Aftermovie, State of Fashion | Ties That Bind, 2024
Beste lezer,
Met trots presenteren we de Digitale catalogus van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. State of Fashion is een internationaal modeplatform waar alternatieven voor het huidige modesysteem een podium krijgen, met doorlopende (online) projecten, discussieprogramma’s en eens per twee jaar een modebiënnale. Centraal staat de vraag: hoe kunnen mode en textiel een bijdrage leveren aan een betere wereld?
In de herfst van 2023 lanceerden we de nieuwe Open Call for Curators. We daagden de curatoren uit om de belangrijkste uitkomsten van de State of Fashion Biënnale 2022 | Ways of Caring als vertrekpunt te nemen. Het actief uitdagen van heersende perspectieven en ruimte maken voor onvertelde verhalen is, en blijft, een essentieel speerpunt. Hoe kunnen we de ongelijke machtsverhoudingen tussen het dominante mondiale Noorden en het mondiale Zuiden definiëren en de niet-westerse kennis zichtbaar maken?
Curatoren Louise Bennetts en Rachel Dedman hebben in hun voorstel de Biënnale gedecentraliseerd en co-curatoren uit het mondiale Zuiden uitgenodigd om een team te vormen, waarmee ze gezicht geven aan verhalen op meerdere plekken ter wereld. We zijn dankbaar dat we door deze bijzondere aanpak van de Biënnale ons programma, onze middelen en onze impact binnen en buiten Nederland betekenis hebben kunnen geven.
We kijken terug op een zeer vruchtbare samenwerking met alle betrokkenen en vooruit naar een gezonde mode cultuur waarin iedereen gezien en gewaardeerd wordt. In deze Digital Recap leest u meer over alle makers, ontwerpers en kunstenaars, over de locaties en onze samenwerkingspartners.
Iris Ruisch Directeur, State of Fashion
Ties that Bind brengt creatieve praktijken op het gebied van mode, textiel en hedendaagse kunst uit het mondiale Zuiden in beeld. De Biënnale onderzoekt de complexiteit van traditie, het politieke potentieel van kleding en alternatieve oplossingen voor de uitbuitende modesystemen. Hoe gaan makers uit het mondiale Zuiden om met koloniale erfenissen die verankerd zijn in kleding en stoffen? Hoe ontwikkelen ontwerpers doorgegeven tradities en hoe gaan ze om met de urgente vraagstukken van onze tijd?
De kern van deze editie was een gedecentraliseerde structuur. Vanaf het begin vonden we het van cruciaal belang om een curatorenteam samen te stellen en de middelen van de Biënnale te verdelen. We nodigden Kallol Datta, Sunny Dolat en Hanayrá Negreiros uit om projecten voor State of Fashion te ontwikkelen en te cureren in hun lokale context en gemeenschappen.
Ties that Bind vond hierdoor plaats op vier locaties: de thuislocatie Arnhem in Nederland en de drie zustersteden Nairobi (Kenia), Bengaluru (India) en Sao Paulo (Brazilië).
Hun bijzondere tentoonstellingen hebben – met het werk van dertig kunstenaars – textiel onderzocht als het krachtige middel voor herstellende zorg in India, het dynamische landschap van de pan- Afrikaanse traditie bevraagd en water als metafoor genomen voor het verbinden van Zwarte en Oorspronkelijke verhalen in Brazilië.
Op de thuislocatie Rembrandt in Arnhem presenteerde de hoofdtentoonstelling het werk van 26 makers, kunstenaars en ontwerpers uit meer dan 20 landen. De tentoonstelling verbond praktijken uit Zuid Amerika, Noord- en Sub-Saharaans Afrika, het Midden Oosten, de Balkan, Zuid- en Oost-Azië. De tentoonstelling verbond in Rembrandt vier thema’s met de kernelementen uit elk zusterstad project, met twee installaties in Museum Arnhem en Rozet. Geworteld in de universele intimiteit van textiel, trachtte Ties that Bind het verwantschap en verbondenheid tussen wereldwijde praktijken te versterken en de krachtige menselijke verhalen te delen die verweven zijn in wat we dragen.
Rachel Dedman en Louise Bennetts Curatoren, State of Fashion Biennale 2024 | Ties that Bind
1 ShanthiRoad, 19 maart – 1 april 2024
Gecureerd door Kallol Datta
Reflectie zusterstad Bengaluru
In Bengaluru is kleding een afspiegeling van de gemeenschap waar je bij hoort. Rondlopen in een spijkerbroek kan een gewelddadig einde aan je leven betekenen. Een falend wateraanvoersysteem maakt het wassen van uniformen soms onmogelijk, waardoor kinderen niet naar school kunnen. De tentoonstelling …of involution, of languor… vond plaats tegen een achtergrond waarin het lichaam, de stof en de manier waarop je je kleedt altijd een politieke lading (zullen) hebben.
Kunstenaars Indu Antony, Rujuta Rao en Swati Kalsi brengen zorg op de voorgrond van hun artistieke en onderzoeksprojecten. Water wordt in deze regio gezien als een vehikel voor spirituele zuiverheid en als een manier om reinheid te bereiken. Indu Antony en de vrouwen van Namma Katte haken in op de waterschaarste door afgedankte kleding te hergebruiken en zo de structurele ongelijkheid in hun dagelijks leven te benadrukken. Rujuta Rao gebruikt de taal van inmaken, van conserveren, om complexe menselijke omstandigheden te doorgronden door voorwerpen die van haar dierbaren zijn geweest in alcohol te bewaren. Het creatieve onderzoek van textielontwerper Swati Kalsi verkent de mogelijkheden voor het creëren van een verregaand systeem van kennisdelen met de ambachtsmensen met wie ze samenwerkt. Denk hierbij aan het opzetten van zorgkanalen via technische ondersteuning, het vergroten van vakbekwaamheid en designonderzoek.
Video introduction by Kallol
Interview met Kallol Datta
Photo
Ik zou willen vragen of je ons mee kunt nemen in jouw proces. Kun je iets meer vertellen over de tentoonstelling en het programma?
Ik wilde het zo aanpakken dat de focus op de kunstenaars lag. Kunstenaars die naar mijn gevoel vaak over het hoofd worden gezien in de Indiase kunstwereld. Indu Anthony stond vanaf het begin centraal voor mij, omdat ze met haar werk mensen uit alle hoeken van de samenleving weet te bereiken. Tegelijkertijd blijft ze standvastig in haar benadering, wat er juist voor kan zorgen dat sommigen afhaken omdat ze de confrontatie met de waarheden in haar werk niet aankunnen.
Het was voor mij belangrijk dat de projecten energieën opriepen die misschien niet direct op de voorgrond stonden, maar toch een ervaring wisten te creëren voor iedereen die de tentoonstelling binnenkwam: Ties that Bind. Community was een essentieel element, zowel van de locatie als naar de kunstenaars toe. Waarom was dit belangrijk?
Taal speelde een grote rol in de community insteek van dit zustersite-project. In India worden tentoonstellingsteksten altijd in het Engels geschreven. Het kan daardoor ontmoedigend zijn om een tentoonstelling in een museum of galerie te bezoeken als je de taal niet spreekt. Ik was dan ook erg blij om al die mensen te zien die voor de opening en tijdens de tentoonstelling kwamen. Ik wilde
dat intimidatie uit het beeld zou verdwijnen en vond het belangrijk dat mensen daadwerkelijk konden deelnemen, en ik denk dat we daarin geslaagd zijn.
In je programma toonde je werk dat verschillende verhalen vertegenwoordigde en zorgde je ervoor dat dit in alle lagen van de tentoonstelling zichtbaar was – hoe heb je dit aangepakt?
Dit hangt ook samen met taal, omdat wanneer we in India over textiel en mode praten, het gesprek vaak nog steeds terugkomt op de laagste gemene deler, namelijk Bollywood, toch? We denken vaak dat we kritische gesprekken voeren in bepaalde ruimtes, maar dat gebeurt nog niet, en daarom wilde ik dat alle drie de kunstenaars werden gekoppeld aan drie geweldige schrijvers die deel uitmaakten van dit zustersite-project. Zij schreven op kritische wijze over elk van de projecten van de kunstenaars voor de Biënnale. Ik was heel blij dat we drie verschillende benaderingen hadden van drie schrijvers met heel verschillende perspectieven, die zulke mooie inzichten gaven over hoe textiel wordt gebruikt als medium voor verandering, zo is er nog niet eerder in India over textiel geschreven.
“Het was voor mij belangrijk dat de projecten energieën opriepen die misschien niet direct op de voorgrond stonden, maar toch een ervaring wisten te creëren voor iedereen die de tentoonstelling binnenkwam.”
Een rode draad door de drie projecten is het idee van het herkaderen van kleding of kledingstukken en het zien ervan als een politiek instrument – hoe heb je deze kunstenaars en hun projecten geselecteerd?
Trauma speelde een rol in het werk van alle drie de kunstenaars, maar het werk was geen uiting van trauma-bonding. Het werd op een doordachte manier behandeld, geïntegreerd en op de juiste plaats gezet. Daarnaast stelden de werken van de drie kunstenaars veel bredere vragen, vooral via textiel. En ik vond dat dit ook uitmuntende gespreksstarters waren.
“Ik wilde dit echt voor de kunstenaars laten gebeuren. Ik koos ervoor om het als een tentoonstelling te presenteren, omdat ik wilde dat de kunstenaars dit konden opnemen in hun cv’s en portfolio’s. Ik geloofde dat dit de meest waardevolle manier was, omdat de kunstenaars de documentatie van dit project hebben gebruikt om beurzen, fellowships en residenties aan te vragen.”
Over gespreksstarters gesproken, kun je iets meer vertellen over de titel en de betekenis ervan?
Dit kwam door verschillende factoren. Eén daarvan was het tempo, wat ook werd beïnvloed door de drie kunstenaars: het tempo waarmee Swati plotseling haar kleding praktijk stopte omdat ze van NoordDelhi naar Zuid-Bangalore moest verhuizen, of hoe geduldig Rujuta haar werk uitpakte, inpakte, het weer uitpakte en een hele dag doorbracht met het uitdenken van de plinten. Ik vond het idee van tijd echt interessant, omdat niets nieuw is, alles komt altijd terug in de context die wij bieden.
Het tentoonstellingsontwerp was doordacht en versterkte de drie werken – hoe heb je dit aangepakt?
Alles was opzettelijk. De kleur blauw was essentieel omdat water een grote rol speelt in de regio, vanwege de ernstige watertekorten in Bengaluru. Het heeft ook een link met Swati’s onderzoek, omdat veel van de ambachtslieden en groepen die Swati sprak gevestigd zijn in steden die zijn ontstaan rond rivierbekkens zoals Varanasi en Calcutta. De plinten die voor Rujuta’s werk werden gebruikt, weerspiegelen het
Goan-Portugese erfgoed in de staat waar zij opgroeide, en waar ze nog steeds naaste familie heeft, wat het werk op een bewuste manier verbindt. De vorm die de blouses van Indu ondersteunde, was geïnspireerd door een kaudi-deken die in de wind bewoog terwijl deze over de muur van haar buurthuis, Namma Katte, hing. Aniket Kumar Rathore, met wie ik samenwerkte aan het ontwerp, is zo’n gevoelig, bewust en creatief persoon, en hij had duizenden ideeën. Ik had graag gewild dat we ze allemaal hadden kunnen uitvoeren, maar ik ben erg blij met hoe het is geworden.
Het was goed te merken hoeveel aandacht je had voor de objecten, de verhalen en de kunstenaars – kun je iets zeggen over de impact?
Ik wilde dit echt voor de kunstenaars laten gebeuren. Ik koos ervoor om het als een tentoonstelling te presenteren, omdat ik wilde dat de kunstenaars dit konden opnemen in hun cv’s en portfolio’s. Ik geloofde dat dit de meest waardevolle manier was, omdat de kunstenaars de documentatie van dit project hebben gebruikt om beurzen, fellowships en residenties aan te vragen.
Ik ben erg blij met hoe het ontvangen werd door de mensen die de tentoonstelling bezochten. Het was ook bijzonder om te zien hoe mensen buiten de mode- en textielwereld de werken ervaarden.
by Kallol Datta.
Photo
T K Sandeep
by Kallol Datta.
Photo
T K Sandeep
Indu Antony
Deze vijftien sari blouses zijn versierd met korte handgeborduurde quotes in het Kanarees, Tamil, Teloegoe en Urdu over de ervaringen van vrouwen met betrekking tot het enorme watertekort waaronder Bengaluru gebukt gaat. De tops zijn gemaakt door de vrouwen van Namma Katte, een plek die door Antony is gecreëerd en waar vrouwen kunnen ‘zitten, ontspannen, praten, zingen, roddelen, krabben, schreeuwen, en alles doen wat ze maar willen’. In de teksten wordt een stroom aan zorgen en frustraties waar zij mee kampen beschreven: van de plicht om hun echtgenoot en kinderen te laten baden voordat ze zelf aan de beurt komen, tot de fysieke last van het onophoudelijk water moeten halen.
• De vrouwen van Namma Katte: Amala, Nirmala, Mala, Sheila, Glory, Bagya, Farzana, Soumya, Ambika, Chaitra, Devamma, Sabamma, Shabana, Kauser, Selvi, Yellama, Lakshmi en Vijaya
• Indu Anthony, Taṇṇīr illāmal rattattai eppaṭi kaḻuvuvēṉ (Without Water How will I Wash the Blood Off’), 2024, 15 geborduurde saree blouses gemaakt van bestaand textiel, 2024
• Rusha Bose, Namma Katte, 4’20, 2024
Rujuta Rao
Rujuta Rao’s tinctures for fictional cocktails bestaat uit oude kledingstukken van mensen die haar dierbaar waren, ondergedompeld in potten alcohol. Het werk reflecteert zowel op herinnering als op instandhouding: de lichaamloze kledingstukken veranderen de vloeistof in een aftreksel van hun vroegere eigenaar. Dit subtiele proces wordt door Chandrima Bhattacharya beschreven als een poging om ‘kalmte en afwijking van de norm in gelijke mate te combineren’.
• Rujuta Rao, Tinctura, 2024, diverse materialen in ethanol alcohol, eigendom van de kunstenaar.
Swati Kalsi
Als onderdeel van internationale sociale ontwikkelingsprojecten werkt Kalsi al ruim twintig jaar met Indiase ambachtsmensen, maar ook in haar eigen mode-atelier. Haar onderzoek richt zich op de wijze waarop Indiaas handwerk – van borduren tot weven, kleuren of leerbewerking – zou kunnen floreren in een tijd waarin het bestaansrecht van handwerk door technische vooruitgang en mechanisering onder druk staat. Hoe kunnen ambachtsmensen zich aanpassen, wat ontbreekt nog in hun opleiding en welke middelen zijn er nodig om zichzelf onderhoudende systemen van kennisuitwisseling op te zetten om de toekomst van deze levende tradities veilig te stellen?
• Swati Kalsi, Research Phase 01, data van 100+ ambachtslieden, 18 ambacht groepsleiders, 3 NGO’s, 10 jonge ontwerpers, and 60 Indische en internationale studenten, 2024.
Circle Art Gallery, 4 – 14 april 2024
Gecureerd door Sunny Dolat
Reflectie zusterstad Nairobi
Video introduction by Sunny
Wereldwijd is er een toenemend gevoel van trots in Afrikaans-zijn, of van Afrikaanse afkomst zijn, in bewegingen en groepen die staan voor dekolonisatie. Zij zien ook de magie in verbondenheid met Afrikaanse tradities, gewoonten, rituelen en culturen. Mode is altijd al een broedplaats geweest voor prikkelende politieke conversaties, aangezien design op talloze manieren bijdraagt aan Afrikaans-zijn, er zo uitzien en daar uitdrukking aan geven.
Door ontwerpers en kunstenaars te benaderen als hedendaagse hoeders van erfgoed, benadrukt en viert Tradition(al) de schakeringen van cultuur en erfgoed die door heel Afrika in mode naar voren komen. In de tentoonstelling lag het accent op materiaal, uitdrukkingsvormen, silhouetten en kennissystemen die weerstand hebben weten te bieden aan de uitwissing van het Afrikaanse erfgoed ten tijde van imperialistische onderdrukking. Doordat makers ideeën over traditie omarmen, ontwikkelen, bevragen en ontmantelen, kan de nalatenschap van gebruiken worden voortgezet en kunnen deze tradities een nieuwe levenscyclus starten.
Am I still of this soil, stripped of my beads and charms?
Am I still of this soil, with my forced fluency in these foreign tongues?
Am I still of this soil, if my body has never been rooted in its rituals and dances?
Am I still of this soil, when I’m ashamed to pray to the mountain God?
Will this soil accept me still?
State of Fashion 2024 | Tradition(al) by Sunny Dolat. Pat Mbela and Sunny Dolat, Video by Lagos Fashion Week
State of Fashion 2024 | Tradition(al) by Sunny Dolat. Designers Panel, video by Lagos Fashion Week
State of Fashion 2024 | Tradition(al) by Sunny Dolat - Lagos Fashion Week Panel
by
Interview with Sunny Dolat
In je curatorial statement introduceer je de visie om ontwerpers en kunstenaars als de hedendaagse bewakers van erfgoed te zien. Kun je uitleggen waarom je voor deze benadering hebt gekozen?
