R E N O V E R E N
Lentekriebels
B O U W E N
>>
D O S S I E R
BOUWSP
&
TTER
07 mei 2009
FOTO: XXXXXXXXXXXXXXXXXX
Het Nieuwsblad De Gentenaar De Standaard
Geef je huis een goede opfrisbeurt Profiteer nog snel van het verlaagd btw-tarief CommerciĂŤle bijlage, valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie.
>02
HAROL
LENTEKRIEBELS
Harol zonneschermen: de beste onder de zon Breekt het zweet je uit als je aan de zomer denkt? Dat is voor niets nodig. Met een Harol zonnescherm houd je het zonlicht en de temperatuur mooi onder controle. Zonneschermen geven je woning een persoonlijk tintje, en helpen je energie besparen: overdag zorgen ze voor verkoeling, waardoor je geen airco hoeft te kopen, en ’s nachts beperken ze warmteverliezen.
>> Zonneschermen brengen tijdens warme zomerdagen schaduw op je terras of balkon. Een kwalitatief zonnescherm houdt ook je interieur koel en langdurig mooi: het beschermt je overgordijnen, vloerbekleding en meubels tegen verkleuring. En op zonnige lenteavonden, wanneer het frisser wordt, houdt het de aangename temperatuur nog een tijdlang vast. Zo creëer je zowel binnen als buiten een temperatuur waarin het heerlijk vertoeven is.
De kleur bepaalt de sfeer en het comfort Het comfort en de sfeer van een zonwering zijn onlosmakelijk verbonden met de kleur van het doek. De kleur bepaalt eveneens de filtering van het licht, de mate van bescherming tegen ultraviolette straling en de hoeveelheid warmte die wordt doorgelaten. Wil je frisse blauwe of groene tinten die rust en koelte
uitstralen, of voel je meer voor warm geel of oranje? Aan jou de keuze. Weet wel dat zonneschermen met een lichte kleur meer licht en uv-stralen doorlaten dan donkerdere. Toch zijn deze zonneschermen nog altijd erg doeltreffend: ze filteren meer dan 90% van de uv-stralen. Dat komt overeen met het effect van zonnebrandolie factor 50. Naast de verschillende doekkleuren heb je bij Harol de keuze uit allerlei dessins, van unis (1 kleur) en klassieke strepen tot fantasiestrepen.
Op en top kwaliteit Harol gebruikt enkel zonweringdoeken van de beste kwaliteit, ze zijn erg duurzaam en bijzonder sterk. Bovendien zijn de doeken behandeld met een speciale waterdichte coating die vuil en vet afstoot, schimmel weert en rotvrij is. Daarnaast zijn ze uitgebreid getest op hun weerbestendigheid en kleurvastheid.
Gebruiksvriendelijk
Industrieterrein 1/3 I.Z. Webbekom 1025 - B-3290 Diest Gratis nummer: 0800 96 500 marketing@harol.be www.harol.be spotter/bouw
Zonneschermen kunnen op twee manieren worden uitgerold: ofwel handmatig, met behulp van een stang, ofwel met een elektrische motor. Neusje van de zalm inzake gebruiksgemak zijn zonneschermen met een elektrische motor die aan een domoticasysteem zijn gelinkt. Dan hoef je zelfs niet meer op een knop te drukken. Je bent niet thuis en de zon begint plots fel te schijnen? Geen nood, de zonnecellen geven de informatie meteen door en het zonnescherm wordt in een oogwenk uitgerold. Steekt er onverwacht een windvlaag op of voelt de regensensor nattigheid? Dan wordt het scherm onmiddellijk weer ingerold.
Nog meer soorten zonweringen Naast zonneschermen biedt Harol nog tal van an-
dere mogelijkheden waarmee je de zon kan buiten houden. Screens bieden een elegante oplossing voor vervelende lichtinval op uw TV-scherm of computer en ze belemmeren nauwelijks het uitzicht dankzij de transparantiegraad die u bovendien zelf bepaalt. Met uitvalschermen, dit zijn gevelzonweringen met een variabele uitvalshoek en doeklengte, bepaal je zelf hoeveel zon je binnenlaat én tegelijkertijd waait er een frisse lucht door je woning. Zin om het hele jaar rond van je veranda, wintertuin of terras te genieten? Hiervoor bestaan er speciale verandazonweringen en terrasoverkappingen. Een zonwering voor een veranda of wintertuin spaart je interieur van verkleuring, terwijl een terrasoverkapping ook bescherming biedt tegen lichte regenbuien. Voor elke situatie biedt Harol de gepaste zonwering. Laat de zomer maar snel komen!
BOUWSPOTTER
LENTEKRIEBELS
03<
Profiteer nog snel van het verlaagd btw-tarief
In haar relanceplan verlaagde de regering de btw op een schijf van 50.000 euro bij nieuwbouw en bij de aankoop van een nieuwe privéwoning. Ook voor het slopen en heropbouwen geldt dit jaar een btwvermindering van 6% in plaats van 21%. Let wel: deze btw-verlagingen zijn maar tijdelijk. In principe stijgt vanaf 1 januari 2010 het tarief opnieuw naar 21%. Wie minder btw wil betalen, moet dus snel zijn.
Verder in dit nummer P 02 Harol zonneschermen: de beste onder de zon Harol P 06 Grote kleidakpannen zijn duur- zaam en toch budgetvriendelijk Wienerberger P 07 Woonoase in de tuin Reynaers P 08 Lente(keuken)kriebels? Dovy
P 11 Wooncomfort begint bij een goed geïsoleerd dak Rockwool P 13 Verwarm je sanitair water met daglicht Bulex P 16 Creëer de perfecte douche Grohe P 17 Vijf misverstanden over inductie Atag P 19 Mazout is voordeliger dan je denkt Informazout
C O L O F O N Concept en realisatie: Spotter.be, Manou Van der Brempt Samenstelling en redactie: Violette Goethals Commercialisering: Spotter.be, Alexander Teetaert
De inhoud van de publireportages valt niet onder de verantwoordelijkheid van de krantenredacties en wordt aangereikt door de betrokken commerciële partners.
>04
BOUWSPOTTER
LENTEKRIEBELS
FOTO: WIENERBERGER
Door de tijdelijke btw-verlaging voor nieuwbouw kan je tot 7.500 euro besparen.
6% op een schijf van 50.000 euro bij nieuwbouw Wie een nieuwe woning bouwt, moet in principe 21% btw betalen op de werkuren van de aannemers en van de gebruikte materialen. Dit jaar wordt van die regel afgeweken. Van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2009 wordt voor een schijf van maximaal 50.000 euro (exclusief btw) het btw-tarief verlaagd naar 6 %. Dat hoeft niet de eerste schijf te zijn Wie in 2008 of eerder met een nieuwbouw is gestart, en al een deel van de werken heeft betaald, heeft nog recht op de btw-verlaging voor facturen van 2009. De tijdelijke btw-verlaging levert een besparing van maximaal 7.500 euro. Dat bedrag krijg je echter niet zomaar. Je moet strikt voldoen aan alle voorwaarden en formaliteiten, zoniet zal je achteraf 15 % extra moeten ophoesten. Voorwaarden: - De nieuwbouwwoning moet minstens 5 jaar lang hoofdzakelijk of uitsluitend je vaste gezinswoning zijn, en je moet er je domicilie hebben tot 31 december van het vijfde jaar volgend op het jaar van de eerste ingebruikneming. Wanneer je vroeger verhuist, dan moet je binnen de maand daarvan aangifte doen op het btw-controlekantoor en moet je het belastingvoordeel terugstorten. - Het verlaagde btw-tarief geldt enkel voor werken in onroerende staat die betrekking hebben op de ‘oprichting’ van een nieuwe woning, met inbegrip van het installeren van een centrale verwarming, enzovoort. - De werken moeten worden uitgevoerd en gefactureerd door een geregistreerde aannemer. Als je alle werken zelf doet, loop je het btw-voordeel dus mis. - Het tijdstip waarop de belasting opeisbaar wordt,
valt vóór de eerste ingebruikneming van het gebouw. - Vooraleer de btw opeisbaar wordt (dus vóór de facturatie of betaling van een voorschot), moet je bij het btw-kantoor een schriftelijke verklaring indienen. Die verklaring moet gebeuren met het formulier 121.1 dat verkrijgbaar is bij de btw-administratie. In die verklaring moet vermeld staan dat het gebouw dat wordt opgericht hetzij uitsluitend hetzij hoofdzakelijk bestemd is voor privéwoning en dat je daar gedomicilieerd zal zijn. De btw-admistratie moet op dit formulier een datum en een referentienummer aanbrengen. Vervolgens geef je aan de aannemer een kopie van deze verklaring.
De btw-verlaging is niet van toepassing bij: verblijven en woningen om ➠ tweede te verhuren die geen betrekking hebben op ➠ werken de eigenlijke woning, zoals tuinaanleg en het plaatsen van afsluitingen sauna’s, ➠ zwembaden, midget-golfbanen en tennisterreinen die zijn uitgevoerd aan een ➠ werken woning die eerst werd aangekocht met toepassing van 6% op een schijf van 50.000 euro.
