Βιολογία Γ΄ Λυκείου ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Ύλη σχολικού έτους 2013 – 2014 Πανελλαδικών εξετάσεων
Γουρζής Στάθης – Φυσικός
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Παράγραφος 1.1 : Παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου 1) Τι γνωρίζετε για την ομοιόσταση ; ( σελ. 9 – « Η ικανότητα του οργανισμού ... - ... εξωτερικές μεταβολές, ονομάζεται ομοιόσταση. ») 2) Ποιες λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού ρυθμίζουν οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί ; ( σελ. 9 – « Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν ... - … • τα επίπεδα του CO2 στο αίμα. » ) 3) Με ποιο μηχανισμό ο ανθρώπινος οργανισμός διατηρεί την θερμοκρασία του σώματος ; ( σελ. 9 – 10 « Αρχικά οι θερμοϋποδοχείς του ... - … την αύξηση της θερμοκρασίας του. » ) 4) Που οφείλονται οι διαταραχές της ομοιόστασης ; ( σελ. 10 - « Κάθε διαταραχή της ομοιόστασης ... - … ζωής ( κάπνισμα, αλκοόλ κλπ ). » )
Παράγραφος 1.2 : Μικροοργανισμοί 5) Ποιους οργανισμούς ονομάζουμε μικρόβια ; ( σελ. 11 - « Γενικά, ως μικροοργανισμοί ή μικρόβια … - … μέγεθος μικρότερο από 0.1 mm.» ) 6) Ποιους μικροοργανισμούς ονομάζουμε παράσιτα ; ( σελ. 11 - « Άλλοι, προκειμένου να επιβιώσουν και να … - … τους «φιλοξενεί» ως ξενιστής. » ) 7) Ποιους μικροοργανισμούς ονομάζουμε παθογόνους ; ( σελ. 11 - « Μερικοί ωστόσο από τους μικροοργανισμούς … - … αυτοί ονομάζονται παθογόνοι. » ) 8) Ποιους μικροοργανισμούς ονομάζουμε δυνητικά παθογόνους ; ( σελ. 11 - « Οι περισσότεροι όμως μικροοργανισμοί … - … χρήσιμοι ή και απαραίτητοι... » ) + ( σελ. 11 - « Αν όμως, για κάποιο λόγο, αυξηθούν ( π.χ. επειδή… - … ως δυνητικά παθογόνοι. » )
Παράγραφος 1.2.1 : Κατηγορίες παθογόνων μικροοργανισμών 9) Σε ποια είδη διακρίνουμε τους παθογόνους μικροοργανισμούς ; ( σελ. 11 - « Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί μπορεί να είναι ευκαρυωτικοί, προκαρυωτικοί ή ιοί. » ) 10) Τι είδους μικροοργανισμοί είναι οι μύκητες και τα πρωτόζωα ; ( σελ. 11 - «Στους ευκαρυωτικούς ανήκουν τα πρωτόζωα και οι μύκητες. » ) 11) Τι είδους μικροοργανισμοί είναι τα βακτήρια ; ( σελ. 11 - « … ενώ στους προκαρυωτικούς τα βακτήρια. » ) 12) Τι είδους μικροοργανισμοί είναι τα βακτήρια ; ( σελ. 11 - « … ενώ στους προκαρυωτικούς τα βακτήρια. » ) ( σελ. 11 - « Οι ιοί αποτελούν ακυτταρικές, μη αυτοτελείς μορφές ζωής. » )
Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί 13) Τι γνωρίζετε για τα πρωτόζωα ; ( σελ. 11 - « Τα πρωτόζωα είναι μονοκύτταροι … - … βλεφαρίδες ή τα μαστίγια που διαθέτουν. » )
14) Τι γνωρίζετε για : α) το πλασμώδιο, β) το τρυπανόσωμα, γ) την ιστολυτική αμοιβάδα και δ) το τοξόπλασμα ; ( σελ. 12 - « Από τα παθογόνα πρωτόζωα είναι … - … και προκαλεί αποβολές στις εγκύους. » ) 15) Τι γνωρίζετε για τους μύκητες ; ( σελ. 13 - « Οι μύκητες είναι ευκαρυωτικοί … - … ενώ άλλοι αναπαράγονται με εκβλάστηση. » ) 16) Τι είναι η εκβλάστηση ; ( σελ. 13 - « Σε αυτούς τους τελευταίους σχηματίζεται … - … πλέον ως αυτοτελής οργανισμός. » ) 17) Τι είναι οι μυκητιάσεις ; ( σελ. 13 - « Τα νοσήματα που προκαλούνται στον … - … μύκητες ονομάζονται μυκητιάσεις. ») 18) Τι είναι τα δερματόφυτα ; ( σελ. 13 - «Τα δερματόφυτα αποτελούν μια … - … ερυθρότητα και έντονο κνησμό. » )
Προκαρυωτικοί μικροοργανισμοί 19) Τι είναι τα βακτήρια και τι σχήμα έχουν ; ( σελ. 13 - « Τα βακτήρια είναι προκαρυωτικοί … - … ( κόκκοι) ή ραβδοειδές, ( βάκιλοι ). » ) 20) Που βρίσκεται το γενετικό υλικό των βακτηρίων ; ( σελ. 13 - «Το γενετικό τους υλικό (DNA) βρίσκεται … - … μόρια γενετικού υλικού, τα πλασμίδια. » ) 21) Πως αναπαράγονται τα βακτήρια ; ( σελ. 13 - « Τα βακτήρια αναπαράγονται κυρίως … - …συνθήκες, διαιρούνται κάθε 20 λεπτά. » ) 22) Τι είναι τα ενδοσπόρια ; ( σελ. 13 – 14 « Σε αντίξοες συνθήκες, όπως σε … - … δίνοντας το καθένα ένα βακτήριο. » ) 23) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των βακτηρίων ; ( σελ. 14 - « Πίνακας Ι . » )
24) Τι γνωρίζετε για την μορφολογία των βακτηρίων ; ( σελ. 14 - « Πίνακας ΙΙ . » )
25)Τι είδους διαταραχές προκαλούν οι ιοί ; ( σελ. 18 - «Στις ιώσεις, τα νοσήματα δηλαδή που… - … όπως είναι η πολιομυελίτιδα ή το AIDS. » ) 26)Τι μέγεθος έχουν οι ιοί ; ( σελ. 18 - «Το μικρό τους μέγεθος (20 έως 250 nm περίπου) ... » ) 27) Περιγραφή της δομής των ιών. ( σελ. 18 - « Οι ιοί έχουν σχετικά απλή δομή … - … το οποίο είναι λιποπρωτεϊνικής φύσης. » ) 28) Γιατί οι ιοί χαρακτηρίζονται ως υποχρεωτικά ενδοκυτταρικά παράσιτα ; ( σελ. 18 - « Οι ιοί εξασφαλίζουν από τον ξενιστή … - … υποχρεωτικά ενδοκυτταρικά παράσιτα. » ) 29) Σε ποιες κατηγορίες διακρίνουμε τους ιούς ; ( σελ. 18 - « Ως προς το είδος του ξενιστή … - … ή του ιστού στον οποίο παρασιτούν. » )
Παράγραφος 1.2.2 : Μετάδοση και αντιμετώπιση των παθογόνων μικροοργανισμών 30)Τι ονομάζουμε μόλυνση σε έναν οργανισμό ; ( σελ. 23 – « Η είσοδος ενός παθογόνου μικροοργανισμού στον … - ... ονομάζεται μόλυνση. » ) 31)Τι ονομάζουμε λοίμωξη στον ανθρώπινο οργανισμό ; ( σελ. 23 – « …, ενώ η εγκατάστασή του ονομάζεται λοίμωξη. » ) 32) Τι είναι τα λοιμώδη νοσήματα ; ( σελ. 23 - « Οι ασθένειες που προκαλούνται από … - … ονομάζονται λοιμώδη νοσήματα. » ) 33) Ποια είναι τα κριτήρια του Κοχ ; ( σελ. 23 - « Μια ασθένεια, για να θεωρηθεί … - … και να απομονωθεί εκ νέου από αυτά. » ) 34) Ποιες ουσίες ονομάζονται τοξίνες ; ( σελ. 23 - « Πολλά βακτήρια απειλούν την υγεία μας … - … αυτές ονομάζονται τοξίνες. » ) 35) Τι είναι οι ενδοτοξίνες ; ( σελ. 23 - « Οι ενδοτοξίνες βρίσκονται στο κυτταρικό … - … πτώση της πίεσης του αίματος. » ) 36) Τι είναι οι εξωτοξίνες ; ( σελ. 23 - « Οι ενδοτοξίνες εκκρίνονται από τα … - … φύση τους, συγκεκριμένα όργανα. » ) 37) Πως μεταδίδονται οι παθογόνοι μικροοργανισμοί ; ( σελ. 23 - « Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί … - … χρησιμοποιηθεί από μολυσμένο άτομο. » ) 38) Πως εισέρχονται στον οργανισμό οι παθογόνοι μικροοργανισμοί ;
