ZHP Nieznana strona przygody
1
Poradnik harcerski dla początkujących
2
Czym jest ZHP? Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP) – największa polska organizacja harcerska, powstała 1 listopada 1918, z połączenia wszystkich wcześniej działających organizacji harcerskich (skautowych), z trzech zaborów. Jest wychowawczym, patriotycznym, dobrowolnym i samorządnym stowarzyszeniem otwartym dla wszystkich bez względu na pochodzenie, rasę czy wyznanie. Wychowanie w ZHP opiera się na normach moralnych wywodzących się z kulturowych i etycznych wartości chrześcijańskich, kształtuje postawy szacunku wobec każdego człowieka, uznając system wartości duchowych za sprawę osobistą każdego członka Związku. Jest również członkiem Polskiej Rady Organizacji Młodzieżowych. Związek Harcerstwa Polskiego jest organizacją non-profit, od 16 lutego 2004 zarejestrowany jest jako organizacja pożytku publicznego. Ponadto przez wiele lat posiadał status stowarzyszenia wyższej użyteczności. Związek Harcerstwa Polskiego liczy 90 030 członków [31.12.2013].
3
Robert Baden-Powell założycielem skautingu
Robert Stephenson Smyth Baden-Powell, Lord Baden-Powell, znany również jako B-P Urodzony 22 lutego 1857 w Londynie, Wielka Brytania; Zmarł 8 stycznia 1941 w Nyeri w Kenii Był brytyjskim wojskowy, generałem porucznikiem, pisarzem oraz twórcą i założycielem skautingu.
W latach 1876 - 1910 był w czynnej służbie wojskowej w Indiach, Afganistanie, Afryce Południowej i Anglii. Pracował także w brytyjskim wywiadzie w wielu krajach Europy. W wojnie przeciw Burom wsławił się obroną miasta Mafeking. Od 1903 roku był generalnym inspektorem kawalerii brytyjskiej, a po osiągnięciu wieku emerytalnego zajmował się organizowaniem i szkoleniem armii terytorialnej w Wielkiej Brytanii.
W czasie służby w Indiach, od 1884 roku stosował nowe, własne metody szkolenia żołnierzy, w których znaczną uwagę przywiązywał do indywidualnego wyszkolenia, wyrabiania samodzielności i zaradności. Podczas obrony Mafekingu (1899 - 1900), obleganego przez ponad 7 miesięcy przez Burów, utworzono oddział chłopców do służby pomocniczej (łącznikowej i wartowniczej). Próba ta uświadomiła Bi - Pi możliwość powierzenia młodszym 4
chłopcom odpowiedzialnych zadań pod warunkiem poważnego ich traktowania. Po powrocie do Wielkiej Brytanii w 1902 roku Bi - Pi stwierdził, że jego książką “Aids to scouting” (“Wskazówki do wywiadów”) przeznaczoną dla żołnierzy, interesowała się organizacja młodzieżowa. W celu lepszego dostosowania myśli zawartych w tej pracy do poziomu dzieci i młodzieży Bi Pi zorganizował w 1907 roku obóz doświadczalny dla chłopców na wyspie Brownsea. W 1908 roku wydał klasyczny podręcznik skautingu “Scouting for Boys” (Skauting dla chłopców). Zainteresowanie, z jakim spotkała się książka, spowodowało, iż Bi - Pi w 1910 roku zrezygnował ze służby wojskowej i całkowicie poświęcił skautingowi – w roku tym organizacja skautowa w Wielkiej Brytanii liczyła 100 000 członków.
Bi - Pi był odznaczony wieloma najwyższymi odznaczeniami brytyjskimi i innych krajów, w tym Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu "Polonia Resituta". W 1939 roku wyjechał leczenie do Kenii, gdzie zmarł 8 stycznia 1941 roku.
na
Wskazując na źródła idei skautowej Bi - Pi przyznawał, że zawarł w niej nie tylko własne pomysły, ale wzorował się także na zwyczajach różnych narodów i ludów, jak Japończycy, Indianie, wykorzystał koncepcje filozofów i uczonych, a nawet reguły średniowiecznych zakonów.