6% btw op een schijf van 50.000 euro bij aankoop van een nieuwe privéwoning
De btw-verlaging voor een schijf van 50.000 euro (exclusief btw) kan je onder bepaalde voorwaarden ook krijgen bij de aankoop van een woning op plan, of van een nieuw, al gebouwd appartement. Voorwaarden: - De woning mag vóór 1 januari nog niet in gebruik zijn genomen. - De koper moet de woonst gedurende ten minste 5 jaar hoofdzakelijk of uitsluitend als privéwoonst aanwenden, en er zijn domicilie hebben tot 31 december van het vijfde jaar volgend op het jaar van de eerste ingebruikneming van de woning door de koper. - Alvorens de btw opeisbaar wordt (dus vóór de levering, facturatie of betaling van een voorschot) moet de verkoper bij het bevoegde btw-controlekantoor een verklaring indienen. Dat moet gebeuren met een speciaal daartoe bestemd formulier (Verklaring, levering van een woning, vestiging, overdracht, wederoverdracht van een zakelijk recht op een woning). In de verklaring moet de verkoper bevestigen dat het gebouw hoofdzakelijk zal worden aangewend als privéwoonst en dat de koper er zijn domicilie zal hebben. De koper moet de verklaring mee ondertekenen.
Slopen en heropbouwen tegen 6% btw wordt uitgebreid naar heel België
Sinds begin 2007 kan het verlaagde btw-tarief van 6% worden toegepast wanneer een oud gebouw volledig wordt afgebroken en vervangen wordt door
BOUWSPOTTER
LENTEKRIEBELS
05<
6% btw op renovatiewerken blijft tot 31 december 2010
FOTO: ENTRO
De btw-verlaging geldt ook voor de aankoop van een woning op plan
een nieuwe woning. De bedoeling van de maatregel was de bestrijding van de leegstand en de onbewoonbaarheid van oude stadswijken. In 2007 en 2008 kon dit tarief van 6% uitsluitend toegepast worden wanneer de woning gelegen was in een welbepaald stedelijk gebied: Aalst, Anderlecht, Antwerpen, Bergen, Brugge, Brussel, Charleroi, Dendermonde, Doornik, Elsene, Etterbeek, Genk, Gent, Hasselt, Kortrijk, La Louvière, Leuven, Luik, Mechelen, Moeskroen, Namen, Oostende, Roeselare, Schaarbeek, Seraing, Sint-Gillis, Sint-Jans-Molenbeek, Sint-Joost-ten-Node, Sint-Niklaas, Ukkel, Verviers en Vorst. Dit jaar breidt de regering de btw-verlaging uit naar het hele land. Ook deze maatregel geldt
uitsluitend tussen 1 januari en 31 december 2009. Vanaf 2010 geldt de regeling opnieuw enkel voor de 32 welbepaalde steden. Voorwaarden: De bouwheer moet bij het btw-kantoor van het ambtsgebied waarin het gebouw ligt, twee documenten indienen. Hij moet dat doen vooraleer de btw opeisbaar wordt. Het eerste document is een verklaring dat het gebouw dat hij na de sloop gaat optrekken uitsluitend of hoofdzakelijk zal worden gebruikt als privéwoning. Ook moet hij een afschrift indienen van de bouwvergunning voor de afbraak en heropbouw.
Het verlaagd btw-tarief van 6% voor renovatiewerken aan privéwoningen die ouder zijn dan vijf jaar wordt verlengd tot eind 2010. Zowel huurders als eigenaars komen in aanmerking. Wanneer je je huurwoning laat schilderen of behangen, hoef je dus maar 6 % btw te betalen. Voorwaarden: - De werken moeten slaan op de ‘omvorming, renovatie, rehabilitatie, verbetering, herstelling of het onderhoud’ van een deel of van de hele woning. Onder ‘omvormen’ wordt de verbouwing verstaan, evenals de uitbreiding van een gebouw door toevoeging van nieuwe vertrekken of het vergroten van bestaande vertrekken. Onder ‘verbeteringen, herstellingen en onderhoud’ vallen werken die bedoeld zijn om de woning in een goede staat te houden of te brengen. Werken aan veranda’s, serres en pergola’s vallen enkel onder het 6 %-tarief als zij aan de woning zijn vastgehecht. Het verlaagd btw-tarief geldt niet voor werken die geen betrekking hebben op de woning zelf, zoals werken aan de tuin, een tennisterrein of een zwembad. - De woning moet minstens vijf jaar oud zijn. Daarvoor wordt gekeken naar de datum van de eerste ingebruikname van de woning. - De werken moeten worden uitgevoerd en gefactureerd door een geregistreerde aannemer. - Het gebouw moet na de werkzaamheden hetzij uitsluitend hetzij hoofdzakelijk worden aangewend als privéwoonst. Hieronder vallen zowel een eengezinswoning als een tweede verblijf. - De verbouwing moet beperkt blijven. Bij uitbreiding moet de oppervlakte van het oude gedeelte groter blijven dan de helft van de totale oppervlakte van de woning na de uitbreiding. Is het nieuwe gedeelte groter dan 50%, dan is dit geen renovatie meer. - De opdrachtgever moet aan de aannemer een attest overmaken met daarin alle nodige inlichtingen over het privégebruik van het gebouw en over de datum van de eerste ingebruikneming. De gegevens van het attest moeten ook op de factuur vermeld worden.
Welke renovatiewerken krijgen 6 % btw? ➠ ➠
Plaatsing en onderhoud van centrale verwarming en airconditioning, inclusief de radiatoren, vloerverwarming, thermostaten… Levering en plaatsing van kachels, radiatoren en individuele convectoren die werken op hout, kolen, olie of gas, en zijn verbonden met de schoorsteenpijp en/of zijn aangesloten op leidingen voor de aanvoer van energie. Elektrische convectoren die je gewoon in het stopcontact steekt tellen niet mee.
➠
Plaatsing en aansluiting van sanitaire voorzieningen zoals wc’s, bad, lavabo of douche.
➠
Plaatsing van de elektrische installatie (met uitzondering van de verlichting en lampen).
➠ ➠
Installatie van het alarm, het brandalarm, de bel. Plaatsing van luiken, rolluiken en rolgordijnen aan de buitenzijde.
➠ ➠
Plaatsing van wand- of vloerbekleding.
➠ ➠ ➠
Binnen- en buitenschilderwerken.
Plaatsing van een nieuwe schouw of open haard. Installatie van een keuken met opbergkasten, gootsteen, afzuigkap... Inbouwtoestellen (zoals de oven, de koelkast of de vaatwas machine) tellen niet mee. Daarvoor geldt altijd het btw-tarief van 21%.
➠ ➠ ➠
Behangwerken. Vernieuwing van de voorgevel: bepleistering, nieuwe baksteen plaatsen, mos verwijderen, hervoegen, zandstralen. Bouwen van een veranda. Bouwen van een vaste garage. Onderhoud van schoorstenen, riolen en leidingen.
>06
WIENERBERGER
LENTEKRIEBELS
Grote kleidakpannen zijn duurzaam en toch budgetvriendelijk Bouwen of verbouwen is niet goedkoop. Gelukkig komen er nieuwe panmodellen op de markt die daarmee rekening houden. Grote kleidakpannen zijn niet alleen erg duurzaam, en dus niet vlug aan vervanging toe. Doordat ze sneller geplaatst kunnen worden, wordt je pannendak flink wat budgetvriendelijker.
>>
Plato tegelpan
Een dak is in hoge mate bepalend voor het uitzicht van je woning. Maar ook de prijs speelt mee. Zo’n tien jaar geleden waren betonpannen meer in trek dan nu. Dat kwam doordat ze -vooral dank zij hun groot formaat- goedkoper waren dan kleidakpannen. Intussen worden er ook kleidakpannen in grote formaten gemaakt.
Minder plaatsingskosten Op zich zijn grote pannen duurder dan kleine pannen, maar als je de plaatsingskosten en alle materiaalkosten meerekent valt de totaalprijs van een dak met grote dakpannen goedkoper uit dan een dak met kleine pannen. Hoe groter de dakpan, hoe minder panlatten de dakdekker moet gebruiken en hoe minder stuks dakpannen hij per vierkante meter moet plaatsen. Dat resulteert in een hogere plaatsingssnelheid en dus minder plaatsingskosten. De voordelen spelen vooral voor een dak met weinig onderbrekingen zoals dakkapellen, dakvlakramen, schoorstenen, zonnecollectoren, en verluchtingsroosters. Voor dergelijke onderbrekingen van het dakvlak zijn er specifieke hulpstukken nodig die de totaalprijs doen stijgen.
L15 pan matzwart
3 nieuwe modellen De Alegra 8 is de grootste van de drie nieuwe modellen. Van deze jumbogrote kleidakpannen zijn er amper 8,7 nodig om 1 m² te bedekken. Toch blijft het gewicht van één pan beperkt tot 4,2 kilo, waardoor een dakwerker ze nog gemakkelijk kan hanteren. De Alegra 8 is beschikbaar in zeven kleuren: diepzwart, koperbruin, natuurrood, platinagrijs, rood engobe, wijnrood edel engobe en zwart edel engobe. Bij de vormgeving van de pan werd er tevens voor gezorgd dat de pannen door middel van een speciaal ontwikkeld bevestigingssysteem aan elkaar verankerd kunnen worden, waardoor de stormvastheid van het dak vergroot. Het tweede model, Plato, past door zijn platte vorm prima in een hedendaagse architectuur waarbij de strakke lijnen van het dak doorgetrokken worden tot
Kapel ter Bede 86 - Kortrijk Tel. 056 249 638 info@koramic.com www.koramic.com Meer info in onze toonzalen te: Kortrijk, Kapel ter Bede 86 Londerzeel, Veurtstraat 135 Wanlin, Rue de la Briqueterie 28 spotter/bouw Alegra 8
op de gevel. Van deze tegelpan zijn er per m² maar 27 stuks nodig, terwijl er van de traditioneel formaat tegelpannen er 54 à 66 stuks in een m² gaan. De Plato tegelpan wordt aangeboden in natuurrood, blauw gesmoord en oud koper bezand. De L15 is een middelgrote kleidakpan met een regelbare latafstand. De pan heeft een diepe dubbele kopsluiting en diepe dubbele zijsluiting. De elegante harmonieuze wel verleent het dakvlak een elegant, licht golvend uitzicht. De veelzijdige en economische pan L15 is beschikbaar in natuurrood, matzwart, zwart edel engobe en koperbruin.
