Irakaskuntza Pribatua 2018ko apirila 69. zbk.
BENETAKO NEGOZIAZIOA
0-3 ZIKLOAN LAN BALDINTZA DUINAK
HLEk ere ordu osagarriak
Lege gordailua: BI-352-2016
LAN HITZARMEN BERRIA ORAIN
BORROKA BIDE BAKARRA
ORDU OSAGARRIAK ERRESPETATU
MOBILIZAZIOA DA BIDEA
Aurkibidea Horma
2
Editoriala - Gizarte Ekimenko gatazka: Zeintzu dira Kristau Eskolaren azkeneko asmoak?
3
La financiación de los centros concertados: ¿Es todo tan negro como nos lo pintan?
4
Necesitamos un nuevo acuerdo de recolocación
5
Berriak
6
Kongresua - STEILASen XI. Kongresua “40 urte publikoaren alde”
8
Emakumeak - Martxoak 8 honetan hezkuntzan ere “Emakumeok* planto”
9
LGTBI+ - Bitartasuna? Ez, eskerrik asko
10
Lan osasuna - Lan istripu gehiagorik ez!
11
Eilastasuna 12 - Eilastasuna joan-etorriko elkartasun eraldatzailea bultzatuz
Hemendik aurrera aldizkaria korreo elektroniko bidez jaso nahi baduzu, jar zaitez harremanetan gurekin
editoriala Gizarte Ekimenko gatazka:
Zeintzu dira Kristau Eskolaren azkeneko asmoak? Pasa den azaroan Gizarte Ekimeneko ikastetxe pri batuen lan hitzarmen berrirako mahai negoziatzailea bertan behera geratu zen. Sindikatuok patronalak hasiera-hasieratik negoziazioa desblokeatuko lituz keten edukiz jantzitako proposamenak egiteko deitu bagenituen ere, ia 4 hilabete pasa eta gero ez dute ezer egin eta martxoak 20ko grebak eragin nabarmena izan zuen sektoreko ikastetxe gehienetan. Noren errua, beraz? STEILASek uste du patronalen aldetik greba geratzeko esfortzurik egon ez izana ez dela kasualitatea izan, eta sektoreko langilegoa ordezkatzen dugunokin tentsioa mantentzetik harago doa. Kristau Eskolak greba gera tzeko baino egoera hau gatazka ikustarazteko baliatu duela susmatzen dugu. Bere aldarrikapenak publiko egiteko bozgorailua bilatu du horrela, protagonismo mediatikoa lortzeko. Izan ere, kontrako testuingurua dute. Alde batetik, Cristina Uriarte sailburuak itundutako ikastetxeen interesak babesten dituen etorkizuneko Hezkuntza Legearen sorrera sare publikoko hezkuntza eragileen edo sindikatuon adostasunik gabe bizkortu nahi du. Aldi berean, hezkuntza publikoko gatazkak agerian uzten ditu administraziopeko ikastetxeen finantziazio beharrak, eta aurrekontu politiketan aldaketak exiji tzen zaizkio honi. Azkenik, momentu honetan itundutako sarea inoiz baino kritika gehiago jasotzen ari da legea ez betetzeagatik eta erlijio doktrinamendu zein ikasleen segregazioagatik. Betiko apaingarri, zalaparta eta sindikatuon aurkako adierazpenez gain, Kristau Eskolak momentua bere betiko mezuak berresteko erabili zuen: . Sindikatuen aldarrikapenak arduragabeak dira, ekonomikoki jasanezinak eta zentroen bideragarritasuna arriskuan jartzen dute. . Sindikatuen aldarrikapenetako batzuei erantzunik ezin ematea Eusko Jaurlaritzak itundutako sarera bideratzen duen finantziazioaren mugen ondorioa da. . Sindikatuak aurreko bi egoerak ulertu eta patronalek ezartzen duten norabidean elkarlanean aritzeko beharra. STEILASek ez du onartzen sektoreko langileak erabil tzea administrazioaren aurkako ariete bezala. Patronalen ohiko estrategia bat da hau. Euskal Hezkuntza Sistemaren geldiezinezko dualtasun egoera batera goaz. Ekitate eta aukera berdintasunei dagokienean arduratzen gaitu. Momentu honetan sindikatuok ez gaude inori babak eltzetik ateratzeko ezta -proiektu partikular batzuen izenean- beharrezkoa den Euskal Hezkuntza Sistemaren egituraren eztabaida gutxiesten laguntzeko. Eztabaida honek hezkuntza eragile
guztiok eragiten gaitu, ez alde bati soilik; itundutako sarearen finantziazioa globalki aztertu behar da eta hezkuntza zentroek duten funtzio sozialarekin lotu. Behar beste errepikatuko dugu: patronalak ez dira gure interlokutoreak administrazioaren aurrean eta honen aurrean -legitimoki- beraien interesak defendatzen dituzte. Baina interes horiek ez dute zertan gureak izan behar; izan ere, ez dira. Administrazioarekin negoziatu izan dutenean beraien lehentasunak erantzuteko egin dute, langilegoaren lan baldintzak ahaztuz (0-3, espezialistak, DBHn parekatzea...). Kristau Eskolak negoziatzeko nahia izan duenik gezur borobila da, aldarrikapen sindikalek eragin ekonomikoa dutenik edo zentroen bideragarritasuna arriskuan jartzen dutenik gezurra diren bezala. Adierazpenetatik harago, negoziazio prozesuan darabilten zorroztasuna arduragabekeria hutsa da. Zentroetara tentsio gehiago eraman eta sektoreko mobilizazioak areagotu besterik ez dute egingo horrela. Orduan, agian, Kristau Eskolak ez du komunikabideetan ateratzeko horrenbesteko interesik izango.•
