Mozaïek - 2008 - september by Stad Leuven

MOZAIEK STADSVERNIEUWING LEUVEN

DE VAARTKOM

EDITIE SEPTEMBER 2008 JAARGANG 5 NUMMER 2

RECENTE ONTWIKKELINGEN EN PLANNEN VAARTKOM | andere gebouwen

© oorspronkelijke kaart BUUR Concept en realisatie infohuis stadsvernieuwing Redactie Geert Antonissen, Karlien Stroeykens, Erna Vanesch, Wendy Maes Schepen van communicatie Els Van Hoof Directeur communicatie Alfons Verdyck Fotografi e Geert Antonissen, Karlien Stroeykens, Erna Vanesch, Wendy Maes, Henderyckx Fotografie (luchtfoto’s), Eric Dewaersegger Afbeeldingen BUUR – Bureau voor Urbanisme cvba, Ertzberg, Pixelvis Met dank aan Stad Leuven: AGSL, dienst ruimtelijke planning, technische dienst wegbeheer, persdienst, communicatiedienst, groendienst, milieudienst, technische dienst gebouwen, stadsarchief, college van burgemeester en schepenen

BUUR – Bureau voor Urbanisme cvba, Henderyckx Fotografie, Ertzberg, Ghelamco, architecten Jaspers–Eyers & Partners, B.C.S., Avonts & Partners, Desmedt architecten, Montfortanen Diestsevest, Abdij Keizersberg, Inbev, Acco, XDGA, Stéphane Beel Architecten, Pixelvis Verantwoordelijke uitgever College van burgemeester en schepenen Contactgegevens Infohuis stadsvernieuwing, Rijschoolstraat 4/0102, B-3000 Leuven infohuis@leuven.be, tel. 016 30 08 75 (maandag: 9.00-13.00 uur, dinsdag: 13.00-16.00 uur, woensdag: 9.00-12.00 uur, donderdag: 13.00-20.00uur) Meer info: www.leuven.be/stadsvernieuwing Rechtzetting Kop van Kessel-Lo In het vorige nummer van Mozaïek over de ontwikkelingen in de stationsomgeving (juni 2008) stond op blz. 6 een onvolledigheid: A33 architecten was verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het globaal concept van het plein met aansluiting op de onderdoorgang en op het Locomotievenpad (www.a33.be). Ney & Partners tekenden het ontwerp van de brug. Libost-groep zorgde voor de technische ondersteuning.

INHOUDSTAFEL Blz. 2 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 8 Blz. 12 Blz. 14 Blz. 15 Blz. 16 Blz. 17 Blz. 18 Blz. 20 Blz. 21 Blz. 22 Blz. 23 Blz. 24 Blz. 25 Blz. 26 Blz. 28

Colofon Inleiding De Vaartkom, één project vier sferen Wonen Andere gebouwen Patrimonium De Hoorn De Silo’s De Molens van Orshoven Groen Keizersberg Duurzaamheid Bereikbaarheid Zacht verkeer Openbaar vervoer Met de auto Actua Voor en na

HET GROTE GEBAAR De Vaartkom prikkelt: bewoners, potentiële bewoners, perslui, onderzoekers, fotografen en ontwikkelaars. Allemaal reageerden ze op de Mozaïek van 2007 waarin we het stedenbouwkundig plan van BUUR voorstelden. Die grote interesse is geen toeval. Waar anders vind je zoveel ruimte en water op wandelafstand van een aangenaam historisch centrum. Of waar anders ben je tegelijk vlakbij een belangrijk treinstation en een snelwegoprit? Maar los van die objectieve redenen, heeft de Vaartkom een troef die voor de hedendaagse mens veel belangrijker is. De buurt heeft een uniek karakter. Nu al biedt dit stadsdeel een uitzonderlijk stedelijk landschap. De brede omgeving rond de kom is onweerlegbaar anders dan een gemiddelde stadswijk. Je voelt er de industriële geschiedenis aan de ruwheid en de grootte van de gebouwen. De Vaartkom is hét gebied van het grote architecturale gebaar. Zeker sinds de jaren dertig van de vorige eeuw, zijn de bouwheren hier niet vies van enige monumentaliteit. Gebouwen als de Hungaria, de Silo’s of het Entrepotgebouw strijden al decennialang om de aandacht van de stedelijke toeschouwer. Net als hun historische voorgangers redeneren de stad en de bouwheren ook vandaag nog zeer eigentijds. Niet alleen in de vormentaal van de gebouwen, maar vooral in de manier van leven die aangeboden wordt. De investeerders en de stad zien het gebied rond de Vaartkom als een unieke kans om een stedelijke omgeving te bouwen waarin de economische, culturele,

sociale en ecologische noden van de 21ste eeuwse mens gecombineerd worden. Vertrekkende van het historisch patrimonium bouwen ze een wijk die - geheel in de logica van het Leuvense structuurplan - de voordelen van de grootstad (uitstraling, nabijheid van diensten, creativiteit, …) combineert met de voordelen van een provinciestad (overzichtelijkheid, veiligheid, …). Als aperitief op het openbaar onderzoek - dat vermoedelijk in december start - stellen we in deze Mozaïek de grote krachtlijnen van het hele gebied voor én wijzen we u de plaatsen waar deze visies tot uiting komen. Tegelijk verduidelijken we hier en daar concrete plannen die een duidelijk beeld geven van de ambitie van de stad en de verschillende bouwheren. Daarmee is uiteraard lang niet alles verteld over de Vaartkom. De volgende jaren zal de buurt voortdurend evolueren. Daarom zullen zowel de stad als de private partners u de komende maanden en jaren op de hoogte houden van de veranderingen in het gebied. Zo kan u mee volgen hoe dit project vorm krijgt. Reacties op deze Mozaïek zijn zoals altijd welkom op infohuis@leuven.be Vriendelijke groeten Infohuis stadsvernieuwing Leuven www.leuven.be/stadsvernieuwing

DE VAARTKOM WEERSPIEGELD De snelle evolutie van de Vaartkom is intrigerend en fascinerend. Maar precies omdat het zo snel gaat, willen we graag samen met alle geïnteresseerden het verleden, het heden en de toekomstige evolutie registreren op foto, beeldband of geluidsbestand. Fotografeert of filmt u graag, hebt u nog (sterke) verhalen uit de tijd dat in de Vaartkom duizenden arbeiders werkten, of wilt u op een andere manier graag meewerken, twijfel niet en neem contact op met ons. Wij archiveren al uw rijkdommen en verwerken ze - met uw toestemming - op de stedelijke website, in tentoonstellingen, powerpointpresentaties, publicaties, MP3-rondleidingen, enz. Voor alle praktische info stuurt u een mailtje naar infohuis@leuven.be De Vaartkom weerspiegeld is een gezamenlijk initiatief van lokale bewoners en de stad Leuven (dienst welzijn & het infohuis stadsvernieuwing)

DE VAARTKOM ÉÉN PROJECT, VIER SFEREN Het stedenbouwkundig project de Vaartkom omhelst meer dan de Vaartkom alleen. Het gaat ook over de omliggende gebieden die - zeker na de realisatie van de huidige plannen - sterk betrokken zullen zijn bij de kom, maar toch een eigen identiteit uitbouwen met een specifieke werking, uitstraling en sfeer.

