Hoe staat het met het klimaatactieplan?

HOE STAAT HET MET?

KLIMAATACTIEPLAN IN LOMMEL

Door de groei van Lommel is de verstedelijking ook bij ons aan een opmars bezig. Net omdat groene ruimte zo belangrijk is voor het leven in onze stad, is het noodzakelijk om ook over voldoende open groene ruimte te beschikken. En met de klimaatverandering in het achterhoofd moeten onze groene plannen ervoor zorgen dat parken, straten en pleinen zo ingericht worden dat ze groene longen worden die tegelijk bruisen van beleving én de lokale biodiversiteit ondersteunen. Plannen maken is één ding: hoever staan we met acties om te zetten naar de praktijk?

Anno 2022 valt het niet meer te ontkennen dat het klimaat heuse veranderingen ondergaat. Zo waren de voorbije 7 jaren de warmste 7 jaren ooit, met een Europees record in 2021 van 48.8 graden in Sicilië. De overstromingen en de extreme regenval vorige zomer komen in West-Europa normaal slechts één keer om de 400 jaar voor. Maar de klimaatverandering maakt die kans steeds groter. Hittestress, zomersmog, ondergelopen kelders en garages: enkele akelige maar reële consequenties, die zich ook in ons land nu al aftekenen. In het najaar werd met het IPCC-rapport (Intergovernmental Panel on Climate Change) van de VN duidelijk dat we niet meer kunnen en mogen wegkijken.

Hoe ons klimaat er in 2100 zal uitzien, is onder andere afhankelijk van de broeikasgassen in onze atmosfeer. In Limburg namen we de aanbevelingen van het IPCC ter harte. Samen met bijna alle Limburgse gemeenten ondertekende onze stad in 2017 het Burgemeestersconvenant voor Klimaat en Energie 2030. Via dit convenant engageerde de stad zich tot concrete maatregelen om de CO2-uitstoot op haar grondgebied tegen 2030 met minstens 40% te doen dalen en haar veerkracht te verhogen. De klimaatverandering mag dan misschien wel een mondiaal probleem zijn, het vraagt ook om lokale inspanningen. De afgelopen tien jaar werden heel wat maatregelen getroffen en acties gerealiseerd die er nu voor zorgen dat de doelstellingen die we toen formuleerden binnen bereik liggen. Koen Berghmans, duurzaamheidsambtenaar bij stad Lommel, licht toe hoe het staat met ons klimaatactieplan.

Koen: “De klimaatverandering is ondertussen volop aan de gang. Het is dus meer dan nodig om onze stad daarop voor te bereiden. We schakelen daarom een versnelling hoger. Op dat vlak zijn we dan ook zeer ambitieus: we willen tegen 2030 klimaatrobuust zijn. We moeten ons niet alleen aanpassen, we moeten er vooral voor zorgen dat het niet nog erger wordt. Ons klimaatactieplan vormt daarbij een belangrijk instrument: blue bikes,

Eenheid in ton

240.000

220.000

200.000 180.000 160.000

140.000

120.000

100.000 80.000 60.000

40.000

20.000 De grafiek geeft de evolutie weer van de CO2-reductie in Lommel voor de periode 2011-2019. In 2019 bedroeg de CO2-reductie 29,3 procent tov 2011.

deelwagens, kleine wildernissen, tegeltuintjes… het zijn geen losse flodders. Integendeel: ze maken integraal deel uit van een uitgebreid klimaatadaptatieplan. Het komt er nu op aan om dit verder structureel uit te rollen en te integreren in alle stedelijke beleidsplannen, instrumenten en processen.”

Wat zijn de geplande acties voor 2022?

Koen: “In september keurde onze stad het Lokaal Energie en Klimaatpact (LEKP) goed. Binnen dit Pact zetten we in op vier werven: vergroening, energie, mobiliteit en regenwater, met daaraan steeds heel concrete doelstellingen gekoppeld. Zo streven we samen met 293 andere lokale besturen tegen 2030 onder meer naar één boom per Vlaming, 50 collectieve renovaties per 1.000 wooneenheden, één laadpunt voor elektrische wagens per 100 inwoners en één kubieke meter extra regenwateropvang per inwoner. Hiervoor wordt er onder andere werk gemaakt van de opmaak en uitvoering van een bomenplan, zullen klimaattuincoaches en infosessies ingezet worden om Lommelaars te adviseren over hoe ze hun tuin klimaatrobuust kunnen inrichten én wil de stad extra inzetten op ondersteuning bij het ontharden en duurzaam vergroenen van schooldomeinen.”

Hebben deze lokale inspanningen wel een effect?