La mesa negociadora del nuevo Convenio de centros privados de Iniciativa Social se rompió el pasado mes de noviembre. A pesar de que los sindicatos interpelamos desde el primer momento a las patronales para que hicieran propuestas con contenido que desbloquearan la negociación, transcurridos casi cuatro meses nada han hecho al respecto. Para STEILAS el hecho de que las patronales no pusieran nada de su parte para detener la huelga del 20 de marzo no es casual. Sospechamos que a Kristau Eskola en ese momento más que evitar la huelga le interesaba que el conflicto se visibilizara. Buscaba un protagonismo mediático que le sirviera como altavoz para hacer públicas sus demandas. Lo diremos una y otra vez si hace falta: las patronales no son nuestra interlocución ante la Administración y ante ella defienden –legítimamente– sus intereses. Pero esos intereses no tienen que ser los nuestros; de hecho no lo son. Cuando han negociado con la administración lo ha hecho para atender sus prioridades, olvidándose de las condiciones laborales del personal (0-3, Especialistas, equiparación en ESO...). Es falso que Kristau Eskola haya querido negociar como es falso que todas las peticiones sindicales tengan transcendencia económica o pongan en peligro la viabilidad de los centros. Más allá de declaraciones, la intransigencia con la que está llevando el proceso negociador es sumamente irresponsable. Traerá más tensionamiento a los centros e intensificación de movilizaciones en el sector. Y quizás entonces a Kristau Eskola no le interese tanto salir en los medios.
financiación de los centros La financiación de los centros concertados:
¿Es todo tan negro como nos lo pintan? Cada vez que los sindicatos reivindicamos mejora de las condiciones laborales de las trabajadoras y trabajadores del sector, Kristau Eskola aprovecha para recordarnos lo maltratados que se sienten por parte de la Administración. A lo largo de estos años hemos recibido informes que intentan convencernos sobre las dificultades que están pasando los centros y cómo debemos soportar la situación para no poner en peligro la sostenibilidad de los centros. Nos dicen que es la Administración la responsable porque solo financia a un 70% las necesidades. Hablan de un nuevo modelo de financiación, pero piden más dinero Dejando a un lado la discusión ideológica en torno a la idoneidad de financiar con dinero público cualquier proyecto privado –sin ningún matiz–, si el café para todos es la fórmula más justa o sobre qué condiciones deben cumplir los centros para ser merecedores de ello, habrá que desbrozar el jardín para discernir qué es cierto y que no lo es de lo que se nos dice. Para Kristau Eskola –al parecer– la única financiación a analizar es la pública. Evidentemente ésta es la principal, pero sabemos que no es la única y que se debe despreciar, sobre todo en algunos centros. En la mesa del Convenio STEILAS propuso hacer auditorias específicas en cada empresa para analizar la totalidad de los fondos que se
Urteak daramatzagu itundutako irakaskuntzako finantziazioa ez dela nahiko entzuten. Lan-baldintza hobeak eskatzen ditugunean aitzaki ederra topatu du Kristau Eskolak. Baina ikastetxeetako finantziazioa ez dago, bere osotasunean, Hezkuntza Sailaren esku. Auditoriak eskatu genituen kuoten bidez jasotakoa kontuan hartzeko, baina ez zuten nahi izan. Zergatik? Ohiko finantziazioari dagokionez, murrizketak egon baziren ere, gauzak ez dira beraiek marrazten duten bezain beltzak. Begiratu laukiari, bestela! Eta ezin ahantzi dezakegu, finantziazio modulutik kanpo 30en bat deialdi daudela diru-laguntza gehiago banatzeko. Guztira 2018an 676 milioi € joango dira gure ikastetxeetara, Hezkuntza Sailaren aurrekontuaren herena. Ez nahikoa, agian, baina ez eskasa.