In mijn curatorial statement wilde ik ontwerpers en kunstenaars erkennen als hedendaagse bewakers van erfgoed vanwege hun cruciale rol in het behouden en vieren van traditionele kennis en praktijken. Ik ben me altijd bewust geweest van hoe belangrijk het is dat ontwerpers erfgoed en Oorspronkelijke processen in stand houden. Dit omdat de trieste realiteit is dat in onze kapitalistische samenleving financiële zekerheid cruciaal is voor het voortbestaan van erfgoed en Oorspronkelijke tradities. Ik denk niet per se dat ontwerpers zich bewust zijn van hun rol in het beheer van dit erfgoed, wat het juist nog kostbaarder maakt. Voor hen komt het voort uit een diep verlangen om het ambacht te behouden en te eren.
Daarom wilde ik dit werk, samen met dat van hun ambachtslieden, eren in het behoud van deze voorouderlijke tradities.
Op het hele continent zijn er veel
Afrikaanse ontwerpers die zich op de één of andere manier bezighouden met Oorspronkelijke kennissystemen en technieken. Deze methoden zijn van nature duurzaam en ethisch, juist omdat ze zo langzaam en doordacht zijn. De industrialisatie heeft ons altijd geleerd om te streven naar efficiëntie. Alles moet sneller en efficiënter, maar Oorspronkelijke processen zijn precies het tegenovergestelde: ze leggen nadruk op
diepgang, zorg en bewustwording.
Kun je je selectieproces toelichten?
Mijn selectieproces voor de tentoonstelling was gecentreerd rond één overkoepelend thema: elke uitgelichte kunstenaar of ontwerper integreert traditionele elementen in hun werk – vanuit materialen, kennissystemen of processen. Deze verbinding met erfgoed was cruciaal, omdat het laat zien hoe hedendaagse praktijken voortbouwen op, en in dialoog staan met, traditie.
Even belangrijk was het waarborgen van een pan-Afrikaans perspectief voor de tentoonstelling. Deze bredere vertegenwoordiging kwam voort uit de wens om wat ik “moments of encounters” noem te creëren op het continent –gelegenheden waarbij regio’s, culturen en praktijken elkaar kunnen kruisen, in gesprek kunnen gaan en van elkaar kunnen leren. Uiteindelijk vertegenwoordigden we tien landen, met een diverse mix van materialen en esthetiek. Het aanbod omvatte bijvoorbeeld Johanna Bramble, een textielkunstenaar bekend om haar werk met weeftradities, en Dickens Otieno, een beeldend kunstenaar wiens praktijk sterk gevormd is door weeftechnieken. Deze combinatie van disciplines en tradities is bewust gekozen om de rijke, veelzijdige aard van hedendaagse artistieke en culturele expressie op het continent te weerspiegelen.
Traditie is een misleidende term en in je titel speel je ermee. Kun je de betekenis uitleggen?
“Alles moet sneller en efficiënter, maar Oorspronkelijke processen zijn precies het tegenovergestelde: ze leggen nadruk op diepgang, zorg en bewustwording.”
Wanneer het gaat om hoe Afrikaanse esthetiek, en in het bijzonder Afrikaans ontwerp, is er vaak een vrij eenduidige en beperkte perceptie. Voor mij is het belangrijk om voortdurend de
perceptie en verbeelding van mensen over ontwerp van het continent uit te dagen en te verbreden. Met een titel als Tradition(al) verwachtte ik dat veel mensen met vooropgezette ideeën zouden komen. De tentoonstelling had als doel om deze verwachtingen te herdefiniëren door middel van het werk en de technieken die centraal stonden.
Hoewel de materialen nog steeds diep geworteld waren in traditie, waren de resultaten in veel gevallen onverwacht en doorbraken ze traditionele aannames.
In onze briefing lieten we open wat voor project je wilde ontwikkelen – het kon een tentoonstelling zijn, maar dat hoefde niet. Zelf gaf je vrij snel aan dat je de urgentie voelde voor een tentoonstelling, omdat je je realiseerde dat ontwerpers elkaars werk niet zien, behalve in de Global North. Dit is opnieuw een wisselwerking tussen dominante structuren van waar en door wie het werk getoond wordt. Kun je de urgentie van deze benadering uitleggen?
Nog voordat ik als curator begon te werken, bezocht ik altijd al graag tentoonstellingen. Wat me echter steeds opviel, was dat het werk van Afrikaanse kunstenaars die ik bewonder, meestal alleen ergens in de Global North te zien was.
Daar zijn natuurlijk verschillende redenen voor. Op het continent hebben we beperkte musea en galeries die specifiek gewijd zijn aan mode en kleding. Dit betekent dat de kansen om dergelijke tentoonstellingen te organiseren, ofwel in speciale locaties of als onderdeel van biënnales, schaars blijven. Maar dit benadrukt voor mij juist de urgentie om meer tentoonstellingen op het continent zelf te organiseren.
Dit werd bevestigd door verschillende bezoekers, die aangeven dat het de eerste keer was dat ze zo’n breed scala aan hoogstaand Afrikaanse ontwerp in persoon en in hun eigen omgeving konden ervaren.
Het tentoonstellingsontwerp was ook sterk verankerd in deze pan-Afrikaanse benadering, zowel letterlijk als conceptueel – kun je ons erdoorheen leiden?
Wat ik altijd geweldig heb gevonden aan tentoonstellingen, is dat je kleding kunt herdefiniëren en opnieuw kunt kaderen in hoe we erover denken. Ik vond het een mooie kans om enkele van de intellectuele en filosofische draden die inherent aanwezig zijn in het werk naar voren te brengen. Of het nu gaat om het maakproces zelf of de oorsprong en conceptualisering van het werk. Maar het belangrijkste was om dit niet alleen te verbinden met de mensen, maar ook met het land dat deze ideeën mede vormt en beïnvloedt. Om deze connectie te benadrukken, hebben we de tentoonstellingsruimte gevuld met aarde, wat symbool staat voor verbondenheid en geworteld zijn. Op het continent heeft aarde een diepe betekenis; het herinnert ons aan waar we vandaan komen, vormt een link naar ons erfgoed, en symboliseert identiteit en plaats. In een tijd waarin verbondenheid steeds ongrijpbaarder en waardevoller voelt, was dit element een bewuste keuze om de thema’s van de tentoonstelling te verankeren en met elkaar te verbinden.
Wat was de impact in de lokale context?
De opkomst en feedback op de locatie in Nairobi waren overweldigend positief; het was een duidelijke bevestiging van de belangstelling die er op het continent bestaat voor dit soort programma’s en tentoonstellingen.
Als professionals die binnen de modesector werken, zijn er veel dingen die we vanzelfsprekend kunnen vinden. Omdat we zo ondergedompeld zijn in het werk en de methoden, raken we gewend aan bepaalde kaders die misschien niet erg mainstream zijn. Dit besef werd des te duidelijker door het aantal bezoekers dat opmerkte:
“Ik heb nooit op deze manier over mode nagedacht. Ik heb kleding nooit als iets diep politiek gezien.” Dit soort reacties was enorm indrukwekkend en liet een verschuiving in perceptie zien, evenals een nieuwe waardering voor de complexiteit van mode.
“Met een titel als Tradition(al) verwachtte ik dat veel mensen met vooropgezette ideeën zouden komen. De tentoonstelling had als doel om deze verwachtingen te herdefiniëren door middel van het werk en de technieken die centraal stonden.”
Tradition(al) by Sunny Dolat.
Photo by Ian Gichohi @zururer.
Tradition(al) by Sunny Dolat.
Photo by Ian Gichohi @zururer.
MONO
Enam Geli, Togo
Chacha mantel
Deze mantel combineert naadloos het rijke culturele erfgoed van drie Afrikaanse landen: Ghana, Togo en Mali. De basis is het levendige textiel lokpo, afkomstig uit de Volta-regio van Ghana, bekend om zijn ingewikkelde patronen en gedurfde kleuren. Het kledingstuk is met vaardigheid en precisie vervaardigd en samengesteld door een getalenteerde Togolese kleermaker, wiens expertise en aandacht voor detail een onberispelijke pasvorm garanderen. Gevoed door generaties aan traditie en techniek, is het kledingstuk doordrenkt met authenticiteit en vakmanschap dat het hart van de Afrikaanse mode vertegenwoordigt.
Maar de reis van dit kledingstuk eindigt daar niet. Het vindt zijn laatste finishing touch in de handen van een Malinese kleermaker, die een unieke franje techniek toepast die refereert aan het rijke borduur-erfgoed van zijn land. Elke steek voegt elegantie en verfijning toe, waardoor het kledingstuk verder tot een kunstwerk evolueert.
De samenkomst van deze elementen resulteert in een viering van de panAfrikaanse eenheid en creativiteit.
• Materialen: lokpo –katoen, zijde, lurex
• Technieken: hand gewoven, borduren
• foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
Johanna Bramble Créations
Johanna Bramble Créations, Ivoorkust
Re-sources
Re-Sources is een serie textiel gemaakt van natuurlijke vezels: katoen, raphia en abaca. De hand van de meesterwever verbindt de elementen. De ambachtsman is zowel als bron als via het materiaalgetuige van de evolutie van beschavingen en draagt de erfenis en visie van meerdere identiteiten in zich. Hij is, zoals elk levend element op aarde, voortdurend in beweging.
Materialen: katoen, raphia en abaca
• Techniek: handgeweven
• Foto credit: Tradition(al)
Re-Sources belicht het oneindige potentieel van een fijne techniek, gevoed door de traditie. In Senegalese huizen, traditioneel “pagne tissés” of “serru rabal” genoemd in het Wolof, wordt er goed gezorgd voor deze weefsels. Ze worden vaak beschouwd als vrouwelijke schatten, vaak geparfumeerd met wierook en beladen met symbolen en specifieke kenmerken, afhankelijk van de intentie en het gebruik. Ze zijn aanwezig tijdens sleutelmomenten in het leven, variërend van de geboorte tot de laatste adem, zelfs als schilden tegen het boze oog. Hun centrale plaats in de cultuur demonstreert het vermogen van elke wever om zichzelf in zijn weefwerk terug te zien, zoals hij zichzelf in de spiegel ziet. Het weefsel onthult daardoor de persoonlijke identiteit van de wever, ook binnen de gemeenschap. Johanna Bramble plaatst de mens in het kwetsbare hart van het leven en laadt daarmee het kostbare materiële en immateriële erfgoed.
by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
Poisa Africa
Patricia Mbela, Kenia
Phoenix
Taita-kralenwerk kwam nauwelijks nog voor in Kenia, totdat Patricia Mbela in de opslag van het Nairobi National Museum op een oud voorbeeld stuitte. Dit moment vervulde haar met een overweldigend gevoel van zowel verlies als verlangen; treurend omdat ze nooit had geweten dat dit bestond, en dromend van de ontwerpen die ze zou kunnen realiseren, maar zich nooit eerder had kunnen voorstellen.
Patricia bracht het daaropvolgende decennium door met het inzetten van haar expertise op het gebied van hedendaags ontwerp om kennis te maken met het werk van haar voorouders. Met afbeeldingen uit het archief en nieuwe kralen dwong ze haar handen de techniek te herinneren. Patricia en haar nicht Ruthiana, die Patricia de kneepjes van het vak leerde, zijn de enige twee Taita-vrouwen die de kunst van hun voorouders op deze manier gebruiken en kledingstukken creëren waarvan het bestaan dus urgent is.
Patricia’s stuk, “Phoenix”, roept het buitengewone beeld op van de mythische vogel feniks waarnaar het is vernoemd. Het is zowel terug te zien in de warme kleuren die van rijk geel naar vurig rood veranderen, als in zijn sierlijke silhouet. Het flamboyante ornament van kralen op één schouder doet denken aan verentooi.
• Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
Kikoromeo
Iona McCreath, Kenia Ewala
Culturen veranderen op een geleidelijke manier en zijn in hun verandering consequent. Om ze te behouden moeten we ze niet proberen in de tijd te bevriezen maar ze de mogelijkheid geven dit evolutionaire proces voort te zetten. Met de huidige staat waarin de wereld verkeert, en de mate waarin we haar hebben uitgebuit, moeten we soms een stap terugzetten om vooruit te gaan. Teruggaan naar de rituelen en processen die we ons kunnen herinneren en identificeren kan het startpunt zijn voor een evolutieproces.
Door deze verandering kunnen we echter geen universeel concept definiëren van wat belangrijk is; we moeten de gevolgen van ons eigen individualisme erkennen en beseffen dat wat belangrijk is voor de één anders is dan voor de ander. Kortom, wat we allemaal meenemen uit onze eigen ervaringen zal bijdragen aan het duidelijk maken van datgene wat ons verbindt.
Het behoud van cultuur in het algemeen zal dan ook voortkomen uit de acceptatie van verandering, gekoppeld aan de
• Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
EWALA HANDGESCHILDERDE JAS, Elk stuk is met de hand geschilderd door beeldend kunstenaar Eltayeb Dawelbait, is uniek in zijn soort en wordt gezien als verzamelobject. De jas, die oorspronkelijk begin jaren 2000 werd bedacht, werd in 2019 ontdekt toen Iona McCreaths onderzoek deed in de KikoRomeo-archieven als de nieuwe Creative Director van het merk. Ze herinterpreteert stukken uit haar vroege jeugdherinneringen aan KikoRomeo-fotoshoots en modeshows. De motieven op het kledingstuk zijn allemaal verschillend, omdat ze allemaal individueel met de hand geschilderd zijn; de plaatsing van elk motief wordt echter door de ontwerper aangegeven, met de nadruk op posities die het lichaam flatteren.
erkenning van het belang van onze individuele culturen.
Door deze acceptatie en erkenning zullen we ervoor zorgen dat we de ene cultuur niet laten vallen en ons vasthouden aan een andere cultuur die we dominanter of als meer ‘ontwikkeld’ zien, maar zullen we onze ruimte en ons bestaan gaan begrijpen als een samensmelting van een reeks verschillende kernen, elk net zo integraal voor onze menselijkheid als de ander.
De stukken die ik maak gaan over het bovenstaande en dienen als individuele tijdcapsules van het huidige moment, die zowel worden beïnvloed door wat is geweest, als ook aangeven wat gaat komen. Samenwerking vormt dan ook een belangrijk onderdeel van mijn proces, omdat het een samenvloeiing van perspectieven mogelijk maakt, waardoor een nog waardevollere weergave ontstaat van de samensmelting waaruit het dagelijks leven bestaat.
• EWALA TEXTIEL, Deze versie van het Ewala-textiel is ontwikkeld door Iona McCreath en Eltayeb Dawelbait voor de SS24-collectie van KikoRomeo. Geïnspireerd door de erfenis van het merk en de langdurige relatie met kunstenaar Eltayeb brengen deze handgeschilderde stoffen een eerbetoon aan de traditie terwijl ze een eigen koers uitstippelen. Dit textiel is geïnspireerd op het Turkanaerfgoed en benadrukt een patroon dat is ontwikkeld op basis van verschillende culturele elementen, waaronder kunstvoorwerpen, kralenwerk en alledaagse voorwerpen.
HAWII
Hawii Midekssa, Ethiopië
Ye Balger Lij jas
Ye Balager Lij is een Ethiopische uitdrukking voor ‘het kind van een plattelander’. Het is kleinerend taalgebruik dat mensen van het platteland wegzet als ongeletterd of niet modern genoeg. Met het Amhaarse schrift dat op de stof is geschilderd, of met blokdruk is aangebracht, maakt de jas deel uit van een collectie die deze kleinerende uitdrukking claimt en er nieuwe betekenis aan geeft. Het kunstwerk is een eerbetoon aan landelijke én stedelijke gemeenschappen, aangezien de gedeelde Ethiopische tradities en culturele waarden door beiden worden vertegenwoordigd.
• Materiaal: katoen, gabardine
• Technieken: aangepaste blokafdruk van het Ethiopische alfabet
• Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
Moshions
Moses Turahirwa, Rwanda
Shana
Als onze voorouders vandaag zouden verschijnen, wat zouden ze dan zeggen over onze manier van leven? In de capsulecollectie Imandwa herinterpreteert Moses originele Rwandese kleding, bekend als mushanana, door de invloed van prekoloniale generaties op emoties, mode en natuur te onderzoeken. Met als resultaat dramatische stukken die vrijheid en oneindige mogelijkheden vertegenwoordigen. Imandwa refereert aan voorouderlijke esthetiek uit heel Afrika – zoals de gordijnen en houten schilden uit Rwanda, samen met de Masai-kleding uit Tanzania en Kenia – en vertaalt dit naar een moderne expressie. Turahirwa gebruikt de collectie ook om de grenzen van gendergerelateerde kleding en toxische mannelijkheid uit te dagen, via een gedurfd samenspel van traditionele en hedendaagse silhouetten.
• Materialen: wol, zijde, koehoorn
Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer.
Loza Maléombho
Loza Maléombho, Ivoorkust
Polar jurk, Kpele riem
Loza Maléombho’s overbrugt de kloof tussen traditioneel en modern door een merk op te bouwen waarmee de rijkdom aan uitingen van Afrikaansheid door een wereldwijd publiek wordt omarmd en bejubeld. Ze heeft enorme interesse in prekoloniale geschiedenis, spiritualiteit en gebruiken, wat ook naar voren komt in haar ontwerpen. Het is bijvoorbeeld terug te zien in de Baoulé-maskers — een gebruik uit haar vaderland Ivoorkust — hier te zien op de riem en sandalen.
Haar uitgebreide studie naar de prekoloniale geschiedenis, spiritualiteit en gewoonten komt naar voren in haar werk. Hierdoor kan ze bruggen slaan tussen ruimte en tijd en elementen van erfgoed op futuristische manieren opnieuw bekijken.
