De Duurzame Hasselaar | Klimaatmagazine 2023

ROBUUST

Hasselt loopt al jaren voorop in de strijd tegen klimaatverandering. Dat voel je in de schaduw van honderden extra bomen in onze straten, dat zie je aan de unieke windturbine die uitsteekt boven de sportvelden van Kiewit, dat hoor je aan het belgerinkel op de fietspaden. Het zijn grote en kleine acties die onze stad klimaatrobuuster maken.

Deze bestuursperiode staken we nog een tandje bij. Ons Klimaatactieplan bevat meer dan 500 acties, verspreid over heel wat beleidsdomeinen. Zoveel daadkracht werd dit jaar nog beloond met een prestigieuze European Energy Award. Een pluim voor alle collega’s, organisaties en Hasselaren die mee hun schouders zetten onder de transitie naar een nog duurzamer Hasselt.

Toch begrijpen we dat je soms niet weet waar eerst te beginnen. Hoe zet je nu die stap naar een energiezuinigere woning of duurzamere verplaatsingen?

De stad helpt je daar met dit magazine mee op weg. Je vindt op de volgende pagina’s een greep uit onze initiatieven met praktische info, maar ook inspirerende verhalen van andere Hasselaren.

Op zondag 12 februari organiseren we voor het eerst ‘Thermostaat’, dé Hasseltse beurs over duurzaam wonen. Je krijgt er door experts persoonlijk advies op maat.

De Duurzame Hasselaar is een verzameling van tips en ervaringen, op maat van iedereen. Zelfs met kleine inspanningen kun je al een verschil maken. Iedereen kan zijn steentje bijdragen.

Steven Vandeput burgemeester Nele Kelchtermans schepen van klimaat en Energie

ZO WERKEN WE SAMEN AAN EEN KLIMAATNEUTRAAL HASSELT TEGEN 2050

40 procent minder uitstoot van broeikasgassen tegen 2030, en een klimaatneutrale stad tegen 2050. Dat is het doel van het Klimaatactieplan van de stad Hasselt. Voor dat plan werkte de stad liefst 518 acties uit. Benieuwd hoe we die doelstellingen willen halen? Je leest het in De Duurzame Hasselaar.

Een stad die minder broeikasgassen uitstoot, moet tegelijk tegen een stoo tje kunnen. Daar werken we in Hasselt aan. Door onze gebouwen, tuinen en openbare ruimte klimaatrobuuster in te richten. Hasselaren gaan aan de slag in hun eigen woning, de stad in openbare gebouwen, wegen en parken. Samen zorgen we voor een leefbaar én gezond Hasselt, waar volgende generaties nog graag zullen vertoeven. Die inspanningen wierpen al hun vruchten af. Gezamenlijk stoten we in Hasselt 392.779 ton CO2 uit, en verbruiken we 1.852.347 MWh energie. Hoge cijfers, en toch hebben we met z’n allen stappen vooruit gezet. Zo ligt onze CO2-uitstoot 14% lager dan zeven jaar geleden, en ons energieverbruik een kleine 11%. Daarnaast wordt ongeveer 30% van ons verbruik lokaal geproduceerd uit hernieuwbare energie. hasselt.be/duurzame-stad

(*) Bron: Hasselt in Cijfers. Cijfers van het jaar 2020 vergeleken met 2013.

Klimaatmagazine De Duurzame Hasselaar: jaarlijkse uitgave | Samenstelling, eindredactie en vormgeving: Made You Look, Manuel Lub, afdeling Communicatie en Stadsmarketing (Limburgplein 1, tel. 011 23 96 15 of communicatie@hasselt.be) | Fotografie: Kobe Vanderzande, Boumediene Belbachir | Drukwerk: Drukkerij Chapo | Oplage: 42.000 exemplaren | Vragen of opmerkingen over het magazine? Neem contact op met de afdeling Leefomgeving, Limburgplein 1, tel. 011 23 94 23 of duurzaam@hasselt.be.

Tuinieren

Renoveren

MAAKT DE STAP RICHTING DUURZAAM RENOVEREN EENVOUDIG

Duurzame woning? De begeleider helpt je op weg

Investeer je in een energiezuinige woning? Dan draag jij je steentje bij aan een beter klimaat. En ook het comfort van je woonst én je portemonnee varen er wel bij. Maar hoe begin je eraan? Welke werken voer je eerst uit en wat pak je later aan? Hoe vind je een goede aannemer? En welke subsidies kun je aanvragen? Vragen waarvoor je voortaan terechtkan bij de renovatiebegeleider.

In 2021 lanceerde de stad in drie wijken een proefproject rond collectief renoveren. De renovatiebegeleider gaf inwoners een eerlijk en objectief beeld van het ideale renovatietraject van hun woning. Een succesvol project dat nu wordt uitgerold over heel Hasselt. De renovatiebegeleider zal de komende tijd alle wijken in Hasselt bezoeken.

Hoe gaat de begeleider te werk?

De renovatiebegeleider komt bij je op bezoek en onderzoekt de staat van je

woning. Je ontvangt vervolgens een rapport waarin energiebesparende maatregelen staan opgesomd. De renovatiebegeleider berekent de energiewinst die je dankzij die maatregelen zult boeken. Zo krijg je een goed idee van de verwachte terugverdientijd van je investering. Ook voegt hij een overzicht van relevante premies toe.

Kun je méér hulp gebruiken? De renovatiebegeleider helpt je ook om offertes op te vragen en ze te beoordelen. Zelfs voor de planning en controle van de werken en voor de aanvraag van

premies kun je bij hem terecht. Kortom, de renovatiebegeleider geeft je praktische bijstand en begeleiding bij heel je renovatieproces.

Eerst een scan

Hasselaar Lies Kuppens en haar man deden een beroep op een renovatiebegeleider toen ze hun huis wilden verbouwen tot een energiezuinige woning.

“In 2014 kochten we een huis uit de jaren 60. Het moest grondig gerenoveerd worden. Toen we al een eind gevorderd waren met de breekwerken, nodigden we de adviseur uit om een scan van onze woning te maken.”

“Op basis van zijn scan bezorgde hij ons een overzicht van mogelijke ingrepen om van ons huis een duurzame en energiezuinige woning te maken. Ook gaf hij advies hoe we dat concreet konden aanpakken. Onze woning heeft bijvoorbeeld een aantal balkons die op een betonnen plaat in de muur zijn

ADVISEUR

Met het advies van de renovatiebegeleider kon Lies Kuppens aan de slag om haar woning uit de jaren 60 energiezuiniger te maken.

gebouwd. Dat creëert koudebruggen. De renovatiebegeleider gaf ons tips om die koudebruggen weg te werken.”