( σελ. 23 - « Συνήθως εισέρχονται στον οργανισμό … - … το στόμα, το στομάχι, ο κόλπος. » ) 39) Ποιες είναι οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την αποφυγή των διαφόρων ασθενειών ; ( σελ. 24 - 25 - « Η υιοθέτηση και η τήρηση των … - … σε παθογόνους μικροοργανισμούς. » ) 40) Τι είναι η παστερίωση του γάλακτος ; ( σελ. 25 - « Με την παστερίωση το γάλα … - … ενώ συγχρόνως διατηρείται η γεύση του. » ) 41) Γιατί χλωριώνουμε το νερό ; ( σελ. 25 - « Το νερό θα πρέπει να χλωριώνεται … - … ανάπτυξης παθογόνων μικροοργανισμών. » ) 42) Τι είναι τα αντιβιοτικά ; ( σελ. 25 - « Τα αντιβιοτικά είναι χημικές … - … παράγονται από βακτήρια, μύκητες και φυτά. ») 43) Ποια είναι η δράση των αντιβιοτικών ; ( σελ. 25 - « Τα αντιβιοτικά δρουν αναστέλλοντας ή … - … αντίδραση του μικροοργανισμού. » ) 44) Με ποιους μηχανισμούς δρουν τα αντιβιοτικά ; ( σελ. 25 - « Όλα τα γνωστά αντιβιοτικά δρουν … - … λειτουργία της πλασματικής μεμβράνης. » ) 45) Ποια είναι η επίδραση των αντιβιοτικών στα κύτταρα του ανθρώπου ; ( σελ. 26 - « Τα αντιβιοτικά δρουν επιλεκτικά, με την … - … και όχι τα κύτταρα του ανθρώπου. » ) 46) Τα αντιβιοτικά δρουν αποτελεσματικά εναντίον των ιών ; ( σελ. 26 - « Επειδή τα αντιβιοτικά, γενικά, δρουν … - … υποχρεωτικά κυτταρικά παράσιτα. » ) 47) Ποιες είναι οι επιπτώσεις των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων ; ( σελ. 26 - « Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα … - … νοσηρότητα, ακόμα και θνησιμότητα. » ) 48) Πως μεταδίδονται τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ; ( σελ. 26 - « Εκτός από την σεξουαλική επαφή … - … από τη μολυσμένη μητέρα στο έμβρυο. » ) 49) Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ; ( σελ. 26 - « Τα πιο συνηθισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα … - … : η λοίμωξη από κάντιτα. » )
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ – ΣΕΛ. 29
1)
Παράγραφος 1.3 : Μηχανισμοί άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού Βασικές αρχές ανοσίας 1) Τι είναι το ζυγωτό κύτταρο ; ( σελ. 31 – « Η ανθρώπινη ζωή ξεκινά με … - ... σχηματισμό των ιστών και των οργάνων. » ) 2) Σε ποιες κατηγορίες ξεχωρίζουμε τους μηχανισμούς άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού ; ( σελ. 31 – « Η άμυνα του οργανισμού εναντίον … - … δράση ( ειδικοί αμυντικοί μηχανισμοί ). » ) 3) Ποιος είναι ο σημαντικότερος παράγοντας άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού ; ( σελ. 31 - « Το αίμα, τόσο με τα έμμορφα … - … που αποτελεί το κέντρο της αιμοποίησης. » )
Παράγραφος 1.3.1 : Μηχανισμοί μη ειδικής άμυνας 4) Ποιο είναι το βασικό χαρακτηριστικό της μη ειδικής άμυνας ; ( σελ. 31 - « Βασικό χαρακτηριστικό της … - … οποιουδήποτε παθογόνου μικροοργανισμού. » ) 5) Πως λειτουργεί η μη ειδική άμυνα ; ( σελ. 31 - « Περιλαμβάνει μηχανισμούς που … - … αν καταφέρουν να εισέλθουν σε αυτόν. » ) α. Μηχανισμοί που παρεμποδίζουν την είσοδο των μικροοργανισμών στον οργανισμό μας 6) Πως εισέρχονται τα μικρόβια στον ανθρώπινο οργανισμό ; ( σελ. 31 - « Η είσοδος των μικροβίων στο ανθρώπινο … - … ή του αναπνευστικού συστήματος. » ) 7) Πως εμποδίζει το δέρμα την είσοδο των μικροβίων στον οργανισμό ; ( σελ. 31 - « ΤΟ δέρμα εμποδίζει αποτελεσματικά … - … και τους ιδρωτοποιούς αδένες του. » ) 8) Να αναφέρετε τις ουσίες που χρησιμοποιεί ο οργανισμός εναντίον των μικροβίων ; ( σελ. 31 – 32 « Η κεράτινη στοιβάδα, που … - … εμποδίζουν την εγκατάστασή τους σε αυτήν.. » ) 9) Τι είναι οι βλεννογόνοι και πως δρουν εναντίον των μικροβίων ; ( σελ. 32 - « Οι βλεννογόνοι του σώματος, οι … - … επιτρέπουν την είσοδό τους στον οργανισμό. » ) 10) Τι είναι το βλεφαριδοφόρο επιθήλιο και πως λειτουργεί ; ( σελ. 32 - « Ο βλεννογόνος της αναπνευστικής οδού … - … από την αναπνευστική οδό. » ) 11) Πως δρα ο βλεννογόνος του στομάχου ; ( σελ. 32 - « Στο βλεννογόνο του στομάχου … - … που εισέρχονται με την τροφή στον στόμαχο. » ) 12) Τι γνωρίζετε για την λυσοζύμη ; ( σελ. 32 - « Η λυσοζύμη, η οποία, όπως αναφέρθηκε, …- … στοματικής κοιλότητας αντίστοιχα. » ) β. Μηχανισμοί που αντιμετωπίζουν τους μικροοργανισμούς μετά την είσοδο τους στον ανθρώπινο οργανισμό 13) Ποιοι είναι οι μηχανισμοί που έχει ο οργανισμός για τα μικρόβια που εισέρχονται σε αυτόν ; ( σελ. 32 - « στους οποίους ανήκει η φαγοκυττάρωση … - … ορισμένων αντιμικροβιακών ουσιών. » ) 14) Τι γνωρίζετε για την φαγοκυττάρωση ; ( σελ. 32 - 33 - « ι) Φαγοκυττάρωση : Τα φαγοκύτταρα … - … αντιμετωπίζονται και οι ιοί. » ) 15) Τι γνωρίζετε για την φλεγμονώδη αντίδραση ; ( σελ. 33 - « ιι) Φλεγμονώδης αντίδραση : φλεγμονώδης … - … αύξηση της θερμοκρασίας. » )
16) Γιατί νοιώθουμε πόνο όταν τραυματιζόμαστε ; ( σελ. 32 - « Ο πόνος οφείλεται στον τραυματισμό των … - … από τους μικροοργανισμούς. » ) 17) Τι είναι το ινώδες ; ( σελ. 32 - « Παράλληλα, τα αιμοφόρα αγγεία … - … είσοδο άλλων μικροοργανισμών. » ) 18) Πως λειτουργεί το πλάσμα σε περίπτωση τραυματισμού ; ( σελ. 32 - « Λόγω της διαστολής των αγγείων το … - … τη διαδικασία της φαγοκυττάρωσης. » ) 19) Τι είναι το πύον ; ( σελ. 33 - « Στο « πεδίο της μάχης » που … - … παχύρρευστο κιτρινωπό υγρό, το πύον. » ) 20)Τι είναι ο πυρετός και πως επιδρά στα βακτήρια και τους ιούς ; ( σελ. 33 – 34 - « Ωστόσο, σε περίπτωση … - … αναστολή του πολλαπλασιασμού των ιών. » ) 21) Τι είναι οι ιντερφερόνες ; ( σελ. 34 - « Στην περίπτωση των ιών δρα … - … ειδικών πρωτεϊνών, των ιντερφερονών. » ) 22) Περιγράψτε τα στάδια με τα οποία δρουν οι ιντερφερόνες. ( σελ. 34 - « Σε ένα πρώτο στάδιο οι … - … παρεμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό των ιών. » ) 23) Τι είναι το συμπλήρωμα ; ( σελ. 34 - « Πρόκειται για ομάδα είκοσι πρωτεϊνών στον ορό του αίματος με αντιμικροβιακή δράση.») 24) Τι γνωρίζετε για την προπερδίνη ; ( σελ. 34 - « Είναι μια ομάδα τριών πρωτεϊνών στον … - … για την καταστροφή των μικροβίων. » ) Παράγραφος 1.3.2 :
