cascolab #1 december 2010

de CL

uitgave stichtingcascolab #1 december 2010

Maarten Heijkamp Sandrijn van der Horst Nicolette Klerk Oscar Lourens Sander Luske Marije Vermeulen & Guido Nieuwendijk Rento van Drunen DaniĂŤl van der Veer Aldwin van de Ven Leonard van Munster Anne Holtrop Ruben Bellinkx

cascolab presenteert transmission | the experimental waitingroom

openingsevent

locaties

10 december 2010 19:30 i.s.m. radio kootwijk live

sophiaplein 1 / stationsgebouw apeldoorn

finissage

mede mogelijk gemaakt door gemeente apeldoorn en de van reekum stichting

09 januari 2011 16:00

stichting cascolab — cascolab stelt zich ten doel experiment in de kunst en vormgeving te stimuleren, duurzame innovatie binnen het bedrijfsleven inzichtelijk te maken en het resultaat hiervan via tijdelijke podia te tonen aan een breed publiek In 2006 “verruilden” wij ons appartement en atelier­ ruimte voor een casco woon-werk pand. Omdat deze kale, lege locatie zich uitstekend leende voor een groepstentoonstelling, besloten wij een eerste cascolab te organiseren. Het zou een weekend gaan duren. Lekker kort en krachtig: koopcontract getekend, sleutel in de hand, leidingwerk, keuken, toilet en kunst er in. Feestje doen, deuren open, buurt en stad op bezoek, kunst eruit en een nieuwjaarsborrel ter afsluiting.

Cascolab2006 werd een succes. Vier jaar later organiseren we vanuit dezelfde passie en liefde voor het vak een eerste cascolab onder de vlag van de stichting. De Notarissen van Naam hebben ons op een heel prettige, toegankelijke manier geholpen met het oprichten van de stichting. De buren om ons heen steunen cascolab. Zo bestaat het bestuur op dit moment uit bewoners van de Sophialaan.

In maart zijn wij begonnen met de voorbereidingen van cascolab2010: de eerste ideeën werden op papier gezet, contacten gelegd. Gaandeweg werden de ideeën concreter, de partners enthousiaster en zo werd cascolab2010 geboren. Door steun van (o.a.) gemeente Apeldoorn en de Van Reekum Stichting werd het mogelijk een solide programmering samen te stellen.

Wij vinden het van belang dat in onze stad professionals een podium geboden wordt. Daar hoort ook een courant bij. “de CL” is ontwikkeld om inhoudelijk te kunnen ingaan op de afzonderlijke projecten die te zien zijn. Daarnaast vermelden we de partners in de courant. De CL is een bijlage geworden van Apeldoornextra, uitgegeven door Peter Eemsing.

Sietske van Wilgenburg, eindexamen student grafische vormgeving aan Artez Arnhem, ontwierp de courant en de huisstijl van cascolab.

Cascolab brengt kunstenaars, ontwerpers en het innovatieve bedrijfsleven samen met als doel chemie tot stand te brengen. Het lab stimuleert multidisciplinair experiment bij voorkeur met een duurzaam karakter.

locatie sophiaplein —

De inzet van het bedrijfsleven is een product of dienst.

Een aantal kunstenaars en ontwerpers geeft hierop een visie. Anderen passen een eigen experiment toe of maken van een bijzonder project voor het eerst het proces inzichtelijk.

Een constante behoefte aan experiment en uitdaging is wat succesvolle ondernemers in het bedrijfsleven en in de vrije sector bindt. Experiment en onderzoek maakt innovatief en houdt scherp. Inzicht in experiment en proces vraagt aandacht en concentratie van de kijker. Verrassing prikkelt. De “cascolabs” zijn daarom toegankelijk voor een brede doelgroep.

Door kortdurende tentoonstellingen te organiseren in bijzondere leegstaande panden op wisselende locaties is het mogelijk een nieuw publiek te interesseren.

Omwonenden worden direct betrokken bij (de organisatie van) het evenement. Dit vergroot het draagvlak.

Cascolab2010 presenteert zich op twee locaties.

Het stationsgebouw, Apeldoorn CS en Sophiaplein 1, een voormalig TBC districtsconsultatiebureau, later gebruikt door de GGD voor methadonuitgifte.

De presentatie van Daniël van der Veer in het stations­ gebouw is vanaf de buitenkant van het pand te zien.

Tijdens cascolab2010: transmission | the experimental waitingroom worden ook werkprocessen inzichtelijk gemaakt. Een viertal deelnemers zal de tentoonstellingsperiode gebruiken om het project te ontwikkelen. Tijdens de finissage op 9 januari zullen deze projecten worden opgeleverd. De tentoonstelling verkrijgt hiermee het predikaat lab(-oratorium).

Omdat een feest zonder feest geen feest is, organiseert cascolab een feest. Twee feestjes zelfs. Een openings­ feest dat ingevuld gaat worden door Radio Kootwijk Live en de finissage die ook op een bijzondere manier muzikaal ondersteund gaat worden. De uitnodiging hiervoor verspreiden wij in december.

Omdat er in Apeldoorn veel talentvolle jongeren zijn die affiniteit hebben met kunst en muziek hebben we Bruisend en Nieuw (055TV) benaderd voor de uit­ voering van een jongerenproject. Een selectie van video-experimenten zal te zien zijn op een beeldscherm in de expositie. Tijdens de finissage presenteert een aantal jongeren een electronisch muzikaal experiment.

Het bestuur en de organisatie van stichting cascolab vinden het heel bijzonder en waarderen het dat cascolab door zoveel partijen gedragen word.

Dit geeft energie toe te werken naar de financiering en de organisatie van cascolab2011.

— Benno Jolink Nicolette Klerk

Ziekte- geschiedenis Vroeger, bij de schoolarts, kreeg je een krasje in je onderarm. Verscheen daar vervolgens binnen een paar dagen een zwelling, dan werd je doorgestuurd naar Sophiaplein 1, naar het consultatiebureau van de ‘Geld. Ver. T.B.D.T.B.C.’ (afkorting van de Gelderse Vereniging ter bestrijding der tuberculose).

Daar werd dan met behulp van röntgenapparatuur gekeken hoe ernstig het met je was gesteld.

Tuberculose of tbc, in de volksmond ook bekend als ‘de tering’, was vóór de Tweede Wereldoorlog een even wijdverspreide als gevreesde ziekte: besmettelijk, moeilijk te behandelen en vaak dodelijk. Vroegtijdige constatering van tbc was van levensbelang en in de bestrijding speelde dit consultatiebureau een belangrijke rol.

