Noord-Oost Duitsland met KBO Sint-Oedenrode 20-08-2017 | 26-08-2017
Reisschema Noord-Oost Duitsland 20-08-2017 | dag 1: Naar Rostock U stapt op in Sint-Oedenrode en vertrekt naar Rostock. ’s Avonds hebben we een welkomstdiner. (ca. 650 km) 21-08-2017 | dag 2: Bad Doberan en Wismar Bad Doberan was de zomerresidentie van de hertogen van Mecklenburg. Tijdens een stadswandeling bezichtigen we de Münster, een voormalige cisterciënzer kloosterkerk en een parel van Noord-Duitse baksteengotiek. Vooral het interieur is van indrukwekkende schoonheid. Hierna reizen we in een historische trein naar Kühlungsborn. Deze 19e-eeuwse badplaats, met een elegante strandpromenade vol stijlvolle villa’s, is nog steeds een geliefd vakantieoord. ’s Middags vertrekken we naar Wismar, een fraaie Hanzestad, waarvan de binnenstad op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat. We zien het mooie marktplein, dat is omzoomd door statige huizen, en bekijken het Fürstenhof, een van de belangrijkste renaissancegebouwen van Mecklenburg. (ca. 120 km) 22-08-2017 | dag 3: Rostock Rostock is van oorsprong een Slavische nederzetting, die zich door de komst van Duitse kooplieden aan het einde van de 12e eeuw ontwikkelde tot een welvarende Hanzestad. Al in 1419 werd hier een universiteit gesticht, de eerste in het Oostzeegebied. Tijdens de stadswandeling bezichtigen we de prachtige gotische Mariakirche en haar bijzondere astronomische uurwerk. Ook zien we de gerenoveerde Lange Straße, met typische wederopbouwarchitectuur uit de DDR-tijd. In de wijk achter het raadhuis vinden we mooie baksteenfaçades. Sommige stammen zelfs nog uit het einde van de 15e eeuw. In de middag brengt u een bezoek aan het Stasi museum waar de tralies nog steeds voor de ramen zitten.
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
23-08-2017 | dag 4: Lübeck Lübeck was ‘de koningin onder de Hanzesteden’. Het rijke verleden is nog altijd terug te zien in de koopmanshuizen en prachtige kerken en kloosters. Tijdens onze wandeling door het charmante centrum, dat op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat, zien we de Holstentor, het symbool van Lübeck, en het marktplein met het stadhuis. Ook bekijken we de Marienkirche en zien het Buddenbrookhaus. Het laatste is wereldberoemd door de roman van Thomas Mann. Naast het Heiliggeisthospital bewonderen we het beroemde triomfkruis van Bernt Notke, de bronzen doopvont en de zandstenen preekstoel in de dom. ’s Middags kunt u een keuze maken uit een de volgende drie excursies: 1- Het Willy-Brandt-Haus Lübeck informeert u aan de hand van chronologische voorstellingen over het bewogen leven van deze politicus 2- De Holstentor met zijn twee torens is waarschijnlijk het beroemdste herkenningspunt van Lübeck. Het bouwwerk uit 1478-een overblijfsel van de middeleeuwse bevestigingsering-herbergt het Stadtmuseum met interessante exposities over de geschiedenis van de Hanzestad. 3- St. Annen museum, in het complex van een middeleeuws klooster, bezit schilder- en beeldhouwkunst uit middeleeuwen en renaissance, en kunstnijverheid. (ca. 240 km) 24-08-2017 | dag 5: Rügen en Stralsund Rügen, het grootste eiland van Duitsland, heeft een grote verscheidenheid aan landschappen. Tijdens onze rondrit zien we de ‘witte stad’ Putbus, die in het begin van de 19e eeuw als residentie voor de vorsten van Putbus werd gesticht. Ook gaan we naar de charmante badplaats Binz. Vlak bij Sassnitz zien we de fraaie kust met krijtrotsen. Tijdens een kort bezoek aan Stralsund, een van de machtigste Hanzesteden, bekijken we het indrukwekkende stadhuis en de naastgelegen Nikolaikirche: beide mooie voorbeelden van baksteengotiek. (ca. 300 km) 25-08-2017 | dag 6: Schwerin Het elegante Schwerin is de hoofdstad van Mecklenburg-Vorpommern en was tot 1918 een echte residentiestad. Het slot van Schwerin, dat op een schiereiland in de Schweriner See ligt en wordt omgeven door mooie tuinen, werd halverwege de 19e eeuw naar Frans voorbeeld verbouwd. De vele torentjes geven het slot een sprookjesachtige uitstraling. Ook het weelderige interieur is van verbazingwekkende schoonheid. Via de statige dom, het marktplein en de synagoge wandelen we naar het Staatliches Museum. Hier kunt u genieten van de prachtige collectie Nederlandse en Vlaamse schilderkunst, maar ook van sculpturen van de 20e-eeuwse expressionist Ernst Barlach. (ca. 200 km) 26-08-2017 | dag 7: Terug naar Nederland Aan het einde van de middag arriveren we in Nederland. (ca. 650 km) Wijzigingen in het programma zijn voorbehouden.