30 jaar waarborg op de vorstbestandheid
De grootformaat kleidakpannen hebben precies dezelfde technische eigenschappen als hun kleinere broertjes. Dankzij hun minimale vochtopname zijn ze optimaal waterdicht en vorstbestendig. De bijzondere poriënstructuur van de kleidakpannen zorgt ervoor dat bij regen en sneeuw een groot aantal van de poriën niet met water gevuld worden. Deze niet gevulde poriën vangen de druk op wanneer in de andere poriën het water bij vriesweer in ijs wordt omgezet, en bijgevolg de inhoud van de poriën toeneemt. Ijsvolume is namelijk 10 % groter dan watervolume. Doordat kleidakpannen bij vorst niet beschadigd kunnen worden, blijven de kwaliteiten en de weerstand onveranderd.
REYNAERS
LENTEKRIEBELS
07<
Woonoase in de tuin Een stijlvolle veranda is de gedroomde schakel tussen woning en tuin. In de lente brengt de veranda op een elegante manier de eerste zon en warmte in huis. Kortom een veranda biedt ons een uitgelezen zicht op de tuin, de natuur en het licht.
>> Net als een huis vereist een veranda het nodige denken creatief werk opdat deze naadloos aansluit op de stijl, sfeer en architectuur van de woning. De wetmatigheden van de architectuur zijn dus evenzeer van toepassing op een veranda als op een woning. Bij klassieke ontwerpen gaat de voorkeur veelal naar een symmetrische opbouw, terwijl anderen de voorkeur geven aan het doorbreken van de symmetrie en resoluut kiezen voor een persoonlijk eigentijds esthetisch ontwerp. Ongeacht de architectuur speelt de keuze van de bouwmaterialen een cruciale rol in de esthetische en bouwtechnische kwaliteiten van de veranda. De vele verandaprojecten van Reynaers bewijzen dat aluminium een uiterst geschikt materiaal is voor de constructie ervan. Vooreerst laten de bijzonder sterke profielen, die veel lichter zijn dan hout en sterker dan PVC, toe om elk mogelijk project te realiseren. Aluminium heeft een grote draagkracht en overbrugt met slanke profielen forse overspanningen. Zo wordt de beschikbare ruimte voor glas en dus licht gemaximaliseerd en kan de ontwerper alle richtingen uit om natuur en licht een vrij spel in de woning te geven.
Oude Liersebaan 266 2570 Duffel - België Tel: 015 308 810 - Fax: 015 308 880 www.reynaers.be - info@reynaers.be spotter/bouw
Op maat van elke smaak en behoefte De constructeurs van Reynaers Aluminium verzekeren vanaf ontwerp tot de eindrealisatie een vlekkeloos parcours in nauw overleg met de bouwheer. Met aluminium profielen heeft men keuze uit meer dan 300 kleuren in verschillende vormen, van klassiek tot hedendaags, die nooit overschilderd of gevernist moeten worden. Gelakt aluminium is bovendien erg onderhoudsvriendelijk omdat het niet elektrostatisch is en geen vuil of stof aantrekt. Omdat in aluminium geen spleten, barsten of schilfers voorkomen, kan zich geen vuil opstapelen op moeilijk bereikbare plaatsen. Eenmaal geplaatst, zijn onderhoudskosten beperkt tot een minimum.
Ruimtelijkheid en transparantie In de hedendaagse architectuur speelt licht een steeds belangrijker rol. Het versterkt het concept en de esthetiek van een woning. Een veranda maakt het mogelijk het licht maximaal integreren in de bestaande woning. Een veranda kan gecombineerd worden met daklicht via een plat- of zadeldak of een lichtstraat. Daklicht geeft overigens drie keer meer licht dan eenzelfde oppervlakte via ramen en brengt dus een zee van licht in de woning binnen. Hierdoor is het aangenamer vertoeven in de woning en wordt een ruimtelijker effect gerealiseerd.
veranda tegen indringend geluid en heeft ook een bijkomende winddichtende werking. Een goede isolatie vereist echter ook een perfecte ventilatie. Om te vermijden dat de veranda ontsiert wordt met lelijke verluchtingsroosters ontwikkelde Reynaers het unieke zelfregulerende ventilatiesysteem Ventalis. Deze is volledig geïntegreerd in het raamprofiel en is hierdoor nauwelijks zichtbaar is. De elementen openen of sluiten de luchtinlaat automatisch naarmate de windsterkte hoger of lager is. De instroom blijft bijgevolg constant. De ventilatieelementen zijn insectenwerend en regenbestendig. Of de veranda nu groot of klein is, een oranjerie, Engelse, klassieke, moderne, Victoriaanse veranda, pergola of overdekt terras, hij creëert altijd meer ruimte en brengt een maximum aan licht en natuur in de woning waardoor het natuurlijk het zicht op de tuin zoveel mogelijk vergroot. Zo vormt de veranda de perfecte woonoase die de brug maakt tussen woning en tuin en toelaat om het hele jaar door binnen maximaal van buiten te genieten, veilig afgeschermd van weer en wind.
Isolatie en innovatieve ventilatie De combinatie van hoog isolerende beglazing met de hoge isolatiewaardes van aluminium verzekeren een perfecte temperatuur in zomer en winter. Aluminium profielen kunnen verder uitgerust worden met een akoestische dichting. Deze isoleert de
Onzichtbaar ventileren met Ventalis
>08
DOVY
LENTEKRIEBELS
Lente(keuken)kriebels?
>>
Voel je ook de lente kriebelen? Misschien wil je dit jaar de keuken onder handen nemen. Let wel: een nieuwe keuken plaatsen is méér dan kasten stapelen en een werkblad leggen. Doe voor zowel de ontwikkeling van het concept als voor de uitvoering van het ontwerp altijd een beroep op vaklui. En volg deze tips.
1. Aan het plaatsen van nieuwe keukenmeubelen en –apparaten gaan heel wat werken vooraf. Al gauw moeten elektriciteit, aan- en afvoer van water verplaatst worden zodat er een elektricien, een loodgieter, en een vloerder gecontacteerd zullen moeten worden. Je maakt het jezelf veel gemakkelijker door te kiezen voor een keukenspecialist die alle werken, inclusief een eigentijds lichtplan, voor je opvolgt. Zo zullen de werken vlotter verlopen, en zal je van de werkzaamheden relatief weinig hinder ondervinden.
2. Gaat het om nieuwbouw of om een complete verandering van de keuken, dan doe je er goed aan de keukenspecialist zo vroeg mogelijk bij je plannen te betrekken. Bij het ontwerpen van een keuken in een bestaand pand of bij vervanging van een oude keuken, is het zinvol al in het eerste gesprek met je keukenadviseur een plattegrond mee te nemen waarop je de maten van de ruimte hebt aangeduid, evenals de plaats van de leidingen, stopcontacten, ramen, deuren en de radiatoren. 3. Uiteraard verwacht je voldoende opbergruimte. Logisch dat de keuken meer en meer maatwerk wordt.
www.dovy.be - info@dovy.be 051 26 04 10 spotter/bouw
4. Een sokkel vormt de fundering van je keuken: hij moet de kasten en werkbladen stevig op hun plaats houden. Plastic of metalen pootjes zijn niet sterk genoeg om een natuurstenen werkblad of zware keukentoestellen duurzaam te dragen. Een kwaliteitsvolle keuken heeft een stevige waterbestendige multiplex sokkel. 5. Laden zorgen voor het ultieme gemak. Wanneer je een lade opentrekt, krijg je een volledig overzicht zonder dat je je moet rekken of op je knieën gaan zit-
ten. Als de laden volledig uittrekbaar zijn, heb je een perfect zicht tot in het achterste donkere uithoekje. Zo voorkom je dat je brikken of blikken moet weggooien doordat ze te lang achteraan in de kast hebben gestaan. Laden bieden op meer opbergruimte. Doordat je van laden ook het achterste deel volledig kan benutten, kan je in een lade tot 55 % meer opbergen dan in een onderkast met legplanken.
6. Erg handig is een hoge voorraadkast met apart uittrekbare laden. In vergelijking met een apothekerskast (een hoge en smalle uittrekbare kast) biedt deze het voordeel dat je enkel de lade moet openen die je nodig hebt in plaats van het volledige gewicht van de kast te moeten uittrekken. Doordat elke lade apart uittrekbaar is, wordt de beschikbare opbergruimte daarenboven bijna verdubbeld. Een nieuwe vondst is een hoekkast met –inderdaad- eveneens volledig uittrekbare lades.
7. Om te voorkomen dat bij opentrekken alles omver valt, kunnen laden worden voorzien van verhoogde zijwanden en antislipmatten op de bodem. Voor een prima overzicht op de inhoud van de lade bestaan er indelingssystemen en accessoires die gemakkelijk in de lade geïntegreerd kunnen worden, zoals bestekbakken met flexibele dwarsstukjes, verstelbare verdelers waartussen je meel, conservenblikken en flessen overzichtelijk kan opbergen, en een dwarsreling die de deksels van potten netjes op hun plaats houdt.
BOUWSPOTTER
LENTEKRIEBELS
09<
Tips voor een goede opfrisbeurt
FOTO: Boss Paints
Schilder nooit in volle zon
A
lles in en om je huis vraagt enig onderhoud. De buitenkant controleer je best twee keer per jaar: één keer na het vallen van de bladeren, en één keer in het voorjaar. Eventuele problemen los je best onmiddellijk op. Wachten tot de schade zo groot is dat langer dralen niet meer kan, kan leiden tot aanzienlijke kosten.
