projecten
E H & I JUNI 2012 161
Eclectisch restaurant met meerdere entrees
4
Art nouveau-appartement in hartje stad
projecten van Stef Bakker Van al te veel omhaal houdt interieurontwerper Stef Bakker niet. Dat leidt alleen maar af van waar het werkelijk om gaat: leefbare interieurs maken. Dus gaat zijn voorkeur uit naar een heldere basis en een stevige portie gevoel. ‘Kijken doe je niet alleen met je ogen.’ Fotografie Kasia Gatkowska / Tekst Paul Geerts
A
ls jong mannetje kreeg Stef Bakker (49) er al geen genoeg van om het bestek op de eetkamertafel te verleggen. Net zo lang tot hij vond dat het goed lag. En de spullen die hij van straat plukte, kregen een decoratieve plek in zijn kamer. In zijn geboorteplaats Wijk aan Zee was hij een buitenbeentje, juist omdat hij de dingen net altijd iets anders deed. ‘Sommigen konden dat plaatsen, anderen niet.’ En eigenlijk is er een kleine veertig jaar later maar weinig veranderd. Na een studie pedagogie en een korte carrière in medialand is Bakker uitgegroeid tot succesvol interieurontwerper. Ilse Crawford, voormalig hoofdredacteur van de Elle Decoration UK, roemt zijn interieurs waarin niet het plaatje telt, maar waarin een hoofdrol is weggelegd voor gevoel. Ja, hij is een gevoelsmens, zo bekent Bakker, die ook maatschappelijk graag zijn nek uitsteekt. Onder meer als een van de initiatiefnemers van Orange Babies, de stichting die zwangere vrouwen met hiv helpt hun kinderen gezond op de wereld te zetten. Uw carrière doet nogal grillig aan. Of is er toch een lijn aanwijsbaar? ‘Het leven is grillig. Het gaat altijd om een combinatie van gevoel en verstand. Die gevoeligheid zit deels in mijn karakter, maar is ook
Amsterdams achterhuis plus opvallende kast
Nieuwbouwappartement met uitzicht op het IJ Favorieten
ontwikkeld door de dingen die ik op mijn pad ben tegengekomen. Ik probeer uiterlijk vertoon te scheiden van wat er werkelijk toe doet.’ Waarom eigenlijk? ‘Een collega heeft weleens gezegd dat het interieur een samenvatting is van het leven. Daar ben ik het mee eens. Ga maar na hoeveel tijd we in onze huizen doorbrengen en hoeveel belangrijke dingen we daar meemaken.’ Waarin onderscheiden uw interieurs zich van die van anderen? ‘Interieurs weerspiegelen zintuiglijke ervaringen. Het beeld, het geluid, het licht, maar ook de temperatuur, alles moet passen. Goed leven doe je niet alleen met je ogen of met je portemonnee. En daar staan mensen soms niet bij stil.’ Hoe krijg je al die elementen in één interieur? ‘Dat gaat instinctief. De vraag die ik mezelf als eerste stel, is voor wie ik aan de slag ga. Wat doen die mensen, wat is hun budget, hoe delen ze hun tijd in? Dan vallen dingen vaak al op hun plaats. Het is dus ook een kwestie van logisch nadenken. Vervolgens is het belangrijk om te weten om wat voor ruimte het gaat. Hoe kom je binnen, wat is de indeling en hoe gaan verschillende ruimtes in elkaar over? Zo ga je steeds een laag dieper.’
