Gemeenteraadsverkiezingen 2017-2018
Tips voor een duurzaam en gezond verkiezingsprogramma
nmfgroningen.nl
Inhoud
Energietransitie Onze aanbevelingen voor uw verkiezingsprogramma op het gebied van energietransitie
4
Lokaal en duurzaam voedsel Onze aanbevelingen voor uw verkiezingsprogramma op het gebied van lokaal en duurzaam voedsel
10
Duurzame natuurinclusieve landbouw Onze aanbevelingen voor uw verkiezingsprogramma op het gebied van natuurinclusieve landbouw
14
Een aantrekkelijke en groene leefomgeving Onze aanbevelingen voor uw verkiezingsprogramma op het gebied van een aantrekkelijke en groene leefomgeving
2
18
Tips voor een duurzaam en gezond verkiezingsprogramma Duurzaamheid raakt steeds beter verankerd in ons denken en doen. Zo werken er steeds meer mensen enthousiast aan de transitie naar duurzame energie. Het belang van schone lucht wordt ingezien. De waarde van groen voor ons welzijn raakt bekender. Toch zetten we met zijn allen nog maar babystapjes op weg naar een werkelijk duurzame samenleving.
Niet verwonderlijk, want een duurza-
Kortom: gemeenten zijn onmisbaar bij het
mere samenleving vraagt soms om meer
in gang zetten van groene en duurzame
ruimte. Dit kan leiden tot conflicten, die
projecten en het verder helpen van lokale
op gemeentelijk niveau aan de opper-
initiatieven. De Natuur en Milieufedera-
vlakte komen. Het is daarom belangrijk
tie Groningen (NMG) helpt gemeenten
dat gemeenten duidelijke keuzes maken
graag om deze rol goed te laten vervullen.
in het al dan niet toestaan van activiteiten
Daarom doen we in dit pamflet een aantal
op bepaalde plekken. Dit schept duidelijk-
aanbevelingen voor de partijprogramma’s
heid voor initiatiefnemers.
rond de gemeenteraadsverkiezingen.
Maar niet alleen de problemen, ook de
Ook na de verkiezingen willen we ons
oplossingen komen steeds vaker vanuit
inzetten als ‘duurzame aanjager’ voor uw
de regio. Lokale initiatieven krijgen een
gemeente. We werken straks graag met
grotere rol, bijvoorbeeld bij het opwekken
u samen bij de uitvoering van uw groene-
van duurzame energie of de realisatie van
en duurzaamheidsambities. U kunt ons
natuur. Het is van belang dat gemeenten
altijd benaderen om mee te denken of
hierop inspelen en deze lokale initiatieven
te adviseren bij beleidsontwikkeling en
ook zo goed mogelijk faciliteren.
uitvoering van projecten.
3
Energietransitie
4
Energietransitie Verschillende ontwikkelingen zorgen
ambitieuze duurzame gemeente hoeft
ervoor dat energiebesparing en duur-
niet op Haagse wetgeving te wachten; zij
zame energieopwekking de komende
kan daarin een bepalende voortrekkersrol
jaren echt een hoge vlucht gaan nemen.
pakken. Gemeenten zijn ook van groot
De energietransitie is immers een speer-
belang bij een bijbehorende uitdaging: de
punt van de Provincie Groningen. Om de
landschappelijke inpassing van duurzame
doelstelling te halen moeten we inzet-
energie. De schone opwek krijgt immers
ten op รกlle duurzame bronnen: wind,
een steeds grotere ruimtelijke impact.
zon, biomassa en geothermie. En niet te
We moeten daarom goed kijken naar de
vergeten op grootschalige en ambitieuze
mogelijkheden van energielandschappen
energiebesparing!
en de belangen van natuur en landschap,
Gemeenten kunnen een belangrijke rol
en dit vervolgens goed vertalen naar
vervullen bij deze omschakeling. Een
omgevingsvisies.
Onze aanbevelingen voor uw verkiezingsprogramma op het gebied van de energietransitie:
Binnen 10 jaar duurzaam Stel als gemeente het doel dat gemeen-
plan. Ze publiceert jaarlijks de energetische
tehuis, scholen en andere gebouwen in
gegevens van haar vastgoed en de voort-
gemeentelijk bezit binnen 10 jaar duurzaam
gang op het vlak van energiebesparing en
moeten zijn. Om dat te bereiken maakt de
duurzame energieopwekking. Dit is trans-
gemeente een investerings- en uitvoerings-
parant en geeft een goed voorbeeld.
