Is pijn bij dieren gelijk aan pijn bij mensen?

‘Is pijn bij dieren gelijk aan pijn bij mensen?’

De waarde die we aan pijn geven is voor mensen en dieren vaak hetzelfde, terwijl de beleving best kan verschillen. Dat was de boodschap van een Studium Generale over pijn bij dieren, georganiseerd op 16 januari jl. door het Lectoraat Welzijn van Dieren van Hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden. De eigenwaarde van dieren wordt tegenwoordig expliciet erkend, dit blijkt uit de opname van een specifiek artikel hierover in de nieuwe Wet Dieren, die sinds 1 januari 2013 van kracht is. Volgens de wet moet inbreuk op de integriteit of het welzijn van dieren, verder dan redelijkerwijs noodzakelijk is, worden voorkomen. Dieren die zorg behoeven, moeten dat ook krijgen. Dat houdt o.a. in dat dieren gevrijwaard moeten zijn van pijn. Toch leeft er binnen het onderwerp nog veel discussie, alle dieren lijden pijn, maar ook op dezelfde manier? Wat is pijn nu eigenlijk? Pijn blijkt een uitermate complex fenomeen. Het feit dat dieren een pijnprikkel toegediend krijgen, wil nog niet meteen zeggen dat deze ook als ‘pijn’ ervaren wordt, laat staan dat het betekent dat deze prikkels voldoende zijn om van ‘lijden’ te spreken.

Pijnprikkels, pijnbeleving en lijden liggen weliswaar in elkaars verlengde, maar op basis van een prikkel kan de beleving niet zomaar worden geconcludeerd.

Dr Pompe (filosoof aan Hogeschool Van Hall Larenstein Leeuwarden) gaf hierbij het volgende voorbeeld: Op het moment dat een leeuw een prooi grijpt, zal de prooi op dat moment waarschijnlijk verdoofd zijn door stresshormonen, waardoor deze op dat moment nauwelijks pijn ervaart. Op hersenniveau gemeten zal dan blijken dat de beet wel degelijk wordt gesignaleerd, maar dat de pijnbeleving is onderdrukt.

Omdat ‘pijn’ een ethisch gevoelig onderwerp is en misverstanden vaak voor komen, moeten we nog beter beseffen waar we het over hebben. Het onderscheid tussen pijnprikkel, pijnbeleving en lijden moet door wetenschappers en diermanagers goed gehanteerd en gecommuniceerd worden. Dit voedt ook de discussie want het is zeker dat het laatste woord hierover nog niet gezegd is.

Met dank aan ‘Pakara Nieuwsbrief’