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
Verblijf U verblijft in een middenklasse-accommodatie. Alle kamers zijn voorzien van een badkamer met een douche en een toilet. Penta Hotel Rostock – Rostock Dit uitstekende middenklassehotel ligt in het hart van het historisch centrum van Rostock, op 5 minuten lopen van de Neuer Markt. Het hotel beschikt over een receptie, een restaurant, een bar, een sfeervolle lounge, een lift en een spa met een sauna en een fitnessruimte. Wifi is tegen betaling beschikbaar. De comfortabele kamers zijn voorzien van een tv, een telefoon, airconditioning en een badkamer met een douche, een föhn en een toilet. De alleen gaande reizigers verblijven in een 2-persoonskamer voor alleengebruik. Reissom Reissom Toeslag eenpersoonskamer
€ 739,00 per persoon € 150,00 per persoon
Inbegrepen bij de basisreissom Busreis per comfortabele SRC-touringcar Verblijf in een goede middenklassehotel Penta hotel Rostock Overnachting in 2-persoonskamers voorzien van een douche en een toilet Verzorging op basis van halfpension (diner en ontbijt in buffetvorm) Het diner op de laatste avond in een lokaal restaurant. De excursies zoals omschreven Entreegelden, € 35 per persoon Begeleiding door een deskundige Nederlandssprekende SRC-reisleider Calamiteitenfonds, € 2,50 per adres/per 9 deelnemers Audiosysteem Niet inbegrepen bij de basisreissom Lunches en drankjes bij de maaltijden Persoonlijke uitgaven Reis- en/of annuleringsverzekering Directe aanbetaling: 5% van de reissom. Het resterende bedrag dient 6 weken voor vertrek overgemaakt te zijn. Opgeven Schrijf u voor 1 juni in met het bijgevoegde aanmeldformulier en stuur deze naar: De heer van den Hurk Oranje-Nassaulaan 223 5491 HG Sint-Oedenrode
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
Adriënne Zijlstra SRC-reisleider sinds 2006 Daar sta ik, in Polen, niet ver van de Oostzee, oog in oog met de onneembare burcht van de ooit zo machtige Ridders van de Duitse Orde. Of in Schotland aan een meer, bij de imposante kasteelruïne die getuigt van het roemruchte verleden van de Schotse clans. In de Hooglanden weerklinkt een doedelzakmelodie. Of ik hoor muziek van de Poolse componist Frederik Chopin. Pianoklanken die wonderlijk genoeg opklinken uit een bánkje in een prachtig park in Warschau. Het zijn een paar voorbeelden die tonen waarom het reizen in Europa zo boeiend is. De onderlinge verbondenheid en overeenkomsten tussen de verschillende Europese landen, en tegelijkertijd de uniekheid van elk afzonderlijk land, het blijft mij fascineren. Het is fantastisch om mensen daarover te vertellen en hun dat te mogen laten zien. Mijn bestemmingen: Groot Brittannië, Duitsland, Polen, Ierland, Zwitserland, België, Frankrijk, Denemarken, Finland
Belangrijke adressen/telefoonnummers Pentahotel Rostock Schwaansche Str. 6 18055 Rostock Duitsland Tel. +49 381 49700 Website https://www.pentahotels.com/en/hotels/rosph-rostock/everything/
SRC-Reizen Boteringestraat 37-39 9712 GD Groningen Tel. 050 – 3 123 123 of 3663 232 Website http://www.src-reizen.nl/ SRC- Alarmnummer, in geval van nood zijn wij 24-uur per dag bereikbaar op 050 3 123 123.