De bouw van een gloednieuw consultatiebureau in 1938 was dan ook een gedenkwaardig moment.

De gemeente trok er een bedrag van 22.000 gulden voor uit en gaf architect C.G. van den Beld de tekenopdracht.

2

oprichters stichting cascolab locatie sophiaplein— stefan rutten

3

do it yourself— olaf prinsen radio kootwijk van reekum stichting anne van as rabobank

4

locatie ns gebouw daniël van der veer

5

anne holtrop marije vermeulen & guido nieuwendijk

7

leonard van munster / E+S ruben bellinkx

8

nicolette klerk / waterschap veluwe

9

rento van drunen / probit sandrijn van der horst / merida experience centre

10

aldwin van de ven maarten heijkamp

11

sander luske colofon

6

oscar lourens / hollander techniek

— Het voormalig consultatiebureau, gefotografeerd in de jaren ’60 door Hans Stokhuyzen (Collectie CODA)

tbc is tegenwoordig veel minder gevaarlijk dan pakweg 40 jaar geleden, maar in tegenstelling tot wat veel mensen denken is de ziekte nog wel onder ons.

Het speciale tbc consultatiebureau was echter niet meer nodig. Wanneer nu een tbc-controle vereist is, kun je gewoon naar het ziekenhuis.

— Stefan Rutten, conservator CODA

2

do it yourself — De gemeente heeft oog voor bijzonder initiatief op het gebied van de beeldende kunst en vormgeving. Het is prachtig dat tentoonstellingen vóór en dóór kunstenaars ontstaan in informele setting. Dat laat des te meer zien dat de groep in staat is om zich te nestelen in de samenleving, en eigen werk zichtbaar te maken voor heel Apeldoorn.

radio kootwijk —

Bijzonder aan de initiatiefnemers van cascolab is dat zij er in zijn geslaagd om zoveel bedrijven en geïnteresseerden aan zich te binden. Dit maakt dat in de toekomst de slagkracht van het initiatief alleen maar kan winnen. De tussentijdse culturele invulling van tijdelijke leegstaande panden door dit soort initiatieven zorgt voor levendigheid en vernieuwing in de stad. Naast wethouder cultuur ben ik ook verant­ woordelijk voor de portefeuille duurzaamheid. Het feit dat cascolab cultuur en duurzaamheid verbindt juich ik natuurlijk van harte toe.

Radio Kootwijk Live, een groep klassieke musici, theatermakers en kunstenaars die op zoek zijn naar nieuwe concertvormen en ontmoetingen met het publiek, ontwerpt het openingsevent voor transmission | the experimental waitingroom.

Ontmoetingen en (muzikaal) gesprek staan centraal deze avond. Ontmoetingen met de musici en kunstenaars van Radio Kootwijk Live, met het gebouw, met de kunstenaars en hun werken, met cascolab, met Apeldoorn, met de hooggewaardeerde sprekers, met de partners, bedrijven, sponsors die transmission mogelijk maken, en natuurlijk met muziek, dans, en videokunst. Gesprek wordt op deze avond een onderdeel van het concert, met muziek, woorden, licht, beelden, het gesprek vindt plaats met meer dan woorden alleen.

U bent van harte uitgenodigd voor deze avontuurlijke en muzikale avond met Miriam Overlach (harp), Marije Nie (tapdans), Bart de Vrees (percussie, electronica. composities), Teresa van Twuijver (videokunst).

Aanmelding opening: info@cascolab.nl — www.radiokootwijklive.nl

Ik wens cascolab en alle andere initiatieven in Apeldoorn alle goeds toe, en sta met mijn organisatie klaar met raad en daad als dat nodig is.

— Olaf Prinsen, wethouder

stichtingcascolab #1 — december 2010

van reekum stichting ondersteunt initiatief stichting cascolab —

De Van Reekum Stichting is een familiestichting die in 1952 werd opgericht. De familiestichting erkende het belang van kunst en cultuur in onze samenleving en leverde vanuit dat oogpunt graag een bijdrage aan de ontwikkeling binnen deze sector. Toen de gemeente Apeldoorn begin zestiger jaren besloot tot de bouw van een schouwburg, heeft de Van Reekum Stichting een groot geldbedrag aan de gemeente geschonken.

Het doel van deze schenking: de realisatie van een museum geschakeld aan Orpheus. Dit werd de Van Reekum Galerij, later omgedoopt tot Van Reekum Museum.

In dit museum werd voornamelijk moderne kunst geëxposeerd.

Bij de verbouw en uitbreiding van schouwburg Orpheus is het Van Reekum Museum, dat zowel nationaal als internationaal bekend stond, helaas te gronde gegaan en niet meer teruggekomen.

Dit gaat de Van Reekum Stichting zeer aan het hart.

Deze stichting draagt cultuur en professionele kunst een zeer warm hart toe.

Onlangs is de stichting in contact gekomen met Benno Jolink en Nicolette Klerk. Zij vertegenwoordigen de stichting cascolab (kortweg: cascolab).

Deze stichting organiseert met steun van de gemeente Apeldoorn en onder andere het Rabobank Coöperatiefonds, een projectmatige tentoonstelling die als doel heeft een koppeling te maken tussen kunstenaars en het Apeldoornse bedrijfsleven, waarbij innovatie gericht op duurzaamheid de leidraad is.

De Van Reekum Stichting ondersteunt dit initiatief graag. Zeker in een tijd waarin bezuinigingen ook culturele activiteiten hard zullen treffen, is steun – in welke vorm dan ook – van groot belang.

De Van Reekum Stichting wil het daarom niet alleen bij ondersteuning met woorden laten. De Van Reekum familie maakte destijds met een schenking voor de bouw van het Van Reekum Museum vooruitstrevende exposities in onze stad mogelijk.

Binnenkort zal zij met een initiatief komen waarmee zij het belang hiervan nogmaals zal onderstrepen.

— www.vanreekumstichting.nl

Betekenis van casco:

is wind- en waterdicht,

Het eindresultaat is van ondergeschikt belang in de projecten van stichting cascolab. Het gaat niet alleen om het proces, maar ook om de visie en het experiment van en door participanten. Dit uitgangspunt om een proces inzichtelijk te maken sprak mij bijzonder aan.