De Polar-jurk is een voorbeeld van haar handelsmerk, met uitgesproken en opvallende uitsnijdingen in een gedeconstrueerd silhouet, uitgedrukt in een unieke tie-dye katoenprint.
• Materiaal: katoen, leer, messing
• Technieken: handgeverfd –tie & dye
• Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
I AMIS I GO
Patchwork Bark Cloth Suit
Bubu Ogisi, Nigeria
Voor hun SS20-collectie “supreme higher entity” werkte IAMISIGO samen met barkcloth kunstenaar en historicus Fred Mutebi, die zijn leven wijdde aan het promoten van barkcloth. Dit pak is gemaakt van barkcloth, een eeuwenoud textiel dat van de Mutuba-boom wordt gemaakt. Het schors wordt van de boom getrokken en in een buitengewoon tijdrovend proces geslagen, uitgerekt en geweekt om er textiel van te kunnen maken. Aangezien deze stof in de Oegandese Baganda-cultuur een belangrijke sociale en culturele functie vervult, is barkcloth nog steeds een verbindingsstuk tussen vroegere, huidige en toekomstige generaties Afrikaanse gemeenschappen. Door politieke, sociale, culturele en economische transformaties wordt barkcloth nu geassocieerd met de armere bevolking en wordt het als zodanig een symbool van economische achterstand. Dit heeft negatieve gevolgen gehad voor de huidige barkcloth industrie, terwijl deze, ironisch genoeg, een van de meest duurzame vezels ter wereld is.
Materialen: schors of barkcloth
Technieken: handgehamerd
Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
HiSi Studio
Wanjiku Angela, Kenia
Are Some Dots? Are Some Circles?
De beroemde Afrikaanse omarming van ‘ubuntu’, een collectief en gemeenschappelijk begrip dat de mensheid met elkaar verbonden is, schuilt vaak in de uitsluiting van verschillende kwetsbare en gemarginaliseerde volkeren, zowel in oorspronkelijke als in moderne tijden. Mensen met een handicap hebben te lijden gehad onder uitsluiting en vooroordelen, wat de weg vrijmaakt voor gewelddadige discriminatie en gebrek aan zorg van onwetende samenlevingen.
Hisi Studios gaat uit van de stippen en cirkels van het brailleschrift dat wordt gebruikt door blinden en slechtzienden. Ook nodigt zij de mode-industrie uit om zich aan te sluiten bij de traditionele gebruikers van de taal in een multisensorische omgang met stof die de diversiteit van de menselijke ervaring omarmt. Wanjiku presenteert woorden van hoop en bevestiging, uitgedrukt in een 3D- print, waardoor een unieke uitdrukking van textuur en vorm ontstaat. Haar vertaling van tederheid en integratie in stof zorgt ervoor dat iedereen het zelf kan voelen en aanraken en zo een dieper begrip van communicatie en toegankelijkheid mee naar huis kan nemen.
• Materialen: katoen
• Technieken: zeefdruk –puff print
• Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat.
Photo by Ian Gichohi @zururer
Papa Oppong
Papa Oppong, Ghana/USA
Stage IV - Witchcraft
Papa Oppong, die van dichtbij getuige is van het leven van zijn moeder en grootmoeder die hem, net zoals duizenden andere Ghanese vrouwen, hebben opgevoed, onderzoekt hun relatie met macht en de reacties van hun samenleving daarop door een levenscyclus van vijf fasen te schetsen, bestaande uit geboorte, puberteit, huwelijk, hekserij en dood. De hekserij-fase wordt gedefinieerd door gewelddadig verzet tegen de toegenomen sociale status en macht van vrouwen, waarbij vrouwen van verschillende gemeenschappen fysiek verbannen worden naar heksenkampen als ze deze macht niet op sociaal aanvaardbare manieren gebruiken, gebaseerd op verschillende misogyne en onderdrukkende overtuigingen.
• Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
Papa staat bekend om zijn kenmerkende vermogen om diverse populaire gevoeligheden gemakkelijk in te passen in traditionele vormen, esthetiek en methodes. Yopoo is daarom Papa’s weergave van dit machtsspel via silhouet, kleur, schaal en symbolen die tijd en cultuur overstijgen. Het stuk Witchcraft omarmt op uitdagende wijze de kracht van vrouwen die traditioneel worden gemeden en gevreesd, en bevestigt deze door het gebruik van raffia in de franjes van het schort, zoals gebruikt in de lemen hutten van de heksenkampen. Het kledingstuk bevat verder een tepelvrije siliconen borstplaat en een extravagante reeks pailletten in verschillende maten die over de hele gedeconstrueerde vorm bewegen, als een ode aan glamour en onverschrokkenheid.
Katush
UJANA OVERHEMD, Het Ujana Shirt is een combinatie van stijl en zachte structuren. De relaxte pasvorm heeft ook speelse zakken en een metalen ritssluiting met handgemaakte details. Als onderdeel van Katungulu’s onderzoek naar volumes die zijn afgeleid van het verhaal over de parelhoen, resulteert de kruising van rondingen en rechte lijnen in delicate structurele vormen die de heupen van de drager omringen.
Katungulu Mwendwa, Kenia Ujana overhemd en Pamba rok
Black Bird, a Kanga, belichaamt een letterlijke reis naar de wereld van het parelhoen, geïnspireerd door een traditioneel volksverhaal uit de jaren 1930. Het verhaal uit de Kamba-folklore vertelt het verhaal van de kip en de parelhoen, en onderzoekt waarom de kip gedomesticeerd werd en de parelhoen niet. Het vertelt hoe de ooit hechte vriendschap tussen de twee vogels verslechterde toen de kip de parelhoen bedroog door de voordelen van domesticatie en het leven met mensen te verbergen.
Katungulu werd nieuwsgierig naar de mogelijkheid om traditionele folklore in haar creaties te verweven. Voor dit onderzoek richtte ze zich op de parelhoenders. Black Bird, a Kanga komt naar voren als een resultaat van dit onderzoek, gekenmerkt door zachte structuren gemaakt van lokaal geproduceerd handgeweven katoen en wol. Elk stuk omvat lagen van textuur en collaboratieve creativiteit, die een in stof verweven fabel weerspiegelen.
Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
PAMBA ROK, De Pamba-rok is zorgvuldig vervaardigd uit lokaal geproduceerd, handgeweven wol en katoen. Dit prachtige exemplaar heeft een tijdloze pencil-pasvorm, ontworpen om de schoonheid van de vrouwelijke vorm te accentueren, terwijl functionele zakken in de taille voor gemak zorgen. Een split in het midden geeft een speels vleugje charme aan het geheel.
Ushanga Kenya Initiative
De vele vrouwengroepen onder de paraplu van het Ushanga Kenya Initiative zijn ambachtslieden zonder grenzen, die hun ambacht delen tot voorbij hun eigen dorpen en gemeenschappen. De kralen zijn een manier om hun tradities te dragen en als onderdeel van hun pastoralistische erfgoed. Ook worden ze gebruikt om de transformatie van individuen tussen leeftijdscategorieën, leeftijdsgroepen en levensfasen te markeren en te vieren door middel van vooraf bepaalde kleuren en patronen. Dit heeft als doel om hun ervaringen te delen en dynamische identiteiten met elkaar te verbinden. De geliefde met kralen versierde kledingstukken zijn de afgelopen decennia een iconisch onderdeel geworden van de Oost-Afrikaanse identiteit.
Naast de technieken van kralenwerk die van generatie op generatie worden doorgegeven, symboliseert het vrouwenwerk binnen dit
initiatief een breed scala aan veranderingen in de manier waarop de mode-industrie kijkt naar zowel arbeid als producten. Er is zowel lokaal als internationaal veel vraag naar hun hoogwaardige stukken, en de mogelijkheden voor waardetoevoeging breiden zich verder uit via partnerschappen en opdrachten. De vrouwen spelen een voortrekkersrol in het vinden van een evenwicht tussen het behoud van hun traditionele expressie voor zichzelf en het delen van deze tradities met anderen. Ze zijn zowel ambachtslieden als archivarissen, terwijl ze trouw blijven aan hun rol als moeders, dochters en leden van de gemeenschap. Op deze manier bewaren zij op een holistische wijze hun culturele erfenis.
• Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
Maxhosa Africa
Laduma Ngxokolo, Zuid-Afrika
Golf Shirt, Vest
Xhosa’s coming-of-age-rituelen vormen de culturele inwijding voor duizenden jongens in de Oost-Kaap van Zuid-Afrika. Naast de besnijdenis, die hun overgang naar volwassenheid markeert, worden de ingewijden aangespoord om de symbolen van hun jeugd achter zich te laten, inclusief hun oude kleding. Dit biedt hun ouders en familieleden de gelegenheid om nieuwe kleding voor hen aan te schaffen, die beter aansluit bij hun nieuwe sociale status.
Gedreven door de wens om ontwerpoplossingen voor gebreide kleding te ontwikkelen die cultureel passend zijn voor de moderne amakrwala (Xhosaingewijden), richtte Laduma Ngxokolo in 2012 MAXHOSA AFRICA op, een ZuidAfrikaans modemerk. Als voormalig ingewijde zelf, begon Laduma met het creëren van premium stukken die een levendige viering waren van de traditionele Xhosa-esthetiek. Zijn werk omvatte een verkenning van kralenpatronen, rijk aan symboliek en levendige kleuren.
• Materialen: linnen, viscose
• Techniek: breien
• Foto credit: Tradition(al)
Het getoonde golfshirt en vest komen uit de SS ‘17-collectie “Apropriyeyshin”, uitgevoerd in eenvoudige, klassieke silhouetten. Deze stukken zijn ontworpen om de schoonheid van de culturele uitwisseling tussen westerse en Xhosa-dresscodes uit te drukken, in een moderne interpretatie die zowel gedurfd als verfijnd is.
by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
Lagos Space Programme
Adeju Thompson, Nigeria
Post-adire Hoodie, Yoruba wijde broek
Het Lagos Space Programme wordt geïnspireerd door de culturele en spirituele filosofieën van het Yoruba-volk, bekeken door een queer lens. Het label plaatst het ambachtelijke erfgoed en de kledinguitingen van de Yoruba in dialoog met vergelijkbaar cultureel erfgoed van over de hele wereld. Op deze manier creëert het een toekomstige cultuur die wereldwijd gedeeld kan worden. Sinds de oprichting en (her)noeming door Portugese ontdekkingsreizigers tot de opkomst als het epicentrum van een nieuwe wereldwijde jongerencultuur, is Lagos altijd de fysieke manifestatie geweest van de Yoruba-cultuur in verbinding met de rest van de wereld. Lagos Space Programme roept zowel experimenteel ontwerponderzoek op als een spreekwoordelijk portaal naar een toekomst zonder blauwdrukken of beperkingen maar vanuit eindeloze mogelijkheden. Een van de verkenningen van LSP betreft de traditionele Yorubakledingvoorschriften, wat resulteert in replica’s en hommages aan verschillende kledingstukken, zoals de werkbroek met wijde pijpen die hier wordt getoond.
• Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
Centraal in de visie van LSP staat Thompsons toewijding aan WestAfrikaans vakmanschap en het inzetten van deze ambachten als instrumenten voor activisme. Zijn onderzoek naar adire eleko, het indigo resistent-geverfde textiel, wordt post-adire wanneer zijn team in Lagos de motieven met de hand tekent op de stof met een traditionele verenkwast, waarna het naar een familie ververs in Abeokuta, Ogun State, wordt gestuurd.
“Adire is een verfijnde kunst, een manier om je verhaal te vertellen via stof. Het is ook een stervend ambacht,” zegt hij. “Ik werk met de besten van de besten, mensen die zijn opgeleid door meesterververs, omdat het dat respect verdient. En dan voeg ik queer semiotiek toe, om voor mezelf en mijn gemeenschap te spreken.” De post-adire hoodie brengt dit prachtige, gelaagde maakproces naar de nonchalance van streetwear, waardoor zelfs alledaagse informele kledingstukken veranderen in rijke documenten en verhalen.
Emmy Kasbit
Emmanuel Okoro, Nigeria Akwete Suit
Emmanuel Okoro’s merk, Emmy Kasbit, werd in 2014 in Nigeria opgericht en staat bekend om zijn esthetisch zuivere, architectonische ontwerpprincipes in zijn omgang met traditionele archetypes. Zijn werk wordt ook geroemd om het gebruik van verschillende soorten inheems Nigeriaans textiel. De belangrijkste daarvan is de beroemde akwete, die voor het eerst geweven werd in de gelijknamige stad door de Igbo’s in de staat Abia. Akwete wordt traditioneel geweven door vrouwen op unieke brede weefgetouwen en het kan meerdere dagen duren om één stuk af te maken. Het resultaat kan dienen als een omslagdoek die het hele lichaam bedekt.
Het pak dat hier wordt gepresenteerd, uit de SS18-collectie “An Ode To My Father”, bestaat uit de inaugurele akwete van het merk, verwerkt in een asymmetrisch slank gesneden pak dat wordt gekenmerkt door een golvende franje.
• Materiaal: akwetekatoen, zijde
Techniek: handgeweven
• Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
Dickens Otieno
Dickens Otieno, Kenia
Still Life: School Uniform
Dickens Otieno staat bekend als de “Mabati Tailor” vanwege zijn betoverende alchemistische transformatie van gebruikte aluminium blikjes tot de schering- en inslagdraden van nieuw, sculpturaal textiel, waardoor hij een intieme blik werpt op de architectuur van het weven. Zijn proces, dat is gebaseerd op inheemse weefpraktijken, kijkt ook naar vormen gemaakt van papyrus, raffia en palm. Voor de kleuren en patronen kijkt hij naar de stoffen in het kleermakersatelier van zijn moeder en de opgestapelde voorwerpen op markten en andere magische momenten en herinneringen in zijn directe omgeving.
Het stilleven is een intiem portret van een kledingstuk dat wordt verondersteld als de grote ‘gelijkmaker’ van de klas - het schooluniform - en de duizelingwekkende herinneringen en emoties die eraan verbonden zijn gedurende jaren van leren. Het werk legt een rustig, alledaags moment vast, op een aardende en waardige manier die uitnodigt tot nadenken.
Materiaal: aluminium
• Technieken: handweven
• Foto credit: Tradition(al)
by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
Lukhanyo Mdingi
Lukhanyo Mdingi, Zuid-Afrika
Woman’s Burkina Two Piece Suit
De synergetische samenwerking tussen de in Kaapstad gevestigde ontwerper Lukhanyo Mdingi en de Burkinese weefcoöperatie CABES-GIE leidde tot de uitvinding van twee nieuwe weefmethoden, evenals de productie van meer dan tweehonderdduizend meter Faso Dan Fani, de Burkinese nationale stof die de status van cultureel beschermd bezit heeft. Dit gebeurde binnen processen die de hoogste sociale en ecologische ethische normen omarmden die contextueel mogelijk waren.
In een bericht ter introductie van de samenwerking zei Lukhanyo het volgende: “Ambacht is altijd al het hart van het LM-label geweest; maar in de aanwezigheid van degenen die achter het maken staan, begreep ik de eerlijkheid en integriteit die schuilt in de herkomst van alles.” Lukhanyo beschreef het werken met de wevers om katoen en metalen draden te mengen, evenals het zorgvuldig afstemmen van kleuren om de exacte Pantone tinten te verkrijgen. Hij voegde eraan toe: “Het is echt een samenwerking, en ik vertrouw op hun vindingrijkheid.” “Dit is hoe het zou moeten zijn: echt begrijpen hoe zij hun expertise kunnen toevoegen, om te zien hoe ze het ontwerp kunnen aanscherpen en het echt veel sterker kunnen maken.”
• Materialen: faso dan fanikatoen, lurex
• Techniek: handgeweven
Foto credit: Tradition(al) by Sunny Dolat. Photo by Ian Gichohi @zururer
Verschillende versies van de waardevolle Faso Dan Fani-stof komen voor in de iconische op zichzelf staande geweven sjaal van Coutts, evenals in het tweedelige dames damespak van Lukhanyo Mdingi uit de Burkina-collectie.
Através das águas costuramos outras histórias brasileiras / Through the Waters
We Sew Other Brazilian Stories
Centro Cultural São Paulo, 5 – 7 april 2024
Gecureerd door Hanayrá Negreiros
Reflectie zusterstad São Paulo
Video introduction by Hanayrá
Het is niet mogelijk om aan Brazilië te denken zonder door watermassa’s te reizen. De zee heeft ons overspoeld met krachtige uitbarstingen van beschavingen uit Afrikaanse landen, die hiernaartoe werden verscheept en opbloeiden in het verzet tegen de koloniale overheersing. Uit het zoetwater voelen we de worstelingen van de Oorspronkelijke bevolking van dit land oprijzen. Door water te beschouwen als een medium en de overtocht (of oversteek) als een conceptuele sleutel tot inzicht in het land, kunnen we ons met de kennis van de Oorspronkelijke inwoners en mensen van de Afrikaanse diaspora oriënteren.
Deze tentoonstelling kwam tot stand als een collectief borduurwerk, met herinnering als leidende draad, naaien als de methode en verbeelding als de ondergrond. De wateren en het naaien die in de titel worden aangehaald dienen als symbolische bruggen tussen het verleden, het heden en de toekomst. Werk in opdracht werd samengebracht met stukken uit collecties van kunstenaars die met hun gewoonten en stem de verhalen en herinneringen van hun gemeenschap aan elkaar rijgen. Door politiek, spiritualiteit en poëzie met elkaar te verweven, ontstaat een nieuw Brazilië. Hun werk is een onstuitbare kracht en vloeit voort uit de collectieve kern die huist in ons lichaam, in onze verlangens en in onze toekomst: de stiksels van onze eigen geschiedenis.