4
gestionaban, incluyendo entre ellos –por supuesto– las cuotas y otros ingresos atípicos. La respuesta negativa es muy significativa, pero sin tener en cuenta esos ingresos nos falsean parcialmente la realidad. Como es sabido, la mayor parte de la financiación pública llega a los centros vía módulo de concertación. Y también es conocido que la Ley 3/2010 de 24 de junio de 2010 recortó el módulo de financiación de la enseñanza concertada en un momento en la que todas las administraciones estaban desbocadas aplicando políticas de recortes. Como consecuencia de aquellas medidas los centros empezaron a recibir menos dinero. Exactamente el módulo de 2011 era inferior al inicialmente presupuestado para 2010: un 1,8% menos en Infantil y Primaria, un 1,7% menos en ESO 1 y un 2,8% en ESO 2 y Bachiller. Pero lo que no nos dicen es que el módulo de 2010 sobre el que se calculan esos descensos había subido de manera muy importante respecto al de 2009. En concreto un 4,3% en Infantil, un 4,2% en primaria, un 3,9% en ESO1, y un 3,7% en ESO 2 y Bachilleres. O dicho de otra manera: un recorte sobre una subida anterior siempre es menos doloroso. ¿Tienen los centros menos ingresos vía módulo ahora que en 2009? Pues parece que no, según se desprende de la tabla que sigue, y más teniendo en cuenta que estamos en 2018 y este año el módulo también se actualizará en función de los presupuestos (en torno a un 1, 75%). 2009
2017
%
Infantil 2º Ciclo
61.093,90
65.330,20
6,93
Primaria
64.096,90
68.415,20
6,74
ESO 1
81.515,10
87.840,10
7,76
ESO 2
100.423,20
106.546,30
6,10
Bachillerato
103.137,40
107.703,00
4,43
Es cierto que la subida del IVA, la pérdida de bonificaciones en algunos contratos, la congelación de las subvenciones del 0-3... son factores que han incidido negativamente en la situación económica de los centros a lo largo de estos años. Pero también es verdad que la CAV es la única Comunidad que financia niveles no obligatorios (Batxiler o Ciclos) o Infantil 0-3. Y también lo es que junto a la financiación ordinaria, los centros acuden a infinidad de Convocatorias (hasta casi 30) por las que reciben financiación no ordinaria, alguna de ellas con cantidades muy importantes: Subvención de contratos de Especialistas de Apoyo Educativo y sustituciones de IRALE, proyectos de normalización, apoyo al alumnado inmigrante, obras, equipamiento informático, proyectos de innovación, convivencia, coeducación, FP... El Departamento contempla un total de 676 millones de € destinados exclusivamente a financiar los centros de enseñanza concertada, lo que supone el 33% del presupuesto de 2018. A muchos les parecerá insuficiente, pero desde luego, poco no es.•
acuerdo de recolocación
Necesitamos un nuevo Acuerdo de Recolocación En los años 90, cuando se co-
convocar ni tenemos esperanzas de que lo haga a medio plazo.
menzó a implantar la ESO se cerraron en algunos centros privados bastantes aulas y el personal excedente tenía dificultades para recolocarse. En aquel contexto, fue posible hacer un acuerdo a tres bandas entre la Administración, las patronales de los centros de enseñanza privada de Euskadi y los sindicatos; es el conocido como Acuerdo de Centros en Crisis. Gracias a este acuerdo el personal excedente en los niveles de infantil, primaria y secundaria obligatoria de los centros que perdían aulas, podían elegir entre cobrar una indemnización mayor o incorporarse a una lista de recolocación. Las Patronales a cambio de recibir el dinero necesario para indemnizar a las personas despedidas, se comprometían a contratar de esa lista cuando se generaba una vacante en sus centros. Esto funcionó bien muy poco tiempo porque los centros no contrataban de la bolsa, incumpliendo el compromiso adquirido por sus patronales, por supuesto sin renunciar al dinero que daba la Administración para pagar la indemnización. El personal excedente, al comprobar el mal funcionamiento de la bolsa comenzó a optar por cobrar la indemnización suplementaria, que también la ponía la Administración con dinero público. En resumen, lo que en principio era un acuerdo para recolocar al personal, se convirtió en un sistema para subvencionar los despidos. STEILAS ha denunciado una y otra vez esta situación, pero la Administración ha mantenido el Acuerdo de Centros en Crisis activo hasta ahora, si bien es cierto que durante los últimos 20 años apenas se han cerrado aulas en el sector, sino todo lo contrario. En este momento es muy posible que comiencen a cerrarse aulas de infantil por la reducción del núme-
Desde la firma del Acuerdo Transaccional, tenemos la herramienta informática que posibilitaría que la bolsa funcionara. A Patronales les exigimos que se comprometan a contratar de esa bolsa. Como tenemos experiencia de que lo que firman las Patronales, luego los centros no lo cumplen, queremos garantía de que en este caso lo hagan. Se debe establecer la obligatoriedad de usar la bolsa y dejar claro los criterios a la hora de despedir y contratar para poder aplicar el acuerdo. ro de matrículas, pero los próximos años también hay muchas personas en el sector que van a tener la posibilidad de acceder a una jubilación parcial, generando nuevas vacantes. STEILAS, junto con el resto de los sindicatos con representación en los Centros Privados de Iniciativa Social estamos impulsando un nuevo acuerdo a tres bandas con el fin de recolocar los excedentes mediante la bolsa de recolocación que ya existe y con contratos de relevo de calidad. A partir de enero de 2019 es posible en nuestras empresas seguir utilizando la jubilación parcial y los contratos de relevo, pero las condiciones económicas se endurecen y ya no son tan atractivos para los titulares de los centros. La propuesta sindical es que la Administración no use dinero público para subvencionar despidos sino que lo use para hacer atractivo el contrato de relevo en el sector, jubilándose parcialmente el personal al 75% y entrado el relevista a jornada completa y con carácter indefinido. Así se lo dijimos a la Administración en una reunión que tuvimos el curso pasado. Aunque quedó en estudiar la propuesta, es evidente que esta cuestión no entra dentro de sus prioridades cuando habla de financiación con las patronales. Ni nos ha vuelto a