Met veel enthousiasme heb ik mijn expertise kunnen inzetten bij de samenstelling van de programmering van de eerste tentoonstelling transmission | the experimental waitingroom. Ik hoop dat het project cascolab een bijdrage gaat leveren aan het culturele klimaat in Apeldoorn en de rest van Nederland.

maar de binnenafwerking

— Anne van As Amsterdam, 3 november 2010

de dragende constructie van een huis plus de buitenafwerking. Het pand

moet nog gebeuren.

Betekenis van lab: waar proeven gedaan worden

3

voor onderzoek.

Maatschappelijk betrokken, dichtbij en toonaangevend; dit zijn waarden die cascolab en de Rabobank ken­merken. Daarom heeft het bestuur van het Coöperatie­fonds van Rabobank Apeldoorn en Omgeving besloten een financiële bijdrage te leveren aan het vernieuwende cascolab.

De Rabobank neemt als vanzelfsprekend haar maat­schappelijke ­­ betrokkenheid; we dragen graag bij aan een duurzame samenleving die voor iedereen toegankelijk is. Ook op het gebied van cultuur.

Daarom steunen wij dit initiatief van harte.

Toonaangevend, innovatief en laagdrempelig.

Dat is de gedachte.

— Rabobank. Een bank met ideeën.

locatie NS gebouw — Station Apeldoorn In 1870 kreeg de Hollandsche IJzeren SpoorwegMaatschappij (de HIJSM) toestemming voor de aanleg van de lijn Amsterdam-Amersfoort-ApeldoornZutphen: de Oosterspoorweg. De HSM koos Zutphen als eindpunt omdat daar al een spoorbrug over de IJssel was gebouwd. Men wilde van uit het westen van het land een betere verbinding krijgen met de Duitse steenkoolgebieden en handelssteden.

Hoewel Koning Willem III er voor pleitte om de spoorlijn dichter langs Paleis Het Loo te laten lopen, werd gekozen voor een tracé ten zuiden van de dorpskern. Wel kwam er een aftakking naar het Paleis: het Koningslijntje.

Drie wachtkamers De tekening en het bestek uit 1875 zijn teruggevonden in het archief van de NS in Utrecht.

Het station bestond uit een hoog middendeel van ruim 21 bij 11 meter en twee vleugels van bijna 11 meter lang. In de oostvleugel kwam een goederenbergplaats en in de westvleugel de ‘wachtkamer der 3e klasse’.

In het hoofdgebouw kwamen het bureau voor het personeel en ook nog ‘wachtkamers der 1e en 2e klasse’.

Op de verdieping bevonden zich twee woningen voor het stationspersoneel. Achter het station en aan beide zijkanten werden gietijzeren overkappingen geplaatst, marquises genoemd. Op 13 mei 1876 werd het station feestelijk door de burgemeester geopend.

Koninklijke Wachtkamer In 1912 vond een ingrijpende verbouwing plaats: er werd een Koninklijke wachtkamer gemaakt om de gasten van het Oranjehuis beter te kunnen ontvangen.

Aan de voorkant werd de vestibule vergroot met tocht­portalen en een luifel. Verder werden twee portalen met trappenhuizen gebouwd voor de beide bovenwoningen.

In 1976 werd Koninklijke Wachtkamer eruit gesloopt en werd de entree gemoderniseerd met betonnen zuilen en veel glas en metaal.

Sloop of restauratie?

In 2003 wilde de NS het station volledig slopen en er een modern gebouw neerzetten. De Stichting Apeldoornse Monumenten (SAM) is toen in actie ge­komen om het gebouw te behouden en het terug te brengen naar de situatie van 1874. Met veel steun uit de bevolking is dit uiteindelijk gelukt! Het in oude glorie herstelde stationsgebouw combineert thans mooi met het moderne stationsplein.

— Apeldoornse monumenten: H. K. A. Frieling www.apeldoornsemonumenten.nl

daniël van der veer —

In mijn werk ben ik vanuit bestaande elementen op zoek naar fragmenten van een nieuw bestaan.

Ik schets ideale plaatsen die verlangen naar verandering, nieuwe patronen en verbanden.

Een ideale plaats is geen eindpunt, maar ik zie het als een beginpunt voor iets nieuws. Als iets dynamisch, wat groeit en zich op een organische en procesmatige manier ontwikkelt.

De overgang van de oude naar de nieuwe plekken vindt niet plaats door middel van een reis maar door elementsverwisselingen. Bestaande gegevens en objecten maken in zichzelf een verandering door, waardoor ze andere eigenschappen en betekenissen krijgen, een andere identiteit. Deze identiteit zorgt o.a. voor nieuwe architectonische modellen en steden.

Mijn installaties zijn momentopnames, verbeelde gedachten die ik tracht te vangen. Voorstellen die het gebaar in zich dragen van: “Zo zou het kunnen zijn.”

Maar ieder voorstel kan weer worden aangepast. Het is continu onderhevig aan verandering. Door experiment hoop ik mijn kennis over deze elementsverwisselingen te vergroten en steeds nieuwe ontdekkingen te doen.

In deze stroom wacht ik op het moment waarop ik uiteindelijk kan zeggen: “Zo is het. Zo zou de wereld er eigenlijk uit moeten zien.”

— Daniël van der Veer www.danielvanderveer.nl

4

anne holtrop —

In mijn werk zie ik architectuur als een landschap vol heterogene elementen. In sommige werken krijgt het landschap een letterlijke uitwerking zoals in floating gardens, waarbij er een miniatuur eiland met heuvels en dalen wordt geconstrueerd met architectuur. Het interieur van het eiland is de architectonische ruimte zelf. In andere werken is het landschap een metafoor voor een omgeving om niet gelijkaardige elementen aan elkaar te verbinden en uit te wisselen.

Het landschap is voor mij een omgeving waar ver­ schillende gebruiken, sociale relaties, ruimtelijke organisaties en opvattingen gelijktijdig kunnen plaats vinden. De spanning die daardoor ontstaat maakt het werk tactiel, fysiek en mentaal. In die spanning geloof ik dat er meerdere mogelijkheden en inzichten blijven bestaan.

