Bouwtype 19de eeuw
Negentiende eeuw versus eenentwintigste eeuw Over een oost-westafstand van bijna zeven kilometer strekt Sint-Lambrechts-Herk, zuidelijke deelgemeente van Hasselt, zich langgerekt uit langs de noordelijke dalflanken van de Herk en de Mombeek. De negentiendeeeuwse Vandermaelen kaart van 1852 toont een relatief dun bevolkt landbouwdorp zonder opvallend dorpscentrum. De drie kernen van Sint-Lambrechts-Herk, Wideux, Schoonwinkel en Ten Hove tonen een verspreide bewoning. De oostelijke en westelijke uithoeken van het dorp hebben 170 jaar geleden nog vrij grote bos-complexen. Alleen de SintTruidersteenweg is verhard, de andere wegen zijn doorgaans modderpaden vooral waar ze een hellend tracé volgen. De grenszone met Hasselt en de beide zuidelijke beekdalen zijn uitgestrekte onbebouwde ruimten. Het wegenpatroon toont een as van west naar oost, parallel met de beide waterlopen. In de buurt van Sasput, op 66,5 m boven de zeespiegel ligt Herks hoogste punt, destijds gemarkeerd door een ’Chène’. In 1832 telde Herk 1074 inwoners, 30 grotere hoeves, 66 bescheiden woningen en 80 ‘cabanes’ -8-
(hutten). In het midden van de negentiende eeuw, in 1847 breekt een tweede noordzuidverbinding het dorp open: de spoorweg Sint-Truiden - Hasselt. Op de plaats van de oude, afgebroken kerk langs de SintTruidersteenweg bouwt men de huidige kerk (1892). Dit gebeurde onder impuls en met de steun van de gravin de Stenbier (1846 - 1898). Zij investeerde ook in de nieuwe lagere school in de Pastorijstraat (1879) en de Wideuxkapel (1879). Het kasteel van Wideux, waarvan de oorsprong teruggaat tot de negende eeuw, blijft zijn plaats opeisen.
19de eeuw - Historische kaarten, Vandermaelen - SLH. - https://www.geopunt.be