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
De Bloemetjes buitenzetten in Duitsland Onze grote oosterbuur is ons bezoek meer dan waard! Vlak bij Nederland vindt u een land dat elke cultuurliefhebber een ongeëvenaarde vakantie biedt! Of u nu van de expressionistische kunst van Paul Klee houdt, gezellig wilt genieten op een van de vele terrasjes van Berlijn of Goethe en Bach in Thüringen en Saksen wilt ontdekken: er is voor elk wat wils in dit prachtige land! Maar er is meer dan cultuur: in de Sächsische Schweiz is imponerende, ongerepte en idyllische natuur, de kust van Rügen is prachtige en Berlijn is verrassend groen, met parken en bossen binnen haar stadsgrenzen. En overal vindt u de typische 'Gemütlichkeit' waar Duitsland zo bekend om staat. Duitsland is een land met een ongekende culturele en natuurlijke variëteit. Ontdek het!
Algemene informatie Hoofdstad Staatsvorm Oppervlakte Aantal inwoners Bevolkingsdichtheid Officiële taal Overige talen Religies Economie Valuta
Berlijn Federale republiek 356.970 km² 82.329.758 230 per km² Duits Sorbisch, Fries, Deens Protestant 34,1%, katholiek 33,4%, niet godsdienstig en overig 32,5% Diensten 64%, industrie 34,5%, landbouw 1,5% De munteenheid in Duitsland is de Euro.
Flora en fauna Duitsland heeft veel bossen, waarvan de uitgestrekte naaldbossen het meest bekend zijn. In deze bosrijke gebieden leven wilde zwijnen, herten, reeën en vele soorten vogels, zoals de havik, sperwer, specht en fazant. Klimaat Het Duitse klimaat wordt bepaald door de gematigde westenwinden van de Atlantische Oceaan en Noordzee. Extreme weersituaties of grote temperatuurschommelingen komen niet voor. Het gematigde klimaat van Duitsland is daarom gedefinieerd als een zeeklimaat. In het oosten neigt het klimaat een landklimaat te worden, maar overheersen de zeeklimaateigenschappen. In het uiterste zuiden aan de grens met Oostenrijk heerst een hooggebergteklimaat. Nuttige adressen Duits Verkeersbureau Postbus 12051 1100 AB Amsterdam Tel. 020-6978066 Ambassade van de Bondrepubliek Duitsland Groot Hertoginnelaan 18-20 2517 EG Den Haag Drinkwater Het kraanwater in Duitsland is van uitstekende kwaliteit.
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
Elektriciteit Het voltage is 220 volt, gelijk aan Nederland. U heeft geen verloopstekker nodig. Fooi Fooien zijn niet verplicht maar men geeft gewoonlijk 5 รก 10% van het notabedrag. Fotograferen Het wordt afgeraden te fotograferen en/of te filmen op en nabij militaire objecten en bases. Ook in sommige kerken en musea is het maken van opnames niet toegestaan. Soms mag u wel tegen betaling fotograferen of filmen. Geldzaken Pinnen is mogelijk bij de meeste banken en postkantoren. Traveller cheques zijn bij bijna alle banken, grotere stations en bij de grensovergangen in te wisselen. Inentingen Voor reizigers naar Duitsland zijn er geen specifieke aanbevelingen. Er zijn wel algemene of persoonsgebonden gezondheidsadviezen. Voor een compleet overzicht van gebieden en beschermende maatregelen die u kunt treffen, verwijzen wij u naar lcr.nl. Wij raden u aan contact op te nemen met uw huisarts of plaatselijke GGD. Telefoneren Om naar Nederland te bellen draait u eerst het internationale toegangsnummer 00, dan 31 (het landnummer van Nederland), vervolgens het netnummer van de plaats (zonder nul) en het abonneenummer. In Duitsland kan bijna overal probleemloos getelefoneerd worden met een mobiele telefoon. Telefooncellen zijn overal aanwezig. Telefoonkaarten kunnen worden gekocht bij postkantoren, supermarkten en kiosken en u kunt ook gewoon met munten betalen.