— model for an embassy (retreat II) 2010 maquette 1:60 materiaal: hout, styrofoam, verf, koper

Voor de tentoonstelling cascolab2010 transmission toon ik een model for an embassy (retreat II) en verken ik de locatie met een in situ werk dat is ge­ relateerd aan het model. Het model handelt over veiligheid in ambassades: “One way to defend oneself is to retreat, to make a distance. A retreat has also a very positive meaning, like a retraite. In that way a retreat is about making space.” Deze dubbele interpretatie van retreat is onderdeel van het werk.

stichtingcascolab #1 — december 2010

— Anne Holtrop www.anneholtrop.nl

marije vermeulen & guido nieuwendijk — Het werk van zowel Marije Vermeulen als Guido Nieuwendijk bestaat gewoonlijk uit schilderijen en muurschilderingen in combinatie met ruimtelijke

5

toepassingen.

— Opbouw Matter and Facts, pavilion2009 Oslo 2010

Binnen de abstracte kunst werken zij met duidelijke verschillen, de één meer conceptueel, de ander meer concreet. In hun muurschilderingen spelen de architectonische omstandigheden van een specifieke ruimte een belangrijke rol in de vormgeving van het werk. De werken worden geïntegreerd in de omgeving, beïnvloeden deze en komen uit het gebruikelijke kader van een schilderij. Transmission grijpen zij als gelegenheidsduo aan om research te doen naar twee relevante vraagstukken. Dit willen zij in beeld brengen buiten hun gebruikelijke idioom van het schilderen.

Waar ligt de grens tussen kunst en design? De grote ruimte is tijdens transmission een multifunctionele ruimte. Er is een bar, het is een werkplek, een podium en een ontmoetingsplek. De opening van het project vindt hier ook plaats. Dit houdt in dat er veel beperkingen en eisen zijn gesteld aan het kunstwerk dat zij hier willen realiseren. De eisen voor het gebruik van de ruimte vragen om een vormgeving, zodat het functioneel is. Hoe ver kun je als kunstenaar gaan,

zonder je autonomie aan te tasten, opdat de functies nog wel bruikbaar zijn?

Moet een kunstenaar duurzaam bezig zijn en wat houdt dat in? Belangrijk is om te weten wat er goed is aan duurzaamheid en waar de relevantie ligt voor de kunst.

Gebruik je in je werk de duur­zaamheid uitsluitend in materieel opzicht? Of op een meer filosofisch niveau: kun je duurzaam zijn in je ideeën, is het het vaker gebruiken van een idee of het hergebruik van andermans ideeën duurzaam als filosofisch concept?

Kortom, veel interessante vragen komen bij ons op naar aanleiding van dit project van cascolab.

Wij zijn van mening dat een kritische houding belang­ rijk is, niet alles moet voor lief genomen worden.

Een kunstenaar bevraagt altijd alles opnieuw, ook politiek correcte zaken.

— www.marijevermeulen.com www.guidonieuwendijk.com

oscar lourens

Hollander Techniek Hollander Techniek wil met zijn keuze voor cascolab de wereld van kunst en techniek samenbrengen.

Hollander Techniek ontwerpt en realiseert technische installaties voor gebouwen en voor de industrie.

De belangrijkste kenmerken van het bedrijf zijn integraal, duurzaam en innovatief.

/

Kunstenaars zijn de oervorm van innovatie; vanuit niets of vanuit een gedachte iets neerzetten.

De innovatie in het bedrijfsleven is veelal de transitie van een bestaand component of systeem.

Met cascolab willen wij een bestaand systeem terugbrengen naar zijn basis en vervolgens laten innoveren naar toegepaste kunst. Het uiteindelijke resultaat zal moet bestaan uit de kreet: het werkt!

hollander techniek

Oscar Lourens Tovermiddel, toverkunst' Oud-Fr.] 1. proefneming, proef, m.n. een volgens plan uitgevoerde proef om tot nieuwe kennis te komen, of een theorie te toetsen. 2 proefneming om nieuwe werkwijzen, inrichtingen enz. te proberen. syn. probeersel.

Er wordt hier vooral verwezen naar de wetenschap. In de kunst vindt experiment ook plaats, maar wordt die experimentele kunst belangwekkend genoeg bevonden, wordt het gewoonweg kunst. Voor experi­ ment zou je dus vooral in het atelier moeten zijn, waar wordt ontwikkeld, geschoven en aangepast.

Het werk (de werkwijze) van Oscar Lourens lijkt meer op die van een archivaris of een boekhouder waarbij hij de verzamelde informatie ordent en verwerkt, het experiment heeft in het werkproces maar een heel klein aandeel. In de recente werken vormen de heden­­­daagse gebouwen in de buitenwijken van Griekse provincie­ steden studiemateriaal voor een architectonische zoektocht. Hier begon, bij de betonnen constructies van gebouwen in aanbouw, een zoektocht naar de structuur van het bouwen.

Eén van Lourens’ studie-objecten was het prototype van alle gebouwen; Glikoneri.

Het was waarschijnlijk een garage in opbouw en

— Hollander Techniek Jacob Brobbel

was perfect in zijn eenvoud. Glikoneri had alles wat nodig was voor een huis, niets meer, niets minder; een bodemplaat, vier kolommen en een dak. Lourens maakte modellen van Glikoneri op schaal 1:20 en 1:10 en later een model 1:4.

De laatstgenoemde was interessant. Bij het verkleinen van het origineel naar schaal 1:4, veranderde het archetypische Glikoneri-bouwsel in een basisstructuur van iets compleet anders. Binnen de context van het atelier werd het een tafel.

Oscar Lourens toonde de Glikoneri-modellen in PROBE, een tentoonstellingsruimte op schaal 1:4. Hij moest daarvoor modellen van de modellen maken die zich nu verhouden tot het oorspronkelijke bouwsel in de verhouding 1:40 en 1:80; kleine blokjes van 3,25 cm hoog.

In de PROBE tentoonstelling gebeurde iets eigen­ aardigs. Wanneer alle afmetingen in dezelfde schaal verkleind worden, gebeurt er voor de beschouwer niets. Alles blijft in de gelijke verhouding tot elkaar.

Maar wat gebeurt er wanneer die harmonie wordt doorbroken en een afwijkende Glikoneri wordt toegevoegd?

Oscar Lourens plaatste de Glikoneri ‘tafel’ in PROBE; een model 1:4 in een ruimte op dezelfde schaal.

En inderdaad, in de beperkte verhouding van PROBE werd wat in de werkelijkheid van het atelier een tafel

leek, weer een bouwsel dat een garage kon zijn. Quod erat demonstrandum: het is de relatieve grootte, niet de concrete die de betekenis aan een object verleend.