Totdat je op het gevoel stuit? ‘Ik wil uiteindelijk wel het idee hebben dat mijn werk ertoe doet. Ontwerpen is een servicegerelateerd ambacht. Ik doe het ook niet alleen, maar altijd met anderen. Daarom is onlangs de bedrijfsnaam veranderd in Studio Bakker, juist om te laten zien dat er een team bij betrokken is. Ik stuur het hooguit aan.’ Wat is uw drijfveer om te doceren aan de Design Academy? ‘Tussen studenten kom je altijd bijzondere geesten en gelijkgestemden tegen, maar dan met een gevoeligheid die nog niet is ingevuld. Ik geef al zo’n tien jaar les en heb nog altijd contact met oud-studenten. Je ziet soms dingen van jezelf terug, maar ook compleet nieuwe dingen. Daar leer ik dan ook weer van.’ Vroeger moest u het allemaal zelf uitzoeken. ‘Nu krijgen mensen inderdaad meer aangereikt, maar er is meer concurrentie. Ik heb zelf inhoud aan het vak proberen te geven. Die titel interieurontwerper dekt de lading eigenlijk niet. Soms word ik ingeschakeld om een muurtje een andere kleur te geven, maar als ik vind dat de indeling van de ruimte beter kan, zal ik echt niet laten om dat te zeggen.’ » www.stefbakker.nl
Museum ‘De Pont in Tilburg, vanwege het bijzondere programma. Descent Into Limbo van Anish Kapoor, eigenlijk gewoon een gat in de grond, is een icoon.’ Film ‘I Am A Woman Now van Michiel van Erp, over de eerste generatie transseksuelen. Mooie karakters die, dwars door alle geldende normen heen, doen wat ze voelen.’ Bezit ‘Een fijne grote deken van bruine schapenwol, gehaakt door mijn zus van een idiote hoeveelheid wol die ik heb gekocht in Marokko.’ Kunstenaar ‘Bernard Buffet. Samen met een vriend heb ik geprobeerd hem te ontmoeten, maar op de dag dat wij in zijn woonplaats Parijs waren, pleegde hij zelfmoord.’ Fotograaf ‘Fotografen als Irving Penn en Erwin Blumenfeld hebben iconische beelden gemaakt die nog altijd hun sporen nalaten.’ Vervoermiddel ‘Ik loop graag omdat je dan totaal onafhankelijk bent. Als je loopt past de omgeving zich bovendien aan jouw ritme aan. Dat is prettig.’ Grootste aankoop ‘Mijn huis.’
162
Projecten
JUNI 2012 E H & I
Eclectisch restaurant met meerdere entrees Nee, een gemakkelijke opdracht was het niet. Want hoe maak je een trendy club voor drie opdrachtgevers, ieder met een eigen karakter? Casper Reinders van Jimmy Woo, Ho Kai Yen van Dynasty en Farid Asserti, voor wie Stef Bakker tien jaar geleden restaurant Mamouche ontwierp: hij ziet ze nog aankomen. ‘Drie totaal andere types, letterlijk uit verschillende windrichtingen, die samen de beste tent van Amsterdam wilden neerzetten. In een half jaar tijd.’ Het werd Bo Cinq, een restaurant annex loungebar met een Franse en Marokkaanse keuken. In een diep pand met twee entrees dat ligt ingeklemd tussen de Prinsengracht en de Lange Leidsedwarsstraat. Uitgangspunt voor de inrichting vormden de bakste-
nen die tevoorschijn kwamen toen de ruimte werd gestript. Tegen die wand is een vierentwintig meter lange bar van grintbeton gestort. Het lijkt alsof de ruimte rondom de bar is gebouwd in plaats van andersom. De rauwe uitstraling doet denken aan het Meatpacking District in New York, kort voor de eeuwwisseling. Dat beeld wordt versterkt doordat veel bestaande materialen zijn hergebruikt. Zo is van de oude vloerkeien een scheidingsmuur gemetseld en zijn de tegelwanden in de brasserie bewerkt, waardoor ze niet langer een Portugese, maar een industriële uitstraling hebben. ‘Van vloer tot plafond, alles is zelfgemaakt,’ zo omschrijft Bakker het totaalconcept. ‘Zelfs de kunstcollectie is door ons team samengesteld.’ »
Project 1 Type pand Restaurant en lounge Opdracht Een interieur waarin verschillende sferen samenkomen Stijl Eclectisch Vloeroppervlak 700 m² Indeling Rondom de 24 meter lange bar bevinden zich loungeruimtes en intieme eetkamers
Caféstoel Bistro van Thonet heeft een prominente plek in het restaurantgedeelte. linkerpagina De Roosevelt Chair links en de twee Armchairs in het midden zijn afkomstig van Paul Lelieveld Interiors. Rechts is de bal zichtbaar van designklassieker Up 5 And 6, een ontwerp van Gaetano Pesce.
164
Projecten
JUNI 2012 E H & I Sommige bestaande elementen bleven behouden, zo ook de radiatoren. linkerpagina Bakker koos voor een mix van oude en meer recente meubels. Fauteuil No. F598 is een ontwerp van Pierre Paulin voor Artifort.