Μηχανισμοί ειδικής άμυνας – Ανοσία
1) Ποια ικανότητα του οργανισμού λέγεται ανοσία ; ( σελ. 34 - « Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει … - … του οργανισμού ονομάζεται ανοσία. » ) 2) Τι ονομάζουμε αντιγόνο ; ( σελ. 34 - « Η ξένη ουσία που προκαλεί την ανοσοβιολογική απόκριση ονομάζεται αντιγόνο. » ) 3) Ποιοι οργανισμοί δρουν σαν αντιγόνα ; ( σελ. 34 - « Ως αντιγόνο μπορεί να δράσει … - … ουσίες που παράγονται από αυτόν. » ) 4) Ποιές ουσίες μπορούν να δράσουν σαν αντιγόνα ; ( σελ. 34 - « Επίσης ως αντιγόνα μπορούν … - … ή ορός από άλλα άτομα ή ζώα κ.ά.. » ) 5) Χαρακτηριστικά των μηχανισμών ειδικής άμυνας. ( - ονομαστικά ) ( σελ. 34 - « Οι μηχανισμοί ειδικής άμυνας διαθέτουν … - … α) εξειδίκευση, β) μνήμη. » ) 6) Τι ονομάζουμε εξειδίκευση ενός μηχανισμού ειδικής άμυνας ; ( σελ. 34 - « α. η εξειδίκευση, που σημαίνει … - … που προκάλεσε την παραγωγή τους. » ) 7) Τι ονομάζουμε μνήμη ενός μηχανισμού ειδικής άμυνας ; ( σελ. 34 - « β. η μνήμη, που είναι η ικανότητα … - … σε αυτά να αντιδρά γρηγορότερα. » ) 8) Από τι αποτελείται το ανοσοβιολογικό σύστημα ; ( - ονομαστικά ) ( σελ. 34 - « Το ανοσοβιολογικό σύστημα αποτελείται … - … δευτερογενή λεμφικά όργανα. » ) 9) Ποια είναι τα πρωτογενή λεμφικά όργανα ; ( σελ. 34 - « … από τα πρωτογενή λεμφικά … - … μυελός των οστών και ο θύμος αδένας. » )
10) Ποια είναι τα δευτερογενή λεμφικά όργανα ; ( σελ. 34 - « … από τα δευτερογενή λεμφικά … - … μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα. » ) 11) Τι γνωρίζετε για τα λεμφοκύτταρα ; ( σελ. 34 – « Τα κύτταρα που απαρτίζουν … - … Τ-λεμφοκύτταρα και τα Β-λεμφοκύτταρα. » ) 12) Σε ποιες κατηγορίες χωρίζουμε τα Τ-λεμφοκύτταρα ; ( - ονομαστικά ) ( σελ. 35 - « Διακρίνονται σε :Βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα..-..Κατασταλτικά Τ-λεμφοκύτταρα. » ) 13) Τι γνωρίζετε για τα Βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα ; ( σελ. 35 – « Βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα, τα οποία … - … μέσω ουσιών που εκκρίνουν. » ) 14) Τι γνωρίζετε για τα Κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα ; ( σελ. 35 – « Κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα, τα οποία … - … που προσβληθεί από τον ιό. » ) 15) Τι γνωρίζετε για τα Τ-λεμφοκύτταρα μνήμης ; ( σελ. 35 – « Τ-λεμφοκύτταρα μνήμης, τα οποία … - … έκθεση του οργανισμού σε αυτό. » ) 16) Τι γνωρίζετε για τα Κατασταλτικά Τ-λεμφοκύτταρα ; ( σελ. 34 – « Κατασταλτικά Τ-λεμφοκύτταρα, τα οποία … - … αντιμετώπιση του αντιγόνου. » ) 17) Τι γνωρίζετε για τα Β -λεμφοκύτταρα ; ( σελ. 34 – « Τα Β -λεμφοκύτταρα διαφοροποιούνται … - … ωριμάζουν στο μυελό των οστών. » ) 18) Τι είναι οι ανοσοσφαιρίνες ; ( σελ. 35 – « Τα Β-λεμφοκύτταρα διαφοροποιούνται … - … ανοσοσφαιρίνες ή αντισώματα. » ) 19) Πως γίνεται η αναγνώριση του αντιγόνου ; ( σελ. 35 – « Κάθε Β-λεμφοκύτταρο διαθέτει … - … οργανισμό και συνδέονται με αυτό. » ) 20) Σε ποιες κατηγορίες χωρίζουμε τα Β-λεμφοκύτταρα ; ( - ονομαστικά ) ( σελ. 35 - « Εξαιτίας της σύνδεσης ...-... • Τα πλασμοκύτταρα • Τα Β-λεμφοκύτταρα μνήμης. » ) 21) Τι γνωρίζετε για τα πλασματοκύτταρα ; ( σελ. 35 – «Τα πλασμοκύτταρα, που παράγουν και … - … από τον οποίο προήλθαν. » ) 22) Τι γνωρίζετε για τα Β-λεμφοκύτταρα μνήμης ; ( σελ. 35 – « Τα Β-λεμφοκύτταρα μνήμης που … - … οργανισμού στο ίδιο αντιγόνο. » )
23) Τι γνωρίζετε για τα αντισώματα ; ( σελ. 36 – « … έτσι και κάθε αντίσωμα … - … που προκάλεσε την παραγωγή του. » )
24) Από τι αποτελείται το μόριο ενός αντισώματος ; ( σελ. 36 – « Το μόριο του αντισώματος… - … μοιάζει με σφεντόνα ή με το γράμμα Υ. » ) 25) Ποια περιοχή του μορίου ενός αντισώματος λέγεται μεταβλητή περιοχή ; ( σελ. 36 – « Η περιοχή του μορίου του … - … συνδέεται με ένα συγκεκριμένο αντιγόνο. » ) 26) Ποια περιοχή του μορίου ενός αντισώματος λέγεται σταθερή περιοχή ; ( σελ. 36 – « Αντίθετα, το υπόλοιπο τμήμα … - … τη σταθερή περιοχή του αντισώματος. » ) 27) Ποια είναι τα αποτελέσματα της σύνδεσης αντιγόνου – αντισώματος ; ( σελ. 36 – « Η σύνδεση αντιγόνου – αντισώματος … - … ολοκληρωτική καταστροφή. » ) 28) Τι είναι η ανοσοβιολογική απόκριση ; ( σελ. 37– « Η αντίδραση του ανοσοβιολογικού … - … την ανοσοβιολογική απόκριση. » ) 29) Πόσα είδη ανοσοβιολογικής απόκρισης υπάρχουν ; ( σελ. 37– « … η οποία διακρίνεται σε πρωτογενή και δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση. » ) 30) Τι λέμε πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση ; ( σελ. 37 – « Η πρωτογενής ανοσοβιολογική … - … οργανισμού με ένα αντιγόνο. » ) 31) Ποια στάδια περιλαμβάνει η πρωτογενής ανοσοβιολογική απόκριση ; ( - ονομαστικά ) Στάδιο 1ο :Ενεργοποίηση των βοηθητικών Τ-λεμφοκυττάρωνα. Στάδιο 2ο :α) Ενεργοποίηση των Β-λεμφοκυττάρων (χυμική ανοσία). β) Ενεργοποίηση κυτταροτοξικών Τ-λεμφοκυττάρων (κυτταρική ανοσία) ο Στάδιο 3 : Τερματισμός της ανοσοβιολογικής απόκρισης. 