Dakgoot en regenpijp weer bladvrij Bladeren en ander organisch vuil maken de correcte werking van dakgoten en regenpijpen onmogelijk. Dat kan leiden tot schimmelvorming en houtrot. De eerste symptomen van vuilophoping merk je als het hard regent: wanneer dan het water over de rand van de dakgoot loopt, wordt de goot ergens geblokkeerd. Met een schopje verwijder je eerst het grove vuil uit de goot. De laag slib die achterblijft krijg je weg met de tuinslang. Een zinken goot boen je vervolgens schoon met een harde, maar geen stalen borstel. Stukjes staaldraad die in de dakgoot achterblijven kunnen tengevolge van een elektrolytische werking tussen staal en zink gaatjes veroorzaken. Ook mos kan de normale afvoer van het water belemmeren. Voor goten gebruik je dezelfde antimosproducten als voor daken. Deze producten worden meestal verdund en vervolgens aangebracht met een verstuiver of tuingieter. Na 2 tot 3 dagen verwijder je de afgestorven mossen met een borstel. De regenpijp ontstop je met een ontstoppingsveer of een hogedrukreiniger. Controleer tijdens het reinigen meteen de bevestigingsbeugels van de dakgoot en de afvoerbuis. Te erg geroeste schroeven
FOTO: Derbigum
moeten worden vervangen. Om te beletten dat er nog bladeren in je dakgoot belanden, kan je ze beschermen met antibladnetten. Om de breedte van het net te bepalen, tel je 4 tot 6 mm bij de inwendige diameter van de goot. Op de afvoerpijp kan je een bolrooster plaatsen.
Zinken dakgoot herstellen Zinken dakgoten hebben snel last van zure regen. In het zink ontstaan dan zeer kleine gaatjes die langzaam maar zeker groter worden. Als je niet ingrijpt, wordt het onderliggende hout nat en kan het beginnen rotten. Na enige tijd kan ook de muur daaronder nat worden. Kleine gaten kan je herstellen met een stuk glas vezelmat en een vloeibaar polyesterhars met een bijhorende verharder. Borstel de dakgoot goed schoon, ontroest de plaats rond het gat, en verwijder alle loszittende deeltjes met behulp van een staalborstel. Ontvet de plek met een doek die je in white spirit drenkt. Knip de glasvezelmat zo dat hij ongeveer 4 cm rond het gat komt, meng het hars en de verharder, en strijk het mengsel met behulp van een kwast rond de rand van het gat. Leg dan de glasvezelmat over het gat, doordrenk de mat met hars, strijk eventuele blazen weg en laat goed drogen. Nadat de hars volledig is uitgehard, kan je de reparatie extra beschermen met een bitumineuze coating of zinkvernieuwer.
Een zinkvernieuwer verlengt de levensduur van een dakgoot
>10
BOUWSPOTTER
LENTEKRIEBELS
FOTO: Derbigum
Een blaas in een plat dak moet zo snel mogelijk worden hersteld
Zinken goot vernieuwen De levensduur van een zinken dakgoot die nog in vrij goede staat verkeert, kan je verlengen met een bitumineuze coating of een zogenaamde zinkvernieuwer. Wacht op een droge dag, verwijder alle bladeren, stof en vuil uit de goot, en reinig de goot met een stalen borstel zodat het metaal weer redelijk blank wordt. Let speciaal op de lasnaden. Het gemakkelijkst is de goot in te strijken met een bitumineuze coating. Breng die aan in twee lagen, met de vereiste droogtijd (zie daarvoor de gebruiksaanwijzing). Gebruik je een zinkvernieuwer, dan volstaat één laag. Meestal bestaat dit product uit twee componenten die je net voor het gebruik moet mengen. Giet het mengsel in de goot en strijk het uit met een oude of goedkope blokwitter: na afloop moet je hem toch weggooien. Draag handschoenen, want spatten krijg je niet gemakkelijk weg, en leg de laag voldoende dik.
Dak ontmossen Indien je last hebt van hoogtevrees, roep je voor het ontmossen van je dak het best de hulp in van een gespecialiseerde firma. Vraag een drietal offertes aan en vergelijk die grondig. De prijzen kunnen heel erg variëren. Ga je zelf aan de slag, begin dan met het aanbrengen van een antimosproduct. Je kan dit doen met een borstel, een rol of een verstuiver. Ga steeds systematisch te werk en breng voldoende product aan. Vaklui voorzien gemiddeld een deciliter tot een halve liter per vierkante meter. Laat het product voldoende lang inwerken (de juiste tijd wordt aangegeven op de gebruiksaanwijzing), en verwijder het
mos vervolgens ofwel met een harde borstel (geen staaldraadborstel) en een tuinslang, ofwel met een hogedrukreiniger. Let op: afspuiten doe je altijd van boven naar onder, met de dakhelling mee! In omgekeerde richting zou je de pannen losspuiten. Let ook goed op de druk van de hogedrukreiniger. Een te hoge druk kan de dakbedekking beschadigen. Nadat het dak droog is, kan je een product aanbrengen dat ervoor zorgt dat mosvorming zich minder snel voordoet. Als je dat aanbrengt volgens de regels van de kunst, blijft je dak zeker tien jaar schoon.
Een blaas in een plat dak Begin met de ondergrond goed te borstelen met een bezem. Bij mosvorming breng je een ontmossingsproduct aan. Laat het een tijdje inwerken volgens de voorschriften op de verpakking. Als de boord van het dak is afgewerkt met betonnen dekstenen, behandel je die mee met de ontmosser. Snijd met een cutter de blaas kruiselings open. Vouw de vier flappen naar buiten, en maak de binnenkant van de blaas goed droog door te deppen met een vod ofwel te verwarmen met een haardroger. Daarna smeer je met een plamuurmes zowel op de binnenkant van de flappen als op de ondergrond ruim voldoende bitumineuze reparatiemastiek. Gebruik hiervoor een plamuurmes of een oude verfborstel. Vervolgens druk je de flappen weer dicht, druk je ze stevig aan, en smeer je op de naden opnieuw een dikke laag reparatiepasta waarin je als wapening een elastisch vlies aanbrengt. Het vlies moet minstens 30 x 30 cm groot zijn, en rondom tot 15 cm buiten de blaas reiken. In plaats van met een elastisch vlies kan je de dichtgeplooide flappen ook verstevigen met een scheurvaste
polyester verstevigingsband. Knip een eerste band die iets langer is dan de naad van de herstelling en druk die in de natte reparatiemastiek. Kruiselings over deze eerste band breng je over de andere naad een tweede band aan, eveneens in de nog natte reparatiemastiek. Tot slot strijk je over de polyesterbanden nog een laagje reparatiemastiek uit.
Dekkend geschilderd schrijnwerk opfrissen
Ook al is je huis nog zo goed geschilderd, houd als regel aan dat dekkend geschilderd buitenschrijnwerk elk jaar gecontroleerd moet worden. Het plaatselijk bewerken van kleine foutjes maakt het mogelijk om de grote verfklus nog enige tijd uit te stellen. Controleer vooral de zuidwestkant van je woning. Regen in combinatie met zonnestralen is dubbel zo agressief voor verfwerk dan aan de noord- en oostkant. Schilder nooit in volle zon. Werk als het ware voor de zon uit. Als je in volle zon schildert krijgt de verf geen tijd om rustig te drogen. Reinig de ondergrond met een water-ammoniakoplossing (10%) en was na met schoon leidingwater. Herhaal dit zo nodig. Het reinigen van de ondergrond doe je altijd vooraleer je schuurt: anders schuur je het opliggend vuil in de schuurkrasjes en krijg je nadien problemen met de hechting van de verf. Schilder altijd eerst de moeilijk te bereiken en dieper liggende delen, vervolgens de horizontale delen en tot slot de verticale delen. Wees niet te zuinig met de verf, want een te dunne verflaag geeft onvoldoende bescherming.
vervolg pag. 12
ROCKWOOL
LENTEKRIEBELS
11<
Wooncomfort begint bij een goed geïsoleerd dak Tot voor enkele jaren mocht worden gebouwd zonder dwingende minimumeisen voor thermische en akoestische isolatie of voor brandveiligheid. Milieu en energiebesparing speelden toen nog geen rol. Tegenwoordig moeten nieuwbouw en vergunningsplichtige renovatie aan allerlei regels en voorschriften voldoen teneinde het energieverbruik te beperken. Wanneer daarenboven een woning wordt verkocht of verhuurd, moet uit het energieprestatiecertificaat blijken hoe energiezuinig of –onzuinig een woning wel is. Daarbij komt dat we steeds hogere comfortwensen hebben. Een renovatie is de kans bij uitstek om de isolatie op punt te stellen en het wooncomfort aanzienlijk te verbeteren.
