actief zijn betrokken bij de sportclubs: zij geven daar trainingen en/of ondersteunen sportkader bij het verzorgen van trainingen en sportlessen aan de jeugd en jongeren die zich bij de club hebben aangemeld. Zij dragen zo bij aan de realisatie van het jeugdbeleid van de club en ondersteunen ze daarbij. De buurtsportcoach is geen schaap met vijf poten maar scoort bovengemiddeld goed op de volgende competenties:

• • •

Hij/zij is sportpedagogisch onderlegd en handelt volgens de leerlijn Sportief Vermogen. Hij is geschoold in de Vreedzaam-methode en kan deze goed toepassen. Hij/zij kan de doelgroep enthousiasmeren voor zijn/haar sport(en) en stimuleert jeugd en jongeren om structureel te gaan sporten.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

• • •

Hij/zij heeft oog voor de talenten van jeugd en stimuleert een gezonde levensstijl. Hij/zij is en gedraagt zich als rolmodel. Hij/zij signaleert eventuele problemen van het kind thuis en/of op school en maakt dit bespreekbaar.

Bovenstaande uitgangspunten worden breed gedragen, door het onderwijs en de sportaanbieders. Buurtsportcoaches onderwijs en buurtsportcoaches streetsports We onderscheiden twee typen buurtsportcoaches: de buurtsportcoach onderwijs (BSC-os) en de buurtsportcoach streetsports (BSC-ss). De BSC-os legt actief de verbinding tussen het onderwijs en de sportaanbieders. Hij is altijd verbonden aan één of meerdere sportaanbieders. Bij deze sportaanbieders is de BSC-os samen met vereniging (bestuur/trainers) verantwoordelijk voor opvang van nieuwe of potentiële leden. De BSC-os is actief bij de sportaanbieder(s) maar ook in de wijk en op scholen. In lijn met de gemeente zijn wij voorstander van het flexibel omgaan met de inzet van de BSC-os bij sportaanbieders versus in de wijk en op scholen. We doen wat nodig is.

De BSC-ss is niet verbonden aan een sportaanbieder. Hij verzorgt een actief streetsports aanbod, veelal op de playgrounds en courts in de stad. Hiermee bereikt de BSC-ss veelal een andere doelgroep. Idealiter zorgt ook de BSC-ss ervoor dat de kinderen uiteindelijk bij een sportaanbieder terecht komen maar de link is minder expliciet. Deze BSC-ss heeft dezelfde competenties waarbij er nog meer nadruk ligt op de sportpedagogische kwaliteiten. De Buurtsportcoaches-os werken met een viertrapsmodel. Het doel is om kinderen te verleiden naar duurzaam sporten bij sportaanbieders. Het begint met het geven van clinics op school, tijdens de uren lichamelijke opvoeding. Vervolgens verzorgen de buurtsportcoaches naschools aanbod, op het schoolplein of in de wijk. Idealiter nemen de Buurtsportcoaches de jongeren daarna mee naar de sportvereniging. Echter de kloof tussen naschools aanbod en dat bij een sportaanbieder is soms te groot. Daarom is de Buurtsportclub in het leven geroepen.

Op school

Na school

Buurtsportclub

Sportvereniging

Meidensport Foto: NIKE

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

De Buurtsportclub

Het wijksportteam

De buurtsportclub is een samenwerkingsverband van Sport Utrecht en de sportaanbieders in de wijk. Meestal zijn het sportaanbieders waar ook een BSC-os actief is hierbij betrokken. Zij verzorgen het sportaanbod, waarbij de insteek is dat kinderen sportief actief zijn, zonder dat ze mee doen aan een officieel trainingsprogramma en/of een competitie. De drempels om deel te nemen zijn bijzonder laag: de activiteiten vinden plaats in een gym- of sportzaal in de buurt of bij een club, het niveau is voor iedereen haalbaar en de kosten zijn laag. Door de betrokkenheid en het eigenaarschap van de sportaanbieders is gegarandeerd dat kinderen die dat willen altijd kunnen doorstromen naar een sportaanbieder.

Alle buurtsportcoaches, actief in de wijk en het basisonderwijs, maken deel uit van een wijksportteam. De wijksportteams zijn ingedeeld naar wijk/werkgebieden. De beweegmakelaar is ook onderdeel van dit wijksportteam en onderhoudt contacten met het onderwijs en met andere relevante partners uit de wijk. Daarnaast is hij verantwoordelijk voor de wijkanalyse en matcht vraag en aanbod aan elkaar. Maar hij staat, in de nieuwe organisatie, ook direct in contact met de sportaanbieders op het thema ‘sportstimulering’. Dat is een belangrijke efficiëntie slag die meer kinderen naar sportaanbieders toe zal leiden.

De buursportclub is een relatief nieuwe schakel in dit model en bevindt zich nog in een experimentele fase. Het is ons streven dat de buurtsportclub volledig wordt gedragen door de bestaande sportclubs en dat zij er zelf richting geven. Recent onderzoek en aanbevelingen van de Hogeschool Utrecht geven ons richting en houvast bij de vormgeving daarvan.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Voor jongeren in het voortgezet onderwijs geldt een specifieke organisatievorm. Zoals we eerder beschreven, hebben wij de ambitie om de sterke afname van de sportdeelname van jongeren een halt toe te roepen, Daartoe zijn wij al in 2017 beginnen met Beweegwinst. Centraal daarin staan lidmaatschapsbehoud en ondersteuning in de ontwikkeling van specifiek aanbod, gekoppeld aan de wijkanalyse. We onderscheiden daarin 3 lijnen: 1

inzet van het stedelijk sportteam, bestaande uit buurtsportcoaches-os (omdat de actieradius van de scholen en het aanbod van de sportclubs de wijkgrenzen over gaat. Deze buurtsportcoaches kunnen ook wijkgericht worden ingezet);

inzet van Buurtsportcoaches-ss + scholarshippers (wijkgericht);

aanvullend: inzet van Buurtsportcoaches-os primair onderwijs op deze doelgroep, al de wijk daarom vraagt.

Betrokkenheid en commitment sportaanbieders en scholen essentieel De sportvereniging is aanvrager van een BSC-os. Dat betekent dat zij een grote rol hebben in het bepalen van de activiteiten van de BSC. Een BSC biedt veel kansen voor de sportaanbieder op het gebied van ledenwerving en het invullen van hun maatschappelijke rol. Maar dit is alleen succesvol als de aanbieder ook de vruchtbare grond biedt voor jeugd en jongeren die de stap zetten en lid willen worden. Dat vraagt commitment en inzet. Ook scholen zijn een essentiële partner. De school gaat schriftelijk commitment aan waarin wordt onderstreept dat de docent lichamelijk opvoeding nauw samenwerkt met de BSC en dat zij de leerlijn Sportief vermogen hebben opgenomen in hun schoolbeleid. Aan de werkgroep ‘Leerlijn sportief vermogen’ nemen ook de bredeschool-coördinatoren deel. Dat geldt voor de huidige drie pilotwijken (Zuid, Noordwest en Overvecht).

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

STEL JE VOOR… HET IS 18 MEI 2021.

AMIR EN ZIJN ZUSJE YASMIN VERTELLEN THUIS OVER HUN DAG

Amir komt net thuis, veel te laat voor het eten. Hij is de hele middag in het skatepark geweest met zijn vrienden. ‘Olaf heeft ons allemaal gave nieuwe tricks geleerd’ vertelt hij trots. Olaf is Buurtsportcoach en heeft een paar maanden geleden voor het eerst een skateboard clinic gegeven tijdens de gymles op de school van Amir. Daarna is Olaf nog een keer terugkomen om na school met een aantal jongens wat tricks te oefenen. Sindsdien is Amir helemaal om. Iedere woensdagmiddag gaat Amir nu met zijn vrienden naar het skatepark en één keer in de paar weken komt Olaf langs om ze nieuwe tricks te leren. Amir zijn ouders weten dat hij opkijkt tegen Olaf. ‘Olaf vertelde vandaag over een vereniging waar we meer skateboard lessen kunnen krijgen en misschien ook wel mee kunnen doen aan een wedstrijd. Hij heeft ons uitgenodigd een keer te gaan kijken en mee te doen. En Olaf wil graag dat jullie dan ook meekomen om te kijken’. De ouders van Amir zijn niet direct heel enthousiast maar zien wel ook wat het skateboarden betekent voor Amir. Nog los van het feit dat zijn schoolprestaties een stuk vooruit zijn gegaan. ‘Wij komen wel met je mee kijken Amir’ bevestigt zijn vader. Amir zijn moeder verlegt het gesprek naar Yasmin, het jongere zusje van Amir. ‘Hoe was jouw dag op school?’ vraagt ze.