32) Τι είναι τα αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα ; ( σελ. 37 – «Αρχικά, με την εμφάνιση του … - … έτσι ως αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα. » ) 33) Τι είναι το αντιγόνο ιστοσυμβατότητας ; ( σελ. 37 – « Το τμήμα του μικροβίου που … - … ονομάζεται αντιγόνο ιστοσυμβατότητας. » ) 34) Τι γνωρίζετε για την ενεργοποίηση των Β-λεμφοκυττάρων ; ( σελ. 37 – « Σε αυτό το στάδιο τα βοηθητικά … - … που ενεργοποιούν τα Β-λεμφοκύτταρα. » ) 35) Τι γνωρίζετε για την δράση των Β-λεμφοκυττάρων ; ( χυμική ανοσία ) ( σελ. 38 – « … προκειμένου αυτά να … - … πλασματοκύτταρα και Β – λεμφοκύτταρα μνήμης. » ) 36)Πως δρουν τα πλασματοκύτταρα ; ( σελ. 38 – « Τα πλασματοκύτταρα στη συνέχεια … - … για το συγκεκριμένο αντιγόνο. » ) 37)Πως δρουν τα Β – λεμφοκύτταρα μνήμης ; ( σελ. 38 – « Τα Β – λεμφοκύτταρα μνήμης θα … - … εκτεθεί και πάλι στο ίδιο αντιγόνο. » ) 38) Τι ονομάζουμε χυμική ανοσία ; ( σελ. 38 – « Η παραπάνω διαδικασία ονομάζεται … - … αντιγόνο και το εξουδετερώνουν. » ) 39) Πως γίνεται η ενεργοποίηση των κυτταροτοξικών Τ-λεμφοκυττάρων ; ( σελ. 38 – « Παράλληλα με την ενεργοποίηση … - … των κυτταροτοξικών Τ-λεμφοκυττάρων, » ) 40) Τι γνωρίζετε για την δράση των κυτταροτοξικών Τ-λεμφοκυττάρων ; ( κυτταρική ανοσία ) ( σελ. 38 – 39 - « … τα οποία θα καταστρέψουν … - … αποτελεί την κυτταρική ανοσία. » ) 41) Διαδικασία τερματισμού της πρωτογενούς ανοσοβιολογικής απόκρισης. ( σελ. 39 – « Τελικά, τόσο με τη βοήθεια μιας … - … σταματά την κατάλληλη στιγμή. » )
42) Τι λέμε δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση ; ( σελ. 39 – « Η δευτερογενής ανοσοβιολογική … - … τα συμπτώματα της ασθένειας. » ) 43) Τι ονομάζουμε ανοσία ; ( σελ. 39 – « Η ανοσία, η ικανότητα δηλαδή … - … εξουδετέρωση οποιουδήποτε αντιγόνου. » ) 44) Πόσα είδη ανοσίας υπάρχουν ; ( σελ. 39 – « … διακρίνεται σε ενεργητική και παθητική ανοσία. » ) 45) Τι ονομάζουμε ενεργητική ανοσία ; ( σελ. 39 – « Η διάκριση αυτή γίνεται με … - … τον ίδιο τον οργανισμό ( ενεργητική ανοσία ). » ) 46) Τι ονομάζουμε παθητική ανοσία ; ( σελ. 39 – « ή αν παρέχονται στον οργανισμό … - … άλλο οργανισμό ( παθητική ανοσία ). » ) 47) Τι είναι ο φυσικός τρόπος στην ενεργητική ανοσία ; ( σελ. 39 – « … ο οργανισμός μπορεί να … - … στο περιβάλλον ( φυσικός τρόπος ). » ) 48) Τι είναι ο τεχνητός τρόπος στην ενεργητική ανοσία ; ( σελ. 39 – « … ο οργανισμός μπορεί να … - … ή τμήματά τους ( τεχνητός τρόπος ). » ) 49) Τι είναι και πως λειτουργεί το εμβόλιο ; ( σελ. 39 – « … μια ποσότητα εμβολίου … - … παραγάγει αντισώματα και κύτταρα μνήμης. » ) 50) Τι είναι η παθητική ανοσία ;. ( σελ. 40 – « Στην παθητική ανοσία χορηγούνται … - … παραχθεί σε άλλο οργανισμό. » ) 51) Παράδειγμα επίτευξης παθητικής ανοσίας μέσω της μητέρας. ( σελ. 40 – « Παθητική ανοσία μπορεί να … - … νεογνό διαμέσου του μητρικού γάλακτος. » ) 52) Παράδειγμα επίτευξης παθητικής ανοσίας μέσω ορού. ( σελ. 40 – « Σε ένα ενήλικο άτομο παθητική … - … παραχθεί σε κάποιο άλλο άτομο ή ζώο.» )
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ – ΣΕΛ. 44
Παράγραφος 1.3.4 : Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας 1) Τι ονομάζουμε ανοσολογική ανεπάρκεια ; ( σελ. 47 - « Η εξασθένηση της λειτουργίας … - … ονομάζεται ανοσολογική ανεπάρκεια. » ) 2) Που οφείλεται το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας ; ( σελ. 47 - « … ανιχνεύτηκε για πρώτη φορά … - … HIV ( Human Immunodeficiency Virus ). » ) 3) Δομή του ιού του AIDS. ( σελ. 47 - « Ο HIV ανήκει στους ρετροϊούς, είναι … - … λιποπρωτεϊνικής φύσης έλυτρο. » ) 4) Τι είναι η αντίστροφη μεταγραφάση ; ( σελ. 47 - « … και το ένζυμο αντίστροφη … - … σύνθεση DNA με μήτρα το RNA του ιού. » ) 5) Δράση του ιού του AIDS. ( σελ. 47 - « Ο ιός προσβάλλει κυρίως τα βοηθητικά … - … υπάρχουν στην επιφάνειά τους. » ) 6) Σε ποια μέρη του ανθρώπινου σώματος ανιχνεύεται ο ιός του AIDS ; ( σελ. 47 - « Στον οργανισμό του ανθρώπου ο … - … γάλα, στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό κ.α. . » ) 7) Πως μεταδίδεται ο ιός του AIDS ; ( σελ. 47 - « Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί με … - … τη μητέρα – φορέα προς το νεογνό. » ) 8) Ποιες προφυλάξεις πρέπει να παίρνονται κατά της μετάδοσης του AIDS ; ( σελ. 48 - « Αυτές είναι : • Ο έλεγχος … - … προφυλακτικού κατά τη σεξουαλική επαφή. » ) 9) Πως γίνεται η διάγνωση του ιού του AIDS ; ( σελ. 48 - « Η διάγνωση της νόσου γίνεται είτε … - … εισβολή του ιού στον οργανισμό. » ) 10) Είσοδος του ιού του AIDS στον οργανισμό και προσβολή των κυττάρων. ( σελ. 48 - « Με την είσοδό του στον οργανισμό … - … τους μηχανισμούς του κυττάρου. » ) 11) Σύνθεση του DNA του ιού του AIDS στον οργανισμό. ( σελ. 48 - « Αρχικά από το RNA του ιού … - … το άτομο θεωρείται φορέας του ιού. » ) 12) Λοίμωξη του ιού του AIDS στον οργανισμό. ( σελ. 48 - « Υπάρχει όμως η πιθανότητα … - … από 6 εβδομάδες έως και 6 μήνες. » ) 13) Συμπτώματα της ασθένειας του AIDS. ( σελ. 49 - « Μετά από αρκετά χρόνια … - … λειτουργία του ανοσοβιολογικού συστήματος. » ) 14) Πως αντιμετωπίζουμε σήμερα την ασθένεια του AIDS ; ( σελ. 49 - « Υπάρχουν φάρμακα, όπως το ΑΖΤ … - … σε εξειδικευμένα ιατρικά κέντρα. » )
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ – ΣΕΛ. 52
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Παράγραφος : Εισαγωγή. 1) Ποια επιστήμη ονομάζεται οικολογία ; ( σελ. 69 – « Οικολογία είναι η επιστήμη που ... - ... ή σε διαφορετικό είδος από αυτούς. » )
Παράγραφος 2.1 : Η έννοια του οικοσυστήματος 2) Τι είναι το οικοσύστημα και από τι αποτελείται ; ( σελ. 69 – « Η έννοια του οικοσυστήματος αποτελεί ... - … που αναπτύσσονται μεταξύ τους. » ) 3) Πως διακρίνουμε τους οργανισμούς που ζουν σε ένα οικοσύστημα ; ( σελ. 70 – « Οι οργανισμοί που ζουν σε ένα ... - ... καταναλωτές και αποικοδομητές. » ) 4) Ποιους οργανισμούς ονομάζουμε παραγωγούς ; ( σελ. 70 – « Οι παραγωγοί είναι οι οργανισμοί ... - ... ( διοξείδιο του άνθρακα και νερό ). » ) 5) Ποιους οργανισμούς ονομάζουμε αυτότροφους ; ( παραδείγματα ) ( σελ. 70 – « Στους παραγωγούς, που χαρακτηρίζονται ... - ... τα φύκη και τα κυανοβακτήρια.» ) 6) Ποιους οργανισμούς ονομάζουμε ετερότροφους ; ( παραδείγματα ) ( σελ. 70 – « Όλοι οι άλλοι οργανισμοί των ... - ... κάλυψη των ενεργειακών αναγκών τους. » ) 7) Πως διακρίνουμε τους ετερότροφους οργανισμούς ; ( σελ. 70 – « Οι ετερότροφοι οργανισμοί διακρίνονται σε καταναλωτές και αποικοδομητές. » ) 8) Ποιους οργανισμούς ονομάζουμε καταναλωτές ; ( παραδείγματα ) ( σελ. 70 – « Στους καταναλωτές, τους οργανισμούς ... - ... πολυκύτταροι ζωικοί οργανισμοί. » ) 9) Σε πόσες κατηγορίες διακρίνουμε τους καταναλωτές ; ( ονομαστικά ) ( σελ. 70 – « … διακρίνονται σε : • καταναλωτές 1ης…-…καταναλωτές 3ης ή μεγαλύτερης τάξης. » ) 10) Ποιους οργανισμούς ονομάζουμε καταναλωτές 1ης τάξης ; ( παραδείγματα ) ( σελ. 70 – « • καταναλωτές 1ης τάξης, που είναι τα φυτοφάγα ζώα. » ) 11) Ποιους οργανισμούς ονομάζουμε καταναλωτές 2ης τάξης ; ( παραδείγματα ) ( σελ. 70 – « • καταναλωτές 2ης τάξης, που είναι … - … τα οποία τρέφονται με φυτοφάγα. » ) 12) Ποιους οργανισμούς ονομάζουμε καταναλωτές 3ης τάξης ; ( παραδείγματα ) ( σελ. 70 – « • καταναλωτές 3ης τάξης ή μεγαλύτερης … - … τρέφονται με άλλα σαρκοφάγα. » ) 13) Ποιους οργανισμούς ονομάζουμε αποικοδομητές ; ( παραδείγματα ) ( σελ. 71 – « Στους αποικοδομητές ανήκουν ορισμένα ... - ... από τους φυτικούς οργανισμούς .» ) 14) Τι ονομάζουμε πληθυσμό ; ( σελ. 71 – « Οι οργανισμοί ενός οικοσυστήματος ... - … είδος αποτελούν ένα πληθυσμό. » ) 15) Τι ονομάζουμε βιοκοινότητα ; ( σελ. 71 – « Το σύνολο των διαφορετικών ... - … μεταξύ τους αποτελούν τη βιοκοινότητα. » ) 16) Τι ονομάζουμε βιότοπο ; ( σελ. 71 – « … ενώ βιότοπος είναι η περιοχή στην ... - … πληθυσμός ή μια βιοκοινότητα. » )
17) Ποια οικοσυστήματα ονομάζουμε αυτότροφα ; ( σελ. 71 – « Τα οικοσυστήματα που υπάρχουν ... - ... αυτά χαρακτηρίζονται ως αυτότροφα. » ) 18) Ποια οικοσυστήματα ονομάζουμε ετερότροφα ; ( σελ. 71 – « … και διακρίνονται από τα ... - ... ενέργειας γίνεται με τη μορφή χημικών ενώσεων. » ) 19) Τι ονομάζουμε ροή ενέργειας ; ( σελ. 72 – « Η διανομή ενέργειας γίνεται μέσω ... - … οικοσυστήματος (ροή ενέργειας ). » )
Παράγραφος 2.1.1 : Χαρακτηριστικά οικοσυστημάτων 20) Τι γνωρίζετε για το μέγεθος και τα όρια ενός οικοσυστήματος; ( σελ. 72 – « Επειδή το οικοσύστημα είναι ένα ... - … από τον ερευνητή που το μελετά. » ) 21) Τι ονομάζουμε ισορροπία σε ένα οικοσύστημα ; ( σελ. 72 – « Τα οικοσυστήματα χαρακτηρίζονται ... - … αντιπροσωπεύει μια στατική κατάσταση. » ) 22) Τι ονομάζουμε ποικιλότητα σε ένα οικοσύστημα ; ( σελ. 72-73 – « Ο όρος «ποικιλότητα» αναφέρεται στα ... - … υπάρχουν σε ένα οικοσύστημα. » ) 23) Τι σχέση έχει η ποικιλότητα με τη σταθερότητα ενός οικοσυστήματος ; ( σελ. 73 – « Πράγματι, όσο μεγαλύτερη ποικιλότητα ... - … , τόσο πιο ισορροπημένο είναι. » ) 24) Παράδειγμα της σχέσης που έχει η ποικιλότητα με τη σταθερότητα ενός οικοσυστήματος. ( σελ. 73 – « Αν, για παράδειγμα, σε ένα ... - … άμεσα τα είδη που τρέφονται από αυτό. » )
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ – ΣΕΛ. 74
Παράγραφος 2.2: Ροή ενέργειας 1) Τι ονομάζουμε ποιοτικές και τι ποσοτικές σχέσεις ; ( σελ. 75 – « Οι τροφικές σχέσεις μεταξύ των ... - ... και ποσοτικές ( τι ποσότητα τρώει). » ) 2) Τι είναι οι τροφικές αλυσίδες ; ( σελ. 75 – « Η απεικόνιση των ποιοτικών τροφικών ... - … και τα τροφικά πλέγματα. » )
3) Τι είναι οι τροφικές πυραμίδες ; ( σελ. 75 – « … ενώ η απεικόνιση των ποσοτικών ... - ... γίνεται με τις τροφικές πυραμίδες. » )
Παράγραφος 2.2.1: Τροφικές αλυσίδες και τροφικά πλέγματα 4) Τι είναι το τροφικό πλέγμα ; ( σελ. 76 – « Το δίκτυο αυτό, που ... - ... οικοσυστήματος, ονομάζεται τροφικό πλέγμα. » )
Παράγραφος 2.2.2: Τροφικές πυραμίδες και τροφικά επίπεδα 5) Από τι αποτελείται μια τροφική πυραμίδα ; ( σελ. 76 – « Μια τροφική πυραμίδα αποτελείται ... - ... « ίδιο αριθμό βημάτων » από τον ήλιο. » ) 6) Πότε χαρακτηρίζουμε μια πυραμίδα ι) ενέργειας, ιι) βιομάζας και ιιι) πληθυσμού ; ( σελ. 76 – «Μια τροφική πυραμίδα, ανάλογα με το ... - ... βιομάζας ή πληθυσμού αντίστοιχα. » ) 7) Ποιο είναι το ποσοστό της ενέργειας που περνά σε κάθε τροφικό επίπεδο ; ( σελ. 77 – « Έχει υπολογιστεί ότι μόνο το 10% ... - ... καθώς το 90% της ενέργειας χάνεται. » )
8) Γιατί χάνεται το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας, ανάμεσα στα τροφικά επίπεδα ; ( σελ. 77 – « Αυτό οφείλεται στο ότι : • Ένα μέρος της … - … τα οποία αποικοδομούνται. » ) 9) Γιατί χάνεται το μεγαλύτερο μέρος της βιομάζας ανάμεσα στα τροφικά επίπεδα ; ( σελ. 77 – « Σε γενικές γραμμές, η ίδια πτωτική … - … συνεπώς μειώνεται η βιομάζα του. » )
10) Πότε λέμε ότι έχουμε μια ανεστραμμένη τροφική πυραμίδα ; ( σελ. 77 – « Όταν σε ένα οικοσύστημα υπάρχουν … - … από τον πληθυσμό των κατώτερων. » )
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ – ΣΕΛ. 81
Παράγραφος 2.3 : Βιογεωχημικοί κύκλοι 1) Περιγράψτε την τροφοδοσία των οικοσυστημάτων με ενέργεια. ( σελ. 84 – « Τα οικοσυστήματα τροφοδοτούνται συνεχώς ... - ... και τους αποικοδομητές. » ) 2) Περιγράψτε την τροφοδοσία των οικοσυστημάτων με ύλη. ( σελ. 84 – « Αντίθετα όμως με την ενέργεια, ... - ... ώστε να γίνονται εκ νέου διαθέσιμα. » ) 3) Τι ονομάζουμε βιογεωχημικούς κύκλους ; ( σελ. 84 – « Οι επαναλαμβανόμενες κυκλικές ... - ... γεωλογικών και χημικών διαδικασιών. » )
Παράγραφος 2.3.1: Ο κύκλος του άνθρακα 4) Γιατί ο άνθρακας είναι σημαντικός στην ροή της ενέργειας σε ένα οικοσύστημα ; ( σελ. 84 – « Ο άνθρακας είναι το χημικό ... - ... άλλο είναι δεσμευμένη στις οργανικές ενώσεις. » ) 5) Πως εισέρχεται ο άνθρακας σε ένα οικοσύστημα ; ( σελ. 84 – « Ο άνθρακας εισέρχεται στα ... - ... διαδικασία της φωτοσύνθεσης, σε γλυκόζη. » )