Geslaagd resultaat

“We zijn voor een grondige renovatie gegaan. De ‘buitenschil’ van ons huis hebben we heel goed geïsoleerd. Dat is een werk dat je liefst in één keer doet, als je in de toekomst geen breekwerk meer wilt. Om ons energieverbruik zo

“De renovatiebegeleider lijst niet enkel energiebesparende maatregelen op voor jouw woonst, hij berekent ook de energiewinst die je ermee boekt.”

laag mogelijk te krijgen, isoleerden we ons huis volgens de norm die toen voor nieuwbouw werd toegepast.”

“Als je kijkt naar onze woonoppervlakte en het aantal personen dat hier woont, hebben we nu best een energiezuinig huis. Je kunt dat online vergelijken met andere woningen en dan blijkt dat we met ons verbruik onder het gemiddelde verbruik van gas en elektriciteit zitten. Dat hebben we zeker ook te danken aan de goede adviezen en begeleiding van onze adviseur.”

Met dit project wil de stad Hasselt het jou gemakkelijker maken om de stap te zetten naar een energiezuinige en comfortabele woning. Het doel is om zeker 1.000 huiseigenaren te helpen bij hun renovatie. Kun jij ook wat ondersteuning gebruiken bij de renovatie van je woning? Neem dan contact op met de renovatiebegeleider.

hasselt.be/renoveren

ZONNEPANELEN EN ENERGIEDELEN

Als toonaangevende centrumstad heeft Hasselt een voorbeeldfunctie. Daarom zet de stad haar schouders mee onder de Europese en Vlaamse klimaatdoelstellingen. We nemen deel aan het Europese traject SURE2050. Zo willen we tegen 2050 een duurzaam en klimaatbestendig stedelijk vastgoed realiseren.

• Stapsgewijs installeren we waar mogelijk zonnepanelen op de daken van stadsgebouwen.

• Energie wordt gedeeld tussen stadsgebouwen, en via ons energiemanagement maken we optimaal gebruik van onze energiebronnen.

• We maken een warmteplan op en brengen grote warmtevragers én warmtebronnen in kaart. Restwarmte uit productieprocessen zal ingezet worden voor collectief gebruik waar mogelijk.

• We verlagen de temperatuur in de stadsgebouwen.

• Openbare verlichting zetten we optimaal in, zonder dat dat ten koste gaat van het veiligheidsgevoel.

DIT DOET DE STAD

“Dat ons huis energiezuiniger is, hebben we mee te danken aan het advies van de begeleider.”

TIPS VOOR EEN KLIMAATROBUUSTE TUIN

Onthard, en zorg voor meer koelte

Door de klimaatverandering wordt ook het weer onvoorspelbaar.

En dat maakt het onderhoud van je tuin er niet makkelijker op. Kriebelt het al om jouw tuin klimaatrobuust te maken?

We helpen je graag op weg met enkele handige tips.

Het veranderende klimaat zorgt voor langere droogteperiodes, gevolgd door steeds meer pieken van intense neerslag. Daarom is het nodig om onze tuinen en terrassen op een andere manier in te richten. Want de manier waarop we ze aanleggen en onderhouden, heeft grote impact op hoe droog en hoe heet het er kan worden. Richt je je tuin of terras op een klimaatrobuuste manier in, dan kun je er ook de komende jaren van blijven genieten.

Gespaard van droogte

Hasselaar Michel Carlier liet in 2018 zijn lange, smalle stadstuin in Runkst klimaatrobuust inrichten. Dat bleek een hele goede keuze. “We vroegen de ontwerper om een onderhoudsvriendelijke en klimaatbestendige tuin uit te denken. Het plantgoed moest tegen een stootje kunnen. Het resultaat?

Een prachtige tuin met een zwevend en slingerend houten pad dat de tuin breder doet ogen. We verliezen geen groenzone omdat de planten er gewoon onderdoor groeien. Ook de verhardingen in de tuin zijn minimaal, alleen ons terras is van steen.”

“De zomer die volgde, was meteen heet en erg droog. Toch hadden de planten er amper onder te lijden. We hoefden ze zelfs geen extra water te geven. We hebben sindsdien alleen nog maar droge zomers gehad, maar sproeien was nooit nodig. Hevige regen doorstaat de tuin trouwens ook prima. Het water trekt heel goed weg. Hooguit loopt de vijver iets over, maar dat is geen probleem. We laten de natuur graag haar gang gaan. We genieten ervan om te zien hoe de tuin zich aanpast aan de schommelingen van het klimaat en de seizoenen.”

Zo maak je je tuin

1. Beperk verharding

Verharding zorgt ervoor dat regenwater niet in de bodem kan dringen. Vaak gaat het verloren in de riolering waardoor de kans op overstroming toeneemt. Ook wordt de grondwaterspiegel niet goed aangevuld, waardoor je tuin sneller uitdroogt.

2. Houd regenwater in je tuin

Leid regenwater dat op het dak of verharde oppervlaktes valt, af naar een wadi, regenvijver of een lager gelegen border met planten. Daar kun je het water dan bufferen en kan het langzaam infiltreren. Een andere manier is regenwater opvangen in een ton of put.

Michel Carlier liet in 2018 zijn smalle stadstuin in Runkst klimaatrobuust inrichten. Dat bleek de daaropvolgende zomers een goede keuze.

klimaatrobuust

3. Creëer koele plekjes

Uit onderzoek blijkt dat het op warme dagen in de schaduw van een boom tot 13°C koeler kan zijn dan in de volle zon. Heb je daar geen plaats voor? Ook kleinere bomen en struiken leveren schaduw. En zelfs op een terras zorgen grote pot- en klimplanten voor meer verkoeling.

4.Varieer met planten

Zorg voor een variatie aan planten in je tuin. Alle groen draagt bij aan de verkoeling van je tuin, want planten verdampen water. Bovendien houden ze het water in de bodem beter vast waardoor je tuin minder snel last heeft van droogte.

Kan jouw tuin tegen een stootje?