Według Bi - Pi skauting powinien być szkołą wychowania obywatelskiego w kontakcie z przyrodą, powinien uzupełniać naturalne luki wychowania szkolnego przez rozwijanie charakteru, zdrowia i sprawności jednostki oraz jej wartości społecznej w codziennej służbie. W 1912 roku ożenił się z Olave St. Clair Soames, również działaczką skautową,wybraną w 1930 roku na Naczelną Skautką Świata. Za pracę skautową otrzymał tytuł lorda – barona of Gilwell, a w posiadłości Gilwell Park został zorganizowany międzynarodowy ośrodek skautowy.
5
Ruch skautowy na ziemiach polskich Geneza ruchu skautowego w Polsce sięga 1909 roku, kiedy na polskie tereny przeniknęły pierwsze wiadomości o rozwijającym się w Wielkiej Brytanii skautingu (w dwóch czasopismach warszawskim i lwowskim m.in. artykuł Edmunda Naganowskiego w lwowskim „Słowie Polskim”). Wieści te padły na podatny grunt. Młodzież polska, wychowana w duchu pozytywizmu, przeniknięta hasłami niepodległościowymi, garnęła się do kół turystycznych, sportowych, gimnastycznych, samokształceniowych związków etyczno-abstynenckich oraz organizacji przysposobienia wojskowego głoszących hasło zbrojnej walki o niepodległość Polski. Atrakcyjność metod skautowych oraz ich przydatność do celów wyszkolenia wojskowego, a także wartości pedagogiczne skautingu, bardzo szybko zostały odkryte przez niektóre z organizacji młodzieżowych takich jak: Organizacja Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Ruch Etyczny „Eleusis”. Wśród wewnętrznych sporów i kontrowersji przystąpiły one do tworzenia polskiego skautingu.
6
Andrzej Małkowski twórca harcerstwa polskiego Andrzej Juliusz Małkowski Urodzony 31 października 1888r. w Trębkach k. Gostynina, Zmarł w nocy z 15 na 16 stycznia 1919r. Jeden z twórców polskiego skautingu, instruktor i teoretyk harcerstwa, działacz polskich organizacji młodzieżowych i niepodległościowych.
Urodził się w rodzinie ziemiańskiej o tradycjach patriotycznych i żołnierskich. Ruch skautingu wzbudzał w nim zainteresowanie od czasu gdy przetłumaczył "Scouting for Boys" R. Baden - Powella, stał się jego propagatorem. Uczył się w Warszawie, Tarnowie, Krakowie oraz Lwowie, tam w 1906 roku w VI Szkole Realnej uzyskał świadectwo dojrzałości. Był jednym z założycieli
abstynenckiej organizacji krakowskich uczniów „Młodzież". Później należał do federacji związków abstynenckich „Eleuteria". Wchodził w skład Zarządu Głównego tego związku. W wieku 20 lat rozpoczął studnia na Politechnice Warszawskiej, na Wydziale Budowy Maszyn. Przez wiele lat brał czynny udział w rozwoju polskiego harcerstwa. Był w składzie pierwszej Komendy Skautowej następnie 7
wchodził w skład Naczelnej Komendy Skautowej we Lwowie. W 1911 roku rozpoczął wydawanie pierwszej polskiej gazety skautowej- „Skaut". W tym samym czasie publikował "Scouting jako system wychowania młodzieży", była to pierwsza polska książka o skautingu. Gdy parę lat później zaprotestował przeciw pierwszej wersji Prawa Skautowego (gdzie służba Ojczyźnie umieszczona była na drugim miejscu) i w „Skaucie" opublikował swoją, własną wersję Prawa został usunięty z władz organizacyjnych oraz przestał być redaktorem autorskiej gazety. Aby zebrać materiały do nowej książki w 1912 r. opuścił Ojczyznę, wyjechał do Londynu. Zorganizował wyjazd na III Zlot Skautów w Anglii (1913r.). Ożenił się z Olgą Drahonowską (1913r.), przeniósł się do Zakopanego. Stworzył tam ośrodek harcerski.