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
Eten en drinken Bieren Voor bierliefhebbers is Duitsland een waar paradijs. Het land heeft 40% van het totaal aantal bierbrouwerijen in de wereld. Er zijn wel 5000 Duitse bieren. Iedere streek heeft haar eigen karakteristieke biersoort. Per jaar wordt door ongeveer 1300 Duitse brouwerijen zo’n 100 miljoen hectoliter bier gebrouwen. Sinds de middeleeuwen wordt in bijna heel Duitsland bier gebrouwen. Aanvankelijk was dat de taak van huisvrouwen. Pas in de vorige eeuw ontstonden veel professionele brouwerijen, meestal familiebedrijven. Inmiddels zijn de meeste opgekocht door grote, nationale concurrenten. Enkel in Beieren vind je nog kleine privé- en huisbrouwerijen. Daar wordt bier nog op ambachtelijke wijze gebrouwen. Enkele bekende Duitse bieren zijn: Flensburger Pilsner, Dom Kölsch en Kloster Andechs Dubblebock. Duits bier is wereldberoemd. Hoewel u in Duitsland kunt genieten van heerlijke wijnen, blijft bier de populairste alcoholische drank. Het is gewoon dé manier om de dorst te lessen. In de middeleeuwen was een biertje nuttigen zelfs veiliger dan het drinken van het ongezuiverde water. Nu zijn er maar liefst 1300 bierbrouwerijen in Duitsland gevestigd, die samen ongeveer 100 miljoen hectoliter bier per jaar brouwen. Wist u trouwens dat het meeste bier niet in Beieren, dé bierstreek waar jaarlijks de Oktoberfeste plaatsvinden, maar in Nordhrein-Westfalen wordt gedronken? Wat u waarschijnlijk wel vermoedde is dat driekwart van de bierdrinkers van het mannelijke geslacht is. De vrouwen genieten liever van een glaasje sekt, een mousserende wijn. Duitse gerechten De keukens van de zestien Duitse deelstaten kennen per regio veel verschillen. In het noorden zijn bijvoorbeeld visgerechten te krijgen, terwijl in de rest van het land stevige vleesgerechten met rijke sauzen worden geserveerd. Er bestaat dan ook geen typisch Duits gerecht. Toch zijn er veelvoorkomende gerechten aan te wijzen. De Duitse keuken staat bekend om haar degelijke maaltijden met grote porties. De warme maaltijd bestaat oorspronkelijk uit een stuk vlees, groente of vruchtencompôte en aardappelen of knoedels (een soort deegballen). Karakteristiek is ook de combinatie van zoet en zuur, het veelvuldig gebruik van worst en gekruide vleeswaren en het zuurdesembrood. Bekende Duitse gerechten zijn Mettwurst, Sauerkraut, Rösti en Himmel und Erde. In een Gasthof, Gasthaus of Gaststätte (klein restaurant of herberg) kan je genieten van lokale of streekgerechten. Schwarzwälder Kirschtorte Bijna iedereen kent deze heerlijke kersentaart, maar niemand weet precies waar dit typisch Duitse gerecht vandaan komt. In 1934 werd het recept door een groot aantal bakkers voor het eerst genoemd in een kookboek, waardoor het bekend werd in zowel Zwitserland en Oostenrijk als Duitsland. Veel van deze bakkers kwamen uit Berlijn en daarom wordt wel gedacht dat deze taart daarvandaan komt. Anderen beweren dat het de Zwitserse banketbakker Josef Keller moet zijn geweest die deze taart heeft bedacht. Zijn taart bestond weliswaar uit slechts twee lagen, maar hij zou het aromatiseren van slagroom met kirsch hebben uitgevonden. Hoewel de naam anders doet vermoeden is het haast wel zeker dat deze kersentaart niet uit het Zwarte Woud komt. Waarschijnlijker is het dat deze lekkernij haar naam kreeg doordat het toevoegen van kirsch aan het recept een gebruik in het Zwarte Woud is. Ook zou de benaming voortgekomen kunnen zijn uit het feit dat de geraspte zwarte chocolade op de taart doet denken aan een donker bos…
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