Este es uno de los puntos fundamentales de la plataforma conjunta que en este momento defendemos todos los sindicatos. Exigimos a las Patronales que den pasos y se comprometan con el acuerdo en los términos que hemos explicado anteriormente. Si no es así STEILAS tiene muy claro que la Administración no debe poner dinero público para seguir pagando indemnizaciones.•
Administrazioak, sindikatuok eta patronalek Krisipeko Ikastetxeen Akordioa sinatu genuen 1992an. Beste garaia bat zen eta ikasgelen galerak lanpostuen galerak ekartzen zituen urtero. Langileak birkotzea helburua izanik ere errezagoa zen ikastetxeetan kanpoko jendea kontratatzea, Administrazioak jartzen zuelako kalteordainak ordaintzeko dirua. Horrela usteldu ziren hasierako asmoak eta horrek erakusten digu akordio berrirako bidea: diru publikoa ezin da erabili kanporaketen kalteordainak ordaintzeko, langileen birkokapenari laguntzeko baizik. Gainera, txanda kontratuarekin lotuz gero, helburu bikoitza lortu daiteke. Gogoratu 2019tik aurrera langileen jubilazio partziala bideratzeko laguntzak beharko direla... 5
berriak
Colegio NCLIC de Gasteiz: de mal en peor
Hezkuntza Legea Euskadiko Eskola Kontseilura Joan den martxoaren 7an bidali zion Cristina Uriartek Akordioaren Oinarriak izeneko dokumentuaren azken proposamena Euskadiko Eskola Kontseiluari. Horrela, bukatutzat eman nahi zuen euskal sistemaren eredua zehazteko helburuarekin otsailaren 5ean hasitako debatea. Dokumentua aurkeztean hezkuntza eragiletako ordezkarien iritzia kontutan hartzeko prozesua abiadan jarriko zuela adierazi zuen. Baina benetako debaterik ez da burutu eta Eskola Kontseilura joan den dokumentua ez da eragileen artean adostutakoa, Hezkuntza Sailaren proposamena baizik. Izan ere, zilegitasuna emateko asmotan ekarpenak emateko epea zabaldu ba zuten ere, bakarrik berentzat interesgarriak ziren ekarpenak jaso dira, beste guztiak baztertuz. Iruzurra, dokumentu hori lege proiektua nahi dutelako bihurtu. Ez ziren ondo hasi eta gaizki jarraitzeko prest omen daudela dirudi...•
6
El colegio concertado NCLIC, nacido en Gasteiz en 1996 a partir de las escuelas infantiles Kimba y que cuenta en la actualidad con unos 300 alumnos y alumnas, pasará a partir del próximo curso a manos de la organización católica integrista Fundación Arenales, que tiene 6 colegios en Madrid, y otros en Ourense, León, Santiago, Burgos, San Francisco y Munich, algunos de ellos de la llamada enseñanza diferenciada (que segregan a niños y niñas). La Fundación ha elaborado un proyecto para la ampliación hasta llegar a 1.000 alumnos-as. Éste colegio, está ubicado desde 2013 en el antiguo Convento de las Salesas, en Gasteiz y en 2014 se le concedió la concertación de una manera muy polémica dado que se hizo contra el criterio de la delegación de Educación de Álava. Mantenía desde su nacimiento la enseñanza en valores católicos y se identifica también como pionero en el uso de las nuevas tecnologías y apuesta por la educación trilingüe. Este caso es un ejemplo claro del proceso de mercantilización y privatización de la enseñanza, dado que se planteó –desde el principio– como un negocio por parte de su promotor.•
Irakaskuntza publikoko gatazka konpontze bidean? Joan den martxoaren 14an eta 15ean greba egunak izan ziren irakaskuntza publikoko ikastetxe etako langile askorentzat. Langile gehien biltzen duen irakasle fun tzionarioen kolektiboan (23.000 langiletik gora) STEILASek du gehiengoa. Bertan grebaren jarraipena %70koa izan zen sindikatuen arabera. Oihartzun txikiagoa izan zen kolektibo txikietan: %65 zerbi tzuetan, %60 Heziketa Berezian eta %30 Haurreskolak Partzuer goan. Baina kolektibo hauetan LABek ez zuen deitzen eta ustekabean, beste sindikatuei abisatu gabe, hil honen 9an prentsaurreko batean Administrazioarekin akordioetara heldu zela adierazi zuen. Jarrera itsusia, desmobilizatzailea eta ulertezina izateaz gain mesprezuzkoa ere izan zen Gizarte Ekimeneko gatazkan zeuden sindikatuen aurrean, guzti guztiak (LAB barne) une horretan ari ginelako gure greba deialdiaren erregistroa egiten. Ez omen dute data egokirik topatu!•
El Colegio Montessori de Gasteiz fuera de la legislación educativa A comienzos de marzo quedó al descubierto la situación insostenible del colegio Montessori ubicado en Baskonia Kirol Hiria de Gasteiz. Este proyecto que nació auspiciado por la fama del método pedagógico que utilizan las escuelas Montessori, se encuentra en una situación irregular desde infinidad de ámbitos. Intentó registrarse como centro extranjero para mantener una filosofía educativa propia, pero no llegó a completar los trámites de Educación. Pese a que han sido varios los requerimientos realizados para que regulase su situación, en la actualidad no tiene legalmente reconocimiento para ofrecer clases. Esto no afecta a Educación Infantil, que no es obligatoria, pero sí, a los 16 alumnos y alumnas de primaria, para quienes desde Educación se facilitado el acceso a un nuevo colegio. Pero el centro ha denunciado a las familias que lo abandonan, en virtud de una serie de cláusulas abusivas de compromiso de permanencia. El tema está en los juzgados. Pero es que las irregularidades son también de carácter urbanístico. El centro inició sus clases sin que la parcela estuviese calificada como de uso educativo, sino de ocio y, además realizó unas obras sin comunicarlas previamente. Al mismo tiempo, se ha denunciado que la actual gerente –y propietaria encubierta– de la Escuela es una funcionaria docente que llevando –al menos– dos años de baja, acudía regularmente a trabajar a Montessori.