Doorheen het dak kan tot 30% van de warmte verloren gaan. Begin daarom altijd met het dak te isoleren. Zo kan je de opgewekte warmte beter vasthouden, waardoor je minder moet stoken en minder CO2 uitstoot. Door het dak te isoleren, kan je bovendien een extra ruimte creëren die kan worden gebruikt als slaapkamer, of als hobby- of studeerruimte. Bovendien verhoog je je wooncomfort, want een goed geïsoleerde zolderruimte blijft langer warm in de winter en koel in de zomer. Gebruik je rotswol als isolatiemateriaal, dan heb je daarenboven minder last van geluidshinder en kan ook meteen de brandveiligheid worden aangepakt. Zowel voor thermische als voor akoestische isolatie gelden dezelfde regels: hoe dikker je isoleert, hoe beter. Maar niet alleen de soort en de dikte van het isolatiemateriaal zijn van belang. De isolatie moet oordeelkundig en correct worden geplaatst. Als de dekens of platen niet naadloos op elkaar aansluiten, en de
>> isolatieschil naden en kieren vertoont, vermindert de isolerende werking. Rotswolproducten zijn door hun structuur bij uitstek geschikt om kiervrij te isoleren. Door de wolstructuur grijpen de vezels als het ware in elkaar, waardoor rotswolproducten perfect aansluitend kunnen worden geplaatst, zowel onderling als tussen de kepers. Zo worden koudebruggen ter plekke van de naden voorkomen.
spotter/bouw
Drie mogelijkheden Voor de na-isolatie van daken bestaan er spijkerflensdekens en isolatieplaten in rotswol. Spijkerflensdekens (SpijkerFlensDekens 118 en 123) worden hoofdzakelijk gebruikt voor eenvoudige daken, met kepers op regelmatige afstanden (300, 450 of 600 mm). Een tweede mogelijkheid is na-isoleren met Rockflex 214. Deze plaat-op-rol is bedoeld voor elke keperafstand, tot een maximum keperafstand van hart-ophart 600 mm. Voor een dak met onregelmatige afstanden tussen de kepers zijn halfharde rotswolplaten (DeltaPlaat 212) het best geschikt. Deze platen zijn gemakkelijk en snel te verwerken, en ze laten alle mogelijke balkafstanden toe. De rotswolplaten zijn 800 mm lang en 500 mm breed en zijn diagonaal in twee driehoeken gesneden. De plaatbreedte maak je groter of kleiner door beide driehoeken over de diagonaal te verschui-
Nieuwe Isolatiepremiewijzer Klantendienst: Tel: 02 715 68 05 www.rockwool.be
ven. Leg de twee driehoekige plaathelften zodanig op de werkvloer dat ze enkele millimeter de netto afstand tussen de kepers overlappen. Doordat rotswol lichtjes samendrukbaar is, kunnen de platen achteraf goed tussen de kepers kunnen worden geklemd.
In België keren tal van (overheids)instanties premies uit om rationeel energieverbruik te stimuleren. Daaronder valt ook het isoleren van woningen. Om een overzicht te krijgen van de premies waarop je bij het (na)isoleren van je woning aanspraak kan krijgen, introduceert Rockwool de Isolatiepremiewijzer. Surf daarvoor naar www.rockwool.be.
- Onbeklede isolatieplaten worden altijd voorzien van een luchtdichte en dampremmende folie. Deze moet altijd aan de warme kant van het dak zitten, dus aan de woonzijde. In de luchtdichte en dampremmende folie mogen in geen geval gaten worden aangebracht voor elektrische leidingen, spotjes of ventilatieafvoeren. Hierdoor zou de dakconstructie inwendige condens kunnen ontwikkelen en kan schimmel ontstaan. - Wanneer er tussen de dakpannen en dakbeschot reeds een dampdichte of dampremmende folie zit, zoals plastic folie of bitumenpapier, vraag je altijd eerst advies aan een vakman. Het gevaar bestaat dat de dakconstructie zou worden opgesloten tussen twee dampremmende lagen, met een grote kans op vochtproblemen en een rottende dakconstructie. - Veel warmte gaat verloren via luchtlekken bij het onderdak, dakdoorvoeren en de aansluiting van het dak op de langsliggende muur. Het opvullen van openingen of aansluitingen kan gebeuren met restjes rotswol.
>12
BOUWSPOTTER
LENTEKRIEBELS
Een propere gevel Uitbloeiingen zijn witte zouten (natrium- /kaliumsulfaten) die gemakkelijk oplossen in water. Meestal verdwijnen ze dan ook vanzelf door uitspoeling door de regen. Op plaatsen waar de regen er niet aan kan, bijvoorbeeld door een oversteek, of als de uitbloeiingen zich niet aan de regenkant van de woning bevinden, bespuit ze je met een tuinslang onder gewone druk. Laat drogen, en borstel de kristallen weg met een halfharde borstel. Gebruik nooit een staalborstel. Afbrekende stukjes die in de baksteen blijven zitten, kunnen gaan roesten. Herhaal dit enkele keren. Hardnekkige uitbloeiingen verwijder je door het metselwerk af te wassen met een licht zure oplossing van chloorwaterstofzuur (zoutzuur) op 10% (dus één liter zuur en 9 liter water). Spoel goed af. Bescherm je huid en je ogen, en adem geen dampen in: dit is een gevaarlijk werkje. Algen en mossen sterven tijdens een zeer warme zomer of een strenge winter vanzelf af. Je kan ze zelf verwijderen door het metselwerk voor te bevochtigen, en het vervolgens met een borstel in te strijken met een oplossing van 50% bleekwater en 50% zuiver water. Laat 15 tot 30 minuten inwerken (de oplossing mag zeker niet opdrogen!), en spoel grondig na met zuiver water. In plaats van bleekwater kan je ook een speciaal algen- en mossenverdelgingsproduct gebruiken. Volg bij het aanbrengen van deze producten nauwkeurig de richtlijnen van de fabrikant.
Voegwerk vernieuwen Loskomend voegwerk kan verschillende oorzaken hebben. Een van de meest voorkomende is het bevriezen van water dat zich na een regenbui tussen de voeg en de eigenlijke metselmortel verzameld heeft. Daardoor gaat het water uitzetten, en wordt de mortelvoeg los geduwd. Als loskomend voegwerk niet tijdig wordt vernieuwd, kunnen aan de binnenzijde van de muur vochtproblemen ontstaan. De remedie bestaat erin de voegen voldoende uit te krabben en ze opnieuw te vullen met een geschikte voegmortel. Haal met een beitel en hamer of met een krabber de oude voegmortel weg tot ongeveer 15 mm diep. Voor grote oppervlakken gebruik je een haakse slijpmachine die voorzien is van speciaal hiervoor bedoelde schijven. Om de specie straks goed te laten hechten, moet minstens één zijde van de bakstenen volledig vrij zijn. Eveneens van belang is dat je diep genoeg krabt. Het is beter dat er een beetje nog goede specie meekomt dan dat je nog een beetje slechte specie laat zitten. Vervolgens maak je de voegen schoon met een harde borstel. Als slechts een klein deel van de muur opnieuw gevoegd moet worden, gebruik je een kleine zak kant-en-klaarmortel. Voor grotere vlakken is het goedkoper de bestanddelen apart te kopen en 1 deel cement te mengen met 3 à 4 delen fijn zand en water. Het mengsel moet bijna droog aanvoelen. Voeg je te veel water toe, dan zal het mengsel over de muur naar beneden lopen en vlekken veroorzaken. Als je de specie in een bol kneedt, mag er geen water meer uitlopen. Om te beletten dat de droge stenen het vocht uit de mortel zuigen, moet de muur goed vochtig zijn. Dat is vooral van belang bij sterk drogend weer (zon en wind). Voor het bevochtigen van de muur gebruik je zuiver water en een oude verfkwast of borstel. Een
FOTO: Boss Paints
Tijdens een warme zomer verdwijnen eventuele algen en mossen vanzelf
tuinslang is af te raden. De hoge druk zou het water tot achter de stenen kunnen persen. Trek rubber handschoenen aan, schep de mortel op een speciebord en houd het bord tegen de horizontale voeg, de zogenaamde lintvoeg. Met een lintvoeg spijker duw je de mortel in de voeg en werk je de voeg in model. De stootvoegen (waar de korte einden van de bakstenen tegen elkaar komen) verwerk je ‘vol’ door een bal mortel in de ene hand te nemen en met de andere hand deze mortel met een voegspijker in de voeg te werken. Na het voegen borstel je de muur na met een zachte borstel, om overtollige mortel te verwijderen.
voor de naastliggende rij pannen, leg de haak over de bovenkant van de pan en nagel de onderkant van de panhaak in de panlat. Kapotte pannen, evenals pannen met een minuscuul scheurtje in het oppervlak (ook aan de achterkant) en pannen waarvan schilfers loskomen, overleven over het algemeen de volgende winter niet. Neem een intacte pan mee naar de bouwmaterialenhandel zodat je de juiste soort en maat kan bepalen. Dat er tussen de nieuwe en oude pannen een klein kleurverschil is, is normaal. Na verloop van tijd trekt dat meestal wel bij.
Pannen vastzetten en vervangen Pannen die bij een windstoot beginnen klapperen, zet je vast met speciale panhaken. Verwijder daar-
BULEX
LENTEKRIEBELS
13<
Verwarm je sanitair water met daglicht In België geeft de zon voldoende licht voor ongeveer de helft van de energie die nodig is voor de aanmaak van sanitair warm water. Om in de winter bij te verwarmen, kan het systeem eenvoudig worden aangesloten op een condensatieketel. Bovendien krijg je voor een zonnecollector een financieel duwtje in de rug.
>> Een zonnesysteem bestaat uit één of meer zonnecollectoren, een pompsysteem, een voorraadvat met water en de nodige regelapparatuur. De collector ziet eruit als een groot dakraam. Achter het glas van de collector bevinden zich een koperen plaat en een koperen buizenstelsel waardoor water circuleert. Het water absorbeert het licht van de zon, wordt opgewarmd, en loopt naar een groot, geïsoleerd voorraadvat. Een warmtewisselaar zorgt ervoor dat een groot deel van de warmte wordt afgestaan aan het sanitaire water in het vat.
Voor elk dak Een zonnepaneel meet 2,7 m² en kan door zijn lichte gewicht (25 kilo) gemakkelijk zowel in het dak worden ingebouwd als bovenop het dak geplaatst. Mits het gebruik van een speciale dragende structuur kunnen zonnepanelen zelfs op een plat dak worden geplaatst. Het systeem haalt het hoogste rendement als de zonnepanelen volledig naar het zuiden zijn gericht, maar ook een opstelling naar het zuidwesten of zuidoosten geeft prima resultaten. De opbrengst is dan wel enkele procenten lager. De helling van het dak ligt het best tussen de 20° en de 60°.