1. DE STAD AAN DE VAART Rondom de kom De Vaartkom zelf is uiteraard de ruggengraat van de omgeving. Het water, de ruimte en het licht bieden samen met de historische monumenten een uitzonderlijke kans om een unieke woon- en werkomgeving te creëren. Noordoever Op de oever aan de buitenzijde van de stad, werkt men aan de verdere ontwikkeling van de zes typerende blokken. De opbouw van elk van deze gebouwen verloopt volgens een gelijkaardig scenario: beneden komen publieksgerichte functies zoals

winkels en horecazaken, hogerop hebben de bewoners van de woningen en kantoren een royaal zicht op de brede omgeving. De kernen van deze gebouwen zijn meestal uitgehold. Ondergronds komen er parkeerplaatsen. Door het verplaatsen van het verkeer van de oever naar het Engels Plein, komt er langsheen het water een aangename wandelboulevard. Die wandelboulevard vormt samen met de façades van de zes gebouwen, de jachthaven en de zichten op de Keizersberg en de andere oever een uniek stedelijk decor. Kop van de Vaartkom De wandelboulevard van de noordoever mondt uit in een verkeersvrij, stedelijk plein vlak voor het Entrepotgebouw.

VAARTKOM | 4 sferen

Dit gebouw uit de jaren vijftig - dat ook bekend staat als het Douanedepot - sluit al decennialang de Vaartkom af. Door het verplaatsen van het drukke autoverkeer naar de achterkant van het gebouw, zal het plein voor het eerst ook gevoelsmatig aan het water liggen. Het plein kan de nieuwe invulling van het Entrepot ondersteunen. Deze open ruimte sluit op haar beurt aan bij het meer besloten binnengebied van brouwerij De Dijle, een plek die vooral gekenmerkt wordt door de opvallende inrijpoort en de watertoren. Voor voetgangers en fietsers vormt het plein dan weer de ideale stapsteen tussen het Engels Plein en de - in de toekomst gedeeltelijk autovrije - Sluisstraat die rechtstreeks naar de binnenstad leidt. Zuidoever Na vele decennia sloten eind 1999 de belangrijkste industriecomplexen hun deuren aan de stadszijde van de vaart. Op de plek waar ondermeer de brouwerij De Dijle (bieren van hoge gisting) en brouwerij De Hoorn (bieren van lage gisting) jarenlang drank produceerden, staan nu enkel monumentale getui-

gen. Deze zeer karakteristieke gebouwen worden grotendeels hergebruikt om woningen, winkels en kantoren te huisvesten. Verderop verbergen de huidige brandweerkazerne, het mouterijcomplex, de in het oog springende Silo’s en de pakhuizen het achterliggende gebied Tussen Twee Waters. Enkel deze twee laatste gebouwen blijven hier overeind. Brede openingen in de nieuwe gebouwenwand zorgen er voor dat ook deze achterliggende omgeving van de vaart kan genieten.

VAARTKOM | 4 sferen

2. DE INTENSE STAD Het Engels Plein

3. DE LINK MET DE BINNENSTAD Sluisstraat en omgeving

Het Engels Plein en de noordoever van de Vaartkom zullen elkaar in de toekomst aanvullen. Door het doorgaand gemotoriseerd verkeer te verplaatsen van de noordelijke oever naar het Engels Plein ontstaat een win-win situatie: de oever kan zich ontwikkelen tot een aangename wandelboulevard, terwijl de passage van het autoverkeer mogelijkheden biedt voor het Engels Plein. De ruimte die vandaag nog een achterkant is, wordt zo aantrekkelijk en kan zich alsnog ontwikkelen met zeer specifieke, vaak autogerelateerde, functies. De meest opvallende nieuwigheid is het grote gebouw in de hoek van de Keizersberg en het viaduct. Het zal onderaan een supermarkt en andere grotere winkelruimten herbergen en daarboven zullen kantoren, woningen en 1500 parkeerplaatsen onderdak vinden. Tegelijk creëert het gebouw ook een nieuwe toegang tot de Keizersberg. Aan de vaartzijde zal het Engels Plein een meer open karakter krijgen, al was het maar omdat men niet mag bouwen onder de brug. Toch biedt precies het overscherende brugdek de kans om een regenvrije publieke ruimte te creëren voor bijvoorbeeld een busstation, skateramp, basketbalterrein enz.

VAARTKOM | 4 sferen

De Vaartkom en de wijken rond de Sint-Geertruiabdij of de Mechelsestraat lijken wel twee verschillende werelden. Terwijl de industriële gebouwen rond het water 25 meter hoog de lucht ingaan, is de omgeving van de abdij en het Klein Begijnhof gekenmerkt door rustige en intieme woonbuurten. Door het verdwijnen van verschillende mastodontmagazijnen in de buurt, kan er in de toekomst een geleidelijke overgang komen tussen beide werelden. Verschillende woonprojecten vervangen de magazijnen en het stratenpatroon wordt gedeeltelijk gewijzigd. Hierdoor kan de publieke ruimte beter afgestemd worden op de noden en behoeften van de toekomstige bewoners. Zo komt er aan het begin van de Sluisstraat een buurtpark dat de straat deels opheft, maar voetgangers en fietsers wel een gemakkelijke verbinding biedt naar de binnenstad. De ‘blauwe’ draad doorheen het gebied is de Dijle. De rivier zit op dit moment vaak verborgen onder straat- en bakstenen. Langsheen de opengelegde rivier komt, net als op andere plaatsen in de stad, het Dijlepad voor voetgangers en fietsers.

4. HEDENDAAGS WONEN IN HET GROEN Stadswijk Tweewaters en omgeving Een gebied dat sterk zal veranderen, is het vrij onbekende gebied ‘Tussen Twee Waters’, gelegen tussen de Vaartkom, het J.M. Artoisplein, de Dijle en de Minckelersstraat. Deze omgeving - vandaag gekenmerkt door enorme fabrieksgebouwen - zal veranderen in de stadswijk Tweewaters. Geen klassiek woongebied, maar een buurt die, geheel in de modernistische traditie, wordt opgebouwd met aanzienlijke gebouwen die structuur geven aan de grote groene tussenruimten, die hier meer dan 70% zullen innemen. Het gebied rond de Molens van Orshoven en de Silo’s zal uitgroeien tot het kloppende hart van de buurt. Samen met

nieuwe verkeersluwe straten en de nieuwe gebouwen zorgt het plein voor de link tussen de vaart en het achterliggende woongebied rondom het uitgestrekte park. In het parkgebied zelf zorgen zowel de Dijle als de gebouwen voor de nodige structuur en uitstraling. De rivier begeleidt ook hier het Dijlepad en structureert mee de inplanting van groen en gebouwen. Projectontwikkelaar Ertzberg werkte voor heel dit gebied een samenhangend stedenbouwkundig plan uit, met veel aandacht voor het comfort en het welzijn van de buurtbewoners en de toekomstige bewoners. Het plan werd ontworpen door twee befaamde Belgische architecten: Xaveer De Geyter en Stéphane Beel.

