‘Schimmen’ Maker: Sterre de Jong Duur: ±10 - 15 minuten Premisse: Een verhaal is één van de belangrijkste aspecten van het behouden van een cultuur, generatie na generatie.
Concept Aziatische migranten zijn over heel de aardbol gevestigd. Van de Nepalezen in de Verenigde Staten, de Thai op Spitsbergen tot de Chinese familie bij ons in de straat. Het is een wereld van traditie, cultuur en gebruiken, maar hoe worden deze gewoontes beïnvloed door de gewoontes die in hun nieuwe leefomgeving gebruikelijk zijn? Wat blijft overeind van hun Aziatische achtergrond, en wat wordt aangepast tot een meer ‘gangbare’ vorm in hun nieuwe omgeving? Het kind van Aziatische ouders dat in Nederland geboren wordt, heeft een Nederlands paspoort en wordt opgevoed in een Nederlandse omgeving. De gestoomde rijst en eetstokjes zijn voor hem net zo’n groot onderdeel van zijn leven als de stroopwafels en molens. En na vele generaties integratie, zullen bepaalde aspecten van zijn Aziatische roots worden ingeruild voor een lokaal alternatief. Maar wat blijft dan altijd bestaan, generatie na generatie? Wat is hun ‘heritage’ die hun bloedlijn met zich mee heeft gebracht? In ieder geval één: de verhalen. Wat Anansi is voor de Afrikaanse en Caribische kinderen en Thor en Loki voor de Scandinavische, zo kennen ook de ooit geëmigreerde Aziaten verhalen die van generatie op generatie worden doorgegeven. De ‘schimmen’ van hun afkomst die eeuwenlang meegedragen worden door de mensen zelf.
Vorm In ‘Schimmen’ wil ik die wereld onderzoeken door jongeren binnen de JONC (Jongeren Organisatie Nederlandse Chinezen) verhalen te laten vertellen die zij van hun opa’s en oma’s, familieleden en vrienden hebben gehoord. Wat zijn nu precies de verhalen die na al die jaren altijd terugkomen? Wat maakt iets tot een typisch Chinees verhaal, en hoe is het anders, maar ook hetzelfde, in vergelijking met de Nederlandse sprookjes? Is de boodschap in het Chinese verhaal anders? En hoe is die boodschap te vertalen naar hun leven hier in Nederland? Met één verhaal wil ik de jongeren een schaduwspel laten maken waarin zij hun favoriete verhaal zelf gaan spelen. Onder begeleiding van een theatermaker maken zij figuren uit het verhaal en terwijl wij hun stemmen het verhaal horen vertellen, zien wij beelden van de voorstelling. Wat ontstaat is een documentaire met fictieve elementen. Een audiovisueel sprookje, gedragen door de stemmen van de jongeren gecombineerd met beelden van een mystieke voorstelling van schaduwen. We zien slechts de contouren van de figuren, in een omgeving die overal zou kunnen zijn, net zoals de geschiedenis van de Aziatische migranten zelf. De film is hierdoor ook makkelijk te ondertitelen, maar ook na te synchroniseren, waardoor het toegankelijk kan zijn voor een groot internationaal publiek. Hoe is het verhaal anders dan hun versie? En waarin herkennen zij het juist? Ook kinderen zullen van het fantasierijk schaduwspel genieten, terwijl hun ouders een feest van herkenning beleven.
Waarom De afgelopen jaren ben ik contact gekomen met mensen van over heel de wereld. In mijn reizen, ontmoetingen via couchsurfing en gesprekken heb ik geleerd dat ‘de universele wereldburger’ een concept is dat op iedereen wel toepasbaar is. Maar op de vraag ‘wat maakt jou wie jij bent?’ kreeg ik vaak uiteenlopende antwoorden, en uiteindelijk kwamen ze altijd terug op één aspect; je ‘culturele erfenis’ om het zo maar te noemen. De dingen die je mee hebt gekregen tijdens je opvoeding, die typerend zijn voor jouw identiteit en die van jouw voorouders en je omgeving. Als ik culturen bestudeer, ben ik altijd gefascineerd door de onderlinge verschillen. En vooral de diep gewortelde aspecten zijn het meest interessant. Gerechten, liederen, gebruiken, tradities en bovenal de verhalen. Verhalen zijn voor iedereen toegankelijk, makkelijk te verspreiden via schriftelijke of orale traditie en te begrijpen vanaf een jonge leeftijd. In iedere cultuur zie je kinderen die verhalen te horen krijgen van hun ouders, grootouders en familieleden, die ook zij weer van eerdere generaties hebben gehoord. Het is de oneindige cyclus die al eeuwenlang bestaat. Als ik denk aan de Aziatische cultuur, dan vraag ik mij direct af hoe deze verhalen zijn overgeleverd in een land als Nederland, en wat voor rol zij nog steeds spelen in de identiteitsvorming van bijvoorbeeld Chinese jongeren. Ik zou dolgraag willen ontdekken hoe een eeuwenoude saga of een tijdloos sprookje wordt geïnterpreteerd door mensen van een ‘dubbele cultuur’ en hoe zij deze terugkoppelen aan hun familiegeschiedenis. Geïnspireerd door deze ‘schimmen van het verleden’ moest ik denken aan het Indonesische schaduwtheater. Ik zag de oude verhalen ook als schimmen van vroeger en ben altijd al van mening geweest dat theater een geweldige manier is om jongeren aan een project te laten werken. Het leek mij direct een geweldig idee om deze twee met elkaar te combineren, en zou dat absoluut willen gaan filmen.
Over de mAker Ik ben een 22-jarige studente regie en documentaire aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht in Hilversum. Hiervoor heb ik Scandinavistiek gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam, met als specialisatie Zweedse taal en cultuur en extra vakken in cultuurgeschiedenis en kunstgeschiedenis. Ik zie film als het medium bij uitstek om mensen mee te voeren in een verhaal, een andere wereld, een nieuwe dimensie. Documentaire is voor mij een passie, maar ik combineer graag verschillende disciplines zoals fictie en animatie om een mooi geheel te creëren. Daarbij ben ik zeer gevoelig voor vorm, muziek en ambiance. Ik schrijf al mijn hele leven en heb een fascinatie voor cultuur, geschiedenis, de kunsten en menselijk gedrag. Naast mijn studie aan de HKU heb ik ook extra lessen gevolgd in scenario schrijven voor documentaire, research en korte verhalen schrijven. Ik mag dan wel jong zijn, en heb naast studentenproducties nog geen grote producties op mijn naam staan, maar ik heb een passie voor dit project en geloof dat ik het kan. Ook zou ik dolgraag willen werken aan een inspirerende film in samenwerking met mensen waar ik veel van kan leren.
Contact gegevens
Sterre de Jong Meer en Vaart 342 - 3 1068 LH Amsterdam 06 - 81 93 74 03 Mail@Sterredejong.com / Sterredejong@gmail.com www.sterredejong.com