Bergensesteenweg 1425 1070 Brussel Tel: 02 555 13 13 www.bulex.be info@bulex.be spotter/bouw
Ook bij bewolkt weer Met een zonneboiler heb je altijd warm water, zelfs bij lichte bewolking of mist. Ongeveer de helft van het jaar haalt het water een temperatuur van 40 tot 80°C. Wanneer er minder zonlicht is, zal de temperatuur zakken en moet het water worden naverwarmd, bijvoorbeeld door de bestaande verwarmingsketel of elektrische boiler. Maar zelfs inclusief de kosten van de naverwarming levert een zonneboiler ongeveer de helft van al het sanitaire warm water dat je wenst, volledig gratis.
Schakel een vakman in Het aantal zonnepanelen en de grootte van het voorraadvat hangen af van je warmwaterbehoefte. Daarvoor wordt rekening gehouden met het aantal personen in je gezin, het soort aftappunten (bad, douche of keukenkraan), het gewenste warmwatercomfort en de beoogde energiebesparing. Vooraleer je een keuze maakt, raadpleeg je daarom het best een vakman. Dat kan je architect zijn, of een verwarmingsspecialist. Deze vaklui zijn prima geplaatst om je specifieke situatie te evalueren en de meest geschikte en energiezuinige oplossing voor te stellen. Gaat het om een nieuwbouw, dan zullen ze ervoor zorgen dat de warmwaterproductie zo dicht mogelijk bij de aftapkranen gesitueerd is. Bij renovatie moeten het vermogen en de mogelijkheden van de bestaande installatie worden bekeken. Om een maximaal rendement te bekomen
van zowel het zonnesysteem als de verwarmingsketel, moet de installatie uiteraard vakkundig worden geplaatst en afgesteld.
Financieel duwtje in de rug
Voor de installatie van een zonneboiler krijg je een belastingvermindering van 40% van de investering met een maximum van 3.600 euro (inkomsten 2009, aanslagjaar 2010). Netbeheerder Eandis en sommige gemeentebesturen geven daar nog een premie bovenop. Meer informatie vind je op www.energiesparen.be.
>14
BOUWSPOTTER
LENTEKRIEBELS
Een interieur met lef E
en interieur met lef: dat is het minste wat van de inrichting van dit voormalig metaal verwerkend bedrijf kan worden gezegd. Al van de eerste seconde doet de mix van kunst, een uitgepuurd lijnenspel en gedurfde kleuren je naar adem happen. Ondanks - of misschien dankzij zijn ongewone jeugd - profileert Thierry Wille zich duidelijk als een gedreven en getalenteerde duizendpoot. Hij runt een bistro-restaurant, ontwerpt meubels en verlichtingsarmaturen, en neemt met evenveel begeestering interieurs onder handen. ‘Maar de ultieme kick, die heb ik nog niet gehad’, zegt hij.
‘Mijn kindertijd bracht ik door in tehuizen’, vertelt Thierry. ‘Toen ik zes was, plaatste men me in IBIS in Oostende. Dat was een school voor weeskinderen van vissers. Ik heb er 9 jaar gezeten. In die tijd heerste daar een dictatoriaal regime. Misschien verklaart dat voor een deel mijn gedrevenheid. Ik wil mezelf constant aan mezelf bewijzen: kan ik dat wel?’ Toen hij 15 was, stond hij er helemaal alleen voor. ‘Ik heb toen in Koksijde in bunkers gewoond. ’s Nachts ging ik flesjes sorteren, ’s ochtends werkte ik bij een visboer, en in de zomer onderhield ik tuinen. Gezien mijn minderjarigheid heeft een gemeenschappelijke kennis me in een begeleidingstehuis in Veurne laten plaatsen. Toen men me daar vroeg wat ik later graag zou doen, zei ik dat ik interieurs wilde inrichten. Mijn kamer zag er toen al heel apart uit. Ik heb ook de kamer van heel wat medegenoten ingericht. Het begeleidingstehuis bezorgde me een leercontract horeca voor drie jaar. Zo kwam ik terecht in de betere zaken in Koksijde: in de Huifkar, de Aquilon en Albertium. Mijn huidige vrouw vroeg me dikwijls om iets anders te doen, want ik was altijd weg als zij thuis was. Ik woonde toen in Veurne en had mijn huis zelf ingericht, met zelf ontworpen lampen en
van het schilder- en decoratiebedrijf Hollevoet uit Veurne, op bezoek. Als je wil werken en naar mij wil luisteren, dan kan ik je veel leren, zei hij. Ik heb direct ja gezegd, want ik deed dat heel graag, met kleuren spelen. Negen jaar heb ik voor hem gewerkt. Beetje bij beetje mocht ik kleuradvies beginnen geven, en na mijn uren begon mijn bijverdienste als decorateur dermate te boomen, dat ik part-time zelfstandig werd.’
Lamp als en voor kunst tafels. Vrienden vonden het geweldig, en vroegen of ik dat ook bij hen wilde doen.’ ‘Op een mooie dag kreeg ik Godfried Hollevoet,
‘Toen ik in de horeca werkte, droomde ik ervan een restaurant hebben. Toen ik 36 werd, en een beetje centen had, was die uitdaging er alweer: kan ik dat wel?’ In de Wollestraat in Brugge runt Thierry nu al
BOUWSPOTTER een goede zes jaar bistro-restaurant Arthie’s. ‘Qua pr voor mijn inrichtingen is dat schitterend. Veel mensen die in het restaurant komen, zijn onder de indruk.’ De ultieme kick heeft hij naar eigen zeggen nog niet gehad. Maar misschien brengt Arthiessimo hem die wel. Het idee achter deze verlichtingsarmatuur, die over enkele weken door Delta Light wordt gecommercialiseerd, is even eenvoudig als ingenieus. ‘Weet je wat opvalt als mensen hun huis inrichten of verbouwen? Ze wilden altijd maar muren slopen’, zegt Thierry. ‘Met als eindresultaat dat ze, wanneer ze iets willen ophangen, beseffen dat er maar weinig muren meer zijn. Daarom ontwierp ik een lamp van 1,80 m hoog met een kap van 60 bij 60 cm. Een ontwerp dat heel puur en zuiver is, en nooit verveelt. Het leuke is dat de lamp zowel binnen als buiten kan worden gebruikt, en dat ze kan bekoren als armatuur en als kunstvoorwerp.’ Thierry vond vijf Brugse kunstenaars bereid om specifiek voor de lamp een werk te maken: Kristof Zwertwager, Peter Jonckheere, Fabienne Hauman, Hannes D’Haese en Jeanal. In Gent, Antwerpen, Brussel, Oostende en een vijftal Waalse steden wil hij dit opzet herhalen. Van het werk van de artiesten worden stickers gemaakt die op de kap van de lamp worden geplakt. ‘Ben je het ene werk beu, dan trek je de sticker af, en plak je een andere op de kap. Vier stickers zullen ongeveer 100 euro kosten. Op die manier probeer ik kunst voor iedereen toegankelijk te maken. In de wereld is er trouwens zoveel meer dan een Paul Delvaux of een Andy Warhol. Er lopen zoveel getalenteerde mensen rond die een kans moeten krijgen.’
Brute schoonheid Thierry’s eigen woning heeft zowel de brute schoonheid van de industriële stijl als de grandeur van een eigentijdse kathedraal. Toen hij het pand de eerste keer zag, drie jaar geleden, was het een ruïne. ‘Oorspronkelijk was het een metaalverwerkend bedrijf, later is het nog een v ideotheek en een discotheek geweest. Niemand wilde het hebben. Het was veel te groot. Ik woonde
LENTEKRIEBELS
15<
toen in Veurne, en doordat we ons restaurant in Brugge gekocht hadden, wilde ik in de omgeving komen wonen. Op een nacht was ik van vermoeidheid tijdens het rijden in slaap gevallen, en heb ik een ongeluk gehad. Toen ik hier binnenkwam, zag ik alles in een flits al voor me. Ik zag de lichtgoot beneden, ik zag beton, ik zag een gang. In mijn hoofd was het al ‘af’. Mijn vrouw zat in de auto, en wilde eerst niet binnenkomen. Maar beetje bij beetje heb ik haar kunnen overtuigen.’ Het pand ligt niet ver van de Damse Vaart en telt 500 m² bewoonbare oppervlakte, verdeeld over twee even grote verdiepingen. Op het gelijkvloers bevinden zich de hal, de ouderlijke slaapkamer annex badkamer, een slaapkamer voor de 17-jarige dochter en één voor de 15-jarige zoon, een tweede badkamer, en - in de hoek tussen de kinderkamers - een terras. De leefruimte boven heeft een open keuken, een centrale patio en een tweede terras dat zich boven het terras van de kinderen bevindt. ‘Eerst heb ik naar transparantie gezocht, want het was hier verschrikkelijk donker. Vandaar de aan vier kanten beglaasde patio in het midden van de living, om licht binnen te trekken. Beneden zijn alle scheidingswanden van glas. Dat heeft ook een budgettaire reden. Als je een muur moet metsen, moet je een metser betalen, moet je stenen en cement aankopen, de muur bepleisteren, en daarna schilderen. Een glazen wand daarentegen zet je gewoon neer, en klaar is kees. Naast veel licht binnenhalen wilde ik het gebouw absoluut respecteren: de oude muren, de metalen stukken erin, de verankeringen… Want die vormen net de essentie van een loft. Ook wilde ik alles heel strak en lineair. Daar hou ik van. Dat zie je ook in mijn ontwerp van mijn salontafel. Ronde vormen liggen me echt niet. Een deur met een cirkelvormig raampje erin, ik word daar onnozel van.’