VAARTKOM | 4 sferen

WONEN

BETAALBAAR WONEN

Het is één van de uitgangspunten van het stedelijk structuurplan: Leuven is in eerste instantie een stad om te wonen. Tussen 2003 en 2018 moeten er ongeveer 5000 extra woningen bijkomen om de druk op de woonmarkt te verlichten.

Ook in de Vaartkom streeft de stad naar betaalbare woningen. Zo onderhandelt ze met de private ontwikkelaars om in hun projecten een aandeel sociale woningen te voorzien.

De voorbije jaren zijn er dan ook een hele reeks plannen opgesteld en werven verrezen die dit ambitieus uitgangspunt concreet maken. Denk maar aan de Centrale Werkplaatsen (waar uiteindelijk 325 woningen komen) of Barbarahof waar nu al een 200-tal woningen worden gebouwd en op termijn op de aanpalende ziekenhuisgronden nog eens 1000 woningen bijkomen. Ook in de deelgemeenten zijn er belangrijke woonprojecten opgestart zoals Parkveld (op termijn 235 woningen) met veel woningen met private buitenruimte.

Tegelijkertijd neemt de stad ook het heft in handen door op haar eigen gronden sociale woningen te voorzien. In samenwerking met de sociale huisvestingsmaatschappij Dijledal, zal de stad en het AGSL (Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Leuven) minstens op twee plaatsen een gebouw realiseren dat onderdak biedt aan een mix van sociale huuren koopwoningen, private woningen en commerciële ruimten. Het gaat ondermeer over het eerste bouwblok op de noordoever (het voormalige DAVA gebouw). Daarnaast onderzoekt de stad nog een geschikte locatie in het gebied Twee Waters.

Uiteraard moet ieder project een eigen identiteit krijgen. Zo kunnen ze zich van elkaar onderscheiden. In de omgeving van de Vaartkom bieden de monumentale, historische gebouwen, de enorme ruimte zo dicht tegen de binnenstad en het station dé kans om een unieke wijk te bouwen. Dat zal dan ook gebeuren. Zowel de stad als de private initiatiefnemers willen geen klassieke stadsstraatjes met - omwille van de centrale ligging - vaak onbetaalbare rijhuizen, maar wel kwaliteitsvolle gestapelde woningen rond hoogwaardige publieke ruimten. De Vaartkom zal een volwaardige stadswijk worden die naast de talrijke gewone appartementen van verschillende grootte, ook een breed scala aan hedendaagse woonvormen als loften, patiowoningen en parkwoningen huisvest. Zo zullen in totaal circa 2400 woningen verrijzen, waarvan ongeveer 1800 in de komende 10 jaar. Tegelijk is er ook veel oog voor de context waarin de woningen zullen staan. Dat uit zich niet alleen in de verzorgde publieke ruimte (groenvoorzieningen, voet- en fietsverbindingen, zichten enz.), maar ook in de aandacht voor persoonlijke voorzieningen die het (stads-)leven veraangenamen zoals winkels, een kinderdagverblijf, voldoende speelruimte, persoonlijke verzorgingsmogelijkheden, een cultureel aanbod, een lagere school, enz. Tenslotte wordt ook het zeer duurzame en milieuvriendelijke karakter van de wijk zonder twijfel uitzonderlijk. Dankzij al deze troeven zal de Vaartkom niet alleen een unieke plaats verwerven in Leuven, maar zal ze zelfs het stedelijk wonen op zich, een nieuwe, aangename dimensie geven.

VAARTKOM | wonen

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Blok I: AGSL + Dijledal, procedure voor aanstelling ontwerper Blok II: Ghelamco, in opbouw Blok III: B.C.S., in opbouw Stadswijk Tweewaters, ontwikkelingstermijn 2009 - 2020 Binnengebied Minckelersstraat Bouwblok Glasblazerijstraat Bottelarijsite Klaverveld, in opbouw Gebied tussen Vaartstraat en Sluisstraat

VAARTKOM | wonen

WOONVORMEN In deze eigenzinnige tijden zijn mensen vaak op zoek naar woningen die het best bij hen passen. Niet iedereen heeft dezelfde woonbehoefte. Daarom komen er in de Vaartkom een hele reeks verschillende woningtypes, van gewone appartementen tot meer experimentele woonvormen. Naast de woningen die we op deze en volgende bladzijde voorstellen komen er ook nog vrijgezellenflats, woningen voor personen met een handicap, kantoorwoningen, enz. Het leeuwendeel van deze woningen is bijzonder geschikt voor gezinnen door de private buitenruimten of de speelruimte in de directe omgeving.

Wonen aan het park <— Appartementen in Tweewaters. Ontwikkelaar Ertzberg

Meer info projecten Ertzberg: www.ertzberg.be www.tweewaters.be (online vanaf 3 oktober 2008)

—> Patiowoning Een ingesloten ééngezinswoning die ontworpen is rond een groene patiotuin. Iedere woning heeft een rechtstreeks toegankelijke (ondergrondse) parkeerplaats.

expo over dit project in Molens van Orshoven van 3-10-2008 t.e.m. 15-2-2009

Ontwikkelaar Ertzberg

—> Woning met zicht op de Vaartkom <— Grote appartementen die een spectaculair uitzicht bieden op de Vaartkom en de wijde omgeving. Ontwikkelaars AGSL i.s.m. Dijledal (blok I), Ghelamco (blok II) en B.C.S. (blok III).

VAARTKOM | wonen

Gestapelde villa’s <— Mogelijk scenario voor de omvorming van het Bottelarijgebouw. Zeer ruime, gestapelde gezinswoningen met een grote private tuin. ‘Gestapelde tuinen’ naar analogie van de ‘immeuble villa’ - ontwerpen van Le Corbusier. Ontwikkelaar Ertzberg

Silowoning Woning in de voormalige Silo’s. Door de ruimte van verschillende kokers samen te voegen ontstaan er unieke siloflats met vele mogelijkheden.

—> Kunstenaarswoning Woningen met private atelierruimte die rond een gemeenschappelijke expositieruimte (binnen en buiten) liggen. Ontwikkelaar Ertzberg

<—

Ontwikkelaar Ertzberg

Zorgwoning <— Woningen die speciaal ontworpen worden om ouderen zo lang en comfortabel mogelijk zelfstandig te laten wonen. Deze woningen kunnen variëren van een grote en onafhankelijke woongelegenheid tot een kleinere serviceflat. Ontwikkelaar Ertzberg

VAARTKOM | wonen © Ertzberg

ANDERE GEBOUWEN IN DE VAARTKOM De Vaartkom wordt meer dan een woonwijk. De omgeving zal een multifunctioneel centrum worden: een plek waar kantoren, detailhandel, horecazaken, een schoolgebouw enz. de levenskwaliteit van de huidige en toekomstige bewoners zullen verbeteren. Om tot deze typisch stedelijke verweving te komen, investeert men de komende jaren in velerlei gebouwen. Het gebied rond de Molens bijvoorbeeld zal aan verschillende culturele en recreatieve functies onderdak bieden. De handelszaken die men in het noordelijk deel van de Vaartkom wil aantrekken, zijn de zogenaamde gespecialiseerde grootschalige detailhandels. Winkels die te groot zijn om in de binnenstad te zitten, maar tegelijk wel de concurrentie kunnen aangaan met de minder aantrekkelijke steenwegwinkels. In het zuidelijk gedeelte zullen dan weer gezinsondersteunende functies - zoals een school en een kinderdagverblijf, winkels of een dokterspraktijk - het wonen daar faciliteren. In verschillende gebouwen komen ook kantoorruimten. Omdat de vraag naar kantoorruimte echter erg afhankelijk is van de economische conjunctuur, maakt men voor verschillende gebouwen flexibele voorschriften. Op dit moment zijn er namelijk andere projecten die de huidige vraag naar kantoorruimten dekken, bv. de Kop van Kessel-Lo. Door de specifieke en vaak dure randvoorwaarden in de Vaartkom (de reconversie van de gebouwen, de ondergrondse parkings, de stedenbouwkundige kwaliteiten enz.) kan de Vaartkom sowieso niet concurreren met goedkopere kantoorlocaties. Toch zullen bedrijven die gevoelig zijn aan een stimulerende omgeving of een hedendaags imago, ongetwijfeld sterk aangetrokken worden door deze omgeving.