Koen: “De vele verharding in stedelijke context zorgt voor opslag van warmte en doet de temperatuur nog extra toenemen. Hevige onweersbuien die volgen op droge periodes leiden steeds vaker tot wateroverlast. Maar doemdenken lost niets op. Met klimaatadaptatie kunnen we juist op lokaal niveau een belangrijke rol spelen in het terugdringen van de kwalijke gevolgen. Met concrete ingrepen willen we dit ombuigen. Bovendien is een klimaatstad een aangename stad om in te leven. Het zorgt voor meer wooncomfort en lagere energiefacturen voor inwoners, creëert nieuwe opportuniteiten voor bedrijven en ondernemers, zorgt voor meer lokale jobs, meer zeggenschap over onze energie. Kortom: de uitdaging is groot, maar meer dan de moeite waard. Als we allemaal ons steentje bijdragen, kan morgen het begin van een beter toekomst zijn.”

Ook bij Valérie Persoons, groen- en landschapsplanner, horen we een positief verhaal:

Valérie: “Klimaatadaptatie mag op lokaal niveau geen ver-van-mijn-bed-show meer zijn. Door slim samen te werken komen we al een heel eind. Bijvoorbeeld: als de stad in de straten en op de pleinen bomen plant en de inwoners in hun tuinen, creëren we samen een groen ventilatienetwerk dat de omgevingstemperatuur aangenaam houdt bij hittegolven. We hebben immers allemaal belang bij leefbare buurten. We hebben geen baat aan holle beloftes. De klok tikt en… wij zijn de klok. Want ook jij kan maatregelen nemen die ervoor zorgen dat je minder last zal hebben van de gevolgen van het wijzigende klimaat. Er is zeker nog hoop. Samen komen we er wel.”

Het vergroenen van een buurt of straat brengt heel wat voordelen met zich mee. Zo zijn groene buurten beter beschermd tegen wateroverlast en hittestress en dus klimaatbestendiger. Maar groen ontstresst ook waardoor deze buurten gezonder zijn en de mensen die er wonen gelukkiger. Met 15.000 straatbomen, 55 hectare aan groene pleintjes en parken, en meer dan 2.300 hectare aan bossen en natuurgebieden is Lommel een behoorlijk groene stad. Toch ligt de ambitie nog hoger. Gemiddeld telt onze stad 18m² openbaar groen per inwoner, maar wij willen groeien tot 30m² per inwoner.

Groene Doorsteek

Onder impuls van het stedelijk groenplan 2020-2030 kreeg het centrum van Lommel het voorbije jaar een groene metamorfose. Zo maakten onder meer drie leegstaande panden plaats voor een groene doorsteek tussen de Kerkstraat en de parking Mudakkers. Dit belevingslandschap, met boomstammen, een klimmuur en touwenparcours, brengt een stukje Bosland in het hart van Lommel. Bij de aanleg ervan ging bijzondere aandacht uit naar bijen en vlinders. Daarom werd er gekozen voor kruidachtige planten, hagen, meerstammigen en grove dennen.

Kleine wildernis

Uit het groenplan bleek verder dat er in de omgeving van Kattenbos veel bossen zijn om te wandelen, maar het ontbrak er aan speelgroen en een ontmoetingsplek. Om die reden richt de stad er nu de nieuwe kleine wildernis ‘Hoeverstee’ in. Een vierde staat trouwens ook al op de planning. Die komt later dit jaar bij kleuterschool De Klimtoren in Lommel-Barrier.

Een kleine wildernis is een stukje natuur vlak naast de deur om in te ravotten en is één van de concrete projecten van Natuur en Bos van de Vlaamse overheid om mensen terug de natuur in te krijgen. Eind 2019 openende Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir reeds twee locaties in Lommel als proefproject. In 2022 volgen er nog twee. De minister sprak haar waardering uit voor de manier waarop de stad met de buurten samenwerkt. Niet alleen voor de creatie van een nieuwe groene ontmoetingsplek met ecologische waarde, maar ook voor de verbinding die de stad maakt met de Mooimakers. De totale projectkost is geraamd op 40.000 euro, waarvan 15.000 euro gesubsidieerd wordt via het ‘Natuur in je buurt’programma van het Agentschap voor Natuur en Bos.

De inrichting van ‘Hoeverstee’ is voorzien vanaf het voorjaar van 2022 en krijgt onder andere een speelbosje, een speelweide, een boomgaard, een pluk- en moestuin, petanquevelden en zit- en ontmoetingsplekken. Het binnengebied wordt een ecologische stapsteen tussen de vallei van de Molse Nete en de vallei van de Eindergatloop. In deze kleine wildernissen vind je bovendien alle vormen van inheems groen, of het nu bos, een bloemenweide of heide is. Want ook in de wijken heeft de natuur haar plaats.

Meer info

www.lommel.be/milieu-en-natuur