Minimalistisch maar niet steriel
Ondanks Thierry’s voorliefde voor een uitgepuurde, minimalistische stijl komt het interieur allesbehalve koud en steriel over. Dat is deels te verklaren door de uitgekiende verlichting. Van aan de voordeur tot op vervolg pag. 18
>16
GROHE
LENTEKRIEBELS
Creëer de perfecte douche
>>
Je handdouche vervangen is één van de snelste en gemakkelijkste manieren om meer luxe in je badkamer te brengen. Kies een handdouche waarbij je keuze hebt uit verschillende straalsoorten. Zo kan je het straalpatroon kiezen dat bij je stemming past. Een verzachtende massagestraal of een verkwikkende regenstraal? Aan jou de keuze.
De technologie in douches heeft zich de laatste jaren met grote sprongen verder ontwikkeld. De betere douches uitgerust met een speciale technologie die garandeert dat het water gelijkmatig wordt verdeeld over alle sproeigaatjes. Daardoor ontstaat een perfect straalpatroon, zelfs als je de kraan niet volledig opendraait. Dezelfde technologie zorgt ervoor dat de douche tot 30% minder water verbruikt dan andere vergelijkbare douches. Het resultaat? Een grote douchesensatie voor een kleine prijs.
Allerpersoonlijkst Bovendien heb je de keuze tussen verschillende straalpatronen. Afhankelijk van het ingestelde straalpatroon zal je douche reinigen en verzorgen, masseren, stimuleren of ontspannen. Bij het Rainstraalpatroon strelen honderden regendruppeltjes je huid voor het effect van een zachte, verfrissende regenbui. Bij het Jet-straalpatroon wordt het aantal sproeigaatjes verminderd tot intense stralen die je huid van kop tot teen stimuleren en de stress uit je lichaam verjagen. Bij het Pure-straalpatroon waan je je in een sprankelende, masserende bergrivier, bij Champagne wordt het water verrijkt met honderden luchtbelletjes en ervaar je een bruisende, parelende regenbui.
spotter/bouw
Praktische aspecten Let bij de aankoop van een nieuwe douche op enkele praktische aspecten:
Gegarandeerd genieten Vierhonderd Duitse deelnemers werkten onlangs mee aan de vijfdaagse studie onder leiding van TheConsumerView GmbH, een onafhankelijke marktonderzoeksbureau uit Bremen. Het wetenschappelijke advies kwam van professor dr. Andreas Scharf, academisch directeur van het Institute for Sensory Research and Innovation Consulting in Göttingen. De 400 proefpersonen mochten in hun eigen badkamer een regendouche uittesten. Achteraf moesten ze antwoorden op een aantal duidelijke ja/nee-vragen, onder meer over de debietregeling en de keuze van straalpatronen. De Pure-massagestraal bleek dolle pret, de bruisende champagnestraal heel aangenaam, maar de deelnemers voelden zich het meest verwend door de streelzachte druppeltjes van het Rain-straalpatroon. Heel opvallend was dat maar liefst 93% heel erg graag met het testmodel bleek te douchen. En dat maar liefst 76% dermate overtuigd was, dat ze hun oude douchekop zo snel mogelijk door een regendouche wilde vervangen.
Diependaalweg 4a B-3020 Winksele Gratis nummer (24 u/dag) 0800 960 60 info@grohe.be - www.grohe.be
- Bij de betere douches wordt de buitenkant wordt nooit warmer dan het mengwater. Zo zal de chroom- afwerking niet barsten of te heet worden. - Informeer ook naar de kwaliteit van de chroomlaag. Een goede chroomlaag is vuilafstotend en kraswerend en schittert na jaren nog altijd als nieuw. - Heel handig is als de sproeigaatjes zijn vervaardigd uit composietsilicone. Eenvoudig wrijven met de hand of een spons over het sproeioppervlak... en weg is de kalk. - Ook belangrijk is het gemak waarmee het douchesysteem geïnstalleerd kan worden. Wanneer de doucheglijstang in de hoogte verstelbare bevestigingspunten heeft, is het heel eenvoudig om de glijstang over bestaande gaten te monteren. Bij renovatie moeten zo geen extra gaten worden geboord. Ook hak- en breekwerk zijn overbodig. - Combineer een regendouche met een veilige thermostatische kraan. De veiligste modellen zijn voorzien van temperatuurblokkering die ervoor zorgt dat de temperatuur nooit zomaar voorbij de 38 graden gedraaid kan worden. Een andere technologie garandeert dat de buitenzijde van de kraan nooit warmer wordt dan de ingestelde temperatuur, aangezien het hete water volledig omspoeld wordt door koud water.
ATAG
LENTEKRIEBELS
17<
Vijf misverstanden over inductie Wie op tv ‘Mijn Restaurant’ volgt, heeft vast gemerkt dat de koks er een kookvuur op inductie cadeau hebben gekregen. Dat topkoks veel van inductiekoken houden is bekend, want de techniek heeft onmiskenbare voordelen. Bij de man-in-de-straat echter bestaan er nog heel wat misverstanden. Zoals deze:
>>
1. Inductie is de nieuwste hype Inductie is zeker geen nieuwe techniek. De eerste modellen in België dateren van begin jaren ‘90. Inmiddels is het systeem het stadium van de eerste kinderziektes al lang voorbij, en heeft het bewezen een uiterst doeltreffende kookwijze te zijn.
2. Met inductie kan je alleen heel snel opwarmen Bij inductie verloopt het kookproces twee keer zo snel als op een gaskookplaat en drie keer sneller dan op een keramische kookplaat. Bij demonstraties wordt dan ook dikwijls getoond hoe een pan water op de inductieplaat al kookt na enkele seconden. Daardoor leeft bij veel mensen het idee dat inductie alleen geschikt is om iets snel op te warmen, en niet voor de bereiding van delicate of subtiele gerechten. Niets is minder waar. Inductie kan ook traag of zachtjes werken. De laagste stand houdt het eten warm zonder dat er kans is op aanbranden. Stand 1 is de ideale stand voor sudderen, stand 2 is prima geschikt om bijvoorbeeld chocolade te smelten rechtstreeks in een steelpan.
Keerstraat 1 9420 ERPE-MERE Tel 053 80 62 08 Fax 053 80 60 57 www.atag.be spotter/bouw
3. Om te wokken heb je altijd een gasvuur nodig De tussenstanden van een inductieplaat laten je toe om te wokken en te grillen. De temperatuur kan snel en eenvoudig geregeld worden, en de kookvelden reageren bliksemsnel op elke verandering.
4. Maar weinig potten zijn geschikt voor inductie Blijft er een magneet kleven aan de bodem, dan is de pot geschikt voor inductie. Alle potten en pannen van ijzer, staal en gietijzer kunnen dus prima hun werk (blijven) doen. Bijkomend voordeel is dat elke vorm van pot efficiënt gebruikt kan worden. Het elektromagnetische veld wordt immers alleen opgewekt op de plek waar de panbodem zich bevindt. De minimum diameter van een kookzone is meestal zo’n 10 à 12 centimeter, en de pot mag tot ongeveer 1,5 centimeter buiten de ring van de inductie staan. Een vispan bijvoorbeeld kan dus over twee zones worden geplaatst, en toch over de volledige oppervlakte perfect verwarmd worden.
5. Inductie is een energievreter Met inductie kook je bijzonder efficiënt en gaat er zo goed als geen energie verloren. Haal je de pan van de kookzone, dan stopt de energieoverdracht meteen, waardoor er geen warmte verloren gaat. Het rendement van een inductiekookplaat ligt op 85 tot 90%. Van vitrokeramische kookplaten bedraagt het rendement gemiddeld 55%. Gaskookplaten moeten het stellen met een rendement van slechts 50%.
Nog meer voordelen Inductie is daarenboven: > veilig: je verbranden aan de kookplaat is niet mogelijk. De plaat zelf wordt niet warmer dan zo’n 85°C. Van een gas- of keramische kookplaat kan de temperatuur oplopen tot 450°C. > makkelijk schoon te maken: doordat de plaat niet superheet wordt, kunnen overgekookte vloeistoffen niet inbranden. Schoonhouden gebeurt simpelweg met een vaatdoek en wat schoonmaakproduct. > geschikt voor elke keuken: inductieplaten bestaan in tal van maten. Er bestaan nu ook platen die naast elkaar geplaatst zijn, ideaal dus voor een eilandopstelling. Ook inzake het aantal kookzones en de grootte ervan zijn er legio mogelijkheden.
>18
BOUWSPOTTER
LENTEKRIEBELS
het einde van het gelijkvloers loopt een blauwkleurige lichtstrook die in de vloer zit ingebouwd. ‘Die strook is uitstekend als nachtverlichting. De ingebouwde leds verbruiken niet veel, en ze creëren een optisch bedrog: ‘s avonds reflecteren ze in de wand van de kamer van mijn dochter, en krijg je het gevoel dat onze benedenverdieping naar oneindig loopt. Bovendien doet het blauwe licht het witte kunstwerk nog witter lijken.’ Achter de zwartgeschilderde wand achter het tv-
terwijl rood voor warmte zorgt.’ Dichtbij de keuken staat een tafel met superknusse stoelen. ‘Die komen nog uit een oude bioscoop in Brugge. Ik heb ze opnieuw laten opvullen en bekleden. Als er bezoek komt, drinken we hier een aperitief. Zo blijven we met elkaar in contact en hoef ik niet richting zithoek te schreeuwen: wat wil je drinken?’ Mijn oog valt eveneens op schitterende hoofdjes van keramiste Ann Van Loocke. Koppig, heet het werk. ‘Inderdaad heel toepasselijk op mij’, lacht Thierry.
t oestel zit rood licht. ‘Rood licht geeft gezelligheid en warmte. En ’s avonds reflecteert het in het dak en in het raam van het terras.’ Thierry wijst naar een kunstwerk tegen de tegenoverliggende muur: Catwalk, een werk dat keramiste Maria Cocquyt maakte voor de Zes van Antwerpen. De lange tafel waarop de figuurtjes staan, heeft Thierry zelf ontworpen. Door in het midden van het tafelblad een glazen strook te voorzien en die van onder te belichten, lijken de figuurtjes te bewegen.