Haurreskoletan doakotasunaren bidean Joan den martxoaren 21ean, EH Bilduren ekimenez eta Podemos, EAJ eta PSEren aldeko bozkekin Eusko Legebiltzarrak Haurreskolak Partzuergoan 18.000 euro baino gutxiagoko diru sarrerak dituzten familientzat doakoa izan dadila eskatu zion Jaurlaritzari. PNVren babesa izanik, martxan jarriko dutela aurreikusten da. Pausu garrantzitsua da aukera berdintasunaren alde, familia askori Haurreskolak Partzuergoak eskaintzen duen zerbitzu publikoa erabiltzeko aukera ematen zaielako eta lanpostu askoren biziraupena bermatu daitekeelako modu horretan. Izan ere, urtez urte 550 ume inguru gutxiago matrikulatzen dira urtero. Gogoratu behar da zerbitzu publikoa izanda ere, ordaindu behar dela matrikula eta kuota eta kostu hori askotan itunpeko irakaskuntzako haur eskolena baino garestiagoa izaten dela.•
Amek bezalako guraso baimena aitentzat Familiako zaintza lanetan gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna sustatzeko neurria proposatu berri du Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketarako Saila. Gizonei hiru hilabeteko eszedentzia ordainduta eskeiniko omen zaie, umea jaio eta lehen hamabi hilabeteetan hartzeko. Eszedentzia hau aitatasun baimenetik aparte disfrutatuko da (egun lau astekoa) eta ezingo da eskatu emakumea amatasun baimenarekin dagoen bitartean. Neurri hau indarrean jartzen bada, funtzionarioen eskubide eta aukera bera izango lukete beste langileek, funtzionarioei lau hileko baimena aitortuko omen zaielako.•
Por último, ha quedado en evidencia la situación de precariedad laboral en la que se encuentran las trabajadoras y trabajadores del centro, a quienes se les aplica un Convenio que nada tiene que ver con el ámbito educativo y a quienes se viene despidiendo y explotando laboralmente desde hace años. STEILAS conoce muy bien esa situación porque son varios los casos que hemos atendido.•
7
kongresua
STEILASen XI. Kongresua “40 urte publikoaren alde” Maiatzaren 18 eta 19an STEILASek bere XI. Kongresua egingo du Gernikan, (Elai Alai aretoa). Orain arte, lau urtez behin STEILASkideok gure hausnarketak komunean jarri ditugu eta hurrengo lau urtetarako gure lan hildoak definitu ditugu. Aurtengo hitzordua berezia da, gure 40. urtemuga ospatzen baitugu. Hori dela eta, gure kongresuko leloa ezin zen beste bat izan: 40 URTE PUBLIKOAREN ALDE. Gernikako kongresuan 5.000 STEILASkideen izenean 150 ordezkari inguru parte hartuko dugu. Eztabaidagai izango den ponentzia bakarrak bi atal izango ditu: soziopolitikoa eta hezkuntzakoa. Aurretik ere, sindikatuko organo eta lan taldeak eztabaidatu, eta zuzenketak aurkezteko aukera izan dute. Politika neoliberalen eta ideologia heteropatriarkalaren kritika da gure abiapuntua baina arlo ezberdinetan (hezkuntza, ekononomia, harremanak…) eta beste eredurako proposamenak aurkeztuko ditugu. Halaber, sindikatuko organoak, Kontseilu Nazionala, Idazkaritza Nazionala eta Nazio Batzorde Iraunkorra, berrituko dira eta hainbat kideren erreleboa gauzatuko da. XI Kongresuan euskal gehiengo sindikalarekin, eta beste lurraldetatik etorritakoekin ere, gure ibilbidearen errepasua eta gerorako proposamenak partekatuko ditugu, borrokan elkarrekin jarraitzeko asmoz. Larunbateko ekitaldi nagusian Euskal Herriko alderdi politikoak, beste sindikatu batzuk, hezkuntza eragileak eta bestelako jendarte eragileak ere gurekin izango ditugu. Gure 40. urtemuga ospatzeko eta gure afiliazioaren parte hartzea areagotzeko, kongresu aurretik lau saio ireki antolatu ditugu, hiruburu bakoitzean bana:
Gasteiz • Martxoak 1 “Sindikalgintza ere feminista” Bertan sindikalgintzan aritu diren eta ari diren lau emakume izango ditugu: Ainhoa Etxaide - LABeko Idazkari ohia. Assumpta Barbens - Cataluñako IACeko Idazkaria. Iratxe Alvarez - ESKko Idazkaritza Nazionaleko kidea. Arantxa Fdez. de Garaialde - Idazkaritza Nazionaleko kidea eta STEILASen bozeramailea izandakoa.