“Iedere woensdagmiddag gaat Amir nu met zijn vrienden naar het skatepark en één keer in de paar weken komt Olaf langs om ze nieuwe tricks te leren.”

Yasmin vertelt dat de school vandaag een groep meiden bij elkaar heeft gehaald om ze kennis te laten maken met Yara. ‘Yara heeft allemaal leuke spellen met ons gedaan in de gymzaal. Het was fijn dat we alleen met meiden waren’ zegt Yasmin. ‘We hebben ook op leuke muziek gedanst. Volgende week komt Yara nog een keer terug maar dan nu na schooltijd. Mag ik dan wat langer daar blijven? Ook dan is het alleen voor meisjes.’ vertelt Yasmin aan haar ouders. Yasmin laat haar ouders een filmpje zien van Natalia. ‘Yara liet ons dit zien. Kijk, zij is echt heel goed. Zij heeft vorig jaar een prijs gewonnen omdat ze heel goed kan dansen. Ze heeft op Youtube allemaal filmpjes staan. Ik wil ook wel zo leren dansen.’ geeft Yasmin aan. De ouders van Amir en Yasmin zijn verrast door hun kinderen en deze wil om te skateboarden en dansen. Maar ze zien ook hoe gelukkig hun kinderen ervan worden. En daar gaat het ze om.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Kwetsbare groepen De tweede doelgroep waar we vanuit sportstimulering expliciet aandacht aan geven zijn de kwetsbare Utrechters. Hierin onderscheiden we drie doelgroepen: Utrechters met gezondheidsproblemen, Utrechters met een lage SES en ouderen. Sport en bewegen kan een belangrijke positieve impact hebben op het leven van al deze Utrechters maar vaak ervaren juist deze groepen forse drempels. Wij vinden het onze verantwoordelijkheid deze drempels weg te nemen om deze groep in beweging te krijgen. Sport en bewegen is voor deze doelgroep soms een doel op zich maar meestal een middel om bij te dragen aan andere aspecten in hun leven. Een aantal voorbeelden van de kracht van sport voor deze kwetsbare groepen:

• • • • •

Vergroten van de lichamelijke én geestelijke gezondheid Opbouwen van zelfvertrouwen Verhogen van de zelfredzaamheid en het vermogen tot zelfregie Aangaan van en omgaan met sociale contacten Tegengaan van eenzaamheid

Eerst de basis op orde In het bereiken van deze doelgroepen is onze wijkgerichte aanpak in samenwerking met onze partners, zoals eerder uitgelicht in dit hoofdstuk, de kern. Wij zijn er voor alle kwetsbare Utrechters en vinden dat iedereen die wil sporten en bewegen hier ook de mogelijkheid voor moet hebben. Echter is het nog niet voor iedereen haalbaar om de stap naar sport en beweegaanbod te zetten. We richten onze aandacht dan ook in afstemming met onze wijkpartners op de groep kwetsbare Utrechters die (weer) de basis in hun leven op orde hebben en er daardoor klaar voor is de stap naar sport en bewegen te zetten. De kans op een structurele gedragsverandering gericht op een gezonde(re) leefstijl is aanmerkelijk groter wanneer Utrechters intrinsiek zijn gemotiveerd. Voor deze groep kunnen we de meeste impact maken en daarmee is onze inzet optimaal benut.

Beweeg- en vitaliteitsmakelaars Bewegen is een belangrijk onderdeel van het verbeteren van deze gezondheid. Er zijn echter meer aspecten die belangrijk zijn om tot een gezondere leefstijl te komen. Ook de thema’s (op)voeding en ontspanning spelen hierbij een rol. Naast beweegmakelaars kennen we daarom ook vitaliteitsmakelaars. Zij nemen in hun aanpak, naast bewegen, ook deze andere gezondheidsthema’s mee. Ook de komende periode zetten wij gericht beweeg- en vitaliteitsmakelaars in, in Zuid, Zuidwest, Overvecht en Noordwest, specifiek voor Jeugd & Gezin en voor Volwassenen. Zij gaan in gesprek met Utrechters, voeden hun intrinsieke motivatie en bouwen voort op de invalshoeken aangedragen door de mensen zelf. De beweeg- en vitaliteitsmakelaars spelen een belangrijke rol in het lokale netwerk met de sociale partners en sportaanbieders, zoals eerder dit hoofdstuk uiteengezet.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Sport doet meer Kwetsbare Utrechters wonen relatief veel in krachtwijken en aandachtsbuurten. In deze wijken blijft de sporten beweegparticipatie veelal achter. We zien dat er in de wijk veel aanbieders zijn van laagdrempelige sporten beweegvormen, specifiek gericht op deze kwetsbare groepen. Ze sluiten goed aan bij de vraag, of nog latente vraag, maar zijn veelal klein van omvang en daarmee fragile: de éénpitters en kleine zelfstandigen zoals benoemd in hoofdstuk 01 Sportinfrastructuur. Het is onze rol en uitdaging de sporten beweegparticipatie in deze wijken te verhogen waarbij onze toegevoegde waarde ligt in het verduurzamen van het aanbod. Dat doen we door slimme verbindingen te leggen tussen de diverse sociale partners, de éénpitters en kleine zelfstandigen en de wat meer robuuste sportaanbieders (sportverenigingen en anders georganiseerde aanbieders). Utrecht heeft gelukkig verschillende sportaanbieders die zich op deze manier in willen zetten binnen het ‘Sport doet meer’ programma. ‘Sport doet meer’ gaat verder. We zien het als een breed gedragen programma, waarbij ambities van sportclubs en vragen uit de wijken en van bewoners samen komen, om zo een maatschappelijke bijdrage te kunnen leveren. Voor verenigingen ligt het accent van ‘Sport doet meer’ op die nevenschikkende maatschappelijke doelen. Daarnaast helpen we in het kader van Sport doet meer Utrechters die een steuntje in de rug nodig hebben te gaan bewegen of letterlijk een helpende hand nodig hebben, met de Beweegmaatjes. En we hebben de ambitie ‘Sport doet meer’ uit te breiden met meer activiteiten en meer mogelijkheden. Denk daarbij aan concepten als ‘bewegen naar werk’, ‘bewegen op recept’ en activiteiten voor vluchtelingen. Hier zien wij ook een groot potentieel in samenwerking met het Utrechtse bedrijfsleven en de inzet van hun social return.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

STEL JE VOOR… HET IS 18 MEI 2020.

MAGDA PRAAT BIJ MET

HAAR HUISARTS

Magda komt met een glimlach bij de huisarts binnen lopen. Ze begint al snel te vertellen over haar nieuwe baan. ‘Ik ben sinds vorige maand begonnen met een nieuwe baan bij de gemeente. En het gaat ontzettend goed’. Magda is vijf jaar geleden, in de crisis, werkloos geraakt. Het is toen langzaam bergafwaarts gegaan met haar en ze is diep in de schulden terecht gekomen. De huisarts heeft toen het 4D model gebruikt om de situatie van Magda goed in kaart te brengen. Op het moment dat Madga daar klaar voor was heeft de huisarts haar verwezen naar het beweegmaatjes programma van Sport Utrecht. ‘Ik heb mijn diabetes ook goed onder controle’ geeft Magda aan. ‘Ik ga nog steeds één keer in de week wandelen met Vera’. Vera is Magda haar beweegmaatje. Al twee jaar lang lopen ze wekelijks een rondje door het park. ‘Vera heeft me nu ook voorgesteld aan een groep andere dames. Daar loop ik nu ook al een tijdje mee. Dat is ook erg leuk’.

“Natuurlijk zien wij haar ook liever bij een sportvereniging maar dat past helaas niet iedereen.”