Samenwerking Voor cascolab2010 gaat Lourens een samenwerking aan met Hollander Techniek, een bedrijf dat als technisch integrator opereert in de sectoren utiliteit, industrie en retail. Hollander produceert een zonne­ boiler die bestaat uit een voorraadboiler en de benodigde zonnecollectoren of heat-pipes. Het zijn op reuze-TL-buizen lijkende elementen. Het zijn dubbelwandige elementen van glas met een donkere folie om UV-licht en warmte op te vangen en een kern van koper gevuld met vloeistof die cruciaal is voor het totale systeem.

Lourens verbaasde zich dat de elementen, die toepasbaar zijn op en aan gebouwen, voor de warm­ waterhuishouding, zulke losse toevoegingen blijven.

Voor cascolab2010 zullen experimenten te zien zijn hoe de heat-pipes in de architectuur geïntegreerd zouden kunnen worden.

— voor meer informatie: www.oscarlourens.nl

6

leonard van munster

/

E+S E+S E+S adviseert in duurzaam energiebeheer. Zij onder­ steunt en begeleidt trajecten van begin tot eind en levert hierbij particulier en bedrijfsmatig advies op maat.

E+S brengt met haar advies in kaart dat investeren in isolatie en in duurzame energie bijdraagt aan een beter milieu en direct geld oplevert voor de eigenaren van het onroerend goed. Naast een lagere energier­ ekening levert een energiezuinig huis een fors hogere verkoopprijs op, dit kan oplopen tot 30%! Ook bestaan er diverse aantrekkelijke subsidiemogelijkheden.

Apeldoorn telt 39.000 koopwoningen. Om deze allemaal te beoordelen op hun energieprestatie, worden de krachten in Apeldoorn gebundeld.

Als bedrijf is E+S daarom actief betrokken bij het initiatief “Apeldoorn Voorop in Duurzaamheid”.

Hierin zit een aantal specialisten uit de branche die

stichtingcascolab #1 — december 2010

ruben bellinkx —

Voor cascolab2010: transmission | the experimental waitingroom toont Ruben Bellinkx de nieuwe tweedelige 16 mm film ‘The Trophy’.

Op het eerste scherm zien we een schijnbaar opgezette hertenkop als een trofee hangen aan de muur.

Gaandeweg ontdekken we dat dit dier leeft. We zien een oog, een neusgat en een oor bewegen. Op het tweede scherm zien we de andere kant van de muur.

Daar staat het dier eenzaam in een kale ruimte waarbij zijn kop verdwijnt in de muur.

In de twee projecties ontstaat er twijfel tussen opgezet en levend, tussen leven en dood, tussen object en subject. Een opgezet dier is een illusie van een echt dier, het is het transformeren van leven, het onsterfelijk maken. In deze film krijgt het dier een schijnleven of een schijndood.

bijdragen aan de ontwikkeling van een adequaat beleid, maar vooral ook onderlinge kennis willen delen.

“Tijdens de Beursvloer Apeldoorn benaderde stichting cascolab ons bedrijf voor het pilotproject cascolab2010. Het spreekt ons aan dat de tentoon­­­­stelling “transmission | the experimental waitingroom” innovatie en onderzoek laat zien en daarbij kunstenaars, ontwerpers en het bedrijfsleven tot elkaar brengt (koppelt). Dat de stichting toewerkt naar vormen van samenwerking met ondernemers voor wie duurzaam en maatschappelijk ondernemen centraal staat, is voor ons motiverend en doorslag­ gevend geweest in te gaan op een samenwerking en ondersteuning van het project.”

“Leonard van Munster geeft met zijn inklapbare mobile home, gemaakt van isolatiemateriaal op een beeldende wijze de boodschap van E+S weer.

Het huisje laat zien op welke wijze isolatie functioneel kan worden toegepast. Door puur gebruik te maken van isolatiemateriaal als constructie, beperkt Leonard het materiaalgebruik. Het materiaal zelf is voldoende isolerend om het huisje bewoonbaar te maken.

Het zonnepaneel op het dak maakt het huisje deels zelfvoorzienend.”

Greenroom - Leonard van Munster Het recente werk van Van Munster bestaat voornamelijk uit installaties en objecten in de openbare ruimte.

Het zijn installaties gemaakt naar aanleiding van een opdracht of het zijn projecten die hij zelf initieert.

De installaties worden voor een specifieke locatie gemaakt. Hierbij maakt de bestaande omgeving en de

De productie van de film ‘The Trophy’ heeft twee jaar geduurd. De wens om met een echt dier te werken zorgde voor een totaal andere aanpak met extra moeilijkheden en vertragingen. Omdat het publiek enkel het eindresultaat van deze film te zien krijgt, leek het voor Ruben Bellinkx interessant om voor cascolab2010 juist van deze film het ontstaansproces inzichtelijk te maken. Het voorstel werd mede versterkt door het feit dat bij het kijken naar het werk onvermijdelijk de vraag opdringt ‘hoe is dit gemaakt’.

Naast het eindresultaat zal op een andere plek in het tentoonstellingsparcours aan de hand van foto’s ‘the making of’ van deze film te zien zijn. Ruben Bellinkx ziet deze nieuwe presentatievorm als een experiment waarbij hij benieuwd is in hoeverre deze vorm de film ‘The Trophy’ versterkt of demystificeert.

7

— Ruben Bellinkx www.rubenbellinkx.com

— ‘The Trophy’ 2010, 16 mm film overgezet naar dvd, loop, 2 projecties, dimensie variabel.

sfeer van een plek een belangrijk onderdeel uit van het werk en de beleving ervan.

Ook materiaal kan als inspiratiebron fungeren bij de totstandkoming van zijn werk.

Zie het gebruik van grafisch afvalmateriaal zoals de groenten- en fruitkistjes in de installatie Under Heaven 01.

Het bedrijf E+S Advies en Ontwikkeling is een adviserend en dienstverlenend bedrijf op het gebied van duurzame energie. Voor het tentoonstellings­ project cascolab2010 gaat Van Munster daarom werken met een materiaal dat hij niet eerder heeft gebruikt: groen Styrodur. hij gaat experimenteren met een isolatiemateriaal dat voorziet in de reductie van energieverbruik. Juist het experiment is interessant.

Als kunstenaar is hij geïnspireerd door de uitstraling van het mooie [groene] isolatiemateriaal dat normaal is weggewerkt tussen muren.