VAARTKOM | andere gebouwen

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

multifunctioneel parkeergebouw met handel, kantoren, woningen handel en horeca in de zes blokken handel en kantoren op site Vanderelst Entrepot De Hoorn handel, horeca, hotel en kantoren in Silo’s gemeenschapsfunctie (school) cultuureducatiecentrum in Molens Van Orshoven hoofdkwartier Inbev mogelijke uitbreiding kantoren

1. MULTIFUNCTIONEEL PARKEERGEBOUW • 1500 parkeerplaatsen voor verschillende gebouwen in het gebied • inclusief kantoortoren en commerciële ruimten • inclusief de overgang tussen de Keizersberg en het Engels Plein

ÂŠ oorspronkelijke kaart BUUR

VAARTKOM | andere gebouwen

PATRIMONIUM Het industriële patrimonium geeft de Vaartkom haar karakter. Daarom vormen de typische industriële panden het uitgangspunt in de herontwikkeling. Niet alleen omdat verschillende gebouwen behouden blijven en nieuwe functies krijgen, maar ook omdat hun grootte en materiaal de aanzet vormen bij de ontwikkeling van de nieuwe gebouwen. Denk maar aan het nieuwe bakstenen hoofdkantoor van Inbev. De volgende gebouwen zullen de Vaartkom de komende jaren blijven typeren (in tegenwijzerzin rond de Vaartkom):

DE HOORN Creatief met brouwerij Brouwerij De Hoorn, opgericht in 1923, is de bakermat van Stella Artois. Het beschermde complex op de hoek van de Sluisstraat en de Burchtstraat heeft een bijzonder karakter, onder meer dankzij de monumentale brouwzaal Artois en de unieke bouwconstructie. Na jaren van leegstand krijgt dit industrieel patrimonium eindelijk een nieuwe bestemming. Het moet dé broedplaats worden voor Leuvense bedrijven uit diverse creatieve sectoren. Daarnaast komt er ook een cultureel programma met ruimte voor kunstenaars, exposities en voorstellingen én de nodige horeca-, congres- en seminariefaciliteiten.

1. 2. 3. 4.

Hungaria Entrepot De Hoorn aan de westzijde van de Sluisstraat het complex van de watertoren, de oude stokerij, elektriciteitsgebouw en machinezaal aan de oostzijde van de Sluisstraat 5. brouwerij ‘De Dijle’, café ‘De Lantaarn’ en gebouw Zeelandt op de hoek met de Vaartstraat 6. de Silo’s 7. Pakhuis en de Molens van Orshoven Ook niet industriële complexen als de O.L.V. Middelareskerk langsheen de Diestsevest, de abdij op de Keizersberg en het sluizencomplex in de Sluisstraat zijn markant.

VAARTKOM | patrimonium

wedstrijdontwerp © office360 architecten

De oorsprong van het historisch patrimonium Om deze complexe opdracht te realiseren, schreven de opdrachtgevers een architectuurwedstrijd uit, waaruit drie vrij jonge architectuurbureaus kwamen. De finale keuze viel op het Gentse architectenbureau Office360. Hun concept integreert op een unieke wijze het historische gebouw met een nieuwbouwgedeelte. Centraal in hun ontwerp staat een atrium dat toegang geeft tot alle functies. Het is de toegang tot het complex en verbindt letterlijk de nieuwbouw met het industrieelhistorische gedeelte. De open ruimte toont ook mooi de opbouw en de werking van de oude brouwinstallatie die grotendeels behouden blijft. In het bestaande gedeelte komt verder een reeks functies die moet zorgen voor de beoogde creatieve kruisbestuiving. Zo is er sprake van een expo- of winkelruimte in de machinezaal op de gelijkvloerse verdieping, een foyer en onthaalruimte in de brouwzaal, expo- en atelierruimten op de hogere verdiepingen enz. Het dak zal wellicht toegankelijk gemaakt worden en een mooi panorama bieden over de stad. In het nieuwbouwgedeelte komen onder meer het creatieve bedrijvencentrum, het auditorium, de vergaderzalen en het café dat uitgeeft op het achtergelegen park. De gevel van de nieuwbouw is een opvallende omkadering van het historische monument en zorgt voor een krachtig eindpunt van de gebouwenrij langs de zuidelijke oever van de Vaartkom. Tot slot dient ook nog vermeld dat dit een uitgesproken duurzaam project zal zijn. Niet enkel door het hergebruik van de oude gebouwen en de ligging, maar ook door energiezuinige aanpak. Zo zal het complex de helft minder energie verbruiken dan een klassiek gebouw en wordt de CO2 uitstoot met bijna driekwart gereduceerd door het gebruik van hernieuwbare energiebronnen.

De Vaartkom zoals we die vandaag kennen, is het resultaat van twee belangrijke bouwperioden: de aanleg van de vaart en de Vaartkom zelf rond 1750 en de grote modernisering van de Vaartkom voor en vooral na de Tweede Wereldoorlog. De oorspronkelijke Vaartkom (18de eeuw) Bij de aanleg van de vaart vestigden zich op het knooppunt tussen de stad en het platteland voornamelijk voedselverwerkende bedrijven. De plattegrond van de omliggende bebouwing is toen grotendeels vastgelegd. De hele kom was begin 20ste eeuw omgeven door classicistische gevels. Het beschermde pakhuis en de Molens van Orshoven in de schaduw van de Silo’s zijn de laatste getuigen hiervan. De modernistische Vaartkom (20ste eeuw) Door de steeds sterkere industrialisering bereikten de activiteiten rond de Vaartkom een hoogtepunt. Dit vertaalde zich in steeds grotere gebouwen. Gaandeweg werd in de Vaartkom ook geëxperimenteerd met nieuwe bouwstijlen, als uitdrukking van de moderniteit. Nog vóór de Tweede Wereldoorlog verrees ondermeer de Hungariatoren (1). De heropbouw na de oorlog zorgde er uiteindelijk voor dat zo goed als de hele kom omgeven werd met de tot op vandaag zo karakteristieke bakstenen reuzen met een betonnen skelet. Monumenten die hier en daar verfijnd werden met art-deco elementen. 1. Hungaria