.Gdy wybuchnęła I Wojna Światowa Małkowski wstąpił do Legionów Polskich, niestety na krótko. Próbował utworzyć niepodległą Rzeczpospolitą Podhalańską, z tego powodu musiał opuścić Zakopane. Wyjechał do Stanów Zjednoczonych gdzie tworzył polonijne drużyny harcerskie. Przez rok od września 1915 w Związku Sokołów Polskich pełnił funkcję skautmistrza związkowego. W 1916r. Został przyjęty do wojska w Kanadzie. Z początkiem 1917r. wraz z grupą „Sokołów" przyjął się do Wojskowej Szkoły Piechoty. Walczył w armii kanadyjskiej, na froncie we Francji. Z czasem został przeniesiony do armii gen. J. Hallera. Zmarł w katastrofie morskiej w nocy z 15/16.01.1919r. Otrzymał skautowy medal „Za zasługi", od Roberta Baden- Powella.
8
Nasze ideały Krzyż harcerski Jest to odznaka harcerska stosowana w większości organizacji harcerskich w Polsce (wyjątek stanowi SHK Zawisza). Krzyż jest nadawany członkom organizacji harcerskiej podczas przyrzeczenia harcerskiego. Zuchy zamiast krzyża harcerskiego noszą znaczek zucha. Harcerze przed przyrzeczeniem na miejscu krzyża noszą lilijkę. W pierwszym numerze czasopisma „Skaut” z 15 października 1911 roku Andrzej Małkowski ogłosił konkurs „na polską odznakę skautową”. W odpowiedzi na ten konkurs nadesłano aż 84 prace. Wśród nich znalazł się projekt, który opracował Kazimierz Lutosławski. Opis tego projektu, który zajął 3 miejsce w konkursie, znalazł się wraz z wynikami konkursu w 8 numerze pisma "Skaut" z 1912 r.:
„Na tarczy okrągłej dwie szable, poniżej polski krzyż wojskowy Virtuti Militari z napisem "Bóg i Ojczyzna" – nad nim orzeł w locie – przy górnej krawędzi napis Czuwaj !” Żadna z prac nie wydała się na tyle interesująca, by od razu wprowadzić ją do użytku, toteż w końcu 1912 roku Naczelna Komenda Skautowa wyznaczyła do dalszych prac nad projektem ks. Kazimierza Lutosławskiego z zespołem. Po wprowadzeniu do projektu szeregu zmian powstała odznaka: krzyż wzorowany na Orderze Virtuti Militari. Pierwsze odznaki wręczono prawdopodobnie już we wrześniu 1913 roku na zakończenie kursu instruktorskiego zorganizowanego przez Naczelną Komendę Skautową na Dynasach. Stąd początkowo odznaki stosowane były głównie w drużynach warszawskich. Najprawdopodobniej już w roku 1915 miejsce gwiazdy zaczęła zajmować wzorowana na lilijce skautowej lilijka harcerska. 4 grudnia 1916 r. Komenda Naczelna ZHP (pismem nr L. 11.) wydała pierwszy formalny rozkaz (Instrukcja organizacyjna L. 2.) ustalający odznaki ZHP. 9
Ostateczny kształt Krzyża Harcerskiego został ustalony podczas konferencji zjednoczeniowej ZHP w dniach 1–2 listopada 1918 jako odznaka polskiego harcerstwa.
Symbolika krzyża harcerskiego Wzorowany na orderze Virtuti Militari, który przyznawany jest za szczególne męstwo i oddanie w służbie ojczyźnie. Dewizą krzyża harcerskiego jest łacińska maksyma per aspera ad astra (przez ciernie do gwiazd).
Numerowanie krzyży harcerskich odbywało się od 1916 roku, od powstania ZHP zawsze na poziomie Naczelnictwa ZHP ( Seria i numer), do II wojny światowej i na obczyźnie. Po wojnie nadal tak postępowano, do 1949 roku. Po reaktywowaniu ZHP w 1956 roku również Mennica Państwowa przestrzegała tej zasady do lat 1965/66. (Formalnie, zapis o numerowaniu krzyża na odwrocie zniknął z Regulaminu Mundurowego w 1976). Po zaniechaniu numerowania przez Mennicę, wiele środowisk harcerskich, hufców, a nawet drużyn i szczepów na własną rękę numerowało i nadal numeruje krzyże. Ścisłe, prawie kompletne rejestry serii i numeracji, rozkazy i dokumentację krzyża zebrał w obszernej monografii "Krzyż harcerski" Tomasz Sikorski. W ZHR i SH krzyże numerowane są do dzisiaj. W ZHP niektóre środowiska nadal kontynuują numeracje krzyży harcerskich np. w Chorągwi Krakowskiej.
10