Geschiedenis Karel de Grote Met het ontstaan van het rijk van Karel de Grote ontstond er een nieuw soort van Romeins rijk: na de grote volksverhuizingen ontstond er voor het eerst in westelijk Europa een land van vergelijkbare grootte. Het regeringsbeleid van Karel de Grote – die in 800 door de paus tot keizer was gekroond – is van grote waarde geweest: hij zag zijn heerschappij als de ‘renovatio imperii’. Het Romeinse Rijk moest herleven, met het christelijke geloof als nieuwe basis. Door het oprichten van kloosters ontstond er grote stabiliteit op alle mogelijke gebieden. Zo werd de landbouw succesvol gereorganiseerd en bloeide het culturele leven. In de kloosters werden bijvoorbeeld verschillende Romeinse geschriften gekopieerd, werd het schrift vereenvoudigd en kon de wetenschap floreren, waarvan in Lorsch en Michelstadt de fysieke restanten zijn te vinden. Daarnaast kreeg de RoomsKatholieke Kerk, al dan niet bedoeld, veel macht, wat later heeft geresulteerd in de bouw van prachtige kathedralen, zoals die van Limburg an der Lahn. De Duitse Hanze Het leven tijdens de late middeleeuwen speelde zich af in levendige havens, rondom talloze pakhuizen en op mooie stadspleinen. Zwaarbeladen schepen voeren de havens in en uit en brachten de steden in het Oostzeegebied grote welvaart. Veel van deze steden hadden zich verenigd in het beroemde handelsverbond: de Hanze. De Duitse Hanze mag zich van de diverse Hanzeverbonden de belangrijkste en bekendste noemen. In 1161 verbonden diverse handelaren zich op de eerste algemene vergadering in Lübeck en in 1356 was er echt sprake van een verbond tussen de steden. Het leiderschap van de Hanze was toebedeeld aan de Noord-Duitse stad Lübeck, maar ook Hamburg was een belangrijke rol toebedeeld. Samen stonden de steden sterker om een handelsmonopolie op Scandinavië te veroveren en handelsprivileges in de rest van Europa te verwerven. De hoogtijdagen van de Hanze waren in de eerste helft van de 15e eeuw, daarna stortte het imperium in. Die rijkdom van deze periode is echter nog steeds in de mooie steden te zien. Destijds werden prachtige bouwwerken gerealiseerd, die in de zogenaamde baksteengotiek werden opgetrokken, genoemd naar het materiaal dat het meest voorhanden was. Om de gebouwen er nog mooier en rijker uit te laten zien, werden niet alleen ingewikkelde geometrische motieven in baksteen toegepast, maar gebruikten de bouwers ook geglazuurde stenen en decoratie-elementen in keramiek. Omdat de productie hiervan complex was en daarmee kostbaar, kon de status van stad of handelaar aan de gebouwen worden afgelezen. Nu nog zal Lübeck, de ‘koningin van de Hanze’, u betoveren met zijn door UNESCO beschermde werelderfgoed, mag Hamburg zich een bruisende stad met een rijke havenhistorie en wereldse grandeur noemen en kunt u genieten van de charmante steden Rostock, Stralsund en Greifswald. Burchten in middeleeuws Duitsland Het midden van Duitsland kende een heel andersoortige bloei. Er waren veel kleine en grote conflicten, waarbij de aanleiding soms kleinzielig was: de schending van de eer van de heer was al voldoende om ten strijde te trekken tegen de vijand of voor de koning en keizer aanleiding de rechten van de lokale vorst te ontnemen. Dat maakte dat er overal burchten werden opgericht, een van de belangrijkste middelen van machtsuitoefening. Hoewel de bouw aanvankelijk tot de koninklijke rechten behoorde, werden de lokale heersers steeds machtiger en dat maakte dat het Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