De opening van De Hoorn is gepland begin 2012. meer informatie op www.dehoorn.eu

VAARTKOM | patrimonium

SILO’S Het baken van de Vaartkom © Ertzberg

Het meest opvallende beeld van de Vaartkom - een echt baken dat vanaf vele plaatsen in de stad zichtbaar is - is het monumentale silogebouw van brouwerij Stella Artois. De Silo’s werden eind jaren ‘50 gebouwd voor de opslag van graan, maar zijn sinds 1999 buiten werking. De schaal van het complex oogt vandaag nog steeds erg indrukwekkend: het gebouw is 50 meter hoog met 54 betonnen kokers met telkens een diameter van 6 meter. Omwille van deze karakteristieke uitstraling voorzag het masterplan voor de Vaartkom het behoud en de herbestemming van de Silo’s. Ontwikkelaar Ertzberg gaat de uitdaging aan en heeft het architectenbureau Xaveer De Geyter een ontwerp laten uitwerken. De Silo’s worden omgebouwd tot originele siloflats. De achteringelegen mouterijgebouwen verdwijnen wel onder de sloophamer omdat hun structuur - onder andere door hun te lage verdiepinghoogte - geen herbestemming toelaat. Het behoud van de Silo’s beïnvloedt mee het ontwerp voor de rest van het project Tweewaters. Zo zal er een sterke band zijn tussen de laagste verdiepingen en de naaste omgeving rond de Silo’s. De hoogste verdiepingen daarentegen verliezen dat onmiddellijke contact, maar bieden op hun beurt wel een fenomenaal uitzicht op de stad. 16

VAARTKOM | patrimonium

Daarom kiest de ontwikkelaar ervoor om op de benedenverdiepingen publieke functies onder te brengen die aansluiten bij het openbaar domein. Zo komen er beneden, aan de kant van de Vaartkom, gezinsondersteunende diensten en speciaalzaken. Aan de zijde van de Molens van Orshoven komen er waarschijnlijk ruimten voor culturele activiteiten, waaronder een kunst- en cultuurcafé. Op de verschillende tussenverdiepingen is er plaats voor woningen en kantoren. De kokers zullen geperforeerd worden zodat er gevarieerde uitzichten op de omgeving komen, zonder afbreuk te doen aan het massieve karakter ervan. Hogerop in de kokers komt een hotel. De Silo’s worden bekroond met een horizontaal woonvolume bovenop de kokers. Dit architecturaal en technisch hoogstandje lijkt boven het dak van de Silo’s te zweven en kraagt 18 meter uit, richting vaart. Het geeft beschutting aan een publiek stadsbalkon met skybar dat een prachtig uitzicht biedt over de stad. De nieuwe Silo’s zullen zo uitgroeien tot hét symbool van de herontwikkeling van de Vaartkom en een nieuw herkenningspunt vormen in de skyline van de stad. De opening van de Silo’s is voorzien in de loop van 2014.

MOLENS VAN ORSHOVEN Culturele broedplaats © Ertzberg

Verscholen achter het benzinestation liggen - verzameld rond een binnenkoer - de beschermde Molens van Orshoven, de voormalige bloemmolens. Zowel de 18de eeuwse pakhuizen als het molengebouw zelf behoren tot de zeldzame gebouwen die beide wereldoorlogen hebben getrotseerd. Vandaag laten verschillende cultuurorganisaties zich inspireren door deze unieke plek. Je vindt er theatergezelschap Fabuleus, kunstenorganisatie Artforum, Braakland/ZheBilding dat muziektheater maakt, de kunsteducatieve organisatie Mooss, Emanon vzw die Vlaamse muziek promoot en Siwe, het Steunpunt voor Industrieel en Wetenschappelijk Erfgoed en misschien op termijn Wisper.

Tegelijk moeten er ook publieke ruimten komen voor voorstellingen en dergelijke. Verder speelt de ontwikkelaar met het idee om een amfitheater aan de Molens te bouwen en atelierruimten en permanente expositieruimten voor lokale kunstenaars te creëren. Ook de aanpalende Silo’s kunnen op de gelijkvloerse verdieping ruimte bieden aan culturele activiteiten. Met dergelijke ingrepen wil de stad de drempel voor cultuurbeleving verlagen en van de Molens een levendige culturele trekpleister maken.

De stad wil deze plek verder uitbouwen en ontwikkelen als een echt cultureel baken. De gebouwen zijn echter niet aangepast aan de huidige activiteiten. Daarom heeft de cultuurdienst van de stad samen met de ontwikkelaar Ertzberg en de culturele organisaties de verschillende noden geïnventariseerd. Tegelijk bekeek het architectenbureau Stéphane Beel de architecturale mogelijkheden en bouwkundige randvoorwaarden. Het is de bedoeling om voor de verschillende gebruikers van de Molens zowel atelier-, kantoor-, als vergaderruimten te voorzien.

VAARTKOM | patrimonium

GROEN Parken en andere groene ruimten verbeteren de woonkwaliteit. Zij zorgen voor de noodzakelijke ademruimte in dichtbebouwde woonomgevingen. Daarom gaat ook in de Vaartkom zeer veel aandacht naar groene ruimten. De meest opvallende ingreep op korte termijn is de openstelling en herinrichting van de Keizersberg. Daarnaast zullen er een reeks nieuwe parken ontstaan die vooral gericht zijn op de omliggende woningen. Toch blijft het groen niet beperkt tot de parken. Door in de hoogte te bouwen blijft in de Vaartkom de bebouwde grondoppervlakte eerder beperkt en ontstaat er veel open ruimte tussen de gebouwen. Die open ruimte blijft ook waardevol omdat slechts een beperkt aantal wagens bovengronds mag parkeren. Tegelijkertijd zal ook de directe omgeving van de Dijle in de toekomst groen kleuren. Terwijl de rivier vandaag vaak onzichtbaar is, biedt de herontwikkeling van de Vaartkom met de daarbij horende afbraak van een aantal industriële gebouwen, vele mogelijkheden. Zo zal de rivier op vele plaatsen terug zichtbaar worden en deel gaan uitmaken van de publieke ruimte. In eenzelfde beweging zal men een deel van de oevers groen aanleggen en enkele waardevolle natuurelementen als rietvegetaties terug inplanten. Langs die oevers komt het Dijlepad: een wandelen fietspad. Al deze groenvoorzieningen wil de stad op een milieuvriendelijke manier onderhouden.

VAARTKOM | groen

1. Park Sluisstraat

2. Park Twee Waters

3. Dijlepad

2. PARK TWEEWATERS Het gebied Tweewaters wordt volledig autovrij en er blijft ongeveer 70 % van de ruimte onbebouwd. Dit uitzonderlijk cijfer is haalbaar door lagere gebouwen af te wisselen met een aantal torens. Aan de randen van de Dijle hebben de bestaande woningen zich in de loop van de jaren met de rug naar de rivier gekeerd. De herontwikkeling van de Vaartkom biedt de ideale kans om de Dijle ook hier opnieuw in beeld te brengen en de groene oevers te laten aansluiten bij het nieuwe park. Deze groenzone dient niet enkel voor de nieuwe woningen die de ontwikkelaar hier plant. De voet- en fietspaden maken ook makkelijke verbindingen met de omliggende wijken. Zo komt er bijvoorbeeld een fiets- en wandelroute die de Aarschotsesteenweg verbindt met de Minckelersstraat. Landschapsarchitect Desvigne werkt aan een ecologisch verantwoord ontwerp in opdracht van ontwikkelaar Ertzberg. Zij gaan uit van de nodige variatie van groen die rustige en drukkere zones in het park afbakenen.