De greenroom wordt een inklapbare mobile home van isolatiemateriaal in een aanhanger. De verrijdbare minivilla verbeeldt de visie van E+S en maakt het toepasbaar.

Alles in de “woning” wordt van groen Styrodur van de firma Weston Isolatie BV gemaakt; tafel, bank, kasten etc. Alsof het interieur in een groene saus ondergedompeld is. Op het dak van het huisje komt een zonnepaneel (Hollander Techniek) dat het huisje van licht voorziet. De greenroom is een hele heldere visualisatie van duurzame toepassingen en functioneert tegelijkertijd als autonoom object.

— Leonard van Munster www.leonardvanmunster.com

nicolette klerk

/

waterschap veluwe

Waterschap Veluwe Met het zuiveren van rioolwater, het onderhouden van beken, sloten en kanalen en de bescherming tegen wateroverlast en droogte, staat Waterschap Veluwe midden in de samenleving. Wij bieden kunstenaars graag de gelegenheid om op een creatieve manier vanuit die samenleving naar ons werk te kijken.

Een andere manier van kijken kan op een verrassende manier aandacht vragen voor ons werk.

Wat heeft Waterschap Veluwe met duurzaamheid: Een kantoorgebouw met energielabel A! We gebruiken uitsluitend FSC hout en FSC papier.

Op de rioolwaterzuivering, waar we de meeste energie gebruiken, besteden we veel aandacht aan terug­

Nicolette Klerk Als beeldend kunstenaar en ontwerper werk ik vanuit een fascinatie voor landschap en techniek.

Het spanningsveld ligt daar waar landschappelijke processen en techniek samen komen. Vanuit een onderzoekende, conceptuele benadering leg ik middels fotografie elementen of onderdelen in dit gecultiveerde landschap vast.

Hierbij werk ik toe naar een abstractieniveau dat zich direct vertaalt in vormen en vlakken.

Naast het verwerken van eigen fotografie maak ik gebruik van bestaande technische tekeningen, bouw­ tekeningen en kadastrale kaarten.

Deze geabstraheerde elementen worden verwerkt en vormen de nieuwe identiteit en uniformiteit van een product, kledingontwerp of kunstwerk.

In een tentoonstelling laat ik bij voorkeur een proces zien waarbij alle onderdelen als installatie worden gepresenteerd.

De duo-tentoonstelling “kweek”, een installatie met Anne van As in 2008, is daar een voorbeeld van; een boekenpresentatie van berglandschappen, een foto­g­rafische en filmregistratie van vormen en kleurvlakken in het landschap, schetsen, een maquette van betonnen elementen en een projectie

dringen van energieverbruik door isolatie etc.

De bacteriemassa die ontstaat bij het zuiveren van rioolwater - het rioolslib - wordt vergist tot biogas, daarmee wekken we elektriciteit op. De elektriciteit leveren we aan het net. De warmte die er bij vrijkomt gaat naar een energieneutrale woonwijk in Apeldoorn.

Bij de inrichting van watergangen, kiezen we voor een duurzame inrichting, met oog voor de waterkwaliteit en een diversiteit aan planten en dieren. ‘Duurzaam’ betekent bij een watergang dat die met flauw af­ gegraven oevers ruimte biedt voor het tijdelijk bergen van (te)veel water. Dat water kan dan ter plekke worden vastgehouden en in de bodem zakken.

Zo draagt het vervolgens weer bij aan de bestrijding van droogte. Zo wordt het watersysteem op een natuurlijke wijze aangepast om problemen ten gevolge

van een foto waarop landschap en techniek een vreemd soort kunstmatig landschap vormen.

Omdat het product van Waterschap Veluwe goed aansluit bij de content van mijn werk, vind ik het bijzonder interessant een samenwerking aan te gaan.

Tijdens een gesprek met Hans van Boven kwamen voor cascolab2010 twee projecten ter sprake.

De waterzuivering en de Hezenberger stuw. Ik heb in eerste instantie gekozen voor een minder in het oog springend, doch zeer interessant project: de Hezenberger stuw. Een stuw voorzien van een waterkrachtcentrale.

In transmission | the experimental waitingroom laat ik in een installatie een onderzoek zien naar de identificatie van nieuw landschap. Een innovatieve omgeving die dienst doet als werkomgeving voor medewerkers van Waterschap Veluwe. Elementen uit dit landschap zet ik om tot een nieuwe beeldtaal.

Media: fotografie, video, technische tekeningen, maquette, bestaande werkkleding en kledingontwerp.

De periode van de tentoonstelling gebruik ik als laboratorium om mijn project te ontwikkelen.

— www.nicoletteklerk.nl www.nicoletteklerk.com

van de klimaatverandering tegen te gaan.

Innovaties geven we graag een kans. Zowel waar het gaat om kunst, maar ook als het gaat om ons eigen werkgebied. Zo bouwden we bij de Hezenbergerstuw in Heerde een waterkrachtcentrale, die bij een relatief gering verval toch elektriciteit kan opwekken.

Men gaat er vaak vanuit dat ons land te weinig hoogte verschil kent om elektriciteit uit waterkracht op te wekken. Met deze nieuwe technologie werkt dat toch; voor het eerst in Nederland.

— Hans van Boven Waterschap Veluwe

8

Rento van Drunen Voor de expositie, transmission | the experimental waitingroom ben ik gekoppeld aan Probit, een onderzoeks- en adviesbureau dat zich voornamelijk richt op de vervoerssector.

Vaak worden onderzoeks­gegevens en resultaten weergegeven in grafieken of tabellen. Dit sluit aan bij mijn afstudeeronderzoek ‘Grid en de derde dimensie’, waarin ik onderzoek deed naar het gebruik van grid in ruimtelijkheid en hoe ik met grid de illusie van ruimte kon opwekken. Dit uitte zich onder andere in een animatie en letterontwerp.Voor deze expositie ben ik door middel van het maken van tekeningen opzoek naar combinaties tussen grids, grafieken en tabellen.

Uit deze tekeningen neem ik elementen over en combineer dit in een animatie waarin grids, grafieken en tabellen vloeiend in elkaar zullen overlopen.

Door gebruik te maken van de wisselwerking tussen 2d en 3d koppel ik verschillende data aan elkaar.

De animatie zal een op zichzelf staand werk zijn, bestaande uit een compilatie van overgangen tussen verschillende grafieken, die los te gebruiken zijn zoals bijvoorbeeld bij presentaties of websites ter ondersteuning van de onderzochte data.