burchtenrecht voor iedere heerser ging gelden. In het verdeelde land zijn tussen 1250 en 1500 zo’n 20.000 burchten opgericht, die de invloed en status van de vorsten veiligstelden. Toen door nieuwe wapentechnieken de burcht langzamerhand zijn militaire betekenis verloor en meer ging dienen als representatie- en woonpaleis, was het gedaan met de burchtenbouw. Van deze erfenis kunnen wij nog steeds genieten: in bijvoorbeeld Nürnberg, Coburg en Kulmbach liggen op strategische heuvelen bergtoppen prachtig gerestaureerde burchten. Maarten Luther (1483-1546) Maarten Luther, geboren in het Duitse Eisleben in 1483, was een zeer belangrijke protestantse theoloog en reformator. Toen hij op 31 oktober 1517 zijn 95 stellingen op de deur van de Slotkerk in Wittenberg spijkerde zou dat een algemene omwenteling binnen de christelijke kerk veroorzaken. Luther liet zich in zijn stellingen onder meer negatief uit over de mogelijkheid om door middel van een zogenaamde aflaat zonden te kunnen afkopen. Dat hing nauw samen met de toenmalige bouw van de St.Pieter in Rome. Wegens geldgebrek was daar besloten dat door een zogenaamde jubileumaflaat vergeving van alle zonden kon worden gekocht. Luther was fel tegen het feit dat er dus van geen enkele persoonlijke toewijding/moeite om zonden kwijt te schelden meer sprake was. Het jaar 1517 wordt dan ook beschouwd als het symboli sche begin van het protestantisme: een stroming binnen de christelijke kerk die de uitwassen van de Katholieke Kerk probeerde in te tomen, om terug te keren naar een pure belijdenis van het geloof. Twee nieuwe grootmachten Duitsland was na de val van het Derde Rijk overgeleverd aan de geallieerde krijgsmachten. Het land en Berlijn werden in bezettingszones verdeeld onder de Verenigde Staten, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Sovjet-Unie. Door de moeizame verstandhouding tussen de overgebleven wereldmachten de VS en de Sovjet-Unie kwam het westerse gedeelte van Berlijn als een kapitalistisch eiland in het communistische machtsgebied van de Sovjet-Unie te liggen. Uit angst voor de eigen veiligheid weigerden beide grootmachten hun invloed in Europa op te geven. Dit leidde tot de Koude Oorlog en de geboorte van het IJzeren Gordijn: de ideologische grens tussen Oost- en West-Europa, tussen communisme en kapitalisme, die met prikkeldraad, mijnenvelden, wachtposten en antitankgrachten werd afgebakend. Om verspreiding van het communisme in te dammen, introduceerde Amerika in 1947 het Marshallplan; grootschalige investeringen in de Europese economie in ruil voor afname van Amerikaanse producten. Oost-Europese landen werden door Jozef Stalin uitgesloten van deze kapitalistische hulp, waardoor het contrast tussen het economisch opbloeiende Westen en het achterblijvende Oostblok groter werd. De oprichting van de Bondsrepubliek Duitsland in 1949 uit de westerse geallieerde bezettingzones was een logische stap, enkele maanden later gevolgd door de oprichting van de Duitse Democratische Republiek door Rusland. De bouw van de Muur In 1950 werd in de DDR het Ministerium für Staatssicherheit opgericht, kortweg de Stasi. Deze geheime dienst was verweven in de Oost-Duitse samenleving. De organisatie had een uitgebreid netwerk van Inoffizielle Mitarbeiter (burgerinformanten) om aan informatie te komen over eenieder die een staatsbedreiging zou vormen. Critici van de staat belandden in de gevangenis, kregen een beroepsverbod of werden buitengesloten van de maatschappij. Invloedrijke Oost-Duitsers die kritiek uitten, zoals kunstenaars, werden het land uitgezet. Op West-Duitse tv-zenders zagen DDR’ers dat de leefomstandigheden van hun buren een stuk florissanter waren. Ondanks verwoede pogingen Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