6) Πως διασπάται η γλυκόζη στους παραγωγούς ; ( σελ. 84 – «Ένα μέρος της γλυκόζης, αλλά και άλλων … - … από και προς την ατμόσφαιρα. » ) 7) Τι συμβαίνει με την οξείδωση της οργανικής ύλης ; ( σελ. 85 – « Και στην περίπτωση των καταναλωτών … - … που επιστρέφει στην ατμόσφαιρα. » ) 8) Ανταλλαγή διοξειδίου του άνθρακα μεταξύ της ατμόσφαιρας και των βιοτικών παραγόντων. ( σελ. 85 – « Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι στη βάση … - … του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. » ) 9) Πως αυξάνεται σήμερα η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ; ( σελ. 85 – « Στη συνέχεια όμως οι αυξανόμενες ενεργειακές … - … άνθρακα στην ατμόσφαιρα. » ) 10) Για ποιόν λόγο δεν μειώνεται το διοξείδιο του άνθρακα από την φωτοσύνθεση ; ( σελ. 85 – « Η καταστροφή ωστόσο των δασών, είτε λόγω … - … οργανισμών του πλανήτη. » )
Παράγραφος 2.3.2 : Ο κύκλος του αζώτου 11) Γιατί το άζωτο είναι σημαντικό για τη ζωή ; ( σελ. 86 – « Το άζωτο αποτελεί ένα σημαντικό χημικό… - … βρίσκεται σ' αυτή (μοριακό άζωτο). » ) 12) Τι είναι η αζωτοδέσμευση ; ( σελ. 86 – « Για το λόγο αυτό η εισαγωγή του … - … αξιοποιήσιμες από τους παραγωγούς. » ) 13) Τι είναι η ατμοσφαιρική αζωτοδέσμευση ; ( σελ. 86 – « Κατά την ατμοσφαιρική αζωτοδέσμευση … - … της συνολικής αζωτοδέσμευσης. » ) 14) Τι είναι η βιολογική αζωτοδέσμευση ; ( σελ. 86 – « Η βιολογική αζωτοδέσμευση … - … το 90% της συνολικής αζωτοδέσμευσης. » ) 15) Που συναντάμε το άζωτο που απορροφήθηκε από τα φυτά ; ( σελ. 86 – « Τα φυτά χρησιμοποιούν τα … - … χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πρωτεϊνών. » ) 16) Πως παράγεται η αμμωνία στον κύκλο του αζώτου ; ( σελ. 86 – « Όμως τόσο τα φυτά όσο και … - … που καταλήγει στην παραγωγή αμμωνίας. » ) 17) Πως μετατρέπεται η αμμωνία σε νιτρικά ιόντα ; ( σελ. 86 – « Η αμμωνία που συγκεντρώνεται στο … - … στο εσωτερικό του οικοσυστήματος. » ) 18) Πως μετατρέπονται τα νιτρικά ιόντα σε άζωτο της ατμόσφαιρας ; ( σελ. 86 – « Την εργασία αυτή αναλαμβάνουν τα … - … το οποίο επιστρέφει στην ατμόσφαιρα. » )
19) Πως παρεμβαίνει ο άνθρωπος στον κύκλο του αζώτου ; ( σελ. 87 – « Ο άνθρωπος επηρεάζει τον κύκλο του … - … να αυξήσει την παραγωγικότητά τους. » ) 20) Ποιο ποσοστό του αζώτου απορροφούν τα φυτά, από τα λιπάσματα ; ( σελ. 88 – « Ωστόσο λιγότερο από το ένα τρίτο της εκάστοτε … - … τα καλλιεργούμενα φυτά. » ) 21) Πως εμπλουτίζουμε το έδαφος με άζωτο ; ( σελ. 88 – « Οι δύο πιο οικολογικοί τρόποι … - … είναι η αγρανάπαυση και η αμειψισπορά. » ) 22) Τι είναι η αμειψισπορά ; ( σελ. 88 – « Αμειψισπορά είναι η εναλλαγή στην … - … με άζωτο και να μην εξασθενεί. » )
Παράγραφος 2.3.3 : Ο κύκλος του νερού 23) Ιδιότητες του νερού. ( σελ. 88 – « Το νερό καλύπτει το μεγαλύτερο … - … φωτοσύνθεση των φυτικών οργανισμών. » ) 24) Πως κυκλοφορεί το νερό στα οικοσυστήματα ; ( σελ. 88 – « Η κυκλοφορία του νερού στηρίζεται κυρίως … - … φυτών και τις κατακρημνίσεις. » ) 25) Τι είναι η επιδερμική εξάτμιση ; ( σελ. 88 – « Η εξάτμιση του νερού από την επιφάνεια … - … ονομάζεται επιδερμική εξάτμιση. » ) 26) Τι είναι η διαπνοή ; ( σελ. 88 – « Φτάνοντας το νερό στα φύλλα απομακρύνεται … - … φυτών και της ατμόσφαιρας. » ) 27) Πόσο σημαντική είναι η διαπνοή για τους βιογεωχημικούς κύκλους ; ( σελ. 88 – « Η διαπνοή, αποτελώντας την κινητήρια δύναμη… - … με πύλη εισόδου τα φυτά. » ) 28) Τι είναι οι κατακρημνίσεις ; ( σελ. 88 - 89 – « Με τις κατακρημνίσεις ( δηλαδή … - … και στα χερσαία οικοσυστήματα. » ) 29) Πως γίνεται η ανταλλαγή νερού στους ωκεανούς ; ( σελ. 89 – « Η ανταλλαγή του νερού μεταξύ … - … εξάτμισης και των κατακρημνίσεων. » ) 30) Πως κυκλοφορεί το νερό στην ξηρά ; ( σελ. 89 – « Το νερό που πέφτει στην ξηρά … - … απορροή από το χερσαίο περιβάλλον. » )
31) Πως βοηθούν τα φυτά την απορρόφηση του νερού στην ξηρά ; ( σελ. 89 – « Τα φυτά παίζουν καθοριστικό ρόλο … - … στην ατμόσφαιρα με την διαπνοή. » )
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ – ΣΕΛ. 91 1)
( Από το υλικό που έχει δημοσιεύσει η « Ελευθεροτυπία», 2004 – 2005 )
Παράγραφος 2.4.3 : Ερημοποίηση 1) Που συναντάμε τα ερημικά οικοσυστήματα ; ( σελ. 101 – « Φυσιολογικά, τα ερημικά οικοσυστήματα ... - ... βροχόπτωση είναι πολύ χαμηλή. » ) 2) Ποια οικοσυστήματα χαρακτηρίζονται ερημικά ; ( σελ. 101 – « Οικοσυστήματα που χαρακτηρίζονται … - … επέτρεπαν πλούσια βλάστηση. » ) 3) Για ποιους λόγους ένα οικοσύστημα μπορεί να ερημοποιηθεί ; ( σελ. 101 – « Οι λόγοι για τους οποίους … - … υπερβόσκηση στα μεσογειακά οικοσυστήματα. » ) 4) Περιγράψτε το μεσογειακό οικοσύστημα. ( σελ. 101 – « Το μεσογειακό κλίμα χαρακτηρίζεται από … - … ξερών φύλλων στο έδαφος. » ) 5) Πως μπορεί να επανακάμψει ένα μεσογειακό οικοσύστημα ; ( σελ. 101 – « Τα μεσογειακά οικοσυστήματα … - … διασκορπίστηκαν λόγω της φωτιάς κ.ά. » ) 6) Αναφέρατε μια από τις πιο σημαντικές συνέπειες της φωτιάς. ( σελ. 102 – « Μια από τις συνέπειες της φωτιάς … - … οικοσυστημάτων και ερημοποίηση. » )
Παράγραφος 2.4.4 : Ρύπανση 7) Τι ονομάζουμε ρύπανση και τι ρύπους ; ( σελ. 103 – « Ρύπανση είναι η επιβάρυνση … - … θερμότητα, ο ήχος και οι ακτινοβολίες. » ) 8) Πότε ένας ρύπος αποτελεί απειλή για το περιβάλλον ; ( σελ. 103 – « Για το λόγο αυτό είναι δυνατό … - … που διαθέτουν όλα τα οικοσυστήματα. » ) 9) Πότε μια τοξική ουσία δεν προκαλεί επιπτώσεις ; ( σελ. 103 – « Ανάλογα, είναι δυνατόν μια τοξική … - … από ότι εισάγεται στο οικοσύστημα. » ) 10)Σε ποιες κατηγορίες ξεχωρίζουμε την ρύπανση ; ( σελ. 103 – « Η ρύπανση, ανάλογα με το τμήμα της … - … και σε ρύπανση του εδάφους. » ) 11) Ποια είναι η σημαντικότερη αιτία της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ; ( σελ. 103 – « Η συστηματική όμως επιβάρυνση … - … ( γαιανθράκων και πετρελαίου ). » ) +(σελ.103–104 - « Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα … - … με τη μαζική χρήση του αυτοκινήτου. » ) 12) Πως αυξάνεται φυσιολογικά η θερμοκρασία του πλανήτη μας ; ( σελ. 104 – « Από το σύνολο της ακτινοβολίας … - … ήπια αύξηση της θερμοκρασίας της. » ) 13) Πως αυξάνεται η θερμοκρασία του πλανήτη μας, με