De huisarts bespreekt de casus van Magda de volgende dag in het buurtteam. Samen evalueren ze het proces om er lering uit te trekken voor andere Utrechters die helaas in eenzelfde situatie zitten. ‘Het is goed dat Magda eerst is geholpen haar financiën op orde te krijgen’ geeft de beweegmakelaar aan. ‘We zien vaker dat iemand pas open staat voor sport en bewegen als de basis levensbehoeften enigszins ingevuld zijn. En Magda is een goed voorbeeld van iemand die vervolgens grote stappen heeft gezet. De huisarts bevestigt dat door het bewegen ook haar zelfvertrouwen is toegenomen. Het buurtteam vindt het jammer dat Magda geen lid is geworden van een sportvereniging maar de beweegmakelaar geeft aan dat het er om gaat dat iemand structureel beweegt en dat haar loopgroepje hier goed invulling aan geeft. ‘Natuurlijk zien wij haar ook liever bij een sportvereniging maar dat past helaas niet iedereen, dan moeten we dat ook niet forceren en dit is een zeer goed alternatief’ geeft de beweegmakelaar aan.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Utrechters met een beperking Utrecht telt ongeveer 30.000 mensen met een beperking. Mensen die slecht zien of horen, mensen met een chronische ziekte en mensen met een verstandelijke beperking. Sport Utrecht staat voor de opgave sportmogelijkheden voor inwoners met een beperking te vergroten en beter aan te laten sluiten op de vraag. Daarvoor vervullen wij trekkersrol in het netwerk Sport of Maat. In Sport op Maat werken diverse partijen, waaronder de gemeente Utrecht, samen. In 2017 heeft Sport op Maat een nieuw ambitiedocument opgesteld en is de samenwerking geborgd. In dit netwerk is veel kennis opgebouwd die we de komende tijd optimaal willen benutten in de realisatie van de gezamenlijk bepaalde ambities. Sport Utrecht is coördinator van dit netwerk, brengt initiatieven op gang en blijft, in samenwerking met de sportaanbieders, werken aan het verbeteren en verruimen van passend sporten beweegaanbod. Met als doel de sportparticipatie van Utrechters met een beperking te verhogen. Daarnaast zijn wij spreekbuis van de sportaanbieders, zoals Only Friends. We jagen niet alleen de ontwikkeling van aanbod aan, het is ook onze verantwoordelijkheid dit aanbod zo goed en duidelijk mogelijk zichtbaar te maken. Sportstad-Utrecht.nl is hierin een belangrijk kanaal. De portal heeft een aparte zoekfunctie voor aangepast sporten en aangezien ook mensen buiten de stad hier willen sporten, wordt dit aanbod ook realtime getoond op landelijke portal Uniek Sporten. Tot slot begeleiden wij Utrechters bij het vinden van een sportvorm die past bij hun mogelijkheden (fysiek, emotioneel, vervoer, tijden, financiën). Dit doen we met onze buurtsportcoaches aangepast sporten. Zij zijn de persoonlijke begeleider en schakelen met de verenigingsadviseurs en beweegmakelaars en de sportaanbieders om het best passende aanbod te vinden of mogelijk te maken.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

“Onze buurtsportcoaches aangepast sporten zijn de persoonlijke begeleider en schakelen met de verenigingsadviseurs en beweegmakelaars en de sportaanbieders om het best passende aanbod te vinden of mogelijk te maken.”

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

STEL JE VOOR… HET IS 1 FEBRUARI 2019.

PIET EN ELS VERTELLEN

OVER PIET ZIJN ERVARINGEN MET AANGEPAST SPORTEN

Piet is 42 jaar en heeft een psychische aandoening en een lichamelijke beperking. Drie jaar geleden heeft Piet op eigen houtje contact opgenomen met de buurtsportcoach aangepast sporten van Sport Utrecht. Piet vertelde de consulent dat hij geïsoleerd leeft en weinig contacten heeft, mede door zijn psychische beperking. Els, buurtsportcoach aangepast sporten bij Sport Utrecht vertelt over Piet: ‘Piet durfde niet zelfstandig naar een sportclub te stappen. Hij zocht een veilige plek om te sporten en we hebben hem hier mee geholpen. Piet vindt het fijn dat Els meerdere sporten met hem geprobeerd heeft. ‘Fitness paste me niet. Dat was te moeilijk voor me. Maar zwemmen vind ik nog steeds heel leuk’. Els is bij de zwemvereniging terecht gekomen via de verenigingsadviseur. ‘Zij wisten dat deze vereniging hier wel voor open stond en hebben ons in contact gebracht. Het was een goede match’.

“Piet geeft aan dat sporten en bewegen hem meer fitheid heeft opgeleverd, minder fysieke klachten, maar vooral dat sport hem heeft ondersteund in structuur geven aan zijn week en in het krijgen van contacten.”

Samen met de zwemtrainer heeft de buurtsportcoach de groep voorbereid op de komst van Piet in verband met zijn beperkingen. ‘Piet is toen gestart met één keer per week zwemmen, waarbij zijn tics steeds minder werden, omdat hij zich veilig en vertrouwd voelde. Hij is langzamerhand uitgebreid naar twee keer per week zwemmen, en kreeg contacten met mede-zwemmers. Na twee jaar is hij nog steeds twee keer in de week aan het trainen. Helaas is het zwembad niet bij hem in de wijk, daar was geen geschikt aanbod. Daar hebben we verenigingsadviseurs goed inzicht in. Maar gelukkig kan hij hier wel relatief makkelijk komen.’ Els heeft Piet op een gegeven moment in het begeleidingstraject ook gekoppeld aan een fietsmaatje. ‘Ik fiets nu één keer per drie weken met Bas en dat bevalt me heel goed’ geeft Piet aan. Bas is een beweegmaatje en is al jaren beschikbaar om met Utrechters met een beperking op de fiets te stappen. Els en Piet hebben regelmatig contact. ‘Piet geeft aan dat sporten en bewegen hem meer fitheid heeft opgeleverd, minder fysieke klachten, maar vooral dat sport hem heeft ondersteund in structuur geven aan zijn week en in het krijgen van contacten. En Piet is echt opgenomen in de zwemvereniging. Dat is waar we het voor doen’ zegt Els, terecht met trots.

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Concrete activiteiten in beeld: bewezen succesvol en nieuw Bewezen succesvol Algemeen

● ● ● ● ● ● ● ●

Beweeg- en vitaliteitsmakelaars Wijkanalyse: kwantitatief en kwalitatief Buurtsportcoaches Wijksportbijeenkomsten In gesprek met groepen / buurtbewoners over sport en bewegen Opzetten en ondersteunen van sporten beweegaanbod Organiseren van kennismakingsactiviteiten sport en bewegen voor Utrechters Fittesten

Jeugd en jongeren

● ● ● ●

Buurtsportclub Viertrapsmodel Schoolsporttoernooien Multisport programma

Kwetsbare groepen

● ● ●

Beweegmaatjes Diabeteschallenge Sport doet meer

Utrechters met een beperking

● ● ●

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

Sport op maat Beweegmaatjes Sport doet meer

Nieuw! Algemeen

● ● ●

Beweegmakelaars ook aanspreekpunt voor sportaanbieders op de thema’s ‘Sportstimulering’ en ‘Sport doet meer’ Kennis en ervaringen meer delen over de wijken heen Verduurzamen aanbod door éénpitters en kleine zelfstandigen te koppelen aan sportaanbieders

Jeugd en jongeren

● ● ● ●

Trainen van trainers op pedagogische kwaliteiten: positief coachen Meer inzet van BSC-os op pleintjes Meer inzet van BSC-os in zowel PO als VO. Als er meer vraag blijkt te zijn naar aanbod voor jongeren dan moeten ook BSC’s in PO hiervoor ingezet kunnen worden (doen wat nodig is) Attributenfonds

Kwetsbare groepen

● ●

Uitbreiden ‘Sport doet meer’ met programma’s als ‘Bewegen naar werk’ en ‘bewegen op recept’. Samenwerking met bedrijfsleven op het gebied van social return. Utrechters met een beperking

Utrechters met een beperking

●

Foto: Robbert van Vliet

Buurtsportcoach aangepast sporten ondersteunt zowel sportverenigingen als anders georganiseerde sportaanbieders

SPORT- EN BEWEEGSTIMULERING

TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING Topsport verbindt. Heel Utrecht is trots op onze topsporters en talenten en we lopen massaal uit om de topsportevenementen in de stad te bezoeken. Schouder aan schouder zien we onze sporthelden live in actie. Dat inspireert, verbroedert en activeert onszelf tot sporten en bewegen. Wij zijn ervan overtuigd dat iedere Utrechter een talent heeft. Er is niets mooiers dan je talent te ontdekken en de ruimte te krijgen deze tot volle bloei te laten komen. Wij leveren een belangrijke bijdrage hieraan. Wij omarmen het sporttalent, wij creĂŤren een optimaal topsportklimaat - met een centrale rol voor de topsportverenigingen - ĂŠn ondersteunen het sporttalent om het maximale uit zichzelf te halen. En daarmee zijn zij weer een inspiratiebron voor velen.

TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING

KERNTAKEN Sport Utrecht heeft drie kerntaken op het gebied van topsport en talentontwikkeling. Deze kerntaken worden in dit hoofdstuk uiteengezet. 1

Ondersteunen van topsporters en talenten op alle niet-sporttechnische aspecten.

Optimaliseren van de topsportinfrastructuur in Utrecht: topsportverenigingen, RTC’s en NTC.

Zichtbaar maken en verbinden topsport en talent.

Belangrijk neventaak is het verbinden van topsport aan breedtesport en sportstimulering om Utrechters te activeren. Wij voeren deze taken uit als onderdeel van onze organisatie en profileren ons in het veld als Topsport Utrecht. Daarmee zijn we goed herkenbaar voor onze partners.

Ondersteunen van talenten en topsporters op alle niet-sporttechnische aspecten Wij zijn al jaren hét aanspreekpunt en creëren een optimaal topsportklimaat waarin topsporters en talenten unieke prestaties kunnen leveren. Daarbij ligt de toegevoegde waarde niet in het sporttechnische deel maar in alles er omheen. Wij ondersteunen op het gebied van lifestyle- en studiecoaching, combinatie met school en/of werk, voeding, huisvesting etc. Dit gebeurt voornamelijk programma gestuurd via de verenigingen, Regionale Talent Centra (RTC) en Nationale Topsport Centra (NTC). Belangrijke partners komen uit het sterke onderwijs- en faciliteitennetwerk.

Tevens is Sport Utrecht strategisch manager van het NTC Waterpolo (gericht op het positionering van het NTC en het optimaliseren van het programma met andere CTO’s en NTC’s). Sport Utrecht verricht ook de lifestyle- en studiecoaching (voor de A-selectie en de Jongoranje (S-1) selectie). De Nederlandse waterpolo dames selectie draait een fulltime programma in Utrecht en Zeist. We hebben de ambitie voorloper te zijn op het gebied van talentherkenning en talentontwikkeling. We innoveren en willen Utrecht als proeftuin voor landelijke initiatieven gebruiken.

Wij zijn het expertisecentrum op het gebied van topsport en talentontwikkeling voor de stad, de U10 gemeenten en de provincie Utrecht. We zijn al vele jaren succesvol in het vervullen van deze rol, maar door de omvang van taken hebben we keuzes moeten maken in de mate van ondersteuning. De focus ligt de laatste jaren op de sporters met een officiële topsportstatus (IT, NT, Belofte, A en selectie status) van o.a. RTC’s, NTC’s en Utrechtse verenigingen.

Sport Utrecht streeft ernaar alle sportorganisaties zoals topsportverenigingen, RTC’s en NTC’s actief en proactief te ondersteunen. Daartoe staat ons een aantal vaste inhoudelijke producten/diensten ter beschikking, waarmee we deze organisaties effectief en efficiënt kunnen helpen, individueel en in groepsverband. Dit vertaalt zich onder andere in:

Omdat zowel sporters als verenigingen daarom vragen, hebben we de wens en ambitie meer Utrechts talent zonder de officiële topsportstatus te ondersteunen. Dit gaan we realiseren in nauwe samenwerking met het Utrecht Talent Center.

Optimaliseren van de topsportinfrastructuur in Utrecht

• • • • •

Ondersteuning op maat voor alle sportorganisaties met topsportambities. Tooling voor talentidentificatie, zoals een volgsysteem. Kaderopleidingen voor talentherkenning/ontwikkeling Train de trainer trajecten voor lifestylecoaching Uitgebreid topsportnetwerk voor kennisdeling

Om talent te ontwikkelen is een goede topsportinfrastructuur essentieel. Dit betekent dat Sport Utrecht de Utrechtse topsportverenigingen, RTC’s en NTC’s ondersteunt met onder andere het topsportbeleid en -organisatie. Ook behartigen we hun belangen in de stad en in het land. Als Regionale Topsport Organisatie geven we wij invulling aan het beleid op gebied van topsport en talentontwikkeling van NOC*NSF en implementeren we de landelijke leerlijnen op regionaal gebied. Deze intensieve samenwerking is al jaren van belang.

De VSU is al jarenlang een uitstekende partner van NOC*NSF en nu ook High Performance Partner van TeamNL. Henk van de Wetering ( NOC*NSF)

TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING

Het Utrecht Talent Center: de ontbrekende schakel in het ecosysteem van de Utrechtse sport Het Utrecht Talent Center is een samenwerkingsverband van een groeiend aantal Utrechtse verenigingen met topsportambities die zich ten doel stellen Utrechts sporttalent beter te willen faciliteren op weg naar de top. Juist ook talenten die nog geen status van NOC*NSF hebben. Het Utrecht Talent Center is voortgekomen uit Topsportcorridor-Oost en is een initiatief van een aantal bloeiende Utrechtse verenigingen (Hellas Utrecht, VV Utrecht en Top Judo Utrecht, Kampong en UZSC). De geambieerde rol van het UTC is drieledig: 1

Talenten die (nog) geen topsport of talentstatus hebben, ondersteunen met niet-sportspecifieke zaken, om zich binnen de stad Utrecht maximaal te ontplooien.

Verenigingen die deze talenten onder hun hoede hebben, versterken in het ontwikkelen en identificeren van talenten.

Ontlasten van verenigingen op boven-sport niveau door samenwerking met Sport Utrecht en waarin partners participeren als onderwijs- en huisvestingsorganisaties, lifestylecoaches, (para)medici en zo mogelijk commerciële partners met een hart voor talent.

UTC ziet talentontwikkeling als een onmisbare schakel in het ecosysteem van de sport. In die visie start talentontwikkeling in de wijk en bij sportverenigingen. Het begint met toeleiding naar een vereniging. Naast familie (ouders, broers en zussen) helpen docenten lichamelijke opvoeding en buurtsportcoaches kinderen bij maken van hun sportkeuze. Vervolgens spelen sportclubs een essentiële rol in de begeleiding jonge sporters: zij helpen hun talent te ontdekken en bieden hen een veilige en uitdagende omgeving om zich te ontwikkelen. Niet alleen in de vaardigheid van hun sport, maar ook sociaal en intellectueel. Clubs met een jeugdopleiding en met competente trainers helpen zo talenten vooruit. En die talenten zijn ook weer een bron van inspiratie voor veelal jongere clubgenoten. Om de sprong naar topsport te maken is een tussenstap gewenst: talenten (die nog geen officiële status hebben van NOC*NSF) hebben daartoe individuele begeleiding nodig. Die begeleiding spitst zich toe op het stellen van doelen en het aanleren van discipline en reflectie. Maar het gaat ook om ondersteuning bij het vinden van huisvesting, vervoerskwesties, het combineren van school en sport (duale carrière) en mentale ontwikkeling.