van de staat en de Stasi om de inwoners in toom te houden, vluchtten veel Oost-Duitsers naar de Bondsrepubliek. Tussen 1949 en 1961 was hun aantal al opgelopen tot meer dan twee miljoen, wat de Oost-Duitse economie verder onder druk zette. De grens tussen Oost- en West-Berlijn liep door dichtbevolkt gebied en was moeilijk af te schermen, vandaar dat velen hier de oversteek waagden. De Sovjet-Unie en de DDR besloten in 1961 daarom een muur tussen Oost- en West-Berlijn te bouwen: op 13 augustus 1961 was de Berlijnse Muur een feit. Grenswachten kregen de opdracht te schieten op mensen die nog vluchtpogingen ondernamen. In de bijna 30 jaar dat de Muur er stond vielen circa 200 doden. In West-Berlijn werd het gebied rond de Berlijnse Muur een bizarre toeristische attractie: men wierp met verrekijkers een blik op de communistische wereld. Ontstaan en neergang van de DDR Na de Tweede Wereldoorlog werden er in 1945 door de overwinnaars spelregels opgesteld voor de verdeling van Duitsland. De Duitse soevereiniteit werd (voorlopig) afgeschaft en het land en de stad Berlijn werden in vier bezettingszones verdeeld: een Amerikaanse, Britse, Franse en Russische. Al snel ontstond er onenigheid over wat er met Duitsland moest gebeuren. De afspraken, bijvoorbeeld op politiek en economisch gebied, waren namelijk gemakkelijk op meerdere manieren uit te leggen. Ook kon elke bondgenoot de loop der dingen in zijn zone bepalen. De Sovjet-Unie besloot zijn eigen politieke en economische systeem in te voeren. Dat betekende het begin van de deling van Duitsland. In de Sovjetzone had vanaf 1949 één politieke partij, de Sozialistische Einheitspartei Deutschland, de alleenheerschappij in de DDR. Deze communistische staat werd gesticht als een Russisch antwoord op de samenvoeging van de westerse bezettingszones tot één land. Tijdens haar bestaan heeft de DDR voortdurend twee structurele problemen gekend: de moeizame economische ontwikkeling en het gebrek aan politieke geloofwaardigheid in eigen land. Sinds de oprichting waren miljoenen goed geschoolde arbeiders en intellectuelen naar het westen gevlucht, vooral via Berlijn. Het land dreigde leeg te bloeden. Om deze vluchtelingenstroom te stoppen, werd besloten om de toegang naar het westen via West-Berlijn volledig af te sluiten. In 1961 startte de bouw van de Muur. Dit ondanks dat Walter Ulbricht, de voorzitter van de Staatsraad en dus de facto het staatshoofd, eerder op een persconferentie had beweerd dat ‘niemand van plan is een muur te bouwen’. De muur, die er toch kwam, had een lengte van 168 kilometer. 45 kilometer liep dwars door de binnenstad van Berlijn. Na een kleine opleving verslechterde de economische situatie van de DDR in de jaren 80. De ontevredenheid van de bevolking nam alarmerende proporties aan. Vanaf 1989 zwollen aanhoudende protesten aan tot demonstraties van tienduizenden. Onder druk moest het regime de teugels laten vieren. Het mocht niet meer baten. Op 9 november 1989, na een persconferentie op de DDR-televisie waarin werd beweerd dat de wet op de verruiming van reismogelijkheden per direct inging, werd de druk van Oost-Berlijners op de grensovergangen zeer groot. Zo groot, dat rond 23.50 uur de eerste grensovergang in Berlijn werd geopend. Meerdere overgangen volgenden snel. De euforie en verbazing waren enorm, zowel aan Oost- als aan West-Duitse zijde. De revolutie is snel gegaan. De DDR werd door de Duitse eenwording op 3 oktober 1990 feitelijk door de Bondsrepubliek geannexeerd. Sindsdien zijn er miljoenen ‘Ossies’ naar het westen vertrokken, op zoek naar een baan. De communistische bedrijven waarvoor de meesten werkten, konden niet overleven in de vrijemarkteconomie. Ruim 4 miljoen banen vielen weg. Elke Duitser draagt sinds de hereniging een paar procent belasting af voor de wederopbouw van Oost-Duitsland. Een wederopbouw die nog steeds niet is afgerond.