Coletivo Da Quebrada Através das águas costuramos outras histórias brasileiras [Through the Waters We Sew Other Brazilian Stories]. Video, 2024.
Deze korte film, geproduceerd door Coletivo da Quebrada, documenteert de processen van de tentoonstelling Através das águas costuramos outras histórias brasileiras [Through the Waters, We Sew Other Brazilian Stories], die in april 2024 werd gehouden in het São Paulo Cultural Center, Brazilië. De opnames bestaan uit interviews met enkele van de kunstenaars en de curator, waarin de werken en concepten die aanleiding gaven tot de tentoonstelling worden onthuld. Dit omvat kosmologieën van water, vrouwelijke, inheemse en Afro-Braziliaanse kennis en praktijken, evenals de mogelijke verbindingen tussen mode, beeldende kunst, politiek, spiritualiteit en voorouders.
Interview met Hanayrá Negreiros
Ik zou willen vragen of je ons mee kunt nemen in jouw proces. Kun je iets meer vertellen over waarom je ervoor gekozen hebt dit programma op zo’n geconcentreerde manier te ontwikkelen? Het vond plaats in één weekend, wat een gevoel van urgentie creëerde, en bestond bovendien vooral uit gesprekken.
We hebben ervoor gekozen om te werken met het format van een mode-expositie omdat dat de artistieke taal is waarmee ik als modecurator in Brazilië werk. Daarnaast voelde ik ook het belang ervan, omdat er in São Paulo en breder in Brazilië nauwelijks mode-exposities zijn. Mode wordt hier niet vaak als een artistieke benadering gezien binnen instellingen zoals musea, galerieën of culturele centra. Met dit project hebben we die leegte in São Paulo kunnen opvullen. Daarnaast ben ik docent in het modeveld en zie ik gesprekken als een kans om mensen met elkaar te verbinden. Het was daarom belangrijk om een wisselwerking te creëren tussen een expositie en gesprekken, beide binnen dezelfde ruimte.
In je expositie en het bijbehorende programma koos je ervoor uitsluitend met makers te werken met een Oorspronkleijk afkomst en werkte je vanuit een vrouwelijk perspectief. Waarom was deze aanpak essentieel voor jou?
Voor mij, als Zwarte vrouwelijke curator, was de keuze om uitsluitend met Zwarte makers van Oorospronkelijke afkomst te werken. In Brazilië hebben we te maken met veel racisme, en we vonden het belangrijk om daar aandacht op te vestigen. We geloven dat BIPOC-makers een platform verdienen om zelf hun verhalen te vertellen. Daarnaast gebruikte ik voor dit programma water als metafoor, en hier in Brazilië is water vaak verbonden
met feminisme. Deze focus kwam dus heel natuurlijk tot stand.
Met de expositie zette je in op het tonen van alternatieve Braziliaanse modenarratieven, wat ook tot uiting kwam in de titel. Kun je meer vertellen over de verbinding tussen water als thema en hoe dit ook een werkmethode werd?
Het creëren van deze expositie en het project werd geleid door fluïde emoties. In Afro-Braziliaanse kosmologieën geloven we dat water sterk verbonden is met liefde, emoties en ons onderbewustzijn. Tijdens het selecteren van de artiesten dacht ik constant aan water: aan zwemmen, ondergedompeld zijn en gevoelens loslaten. Het was een oefening in loslaten en meegaan met de stroom van het water. Via het water zien we veerkracht
“We geloven dat BIPOC-makers een platform verdienen om zelf hun verhalen te vertellen”
en alternatieve Braziliaanse verhalen: Zwarte, Oorspronkelijke en vrouwelijke perspectieven. Water werd de drager van deze verhalen.
Hoe vloeide dit concept door in het proces van de specifieke opdrachten die je gaf aan de makers?
Ik wilde dat het proces net zo fluïde was als water. Ik herinner me dat ik het thema van de expositie – over water, rivieren en zeeën – deelde met Dayana en Sallisa. Ik gaf hen geen specifieke opdracht, omdat ik hen de ruimte wilde geven om vrij te ontwikkelen. Het is natuurlijk lastig als curator om de controle los te laten, maar ik geloof in vertrouwen in het proces van de artiest.
Het was prachtig om een kunstwerk te zien ontstaan, ontwikkeld door een diverse groep inheemse kunstenaars, en hoe dat werk in interactie stond met het publiek was ongelooflijk.
Deze interactie werd ook zichtbaar in het volledige programma, waar je de kunstenaars niet alleen hun werk liet tonen in de expositie, maar ook een reeks gesprekken samenstelde. Waarom vond je dit belangrijk?
Alleen zo kunnen we echt iets veranderen: door stemmen te laten horen. Ik geloof echt dat dat kunst altijd een politieke lading heeft, dus het is onmogelijk om iets te doen met kunst zonder dit soort gesprekken. Wanneer we ruimte maken voor het publiek om te participeren, verbinden we kennis, reflecties en de betekenis van het werk. Daarnaast is het ook een viering van iedereen die betrokken is.
De interactie tussen de werken en het publiek was bijzonder om te zien. Tijdens je openingsspeech omschreef je de expositie als een groep mensen in dialoog, met ruimte voor stilte tussen de werken, zodat we naar hen kunnen luisteren, ook al gebruiken ze geen woorden. We voelen het in ons lichaam. Kun je reflecteren op de impact van deze show, zowel op de makers als op het publiek? Wat kreeg je terug als reactie?
Het was enorm krachtig om Braziliaanse vrouwen van Oorspronkelijke afkomst centraal te zetten in een mode-expositie. Dat is hier niet gebruikelijk. Ik herinner me de verbazing van het publiek, die zichzelf vertegenwoordigd zag in deze kunstwerken. Het was een bijzonder en betekenisvol uitwisselingsproces.
Je noemde ook dat dit proces jou als curator heeft veranderd. Op welke manier?
Dit was de eerste expositie die ik helemaal zelf heb opgezet. Ik voel me gezegend dat ik deze kans kreeg en dit project in mijn stad kon realiseren. Het verbinden van verschillende kunstenaars uit diverse delen van Brazilië, met uiteenlopende achtergronden, is zo speciaal. In het Portugees zeggen we Curadora – een curator is iemand die heelt. Wij als curatoren zorgen voor de kunstwerken. Ik vind het heel krachtig om te zien hoe we verandering kunnen bewerkstelligen, omdat we werken met mensen, hun emoties en in ons geval met politieke kwesties. Alles is met elkaar verbonden.
“Wij als curatoren zorgen voor de kunstwerken. Ik te zien hoe we verandering kunnen bewerkstelligen, mensen, hun emoties en in ons geval met Alles is met elkaar verbonden.“
Ik vind het heel krachtig om bewerkstelligen, omdat we werken met met politieke kwesties.
State of Fashion
2024
by Hanayrá Negreiros.
Photos by Alile Dara Onawale
State of Fashion 2024 by Hanayrá Negreiros.
Photos by Alile Dara Onawale
Aline Motta
Se o mar tivesse varandas [If the sea had balconies]
Se o mar tivesse varandas [If the sea had balconies] is een video-installatie bestaande uit 2 schermen die is opgebouwd rond een onmogelijkheid. Door nieuwe verzen te creëren voor een welbekend Portugees rijmpje, reikt het werk van het ene uiteinde van de Atlantische Oceaan naar het andere, waarbij het Brazilië en het Afrikaanse continent zowel metaforisch als spiritueel met elkaar verbindt, terwijl er tegelijkertijd familiefoto’s van de kunstenaar in en uit het water stromen. Water is een spiegel van het onbewuste en ons innerlijke zelf, en wordt gezien als een middel voor verhalen die vaak verborgen zijn en die moeten worden opgeroepen om zichzelf zichtbaar te maken. Door de portretten van haar voorouders in water te dompelen, wil het werk hen terugbrengen naar hun oorspronkelijk herkomst waar alles begint en eindigt in constante cycli van vernieuwing en transmutatie.
Voile textiel/Video Projectie, Fotografie/ Video, Collectie van de kunstenaar, 2017
• Foto credit: State of Fashion 2024 by Hanayrá Negreiros. Photos by Alile Dara Onawale
Angela Brito
• Panu di tera, zijde, polyester en viscose
• Panu di tera geweven op een traditioneel weefgetouw in Kaapverdië door craftsman Santinho en geborduurd in Rio de Janeiro door ambachtslied Gina Estrangeira [Foreign] Collectie, 2023
• Foto credit: State of Fashion 2024 by Hanayrá Negreiros. Photos by Alile Dara Onawale
Cristal [Crystal] jurk
In de collectie Estrangeira [Buitenland] probeerde Angela Brito een universum te creëren waarin lichamen zich vrij over de aarde bewegen en hun intrinsieke recht op migratie en mobiliteit uitoefenen, wat essentieel is voor hun menselijkheid. Dit recht wordt echter vaak geconfronteerd met de beperkingen en grenzen die worden opgelegd door processen van globalisering. Hieronder scharen we ook projecten die het vrije verkeer van goederen, kapitaal en ideeën mogelijk maken, terwijl tegelijkertijd wordt uitgegaan van het uitwissen van de natuur, inclusief het menselijk leven, waardoor een scenario van ecologische rampspoed voor het heden en de toekomst van de planeet wordt gecreëerd. Daarom creëert de ontwerper werk dat geïnspireerd is op traditionele patronen en stoffen uit nomadische samenlevingen in Afrika en Azië, die juist vorm geven aan bewegingsvrijheid. Een voorbeeld is de Cristal [Kristal] jurk, waarin de panu di tera, een traditionele Kaapverdische stof, is verwerkt in een elegante witte tint, met details geborduurd in strengen van kralen, die de vloeibaarheid van water oproepen. Aan de zijkanten versmelten handgemaakte plooien in zijde, een eeuwenoude stof, traditie met de voorhoede van de hedendaagse mode.
Bordadeiras do Curtume
Mulher grávida e os pés de algodão [Pregnant Woman and Cotton Feet]
Bordadeiras do Curtume is een groep van 25 vrouwen uit de Jequitinhonhavallei in Minas Gerais, Brazilië, die zich bezighouden met een artistieke prakijk die de hele katoencyclus omvat. De borduurwerken zijn gemaakt van originele illustraties die zijn getekend door Diogo Guimarães, de zoon van borduurster Maria do Carmo Guimarães. De vier met symboliek beladen borduurwerken die voor de tentoonstelling zijn gekozen, zijn met de hand gemaakt en vertellen over de vreugde en de uitdagingen van het leven in het binnenland van Minas Gerais. Ze laten de diepgaande relatie zien die de vrouwen van deze gemeenschap onderhouden met de natuur, de landbouw en de borduurkunst.
• Ruwe Amerikaanse stof, draad en koper. Geborduurd in cordonsteek en stof beschilderd met aardeverf, geproduceerd door de ambachtslieden zelf. O Que Sei, O Que Sou [Wat ik weet, wat ik ben] Collectie, 2024
• Foto credit: State of Fashion 2024 by Hanayrá Negreiros. Photos by Alile Dara Onawale
Dayana Molina & Sallisa Rosa
Movendo as águas [Moving the Waters]
De kunstenaars Dayana Molina (en het team van haar Nalimo studio) en Sallisa Rosa stikken in dialoog, waarbij stoffen en transparanten vloeiend in lagen worden gelegd, waardoor rivieren en zeeën in beweging komen, elkaar ontmoeten en scheiden. Ze zoeken naar het idee van kruisingen van genderconcepten, sociale aanleg, diversiteit en andere elementen. Deze lagen onthullen zichzelf als gordijnen die tevoorschijn komen uit dit wiel dat lijkt op een ‘rok’. Maar het is ook een wereld, zoals de bodem van de zee en de rivier. Water is vloeibaar; het is thuis, het is een pad, het is licht en donker, het is een mysterie. De natuur heeft geen geslacht. Net als dit werk, dat door het ene ding aan
• Verschillende stoffen met natuurlijke, organische vezels, borduursels, textielinterventies, kralen van klei, draden, franjes, schilderijen en andere toepassingen zoals sublimatie en bedrukking. Grondstoffen handmatig aangebracht door vier inheemse vrouwen. Kunstwerk in opdracht, 2024
• Foto credit: State of Fashion 2024 by Hanayrá Negreiros. Photos by Alile Dara Onawale
het andere te hechten als een dialoog, een nieuw perspectief voorstelt. Er is een provocatie tussen de werelden die materie en geest met elkaar verbinden, die in de inheemse kosmologie samensmelten als betoverde wezens (voorouderlijke geesten) en levende mensen. Alles maakt deel uit van de natuur, behoort tot dezelfde wereld met dezelfde zintuigen en doelen. Water en aarde verbinden de klei-elementen. Rivieren en zeeën in beweging, ze ontmoeten elkaar en gaan weer uit elkaar. Het zijn tegenpolen en complementen. Net als traditionele en hedendaagse talen. Ze versmelten tussen verleden, heden en toekomst en naaien een nieuw heden aan elkaar.
Goya Lopes
Het kunstwerk van Goya Lopes bestaat uit vijf katoenen weefsels die zijn bedrukt met de zeefdrukmethode. De thema’s zijn gerelateerd aan Afro-Braziliaanse kosmologieën die verband houden met de Afrikaanse godheid van de zee, Iemanjá, en de connecties tussen het Afrikaanse religieuze universum en Brazilië en zijn wateren. Elementen van het uitgestrekte zeemilieu worden afgebeeld, waaronder vissen, zee-egels, zeesterren, garnalen, zeepaardjes, schelpen en algen. Iemanjá, bij de Brazilianen bekend als “de koningin van de zee”, wordt vereerd met geschenken zoals parfums, bloemen, sieraden, vruchten en rituelen. Ze wordt beschouwd als de moeder van de orixás en beschermster van haar toegewijden. Zeemeerminnen, vissen en boten met bloemen vertegenwoordigen de gebruiken van Afro-Braziliaanse religieuze gemeenschappen bij het aanbieden van geschenken aan Iemanjá.
Fundo do Mar [Zeebodem] Katoen, Zeefdruk [Zee Collectie, 2013
• Iemanjá, Katoen, Zeefdruk, Do Mar para Iemanjá [Van de Zee naar Iemanjá] Collectie, 2015
• Oferendas, Katoen, Zeefdruk, Do Mar para Iemanjá [Van de Zee naar Iemanjá] Collectie, 2015
• Symbolen, Katoen, Zeefdruk, Do Mar para Iemanjá [Van de Zee tot Iemanjá] Collectie, 2015 Ondas com búzios [Golven met schelpen], Katoen, Zeefdruk, Ondas [Golven] Collectie, 2019
Isa Silva
Acredite no seu axé [Believe in Your Axé] Jacket
Het werk van kunstenares en modeontwerpster Isa Silva bestaat uit een jas van katoen, met geborduurde elementen van natuurlijke schelpen. Op de achterkant van de jas staat de zin “Geloof in je axé”, het persoonlijke motto van Isa Silva. Het stuk is geïnspireerd door de Afro-Braziliaanse religieuze esthetiek, waarin axé (een essentiële energie in Afrikaanse en Afro-diasporische kosmologieën) een verbinding symboliseert tussen mensen uit dezelfde Candomblé-gemeenschap, een AfroBraziliaanse religie. Door deze woorden uit te dragen, fungeert het kunstwerk als een symbool ter ondersteuning van de strijd van Zwarte religieuze gemeenschappen in Brazilië, een land waarvan de geschiedenis is gevormd door geweld tegen Oorspronkelijke bewoners in Brazilië en de zwarte diaspora.
• Katoen en schelpen. Naaiwerk. Collectie: Acredite no seu axé [Believe in Your Axé]. 2015.
• Foto credit: State of Fashion 2024 by Hanayrá Negreiros. Photos by Alile Dara Onawale
Nangayanga
Axó de Kaya Ensemble
Het kunstwerk Axó de Kaya Ensemble, gemaakt door kunstenaar en naaister Nangayanga, belichaamt de collectieve en eeuwenoude kennis van zwarte gemeenschappen die Candomblé beoefenen, een van de vele AfroBraziliaanse religies van Afrikaanse oorsprong. In de Bantoe-gemeenschappen in Brazilië is Kaya de Afrikaanse godheid van de zeeën en zoute wateren die wordt vereerd als een grote moeder, beschermer en voedster. Het woord axó, van Yoruba oorsprong, kan in Afrodiasporische Braziliaanse contexten verwijzen naar kleding, kledij of stof. Axó de Kaya vertegenwoordigt de kledij van deze godheid, meestal versierd met witte, transparante, lichtblauwe en parelmoerachtige tinten die de kleuren van het water oproepen. Het stuk bevat ook elementen van zilvermetaal en doorschijnende kralen, met dank aan de leider van de Redandá-gemeenschap, Tata Mona Guiamazy, waar Nangayanga deel van uitmaakt en waarvan een van haar taken het naaien van de liturgische kledingstukken is.
• Richelieu, katoen, synthetische organza, tule met stras, polyester en polyamide. Genaaid, Kunstwerk in opdracht, 2024
Foto credit: State of Fashion 2024 by Hanayrá Negreiros. Photos by Alile Dara Onawale
Homesite:
Arnhem
Photo by Eva Broekema
Photo by Eva Broekema
Dismantling Tradition
Traditie is een verraderlijk begrip. Mode en kledingproductie zijn altijd in beweging en veranderen continu. Hoewel traditie vaak wordt geassocieerd met het verleden, betekent dit niet dat vernieuwing wordt tegengewerkt. In Dismantling Tradition vieren modeontwerpers uit het mondiale Zuiden juist de oude ambachten die generatie op generatie zijn doorgegeven. Met weven, draperen, quilten, borduren en papierkunst tonen ze het blijvende potentieel van textiel en laten ze eeuwenoude tradities herleven.