De echte toptalenten maken de grote stap naar de topsport en verwerven de status en bijbehorende rechten van NOC*NSF. Maar deze spoeling is dun: 9 van de 10 talenten bereikt de topsport niet. Dat lijkt verspilling, maar het tegenovergestelde is waar, want talenten die de top niet bereiken, blijken vaak van grote waarde voor de regio en stad waar zij hun talent konden ontwikkelen. De issues genoemd bij de tussenstap zijn vaak te groot voor de verenigingen zelf en juist daarvoor zet het UTC zich in. Door een klimaat te scheppen waarin alle talenten (met nadruk ook die sporterts die de (inter) nationale top niet bereiken) een vol en vitaal sportleven kunnen leiden, en als Utrechtse burger daarna weer kunnen bijdragen aan de stad. Het UTC ziet zich als een beweging, een dynamische ontwikkeling, waarbij ook het aantal Utrechtse verenigingen dat wil aanhaken, groeiende is. Sport Utrecht / VSU is al vanaf het begin nauw betrokken bij het UTC. Met ondersteuning van de initiatiefnemers op strategisch en juridisch vlak helpt de VSU het initiatief levensvatbaar te worden. Sport Utrecht zet deze lijn graag door en werkt samen met UTC aan de gedeelde ambities. Zoals eerder aangegeven, biedt het UTC Sport Utrecht de mogelijkheid om zich meer in te zetten voor talenten die nog geen status hebben. Omgekeerd heeft het UTC belang bij de kennis en kunde, als ook de verbindende rol van de Sport Utrecht bij de thema’s huisvesting, lifestyle-coaching, duale carrière (netwerk met onderwijsinstellingen) en competentieontwikkeling van trainers en begeleiders. Zo willen we gezamenlijk werken aan het realiseren van de optimale omgeving om talenten tot bloei te laten komen en bieden we topsportverenigingen ondersteuning bij het scouten en begeleiden van talent. Daarmee willen we ook een inspirerend voorbeeld zijn voor andere regio’s.

Krachten van de verenigingen in UTC ● ● ●

TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING

(T)huis van Utrechts sporttalent Bundeling van expertise en kennis om talenten te ontdekken en tot ontwikkeling (met nadruk op het sporttechnische deel) te brengen, waardoor ze elkaar versterken Groot potentieel aan topsportfaciliteiten en infrastructuur (bijv. Maarschalkerweerd)

Krachten van Sport Utrecht ● ● ● ● ●

Facilitator, dienstverlener en kenniscentrum op het gebied van talentontwikkeling Expertise en netwerk in landelijke en regionale ontwikkelingen Gebruik van kennis en kunde bij huisvesting, en duale carrière Coach de coachtrajecten voor lifestyle en studiecoaching Netwerk onderwijsinstellingen

Jan van Veen, Elliott Thijssen en Sam van Ling “Trekkers van het UTC-initiatief 2017/2018” Foto: Ankie Hogewind

TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING

Zichtbaar maken en verbinden topsport en talentontwikkeling Topsport heeft een positieve uitstraling op de stad en topsporters en talenten zijn een bron van inspiratie voor veel Utrechters. We zetten onze topsporters en talenten in de spotlight en jaarlijks in het zonnetje met de Utrechtse Sportprijs. Ook houden we alle prestaties bij en publiceren deze in onze media. Ook (topsport)sportevenementen hebben een belangrijke rol in het zichtbaar maken van topsport. Zie hoofdstuk 04 Promotie van sport en bewegen voor meer informatie.

Tevens zijn, in samenwerking met sportclubs en gemeente, breedtesportevenementen als side-events, gekoppeld aan topsportevenementen. Hier zijn goede resultaten mee behaald. In Sport Utrecht zien we kansen ook directer kwetsbare groepen hierbij te betrekken, in samenwerking met de partners in de wijken. Daar ligt een grote kans en we willen dit per evenement in samenspraak met de organisator en de gemeente, bepalen, want de inzet is tijdrovend.

Topsport kan Utrechters ook activeren tot sporten en bewegen. De afgelopen jaren hebben we hier sterk op ingezet door het succesvolle project â&#x20AC;&#x2DC;Toppers bij jou op schoolâ&#x20AC;&#x2122;. Topsporters en talenten geven een clinic en presentatie op voornamelijk basisscholen over het belang en plezier van sporten.

TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING

Foto: Sonja Klopper

We positioneren ons als sportstad van talent en talentontwikkeling Utrecht is de stad van en voor talent en talentontwikkeling. Dat bewijzen we met topsportprestaties. We kiezen er dan ook voor Utrecht stevig te positioneren als sportstad van talent en talentontwikkeling. We nemen deze positie expliciet in binnen het speelveld aan steden, overheid, bonden en NOC*NSF en onderscheiden onszelf hiermee van de andere grote steden.

Erkende talenten

284

Belofte

Deze scherpe positionering resulteert in een aantal duidelijk taken en ambities voor de toekomst:

• • • •

• •

•

We mede ontwikkelen en faciliteren het Utrecht Talent Center en voeren concrete diensten uit.

Nationaal Talent

Internationaal Talent

We hebben de ambitie nog meer sterke RTC’s in Utrecht te ontwikkelen. We profileren ons als een proeftuin (voor landelijke initiatieven) op het gebied van talentherkenning en talentontwikkeling. Vanuit het perspectief van sportstimulering leveren we een bijdrage aan topsportevenementen in de stad (zie hoofdstuk 04). Dat doen we vooral met side events en activatieprogramma’s. We hebben de ambitie voornamelijk op de jeugd gerichte topsportevenementen naar de stad te halen en dragen daar actief aan bij. We zetten talent letterlijk en figuurlijk in de spotlight in de stad. Utrechtse talenten zijn helden en krijgen een podium hun verhaal te delen en andere Utrechters te inspireren.

Statushouders

We verbinden topsport en breedtesport nog meer met elkaar door o.a. het project toppers bij jou op school’.

High Potential

A-status

Selectie status

We werken nauw samen met Utrecht Marketing en andere (commerciële) partners om met sport een grotere rol te kunnen spelen in de totale uitstraling van de stad. We versterken de inhoud, faciliteiten en positie van het NTC Waterpolo, het NHC en NTC paralympisch zwemmen.

Focus op talent als doel én als middel Het is onze overtuiging dat top- en breedtesport elkaar kunnen en moeten versterken. Maar deze verbinding blijkt in praktijk niet altijd even wezenlijk en eenvoudig te realiseren. Wij geloven dat talent de schakel is tussen top- en breedtesport waardoor we deze werelden dichter bij elkaar kunnen brengen. Talenten zijn vaak nog beter bereikbaar dan al gearriveerde sporters en hebben meer de gelegenheid in Utrecht van betekenis te kunnen zijn. Met als doel dat de breedtesport meer profiteert van de aantrekkingskracht van topsport.

TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING

Top- en breedtesport zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Er zijn een aantal belangrijke connecties waar optimaal gebruik van wordt gemaakt zoals;

•

De maatschappelijke waarde van topsport gebruiken om Utrechters in beweging te brengen, voornamelijk ook de kwetsbare groepen in de stad (zichtbaarheid, rolmodellen, etc.). Verenigingsondersteuning voor top- en breedtesportverenigingen betreft deels vergelijkbare thema’s zoals financiën / sponsoring en vrijwilligersbeleid. Hierin is de grens tussen top- en breedtesport ook niet zwart-wit.

“Het programma Toppers bij jou op school, inspireert kinderen tot sporten en bewegen.”

Concrete activiteiten in beeld: bewezen succesvol en nieuw Bewezen succesvol ● Lifestyle- en studiecoaching ● Ondersteuning RTC’s en NTC Waterpolo en Nationaal hockeycentrum ● Ondersteuning topsportverenigingen ● Sterk onderwijs- en faciliteitennetwerk ● Topsportnetwerk/platform ● Project ‘toppers bij jou op school’ Nieuw! ● Utrecht Talent Center ● Tooling voor talentidentificatie ● Kaderopleidingen voor talentherkenning/ontwikkeling ● Betrekken sportstimulering (en partners in de wijk) in side-events bij topsportevenementen

TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING

Utrechts talent schansspringen: Max Teeling

TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING

STEL JE VOOR… HET IS 28 JUNI 2020. JUDOKA

DAAN DE JONG KIJKT TERUG

Daan de Jong staat op het op het punt zich te kwalificeren voor de Olympische Spelen in Parijs later dat jaar. Over tien minuten stapt hij de mat op voor zijn kwartfinale partij. Hij moet de halve finale halen van het Olympisch kwalificatietoernooi en dan plaatst hij zich voor de Spelen. Daan heeft zich de afgelopen jaren in Utrecht ontpopt tot Nederlands grootste judotalent. “Ik heb in Utrecht altijd de juiste begeleiding gehad. Daardoor heb ik door kunnen zetten, ook op de momenten dat ik het niet meer zo zag zitten”. Daan is één van de eerste talenten die ondersteuning heeft ontvangen vanuit het Utrecht Talent Center (UTC). “Ik had nog geen topsportstatus waardoor ik nog geen ondersteuning kreeg vanuit NOC*NSF. Het UTC heeft mij toen al wel opgenomen. Sport Utrecht is altijd mijn aanspreekpunt geweest. Niet zozeer sporttechnisch, dat deed ik met de vereniging en later met de bond, maar wel voor alles er omheen.” Sport Utrecht heeft vooral met Daan gewerkt aan het vinden van de juiste balans, zowel mentaal als in combinatie met zijn opleiding.