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
De toekomst van herenigd Duitsland Na de val van de Muur volgde al snel de ineenstorting van het communisme in Oost-Europa. De DDR ging op 3 oktober 1990 op in de Bondsrepubliek Duitsland. Na de aanvankelijke euforie van het samengaan kwam de ontnuchtering; de hereniging bracht nieuwe problemen met zich mee. WestDuitsland investeerde miljarden in de Oost-Duitse economie, wat een deuk in de eigen welvaart veroorzaakte. In Oost-Duitsland gingen talrijke banen in rook op, omdat veel staatsbedrijven niet konden overleven in de kapitalistische samenleving. Bondskanselier Helmut Kohls voorspelling dat de oostelijke deelstaten spoedig het economische niveau van West-Duitsland zouden bereiken, viel in de praktijk anders uit. Veel Oost-Duitsers voelden zich daarom door de politiek in de steek gelaten. Zij dachten terug aan de garantie van een baan in de DDR en het hechte sociale netwerk, in vergelijking met de individualistische Bondsrepubliek. Deze onvrede en weemoed leidde tot ‘Ostalgie’, het verlangen naar het dagelijkse leven in de DDR vol solidariteit en de verzekering van werk. De constante dreiging van de Stasi werd daarbij vergeten. Maar tijden veranderen. Tegenwoordig durft de Duitse regering meer; het schuldgevoel van de Tweede Wereldoorlog verdwijnt naar de achtergrond en Duitsland mag weer een rol spelen op het toneel van de wereldpolitiek. Hoewel de werkloosheid nog steeds hoog is, laten recente cijfers een daling zien. Het verenigde Duitse volk kan weer positief naar de toekomst kijken; iets wat tot voor kort nog een moeilijke opgave was.
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
Toeristische informatie Hanzestad Lübeck Ooit stond Lübeck bekend als de ‘Koningin onder de Hanzesteden’. Inmiddels is de door water omgeven binnenstad al meer dan 20 jaar door UNESCO erkend als werelderfgoed. Het rijke verleden ziet u nog terug in de statige huizen van de kooplieden. Het Heiligen-Geist-Hospital waar zieken en ouderen werden opgevangen, en de gotische St.Marienkirche zijn ook schitterende overblijfselen uit het rijke verleden van deze Hanzestad. De oude straatjes en vele kleine hofjes laten de middeleeuwen herleven en nodigen uit tot een wandeling. Ten slotte proeft u de sfeer van de oude Hanzestad in de ‘Schillergesellschaft’, waar ooit bij een pul bier de beste handelsovereenkomsten werden gesloten. Rügen Het eiland Rügen in de Oostzee kent een grote diversiteit aan landschappen en is daarom een populaire toeristische bestemming. Dit grootste eiland van Duitsland is vermaard om zijn indrukwekkende krijtrotsen. Zo waren deze rotsen reeds aan het begin van de 19e eeuw in het werk van de Duitse schilder en tekenaar Caspar David Friedrich terug te zien. De Hanzestad Stralsund fungeert als toegangspoort tot het eiland. Putbus is een populair plaatsje op Rügen, met circa 5000 inwoners. De adellijke familie Von und Zu Putbus had een imposant slot in het stadje staan, dat is afgebroken tijdens de DDR-periode. Het bijbehorende, prachtige slotpark en de daarin liggende slotkerk is nog wel aanwezig, evenals de oranjerie en het theatergebouw. In het centrum van Putbus ligt het Circus: een immens rond plein, omzoomd met opvallend witte huizen. Badcultuur aan de Oostzee Als u iets wilt meepikken van de vooroorlogse mondaine badcultuur, dan is Duitsland ‘the place to be’! Vooral aan de Oostzeekust is het chique karakter van badplaatsen nog goed te zien. Hoewel het sociale aspect van de badcultuur belangrijk was, moet het medische karakter ook niet worden onderschat: elke zichzelf respecterende badplaats had een kürhaus, waarin in vroegere tijden de meest vreemde kuren konden worden gevolgd. Het drinken van een pint zeewater was bijvoorbeeld erg populair. Een andere ‘kuur’ was het met badkoets en al in het water rijden, je ontkleed in het water begeven en je dan door een stevige dame of heer (al naar gelang je geslacht) eens stevig onder water te laten duwen. Net iets langer dan fijn, want de bijna-dood-ervaring die dat opleverde, zorgde voor kalmte in de onrustige geest.
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
Aantekeningen
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl
Oude boteringestraat 37-39 | 9712 GD Groningen | 050 3663 232 www.srcreizen.nl | reizenopmaat@srctravel.nl