Maar tegelijkertijd vertegenwoordigen deze tradities ook de oorspronkelijke kennis die tijdens het kolonialisme is onderdrukt en uitgewist. Honderden jaren lang werden lokale textiel- en kledingambachten aangetast en overschreven door de kolonisator. De afgelopen decennia heeft globalisering de diversiteit in kleding wereldwijd verder doen afnemen. Ontwerpers van vandaag claimen niet alleen hun erfgoed terug, maar erkennen dit geweld ook.
Photo by Eva Broekema
Christopher Raxxy
Christopher Raxxy werd in 2020 opgericht door William Shen en Fang Jiaping. Dit in Shanghai en Milaan gevestigde merk past een unieke methode van quilten toe, waarbij Shens liefde voor wiskunde een grote rol speelt en traditionele bamboe-weeftechnieken uit China worden ingezet. De collectie The Vast Land is geïnspireerd op een twaalfde-eeuws schilderij van Wang Ximeng uit de Song-periode: een meesterwerk van de Chinese kunst. De mistige rivieren en het glooiende berglandschap zijn vertaald naar sculpturale kledingstukken waarmee wordt geprobeerd de harmonie van de natuur op het lichaam vast te leggen.
• Christopher Raxxy, Looks van Vol. 3 The Vast Land collectie, 2022, nylon en dons, met dank aan de ontwerper
Christopher Raxxy looks, onderdeel van State of Fashion Biennale 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Sun Lee
Sinds de jaren zestig zijn traditionele weefsels en handwerk in Zuid-Korea door industrialisering flink afgenomen, en juist daarom staat de opleving van vakmanschap centraal in Sun Lee’s werk. De kledingstukken die hier worden getoond zijn gemaakt van hanji-papier, een materiaal dat bekendstaat om zijn stevigheid en door heel Azië wordt gebruikt voor traditionele inrichting van huizen. Gesneden, gescheurd en handgerold vormt het papier de basis voor Lee’s modulaire, gelaagde kledingstukken. De korte levensduur en tijdelijke aard van de creaties zijn een verbeelding van haar toewijding aan duurzaamheid.
• Consumption of Heritage, 2019, hanji papier
Deze video laat zien hoe Sun Lee haar complexe kledingstukken creëert van papier. De tekst geschreven op het papier is gebaseerd op het Hunminjeongeum, een document gepubliceerd in 1443, waarin voor het eerst het Hangul alfabet werd geïntroduceerd, de basis voor het schrijven van de Koreaanse taal.
Mohammed El Marnissi
El Marnissi liet zich voor zijn collectie inspireren door de liefde – een MiddenOosterse legende over Damar en Cuz die verliefd worden, ook al horen ze bij rivaliserende stammen. Nadat Cuz voortijdig om het leven is gekomen, zorgt Damar dat hun volken zich verenigen en vreedzaam gaan samenleven in een naar hen vernoemde stad: Damascus.
El Marnissi’s vernieuwende silhouetten met kleuren en dessins uit de jaren zestig en zeventig, vormen een combinatie van modern en midcentury. De details zijn geworteld in eeuwenoude Marokkaanse technieken: het raffiajasje is geïnspireerd op Marokkaans tapijtweven, terwijl de met de hand versierde broek met henna is gekleurd.
• Mohammed El Marnissi’s collectie, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
• Looks van de collectie The Orient and All its Mystery, 2021, textiel, borduurwerk mixed media, met dank aan de ontwerper
•
Kallol Datta
Kallol Datta’s textielobjecten zijn gemaakt van gedeconstrueerde stoffen uit India en Japan. De kledingstukken – inclusief via online kledinginzamelingsacties verworven vintage sari’s en kimono’s – zijn allemaal losgetornd en radicaal aangepast. Hoewel Datta modeontwerper is, kunnen deze objecten niet worden gedragen, want het ontbreekt ze aan een zoom of halslijn. De creaties verzetten zich tegen de functionaliteit van kleding en belichamen in plaats daarvan het samenkomen van verschillende weefsels die de herinneringen van hun vorige eigenaars in zich meedragen.
De kledingstukken die in deze objecten zijn verwerkt dateren uit de jaren veertig tot en met de jaren tachtig; een periode van grote sociale en politieke veranderingen in zowel Japan als in India. Datta heeft zich verdiept in hoe kleding in beide landen werd ingezet als een middel om controle uit te oefenen over minderheden en gemarginaliseerde bevolkingsgroepen. Met zijn abstracte textielsculpturen stelt hij de traditionele relatie tussen kleding en het lichaam ter discussie.
• Object 35, van Vol. 3, Issue 2, gereconstrueerde sari’s, 2023, katoen, zijde en polyester. Met dank aan de ontwerper en Experimenter Gallery, Kolkata
Object 32, van Vol. 3, Issue 2, gereconstrueerde kimono’s en haori’s, 2023, zijde, katoen, viscose, polyester en nylon. Met dank aan de ontwerper en Experimenter Gallery, Kolkata
• Object 25, van Vol. 3, Issue 2, gereconstrueerde haori’s en kimono’s, 2023, zijde, viscose, katoen en polyester. Met dank aan de ontwerper en Experimenter Gallery, Kolkata
• Object 30a, van Vol. 3, Issue 2, gereconstrueerde phaneks, 2023, zijde, katoen en polyester. Met dank aan de ontwerper en Experimenter Gallery, Kolkata
Kallol Datta, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Lukhanyo Mdingi
Faso Danfini, zo heet het nationale textiel van Burkina Faso, waar het Burkinese volk enorm trots op is. Sinds 2019 heeft het dan ook een beschermde status. Mdingi werkt samen met CABES Textile Community (een Burkinese social enterprise) en met Philani (een ZuidAfrikaanse NGO) om textiel te creëren waarin het ambachtswerk dat erin wordt gestopt tot uitdrukking komt. De op bestelling gemaakte, handgeweven stoffen zijn van biologisch katoen en metaalgaren. Bovendien is de productie erop gericht zo min mogelijk afval te genereren en worden er kleurstoffen gebruikt met een lage milieu-impact.
Sociale impact staat centraal in Mdingi’s werk: onderwijs en ondersteuning voor de wevers met wie hij samenwerkt, en een eerlijke vergoeding zoals vastgesteld door het Ethical Fashion Initiative. Sinds 2020 is er met dit project al meer dan 200.000 meter textiel geproduceerd.
• Burkina SS2023, wol, katoen, acryl, lurex, onder andere
• Ontwerpen van Lukhanyo Mdingi, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
NKWO
Het Nigeriaanse merk NKWO geeft met behulp van West-Afrikaans vakmanschap een tweede leven aan textielafval. Tijdens een experimentele studiosessie creëerden zij een nieuw weefsel – Dakala Cloth –gemaakt van aan elkaar gestikte repen tweedehands denim. Dakala Cloth (ook de gevlochten en geweven varianten) wordt op verschillende manieren in hun collecties ingezet, doorgaans gecombineerd met lokale en natuurlijke materialen zoals katoen, raffia en sisal. De ontwerpers zijn continu aan het experimenteren, waardoor het materiaal elk seizoen beter wordt. Van sorteren tot stikken, vlechten of weven kost het ruim zes uur om één lap Dakala te maken.
NKWO werkt voor het produceren van kleding samen met Nigeriaanse vakmensen. Via hun social enterprise helpen ze kwetsbare vrouwen door ze upcyclingstechnieken en textielmanipulatie te leren, om zo de spiraal van afhankelijkheid van ‘ontwikkelingshulp’ in Afrika te doorbreken. Afval is voor NKWO juist een waardevolle grondstof waarmee bevolkingsgroepen kunnen worden ondersteund en tradities behouden blijven.
• SPEAK LOVE collectie, 2016, geüpcycled denim, kunststof rits
• The World is Mine Too collectie, 2023, katoenen draad, deadstock denim stof
Web of Things collectie, 2020, Funtua (gemaakt in Nigeria), katoen, geüpcyclede spiegeltegels, metalen knopen
• NKWO, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties tht Bind. Foto door Eva Broekema
Nous Étudions
Nous Étudions, opgericht door Romina Cardillo in Argentinië, is een genderloos, veganistisch merk met een focus op complex en innovatief textielwerk. De naam van het merk betekent ‘we studeren’, een verwijzing naar hun voortdurende toewijding aan materiaalen techniek onderzoek en het consistent in twijfel trekken van gestandaardiseerde mode-industriesystemen. Onconventionele materialen die in deze looks worden gebruikt, zijn onder meer biolatex afkomstig van druivenafval en nopalleer gemaakt van een cactus afkomstig uit Mexico. Cardillo beschrijft haar proces als een ‘constante evolutie’ waarin ze ‘een fusie kan maken tussen nieuwe technologieën en voorouderlijke ambachtelijke processen’.
Nous Étudions, look uit 2023-2024, cactusleer. Met dank aan de ontwerper
Maison ARTC
Deze fotoreeks, gecreëerd in opdracht van State of Fashion 2024, is gemaakt door Maison ARTC. Dit merk werd opgericht door Artsi Ifrach en is gevestigd in Marrakech. Hun werk kenmerkt zich door het spectaculaire gebruik van gevonden materiaal en een droomachtige benadering van storytelling met behulp van kleding. Ifrach spreekt vol vuur over de wijze waarop design in staat is herinneringen op te roepen en emoties los te maken. De reeks is ontstaan uit intrinsieke gevoelens van trots en liefde ten opzichte van erfgoed en identiteit. Ook wordt de relevantie van het behoud hiervan voor toekomstige generaties met deze foto’s benadrukt.
• Maison ARTC, REBUILD, in opdracht gemaakt voor State of Fashion 2024
• Maison ARTC, REBUILD, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Deze twee looks zijn gecreëerd door Maison ARTC. Dit merk werd opgericht door Artsi Ifrach en is gevestigd in Marrakech. Hun werk kenmerkt zich door het spectaculaire gebruik van gevonden materiaal en een droomachtige benadering van storytelling met behulp van kleding. Ifrach spreekt vol vuur over de wijze waarop design in staat is herinneringen op te roepen en emoties los te maken. De reeks is ontstaan uit intrinsieke gevoelens van trots en liefde ten opzichte van erfgoed en identiteit. Ook wordt de relevantie van het behoud hiervan voor toekomstige generaties met deze foto’s benadrukt.
• Maison ARTC, REBUILD, in opdracht gemaakt voor State of Fashion 2024
• Maison ARTC, Looks van REBUILD, 2024, vintage stoffen, met dank aan de ontwerper
Maison ARTC, REBUILD, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Karim Adduchi
Karim Adduchi woont sinds 2011 in Amsterdam, maar het rijke erfgoed van Marokko vormt de basis van zijn collecties. Zijn werk is een eerbetoon aan de stoffen, weeftradities en borduurtechnieken die Marokkaanse vakmensen al vele generaties inzetten. Van het rietachtige materiaal dat voor vloermatten wordt gebruikt tot Berbertapijten, Adduchi benut ze juist om de complexiteit van de mens te vieren en de beperkte definities van ‘de ander’ ter discussie te stellen. Zijn ontwerp met veren werd geïnspireerd door de twaalfde-eeuwse tekst De samenspraak van de vogels, van Farid ud-Din Attar. Dit verhalende soefigedicht is een allegorie voor de zoektocht naar betekenis.
• She knows why the caged bird sings collectie, 2015, gerecycled geweven vloerkleed van de Imzouren stam, Marokko, bruikleen van de Textiel Factorij
• She lives behind the courtyard door collectie, 2016, geweven katoen en wol, bruikleen van de Textiel Factorij
• She lives behind the courtyard door collectie, 2016, geweven Iraans kasjmier, geweven Chinese zijde, katoen, wol, koper, bruikleen van de Textiel Factorij
• Karim Adduchi, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Political Bodies
Doordat textiel en kleding met de hand worden gemaakt en op ons lichaam worden gedragen, zijn ze nauw verbonden met mensen, de samenleving en politieke structuren. Al eeuwenlang is de textielhandel verweven met koloniale systemen, waar kleding zowel heeft gediend als een instrument voor onderdrukking alsook als middel voor verzet. Ontstaan in de samenleving, in de publieke ruimte gedragen en publiekelijk gepresenteerd, dient kleding als een middel voor protest en versterkt het gevoelens van solidariteit.
Kunstenaars, ontwerpers en makers uit het mondiale Zuiden richten zich momenteel op de kracht van textiel: om stereotypen over identiteit, afkomst en geslacht uit te dagen, om na te denken over migratie, om de gevolgen van conflicten aan te pakken en om te speculeren over de toekomst.
Photo by Eva Broekema
Alia Ali
Met haar werk deconstrueert Alia Ali culturele tegenstellingen en haalt ze beperkende denkbeelden rondom gender en identiteit omver. In deze reeks is een ambigu figuur gehuld in textiel en bedolven onder dessins van klaprozen. Deze bloem is een beladen symbool van oorlog en de dood — van de Eerste Wereldoorlog tot recente conflicten in het Midden-Oosten — en van de opiumproductie. Bovendien zijn die connotaties verstrengeld, want Afghanistan was tot voor kort de grootste leverancier van papaver ter wereld en een belangrijke schakel in de wereldwijde heroïnehandel. Het gezicht gaat volledig schuil onder stof en de identiteit van de gestalte wordt verzwolgen door het doek, dat helemaal doorloopt tot aan de lijst. Dit werk laat zich met zijn onverbloemde kritiek op het verleden en symbolen die onze mening en aannames over andere mensen beïnvloeden niet makkelijk in een hokje duwen.
• Stranded in a Sea of Eye Popping Poppies, van de Poppy serie, 2023, gepigmenteerde print op Canson Photo Rag, ingelijst in met de hand geprint Rajasthani katoen
Drown in my Eyes of Poppy Fields, van de Poppy serie, 2023, gepigmenteerde print op Canson Photo Rag, ingelijst in met de hand geprint Rajasthani katoen
• Alia Ali, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Esna Su
Voor deze draagbare, sculpturale objecten heeft Esna Su traditionele manieren van weven, twijnen, borduren en haken ingezet en zich door haar Turkse afkomst laten inspireren. De objecten verbeelden de ervaringen van mensen die door conflicten of politieke onrust hun huis moeten verlaten, waardoor hun wereld ineens niet groter is dan de paar bezittingen die ze kunnen dragen. Su’s kunstwerken zijn zowel een huls met de fysieke vorm van de onzichtbare voorwerpen die erin zitten, als een verlengstuk van het lichaam. Ze lijken misschien leeg, maar gevoelsmatig zijn ze gevuld met herinneringen en daarmee een belichaming van de psychische last van een gedwongen vertrek.
• Esna Su, The Burden I, 2020, leer, afgesneden leer, katoendraad, lijm, met dank aan de kunstenaar
• Esna Su, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Reena Saini Kallat
Pattern Recognition is gebaseerd op gegevens uit de Henley Passport Index: een jaarlijkse ranglijst van alle landen ter wereld gebaseerd op de reisvrijheid van hun paspoort. Landen met een overvloed aan visumvrije reisopties zijn groter en hoger in het tableau weergegeven dan landen met beperkte reismogelijkheden. De tableaus (die doen denken aan een visuskaart waarmee je ogen worden getest) verbeelden de enorme ongelijkheid tussen landen op vlak van toegang en vrijheid, met name tussen het mondiale Noorden en het mondiale Zuiden. Elk land is geweven van stroomdraad, omdat Kallat ook de ongelijkheid in toegang tot fundamentele infrastructuur wil laten zien.
De grafiek aan de linkerkant is gebaseerd op de Henley’s Passport Index uit 2006, terwijl de grafiek aan de rechterkant uit 2022 is. De vergelijking laat grote veranderingen zien in de mondiale machtsdynamiek in de tussenliggende vijftien jaar. In 2006 waren de ‘sterkste’ paspoorten van Denemarken, de VS en andere Europese landen, maar in 2022 zijn deze vervangen door Aziatische landen als Japan, Singapore en Zuid-Korea.
• Reena Saini Kallat, Pattern Recognition, 2023
• Reena Saini Kallat, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Jakkai Siributr
Met het werk van Jakkai Siributr worden dringende historische en hedendaagse kwesties in Zuidoost-Azië aan de kaak gesteld. In Thailand geldt dienstplicht voor jonge mannen die op de middelbare school geen militaire training hebben gehad. Zodoende komen de meeste mannen die in dienst gaan uit gezinnen met een laag inkomen die zich hoger onderwijs voor hun zoons niet kunnen veroorloven. Wanneer deze kwetsbare jonge soldaten naar het diepe zuiden van Thailand worden gestuurd, weten ze dat ze niet op overheidssteun kunnen rekenen als hun iets overkomt. ‘Het enige waar ze op kunnen vertrouwen zijn de bovennatuurlijke krachten van hun talismannen,’ vertelt Siributr.
In Blind Faith heeft de kunstenaar Thaise legeruniformen versierd met amuletten van kogelhulzen, glazen kralen en afbeeldingen van Boeddha. Het mannelijke karakter van de uniformen wordt verzacht door de geluksbrengers die uitdrukking geven aan het menselijke verlangen naar veiligheid en aan de intieme manieren waarop we dat met onze kleding proberen te vervullen.