Wil jij weten hoe goed je tuin al opgewassen is tegen de klimaatverandering? Noteer de kenmerken van je perceel en tuin in de online tool en bereken jouw groenblauwpeil. De score die volgt, geeft je een idee van de klimaatrobuustheid van je tuin. Ook ontvang je tips en oplossingen om je perceel zowel groener als blauwer te maken.

hasselt.be/klimaattuin

EEN GROENE STAD WORDT ONTHARD

• In het groenstructuurplan van de stad Hasselt leggen we uit hoe we de huidige parken en groenperken versterken en uitbreiden, en waar er nieuwe bijkomen.

• Hasselt is al meer dan 1.000 klimaatbomen rijker. Ze nemen CO2 en fijnstof op, creëren schaduw en koelte, en zorgen ervoor dat de bodem minder verdroogt.

• Al elf Hasseltse basis- en secundaire scholen lieten hun speelplaats ontharden en vergroenen. Meer dan 2.000 vierkante meter asfalt en klinkers maakten plaats voor groen.

• De stad streeft naar het behoud van minimaal 25 m² groen per bewoner binnen een woningbouwproject. Ook hoort 30 procent van de totale grondoppervlakte van een nieuwbouwproject onverhard te zijn.

• De Banneuxwijk verandert in de eerste klimaatrobuuste wijk. In 2025 vind je er 4.000 m² extra ontharde en groen ingerichte plekken.

DIT DOET DE STAD

“Tijdens de hete en droge zomers hoefden we onze planten zelfs geen extra water te geven.”

GROENDAKEN EN -GEVELS

Heb je een kleine, of zelfs helemaal geen tuin? Wil je toch graag wat groen rondom of tegen je woning? Kies dan voor een groene gevel of een groendak. Ze zorgen voor luchtzuivering, regenwaterbuffering en een rustgevende omgeving. Ook dempen ze geluid en weren ze de hitte beter, waardoor het ín je woning aangenaam blijft. Weet je niet goed waar te beginnen? Raadpleeg onze groene huisdokter. Hij geeft je advies aan huis.

hasselt.be/groendakengevel

Doe mee met de groepsaankopen

De stad geeft je een steuntje in de rug door regelmatig duurzame of energiebesparende groepsaankopen te organiseren. Je krijgt deskundige begeleiding en een goede prijs kwaliteitsverhouding. Schrijf je gratis én vrijblijvend in. Je ontvangt vervolgens een persoonlijke offerte van een aannemer die wij selecteerden. Pas daarna beslis jij of je de bestelling wilt plaatsen en overgaat tot de aankoop. We organiseren twee groepsaankopen per jaar. Interesse? Houd onze website in de gaten, of schrijf je in op de nieuwsbrief. Momenteel loopt er een groepsaankoop voor zonnepanelen en thuisbatterijen.

hasselt.be/groepsaankoop

MIJN VERBOUWPREMIE

Mijn VerbouwPremie is het nieuwe online loket van de Vlaamse overheid voor de aanvraag van premies voor renovatie en energiebesparende investeringen. Heb je plannen om je muren, vloeren of dak te renoveren en te isoleren? Zijn je ramen aan vervanging toe? Plaats je nieuwe leidingen voor elektriciteit of sanitair? Of investeer je in een zonneboiler, warmtepomp of warmtepompboiler? Ontdek via de simulator op welke premies en premiebedragen je recht hebt. Je kan ook steeds een afspraak maken met het Woonloket.

hasselt.be/woonloket

Een groene straat? Die maak je zelf!

Weet jij al hoe je jouw steentje (of eerder: plantje) kunt bijdragen om je straat groener te maken? We bieden je heel wat mogelijkheden aan: vraag een geveltuin aan, adopteer een boomtuin, of maak een kruidentuintje. Meer planten en bloemen laten je

hasselt.be/groenetoekomst

straat er fris en groen uitzien, houden het regenwater beter vast, en versterken de biodiversiteit in je buurt. Bovendien verhoog je de kans op een gezellige babbel met de buren of een leuke, onverwachte ontmoeting met een voorbijganger.

INNAME OPENBAAR DOMEIN KRIJG JE DEELS TERUG

Bij het renoveren van je woning komt heel wat kijken. Heeft de aannemer de parkeerplaatsen voor jouw deur nodig? Dan ben je verplicht om bij de stad een betaalde vergunning aan te vragen. Wie duurzaam renoveert, willen we echter aanmoedigen. Daarom kan je de kost van de inname deels terugvragen. De maximale toelage bedraagt 1.500 euro per jaar per adres. Aanvragen kunnen ingediend worden tot 31 december 2023.

hasselt.be/toelage-inname

HOEVEEL ENERGIE VERLIES JIJ VIA JE DAK?

De warmtefoto van Hasselt laat je zien hoe het staat met de isolatiegraad van je dak. Want het dak boven je hoofd is verantwoordelijk voor het grootste warmteverlies van je woning. Hoe roder het op de warmtefoto kleurt, hoe meer warmte je woning via het dak verliest. Dat voel je in je portemonnee en het is natuurlijk ook een slechte zaak voor het milieu. Wil je weten hoe het met jouw dak gesteld is? Bekijk de warmtefoto van jouw adres.

hasselt.be/warmtefoto

“Auto te duur? Je kan ook zonder”

In een duurzame en leefbare stad speelt mobiliteit een belangrijke rol. Heel wat Hasselaren denken al bewust na over welk vervoersmiddel ze wanneer gebruiken. Zoals Dirk Schuermans, die zijn verplaatsingen doet met zijn tweewieler of een deelwagen.

Dirk Schuermans ruilde zijn auto in voor een tweewieler, en heeft daar geen spijt van.

Voor verplaatsingen zien veel mensen een wagen nog altijd als vanzelfsprekend. Maar soms zijn er ook alternatieven mogelijk. Door elk vervoersmiddel de juiste plek te geven, blijven we een bereikbare stad.

Duurzame verplaatsingskampioen

Dat je met je tweewieler ook vlot op je bestemming kan raken, zet sommige Hasselaren aan het denken. Iemand die de daad bij het woord voegde, is verplaatsingskampioen Dirk Schuermans. Hij woont samen met zijn vriendin in de Heilig Hartwijk. Ze deden hun wagen de deur uit en kozen voor een mix met een centrale plek voor de fiets. En daar hebben ze geen spijt van. “Ik rekende

schrappen, en dat is dan oké. Maar door sommige verplaatsingen anders te organiseren, vinden ze in hun eigen mix misschien wel een heel mooie financiele winst.”