Bilbo • Apirilak 11 “Eskola Inklusiboa jendarte baztertzailean” Gonzalo Larruzea, Begoña Lasa eta Rosa Jiménez adituen eskutik.
Iruñea • Apirilak 19 “Hezkidetzatik Pedagogia Feministaruntz” Hau da gure XI. Kongresurako ponentziaren ardatzetako bat. Ezinbestekoa ikusten baitugu paradigma feministatik abiatzea hezkuntzan heteropatriarkatuaren ideologiari aurre egiteko. Hizlariak Inma Hurtado eta Mari Luz Esteban izango dira.
Donostia • Maiatzak 4 “Neoliberalismoaren erasoak zerbitzu publikoei” Zerbitzu publikoen pribatizazioen inguruan arituko dira bi hizlariak. Amaia Perez Orozko eta Txiki Muñoz izango ditugu.
Horrez gain, 40 urte muga ospatzeko dokumental bat aurkeztuko dugu. Dokumental horretan hezkuntzaren panorama orokorraren inguruko gogoeta egiteaz gain, neoliberalismoak gure hezkuntza sisteman duen eragina azaleratzen dugu. Horretarako hezkuntza munduko pertsona esanguratsuen elkarrizketak jasotzen ditugu.• 8
emakumeak
Martxoaren 8an hezkuntzan ere
Aurtengo martxoaren 8an Mugimendu Feministak deitua Euskal Herrian greba feminista egin zen “Emakumeok* planto” lelopean. Enplegu greba hutsaz haratago doan greba izan zen eredu kapitalista, arrazista, heteropatriarkala eta auzian jartzeko. STEILASek “Emakumeok* planto” lemapean ere, egungo curriculum androzentrikoa azaleratu nahi zuen eta emakumeek historian egindako borrokak ezagutzera nahi zizkien ikasleei eta agerian utzi nahi zuen emakumeen produkzio eta ugalketa lanik gabe mundua paralizaturik geratuko litzatekeela. Guztiz beharrezkoa da emakumeen ekarpenak eta borrokak ahanzturatik berreskuratzea hainbat arrazoi ezberdinagatik. Ondoko hauek nabarmendu nahi ditugu: gure neska ikasleen erreferentziarik eza eta gure aurreko emakumeekin zorra kita tzeko beharra. Testu liburuetan emakumeen bataz besteko presentzia %13koa da, kasu gehienetan gizon baten ondoan eta -amak, emazteak edo alabak- ager tzen dira, baina emakumeenaz zerbait esangura tsua esaten bada orduan %7koa da.
Greba hau ez zen ohiko greba bat izan, izan ere, enpleguaren mundutik baztertu ohi diren beste lan guztiak, bizitza jasangarria izan dadin guztiz beharrezkoak direnak, ere bildu behar baitzituen. Grebak lau ardatz izan zituen: enplegua, zaintza, kontsumoa eta ikasketak. Honetan emakume* guztiak deituta zeuden, neska ikasleak ere, greba egiteko eskubidea dutenak, noski.
Baina emakumerik gabe ez dago historiarik; hala, eskola curriculumeko, testuliburuetako eta ikasgeletako espazio eta denboraren erdigunean jarri beharko ditugu behingoz, ez bakarrik emakumeen memoria berreskuratu behar delako, baizik eta zorroztasunik gabeko kontakizun partzial eta osatugabe batek normalizatu egin duelako, berez, bazterkeria elementu bat dena, hots: emakumeen ikusezintasuna historian.