Art nouveau-appartement in hartje stad Vijf jaar lang leidde Stef Bakker een relatief teruggetrokken bestaan in een villa aan de kust. Maar het stadse leven lonkte opnieuw. Dus ging hij op zoek naar een niet al te grote ruimte in Amsterdam, een plek waar hij zich zou kunnen terugtrekken, alleen en met anderen. Zo’n ruimte vond hij hartje centrum, op een steenworp afstand van het Paleis op de Dam, op de bovenverdieping van een in 1904 door architect François Marie Joseph Caron ontworpen pand. Niet alleen de centrale ligging, ook de art nouveau-architectuur sprak hem aan. Dus toen hij het appartement naar zijn hand ging
zetten, koesterde hij de detaillering van Caron. Waar nodig werden ornamenten, muren en plafonds gerestaureerd. Weliswaar zonder door te slaan, omdat ook de eigen signatuur van Bakker zichtbaar mocht zijn. Die spreekt vooral uit het ingetogen karakter. ‘Muren, plafonds, deuren en zelfs deurknoppen zijn in dezelfde tint geschilderd. Daardoor gaan ze op in het interieur, maar zijn ze evengoed nog aanwezig. Evenals de ornamenten.’ Dat hij zijn eigen opdrachtgever was, ziet hij niet als probleem. ‘Dat maakt het niet moeilijker of gemakkelijker dan wanneer »
Project 2 Type huis Appartement uit 1904 Opdracht Een eigen, persoonlijke omgeving creëren Stijl Urban Woonoppervlak 80 m² Indeling Woonkamer, keuken, slaapkamer en badkamer
Het houten stoeltje in de woonkamer kocht Bakker in bij Galleria Moioli in Milaan. Op het berberkleed staat een displaytafel die hij op de kop tikte bij een groenteboer in Amsterdam-Oost. De vloerlamp komt van een tweedehandswinkel, het tafeltje eronder maakte hij zelf.
projecten
E H & I JUNI 2012 167
Muren, plafonds, deuren, ornamenten: alles heeft dezelfde kleur. ‘Ze gaan op in het interieur, maar zijn evengoed aanwezig’
projecten
E H & I JUNI 2012 169 De Bulthaup-keuken uit de jaren negentig bleek ook in het nieuwe interieur prima op zijn plek. De boerentafel is gekocht bij een antiquair. Friso Kramer ontwierp de Revolt-stoelen voor Ahrend. rechterpagina, links De boxspring is afkomstig van Het Bed. rechts Het balkon biedt uitzicht op de Westertoren.
‘ Voor jezelf ontwerpen is niet moeilijker of makkelijker dan voor een ander’ ik in opdracht ontwerp.’ Zijn werkwijze is altijd dezelfde. Door zich te focussen op de kleinste details weet hij emotie aan zijn interieurs mee te geven. Dat spreekt ook uit zijn eigen domein, waar oude en recente meubels volledig op hun plaats lijken te zijn. Een aantal daarvan had Bakker al in bezit, een deel tikte hij op de kop in tweedehandswinkels. Dat hij zichzelf een strikt budget
had gesteld, verklaart ook waarom de bestaande Bulthaup-keuken uit de jaren negentig mocht blijven. ‘Die kan ik later altijd nog vervangen, dacht ik in eerste instantie. Maar het blijkt een perfecte oplossing. Niets meer aan doen.’ Onvervangbaar is het prachtige uitzicht vanaf het balkon aan de voorkant van het pand, waar het stadsleven zich rond de
Westertoren op verschillende niveaus ontvouwt. Aan de achterkant bevindt zich over de totale breedte een balkon dat uitzicht biedt op de tuinen die liggen ingeklemd tussen de zestiende-eeuwse grachtenpanden. ‘Als in een boomhut zit ik daar op ooghoogte met de stadsduiven en ontsnapte parkieten die zich verschuilen tussen de hoogste takken.’ »
170
Projecten
JUNI 2012 E H & I
Amsterdams achterhuis plus opvallende kast Ideeën hadden de bewoners van het achterhuis van een Amsterdams grachtenpand genoeg. Zo wilden ze dat de verzameling boeken een duidelijke plaats zou krijgen in het interieur dat bestaat uit een woon- en werkgedeelte en een keuken. Stef Bakker koos ervoor om het geheel open te gooien. Daardoor voelt de ruimte als een atelier. De houten zoldering en de witgeschilderde bakstenen wanden versterken dat beeld. Ze dragen, net de robuuste spoelplaats in de keuken, bij aan de industriële uitstraling. En herinneren zo aan de vroegere functie van archief. ‘De oorspronkelijke structuur zit er zeker nog in,’ bevestigt Bakker. Maar het zijn voor-
al de creatieve ingrepen als het gaat om opbergen, die verwijzen naar de historie van het pand. Een van de blikvangers is de op maat gemaakte boekenkast in het woongedeelte, die is ingeklemd tussen vloer en plafond. Opvallend is ook de wand tussen keuken en werkruimte. Vanuit de werkruimte bezien oogt deze als een front, in de keuken fungeert hij als opbergruimte. Daar is ook zichtbaar dat de wand is opgebouwd uit een stalen constructie waarin een houten kast is verwerkt. ‘Een soort collage.’ Dat beide ruimtes verband houden, blijkt uit het koffiebarretje. Volgens Bakker een overgangsgebied, omdat deze is gekoppeld aan de werkruimte en aan het privégedeelte. »
Project 3 Type huis Achterhuis van een grachtenpand Opdracht Aanpassing benedenverdieping Stijl Ambachtelijk industrieel Woonoppervlak 500 m² Indeling Keuken, bibliotheek en werkruimte lopen in elkaar over
Met name de kasten verwijzen naar de historie van het achterhuis, dat ooit dienstdeed als archief. De trap in het midden leidt naar de eerste verdieping, waar zich de woonruimtes bevinden. linkerpagina De boekenverzameling van de eigenaren is opvallend aanwezig in de op maat gemaakte kast.