την ανθρώπινη παρέμβαση ; ( σελ. 104 – « Ωστόσο εξαιτίας της υπέρμετρης … - … την αύξηση της θερμοκρασίας της. » ) 14) Ποιες συνέπειες θα έχει η υπερθέρμανση του πλανήτη ; ( σελ. 104 – « Αν η πρόβλεψη αυτή επαληθευθεί … - … οποίες θα καλυφθούν από το νερό. ») 15) Τι γνωρίζετε για την απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας από τη Γη ; ( σελ. 104 – « Η ηλιακή ακτινοβολία που πέφτει … - … η υπερθέρμανση του πλανήτη μας.» ) 16) Πως διαταράσσεται η απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας και τι επιπτώσεις έχει στη Γη ; (σελ.104–«Ωστόσο εξαιτίας της υπέρμετρης καύσης…-…πλανήτη μας θα έχει αυξηθεί κατά 5ο C .» ) 17) Ποιες οι επιπτώσεις από την αύξηση της θερμοκρασίας ; ( σελ.104 – « Αν η πρόβλεψη αυτή επιβεβαιωθεί, … - … μετατραπούν σε άγονες και αντίστροφα. » ) 18)Γιατί ονομάζουμε το αντίστοιχο « φαινόμενο του θερμοκηπίου » ; ( σελ. 104 – « Την ονομασία « φαινόμενο του … - … τη θερμοκρασία σε ένα θερμοκήπιο. » )
Το φωτοχημικό νέφος 19) Ποιες ουσίες ονομάζονται πρωτογενείς ρύποι ; ( σελ. 105 – « Στις ουσίες αυτές, που ονομάζονται .. - .. άνθρακα και διάφοροι υδρογονάνθρακες. » ) 20) Ποιες ουσίες ονομάζονται δευτερογενείς ρύποι ; ( σελ. 105 – « Στα προϊόντα της αντίδρασής … - …και το νιτρικό υπεροξυακετύλιο ( ΡΑΝ ). » ) 21) Ποιες είναι οι επιπτώσεις του μονοξειδίου του άνθρακα ; ( σελ. 105 – « Από τους πρωτογενείς ρύπους … - … σύνδεσης στο μόριο της αιμοσφαιρίνης . » ) 22) Ποιες είναι οι επιπτώσεις από τα οξείδια του αζώτου ; ( σελ. 105 – « Τα οξείδια του αζώτου προκαλούν … - … για την πρόκληση του εμφυσήματος. » ) 23) Ποιες είναι οι επιπτώσεις από το όζον ; ( σελ. 105 – « Από τους δευτερογενείς ρύπους … - … αζώτου, ενώ το ΡΑΝ ερεθίζει τα μάτια . » )
Η εξασθένηση της στιβάδας του όζοντος 24) Τι είναι η στοιβάδα του όζοντος ; ( σελ. 105 – « Αν και το όζον στα κατώτερα … - … μέρος της υπεριώδους ακτινοβολίας. » ) 25) Ποιες είναι οι επιπτώσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας ; ( σελ. 105 – « Η ακτινοβολία αυτή έχει … - … καταρράκτη και καρκίνο του δέρματος. » ) 26) Τι είναι η τρύπα του όζοντος ; ( σελ. 105 - 106 – « Από τη δεκαετία του 1970 … - … τρύπας πάνω από την Ανταρκτική. . » ) 27) Πως δημιουργήθηκε η τρύπα του όζοντος ; ( σελ. 106 – « Από τις έρευνες οι οποίες … - … κλιματιστικά και ως προωθητικά στα σπρέι. » ) 28) Ποιες είναι οι επιπτώσεις από την τρύπα του όζοντος ; ( σελ. 106 – « Εξαιτίας της ελάττωσης του όζοντος … - … επιπτώσεις της στους οργανισμούς. » )
Η όξινη βροχή 29)Με ποιες διαδικασίες εμπλουτίζεται η ατμόσφαιρα με τα οξείδια του αζώτου και του θείου ; ( σελ. 107 – « Η ηφαιστειακή δραστηριότητα, … - … του αζώτου και διοξειδίου του θείου. » ) 30) Πως επιστρέφουν στην επιφάνεια της Γης το άζωτο και τα οξείδια του θείου ; ( σελ. 107 – « Τα αέρια αυτά, αφού πρώτα … - … , στο χιόνι, στην ομίχλη ή στο χαλάζι. » ) 31)Πότε λέμε ότι η βροχή είναι ελαφρά όξινη ; ( σελ. 107 – « Όταν οι συγκεντρώσεις των οξειδίων … - … , καθώς έχει τιμή γύρω στο 5,6 pH. » ) 32) Πότε λέμε ότι η βροχή είναι αρκετά όξινη ; ( σελ. 107 – « Στις περιοχές όμως στις οποίες η … - … μπορεί να πέσει αρκετά κάτω από το 5. » ) 33) Ποιες είναι οι επιπτώσεις της όξινης βροχής ; ( σελ. 107 – « Εξαιτίας του φαινόμενου της … - … διαβρώνουν τις εξωτερικές επιφάνειές τους. » )
Ρύπανση των υδάτων 34) Τι είναι η ρύπανση του νερού ; ( σελ. 108 – « Ωστόσο η ρύπανσή του, δηλαδή… - … ζουν σε αυτό ή το χρησιμοποιούν, …. . » )
35) Από ποιους παράγοντες ρυπαίνεται το νερό ; ( σελ. 108 – « … από τότε που τα λύματα των … - … ποτάμια, τις λίμνες και τις θάλασσες. » ) + ( σελ. 108 – « Πολύ αργότερα η συγκέντρωση … - … της βυρσοδεψίας και της μεταλλουργίας. » ) 36)Που οφείλεται ρύπανση του νερού ; ( σελ. 108 – « Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις … - … στους ποταμούς και στις λίμνες.. » ) 37)Πως αυξάνεται η θερμοκρασία του νερού ; ( σελ. 108 – « Το θερμό νερό από τις ψυκτικές … - ... οξυγόνου που βρίσκεται διαλυμένο σε αυτό. » ) 38)Ποιες είναι οι διαταραχές που προκαλούν τα αστικά λύματα ; ( σελ. 108 – « Τα αστικά λύματα που καταλήγουν… - ... και το φαινόμενο του ευτροφισμού. » ) 39) Τι είναι το φαινόμενο του ευτροφισμού ; ( σελ. 108 – « Όσον αφορά το φαινόμενο … - … εξαρτώνται τροφικά από το φυτοπλαγκτόν. » ) 40) Ποιες είναι οι επιπτώσεις του φαινομένου του ευτροφισμού ; ( σελ. 109 – « Με το θάνατο των πλαγκτονικών οργανισμών … - … , πεθαίνουν από ασφυξία. » ) 41) Πως ρυπαίνεται το νερό από τις βιομηχανίες ; ( σελ. 109 – « Σοβαρή πηγή ρύπανσης είναι και … - … δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του. » ) 42) Ποιοι είναι οι πιο τοξικοί ρυπαντές της βιόσφαιρας ; ( σελ. 109 – « Οι πιο τοξικοί όμως ρυπαντές … - … παραπροϊόντα των ραδιενεργών εκρήξεων. ») 43) Τι είναι το φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης ; ( σελ. 110 – « Το φαινόμενο αυτό κατά … - … τροφικής αλυσίδας ονομάζεται βιοσυσσώρευση. » ) 44) Παράδειγμα του φαινομένου της βιοσυσσώρευσης. ( σελ. 109 – 110 – « Ένα τέτοιο μόριο … - … κουκουβάγιας, που είναι ο τελικός καταναλωτής. » ) 45) Παράδειγμα αύξησης της συγκέντρωσης μιας μη βιοδιασπώμενης ουσίας. ( σελ. 110 – «Έστω ότι σε κάθε κιλό ενός … - … πηγαίνουμε σε ανώτερα τροφικά επίπεδα. » )
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ – ΣΕΛ. 112
Κεφάλαιο 3ο - ΕΞΕΛΙΞΗ Παράγραφος - 3.1 - ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1) Πως υποστηρίχθηκε η ιδέα της εξέλιξης από τον Δαρβίνο ; ( σελ. 119 – «Ο Δαρβίνος όμως τη διατύπωσε … - … οποίο αυτή συμβαίνει (φυσική επιλογή). » ) 2) Σε ποιες θεμελιώδεις γενικεύσεις βασίζεται η Βιολογία ; ( σελ. 119 – 120 – « Η Βιολογία, όπως και κάθε … - … υπέστησαν προγενέστεροι οργανισμοί. » )