Eta gizonek eskolan zer egin zezaketen egun horretan? besteak beste, erraztu emakumeon greba eskubidea eta eman erabateko protagonismoa emakumeei, hausnartu emakumeok esparru publikoan zein pribatuan jasaten dugun diskriminazioari buruz eta gogoetatu genero-pribilegioei uko egiteko moduez jendarte berdintzaileago bat lortzeko, klasean arlo kurrikularra ez aurreratu eta greba honen zergatia landu...• 9
lgtbi+
Bitartasuna? Ez, eskerrik asko Guztiok sailkatzen gaituzte genitalen arabera, jaio baino lehen, maiz. Eta sailkapen horrek, hein handi batean, markatzen ditu ume jaioberrien itxaropenak, tratua eta eskatuko zaiena. Pertsonak emakumezkoen edo gizonezkoen kategorietan multzokatu ohi dira, eta horrek sekulako arazoak sortzen dizkie. Intersexualak ditugu, hasteko. Genitaletan ezaugarri maskulinoak eta femeninoak dauzkate eta zaila gertatzen zaie medikuei multzo batean edo bestean sartzea. Sistemak, oro har, ez du onartzen kategoria batean ez kokatzea eta, horregatik, ume sortuberri askori kirurgia sexu zuzentzailea egiten zaie; sarri, irentze gisako zer edo zer. Eskola guztiz bitarzalea ez balitz, gurasoek ez lukete izanen hainbesteko larritasunik umeak sailkatzeko. Hurrena, transak. Horien sexu sentitua ez dator bat jaiotzean esleitu zietenarekin, oker esleitu ere, genitalak aintzat harturik. Ume horiek, genero identitatearen armairutik ateratzen badira, trantsizioa egiten dute sentitzen duten sexukoak izatea lortzeko. Batzuk identifikatzen dira gizonezkoen eta emakumezkoen kategoriekin eta beste batzuk genero identitate ez-bitarra dute. Hortaz, trantsizioak aiseago egiten dira generoaren aldetik hain polarizatuak ez dauden ikastetxeetan eta nerabeek ez dute hainbesteko presioa nabaritzen beraien gorputzak aldatzeko, tratamendu farmakologikoen edo kirurgikoen bidez.
¿Binarismo? No, gracias
A todo el mundo se nos clasifica según nuestros genitales, a menudo, incluso antes de nacer. Esta clasificación dicotómica, en mujeres y hombres, produce graves consecuencias personales y sociales. Así, una escuela no binarista a tendría efectos muy positivos en la luch contra la LGTBIfobia y la violencia machista en general. STEILAS hace tiempo que trabaja en el camino de la pedagogía feminista y desde aquí, os animamos a utilizar los materiales didácticos creados por la Emakume Idazkaritza y el grupo LGTBIQ.
10
Ondoren, genero adierazpenaren estereotipoekin bat ez datozenak. Bitartasunak izugarri markatzen du norberaren genero adierazpidea eta baztertzen ditu eredu maskulino eta femenino hegemonikoetatik aldentzen direnak. Presio bitarzalea kenduta, bakoitzak nahi duen bezala adieraziko luke generoa eta ez legoke inongo oztoporik hori aldatzeko. Heteroaraua hausten dutenak dira hurrengoak. Gure ikastetxeetan lesbiana, gay, bisexual, pansexual edo asexual ugari dago ikasleen artean, baita irakasleen artean ere, eta usu erasorik ez izateko armairuan ezkutatu behar dute. Heteroarauak eredu sexu-afektiboa zorrotz kateatzen du eta, horregatik, bitartasunarik gabeko sistema jariakorrak eta ez-polarizatuak heteroaraua suntsitzen lagunduko luke. Azkenik, ikasle guztiek pairatzen dute heteropatriarkatua. Horra: hezkuntzak iraunarazi ohi du sexu eta genero bitartasunaren eta generoen arteko osagarritasunaren diskurtsoa. Horrela, ikasleek gizakien ikusmolde dikotomikoa indartzen dute, eta era berean, betikotzen dira sistema heteropatriarkalaren botere harremanak, bortizkeria matxistaren oinarria osatzen dutenak. Mutilek moldatu behar dute maskulinitatearen eredu menderatzailera eta neskek aldiz menpeko eredura, baztertuak ez gelditzeko eta jazarpeana ez jasateko. LOMCEk, eta lege honetatik eratorriko legeak, Heziberri esate baterako, egoera are gehiago okertu dute. Ikastetxe askotan bitartasunetik eta heteroarautik pixkat aldentzen ziren edukiak ikusteko modu bakarra baitzegoen herritartasunerako eta giza eskubideetarako hezkuntza arloan, baina LOMCErekin desagertu da. Aldi berean, erlijio doktrina, batez ere katolikoa, sustatu da. Horregatik, ezinbestekoa da LOMCE, eta bere aterkipean garatu direnak, derogatzea eta bestelako bidea garatzea: pedagogia feministarena. STEILASek aspaldidanik dihardu pedagogia feministaren bidean. Horren lekuko dira azken urteotan Emakume Idazkaritzak eta LGTBIQ taldeak sortutako unitate didaktikoak eta gidak. Hemendik gonbitea luzatzen dizuegu ikas material hauek erabiltzeko zuen eskoletan bitartasuna eta heteropatriarkatua borrokatzeko.•
lan osasuna