1. PARK SLUISSTRAAT Het park aan de Sluisstraat komt langs beide zijden van de straat, centraal langs de linkeroever van de Dijle. Dit buurtpark is zowel een verrijking voor de huidige buurtbewoners (zoals de Valkerijbuurt) als een troef voor de toekomstige bewoners van de nieuwe woonprojecten rondom het park. Tegelijk zorgt het park voor een geleidelijke overgang van de eerder lage gebouwen van de benedenstad, naar de hogere gebouwen rondom de Vaartkom. Om dit alles te realiseren zal de stad de Sluisstraat tussen De Hoorn en de Dijle verkeersvrij maken. Ondermeer op het tracĂŠ van de huidige weg zullen in het park bestaande en nieuwe voet- en fietspaden op elkaar aansluiten. Tegelijk zal ook het Dijlepad het park van de Sluisstraat doorkruisen. Ter voorbereiding van het park kocht de stad al enkele particuliere eigendommen aan, waarvan de bebouwing zal worden gesloopt.

3. DIJLEPAD In de loop van de vorige decennia is de Dijle letterlijk onder de stad verstopt. Maar nu het water proper en beheersbaar is geworden, wil men de Dijle terug een prominente plaats geven in het stadsbeeld. Langsheen de waterloop komt waar mogelijk een Dijlepad dat voetgangers en fietsers aangenaam en autovrij doorheen de stad loodst. Delen van dit Dijlepad zijn al aangelegd, maar via de verschillende stadsvernieuwingsprojecten moeten nog verschillende stukken van de Dijle opengelegd worden. Zo ook in de Vaartkom, waar het Dijlepad niet enkel zal dienen voor lokaal zacht verkeer, maar ook als autovrije verbinding met de omliggende wijken.

VAARTKOM | groen

4. KEIZERSBERG Wandelen in Keizer Karels tuin Doorheen de geschiedenis heeft de Keizersberg nooit een grote rol gespeeld in de ontwikkeling van de Vaartkom. Het hoogteverschil maakte de relatie tussen beide altijd erg beperkt. Dit verandert in de nabije toekomst. De stad heeft een groot deel van de Keizersberg in erfpacht genomen en zal de heuvel, na renovatie, toegankelijk maken. Op die manier wordt een omvangrijke groene ruimte verbonden met de relatief dicht bebouwde Vaartkom. Maar de Keizersberg is méér dan een groene ruimte. Het is ook een historisch beladen plek. Deze eigenheid - met onder meer het aanwezige historische erfgoed - speelt een erg belangrijke rol in de plannen voor de heraanleg van de berg. Deze plannen zijn nog in volle ontwikkeling. Waarschijnlijk zal de Keizersberg vooral dienen voor zachte recreatie als wandelen en natuurbeleving. Men wil bij de heraanleg zoveel mogelijk uitgaan van de huidige begroeiing. Daarnaast gaat de stad verschillende zones afzonderlijk en specifiek benaderen. 1. Omwille van de privacy, wordt de directe omgeving van het kloostergebouw niet opengesteld. Een landschappelijk ingepaste omheining zorgt voor de afscheiding. 2. De bestaande begraafplaats middenin het park blijft privé. 3. Voor de bewoners en bezoekers van de Keizersberg komt er een sportveldje, ten noorden van het parkgebied. 4. Ter hoogte van het Mariabeeld - dat hersteld zal worden - stond vroeger de burcht van de hertogen van Brabant. Op deze uitge20

VAARTKOM | groen

5. 6. 7.

8. 9.

10.

11.

12.

lezen plek komt een parkzone met een schitterend uitzicht op de stad. Verder zullen de bestaande waterput, nieuwe zitbankjes, een ingericht uitzichtspunt en informatiepanelen over het verleden van de abdij, de bezoeker van het park begeleiden. Ook de oorspronkelijke burchtmuur wordt gerestaureerd. Er een nieuwe boomgaard volgens vroegere plan. Vooraf wordt wel een screening gemaakt van de waardevolle bomen. De abdijmuur wordt waar nodig gerenoveerd en aangevuld. De geruïneerde fundamenten en de waterput van de commanderij - restanten van de eerste bebouwing door tempelridders in de 12de en 13de eeuw - blijven behouden. Ook andere historische elementen zoals het prieeltje in de tuin blijven bewaard. Het grootste deel van het gebied wordt op een natuurvriendelijke manier beheerd. Zo blijft het hooiland bewaard. Daarnaast maken vernieuwde paden het park beter toegankelijk. De huidige toegang tot het gebied ter hoogte van de abdij zal licht verplaatst worden zodat het publiek en privaat gedeelte duidelijk gescheiden kan blijven. Op termijn komt er een nieuwe toegang vanuit de Vaartkom zelf, via trappen en een publieke lift. Ook wordt onderzocht of de ingebruikname van de zuidelijke historische toegang mogelijk is. Op termijn kan een brug voor voetgangers en fietsers over de Singel, de Keizersberg rechtstreeks verbinden met Wilsele Dorp.

DUURZAAMHEID Globale visie Los van specifieke milieuvriendelijke eigenschappen van de gebouwen, is de volledige herontwikkeling van de Vaartkom vooral stedenbouwkundig duurzaam. Op grote schaal is de verdichting van een binnenstedelijk gebied met afgeschreven industriecomplexen uiteraard heel wat duurzamer dan de aanleg van al deze nieuwe woningen, winkels en kantoren in de groene rand van de stad. Daarbij komt dat de Vaartkom bijzonder strategisch ligt. De nabijheid van het station bijvoorbeeld biedt heel wat mogelijkheden qua openbaar vervoer, terwijl door de ligging binnen de stadsring de fiets een interessant alternatief wordt. Zeker omdat er heel wat geïnvesteerd zal worden in infrastructuur voor het zachte verkeer. Tegelijk kiest men ook bewust om verschillende activiteiten in de Vaartkom te ontwikkelen die het wonen veraangenamen of vergemakkelijken. Zo komen er naast de woningen ook heel wat winkels, gemeenschapsvoorzieningen, kantoren enz. Door de nabijheid van al deze lokale voorzieningen hoeven de bewoners beduidend minder verre (auto-)verplaatsingen te maken. Daarenboven vergroot de mix aan activiteiten de sociale veiligheid. Door in de hoogte te bouwen en de Keizersberg toegankelijk te maken komt er veel groene ruimte bij die ook ten goede komt aan de andere centrumbewoners. De grote onbebouwde ruimten zijn niet alleen aangenaam, ze zijn ook handig om het regenwater op een natuurlijke manier in de bodem te laten infiltreren. Ook aan het sociale aspect van duurzaamheid wordt gedacht.