Παράγραφος - 3.1.1 - Ταξινόμηση των οργανισμών και εξέλιξη 3) Πως κατατάσσουν οι επιστήμονες τους οργανισμούς ; ( σελ. 121 – « Οι επιστήμονες επιμένουν να … - … με το πόσο μοιάζουν μεταξύ τους. » ) 4) Σε τι μας βοηθά η ταξινόμηση των οργανισμών ; ( σελ. 121– « Ωστόσο, όπως μπορείτε να … - … τρόπο με τον οποίο αυτοί έχουν εξελιχθεί. » ) 5) Ποια είναι η έννοια του πληθυσμού ; . ( σελ. 121 – « Η πρώτη έννοια με την οποία … - … περιοχή, αποτελούν έναν πληθυσμό. » ) 6) Μπορούμε να κατατάξουμε τους οργανισμούς με βάση τον πληθυσμό ; ( σελ. 121 – « Η απάντηση είναι όχι, διότι η έννοια … - … δεν έχει πολύ αυστηρά όρια.» ) 7) Για ποιο λόγο χρειάζεται να διευρυνθεί το κριτήριο συγκατάταξης των οργανισμών ; ( σελ. 121 – « Χρειάζεται συνεπώς να διευρυνθεί … - … επινοήθηκε η έννοια του είδους. » ) 8) Τι γνωρίζετε για την έννοια του είδους ; ( σελ. 121 – « Το είδος περιλαμβάνει το σύνολο … - … τη θεμελιώδη μονάδα ταξινόμησης.» )
9) Τι είναι το μειξιολογικό κριτήριο ; ( σελ. 122 – « Η δυνατότητας αναπαραγωγής με άλλο άτομο είναι το μειξιολογικό κριτήριο. » ) 10) Τι είναι το τυπολογικό κριτήριο ; ( σελ. 122 – « Το τυπολογικό κριτήριο είναι αυτό της ομοιότητας μεταξύ των οργανισμών. » )
11) Ποιος είναι ο περιορισμός στον ορισμό του είδους ; ( σελ. 122 – « Είναι το γεγονός ότι όλοι οι οργανισμοί … - … με κυτταρική διαίρεση (μονογονία). » ) 12) Πως έχει ταξινομηθεί το σύνολο των διαφορετικών οργανισμών του πλανήτη ; ( σελ. 122 – « Έτσι τα είδη που μοιάζουν μεταξύ … - ... οι τάξεις μια κλάση, οι κλάσεις ένα φύλο. » )
Παράγραφος - 3.1.2 - Η θεωρία του Λαμάρκ 13) Τι υποστήριξε πρώτος ο Γάλλος ζωολόγος Ζαν-Μπατίστ Λαμάρκ ; ( σελ. 123 – « Ο Γάλλος ζωολόγος Ζαν-Μπατίστ Λαμάρκ … - … σταδιακά έγιναν πιο περίπλοκες. » ) 14) Τι λέει η θεωρία του Λαμάρκ ; ( σελ.123 -124 « Η άποψη του Λαμάρκ ήταν … - …δύναμης, η οποία στοχεύει στη βελτίωσή τους. » ) 15) Τι λέει η αρχή της χρήσης και της αχρησίας ; ( σελ.124 – « Σύμφωνα με την αρχή της χρήσης και … - … κατά τη διάρκεια της ζωής τους. » ) 16)Τι πίστευε Λαμάρκ για τα επίκτητα χαρακτηριστικά; ( σελ. 124 – « Ο Λαμάρκ πίστευε ότι τα επίκτητα … - … που είναι διαφορετικό από το αρχικό. » ) 17) Γιατί απέτυχε η εξήγηση του Λαμάρκ για τα επίκτητα χαρακτηριστικά ; ( σελ. 124 – « Πολυάριθμα πειράματα έχουν … - … χαρακτηριστικών δεν είναι αποδεκτή. » )
Παράγραφος - 3.1.3 - Η θεωρία της φυσικής επιλογής 18) Πως εργάστηκε ο Δαρβίνος για να δημιουργήσει την θεωρία του ; ( σελ. 124 – « Το ταξίδι με τη φρεγάτα «Beagle» … - … Άνδεων και τα νησιά Γκαλαπάγκος). » ) 19) Τι μας επισημαίνουν η Παρατήρηση 1 και η Παρατήρηση 2 της θεωρίας του Δαρβίνου ; ( σελ. 125 – « Παρατήρηση 1. Οι πληθυσμοί των διάφορων… - … ρυθμό γεωμετρικής προόδου. » ). ( σελ. 125 – « Παρατήρηση 2. Αν εξαιρεθούν οι εποχικές … - … παραμένουν σχετικά σταθερά. » )
20) Τι μας λέει το Συμπέρασμα 1 της θεωρίας του Δαρβίνου ; ( σελ. 125 – « Συμπέρασμα 1. Για να παραμείνει … - … διεξάγεται ένας αγώνας επιβίωσης. » ) 21) Τι μας λέει η Παρατήρηση 3 της θεωρίας του Δαρβίνου ; ( σελ. 126 – « Παρατήρηση 3. Τα άτομα ενός είδους … - … χαρακτηριστικά των μελών τους. » ) 22) Τι μας λέει η Παρατήρηση 4 της θεωρίας του Δαρβίνου ; ( σελ. 126 – « Παρατήρηση 4. Τα περισσότερα … - … κληροδοτούνται στους απογόνους τους. » ) 23) Τι μας λέει το Συμπέρασμα 2 της θεωρίας του Δαρβίνου ; ( σελ. 126 – « Συμπέρασμα 2. Η επιτυχία στον αγώνα … - … την επιβίωσή τους χαρακτηριστικά. » ) 24) Τι μας λέει το Συμπέρασμα 3 της θεωρίας του Δαρβίνου ; ( σελ. 126 – « Συμπέρασμα 3. Τα ευνοϊκά για την … - .. στην εμφάνιση ενός νέου είδους. » ) 25) Τι είναι η φυσική επιλογή ; ( σελ. 126 – « Η διαδικασία με την οποία οι οργανισμοί … - … Κάρολο Δαρβίνο φυσική επιλογή. » ) 26) Τι είναι η τεχνητή επιλογή ; ( σελ. 126 – « … με την τεχνητή επιλογή την … - … απογόνους με επιθυμητά χαρακτηριστικά. » ) 27) Τι εξήγησε η θεωρία του Δαρβίνου ; ( σελ. 126 – « Η θεωρία του Δαρβίνου προσέφερε … - … στο συγκεκριμένο περιβάλλον. » )
Παράγραφος - 3.1.4 - Μερικές χρήσιμες αποσαφηνίσεις στη θεωρία της φυσικής επιλογής 28) Πού τελικά δρα η φυσική επιλογή, σύμφωνα με τη θεωρία του Δαρβίνου ; ( σελ. 129 – « Για την εξελικτική λοιπόν θεωρία … - … δυνατή μονάδα που μπορεί να εξελιχθεί. » ) 29) Ποιο είναι το παράδοξο στην δράση της φυσικής επιλογής ; ( σελ. 129 – « Αυτό φαίνεται παράδοξο, καθώς … - … μονάδα της εξέλιξης και όχι οι πληθυσμοί. » ) 30) Πως εξηγείται το παράδοξο αυτό, ( στη θεωρία του Δαρβίνου ) ; ( σελ. 129 – « Όμως ένα μεμονωμένο άτομο … - … γενεών με τη δράση της φυσικής επιλογής. » ) 31) Η δράση της φυσικής επιλογής είναι τοπικά και χρονικά προσδιορισμένη. ( σελ. 129 – « Οι συνθήκες του περιβάλλοντος … - … περιοχή ή σε μια άλλη χρονική στιγμή. » )
Παράγραφος - 3.1.5 - Η φυσική επιλογή εν δράσει 32) Τι είναι ο βιομηχανικός μελανισμός ; ( σελ. 130 – « … βαθμιαία άρχισαν να επικρατούν … - … που ζουν σε βιομηχανικές περιοχές. » ) 33) Γιατί πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση επικράτησαν οι ανοιχτόχρωμες πεταλούδες ; ( σελ. 130 – « Πριν από τη Βιομηχανική Επανάσταση … - …πτηνά, σε σχέση με τις μαύρες. » ) 34) Γιατί μετά από τη Βιομηχανική Επανάσταση επικράτησαν οι μαύρες πεταλούδες ; ( σελ. 130 – « Όταν μαύρισαν οι κορμοί των δέντρων … - … γενιές από τις ανοιχτόχρωμες. » )
Παράγραφος - 3.1.6 - Σύγκριση της θεωρίας του Λαμάρκ με τη θεωρία του Δαρβίνου 35 ) Η θεωρία του Λαμάρκ για την εμφάνιση ψηλού λαιμού στις καμηλοπαρδάλεις. ( σελ. 131 – « Οι καμηλοπαρδάλεις δημιουργήθηκαν από … - … χαρακτηριστικό του είδους τους. » ) 36) Η θεωρία του Δαρβίνου για την εμφάνιση ψηλού λαιμού στις καμηλοπαρδάλεις. ( σελ. 131 – « Στο φυλογενετικό δέντρο των … - … αποτέλεσε χαρακτηριστικό του είδους τους. » )
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ – ΣΕΛ. 142