Ο θρυμματισμένος κόσμος

Ποτέ άλλοτε το καθήκον του φιλοσοφικού στοχα­ σμού δεν υπήρξε τόσο βαρύ και τόσο δύσκολο όσο είναι σήμερα. Αυτός πιθανότατα είναι και ο λόγος που η εποχή μας σπεύδει να διακηρύξει το τέλος της φιλοσοφίας, το αδιέξοδο της μεταφυσικής ή την ανάγκη να υπαχθούμε όλοι στον Νόμο που αποκάλυ­ ψε ένας απρόσιτος Άλλος. Το τέλος της φιλοσοφίας θα σήμαινε το τέλος του αιτήματος της αυτονομίας. Κι είναι αλήθεια ότι το αίτημα αυτό, που ενσαρκώθηκε ελλιπώς και εν μέρει στην έλληνοδυτική ιστορία, βρίσκεται σήμερα υπό απειλήν. Ανισόρροπα αυτονομημένη καί δυνάμει καταστροφική ανάπτυξη της τεχνοεπιστήμης· κατασίγαση της πολιτικής και της κοινωνικής διαμάχης· αξιοθρήνητη παραίτηση των διανοουμένων, που συ­ νωστίζονται γύρω από τις εξουσίες ή αποσύρονται στους πύργους τους από πλεξιγκλάς —όλα αυτά συ­ νωμοτούν στη δημιουργία ενός τύπου ανθρώπου, που έχει πλήρως απορροφηθεί από την κατανάλωση και την ηδονή της στιγμής, απαθής ως προς τα κοι­ νά, ταυτόχρονα κυνικός και κονφορμιστής. Πώς εί­ ναι δυνατόν, με τέτοιους πολίτες, να λειτουργήσει αυτή η περίφημη δημοκρατία ή, μακροπρόθεσμα, να επιβιώσει; Οι πολιτικοί μας φιλόσοφοι δεν μπαίνουν καν στον κόπο ν' απαντήσουν στο ερώτημα. Το βιβλίο αυτό, που συγκεντρώνει διάφορα κείμε­ να, συνεχίζει και εμβαθύνει τις σκέψεις που διατύ­ πωσε ο Κορνήλιος Καστοριάδης στο έργο του Τά σταυροδρόμια του λαβύρινθου.