• Blind Faith I, II, III, 2011/2019, gevonden materialen, messing, klei compositie. Met dank aan de kunstenaar en Flowers Gallery, Hong Kong
• Jakkai Siributr, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Bárbara SánchezKane
Dit werk bestaat uit een lederen pak op een kenmerkende rode plastic stoel, die je veel terugziet in Mexico-Stad. De kledingstukken, in het herkenbare legergroen, zijn gemaakt van leer dat om lege eierdozen is gevormd. Nonchalant over een stoel gedrapeerd, ontdoet het werk militaire kleding van diens typerende, starre uniformiteit. Sánchez-Kane omschrijft het zelf als volgt: ‘Uniformen dienen als krachtige symbolen, pasklare belichamingen van heroïsche mannelijkheid.’
Door het macho imago van militair maatwerk omver te werpen, daagt de kunstenaar het complexe samenspel van macht, controle en identiteit in kleding uit.
• Barbara Sánchez Kane, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Azra Aksamija
Azra Akšamija maakt voor deze installatie gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) om de mogelijke toekomst van traditionele kleding te visualiseren. De kunstenaar ‘traint’ AIsoftware met beelden van haar eigen gezicht en verwijzingen naar mondiale kleding systemen, en genereert zo speculatieve ontwerpen. De doorlopend morphende portretten laten culturele en tijdgebonden grenzen vervagen en refereren aan het fluïde karakter van identiteit. Het kunstwerk onderzoekt in hoeverre het ‘traditionele’ voortkomt uit onze verbeelding en een plek is voor projectie. Met het door AI ontworpen hoofddeksel wordt de suggestie gewekt dat technologie zelfs onze intiemste gebruiken kan gaan beïnvloeden.
• Azra Akšamija, Hallucinating Traditions, 2024, 5-delige video-installatie op holografische projectoren, met dank aan de kunstenaar
• AI-installatie door Azra Akšamija, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Farah Fayyad
Farah Fayyad is een Libanese grafisch ontwerper en printmaker die haar tijd verdeelt tussen Beiroet en Amsterdam. Tijdens de massale protesten van 2019 in Libanon installeerde Fayyad samen met Siwar Kraytem en een groep vrienden een zeefdrukpers midden in het tumult van de demonstraties in Beiroet. Lokale ontwerpers werden aangemoedigd om kunst en slogans geïnspireerd op de protesten aan te leveren, en deze werden ter plekke op de kleding van demonstranten gedrukt. Voorbijgangers bleven staan, trokken hun jas of shirt uit, en gingen vervolgens met hun bedrukte kleding of accessoires de straat weer op. In een land waar het koloniale Engels en Frans wijdverbreid is, werd met dit project juist de Arabische typografie vol trots aan het publiek en de politiek verbonden.
Caption: Farah Fayyad and Tal G, Why are we celebrating?, 2021, video, 5’58.
Farah Fayyad, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Designing Integrity
De wereldwijde mode-industrie maakt op grote schaal misbruik van mens en milieu, waarbij met name het mondiale Zuiden zwaar getroffen wordt door de vraag naar snelle en goedkope mode. Van het dumpen van textielafval in ontwikkelingslanden - wat neerkomt op een vorm van afval kolonialismetot de schrijnende behandeling van werknemers in de kledingindustrie. Het dominante, economische model is onethisch en onhoudbaar.
Designing Integrity brengt kunstenaars, ontwerpers en makers uit het mondiale Zuiden samen, die een alternatieve benadering van mode en textiel realiseren. Daarin staan slow fashion, eerlijke lonen en een transparante supply chain centraal. Deze principiële waarden zijn het uitgangspunt voor innovatie. Of het nu gaat over waardering voor hergebruik van bestaand textiel, of de kwaliteit van ambacht, Designing Integrity geeft zichtbaarheid en erkenning aan makers in het modesysteem en de kledingindustrie en daar voorbij.
Photo by Eva Broekema
TMS.SITE
Telkens als ze in de jaren negentig op bouwplaatsen naar haar vader aan het werk keek, werd Tsang Mei Sze getroffen door het vakmanschap van de arbeiders terwijl zij onder erbarmelijke omstandigheden moesten werken. Het viel haar op dat de logge, oncomfortabele kleding van de bouwvakkers hun lichaam niet beschermde en ze niet faciliteerde in hun werk.
Het TMS.SITE-project heeft als doel de allerbeste werkkleding te ontwerpen. Deze doordachte, praktische kledingstukken zijn ontwikkeld in samenwerking met bouwvakkers – ook wel Industriële Atleten genoemd – die het assortiment testen en feedback geven waarmee de kleding steeds verder kan worden verbeterd.
• Deze jas, die momenteel in de onderzoeks- en ontwikkelingsfase zit (wat tussen de 6 en 12 maanden per kledingstuk kan duren), is zo ontworpen dat werknemers een kleine ventilator kunnen plaatsen om hun lichaam af te koelen tijdens het werk.
TMS.SITE 3.0 Industrial Athlete Work Pants, video, 2023, 3’03, met dank aan de ontwerper
TMS.SITE, Hong Kong’s Man of Steel, video, 2023, 8’30, met dank aan de ontwerper
• Deze Ultralight-werkbroek van TMS.SITE is gedragen door Stone, een staalarbeider uit Hong Kong. Hij testte ze tussen september en november 2023 in warme en vochtige omstandigheden (in de zomer kunnen de temperaturen oplopen tot 54°C). Stone gaf de ontwerper feedback over de broek en gaf commentaar op de lichtheid van de stof en de functionaliteit van de knopen.
Ontwerper Tsang Mei Sze merkte op dat elke broek die Stone testte terugkwam met gescheurde stof aan de achterkant. Dit bleek te komen doordat er op bouwplaatsen geen stoelen staan, waardoor Stone op stalen palen zat om uit te rusten, waardoor de broek beschadigd raakte - een reminder om bij het ontwerpen van werkkleding rekening te houden met de arbeidsvoorwaarden die verder gaan dan alleen fysieke arbeid.
ABOUT A WORKER, Shenzhen - Process, 2019, 1’28, by ABOUT A WORKER.
ABOUT A WORKER
ABOUT A WORKER is een ontwerpstudio die de dialoog rond machtsrelaties tussen ontwerp en productie aanmoedigt. Voor dit project werd de studio in Shenzhen, China uitgenodigd om samen te werken met een groep kleding- en textielarbeiders die vroeger in sweatshops werkten. De arbeider-ontwerpers vermaakten hun groene uniformen ingrijpend en voorzagen de identieke, slecht passende kledingstukken allemaal van een individuele stijl.
Het creatieve proces werd geïnspireerd door de stedelijke omgeving en de snelle transformatie van de stad en het dorp waarin ze leven. Met dit initiatief kregen vrouwen zeggenschap en werden ze aangemoedigd om hun creatieve talenten op het gebied van knippen, naaien en persen voor zichzelf in te zetten in plaats van voor het maken van confectiekleding.
• ABOUT A WORKER. Onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
BUZIGAHILL
Jaarlijks dumpen landen in het mondiale Noorden miljoenen tonnen kleding in Afrika; een proces dat bekendstaat als afval kolonialisme. Dit heeft een zeer negatief effect op het milieu en de lokale textielindustrie, maar ook op de identiteit van de mensen die er wonen en gepusht worden om de afgedankte kleding van een onbekende te dragen. Het Oegandese merk BUZIGAHILL en ontwerper Bobby Kolade transformeren deze tweedehands kledingstukken door ze uit elkaar te halen en het materiaal te gebruiken voor unieke nieuwe items. Kolades uiteindelijk doel is om de Oegandese productie nieuw leven in te blazen met de bouw van kleine fabrieken gespecialiseerd in hergebruik van afgedankt materiaal en in het produceren van handgeweven textiel.
BUZIGAHILL, looks uit de collectie RETURN TO SENDER 07, 2024, verschillende materialen, afkomstig van tweedehands kleding. Met dank aan de ontwerper
• BUZIGAHILL, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Op 20 juni 2024 ontvingen Nieuwe Instituut en State of Fashion ontwerper Bobby Kolade van het Oegandese merk BUZIGAHILL voor een gesprek over zijn eigen ontwerppraktijk en zijn merk en de lokale ecologische en maatschappelijke impact van de mode-industrie.
Luna Del Pinal
Het door Gabriela Luna en Corina Del Pinal opgerichte Luna Del Pinal werkt voor het ontwerpen en maken van kleding nauw samen met ruim 200 ambachtsmensen uit gemarginaliseerde gemeenschappen in Guatemala. De kledingstukken zitten complex in elkaar en worden op traditionele wijze gemaakt – bijvoorbeeld geweven op een heupweefgetouw of gehaakt. Het merk focust op het ondersteunen van de lokale gemeenschap en het erfgoed van textiel.
Zelf omschrijft Luna del Pinal hun werk als ‘artisanal+’, wat duidt op hun prioriteit van bescherming van ambachtelijke vaardigheden boven commercieel gewin. Het merk hanteert een model van financiële transparantie: elk seizoen delen ze een uitsplitsing van de uitgaven om hun prijzen, productiekosten en de lonen van hun aandeelhouders toe te lichten.
• Luna Del Pinal, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Material Atlas
Material Atlas is een interactieve digitale tool en een ‘levende landkaart’ met grondstoffen van over de hele wereld. In de eerste versie ligt de focus op Sub-Saharisch Afrika en is de indeling gebaseerd op vier grondstofcategorieën:
• Inheemse grondstoffen zijn van origine in het land.
• Lokale materialen zijn burgers, maar zijn niet inheems in het land.
• Migrerende grondstoffen zijn reizigers op bezoek uit andere landen.
• Kosmische grondstoffen zijn geesten en komen overal voor.
Elke grondstof die in de atlas is geüpload – van terracotta tot mos, tot hogedichtheidpolyetheen – combineert de geschiedenis en herkomst ervan, en de persoonlijke relatie van een auteur tot het medium. Het project heeft als doel ontwerpers en onderzoekers in staat te stellen gedegener intersectioneel inzicht in grondstoffen te krijgen, en de taal waarin een grondstof gewoonlijk wordt uitgedrukt in een andere context te plaatsen.
• Material Atlas is een co-creatie van Ma-tt-er, opgericht in 2015 door Seetal Solanki, the British Council’s Architecture, Design and Fashion Department en tien creatieven uit tien
Sub-Saharaanse Afrikaanse landen:
Betty Bulongo, Lusaka, Zambia
Isatu Harrison, Freetown, Sierra Leone
Kishan Goochoorum, Quatre-Bornes, Mauritius
Mamy Tall, Dakar, Senegal
Matthew Binary Edwards, Johannesburg, South Africa
• Link naar de website: materialatlas.world
• Material Atlas, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Maxwell Mutanda, Harare, Zimbabwe
Naa Obeye, Accra, Ghana
Vanessa Nsona, Lilongwe, Malawi
Wacy Zacarias, Maputo, Mozambique
Yegwa Ukpo, Lagos, Nigeria
Las Manuelas Project
Het Las Manuelas-project is een coöperatie met Zuid-Peruaanse alpacaboeren uit de hoge Andes. Deze vrouwen zijn uitzonderlijk ervaren breisters en gebruiken de wol van hun eigen dieren, die ze na het spinnen met lokale planten kleuren. Dankzij dit project, en met behulp van een toegankelijke digitale co-designtool waaraan vijf jaar is gewerkt, is deze gemeenschap in staat wereldwijde samenwerkingen aan te gaan. De visuele input voor dit grootschalige kunstwerk is aangeleverd door mode- en textielstudenten uit Spanje en Rusland. Op basis daarvan hebben de Manuela’s panelen gebreid die vervolgens aan elkaar zijn genaaid, wat uiteindelijk een spontane compositie heeft opgeleverd zonder individueel auteurschap.
Ontwerpers
Maria Mamaj, Adoración Beltran Velasquez, Jacobo Cobian Sanchez, Sofia Makeeva, Daria Denzel, Andrea Carrera Gonzalez, Polina Bychkova, Javier Lasarte, Sofia Yurchenko, Naia Escribano
• Las Manuelas, Design By Trust, 2022, aplaca wol, gemaakt in samenwerking met Stroganov Art Academy, Rusland, en Istituto Europeo di Design, Spanje. Met dank aan Las Manuelas
• Las Manuelas, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
The Fabric of Shelter
Textiel is een hoeksteen van ons bestaan; van de eerste beschermende laag bij geboorte tot de laatste bij overlijden. Het woord fashion betekent creëren en vormgeven. Het gebruik van textiel is diepgeworteld en eeuwenoud, en onze kleren zijn de steeds veranderende, tijdelijke ‘huizen’ die ons door de wereld leiden. Van lakens die een veilige plek bieden tijdens conflicten tot kleding voor persoonlijke rituelen, The Fabric of Shelter laat zien hoe textiel ons verbindt met de plekken waar we leven. Het gaat over omgaan met rouw, verandering, en wat ‘thuis’ en het verlies daarvan voor ons betekent, gebruikmakend van de vertrouwde intimiteit van textiel.
Photo by Eva Broekema
Melati Suryodarmo
Melati Suryodarmo is een Indonesische kunstenaar met een werkwijze die sterk is verweven met performance en dans. Haar vader, Suprapto Suryodarma, was een beroemde danser en choreograaf. In Memory of Water is Melati te zien in een papieren gewaad met kap, waarmee vlak na Suprapto’s dood de ‘ziel’ van zijn vervallen huis wordt doorgelicht. Voor Melati wordt het lichaam ‘een verblijfplaats, als een vat voor herinneringen, een levend organisme […] Ik wil de fluïde grens tussen en het lichaam en de omgeving raken.’
• Memory of Water, 2022, 30’
• Video door Melati Suryodarmo, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Filwa Nazer
In Filwa Nazers textielsculptuur wordt de verhouding tussen lichaam en ruimte verkend. Nazer maakte het kunstwerk toen ze zich voorbereidde op haar verhuizing van Saoedi-Arabië naar Engeland. Zo zijn de binnenste lagen van geborduurde mousseline katoen gesneden volgens de plattegronden van haar huis in Londen. Platte bouwkundige tekeningen, waarin de sporen van patroonknippen doorklinken, nemen als een dubbelzinnige zwevende rok een driedimensionale vorm aan. Nazers gebruik van groen polyethyleen is een verwijzing naar het materiaal waarmee in Jeddah constructies in aanbouw worden omwikkeld. Dit overgangsmoment in Nazers leven viel samen met snelle sociale veranderingen in Saoedi-Arabië –een periode die zowel door angst als door verwachting werd gekenmerkt.
The Skin I Live In, 2019, groen polyethyleen en mousseline katoen, uit de collectie van Basma Al Suleiman, ter nagedachtenis aan Mohammed Juffali
Mounira Al Solh
In dit werk gebruikt Al Solh de vertrouwde, in massa geproduceerde stoffen die in Syrië, Libanon en Palestina vaak dienstdoen als sprei of deken. De kunstenaar heeft gaatjes in de doeken gemaakt en die vervolgens weer dichtgenaaid. Hiermee verwijst de maker naar haar jeugd en de Libanese Burgeroorlog. Als ze niet kon slapen omdat ze bang was, liet haar moeder toe dat ze scheurtjes in haar pyjama maakte en die weer dichtnaaide als een soort meditatieve afleiding.
Hangend als tenten kunnen de gaten in de lakens worden geïnterpreteerd als plafonds vol kogelgaten of als hemelgewelven vol sterren. Op de achtergrond klinkt het geluid van naaien en breien en kinderen die slaapliedjes zingen. Zo biedt het kunstwerk een inkijkje in de ervaringen van vluchtelingen en de simpele troost die naald en draad kunnen verschaffen.
Mounira Al Solh, onderdeel van State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Hangama Amiri
Tijdens haar jeugd dwaalde Amiri met haar vrouwelijke familieleden over de markt van Kabul. Na de val van het Talibanregime in 2001 vond er in Afghanistan een belangrijke sociale en culturele verandering plaats en werden vrouwen zichtbaarder in het bedrijfsleven. Deze goudsmederij maakt deel uit van een serie over door vrouwen gedomineerde bedrijven, van juwelierszaken en schoonheidssalons tot modeboetieks. Met textiel uit de A.K. Fabric Store in New York, die al meer dan 30 jaar eigendom is van een AfghaansAmerikaanse winkelier, verweeft Amiri haar jeugdherinneringen met het materiaal van haar gemeenschap, in diaspora in de Verenigde Staten. Het werk is een gelaagd portret van plekken die belangrijk zijn voor de kunstenaar.
Hangama Amiri, Haji Saleh Zadah, Goldsmith, 2020, katoen, chiffon, muslin katoen, zijde, velours, tafelkleed, linnen, behang, inktjet print op papier, iriserend papier, markeerstift, polyester, kralen, kunststof, acrylverf, suede en gevonden stoffen. Met dank aan de kunstenaar en T293 Gallery
Azra Aksamija
Azra Akšamija’s Nomadic Mosque zet kleding in als een vorm van draagbare architectuur. Naar de overtuiging van de profeet Mohammed – ‘de hele wereld is een moskee voor hem en zijn volgelingen’ – kan dit kledingstuk worden uitgevouwen om iedere ongewijde ruimte in een gebedsruimte te veranderen. Het kunstwerk is een tegengeluid voor de marginalisering en het racisme waar moslimgemeenschappen in het mondiale Noorden vaak mee worden geconfronteerd. Daarnaast stelt het de kleinerende afschildering van de islam en moslims ter discussie. Het pak is een toevluchtsoord en vervult tegelijkertijd de spirituele behoefte van de drager.
Biënnale heeft State of Fashion, Fashion + Design Festival Arnhem (FDFA) uitgenodigd om een Open Call te organiseren voor Arnhemse makers.