“Intussen leven we al drie jaar zonder auto en dat is in Hasselt perfect haalbaar. Sterker nog, ik denk dat je je in de stad met je tweewieler vaak sneller en gemakkelijker verplaatst dan met de wagen. Het lukt ons ook om al onze boodschappen met de fiets te doen. Natuurlijk zijn wij maar met z’n tweeën en kan ik me voorstellen dat het voor gezinnen een ander verhaal is. Al zie ik meer en meer jonge gezinnen met bakfietsen rondrijden. Dat zijn in mijn ogen trouwens de échte verplaatsingskampioenen! Want je kan verbazend veel vervoeren met cargo of bakfietsen. Intussen geraak je al een heel eind met een paar degelijke fietstassen.”

Juiste middel op de juiste plaats

uit hoeveel het ons jaarlijks kostte om de auto te gebruiken. Ik telde echt alles mee, van de afschrijving van de wagen, het onderhoud, de wegentaks tot het parkeergeld en de brandstof. Je komt dan al snel aan enkele duizenden euro’s per jaar, zeker als daar nog een afbetaling bij hoort.”

“We kozen dus heel bewust en weloverwogen voor een andere verplaatsingsmix. Af en toe gebruiken we een Cambio deelwagen, en we hebben het geluk dat we vlak bij het station wonen. Ik kan mensen alleen maar aanraden om voor zichzelf deze rekenoefening eens te maken en hun eigen verplaatsingsgedrag onder de loep te nemen. Misschien kunnen ze hun auto niet volledig

Als centrumstad staat Hasselt voor de uitdaging om aan allerlei mobiliteitsbehoeften te voldoen. We zijn naast een woonstad ook een shoppingstad, cultuurstad, studentenstad en fietsstad. Elke doelgroep heeft zo haar wensen, en door ons openbaar domein op een slimme manier in te richten, proberen we aan al die wensen te voldoen.

Dirk ziet deze ontwikkeling vorm krijgen. “Hasselt spant zich al decennia in om te evolueren naar een voetgangeren fietsvriendelijke stad. Ik vind het positief. Stap voor stap proberen ze het centrum autoluw te maken. Ook spant het bestuur zich in om betere fietsverbindingen met de deelgemeenten aan te leggen.”

hasselt.be/mobiliteit

DUURZAMER EN VEILIGER ONDERWEG

Met gerichte maatregelen wil de stad de verkeersdrukte in wijken verlagen en bijdragen aan een leefbare en duurzame stad. Zo staan Hasselaren centraal bij de realisatie van onze circulatieplannen: we ontmoedigen sluipverkeer en zorgen dat voetgangers en fietsers vlot en veilig op pad kunnen. Straten richten we duurzaam en veilig in. De binnenstad werd een woonerf, waar alle weggebruikers hun weg vinden. Tegelijk stellen we meer duurzame vervoersmiddelen ter beschikking. Het aantal mobipunten en deelwagens breiden we uit. We investeren in fietsstallingen, fietspaden en fietsstraten.

Duurzame mobiliteit krijgt een prominente plaats bij elk nieuwbouwproject. Voorstellen rond deelmobiliteit en het gebruik van fietsen maken deel uit van elke nieuwe bouwvergunning.

“We leven al jaren zonder auto, en dat is in hartje Hasselt perfect haalbaar.”

DEELMOBILITEIT

Steeds meer Hasselaren ontdekken de voordelen van deelmobiliteit. Naast een fikse kostenbesparing, maak je door deelauto’s en deelfietsen te gebruiken jouw verplaatsing ook efficiënter en aangenamer. De Cambio-deelwagens zijn erg in trek. Daarom breiden we in Hasselt het deelwagenpark uit. Ook het huidige deelfietsensysteem verruimen we met (elektrische) deelfietsen van verdeler Hoppy.

hasselt.be/autodelen

Kinderfietsje nodig? Kom het uitlenen in de fietsbib

De aankoop van een kinderfiets betekent voor heel wat gezinnen een serieuze investering. Bovendien zijn kinderfietsen snel weer te klein. De fietsbibliotheek Op Wielekes biedt gezinnen een uitweg. Voor een klein bedrag heb je één jaar lang toegang tot een kwalitatieve kinderfiets op maat. Inruilen voor een groter exemplaar mag zo vaak als je wilt. Elke fiets wordt tijdens de wissel grondig nagekeken. Heb je nog een afgedankte kinderfiets? Waarom niet schenken aan de fietsbib? Iedere gulle gever wordt beloond met een jaarabonnement.

hasselt.be/fietsbibliotheek

LAADPALEN

Het toenemende gebruik van elektrische wagens betekent ook dat we meer laadinfrastructuur nodig hebben. De Vlaamse overheid streeft ernaar om samen met Engie en TotalEnergies de komende drie jaar 30.000 extra publieke laadpunten te voorzien in Vlaanderen. Op Hasselts grondgebied zullen er zo’n 300 publieke laadpunten bijkomen. Je kunt zowel als burger, als onderneming en als organisatie een publieke laadpaal aanvragen. Interesse in een laadpunt in jouw buurt? Vraag de plaatsing van een publieke laadpaal aan.

hasselt.be/laadpaal

FIETSENSTALLINGEN

Waar moet je je fiets parkeren? Hasselaren die in een rijhuis wonen, zijn maar al te vertrouwd met dat probleem. Meestal vind je alleen plaats tegen de gevel, of moet je je tweewieler de gang inrollen. Daarom verschenen er vijf jaar geleden de eerste fietstrommels in het straatbeeld. Vorig jaar volgden er grotere fietsenstallingen. Momenteel hebben zo 350 rijwielen een droog en veilig plekje gevonden. Is jouw fiets nog steeds op zoek naar een onderkomen en is er nog geen stalling in de buurt? Dien dan gerust een aanvraag in via onderstaande link.

hasselt.be/geslotenfietsenstalling

VOORDELIG MET DE BUS OP STAP

Wist je dat je als Hasselaar bij vervoersmaatschappij De Lijn heel wat voordelen geniet? Zo kan ieder kind tussen 6 en 20 jaar een gratis Buzzy Pazz aanvragen. Dat geldt ook voor kinderen van gescheiden ouders die voor de helft van de tijd in Hasselt wonen. Met het jongerenabonnement reist je kind onbeperkt door heel Vlaanderen en Brussel met alle bussen en trams van De Lijn. Of koop vooraleer je opstapt een Hasseltpas, en verplaats je voor maar 1 euro per rit binnen de stadsgrenzen. Die tienrittenkaart met gemeentekorting kun je alleen kopen in een van de voorverkooppunten, zoals de Lijnwinkel aan het station van Hasselt, of via de website van De Lijn.