Zo komen er zowel sociale als beter betaalbare woningen. Tenslotte is ook het hergebruik van enkele waardevolle industriële gebouwen een duurzaam uitgangspunt in de ontwikkeling van de Vaartkom. Accenten Naast deze algemene stedenbouwkundige én duurzame uitgangspunten, zullen verschillende projecten opvallen door specifieke, milieuvriendelijke accenten. Zo zal de stad de Keizersberg en andere groengebieden in de Vaartkom - ook de opengelegde Dijle - op een ecologische manier onderhouden en aanleggen. Dit kan onder andere door bij de aanplanting uit te gaan van de oorspronkelijke en inheemse vegetatie. Ontwikkelaar Ertzberg legt zichzelf een aantal eisen op in verband met sterk verbeterde energieprestaties in de woningen, duurzaam materiaalgebruik, waterbesparende keuzes en hernieuwbare energie. Door deze ambitieuze doelstellingen werd het project Tweewaters weerhouden als demonstratieproject voor het Europese Concertoprogramma (zie kader). Ook de initiatiefnemers van de herinrichting van De Hoorn hanteren strenge energienormen. Zij willen deze bereiken door ondermeer een energiezuinige ventilatie (passieve koeling), het gebruik van hernieuwbare energie voor verwarming en bijzondere aandacht voor de isolatie van de gebouwen.

Concerto De Europese Commissie subsidieert - via een wedstrijd - duurzame en geïntegreerde energieconcepten in grote stedenbouwkundige projecten. Concerto spitst zich specifiek toe op voorbeeldprojecten inzake energiebesparing en de toepassing van vooruitstrevende technologieën. De stad Leuven, het Vlaams Gewest, de projectontwikkelaar Ertzberg en de initiatiefnemers van De Hoorn zullen samen een dossier indienen voor de Vaartkom. De blikvanger is het plan van ontwikkelaar Ertzberg om voor de energiebehoefte van de stadswijk Tweewaters en omgeving lokaal stroom en warmte op te wekken door middel van hernieuwbare energiebronnen. De Europese Commissie maakt in januari 2009 bekend of het Vaartkomproject in aanmerking komt voor deze subsidie.

VAARTKOM | duurzaamheid

BEREIKBAARHEID

fietsroutes in de Vaartkom

De Vaartkom ligt bijzonder strategisch. Via het uitgebreide voet- en fietspadennetwerk zit je snel aan het station of in de binnenstad, terwijl de nabijheid van de ring mogelijkheden biedt om het openbaar vervoer en het autoverkeer van en naar de Vaartkom vlot te organiseren. De plek is met andere woorden vlot bereikbaar voor alle soorten vervoersmiddelen en daardoor uiterst geschikt om een gemengd stedelijk gebied te ontwikkelen. In functie van de vele extra woningen, winkels en kantoren, zijn belangrijke nieuwe infrastructuurwerken echter nodig. Zo is er nood aan: > meer en snellere busbedieningen > de verdere uitbouw van goede fietsroutes > de heraanleg van het openbaar domein, in functie van een betere verblijfskwaliteit > voldoende parkeerplaatsen voor bewoners en bezoekers > de reorganisatie van het verkeer in de Vaartkom

verblijfplaatsen in de Vaartkom Al deze maatregelen moeten ertoe leiden dat de Vaartkom niet enkel vlot bereikbaar is, maar ook aangenamer wordt dan vandaag. Vooral door de beheersing en kanalisering van het autoverkeer, zal de verblijfskwaliteit in de Vaartkom zelf sterk toenemen. Uiteraard wordt de herontwikkeling van de Vaartkom en bijbehorende verkeerstoename over vele jaren gespreid, zodat niet alle infrastructuuringrepen onmiddellijk moeten worden uitgevoerd.

ÂŠ kaarten BUUR

VAARTKOM | bereikbaarheid

ZACHT VERKEER Door de centrale ligging van de Vaartkom, zijn een groot aantal verplaatsingen van en naar de Vaartkom kort genoeg om te voet of met de fiets te doen. Hiervoor is de uitbouw van een goede fietsinfrastructuur - zowel nieuwe fietsroutes en aansluitingen op bestaande fietsroutes als voldoende fietsenstallingen - wel noodzakelijk. Enkele concrete maatregelen zijn: > de aansluiting op de bestaande fietspaden langs de Aarschotsesteenweg, de Kolonel Begaultlaan en langs beide zijden van het Artoisplein > de realisatie van verkeersvrije voet- en fietsverbindingen via Sluisstraat, Steenpoortcomplex, Karel Van Lotharingenstraat, Vismarkt en Mechelsestraat > de aantrekkelijkheid van routes voor zacht verkeer vergroten door samensmelting met parken en pleinen > de bouw van het Dijlepad langs de opengelegde Dijle > de aanleg van vrijliggende fietspaden langs de rijweg over de zuidelijke oever > de aanleg van fietsroutes in alle richtingen doorheen Tweewaters met aansluitingen op de Tweewatersstraat en de Strijdersstraat > op termijn, de uitbouw van een fietsroute vanaf Wilsele Dorp via de Keizersberg en de Glasblazerijstraat naar het centrum door een nieuwe brug over de LĂźdenscheidsingel Naast deze specifieke wegen voor zacht verkeer, zal ook de heraanleg van het autoverkeer zo verlopen dat er een viertal grote aaneengesloten voetgangerszones komen in de Vaartkom. Het gaat dan over: > de noordelijke oever van de Vaartkom die volledig autovrij wordt. Dit zal dĂŠ plek worden waar je in de toekomst langs het water kan flaneren. Bij deze verkeersvrije zone hoort ook het plein voor het Entrepot. > de Keizersberg > het aaneengesloten gebied Tweewaters langs beide oevers van de Dijle en de Leibeek > de omgeving van de Sluisstraat: van de Vaartkom tot Sint-Geertrui en van de Mechelsestraat tot de Vaartstraat. Deze verkeersluwe gebieden maken de Vaartkom niet alleen aangenamer en veiliger, ze zetten ook aan tot verplaatsingen te voet of met de fiets.

VAARTKOM | bereikbaarheid

OPENBAAR VERVOER Om de bereikbaarheid en de verkeersleefbaarheid van de Vaartkom te garanderen, zal het aanbod van het busverkeer uitgebreid worden. Aangezien het trein- en busstation van Leuven vandaag al een zeer groot aanbod heeft aan openbaar vervoer, is het belangrijk de verbinding van de Vaartkom met het Martelarenplein te optimaliseren. Een goede busverbinding kan worden gerealiseerd door een aantal maatregelen zoals: > het doortrekken van bestaande buslijnen die nu op het Martelarenplein eindigen > de bediening met joblijnen, regionale snelbuslijnen en de centrumlijn > eventueel de uitbouw van een shuttledienst tussen het station en de Vaartkom In het masterplan is op het Engels Plein ruimte voorzien voor een nieuw busstation. Welke buslijnen er effectief komen, zal bepaald worden in een studie die De Lijn momenteel laat uitvoeren naar de optimalisering van het busnetwerk in en rond Leuven. Tegelijkertijd moeten de bussen ook vlot kunnen doorstromen. Op termijn bestaat de mogelijkheid om langs de Vuurkruisenlaan een bijkomende busstrook aan te leggen. De bussen zullen mee profiteren van een rechtstreekse verbinding van het J.M. Artoisplein naar het Engels Plein via een nieuwe brug over de vaart. Buslijnen langs de zuidelijke oever van de Vaartkom kunnen vlot het J.M. Artoisplein bereiken via een geprivilegieerde doorgang (een bussluis) doorheen Tweewaters.