Vijf Arnhemse makers
Hankyul Jeong samen met HongKai Li en Jiwoo Lee, Collectief Raven, Batuhan Demir samen met Ülkühan Akgül, Sophie Roumans en Bas Kosters reflecteerden met nieuw werk op de thematiek van deze Biënnale. Speciaal voor dit onderdeel werd er een expositie ingericht in Rozet Arnhem die gratis te zien was van 17 mei t/m 30 juni 2024.
Open Call
Vanaf oktober 2023 konden aan Arnhem gerelateerde makers zich aanmelden voor de Open Call. Er werd gevraagd naar een plan waarin makers hun idee voor een installatie/presentatie/ performance rondom de thematiek van de Biënnale beschreven. De selectiecommissie, bestaande uit de Mode Partners 025, ArtEZ, Rijn IJssel, Rozet, de curatoren en organisatie van State of Fashion en FDFA, heeft zich gebogen over de 24 aanmeldingen. • Alle interviews door Nicole Beaujean |
Hankyul Joeng, HongKai Li en Jiwoo Lee
Food Immigration
Hankyul Jeong staat bekend om haar experimenten met voedsel in combinatie met interactieve, publieksgerichte installaties. Zij betrok haar ArtEZ-collega’s HongKai Li en Jiwoo Lee bij dit project. De drie kunstenaars experimenteren met het gebruik van voedsel in de mode: “Net als met voedsel kun je ook met kleding je persoonlijkheid uitdrukken. Beide worden zowel cultureel als individueel bepaald. Die diversiteit in eet- en modecultuur staat centraal in ons project.”
Bezoekers konden deelnemen aan het samenstellen van verschillende panelen tot een look naar hun voorkeur. De looks hebben dus oneindig veel mogelijkheden door de panelen te vervangen. De patronen van geweven afbeeldingen van voedselleer worden op panelen aangebracht en tonen alle sporen van ‘voedselimmigratie’ die de huidige samenleving hebben beïnvloed.
Smeltkroes aan smaken en gerechten
“Door kolonisatie zijn veel verschillende voedingsmiddelen en kruiden over de hele wereld verspreid: aardappelen, kruiden en ook tomaten, maïs en peper. Kimchi bijvoorbeeld is echt een iconisch gerecht uit Korea. Waren onze voorouders niet gekoloniseerd door Japan, dan waren wij nooit in contact gekomen met peper. En zonder peper geen kimchi. Voedselimmigratie heeft gezorgd voor een smeltkroes aan smaken en gerechten.”
Paspoppen
“Met een voedseldroger maken wij ‘leer’ van voedingsmiddelen. Door het vocht te onttrekken, ontstaat een leerachtig materiaal. Van dat ‘voedselleer’ weven we een nieuw soort textiel. Dat hebben we afgedrukt op panelen, waarmee het publiek een heel nieuwe kledinglook kan stylen.
In onze installatie bij Rozet stonden paspoppen, die de bezoekers konden aankleden met de panelen. Daarmee ontstond dus weer een nieuwe smeltkroes, maar dan van kledingstukken.”
Diversiteit in eet- én modecultuur
• Hankyul Jeong (ZuidKorea), Base for Experiment, Art and Research (BEAR) Fine Art, ArtEZ (2023), HongKai Li (China), Fashion Design, ArtEZ (2023), Jiwoo Lee, (Zuid-Korea), textielontwerper/grafisch ontwerper
mannequins with garments made from food leather
• Hankyul Jeong, HongKai Li Jiwoo Lee, State of Fashion 2024 curated by FDFA. Photo Eva Broekema
Collectief Raven
Wearable Stories
“Raven worden in de mythologie gezien als boodschappers tussen verschillende werelden. Ons gelijknamige collectief werkt op het snijvlak van kunst en het sociaal domein. Wij willen verhalen die je niet of nauwelijks hoort over en weer brengen. Van mensen die langdurig of tijdelijk aan de zijlijn van de maatschappij zijn geplaatst.
Het is dus niet toevallig dat we met jongeren uit zorginstellingen of jonge delinquenten werken. Hun verhalen zijn, zeker aan de buitenkant, niet altijd zichtbaar in onze maatschappij. Daardoor krijg je het idee dat je er ook niet toe hoeft te verhouden. Terwijl wij denken dat belangrijk is om dat wél te doen.”
Collectief Raven, State of Fashion 2024 curated by FDFA. Photo Eva Broekema
• To Wear and Be Worn
Wandana Biekram – social designer / dramaturge
Gerbrand Bos – social designer / theatre maker / scenographer
Wearable Stories van Collectief Raven maakt met jongeren uit zorginstellingen jassen die hun verhaal weergeven. Deze jassen zijn er ook om gedragen te worden. Zo draag je letterlijk iemands verhaal. Betekenisvolle Arnhemmers gaan de jassen dragen tijdens deze speciale ceremonie waar de mensen achter Collectief Raven bij aanwezig zijn.
Buiten- en binnenkant
“Ons eerste project heet Wearable Stories. Samen met vier jongeren hebben we jassen ontworpen die hun persoonlijke verhaal vertellen: De Lena, De Soumaya, De Jelle en De Infinity. Modelabel Bonne Suits sponsort de basis voor deze jassen. De buitenzijde van de jacks toont letterlijk hun eigen buitenkant; de binnenzijde juist hun innerlijk.
De jassen hebben de bezoekers van Rozet aan het denken gezet over hun eigen binnen- en buitenkant. Tegelijk maakten ze via de unieke jacks kennis met de persoonlijke verhalen van jongeren die anders buiten beeld blijven in de samenleving.”
Batuhan Demir with Ülkühan Akgül
You Think It, Geert Says It
“Ons project nodigde bezoekers uit om na te denken over de ervaringen van mensen die hun thuisland hebben moeten verlaten en elders zijn aangekomen. We hebben vijf mensen geïnterviewd uit Irak, Afghanistan en Jemen. Zij hebben ons verteld over hun reis uit het thuisland naar Nederland en het proces van hun integratie. Hoe was hun vertrek, de aankomst, ervaringen onderweg naar Nederland? Hoe hebben ze zich aangepast toen ze hier kwamen? En hoe ervaren ze hun nieuwe land?”
Ontmoeting
“Zelfs als je niet islamofoob of xenofoob bent, kun je onbewust racistisch zijn of een vooroordeel hebben over immigranten. We nodigen de bezoeker in Rozet uit voor een ontmoeting tussen de gevestigde en de nieuwe Nederlander. We willen af van het gestigmatiseerde beeld dat vluchtelingen altijd kansloze gelukszoekers
zijn. Wij spraken geslaagde ondernemers, kunstenaars, muzikanten, noem maar op.”
Diversiteit
“Hun verhalen hebben wij vertaald naar vijf ontwerpen, die in Rozet te zien waren. Je keek naar een opstelling van vijf figuren aan een tafel, elk met hun eigen achtergrond en kledingstijl.
Op een scherm bij de installatie kon je via een koptelefoon luisteren naar hun verhalen, vervolgens de kleding bekijken en de connectie leggen. Of andersom natuurlijk. Bij elkaar opgeteld is het een samenhangend kunstwerk dat diversiteit en verhalen viert.”
• Batuhan Demir en Ülkühan Akgül, State of Fashion 2024 curated by FDFA. Foto door Eva Broekema
• Batuhan Demir (ArtEZ, 2023), multidisciplinary designer
• interactieve multimedia installatie
Sophie Roumans
Dissolution of Neglect
“Mijn installatie voor FDFA 2024 toonde de verbinding tussen ons leven, de wereld en haar bewoners. Ze benadrukte hoe onze keuzes gevolgen hebben voor mensen wereldwijd. Ik wilde laten zien dat er achter onze alledaagse handelingen, zoals een tripje naar de supermarkt, impactvolle en politieke gevolgen verborgen zitten.”
Uitbuiting
“Het werk onthult de schaduwkant van onze consumptiemaatschappij, waarbij ik in mijn onderzoek bijvoorbeeld de aandacht vestig op de uitbuiting in Congo. Hier is de druk die wij als consument uitoefenen sterk zichtbaar; zware armoede door lage lonen en dwangarbeid. De schrijnende situatie in dit land laat zien dat iemand anders de prijs betaalt voor onze goedkope producten.”
Verbinding
“In mijn interactieve installatie is een menselijke gedaante te zien, gehuld in kleding die tijdens de expositie transformeert. Bezoekers mogen met een lepel water over het werk sprenkelen. Als de materialen nat worden, zwelt het op, worden patronen zichtbaar en verdwijnt het textiel.
Wanneer het geen water krijgt, droogt het uit. Een metafoor voor de aandacht die we moeten schenken aan onderdelen van onze samenleving die niet altijd zichtbaar zijn.
Dissolution of Neglect nodigde ons uit tot reflectie en herinnert ons eraan dat onze acties wereldwijd in verbinding staan. Het vereist zorg en aandacht om de weefsels van rechtvaardigheid en menselijkheid mondiaal te versterken.”
• Sophie Roumans, State of Fashion 2024 curated by FDFA. Photo Eva BroekemaHKU Fashion Design (2017)
• ROC RijnIJssel Maatkleding (2012)
• designer and owner of Roumans (since 2018)
Interactieve installatie
Bas Kosters
We are all Mothers
“In 2015 overleed mijn vader, na een heel kort ziekbed. Vlak daarna heb ik een kleurig wandkleed gemaakt van zijn kleding. Ik wilde zijn leven vatten in textiel. Terwijl ik daarmee bezig was, realiseerde ik me dat een kunstwerk over iemand over veel meer gaat dan over die ene persoon. Het heeft me veel geleerd, niet alleen over mijn band met hem, maar ook over hoe je bent als mens en hoe je kunt ontwikkelen als persoon. Het maakproces van het wandkleed heeft me dichter bij mijn vader gebracht.”
Familieband
“Amper een jaar na mijn vaders overlijden stierf ook mijn moeder, na een jarenlange ziekte. Voor State of Fashion curated by FDFA 2024 maak ik een wandkleed dat de tedere, gevoelige en ambivalente relatie met haar toont. En daarmee hoe textiel een band kan helpen levend te houden.
In het wandkleed verwerk ik de quilt die mijn moeder lang geleden voor mij maakte. Die quilt dient als basis voor een textielkunstwerk. Ik wil het bedekken met een nieuwe laag patchwork van persoonlijke stoffen.
Mijn moeder was een voorbeeld voor me; ik was echt een moederskindje. Het bleek veel ingewikkelder om haar te eren met een wandkleed dan destijds mijn vader.”
Eerbetoon
“Het is een eerbetoon aan mijn moeder en aan het moederschap, maar het gaat verder dan dat. Het kleed gaat ook over zorg, over connectie, over opvoeding, familiebanden. In dat opzicht kan iederéén een moeder zijn.”
• Bas Kosters, State of Fashion 2024 curated by FDFA. Foto door Eva Broekema
Ode to motherhood, caregiving, and family ties
• Fashion Institute Arnhem (2003), artist and designer
Patchwork wandkleed
Bureau Ruimtekoers
Bureau Ruimtekoers is een Arnhems platform voor makers, kunstenaars en ontwerpers die zich bezighouden met maatschappelijke vraagstukken. Via een participatieve benadering brengen zij inwoners en beleidsmakers vanuit een gezamenlijk doel en gelijkwaardigheid samen bij vraagstukken in de leefomgeving. State of Fashion werkt sinds 2022 structureel samen met Bureau Ruimtekoers op het gebied van onze publieks- en maker participaties.
Voor de Biënnale in 2024 stond de volgende vraagstelling centraal: Hoe betrekken we bredere gemeenschappen in Arnhem bij ons biënnale programma, wat is hiervoor nodig en vooral, hoe maken we een toegankelijk publieksprogramma waarmee
we de beoogde impact kunnen creëren? Daarnaast heeft Ruimtekoers opnieuw de opdracht gekregen om het educatieve programma (basis -en voortgezet onderwijs) te ontwikkelen, middels een reeks workshops en residenties van zowel Nederlandse als internationale social designers en community makers, om in Arnhem de verbinding te maken rondom de Arnhemse gemeenschappen. Ruimtekoers heeft drie maakateliers ontwikkeld waarbinnen een lokale interculturele gemeenschap in Arnhem samen met een maker een werk bedenken, maken en presenteren voor de Biënnale. De drie maakateliers staan als een ruimte voor ontmoeting, uitwisseling en verbinding.
• Photo by Eva Broekema
Atelier Teddy
Samen met een groep leerlingen van het Thomas a Kempis College in Arnhem bracht modeontwerper Ruben Jurriën in vijf inspirerende sessies een minicollectie met het thema ‘slaapknuffel’ tot stand. Met Rubens eigen knuffel Toetie als sidekick maakten de leerlingen in Atelier Teddy kennis met blockprint-, borduur- en patchworktechnieken, én met elkaar. Door in een veilige omgeving samen te maken, verbeelden en het gesprek aan te gaan, onderzochten zij de betekenis van knuffels en gaven zij hun gedachten en gevoelens vorm in textiel.
De mini-collectie die hieruit ontstond, werd voor het eerst gepresenteerd en geactiveerd met een laatste zeefdruk door toenmalig staatssecretaris voor cultuur, Fleur Gräper-van Koolwijk, tijdens de officiële opening van de Biënnale
op 16 mei 2024. De stempel die de staatssecretaris zette was geïnspireerd op haar eigen knuffel uit haar jeugd. De betrokken leerlingen droegen hun zelfgemaakte kledingstukken in een feestelijke parade door het publiek tijdens de opening. Tijdens de publieke opening, die de volgende dag plaatsvond, was er een tweede feestelijke parade. Dit keer liepen de leerlingen in hun outfits van het Rembrandt Theater door de winkelstraten in de binnenstad naar een andere Biënnale locatie, Rozet. Onderweg deelden de leerlingen knuffels uit aan het publiek en hielden ze vlaggen vast met slogans erop als “De toekomst is lief” en “Wij durven zacht te zijn”. Nadien zijn de kledingstukken en de vlaggen de rest van de Biënnale periode gepresenteerd in het Rembrandt Theater.
Atelier Home
Modeontwerper Zyanya Keizer maakte met de deelnemers van City at Home een drietal ontwerpen van hergebruikte materialen, kralen en verf. Drie maanden lang werkten zij tweewekelijks aan drie zeer diverse items waarin de persoonlijkheden van de verschillende makers goed zijn terug te vinden. City at Home is een ontmoetingsplek in de Arnhemse wijk Malburgen en biedt een thuis aan vrouwen die zich geïsoleerd voelen in de Nederlandse maatschappij. Op een laagdrempelige manier werd er ruimte gemaakt en geleerd hoe het is om als migrant in een nieuwe context ruimte te maken voor je eigen culturele afkomst. Zonder vooropgesteld idee van materialen en werkwijze voegde Zyanya Keizer zich bij de vrouwen en werd verkend welke manier van werken het beste bij de vrouwen past. Door in een veilige omgeving aan eenzelfde
kledingstuk te werken, creëerde Atelier Home nabijheid en intimiteit, waarbij mode als taal fungeerde.
De drie gecreëerde kledingstukken zijn gedurende de looptijd van de Biënnale op de hoofdlocatie Rembrandt tentoongesteld. Op zaterdag 15 juni organiseerden we een avond in het teken van Atelier Home, waarbij de betrokken makers die deelnamen aan het project met Zyanya Keizer en overige geïnteresseerden bijeen kwamen in Rembrandt, om hun ervaringen met elkaar te delen, de mini documentaire en de schetsen die Petra Lunenburg tijdens een van de samenkomsten van Zyanya en de vrouwen had geschetst te bekijken. Tevens was er de mogelijkheid om weer samen te borduren om zo met elkaar interactie aan te gaan, ook al sprak je elkaars taal niet.
• Avond programma georganiseerd door City at Home tijdens State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Samira Souhaka
Atelier Batik
In Atelier Batik gingen Romée Mulder en Myrthe Groot van modelabel GUAVE en een aantal Arnhemmers met een Indische, Indonesische of Molukse achtergrond aan de slag met batik, een traditionele Javaanse handwerktechniek waarmee met hete was en verf gedetailleerde patronen en motieven op stof worden gedrukt. In Arnhem Zuid, een plek waar veel Arnhemmers met een Indische, Indonesische of Molukse achtergrond wonen, ontmoetten de ontwerpers en de bewoners elkaar in aanloop naar de Biënnale meerdere keren tijdens de residentie van de ontwerpers in Sama Sama, het buurthuis in de wijk waar een groot deel van deze community wekelijks samenkomt. Zij werkten gezamenlijk aan doeken van restmaterialen, batikten hun eigen stoffen, deelden foto’s en verhalen
en namen kledingstukken mee met ieder een eigen verhaal. Tijdens het maakproces diepten ze hiermee herinneringen op, deelden verhalen en ervaringen, de belangrijke betekenis en rijkdom van verschillende batiktechnieken van de betrokken eilanden, de verschillende families en de rol die batik hun leven al speelde en nog altijd speelt. De gezamenlijk gecreëerde doeken zijn nadien tijdens de Biënnale in Rembrandt tentoongesteld. Op zaterdag 18 mei vond er een viering van de residentie plaats in Rembrandt, Bumi Batik, als afsluiting van de verschillende maakdagen en om de uitkomsten aan een breder publiek te kunnen laten zien. De avond werd gemodereerd door Lin An Phoa, er was zang van Indi en er werd stilgestaan bij de noodzaak ons op een andere manier te verhouden tot kleding en ambacht.