LAN ISTRIPU GEHIAGORIK EZ! 2018. urte hasieratik bi hilabete pasa direnan, dagoeneko 8 hildako izan ditugu lanean. Enpresetan ezartzen diren lan baldintzak gero eta prekarioagoak dira. Pairatzen dugun lan istripuen kopuru handia da horren adierazle. Lan istripuen erantzulea patronala da. Izan ere, langileon osasuna eta segurtasuna bermatu beharrean, bere irabazi ekonomikoak lehenesten ditu langileon bizitzaren gainetik. Prekarietateak hil egiten du. Lan istripuen %50 langileen kontratuen lehen bi hilabeteetan ematen dira eta kontratuen ia %50ek hilabete baino gutxiagoko iraupena dute. Eusko Jaurlaritzak honi aurre egiten ez dion bitartean, lan-istripuak eta hildakoak izaten jarraituko dugu. Hezkuntza alorrean heriotzarik gertatu ez bada ere, gure eguneroko lanean prekarietatea begibistakoa da eta guk geuk pairatzen dugu: lan karga handiagoak, burokratizazioa, gaixotasun profesionalen aitortza eza, stressa, ratioen igoera, kanpo erasoak... zerrenda amaigabea da eta egoera hauek gure ikastetxeetako giroa kaxkartzen dute. EAE eta Nafarroako Hezkun tza sailen aldetik ez dute behar beste baliabide jartzen langileon osasunaren alde. Euskal gehiengo sindikalean gauden ELA, LAB, STEILAS, ESK, EHNE eta HIRU sindikatuok elkarlanean gabiltza langileon bizitza irabazi ekonomikoen gainetik egon dadin.•
#prekarietatehiltzailea
Cuando apenas han pasado dos meses del 2018 sumamos la escalofriante cifra de 8 muertos en accidente laboral. El motivo de los accidentes se debe, en su gran mayoría, a la precariedad laboral y la temporalidad. En Educación la precariedad la sufrimos con las cargas de trabajo, stress, agresiones externas... 11
eilastasuna joan-etorriko elkartasun eraldatzailea bultzatuz Urtarrilaren 26an,
elkartasun fondoaren asanblada burutu genuen Bilboko egoi tzan. Herrialde guztietatik etorritako 19 eilastasunkide bildu ginen.
maratoiko korrikalariak rekin izan duen harreman txalogarria, Guatemalako TNT-ko ikasleen bisita Nafarroara eta ikastetxeekin burutu dituzten antzezlanak...
sortu zenetik (1994) (brigaden garaiak...) gaur egungo bilakaerari erreparatu genion. Ildoari jarraituz historikoki Internazionalismoa edota Nazioarteko Elkartasun eredu ezberdinei gainbegirada eman eta gaurko egoera soziopolitikoaz ere solastu ginen. Kapitalismoaren plana pobreen artean gerra sortzea da. Eskubide gabeko pertsonak daude munduan eta horrek giza eskubideekin talka egiten du.
Bizkaiko kide batek Ugandako hegoaldean dagoen Mukono eta Buikwe barrutietan proiektu berri bat martxan jartzeko proposamena aurkeztu zuen eta asanbladak baietza eman zion. Guztira 15 proiektu ditugu munduan zehar, baina hauek guztiek duten eraldatze gaitasunak gure ikastetxeetan eta sindikatuan eztabaida sakonagoa eskatzen duela ados geundenez, aurtengo ikasturte honetan hausnarketa prozesua abian jartzea erabaki genuen. Herrialdeka asanbladak kide guztiekin zuzenean egingo ditugu harremanetan jarriz.
Gure hezkuntza proiektuak eraldatzaileak izan behar direla argi dugu bai hegoaldeko herrialdeetan zein hemen, horrek gure lana joan-etorrikoa izatea eskatzen du, eta zenbait kasutan zailtasunak ditugula aipatu genuen.
Kapitalismoa eta errepresioaren berrantolaketa ematen ari da eta elkartasun agenda indartu behar dugu etsaia komuna baita.•
2017an martxan dauden zenbait proiekturen berri eman zen, Guatemalan CRIPDESek duen garran tzia, Saharako errefuxiatuen kanpamenduetako
Egin zaitez
Las nuevas formas del capitalismo y la represión nos hacen reflexionar sobre la emergencia de reforzar las propuestas emancipadoras de trasformación que trabajamos desde . los proyectos educativos de Durante este curso vamos a intentar entre todas profundizar en esta reflexión para crear una agenda de solidaridad internacional. El enemigo es común para los países del norte y del sur.
kide !
www.steilas.eus Araba: Eulogio Serdán 5
01012 Gasteiz W 945 14 11 04 { 945 14 43 02 araba@steilas.eus
UPV/EHU Arabako Campusa Ikasgelategia, 204. Bulegoa 01006 Gasteiz W 945 01 33 97 (3397) steilas-araba@ehu.es
Bizkaia: Jose Maria Eskuza 1, 1 esk.
Gipuzkoa: Basotxiki 30-34 atz. 48013 Bilbo 20015 Donostia W 944 10 02 98 { 944 10 13 60 W 943 46 60 00 { 943 45 36 27 bizkaia@steilas.eus gipuzkoa@steilas.eus
UPV/EHU Bizkaiko Campusa Gizarte Arloko Eraikina 48940 Leioa W 946 01 24 34 – 435 (2435) steilas-bizkaia@ehu.eus
UPV/EHU Gipuzkoako Campusa Ignacio Mª Barriola eraikina Elhuyar Plaza 1 W 943 01 84 36 (8281) { 943 01 81 40 steilas-gipuzkoa@ehu.eus
Nafarroa Joaquin Beunza, 4-6 behea
31014 Iruñea W 948 21 23 55 { 948 22 97 90 nafarroa@steilas.eus