“Ik had nog geen topsportstatus waardoor ik nog geen ondersteuning kreeg vanuit NOC*NSF. Het UTC heeft mij toen al wel opgenomen. Sport Utrecht is altijd mijn aanspreekpunt geweest. Niet zozeer sporttechnisch, dat deed ik met de vereniging enlater met de bond, maar wel voor alles er omheen.”

Absoluut hoogtepunt, voor Daan en Sport Utrecht waren de jeugd Olympische spelen in Utrecht afgelopen jaar. “Samen hebben we er een sportief, maatschappelijk en economisch positief feest van gemaakt. Daar ben ik erg trots op”, zegt Marieke van Sport Utrecht. Sport Utrecht heeft, samen met de gemeente en andere partners in Utrecht er hard voor gewerkt om dit evenement naar de stad te halen. ‘Ik ben blij dat we internationaal ook gezien en geroemd worden om onze focus op en aanpak voor talent. Dit evenement paste ons daarom erg goed’. Voor Daan was dit toernooi zijn doorbraak; zijn eerste grote titel. Daan heeft nu de echte top bereikt en traint tegenwoordig vooral op Papendal maar hij komt vaak terug naar zijn Utrecht. “Ik vind het ook leuk me in te zetten voor de stad. Zo ga ik zo nu en dan met Buurtsportcoaches naar scholen om judoles te geven”. Enige waar Daan van baalt is dat hij maar één keer de talentprijs Utrecht heeft gewonnen. “Tja, het is eigenlijk mooi om te zien dat er zoveel talent is in Utrecht. Maar natuurlijk win ik liever”.

TOPSPORT EN TALENTONTWIKKELING

PROMOTIE VAN SPORT Sportpromotie leidt in onze visie idealiter altijd tot een verhoogde sporten beweegparticipatie. Direct door Utrechters te informeren en activeren, en indirect over de as van beleving. Want sport is beleving. Dat is de kracht van sport. Daarom is sportpromotie essentieel in alles wat we doen. Iedere activiteit, ieder evenement, al het aanbod; het succes valt of staat bij de juiste promotie ervan. Sportpromotie zit dan ook door de haarvaten van Sport Utrecht.

Sportpromotie draait om het bieden van de juiste content, voor de juiste doelgroep, via het juiste kanaal, op het juiste moment. Er bestaat niet ĂŠĂŠn Utrechter. Dat maakt dat sportpromotie voor ons een fijnmazige activiteit is met altijd de te bereiken doelgroep als startpunt.

Sportpromotie

Beleving

PROMOTIE VAN SPORT

Participatie

Sportpromotie is een essentieel onderdeel binnen al onze kerntaken Sportpromotie is niet in één kerntaak te vangen. Sportpromotie is onderdeel van alle kerntaken. Voor alles wat we doen geldt dat we pas succesvol zijn als we de doelgroep bereikt hebben. Maar we benoemen sportpromotie ook als aparte kerntaak. Dit betreft de promotie van sport en bewegen in het algemeen.

We hebben, binnen deze kerntaak, de verantwoordelijkheid Utrechters te inspireren, informeren en activeren. Sport Utrecht vormt hét loket voor sportverenigingen, sportaanbieders, talenten, sporters, organisatoren van evenementen, bewoners met een sport- of beweegvraag en partners in de stad.

Sport- en beweeginfrastructuur

Promotie van Sport Utrecht activiteiten op het gebied van verenigingsondersteuning en het ondersteunen van verenigingen op communicatie vraagstukken

Sport- en beweegstimulering

Promotie van doelgroep gerichte sportstimuleringsactiviteiten met communicatie naar specifieke doelgroepen en stakeholders in de keten (bijvoorbeeld beweegmaatjes)

Topsport en talentontwikkeling

Promotie van topsport, topsporters, talenten en topsportevenementen: het vertellen van verhalen en in beeld brengen van prestaties. (bijvoorbeeld Sportprijs Utrecht)

Promotie van sport en bewegen

Promotie van sportaanbod en evenementen in het algemeen: Informeren, Inspireren, en activeren van Utrechters

Belangenbehartiging

Promotie / communicatie om boodschappen en/of wensen van sportaanbieders goed over de bühne te brengen bij de belangrijke stakeholders.

Foto: Bart Weerdenburg

PROMOTIE VAN SPORT

KERNTAKEN

Informeren

Inspireren

Activeren

We informeren Utrechters door goed en duidelijk overzicht te bieden van alle sporten beweegmogelijkheden in de stad. Sportstad-Utrecht is hiervoor dĂŠ portal. Hierin nemen we alle sportaanbieders en sportfaciliteiten in de openbare ruimte mee. Doelstelling is dat Utrechters snel en eenvoudig de informatie kunnen vinden die ze zoeken. We gebruiken daarom, naast Sportstad-Utrecht, verschillende media en kanalen, passend bij verschillende doelgroepen binnen Utrecht.

We inspireren Utrechters (sporters en niet-sporters) onder andere door topsporters en talenten in de spotlight te zetten en hun successen te vieren. We brengen ook sportverhalen in beeld en laten zien wat sport voor mensen kan betekenen (van tellen naar vertellen). We benutten evenementen in de stad om sport zichtbaar te maken en Utrechters een bijzondere beleving te bieden.

We activeren Utrechters in beweging te komen door hen hiervoor mogelijkheden te bieden en drempels te verlagen. We jagen side-events bij (inter) nationale topsportevenementen aan om bredere economische en maatschappelijke effecten voor de stad te realiseren. We maken slim gebruik van landelijke initiatieven als de AH Sportactie en de Nationale Sportweek om Utrechters actief kennis te laten maken met sport.

PROMOTIE VAN SPORT

Foto: AnkieHogewind

Sportstad-Utrecht.nl Sportstad-Utrecht is dé portal voor alle sporten beweegmogelijkheden in de stad. Ideaal voor sportzoekers en -aanbieders maar ook een waardevolle ‘tool’ voor professionals in sportstimulering. De site is volwassen geworden en biedt een uitstekende gebruikerservaring. In maart 2018 wordt een forse update doorgevoerd, waarin een groot deel van de feedback die we sinds de lancering in 2016 hebben verzameld is verwerkt. Vanaf het voorjaar van 2018 focussen we op het vergroten van naamsbekendheid en bezoekersaantallen.

Onze overige doelstellingen:

•

• •

•Van 90% van het Utrechtse sportaanbod in onze database naar volledige dekking. Ook moeten er meer kennismakingsaanbod en acties beschikbaar worden. •Gerichter bereiken van specifieke groepen Utrechters (aansluitend bij onze focusdoelgroepen zoals benoemd in hoofdstuk 02 Sportstimulering) met behulp van marketing automation (data en technologie). Van een onesize-fits-all website naar een gepersonaliseerd platform. •De site beter toepasbaar maken voor onze sociale partners zodat zij hem effectief kunnen benutten in doorverwijzingen direct naar sportaanbieders. •Aantrekken van partners uit het bedrijfsleven om ook verder te kunnen investeren in de ontwikkeling en promotie van het platform.

PROMOTIE VAN SPORT

Evenementen Wij stimuleren de organisatie van sportevenementen in de stad. Sportevenementen zijn namelijk dé kans om zowel sportbeleving te realiseren als om de sporten beweegparticipatie te verhogen. We onderscheiden verschillende type evenementen, waarbij onze rol ook anders is.