• Avond programma georganiseerd door City at Home tijdens State of Fashion 2024 | Ties that Bind. Foto door Samira Souhaka
Petra Lunenburg Illustrations
Mode-illustrator en kunstenaar Petra Lunenburg heeft door middel van verschillende schetsen het proces van de drie Ruimtekoers Ateliers vastgelegd. Deze schetsen waren tijdens de Biënnale tentoongesteld in het café op de hoofdlocatie Rembrandt Theater.
• Illustraties door Petra Lunenburg tijdens State of Fashion Biennale 2024 | Ties that Bind
Crafts Council NL
Crafts Council Nederland draagt bij aan de ontwikkeling van ambacht en de creatieve ambachtscultuur. Zij doen dit door zowel individuele makers te ondersteunen als door het definiëren, zichtbaar maken en bevorderen van de sector. State of Fashion werkt sinds 2023 samen met Crafts Council NL, onder meer door het organiseren van diverse workshops rondom ambacht en vakmanschap.
Crafts Council Nederland, platform voor het creatieve ambacht, organiseert in opdracht van State of Fashion 2024 een verdiepend publieksprogramma. Crafts Council Nederland zet zich in voor een herwaardering van de creatieve ambachtscultuur in Nederland en voor het behoud van ambachtelijke technieken. De in eeuwen opgebouwde kennis verbindt ons en is belangrijk voor de toekomst. Crafts staan voor ons voor kwaliteit, creativiteit, schoonheid, duurzaamheid, de menselijke hand, identiteit, diversiteit, leren door te maken, kennis, wijsheid, innovatie en onafhankelijkheid.
Tijdens de State of Fashion Biënnale 2024 kon je mee doen aan een van de masterclasses of workshops. Zo leerde je bijvoorbeeld de basis van het goudborduren van Hester Dennissen, Japanse Sashiko van Selina Ben, haute couture kralen en pailletten borduren van Marjolein van der Heide of kon je met de hand je eigen jean naaien met het prachtige linnen van The Linen Project.
Ook vonden er Knits & Notes avonden plaats met handwerk, muziek en een lezing van Nora Veerman. Er was een filmvertoning van community dressing door Theodoor Adriaans, handwerken met Bas Kosters of leerde je van Fatima Abbadi over de geschiedenis van kleding en textiel uit het Midden-Oosten.
Voor de jonge makers (9-15 jaar) organiseerden we op de woensdagmiddagen een gratis Craftsklas. Zo konden de jonge makers werken met lapjes, stempelen op textiel of hun eigen geluk amulet maken.
• Craftsklas organised by Crafts Council NL, photo by Samira Souhoka.
Plaatsmaken
Screenprinting activation Farah Fayyad
Voor State of Fashion 2024 kwam Farah Fayyads originele zeefdruktafel weer in actie. Acht kunstenaars en ontwerpers van de thuis- en zusterlocaties van de Biënnale kregen de opdracht om nieuwe ontwerpen te maken voor Ties that Bind Op verschillende momenten kon je als bezoeker je kledingstuk(ken) of je draagtas naar Rozet brengen om ze gratis te laten bedrukken met een uniek design van State of Fashion 2024. Plaatsmaken hield ook printsessies op hun locatie op 22 mei, 29 mei, 8 juni en 12 juni. Plaatsmaken activeerde de zeefdruk carrousel van Farah Fayyad 4 keer in Rozet en zeefdrukken de ontwerpen ook 4 keer op eigen locatie in het modekwartier..
Over Plaatsmaken
Voor de activatie van de zeefdruk carrousel werkten we samen met Plaatsmaken. Plaatsmaken is gevestigd in het Modekwartier. Het is een plek waar kunstenaars kunnen werken en tonen. Ze staan als kunstpodium midden in de actualiteit en bevragen deze met hun artistieke programma.
• Indu Antony - Soms veeg ik de groenten af met een doek
• Mounira Al Solh - jij bent mijn botten, jij bent mijn leven, jij bent mijn vrijheid
• HAWII - Ye Balager Lij
• Dayana Molina - Abya Yala
Bas Kosters - We’re all mothers
• Farah Fayyad - Palestina, hart van het hart
• Nkwo Onwuka (NKWO)Doodling
video by Plaatsmaken
Museum Arnhem
Installatie Melati Suryodarmo & performance artist Lisette Ros
Naast het Rembrandt Theater omvatte de Biënnale ook een belangrijke installatie in Museum Arnhem –Kleidungsaffe, van de Indonesische kunstenaar Melati Suryodarmo. Haar werk – vertaald als ‘Kledingaap’ – was een verwijzing naar ons buitensporige consumptiegedrag van fast fashion en het universele menselijke verlangen om erbij te horen.
Een boomachtig bouwwerk was volgehangen met honderden gedoneerde kledingstukken van mensen uit Arnhem en de plaatselijke kledingbank 2Switch.
Het werk bestond uit een doorlopende performance waarbij performance artist Lisette Ros urenlang op een lage tak zat en de stam omhelsde. Lisette Ros belichaamde de sociale en economische ladder die veel migranten voor hun gevoel moeten beklimmen om door de maatschappij geaccepteerd te worden.
‘Kleidungsaffe’ door Melati Suryodarmo in Museum Arnhem, met performance artist Lisette Ros. Onderdeel van State of Fashion Biennale 2024 | Ties that Bind. Foto door Eva Broekema
Symposium with ArtEZ
Het internationale mode symposium komt voort uit onze meerjarige strategische samenwerking met ArtEZ die startte in 2018. Het symposium richt zich altijd op ontwerpers, wetenschappers, mode- en textielonderzoekers, journalisten, modeondernemers en studenten. Met de symposia verdiepen we thema’s die zowel een rol spelen in de biënnales als in de onderzoeksagenda van ArtEZ. Denk hierbij aan solidaire (mode-)educatie, nieuwe solidaire communitybased economieën en meer solidaire praktijken van kleding maken en dragen. We brengen opinieleiders, wetenschappers, ontwerpers en het bedrijfsleven digitaal en fysiek bijeen, om ideeën en strategieën voor de toekomst uit te wisselen. Het programma bestaat uit keynotes uit de wetenschap, industrie en ontwerp, en daarnaast uit presentaties van jonge onderzoekers en studenten, die worden geselecteerd uit een internationale Open Call rondom het thema van State of Fashion. Naast ArtEZ werkten we ditmaal voor het
eerst samen met NewTexEco, een eind 2023 opgericht onderwijs consortium waarin ArtEZ, HvA/AMFI en Saxion de kartrekkers zijn.
Op 21 mei 2024 vond het symposium Ties that Bind plaats in het Rembrandt Theater. Een dynamisch evenement dat verschillende thema’s behandelde die gerelateerd waren aan de State of Fashion Biennale 2024 | Ties that Bind. Het dagprogramma was een multi-gefacetteerd programma met bijdragen vanuit verschillende hoeken, waarbij NewTexEco’s onderzoeksfocus zoals Shame & Sustainability en Everyday Dressing Practices, het ontwerpen van nieuwe (waarde)systemen en perspectieven uit het mondiale Zuiden, perfect aansloten op de thematiek van Ties that Bind.
Het programma werd ingeleid door de co-curatoren/ interlocutors Kallol Datta en Sunny Dolat middels een inspirerende talk, waarna lecturer Tanveer Ahmed
Symposium with ArtEZ, photo by Koen Kievits
een kritische interventie gaf aan het publiek. De MA participants Critical Fashion Practices van ArtEZ hadden een programmaonderdeel ontwikkeld waarbij ze een alternatieve tentoonstellingsgids hadden ontworpen waarmee bezoekers door middel van vragen extra werden uitgedaagd om na te denken over de thema’s binnen de tentoonstelling. In diverse groepen werden de bezoekers aan het symposium meegenomen voor een rondleiding en was er dus de mogelijkheid om de tentoonstelling te bekijken. De middag bestond uit verschillende parallelle sessies, waaronder de Textile Surgery, een samenwerking met Engage4Bio, waarin verschillende kledingstukken werden “ontleed” door verschillende experts vanuit verschillende invalshoeken. Zo werd er gekeken naar de oorsprong van het materiaal, in welke culturele context werd dat kledingstuk gedragen en wat kon er over gezegd worden vanuit een genderperspectief? De dag werd afgesloten met een gezamenlijke netwerkborrel vanuit ArtEZ, NewTexEco, Engage4Bio en State of Fashion.
Het volledige programma was als volgt:
09:30: inloop en registratie
10:00: welkom door Iris Ruisch (directeur State of Fashion) en Daniëlle Bruggeman (lector ArtEZ)
BLOK 1: 10:15 - 11:30
Introductie op de tentoonstelling Ties that Bind door curatoren Louise Bennetts en Rachel Dedman
Introductie op het programma in de zustersteden door co-curatoren Sunny Dolat (Nairobi, Kenia) en Kallol Datta (Bengaluru, India)
Provocatie door Tanveer Ahmed (design onderzoeker en docent)
Kritische bijdrage door Generatie 33 van de MA Critical Fashion Practices van, ArtEZ
Paneldiscussie met Sunny Dolat, Kallol Datta en Tanveer Ahmed (gemodereerd door Chet Bugter, hoofd MA CFP ArtEZ)
Introductie op de collectie Ornament Dresses door de Bachelorstudenten Fashion Design van ArtEZ, door Ratna Ho
Vimeo Link: https://vimeo.com/1010522976
BLOK 2: 12:00 - 13:00
Rondleidingen door de rentoonstelling met een hand-out ontwikkeld door de deelnemers van de MA Critical Fashion Practices, ArtEZ
Parallel is er een workshop Fabric of Shelter door Alexis Mersmann, deelnemer van de MA Critical Fashion Practices, ArtEZ
BLOK 3: 14:00 - 15:00
Plenaire sessie Shame & Sustainability met sprekers Aurélie Van de Peer, Marieke Eyskoot en Sara Dubbeldam (gemodereerd door Bregje Lampe)
Vimeo Link: https://vimeo.com/1015226371
BLOK 4: 15:15 – 16:00
Parallelle sessie 1: Textile Surgery met Tjeerd Veenhoven (ArtEZ/ Engage4Bio), Jeroen van den Eijnde (ArtEZ/ NewTexEco), Paulien Harmsen (WUR), Rosalie Sloof (Nederlands Openluchtmuseum), Tjerre Lucas Bijker (artistiek onderzoeker), José Teunissen (AMFI/ NewTexEco) en Kallol Datta.
Vimeo Link: https://vimeo.com/953469105
Parallelle sessie 2: Everyday Dressing Practices –different (Global South) understandings met Tommy Tse (UvA) en Fairuzah Atchulo (UvA) (gemodereerd door Sunny Dolat)
Vimeo Link: https://vimeo.com/1016986500
BLOK 5: 16:15 – 17:00
Plenaire sesse Designing New Systems met sprekers Kim van der Weerd (voormalig manager van een kledingfabriek, duurzame mode criticus), Borre Akkerdsdijk (BYBORRE) en Alvanon
Vimeo Link: https://vimeo.com/1040379211
17:00: Afsluiting en netwerkborrel
18:30: Einde programma
Whataboutery
Tijdens vijf (online) Whatabouteries werden de thema’s van de tentoonstelling Ties that Bind diepgaand verkend.
Tijdens de Biënnale 2024 vonden er vijf Whataboutery’s plaats: twee fysieke en drie online series. Van de online series zijn registraties beschikbaar, die je hier kunt terugkijken;
Inleiding door directeur State of Fashion Iris Ruisch
Inleiding door Rachel Dedman en Louise Bennetts
Interviews Interlocutors door Renee van der Hoek
Kunstenaarsteksten Tradition(al) door Sunny Dolat & de kunstenaars
Teksten van kunstenaars Através das águas costuramos outras histórias
brasileiras door Hanayrá Negreiros
Alle themateksten & kunstenaarsteksten State of Fashion
Biënnale 2024 |
Ties that Bind door Rachel Dedman en Louise Bennetts
Introducties over Atelier Teddy, Atelier Home & Atelier Batik door Ruimtekoers
Ontwerp Digitaal Recap door Farah Fayyad & Tal G.
Niets uit deze publicatie mag in welke vorm dan ook worden gebruikt of gereproduceerd
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Elke redelijke poging is gedaan om eigenaren van auteursrechten te identificeren. Fouten of weglatingen zullen worden gecorrigeerd daaropvolgende edities.
Guusje Heesakkers, communication & project manager
Fashion + Design Festival Arnhem (FDFA)
Riëlle Schoeman, algemeen directeur FDFA
Sebastiaan Kramer, creatief directeur FDFA
Maarten Jeukens, communicatie FDFA
Esra Schimmel, office manager & projectmanager
SYMPOSIUM
Daniëlle Bruggeman, Professor of Fashion | Lector Mode ArtEZ
Matthijs Boelee, Head of Fashion Design BA
Chet Bugter, Head of Programme MA Critical Fashion Practices
ArtEZ
Ratna Ho, textile tutor
Jeroen van den Eijnde, Programme Manager NewTexEco
Research Community
Elise van der Laan, Associate lector, Programmateam NewTexEco
Tjeerd Veenhoven, Researcher at Professorship Tactical Design
ArtEZ
JP Scheen, producer symposium
Catelijne de Muijnck, coördinator symposium
GRAFISCH ONTWERP / GRAPHIC DESIGN
Farah Fayyad & Tal G.
TENTOONSTELLINGSONTWERP / EXHIBITION DESIGN
MAISON the FAUX
TENTOONSTELLINGSBOUW / EXHIBITION CONSTRUCTION
Collectief Soepel
LOCATIES / LOCATIONS
Rembrandt Theater
Rozet: Taal, kunst en erfgoed in Arnhem
Museum Arnhem
Plaatsmaken
HOSPITALITY PARTNER
Hotel Haarhuis
SPONSORING MATERIAAL TENTOONSTELLING
Pyrasied
TRANSPORT & Advies
InXpress Arnhem
LICHTONTWERP EN TECHNIEK / LIGHTING DESIGN AND INSTALLATION
Carl Kohl Theatertechniek
TRANSLATIONS
Roos van de Wardt
Robert Smith
DRUKWERK / PRINTING SOLUTIONS
Drukkerij de Bij
House of U
Promosign
Dogan Print B.V.
Probo
CATERING SUPPORT
Bij Ann, Anthony@WORK, Rembrandt / Luxor Live
RAAD VAN TOEZICHT / SUPERVISORY BOARD STATE OF FASHION
José Teunissen (voorzitter)
Marco Grob
Renate Eringa Wensing
Machteld Roethof
Leoni Huisman
CREATIVE ADVISORY COUNCIL
Carla Fernández, Aditi Mayer, Omoyemi Akerele, NOT___Enough Collective, Orsola de Castro, Tamsin Blanchard, Otto von Busch.
Mode Partners 025
State of Fashion is onderdeel van Mode Partners 025, een samenwerking van Museum Arnhem, ArtEZ University of the Arts, Rijn IJssel Creatieve Industrie, State of Fashion en Fashion + Design Festival Arnhem. Mode Partners 025 gelooft in een eerlijker en duurzaam mode- en textiel systeem en speelt een rol van betekenis op de grote duurzaamheidsuitdagingen in de mode- en textielindustrie. Binnen de regio, binnen Nederland en op internationaal niveau. MP025 zoekt effectieve samenwerking, slaat bruggen en geeft de pioniers een podium.
State of Fashion is part of Mode Partners 025, a collaboration of Museum Arnhem, ArtEZ University of the Arts, Rijn IJssel Creative Industry, State of Fashion and Fashion + Design Festival Arnhem. Mode Partners 025 believes in a fairer and sustainable fashion and textile system and plays a significant role on the major sustainability challenges in the fashion and textile industry.
Within the region, within the Netherlands and internationally. MP025 seeks effective cooperation, builds bridges and gives pioneers a stage.
Thank you!
State of Fashion 2024 | Ties that Bind wordt mede mogelijk gemaakt door een geweldig team aan vrijwilligers! / State of Fashion 2024 | Ties that Bind is made possible by an amazing team of volunteers!
Adeline Noorderhaven, Alexandra Gaňová, Angela Klunder, Annemie Meesen, Ans Baars, Attis van der Horst, Ban Al Saadi, Batsirai Brenda Chigumira, Berivan Mirsa, Betty Biemans, Catherine Nassy, Clarien van Harten, Dani Sarkis, Dion Luk, Dorien van Haren, Dorijo Haukes, Dorthy Schout, Edmée Bovy, El van Raaij, Esther Wormskamp, Eveline Hellenkate, Fresia Janse, Gerda Jansen, Hala Hadeli, Hans Marcelis, Ineke de Vries, Karin Huibers - van Leusen, Khaled Zeedan, Klaarke Schuiringa, Leonie Tasma, Lianca Van der Merwe, Linda Biesot, Marel Wormskamp, Margreet Molenaar, Mariam Msuri, Marieke den Ouden, Marilena Van der Horst, Nazia Jacob, Nicolette van der Linden, Piet Marcelis, Rabia Zubah, Riny Bergervoet, Robert Koekkoek, Rudolf Jekel, Sairan Khudeda, Samira El Khoury, Senka Bajramovic, Stef De Wit, Suzanne Arntz, Teresa Carvalheira, Thea te Dorsthorst, Theky Goossens, Trijntje Willems, Trudie Duyndam, Vera van Nuenen, Wilma Furstner, Yvonne Rohde, Zakia Issa.
Speciale dank aan Denise Bernts en Jolanda Verstegen.
State of Fashion 2024 | Ties that Bind is made possible in part by the following funds and partners.