hasselt.be/bus

ALS HANDELAAR DE CIRCULAIRE TOER OP

Tweedehands krijgt een nieuw leven in etalages

Wil je als ondernemer graag circulair en duurzaam ondernemen? Dan denkt het projectteam van Circulair Werk(t) graag met je mee. Een mooi voorbeeld zijn de circulaire vitrines bij enkele Hasseltse handelaars. Ingericht met tweedehandsmateriaal. “De ideale manier om je etalage mooi én goedkoop in te richten, zonder dat je achteraf met de rommel zit”, zegt onderneemster Kitty Spaenjers van Huize Pauwels Spaenjers.

Het project Circulair Werk(t) is er voor ondernemers die kiezen voor een circulaire toekomst. Daarin gebruiken we grondstoffen steeds opnieuw en wordt afval zo onze nieuwe grondstof. Het projectteam helpt ondernemers om circulair en duurzaam te ondernemen. Daar zijn de circulaire etalages bij enkele Hasseltse winkels een mooi voorbeeld van.

Ondernemer Kitty Spaenjers van Huis Pauwels Spaenjers was van het prille begin betrokken bij de uitwerking. Circulaire en betaalbare winkeletalages

inrichten, daar wilde Kitty maar al te graag aan meewerken. “Als handelaar koop je regelmatig vitrinemateriaal in. Dat is vrij duur en vaak kun je er achteraf niets meer mee doen. Zo belandt het in je kelder, die na een tijd ook afgeladen vol zit”, vertelt Kitty. “Toch wil je je etalage graag op een originele manier inrichten. Samen met enkele handelaars uit de buurt vroeg ik me af of dat ook op een andere manier kon. Goedkoper, met aandacht voor duurzaamheid en circulariteit. Het projectteam van Circulair Werk(t) heeft ons hier heel goed bij geholpen.”

Circulaire kerstballen

“Toen ik in het najaar van 2021 onze vitrine in de kerstsfeer wilde onderdompelen, was ik op zoek naar kerstballen. Het projectteam van Circulair Werk(t) stelde me voor om een bezoekje te brengen aan het depot van de Kringwinkel op de Corda Campus. Daar bleek

dat veel kerstballen al waren toegewezen voor de verkoop in de winkel. Wel lagen er nog een aantal gebroken exemplaren. Ik nam de stukken mee en lijmde ze aan elkaar. Zo kon ik de kerstballen toch nog gebruiken om mijn ideeën vorm te geven en ontstond de eerste circulaire etalage in Hasselt. Ons opzet was geslaagd, want dit keer bleef ik niet zitten met afval. Ik mocht de kerstballen gewoon terugbrengen.”

Kilo’s minder afval

In het najaar van 2022 kreeg dit initiatief een vervolg. Zeven handelaars

“Je spaart op een hele creatieve en leuke manier kilo’s afval uit.”

stapten in en wilden hun etalage ook graag circulair inrichten. Het projectteam deed een beroep op de diensten van etalagiste Marie-Berthe Vanspauwen om daarbij een handje te helpen. Per vitrine zocht ze de juiste spullen bij elkaar. Zo toverde ze de etalages van de deelnemende zaken om tot circulaire pareltjes. En dat met tweedehandsmateriaal uit de kringloopwinkel.

“Ik vond het een heel geslaagd initiatief van Circulair Werk(t)”, blikt Kitty terug. “Het levert op veel vlakken voordeel op. Je spaart op een hele creatieve en leuke manier kilo’s afval uit en dat komt ons milieu alleen maar ten goede. Ik hoop dan ook dat de samenwerking met de kringwinkel kan blijven bestaan.”

hasselt.be/circulairwerkt

ENERGIECOACHING VOOR BEDRIJVEN

CIRCULAIR ONDERNEMEN?

LOKET HELPT JE OP WEG

Handelaars die graag meer circulair en inclusief willen ondernemen, kunnen bij het loket van Circulair Werk(t) kosteloos advies inwinnen. Het project wil ondernemers inspireren om (oude) materialen te hergebruiken en wil circulair ondernemerschap stimuleren. Het loket biedt concrete ondersteuning, met de klemtoon op samenwerking met de lokale en sociale economie.

Wil je graag weten welke opties je hebt om je resterende afval positief te benutten? Of denk je aan een eigen zaak met sterke focus op circulariteit? Elke derde dinsdagvoormiddag van de maand kun je met je vragen terecht bij het circulair loket in de Sint-Jozefsstraat. hasselt.be/circulairwerkt

Ben je eigenaar van een bedrijf dat gevestigd is in Hasselt? En vraag je jezelf af wat je het best kan ondernemen om je energieverbruik te verminderen? Dan is energiecoaching iets voor jou! Hasseltse kmo’s kunnen beroep doen op een energiecoach via de stad Hasselt. Na een screening stelt de coach een concreet stappenplan op om het energieverbruik in je bedrijf gevoelig terug te dringen. Interesse? Houd de website zeker in de gaten.

hasselt.be/energiecoach

Met louter tweedehandsspullen wist onderneemster Kitty Spaenjers haar vitrine aantrekkelijker te maken.

MINDER UITSTOOT BEGINT IN JE WINKELTAS

Lokaal eten zorgt voor minder CO2 op je bord

Lekker eten willen we allemaal op tafel. Toch is het even slikken als je hoort dat onze voedingskeuzes zorgen voor een vijfde van alle CO2-uitstoot in België. Hoe jij al mee een verschil kan maken? Door lokaal en biologisch te kopen, want dan maak je de keten van de boer naar jouw bord korter. Zo begin je eraan.

Het oogsten, verwerken en vervoeren van ons voedsel stoot heel wat CO2 uit. Liefst een vijfde van de Belgische uitstoot. De productie van vlees en zuivel zorgt voor de helft van die uitstoot. Wie een maand lang minder vlees wil proberen eten, kan in maart meedoen aan de VeggieChallenge (blz. 23).