Zwart, wit en rode accenten De volledige vloer beneden, de trap, het keukenwerkblad en een deel van de vloer in de leefkamer zijn van beton. ‘Voor het werkblad heb ik de moule zelf gemaakt. Dat maakt het blad heel prijsvriendelijk.’ Hij wijst naar twee tafeltjes waarop boeken liggen. ‘Ook weer heel strak. En ook in beton. Menig mens denkt dat beton een koud materiaal is. Dat is het niet. Je moet het alleen goed weten te integreren.’ De vloer in de zithoek is van eucalyptushout. ‘Dat is een toegeving geweest naar mijn vrouw toe. Zij ziet dat heel graag.’ De kleurkeuze is beperkt tot zwart, wit en rode accenten in de vorm van een rood tapijt in de zithoek, rode keukenfronten, bij het bed een bankje met rode kussens. ‘Dat zijn kleuren die je niet vlug beu wordt. Tegen wit en zwart kan je alles zetten,
INFORMAZOUT
LENTEKRIEBELS
19<
Mazout is voordeliger dan je denkt
>> Als je een oude ketel/brander vervangt door een nieuwe installatie met een Optimaz-elite label krijg je een fiscaal voordeel tot 2.770 euro. Bovendien daalt je energiefactuur, want condensatieketels met het Optimaz-elite label verbruiken tot 40 % minder dan een oude ketel. Wil je nog meer besparen, dan combineer je de nieuwe ketel met zonne-energie.
De zuinigste mazoutketels zijn installaties met het Optimaz-elite label. Dit label wordt toegekend aan ketels met een minimum verbrandingsrendement van 97,5%. Hierdoor verbruiken ze tot 40% minder brandstof dan oude installaties. Het geheim van het superhoge rendement schuilt in het condensatieprincipe. Bij condensatieketels koelt een deel van de waterdamp die vrijkomt bij de verbranding af tot condenswater, en wordt de warmte uit de waterdamp via een warmtewisselaar gerecupereerd. Dat is niet alleen beter voor het milieu, maar ook voor je portemonnee. Want zo bespaar je jaar na jaar een aanzienlijk bedrag. Bovendien krijg je dit jaar bij vervanging van een oude stookketel door een Optimaz-elite-installatie een fiscale aftrek die kan op-
lopen tot 2.770 euro.
Mazout en de zon: samen sterk Een nieuwe Optimaz-elite ketel wordt financieel nog interessanter als je hem combineert met een thermische zonnecollector. Deze vangt het zonlicht op, zet dat om in warmte en geeft deze warmte af aan een vloeistof die door een warmtewisselaar stroomt. De warmtewisselaar geeft de warmte vervolgens af aan een zonneboiler. Zo levert de zon gratis tot 60% van de energie die je nodig hebt voor de aanmaak van sanitair warm water. Wanneer de voorraad warm water is uitgeput, of op dagen met onvoldoende zonlicht, is mazout de ideale bijverwarming. De bijverwarming kan gebeuren in de zonneboiler -men spreekt dan van een duoboilerof in een apart voorraadvat.
Vernieuwde website
Dauwstraat 12 1070 Brussel tel: 078 152 150 - fax: 02 523 97 88 info@informazout.be www.informazout.be spotter/bouw
Naar aanleiding van de 50e editie van Batibouw lanceerde Informazout een vernieuwde website. Deze kreeg een compleet nieuwe look, en werd een stuk gebruiksvriendelijker. Naast uitgebreide informatie over de labels Optimaz (‘Ketel/brander’), MazoutExpert (‘Installateur’) en Optitank (‘Reservoir’) vind je op de vernieuwde site heel wat concrete tips over energiebesparing door efficiënt te verwarmen met mazout - al dan niet gecombineerd met hernieuwbare energie- en door goed te isoleren. Volledig nieuw is de mazoutsimulator. Met deze besparingstool kan je zelf berekenen hoe je je energieverbruik en je factuur voor verwarming kan ver-
minderen. De berekening gebeurt op basis van reële parameters. Ga je via de button ‘Mazout’ naar ‘Voordelige brandstof’ en dan naar ‘Stookolie, voordeliger dan u denkt’, dan krijg je een overzicht van de actuele energieprijzen in je gewest, plus de prijsevolutie van mazout en aardgas zowel de voorbije 12 maanden als de voorbije 10 jaar. Ook heel handig is de button ‘Premies’. Daar vind je een overzicht van alle mogelijke premies, onder andere voor de vervanging van een oude verwarmingsketel.
Voordelig verwarmen met mazout - Hoogrendement ketel/brandercombinaties met het Optimaz-elite label geven een maximum aan warmte op maat van je huis. - Een mazoutverwarmingsketel gaat meer dan 30 jaar mee. - Mazout is de ideale energiezuinige partner van zonne-energie, houtverwarming of een warmtepomp.
>20
BOUWSPOTTER
LENTEKRIEBELS
Ontvang GRATIS deze brochuresbij u thuis! 3
2
1 Wenst u de 3 productfolders (zonwering, rolluiken en sectionale poorten) van Harol gratis bij uw thuis te ontvangen? Vraag deze brochures aan met onderstaande bon. U kunt ons ook contacteren via het gratis nummer 0800 96 500, via e-mail: marketing@harol.be of onze website: www.harol.be
4
Vraag snel de nieuwe Reynaers brochure aan! Welke stijl past het best bij u en bij uw huis? Welke kleuren zijn er mogelijk? Voor alle antwoorden op uw vragen over aluminium ramen en deuren hebben wij voor u een brochure klaarliggen die u helpt in uw keuze. Vraag de brochure aan met onderstaande bon of surf naar www.reynaers.be
RAMEN Je venster op de wereld
In de kleidakpannengids van Koramic vindt u een uitgebreid overzicht van het volledige gamma kleidakpannen. Vraag de brochure gratis aan via deze bon of www.koramic.com.
5
Surf naar
www.spotter.be/bouw, U vindt alle informatie over Rockwool en brandveilige isolatie-oplossingen op www.rockwool.be. Hier kunt u ook gratis de handige isolatiepremiewijzer downloaden. Beschikt u niet over internet, dan kunt u de brochure aanvragen door onderstaande bon in te vullen.
Meer informatie over Dovy Keukens vindt u in deze Smaakmaker. Vraag hem aan met onderstaande bon. U kunt ook een kijkje nemen op www.dovy.be
van volgende bedrijven GRATIS en VRIJBLIJVEND informatie te ontvangen 1. 2. 3.
ALLE BEDRIJVEN HAROL WIENERBERGER REYNAERS
4. DOVY 5. ROCKWOOL 6. BULEX
download er alle Bouwspotterdossiers en vraag er deze brochures
GRATIS aan.
6
7. GROHE 8. ATAG 9. INFORMAZOUT
LVgb lViZg odccZ"ZcZg\^Z
In de brochure “zonne-energie” die wij u graag toesturen zal u zelf alle voordelen van de warmwaterproductie via het zonneboilersysteem van Bulex ontdekken. Voor meer info: www.bulex.be Tel.: 02 555 13 13
7 Hoofdletters gebruiken A.U.B. Kranen, douches en installatiesystemen. In de gratis brochures van GROHE vindt u alles over douches, thermostaten, badkamerkranen, keukenkranen, installatiesystemen en accessoires. Bel gratis 0800 960 60 (24 uur/dag) of surf naar www.grohe.be.
Naam: ............................................................................................................................... Voornaam: ........................................................................................................................ Straat: ............................................................................................................................... Nr: ............................. Bus: ................................... Postnummer: ................................ Gemeente: ........................................................................................................................
8
Telefoon: ........................ Email: ...................................................................................... Ne de
Collectie inbouw keukenapparatuur 2008
ds
n rla
Collectie inbouw keukenapparatuur 2008
2010
2011
later
Collectie inbouw keukenapparatuur 2008
Verwachte aanvangsdatum: 2009
Wijzigingen, zet- en drukfouten voorbehouden. ATAG, afdeling Marketing januari 2008 - 88022288
Wij gaan: Bouwen / Verbouwen*
GRATIS BIJ 4 OF
Ik wens de informatie via email te ontvangen (indien beschikbaar)
Stuur deze bon naar Spotter.be, Bouw & Reno, p/a Omnilevel PB93, 9230 Wetteren of fax naar 09/365 64 40
MEER APPARATEN
t
pure keukenkuns
GRATIS BIJ 4 OF
Ik wens de informatie via post te ontvangen
WAARBORG
MEER APPARATEN
t
pure keukenkuns
Inbouwtoestellen Kookplaten, ovens, (combi)magnetrons, dampkappen, koelkasten en vaatwasmachines. U kan de brochure aanvragen met onderstaande bon of hem downloaden via internet. Ga naar www.atag.be en klik op "brochures".
9
U kan de bon ook invullen op www.spotter.be/bouw
* schrappen wat niet past Uw gegevens kunnen worden opgenomen in het bestand van de aangekruiste firma’s. Wenst u dit niet, kruis dan dit vakje aan: ❍ (wet op de privacy van 8 december 1992)
“ De ketel/brandergids 2009 geeft u een overzicht van het marktaanbod aan ketel/branders met Optimaz en Optimazelite kwaliteitslabel. “