— Rento van Drunen www.rentovandrunen.com

rento van drunen

/ probit

Probit Juli 2010 werd ik benaderd door Benno Jolink van stichting cascolab, of hij eens mocht komen praten over een idee dat hij en Nicolette Klerk hadden.

Natuurlijk, praten kan altijd en ik was ook wel benieuwd.

stichtingcascolab #1 — december 2010

Benno vertelde op enthousiaste wijze dat cascolab kunstenaars en bedrijfsleven aan elkaar wil koppelen, met als einddoel “Een presentatie van onderzoek als eindproduct of als presentatiemedium”. Het woord onderzoek was gevallen, ik was als marktonderzoeker natuurlijk direct scherp.

Al pratend vlogen er wat mogelijke ideeën over tafel, maar heel concreet konden we het nog niet krijgen.

Benno zou de handschoen oppakken en kijken of hij een kunstenaar kon vinden die iets kon met het werkvlak marktonderzoek in relatie tot het doel van de stichting.

Sandrijn van der Horst Mijn werk bestaat uit onderzoek naar het spannings­­ veld tussen bewegend beeld en geluid.

Daarbij zoek ik naar een versterking tussen deze elementen met als doel deze naar een hoger niveau te tillen. Zowel de manier van opnemen als computer­ bewerking spelen een grote rol voor het uiteindelijke beeld. Tijd en licht vormen hierbij twee essentiële ingrediënten.

sandrijn van der horst

/

9

merida experience centre

Mijn videomateriaal verliest gaandeweg het proces zijn directe, oorspronkelijke vorm en transformeert naar een meer pure, abstractere basis van kleur, ritme en lijnen. Een vergelijkbaar proces wordt toegepast op het geluid, waarbij dit geluid steeds onherkenbaarder wordt. Toch blijft het materiaal qua gevoel en sfeer binding houden met zijn achter­grond. Het beeld vindt zijn oorsprong vaak in natuurlicht. Het geluid bestaat zowel uit losse field recordings als uit klanken van muziekinstrumenten.

Met het materiaal uit deze processen onderzoek ik vervolgens balans en spanning, al zoekende composities vormend.

Tijdens transmission | the experimental waitingroom ga ik een samenwerking aan met het Merida Experience Centre. Een interessante confrontatie, omdat het in alles met beleving te maken heeft. Tijd, dynamiek, beweging, emotie en herinnering zijn kernwoorden die in mij opkomen.

Daarnaast heeft het merk Merida een binding met natuur en landschap. Deze elementen vormen vaak het vertrekpunt in mijn eigen composities. Geen letterlijke weergave, wel een hieraan verwant gevoel.

— Sandrijn van der Horst www.forestial.com

Oktober een tweede telefoontje van Benno, hij had in zijn ogen een zeer interessante kunstenaar, Rento van Drunen, gevonden waar Probit wellicht een match mee kon maken. Al snel tijdens ons kennismakingsgesprek was er een wederzijdse klik. Rento gaf aan zeer graag te willen kijken naar de mogelijkheden van het om­zetten van ruwe onderzoeksdata naar vernieuwde grafieken en aansprekende animaties. De match was gemaakt en Rento is aan het werk.

Voor Probit ligt de motivatie om mee te doen in het feit om als marktonderzoekbureau te willen blijven innoveren. We geven graag de ruimte en vrijheid aan een jonge ontwerper als Rento om zijn interpretatie te geven van ons werk.

— Bert Anvelink – Probit Onderzoek en Advies

Merida Experience Centre Het innovatieve merk voor sportfietsen met een filosofie waarin techniek en innovatie centraal staan. Merida is ’s werelds meest succesvolle merk in de mountainbike wedstrijdsport.

Het Merida Experience Centre. Die naam doet het centrum eigenlijk te kort, want behalve fietsen van het merk Merida zijn ook bikes van het Duitse Centurion te zien en te berijden. Ook het stoere dirtbike- en bmx-merk UMF krijgt een plaats, evenals de accessoire­ merken Birzman en Procraft. Geïnteresseerde consumenten kunnen, via een afspraak bij hun dealer, de fietsen komen testen in de bosrijke omgeving van Apeldoorn.

"We zitten op een perfecte locatie, centraal gelegen in het land met een ideaal testparcours in de achtertuin.

Wij verkopen zelf niets. Waar het ons om gaat is consumenten een goed gevoel bij onze merken te geven. We bieden ze de mogelijkheid op dure fietsen te rijden, die ze misschien wel nooit kopen, maar daarna wel voor een ander model uit onze collectie kiezen.”

Merida doet mee aan cascolab om de sportieve, milieu­ vriendelijke fietsen die zij produceert eens vanuit een andere invalshoek te kunnen bekijken. Audiovisueel beeldend kunstenaar Sandrijn van der Horst laat zijn licht schijnen op mountainbikes en racefietsen die in Nederland met tienduizenden tegelijk elke dag gebruikt worden. Hij zet in op de beleving van het fietsen.

Met beeld en geluid geeft hij het product van het Experience Centre een nieuwe dimensie. Zijn visie kan de basis zijn voor het aanspreken van een nieuw publiek en dienen als uitgangspunt bij het ontwerpen van een nieuwe collectie fietsen.

— Peter Koperdraad, Merida Experience Centre

aldwin van de ven — In museumzalen bekruipt mij vaak het gevoel dat de schilderijen onder­ling vechten om een eerste plaats.

Het ene beeld is nog illusionistischer, nog knapper geschil­derd dan het andere. In weer een volgende zaal vechten andere schilderijen om wie het modernst is. Moet een schilderij dan imponeren? Moet een kunstenaar überhaupt imponeren? Een schilderij is eigenlijk toch niets meer dan een achtergrond met iets erop?

Fragmenten uit de werkelijkheid, uit dromen of herinneringen gebruik ik om mijn wereld op te bouwen. Dit gaat niet zonder slag of stoot: integendeel. Ik start vaak met een duidelijk beeld van wat ik wil. Meestal lukt het niet direct dit te schilderen en haal ik het weer weg: vaak vele malen. Tijdens dit proces van aarzelingen en afwijzingen ontstaat een achtergrond waarin kleuren, structuren of lagen die vooraf niet gepland waren, kunnen ontstaan. Op deze achtergrond kan zo gaandeweg een beeld, dat ik ter­loops heb gevonden, perfect passen.