Maar er zijn nog manieren om minder CO2 op je bord te krijgen: door de keten korter te maken. Zo lijkt een stukje fruit als snack de logische groene keuze. Maar geïmporteerde groenten en fruit leggen veel kilometers af, en groenten en fruit buiten het seizoen vergen massa’s energie om te kweken in serres. Geniet daarom van vruchten die in seizoen zijn. Trouwens, heeft lokaal

geteeld fruit niet méér smaak? Kom het proeven op een van de Hasseltse initiatieven die boeren en consumenten bij elkaar brengen. Bezoek een boerenmarkt, en koop er je verse producten in.

Koop lokaal en volg de seizoenen

Evert Vanecht woont in Runkst en geeft les aan de hogeschool UCLL in

“Ja, een boerenmarkt is duurder. Toch besteed ik nu de helft minder aan voeding.”

Diepenbeek. Twee jaar geleden werd hij klant van Buurderij, een wekelijkse boerenmarkt waar je rechtstreeks bij lokale producenten koopt. “We willen als gezin zoveel mogelijk lokaal kopen en eten wat er in dat seizoen geoogst wordt. Tegelijk zorgen we ervoor dat de kleine lokale ondernemers en telers een eerlijke prijs ontvangen voor hun aanbod. Met elke euro die we als gezin uitgeven, kiezen we bewust voor een wereld die wij wensen.”

Maar zijn die lokale en biologische producten niet véél duurder? “Als je puur naar de prijs kijkt, zijn de producten van de Buurderij inderdaad gemiddeld 15 procent duurder. Maar als ik mijn uitgaven vergelijk met vroeger, dan besteed ik nu de helft minder aan voeding. Dat komt vooral omdat ik nu nog maar om te twee maanden naar de supermarkt ga. Het scheelt me een hele hoop onnodige en ongezonde inkopen.”

Vermijd voedselverspilling

Bovendien gooien we maar liefst een derde van al ons voedsel weg. Nog te vaak verdwijnen restjes pardoes in de vuilnisbak, of wordt er te veel ingekocht. “Voedselverspilling tegengaan begint bij ons al als we groenten schillen”, vertelt Evert. “We schillen ze zo weinig mogelijk en schrobben ze meestal gewoon af. En hebben we wel wat groenten of fruitafval, dan belandt dat op onze composthoop. We gooien zelden eten weg. Als er een restje overblijft, eten we dat de volgende dag wel op. Ook als onderzoeker richt ik me trouwens op het voorkomen van voedselverspilling. Zo zijn we bezig om een plantaardig alternatief voor dierlijk leder te produceren met fruitafval.”

hasselt.be/voedsel

EERLIJK VOEDSEL VOOR IEDEREEN

Het stadsbestuur lanceert de lokale voedselstrategie ‘Hasselt is ons ERF’. ERF staat voor Ecologisch, Regiogebonden en Fair. Dit initiatief stimuleert lokale actoren uit de voedselketen om hun krachten te bundelen. Om samen een duurzame, sociale en rechtvaardige productie, verwerking, distributie en consumptie van voedsel op gang te brengen. Het doel? Hasseltse consumenten uit alle lagen van de bevolking gezond, eerlijk, betaalbaar en lokaal voedsel aanbieden. Ook wil de beweging de ecologische voetafdruk van ons voedselsysteem verkleinen.

hasselt.be/onserf

HASSELT IS EEN VERANDERSTAD

Wil jij ook graag meer lokaal geproduceerd voedsel kopen, of je aansluiten bij een zelfoogsttuin? De online veranderstadkaart toont dat er heel wat in beweging is in elke Hasseltse wijk. Van boerenmarkt waar lokale producenten hun verse waar aanprijzen, tot culinair adresje waar ze graag aan de slag gaan met seizoensgebonden producten. Het interactieve stadsplan wijst je de weg naar lokale en duurzame initiatieven in jouw buurt. Ontbreekt jouw favoriete adresje? Laat het ons zeker even weten!

hasselt.be/veranderstad

Evert Vanecht in volkstuin De Tesch. “Door lokaal voedsel te kopen, krijgen lokale ondernemers ook een eerlijke prijs.”

DE KNIP IN JE AFVALBERG? ZÓ PAK JE DAT AAN

Van plastic berg naar hoopje

Veel van wat je in de winkel koopt, wordt verpakt in plastic. De productie van die verpakkingen vergt veel grondstoffen en energie, en jij blijft achter met een berg plastic voor je PMD-zak. Kan het anders? Zeker. Machteld Lambrichts leeft zo plasticvrij mogelijk. Zij geeft je heel wat nuttige tips om die plasticberg thuis te verkleinen.

“Er bestaan al heel wat alternatieven op de markt om afvalvrij en plasticvrij aankopen te doen. Alleen zijn ze vaak nog niet zo bekend”, vertelt Machteld Lambrichts. De Hasseltse doet er alles aan om plastic te vermijden. “De badkamer en keuken zijn de twee ruimten waar we het meeste afval genereren. Daar valt dus ook veel winst te behalen door te kiezen voor waardige alternatieven.”

Badkamertips van Machteld

“Gemakkelijke eerste stap in de badkamer? Kies voor shampoobars. Voor handzeep kun je flacons gebruiken. Die vul je bij met een navulpak”, zegt Machteld. “Voor heel wat hygiënische producten zijn er ook herbruikbare alternatieven. Zoals wattenschijfjes en sponzen van kokosmateriaal voor in de douche, die kun je zo in de wasmachine

gooien. Ook oorstokjes en wattenstaafjes bestaan in siliconen en natuurrubber. Was ze met water en zeep, en je kan ze zo hergebruiken.”

Restje bewaren in bijenwas

Ook in de keuken kan het gerust met minder plastic. “Bewaar je voeding in de koelkast of vriezer? Doe het dan in een glazen doosje of herbruikbare en afwasbare zakjes, in plaats van plastieken potjes. Moet je iets afdekken? Vervang dan plasticfolie door bijenwasdoeken. Dat zijn uitwasbare stofdoeken, ingesmeerd met bijenwas“, tipt Machteld. “Gebruik bij het opvegen van plekken wasbare doekjes met zeemvelstructuur in plaats van keukenpapier.” En minder afval in je keuken begint al bij het winkelen. “Je kunt steeds weer een fles spuitwater kopen, maar je kunt ook het

zelf maken met een bruiswatertoestel. In gewone supermarkten kun je nootjes en pasta’s al vaak afvalvrij kopen.”