projecten
E H & I JUNI 2012 173
‘ De industriële uitstraling herinnert aan de vroegere functie van archief’
Keuken en werkruimte grenzen aan elkaar, maar zijn door een functionele wand toch van elkaar gescheiden. Zowel de keuken als het werkblad is op maat gemaakt. De lampen zijn afkomstig van Manufactum. Rechts bevindt zich het trapportaal.
174
Projecten
JUNI 2012 E H & I De verhoging langs de wand fungeert niet alleen als trap, maar ook als ziten opberggelegenheid. Het meeste vintage meubilair is afkomstig van een galerie in Parijs. Op de vloer ligt een berbertapijt, met daarop een vilten poef. linkerpagina De Vlinderstoel aan het bureau is ontworpen door Arne Jacobsen.
Nieuwbouwappartement met uitzicht op het IJ Tijdschriften, boeken, keramiek, schilderijen, accessoires en elpees. Ze moesten allemaal een plaats krijgen in het nieuwbouwappartement op de zesde verdieping. En niet achter gesloten deuren. Integendeel. De twee bewoners wilden alle elementen juist zo veel mogelijk in het zicht. En dan het liefst in een interieur met een zo open en licht mogelijk karakter waarin ook nog eens rekening werd gehouden met hun bij tijd en wijle verschillende leefritmes. Zo’n nieuw appartement volledig zelf vormgeven, is geen makkelijke opgave. Dus mocht Stef Bakker het huis in het Amster-
damse havengebied volledig onder handen nemen. Dat zijn opdrachtgevers een duidelijk beeld hadden van wat ze precies wilden, was in de ogen van de interieurontwerper een voordeel. ‘Heb je de prioriteiten op een rijtje, dan wijzen de meeste dingen zich vanzelf.’ Zo hoefde hij wat betreft de lichtval alleen maar te luisteren naar de ruimte. Omdat zich in drie van de vier wanden grote ramen bevinden, dringt het daglicht diep binnen. En niet alleen in de woonkamer, maar ook in keuken, werk- en slaapkamer. Al die vertrekken staan rechtstreeks met »
Project 4 Type huis Nieuwbouwappartement Opdracht Een open en licht appartement Stijl Eigentijds Woonoppervlak 120 m² Indeling Aan de centraal gelegen entree grenzen keuken, slaapkamer, badkamer en werkruimte. De woonkamer strekt zich uit over de volle breedte
projecten
E H & I JUNI 2012 177
‘ Heb je de prioriteiten op een rijtje, dan wijzen de zaken zich vanzelf’ elkaar in verbinding, wat de ruimtelijkheid vergroot. Om aan de afwijkende leefritmes tegemoet te komen, is tussen woon- en slaapkamer een kastenwand met schuifpaneel aangebracht. Dezelfde ingreep paste Bakker toe tussen slaap- en badkamer. Alle ruimtes staan in verbinding met de centraal gelegen entree. ‘Dus als de een vroeg op moet, kan de ander ongestoord blijven liggen.’ De keu-
De lamp boven de op maat gemaakte keuken kochten de bewoners op een veiling. rechterpagina De foto boven het bed fungeerde ooit als reclame voor Nike. Links van het bed bevindt zich de doorgang naar de woonkamer.
ken, die eveneens grenst aan de woonkamer, is nogal smal. Maar omdat de grote raampartij een spectaculair uitzicht biedt op het IJ was het een bewuste keus om het kookeiland juist daar te plaatsen. ‘Als je staat te koken, zie je de boten voorbijvaren.’ De woonkamer, over de volle breedte van het appartement, grenst aan het dakterras. De verhoging die langs de wand is aangebracht fungeert niet alleen als trap, maar
ook als zit- en opbergplek. Hoewel overal in het appartement schilderijen en accessoires opduiken, doet de ruimte opvallend rustig aan. De verklaring daarvoor schuilt deels in de open kasten die consequent in het appartement zijn geplaatst. Maar ook de collectie zelf speelt een rol. ‘De bewoners hebben een goede neus. Er is veel te zien, vooral mooie dingen.’