Stevoort, de kerk aan de Herk

Karel de Grote was de grondlegger van de parochiale inrichting voor heel zijn rijk. Iedere grootgrondbezitter werd verplicht een kerk te bouwen die met de opbrengst van de tiendbelasting werd onderhouden. We nemen aan dat Stevoort toen al bestond en dat er al een eenvoudig eenbeukig zaalkerkje stond, opgetrokken in hout of leem. De kerk was toen vooral een godsdienstig, maar in zekere mate ook een bestuurlijk centrum. Alle bekendmakingen gebeurden op de preekstoel. De banklok werd geluid telkens de inwoners moesten samenkomen. Stevoort werd een parochie in 1218. Verder weten we niet zoveel. Vanaf 1500 verandert dit. In het geschiedenisboek staan alle namen van de pastoors vanaf 1501. Tot eind 18e eeuw zal de abdij van Herkenrode een grote invloed krijgen in Stevoort en dit dankzij de graaf van Loon, Lodewijk II. De oudste, nog aanwezige, getuige van het verleden van onze parochiekerk is de toren. Al 465 jaar waakt hij over ons dorp, in weer en wind, oorlogen en verwoestingen. Het is een imposant bouwwerk met een hoogte van 32 meter (torenspits inbegrepen) en muren van iets meer dan 1 meter dik. Boven de ingang staan twee gedenkplaten: een van de eerstesteenlegging op 15 mei 1554 en een van de vergrotingswerken in 1891. De nieuwe kerk werd tegen de toren gebouwd. Omdat de toenmalige abdis van Herkenrode haar centen liever in de abdij stak bevond de kerk zich in 1777 in erbarmelijke staat. Abdis Augustina van Hamme bracht hierin verandering. Zij liet een nieuwe kerk bouwen door haar architect Barthélemy Digneffe. Na een bouwperiode van 10 jaar werd de kerk plechtig ingewijd in juni 1787 door de wijbisschop van Luik, François Antoine de Méan. Een volgende stap in de geschiedenis is de vergroting van de kerk met twee zijbeuken in 1891 en de bouw van een nieuwe pastorie in de Alkenstraat. Hyacinthus Martens, bouwheer van Stevoort, kreeg de opdracht. Ook de huidige grote toegangspoort werd toen gekapt. De oude ingang bevond zich immers aan de oostzijde van de toren. De liturgische hervormingen van het tweede Vaticaans concilie in 1969 waren de oorzaak van drastische wijzigingen in de kerk. In het begin van de 21e eeuw werd de kerk volledig gerestaureerd en kreeg ze haar huidig uitzicht met nieuw meubilair en met een nieuwe schikking. Dit herinrichtingsproject kreeg de naam ‘OM.ARM.D’. Architect Herman van Meer, ontwerper Roel Vandebeek en pastoor Ignace De Wit gaven dit project vorm, in nauw overleg met Monumentenzorg (nu Herita). Uit: Geschiedenisboek der gemeente Stevoort’, P.-M. Reynders, 1879 Uit: Boek ‘Sint-Martinuskerk Stevoort’, Davidsfonds Stevoort-Wijer, 1987 Aan de ingang van de ‘open kerk’ kan je een folder gratis meenemen met nog meer informatie over de kerk en haar kunstschatten. Op zondag 31 juli 2022, om 14 uur, zal Zygmund Krzywania een wandeling gidsen in ons dorp en de kerk zal zeker uitgebreid aan bod komen.