De investering waard

Wat houdt een doorbraak tegen om afval en plasticvrij te gaan leven? “Bij een aantal afvalvrije producten zijn de initiële kosten hoger. Denk aan scheermesjes. Als je een herbruikbaar exemplaar koopt dat een leven lang meegaat, dan is vooral de eerste aanschaf duur, zo’n 35 euro. Maar vervolgens betaal je maar 2,99 euro voor 5 mesjes. Door een kleine investering te maken, hou je op termijn meer geld over.”

Heeft Machteld nog enkele algemene tips? “Kijk waar je het meeste afval genereert en probeer daar te beginnen. Doe het vooral in kleine stapjes. Echt ‘zero waste’ leven, dat houd je niet vol. Spreek er ook over met anderen en ontdek hoe zij het aanpakken. Ik besef dat die discussies soms gevoelig liggen. Sommigen willen het echt anders en beter doen, maar zien door hun persoonlijke situatie de mogelijkheden even niet. Erover praten is zeker al een stap in de goede richting.”

hasselt.be/afvalvermijden

Machteld Lambrichts leeft zo plasticvrij mogelijk. “Vaak spaart een kleine investering je op termijn meer geld uit.”

HET RECYCLAGEPARK KOMT

NAAR JE WIJK

Heb jij het mobiele recyclagepark in je wijk al eens bezocht? Elke woensdag staat het opgesteld in een andere Hasseltse wijk. Het project wil je aanmoedigen om ook kleiner afval naar de recyclageparken te brengen. Breng je het bij ons binnen, dan heb je immers minder huisvuilzakken nodig. Goed voor je portemonnee én het milieu. Zit je met klein elektro, piepschuim of oude frituurolie? Eén bestemming: het mobiel recyclagepark! Ontdek waar en wanneer het mobiele recyclagepark in jouw buurt te vinden is. Alle data en locaties vind je op je afvalkalender en online terug.

hasselt.be/mobielrecyclagepark

GA MET MOOIMAKERS MEE PLOGGEN

Ruim 350 Hasseltse Mooimakers plandelen of ploggen regelmatig in hun buurt. Hasseltse Mooimakers ruimen zwerfvuil op dat ze onderweg al wandelend of joggend tegenkomen. Wist je dat deze Hasselaren in 2021 6,66 ton CO2 hebben gereduceerd door zwerfvuil op te rapen? Dat is gelijk aan 4,5 jaar elektriciteitsverbruik van een gemiddeld gezin. En ze legden maar liefst 3.824 kilometer af. De stad voorziet een verzekering, opruimmateriaal en haalt de volle vuilniszakken op. Je kan alle opruimacties in jouw beurt volgen via de app Weplog. Ook eens een tourtje plandelen of ploggen?

hasselt.be/zwerfvuil

AFVAL? DE VUILNISBAK IN!

Sinds november 2022 vervangt de stad Hasselt alle vuilnisbakken op haar grondgebied door vuilnisbakken voor gescheiden afval. Daarmee zijn we de eerste stad in Vlaanderen waar die bakken op zo’n grote schaal aanwezig zijn! Elke bezoeker en Hasselaar kan zijn afval nu onmiddellijk sorteren en in de juiste vuilnisbak deponeren. Samen verkleinen we onze afvalberg en houden we onze leefomgeving netjes. Want Hasselt proper houden, vergt heel wat werk. Vraag dat maar aan Michael Punie (foto): deze kampioen in afvalophaling verzorgt wekelijks gemiddeld 500 vuilnisbakken.

We zamelen nu ook heel wat meer pmd materiaal in dat kan gerecycleerd worden. Het bespaart ons als stad 25 procent werktijd, 4.266 euro in gereden kilometers en 853 kilo CO2 per jaar.

EEN BIB IS NIET ALLEEN VOOR BOEKEN

Leen eens een boor in de bib

Boeken uitlenen, dat vindt iedereen vanzelfsprekend. De bibliotheek is dan ook een eeuwenoud en sterk voorbeeld van deeleconomie. De bib inspireerde heel wat Hasselaren om ook andere spullen aan elkaar uit te lenen. Ken je de fietsbib, de gereedschapsbib en de uitleendienst van babyspullen al?

De meeste voorwerpen die we bezitten, gebruiken we minder dan 10 procent van de tijd. Een boormachine wordt in haar hele leven gemiddeld maar 13 minuten benut. Zonde, toch? Waarom zou je die voorwerpen of gereedschappen dan nog bezitten als je ze met elkaar kunt delen? Spullen delen blijkt een geweldige manier om het milieu te sparen en om mensen samen te brengen.

Gereedschapsbib

Over de fietsbibliotheek Op Wielekes kon je al lezen in dit magazine (blz. 12). Een meer recent uitleeninitiatief is de gereedschapsbibliotheek in Godsheide.

Die werd in april 2022 door vrijwilligers opgericht en kreeg de naam Godskesbieb. Je kunt hier kwalitatief gereedschap ontlenen. Want waarom zou je een boormachine, frees of verstekzaag in huis halen als je die toch maar een

paar keer per jaar gebruikt?

Minder kosten, meer plaats

Hasselaren Livia Stas en Pieter van Knippenberg zijn fans. Livia leerde de Godskesbieb kennen toen ze een huis kocht in Godsheide. “We hadden nog heel wat renovatiewerk voor de boeg, toen ik van mijn overburen hoorde dat er een gereedschapsbib in Godsheide bestond. Precies op het juiste moment. Want een grote ladder of een verticuteermachine heb je niet standaard in huis liggen. Veel gereedschap heb je ook maar een paar keer per jaar nodig. Dan is zo’n bib wel heel handig. Ze lenen toestellen van degelijke kwaliteit uit en leggen je heel goed uit hoe ze werken. Nog een groot voordeel vind ik dat je die toestellen en gereedschappen niet zelf hoeft aan te kopen. Dat scheelt een hoop geld. Bovendien nemen die

machines heel wat plaats in, en moet je ze onderhouden. Dat doen de vrijwilligers nu voor ons.”

Pieter van Knippenberg hoorde over de Godskesbieb via het online buurtnetwerk Hoplr. Naast de voordelen van gereedschap lenen en delen, ziet hij ook een belangrijke meerwaarde op sociaal vlak. “We leven in deze tijd soms wat geïsoleerd van elkaar. Daardoor zijn we minder geneigd om spullen met elkaar te delen of aan elkaar uit te lenen. De gereedschapsbib versterkt het dorpsgevoel. Ga je er langs, dan heb je altijd wel een leuke babbel. Over de klusjes die je thuis uitvoert, maar ook over wat er zich afspeelt in je buurt.”