DE INTERNE VERKEERSINFRASTRUCTUUR EN VERKEERSAFWIKKELING 1. Door de bouw van twee nieuwe bruggen (één als verbouwing of vervanging van de huidige fietsbrug en één nieuwe brug aan de andere zijde van de viaduct) worden het Engels Plein en het J.M. Artoisplein rechtstreeks met elkaar verbonden. Deze linken zorgen ervoor dat er heel wat minder verkeer rond de Vaartkom zal draaien. Uit verkeerssimulaties bleek ook dat de bruggen noodzakelijk zijn om het verkeer op het J.M. Artoisplein vlot te houden. Op de bruggen komen ook vrijliggende voet- en fietspaden.

VAARTKOM | bereikbaarheid

BEREIKBAARHEID PER AUTO De Vaartkom is vanuit alle windrichtingen per auto bereikbaar. Wie vanuit het westen of zuiden komt (Gasthuisberg, Heverlee) zal gebruik maken van de Singels rond de stad. Wie echter vanuit het oosten (stationsomgeving, Kessel-Lo) de Vaartkom nadert, rijdt via de Diestsevest en de Vuurkruisenlaan. Beide routes sluiten aan op het in 2000 heraangelegde Joanna Maria Artoisplein, dat daarmee de hoofdtoegang tot de Vaartkom wordt. Enkele maatregelen, zoals een rechtstreekse toegang tot het gebied Twee Waters, moeten de capaciteit van het knooppunt dan ook verhogen.

ÂŠ kaarten BUUR

Wie vanuit het noorden (Wijgmaal, Wilsele) komt bereikt de Vaartkom via de Aarschotsesteenweg en de Kolonel Begaultlaan (via de nieuwe Schuiteniersbrug in Wilsele). Deze verbinding zal verder verbeteren na de heraanleg van het Vuntcomplex (de afrit van de E314 aan Kesseldal).

2. De noordoever van de Vaartkom zelf zal volledig verkeersvrij gemaakt worden door de omleiding van het verkeer via het Engels Plein en de Wolvengang.

Tenslotte blijft de Vaartkom eveneens, zij het minder vlot, bereikbaar vanuit de Mechelsesteenweg en de Burchtstraat. Dit is nodig om het Artoisplein niet te overbelasten.

3. Een nieuw gebouw in de hoek van de Keizersberg en de Singels zal onder meer plaats bieden aan 1500 autoâ&#x20AC;&#x2122;s. De in- en uitgang van deze parking ligt aan het Engels Plein zelf.

De interne verkeersafwikkeling zal in functie staan van de leefbaarheid van het gebied. Zo zal het openbaar domein zoveel mogelijk autoluw, en waar mogelijk autovrij worden. Een aantal nieuwe verkeersmaatregelen moeten zorgen voor aaneengesloten verkeersluwe gebieden.

4. Op de zuidoever zal het verkeer afgebouwd worden, al is daar uiteraard nog wel bestemmingsverkeer toegelaten. De rotonde rond het Entrepotgebouw en de verplichte rechtsafbewegingen van en naar de Vaartstraat worden afgeschaft.

VAARTKOM | bereikbaarheid

ACTUA | KORT

1. blok 2: gemengd nieuwbouwproject van Ghelamco met woningen en commerciële ruimten, in opbouw 2. blok 3: gemengd nieuwbouwproject met woningen en commerciële ruimten door B.C.S. / Willemen, in opbouw 3. Mouterij: afbraak in najaar 2008 door Inbev 4. Tweewaters: samenhangend inrichtingsplan opgesteld i.o.v. projectontwikkelaar Ertzberg door Stéphane Beel Architecten en Xaveer De Geyter Architecten. Gefaseerde uitvoering vanaf goedkeuring RUP (2009 – 2018) 5. Zandvang: realisatie van een zandvang op het voedingskanaal De Hond om de dichtslibbing van de Vaartkom te voorkomen en de uitbaggering te vergemakkelijken. Bouw26

VAARTKOM | actua

heer: NV Waterwegen en Zeeschelde. Uitvoering na goedkeuring RUP 6. herbestemming en uitbreiding van De Hoorn, ontwerp Office360. Opening voorzien begin 2012 7. Keizersberg: openstelling waarschijnlijk 2009 8. voormalige brandweerkazerne: herontwikkeling tot woonproject. Planning: na de verhuis vzw Wonen en Werken naar de Veilingsite 9. Multifunctioneel gebouw Engels Plein: projectontwikkelaar Ghelamco en de stad zijn eigenaar van deze terreinen. Ontwerp in voorbereiding door Jaspers–Eyers architecten 10. blok I (vroeger DAVA): woonproject met sociale huuren

RUIMTELIJKE UITVOERINGSPLANNEN In deze Mozaïek worden de plannen voor de herontwikkeling van de Vaartkom voorgesteld aan de hand van een aantal belangrijke uitgangspunten. Om het voorgestelde project voor de Vaartkom effectief te kunnen realiseren, moeten deze uitgangspunten vertaald worden in een juridisch kader: een zogenaamd ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP). Een RUP legt de toegelaten bestemmingen en bouwmogelijkheden vast. Het RUP van de Vaartkom, dat uit vier delen bestaat, is bijna klaar. Het werd opgemaakt door de dienst ruimtelijke planning van de stad. Na een lange ontwerpperiode en de opmaak van een milieueffectenrapport, wachten ze enkel nog op een aantal adviezen van diverse instanties. Waarschijnlijk zal het RUP van de Vaartkom voorgesteld worden op de gemeenteraad van november 2008. Als de gemeenteraad het ontwerp van RUP goedkeurt, start er een openbaar onderzoek waarin de bevolking het RUP en het milieueffectenrapport kan consulteren en eventueel bezwaarschriften kan indienen. Dit openbaar onderzoek loopt twee maanden en start vermoedelijk rond half december 2008. Bij de start van het openbaar onderzoek plant de stad onder meer een algemene infovergadering.

koopwoningen en private woningen, commerciële ruimten en hoofdzetel van Dijledal, ontwikkeling door AGSL in samenwerking met Dijledal 11. energiecentrale: voorbereiding voor de verplaatsing van deze Inbevcentrale 12. park Sluisstraat: voorbereiding door onder meer de aankoop van enkele gebouwen 13. (her-)aanleg bruggen Vaartkom en heraanleg Engels Plein: onderzoek randvoorwaarden is lopende 14. Entrepot: komt vrij vanaf 2010 (na heropening Museum), eigendom van AGSL. Nog geen concrete plannen voor een herbestemming

Wie meer informatie hierover wenst, houdt de komende maanden best stad Leuven info (de wekelijkse bijlage van de stad in De Streekkrant) en de stedelijke website (www.leuven.be) in het oog.

Meer info over de ontwikkelingen in de Vaartkom: www.leuven.be/vaartkom infohuis stadsvernieuwing in ‘Tweebronnen’ (infohuis@leuven.be, tel. 016 300 876) maquette van de Vaartkom in ‘Tweebronnen’, Diestsestraat 49 of Rijschoolstraat 4, 3000 Leuven

VAARTKOM | actua

Vaartkom, jaren â&#x20AC;&#x2DC;70

Vaartkom, 2008