Naast schilderijen maak ik ook sculpturen. De set speelt zich hierdoor niet alleen op het schilderij af maar ook in de ruimte waar het werk wordt gepresenteerd.

Voor cascolab2010 wil ik de doorleefde ruimte nadrukkelijk gebruiken alsof het de achtergrond van een schilderij zou zijn. Door het plaatsen van elementen op de muren of in de ruimte. Ik denk aan tekeningen, schilderijen of ruimtelijk werk.

— Aldwin van de Ven www.aldwinvandeven.com

— Maarten Heijkamp, Zonder titel (H06-1), Techniek: camera obscura direct exposure print, Formaat: 127x252 cm

maarten heijkamp — Voor de tentoonstelling cascolab2010 wil ik de breedte van mijn werkproces in kaart brengen en zo onder­zoeken en inzichtelijk maken hoe mijn verschil­lende activiteiten zich tot elkaar verhouden.

Met behulp van zelfgebouwde camera obscura’s maak ik monumentale fotowerken. Hierbij onder­zoek ik het vermogen van fotografie om te reflecteren op de manier waarop wij ons verhouden tot de fysieke wereld.

Door een ruimte te verduisteren en een lens in de wand te plaatsen ontstaat een camera obscura. Zonder tussenkomst van een negatief kan direct het foto­ papier belicht worden. Zelf sta ik in de camera en kan het beeld al bekijken voordat het op papier wordt vastgelegd. Het ontwikkelen van het foto­papier vindt plaats in een zelfgebouwd ontwikkelsysteem.

Mijn atelier is een loods in de haven van Deventer die ik heb omgebouwd tot camera obscura; hier maak ik geënsceneerde opstellingen. Daarnaast werk ik op locatie met een tot camera omgebouwde bouwkeet die ik met mijn trekker verplaats. Ook maak ik gebruik van bestaande bouwwerken of zeecontainers die ik ombouw tot camera.

De camera obscura stelt mij in staat het beeld schaal en monumentaliteit te geven en de huid van de foto op grafische wijze te definiëren. Het lijkt soms meer een houtskooltekening dan een foto. Door ’s nachts en in negatief te belichten dwing ik mezelf tot het opnieuw

opbouwen van het beeld. De projectie wordt vertaald naar schilderkunstig concept. In mijn werk is het nooit het object dat model heeft gestaan wat je ziet; de foto zelf is tot onderwerp geworden.

Momenteel ben ik bezig mijn werkveld uit te breiden.

Zo ontwierp en realiseerde ik afgelopen jaar een klein paviljoen waarin mijn opvattingen over architectuur en vormgeving onderzocht werden. De komende tijd werk ik in het Europees Keramisch Werkcentrum aan een camera obscura waarmee ik de voorstelling direct op kleitableaus ga belichten. Dit zal resulteren in een serie monumentale tableaus waarin ik parallellen tussen fotografie en keramiek onderzoek; een uiterst vluchtig medium ontmoet de tijdloosheid van keramiek.

Voor de tentoonstelling cascolab2010 wil ik de breedte van mijn werkproces in kaart brengen en zo onderzoeken en inzichtelijk maken hoe mijn ver­ schillende activiteiten zich tot elkaar verhouden.

— Maarten Heijkamp www.maartenheijkamp.nl

10

sander luske — Gist is de naam voor een aantal eukaryote soorten (ca. 700-1000) micro-organismen waarvan de gewone biergist, wijngist en broodgist de bekende vertegen­ woordigers zijn. Gisten zijn eencellige schimmels zij onderscheiden zich van bacteriën door het bezit van een celkern en zijn daarbij ook significant groter.

Als ontwerper ben ik gefascineerd door eten en drinken, of eigenlijk: “wat eten we”. Waar komt het vandaan en hoe smaakt het. In dit project wil ik uit­ zoeken of gist ook te combineren is met porselein gietklei, dan wel met vast porseinklei. Het verwerken van de rijstkorrel in porselein is een bekend chinees gegeven, de rijstkorrel verbrandt tijdens de eerste stookgang en later vullen de gaatjes zich met glazuur.

Dit heeft dan een zeer mooi doorschijnend effect.

Met de gist in de klei hoop ik ook dit soort effecten te bereiken.

Gist zit in de lucht en is overal aanwezig. Hier volgt een eenvoudige manier om wilde gist te vangen, voor het maken van zuurdesembrood:

dag 1 meng in een kom 500 gram biologisch roggemeel met water tot een soepel deeg.

Zet het een uur buiten.

Daarna op een warme plaats in huis, afgedekt met keukenfolie. dag 2 het gaat bubbelen, met rust laten. dag 3 meng een handje bloem en wat water door het mengsel om het dezelfde consistentie te geven als op dag 1. dag 4 met rust laten, nog steeds op een warme plaats, afgedekt. dag 5 nu is het een bierachtig, moutig, askleurig mengsel vol gist en karakter. Dit is de basis om verder brood te kunnen bakken.

— Sander Luske 2010 www.luske.nl

stichtingcascolab #1 — december 2010

colofon

tentoonstelling 11 december 2010 t/m 9 januari 2011 openingstijden donderdag 11:00 - 20:00 vrijdag t/m zaterdag 11:00 - 17:30 openingsevent 10 december 2010 19:30 gesloten eerste kerstdag en nieuwjaarsdag finissage 9 januari 2011 16:00 entree gratis

11

redactie benno jolink www.cad-interim.nl nicolette klerk info@nicoletteklerk.nl info@nicoletteklerk.com oprichters/organisatoren nicolette klerk benno jolink programma-adviseur anne van as bestuur voorzitter: dhr. j.f.j. rings secretaris: mw. n. klerk penningmeester: mw. w.j.h. van doornik www.roomtomove-po.nl ontwerp en vormgeving sietske van wilgenburg www.sietskevanwilgenburg.nl oplage 100.000 uitgever stichting cascolab contactgegevens stichting cascolab sophialaan 19 7311 pb apeldoorn 06-48924054 06-22529500 www.cascolab.nl info@cascolab.nl de CL is een bijlage bij apeldoornextra editie december 2010 met dank aan Peter Eemsing www.eigenmagazine.nl

OOK MOOI ALS HIJ NIET AANSTAAT

SCHUTTERSWEG 88, APELDOORN | 055 - 355 21 87 | WWW.RTVSTEGEMAN.NL