Heb jij thuis nog werkmateriaal liggen dat stof vergaart? Leen het uit of schenk het aan de Godskesbieb.

hasselt.be/gereedschapsbib

KINDERKLEDIJ VIND JE OOK IN DE RUILWINKEL

Hasselt heeft twee ruilwinkels. Daar betaal je niet met geld, wel met stempels. Die stempels verdien je door zelf spulletjes binnen te brengen. Bij Het Wisselke kun je terecht voor kinderkleding van 0 tot 3 jaar, speelgoed, verzorgingsmateriaal, slaapspullen, kinderwagens en een klein assortiment zwangerschapskleren voor toekomstige mama’s. Bij De Uitwissel kun je sport en vrijetijdskleding ruilen voor kinderen tot 18 jaar. Die kledij gebruik je vaak een korte tijd heel intensief, maar kinderen groeien er ook snel uit.

hasselt.be/ruilwinkel

TOESTEL STUK? KOM NAAR EEN REPAIRCAFÉ

Hasselt telt vier Repair Cafés waar je terechtkunt met kleding, apparaten en fietsen die stuk zijn. Sta je op het punt iets weg te gooien? Check eerst toch even bij een Repair Café in je buurt of jouw spullen nog te herstellen zijn. Vrijwillige elektriciens, naaisters en timmerlieden staan voor je klaar. Je betaalt er een vrije bijdrage. Verklein de afvalberg en maak nieuwe vrienden, want het Repair Café is ook een sociaal evenement. Bij het genot van een kop koffie leer je je buurtgenoten beter kennen. Elke week is er een Repair Café open op een andere locatie.

hasselt.be/repaircafe

OOK DE STAD HERGEBRUIKT

Niet alleen met ruilinitiatieven probeert de stad Hasselt het onnodig produceren van nieuwe materialen te voorkomen. De circulaire principes worden ook verankerd in ons aankoopbeleid. We vinden het belangrijk dat stadsleveranciers grondstoffen en producten hergebruiken en ze ook herbruikbaar maken. Dit kringloopprincipe passen we ook toe in ons eigen patrimonium via het SURE2050-traject en door circulair te (ver-)bouwen. We willen duurzaam ontwerpen en produceren. We streven ernaar om producten na het eerste gebruik opnieuw als grondstoffen in te zetten.

DIT DOET DE STAD

Een bibliotheek enkel voor boeken? In de Godskesbieb in Godsheide kun je kwalitatief gereedschap ontlenen.

DIT STAAT OP DE KLIMAATKALENDER

De stad zet het hele jaar door in op duurzame initiatieven. Zet onderstaande evenementen alvast met stip in je agenda. Of meld je aan voor de nieuwsbrief van Milieu, energie en afval via onderstaande inschrijvingslink. Zo ben je altijd op de hoogte.

hasselt.be/nieuwsbrieven

INTERNATIONAL REPAIR DAY

International Repair Day is een feestdag die wordt gevierd op de derde zaterdag van oktober - dat is dit jaar 21 oktober - en als doel heeft de hersteleconomie in de kijker zetten. Tijdens inspirerende workshops word je aangemoedigd om oude spullen een tweede leven te geven door middel van onderhoud en reparatie.

uitinhasselt.be/ird

Fashion Revolution Week

Fashion Revolution is een wereldwijde beweging voor een meer eerlijke, veilige, milieuvriendelijke en transparante mode-industrie. De beweging roept ieder jaar in april op om hun boodschap mee te verspreiden. Fashion Revolution ontstond negen jaar geleden toen op 24 april 2013 de Rana Plana fabriek in Bangladesh instortte. 1.138 kledingarbeiders, hoofdzakelijk jonge vrouwen,

lieten die dag het leven en 2.500 arbeiders raakten gewond.

Tijdens de Fashion Revolution Week, dit jaar van zaterdag 22 tot en met 29 april, inspireren we met activiteiten en workshops tot duurzame alternatieven voor de Fast Fashion.

uitinhasselt.be/frw

SCHUIF MEE AAN DE KLIMAATTAFEL

Welkom op de kick off van een nieuw duurzaam initiatief! Met de klimaattafels wil de stad Hasselt vier jaarlijkse ontmoetingsmomenten organiseren om burgers, organisaties en bedrijven samen te brengen en elkaar te inspireren. Op de agenda: met elkaar in

gesprek gaan rond verschillende thema’s gerelateerd aan klimaatverandering en de transitie naar een klimaatneutrale samenleving. De eerste Klimaattafel gaat door op dinsdag 28 februari.

hasselt.be/klimaattafel

Thermostaat, dé beurs over duurzaam wonen

Van energetisch verbouwen tot het aanplanten van een boom voor extra verkoeling. Op Thermostaat vind je massa’s slimme tips en tricks om duurzaam te wonen en (ver)bouwen. Ga je voor snelle voordelige aanpassingen of net voor een ingrijpende transformatie van je woonst? Heb je een ruim of eerder beperkt budget ter beschikking? Op Thermostaat is er voor elk wat wils. Kom op zondag 12 februari (13-17 uur) in ‘t Scheep waardevolle ideeën bijeensprokkelen om je woning, tuin of balkon te verduurzamen. Bezoek de infomarkt, maak jezelf slimmer op een van de boeiende infosessies of vraag praktisch advies aan experts. hasselt.be/thermostaat

Ga de VeggieChallenge aan

De VeggieChallenge daagt iedereen jaarlijks uit om in de maand maart minder vlees te eten. Een gratis online coachingsprogramma loodst je door de challenge heen. Je kiest zelf of je een maand volledig vegetarisch of veganistisch wilt eten, of liever begint met een paar vleesvrije dagen in de week. Als je bovendien kiest voor vlees van eigen bodem, ondersteun je de lokale economie en beperk je je voedselkilometers. Kies je ervoor om een maand lang 3 dagen per week vegetarisch te eten, dan bespaar je gemiddeld 9,5 kg CO2, 27 m² land en 14.500 liter water. Dat komt overeen met maar liefst 79 kilometer autorijden en 240 keer douchen.

hasselt.be/voedsel