•

Vaste Utrechtse sportevenementen: we (mede-)organiseren zelf een aantal jaarlijkse evenementen en dat blijven we ook doen. Dit zijn de evenementen in het hart van de Utrechtse sportpromotie. Het valt daarom onder onze verantwoordelijkheid deze evenementen te organiseren. Denk daarbij aan de Sportprijs en de schoolsporttoernooien. Breedtesportevenementen: wij stimuleren de realisatie van evenementen en ondersteunen organiserende partijen waar nodig, voornamelijk in de opstartfase. Topsportevenementen: Het is onze rol de Utrechtse sportaanbieders te betrekken bij topsportevenementen om de maatschappelijke impact te vergroten. Wij enthousiasmeren en faciliteren de verenigingen én anders georganiseerde aanbieders mee te doen met side-events en side-events zelf te organiseren.

Desgewenst kunnen we bij grote projecten wel een organiserende rol pakken maar dit valt buiten de primaire opdracht van Sport Utrecht.

“Sportevenementen zijn namelijk dé kans om zowel sportbeleving te realiseren als om de sporten beweegparticipatie te verhogen.”

PROMOTIE VAN SPORT

Foto: Geert Lommers

Concrete activiteiten in beeld: bewezen succesvol en nieuwrd Bewezen succesvol ● Sportprijs Utrecht ● Aanjagen side-events bij (inter)nationale topsportevenementen ● Stimuleren en ondersteunen breedtesportevenement-initiatieven ● Partnerships evenementenorganisatoren ● Sportpromotie via het Sportjournaal, Sportstad-Utrecht, nieuwsbrieven en ●

sociale media

Samenwerking met Sportkrant Utrecht: promotie van de krant en leveren van content

Nieuw! ● Toepassing marketing automation en social marketing in sportpromotie

PROMOTIE VAN SPORT

STEL JE VOOR… HET IS 28 JUNI 2020.

MARIA EN BEATE

HEBBEN MEE GEDAAN AAN EEN TENNISEVENEMENT

Afgelopen week vonden de vijfde Utrechtse Tennis Kampioenschappen (UTK) plaats. In 2016 is dit initiatief ontstaan vanuit het sportnetwerk tennis in de stad. Sport Utrecht heeft dit initiatief vanaf het begint actief gesteund en ondersteund. Na twee jaar moest het evenement op eigen benen staan en dat is meer dan gelukt. Deze editie was bijzonder omdat de Utrechtse Tennisverenigingen allemaal side-events hebben georganiseerd rondom jonge moeders. Simone, voorzitter van XXX legt uit ‘Jonge moeders bewegen te weinig. Ze hebben veelal andere prioriteiten. Maar we willen ze graag in beweging krijgen en we geloven dat tennis een sport is die bij deze doelgroep past. En de doelgroep past bij tennis waardoor de match met de UTK groot is en natuurlijk aanvoelde’. Sport Utrecht vond dit een mooi initiatief en heeft de organisatie geholpen deze doelgroep te bereiken. Maria en Beate, twee jonge moeders, waren twee van de in totaal 115 deelnemers. Maria raakte geïnteresseerd omdat ze advertenties op haar Facebook voorbij zag komen. ‘Sporten staat niet hoog op mijn prioriteitenlijstje. Ik besef me dat sporten belangrijk is en heb vorig jaar fitness geprobeerd maar dat is echt niets voor mij. Sinds dien heb ik het weer laten liggen. Maar dit trok mijn aandacht. Het was een sportevenement, eenmalig en dus laagdrempelig en precies gericht op mij: een jonge moeder. Ze hebben me goed gevonden’.

‘Jonge moeders bewegen te weinig. Ze hebben veelal andere prioriteiten. Maar we willen ze graag in beweging krijgen en we geloven dat tennis een sport is die bij deze doelgroep past. En de doelgroep past bij tennis waardoor de match met de UTK groot is en natuurlijk aanvoelde’

Beate heeft op een hele andere manier gehoord van het evenement. Zij is net verhuisd naar Utrecht. In haar oude woonplaats was ze actief lid van de tennisvereniging en ze wilde het tennis in Utrecht weer graag oppakken. ‘Ik kwam heel snel terecht op Sportstad-Utrecht.nl. Daar vond ik alles wat ik zocht: een duidelijk overzicht van de tennisverenigingen en het aanbod. En daar zag ik ook de aankondiging van de Utrechtse Tennis Kampioenschappen en dit evenement voor jonge moeders. Echt iets voor mij!’ Yvonne en Ruben van Sport Utrecht evalueren het succes van het jonge moeders evenement. ‘We zijn in staat geweest de doelgroep heel goed en direct te bereiken met onze promotie van het evenement. Geen grootschalige campagnes maar, zonder teveel effort, heel gericht via die media en die kanalen waar de doelgroep, in dit geval de jonge moeder, komt. Uiteraard hebben we het evenement ook aandacht gegeven op Sportstad-Utrecht.nl maar dan ook specifiek gericht op deze doelgroep’. Het evenement is gepromoot vanuit Sport Utrecht maar ook alle tennisverenigingen zijn hier actief mee aan de slag gegaan. ‘We hebben één workshop gegeven aan de verenigingen waarin we hebben laten wat deze doelgroep beweegt en hoe je ze het beste kunt bereiken. Het is mooi om te zien hoe verenigingen hiermee aan de gang zijn gegaan’. Maria en Beate hebben al een tennisafspraak voor volgende week gemaakt en ze hebben direct een baan gereserveerd via Sportstad-Utrecht.nl.

PROMOTIE VAN SPORT

BELANGENBEHARTIGING Wij behartigen de belangen van de Utrechtse sport en sporters, in de breedst mogelijke zin: sportverenigingen, anders-georganiseerde sport en waar mogelijk individuele sporters. Doel is zoveel mogelijk Utrechters duurzaam en bij voorkeur in georganiseerd verband in beweging te krijgen. Dat is ons belang. Belangenbehartiging zit in ons DNA. Ooit was het ons bestaansrecht. Al onze medewerkers denken en handelen continu vanuit het belang van de sport en de sporters. Maar we spreken echter pas â&#x20AC;&#x2DC;officieelâ&#x20AC;&#x2122; van belangenbehartiging als er een derde partij bij betrokken is. Dan wel omdat er een conflict is (reactieve belangenbehartiging), dan wel omdat we invloed willen uitoefenen op beleidsontwikkeling (proactieve belangenbehartiging).

BELANGENBEHARTIGING

KERNACTIVITEITEN Als belangenbehartiger komt Sport Utrecht op voor de wensen en behoeften van alle type sportaanbieders in het Utrechtse sportlandschap: de verenigingen (breedte- en topsport), anders georganiseerde aanbieders, éénpitters en kleine zelfstandigen. Daarnaast behartigen we de belangen van individuele Utrechtse sporters: zowel de talenten en topsporters als de breedtesporters (daar waar het gaat om sport en bewegen in de openbare ruimte). In uitzonderlijke gevallen (indien sprake is van maatschappelijke initiatieven) geldt dit ook voor commerciële aanbieders. Voor lokale politici is Sport Utrecht een belangrijke belangenbehartiger en spreekbuis van de georganiseerde sport. Onze activiteiten op het gebied van belangenbehartiging zijn strategisch, tactisch en operationeel van aard.

Sportverenigingen

Anders georganiseerde sporten beweegaanbieders

Éenpitters en kleine zelfstandigen

Zelf- en ongeorganiseerde sporters

Talenten en topsporters

Politieke lobby en de contacten met de Raad Proactief input leveren en meedenken in Utrechtse beleidsontwikkeling Proactief meedenken in gebieds(her)ontwikkeling Collectieve belangenbehartiging Individuele belangbehartiging bij problemen Bewoners en sportgroepen eerst naar het wijkbureau. Bij conflicten ondersteunen

Strategisch Tactisch Operationeel

BELANGENBEHARTIGING

Strategische belangenbehartiging Strategische belangenbehartiging betreft de voortdurende, stad brede lobby ten gunste van sport, de contacten met de gemeenteraad en het proactief meewerken aan beleidsontwikkeling binnen de gemeente, maar ook in de U10 en topsportnetwerken. Het Utrechts Sportakkoord is hier het meest recente voorbeeld van. We zijn in de nieuwe organisatie beter in staat om wensen, behoeften en ervaringen vanuit de wijken mee te nemen in stad brede discussies. Nieuw is dat we ons explicieter willen mengen in gebieds(her)ontwikkeling ten gunste van het creëren van voldoende en de juiste sporten beweegfaciliteiten (verenigingen, anders georganiseerd én de openbare ruimte). De stad groeit hard maar de sportinfrastructuur groeit niet automatisch mee. Daar zetten wij ons voor in. Daarnaast willen we in beleidsontwikkeling explicieter lobbyen voor de verbinding tussen sport en bewegen en andere sociale domeinen als zorg en werk. We kunnen hiervoor leren van steden als Rotterdam.

BELANGENBEHARTIGING

Tactische belangenbehartiging Tactische belangenbehartiging vindt plaats op specifieke grotere thema’s. Denk hierbij aan thema’s als tarieven, gebruiksvoorwaarden, accommodaties, wachtlijstenproblematiek, etc. Vaak behartigen we hier de belangen van het collectief aan georganiseerde (en, waar relevant, anders georganiseerde) sportaanbieders. Sport Utrecht treedt ook op als vertegenwoordiger van de georganiseerde sport in wijknetwerken en in andere verbanden waar sport een belang in heeft.

Operationele belangenbehartiging

Belangenbehartiging en partnership met de gemeente

Operationele belangenbehartiging vindt met name reactief plaats bij specifieke problemen en conflictsituaties tussen individuele sportaanbieders en in relatie tot de gemeente. Dit ontstaat meer ad hoc. Hierbij maken we expliciet dat we de belangen van sportaanbieders (dus verenigingen en anders georganiseerde aanbieders) altijd direct zullen behartigen. Bewoners- en sportgroepen kloppen momenteel meestal aan bij het wijkbureau. Waar relevant ondersteunen wij de bewoners bij het vinden van de juiste ingang bij het wijkbureau.

Wij zijn ons bewust van deze dubbelrol en realiseren ons dat in voorkomende gevallen sprake kan zijn van een spanningsveld. Goede omgang met deze situatie vraagt om heldere posities en open communicatie met de belanghebbenden en de gemeente. Daar past het besef bij dat de gemeente verantwoordelijk is voor de afweging van de verschillende belangen en dat wij staan voor de belangen van de sport.

Foto: Jacqueline Janssens

BELANGENBEHARTIGING

17 69

Belangenbehartiging door het bureau in samenwerking met de ambassadeurs van de Utrechtse sport Belangenbehartiging ligt zoveel mogelijk bij het bureau. Daar waar en wanneer gewenst schakelt het bureau ambassadeurs van de nieuwe organisatie in. Deze ambassadeurs vormen een pool van deskundigen met veel ervaring in de Utrechtse sport: huidige ereleden, ambassadeurs en adviseurs van de VSU, maar ook de RvTleden van de Stichting Harten voor Sport. Deze ambassadeurs zetten waar nodig en gewenst hun kennis en ervaring vrijwillig in. Zij kunnen te allen tijde dienen als vraagbaak en toetssteen.

BELANGENBEHARTIGING

Ambassadeurs van

Utrecht Sport Gerard Houterman

Marina van Huissteden

Jan Boessenkool

Adriaan van Assem

Gerlof Oudega

Karin Pannekoek

Marian ter Haar

Jan van Schaik

Jeroen de Groot

Cor Jansen

Elliott Thijssen

BELANGENBEHARTIGING

Concrete activiteiten in beeld: bewezen succesvol en nieuw Bewezen succesvol ● Onderhouden van alle contacten met de Raad en agenderen van issues ● ● ● ● ●

die voor de Utrechtse Sport relevant zijn, o.a. via Politiek Sport Café. Zo is recent nog het Utrechts Sportakkoord opgesteld. Gevraagd en ongevraagd adviseur B&W Proactief bijdragen aan beleidsontwikkeling

Behartigen van collectieve belangen op specifieke thema’s (zoals tarievenbeleid, wachtlijsten, sportparken, capaciteitsbehoeften 2018-2030 en accommodatieontwikkeling gekoppeld aan de groei van de stad) Ondersteunen van sportaanbieders waar nodig. Bijvoorbeeld bij conflictsituaties. Sluiten van convenanten, en onderhouden van netwerken, deelnemen aan overlegstructuren

Nieuw! ● Behartiging van de belangen van anders georganiseerde sport, naast verenigingen ● Proactief meedenken in gebieds(her)ontwikkeling en openbare ruimte ● ● ● ●

BELANGENBEHARTIGING

(bijvoorbeeld Zuilense Vecht)

Grotere zelfstandigheid van het bureau in de keuzes voor belangenbehartiging Adviseur Sport in de U10 Ondersteunen van verenigingen richting gemeente en andere stakeholders bij issues als fusies en financiën Opzetten en actief inzetten van poule van ambassadeurs van de Utrechtse sport ten behoeve van verenigingsondersteuning en belangenbehartiging

â&#x20AC;&#x153;Bedankt voor het voor het samenbrengen van de visies van de verschillende zwemverenigingen en de gemeente Utrecht tot een gezamenlijk inzet voor meer zwemwater.â&#x20AC;? Eelco Barendregt (voorzitter ZPC Watervlo)

BELANGENBEHARTIGING

STEL JE VOOR… HET IS 9 SEPTEMBER 2020. KHALID EN SHAMS

KIJKEN TERUG OP DE ONTWIKKELINGEN VAN OMNISPORTVERENIGING VECHTZOOM

“In onze visie was een sterke sportvereniging in Vechtzoom essentieel. We hebben daarom op alle mogelijke vlakken geholpen. Verenigingsondersteuning en belangenbehartiging gingen hierbij hand in hand”.

Khalid is sinds begin 2019 bestuursvoorzitter omnisportvereniging SV Vechtzoom. Daarvoor was hij al actief als jeugd coördinator voetbal. Khalid is van begin af aan betrokken geweest bij de oprichting van SV Vechtzoom en heeft meegemaakt hoe moeilijk het is geweest de mooie plannen die er lagen ook in praktijk te brengen. “De praktijk was een stuk weerbarstiger dan de theorie. De omnisportvereniging moest de bijenkorf zijn in de wijk waarin alles en iedereen samen kwam. Maar dat ging niet automatisch. De verschillen in de wijk zijn groot. Het heeft tijd en vooral veel energie gekost om de mensen bij elkaar te brengen” geeft Khalid aan. Sport Utrecht en daarvoor de VSU zijn vanaf het begin nauw betrokken. Shams van Sport Utrecht blikt terug. “In onze visie was een sterke sportvereniging in Vechtzoom essentieel. We hebben daarom op alle mogelijke vlakken geholpen. Verenigingsondersteuning en belangenbehartiging gingen hierbij hand in hand”. Khalid is vooral erg dankbaar voor de rol die Sport Utrecht heeft gespeeld naar de gemeente toe. “Sport Utrecht weet precies wat er speelt in de wijk en heeft de kracht van sport in andere wijken gezien. Zij hebben ons geholpen bij het opstellen van de visie en de gesprekken hierover met de gemeente en met het aanvragen van subsidies. Maar ze stonden ook aan onze kant in discussies over bijvoorbeeld het beheer van de kantine en de financiën”. Het uitvoeren van de plannen is niet makkelijk geweest. Diversiteit bleek een belangrijk thema. De diversiteit in de wijk vroeg om diversiteit in aanbod maar ook in diversiteit in vrijwilligers. Khalid geeft aan dat daar een grote stap in is gezet met de realisatie van de hockeyvelden. “Dat is een risicovolle investering geweest. Samen met Sport Utrecht hebben we de gemeente ervan kunnen overtuigen dat het belangrijk was dat deze velden er kwamen”. Shams duidt het belang van vrijwilligers in het huidige succes van SV Vechtzoom. “Omdat we een meer divers aanbod hebben gecreëerd hebben we ook andere mensen naar SV Vechtzoom getrokken. Deze mensen zijn, met succes, warm onthaald. Ook de buurtsportclub, waarin ook hard is gewerkt aan de ouderbetrokkenheid van de kinderen, heeft tot toestroom van sporters maar vooral ook van vrijwilligers geleid”. Shams prijst de rol van Khalid hierin. “Khalid is een sterke leider, een inspirerend persoon, een rolmodel voor velen. En dat had SV Vechtzoom nodig”. De velden en de kantine van SV Vechtzoom zijn momenteel goed gevuld en de sfeer is goed.

BELANGENBEHARTIGING

Vormgeving: AldanaDesign