5
Maatschappelijk Verantwoord Inkopen
Neem de regie
Geef als gemeente ook het goede voorbeeld
neem de regie door zelf uw klimaatdoel-
voor maatschappelijk verantwoorde inkoop.
stellingen op te stellen, geschikte locaties
Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI)
aan te wijzen voor duurzame energie en de
betekent dat bij de inkoop van diensten en
voorwaarden voor ontwikkeling te stellen.
goederen (inclusief werken) in alle fasen van
Economie en ecologie hebben baat bij een
het inkoopproces rekening wordt gehouden
voortvarend klimaatbeleid. Energiebespa-
met de sociale, ecologische en economische
ring en duurzame energie leveren nieuwe
dimensies van duurzaamheid. Het gaat dan
banen op. Als gemeente kunt u dit niet al-
om het verminderen van CO -emissies, de
leen. Samen met bedrijven en maatschappe-
transitie naar een circulaire economie, het
lijke organisaties kunt u meer meters maken.
2
Laat u als gemeente niet verrassen, maar
voorkomen van schendingen van mensenrechten in de (internationale) productieke-
n
Sluit een lokaal klimaatakkoord met be-
ten en social return. Formuleer een concreet
drijven en maatschappelijke organisaties
actieplan met concrete mijlpalen, ook in
en stel samen een actieprogramma op.
percentage duurzame inkoop (bv. 100% wind-/zonne-energie uit Nederland).
n
Zet in ieder geval in op de handhaving van de wet milieubeheer bij bedrijven om energieverspilling tegen te gaan. Onder-
6
tips voor een duurzaam en gezond verkiezingsprogramma | energietransitie | natuur en milieufederatie groningen
n
n
steun (en beloon!) daarnaast bedrijven
een hoge prioriteit hebben. Graag willen we
actief om energieneutraal te werken.
samen met u de eerste pilots uitvoeren om
Stel een routekaart op waarin duidelijk
deze beweging in gang te zetten, om samen
wordt hoe de gemeente energieneutraal
bestaande bouw en nieuwbouw van het gas
kan worden. Geef hierin aan hoe groot
af te krijgen. Werk hiervoor als gemeente
het besparingspotentieel is en hoeveel
samen met de woningcorporaties, netbe-
duurzame energie op de eigen gemeen-
heerder, buurtorganisaties, energiecoöpera-
tegrond opgewekt moet worden.
ties, natuur- en milieuorganisaties en andere
Geef lokale duurzame energie de ruimte!
relevante partijen, een plan uit waarmee álle
Zorg voor een duidelijk ruimtelijk en
wijken en buurten voor 2035 energie-neu-
participatief kader dat duurzame energie
traal zijn. Aardgas zal versneld uit de wijken
mogelijk maakt. Waar en onder welke
verdwijnen, en worden vervangen door
voorwaarden past het in het landschap en
andere warmtebronnen (warmte-
wat zijn de minimale voorwaarden voor
netten/full electric).
participatie? Hierdoor weten initiatiefnemers en omwonenden waar ze aan toe zijn. Laat lokale energiecoöperaties of andere lokale initiatieven meedoen aan het
n
proces en de ontwikkeling, ook in grotere
Bestaande bouw
projecten van projectontwikkelaars.
Breng samen met de netbeheerder en
Houd de gemeentelijke gronden vrij voor
woningcorporatie(s) in kaart welke
coöperatieve energie-initiatieven.
gasnetten aan vervanging toe zijn,
Zorg voor versterking van natuur- en
en welke woningen als eerst kunnen
landschapswaarden, gefinancierd uit de
worden gerenoveerd om aardgasvrij te
opbrengsten van de duurzame energie-
worden. Start pilots om de eerste wij-
projecten. Wijs zelf geschikte locaties aan
ken te transformeren naar aardgasloos
voor duurzame energie: langs infrastruc-
en betrek hier de bewoners goed bij.
tuur en/of op ‘pauzelandschappen’.
Nieuwbouw Aardgasloze wijken
Stel als doel dat álle nieuwbouwprojec-
We hoeven u niet meer uit te leggen
ten vanaf nu aardgasloos zijn.
waarom aardgasloze wijken voor Groningen
7
Reken als gemeente uit hoeveel duurzame energie er opgewekt moet worden om energieneutraliteit te bereiken. Opwekken duurzame energie Reken als gemeente uit hoeveel duurzame energie er opgewekt moet worden om energieneutraliteit te bereiken. Zoek vervolgens samen met de regio naar goede locaties voor het opwekken van deze duurzame energie. Dit geldt voor zowel wind, zon, water en vergisting als voor geothermie. Bij voorkeur worden deze trajecten ingezet samen met de lokale energiecoรถperatie, waarbij de lasten en de lusten zo eerlijk mogelijk worden verdeeld (streven naar 100% lokale participatie). Vergeet daarbij niet om een omgevingsfonds voor de direct omwonenden in het leven
Energieloket
te roepen, om een betere verdeling van de
Ondersteun inwoners met het besparen en
lusten en de lasten te garanderen. Om de
zelf opwekken van duurzame energie via het
regie goed in handen en de opbrengsten
Energieloket Groningen. Geef als gemeente
zoveel mogelijk lokaal te kunnen houden
het Energieloket een vaste plek in de uit-
is het verstandig om als gemeente zelf de
voering van het gemeentelijk energiebeleid.
eerste stappen in de ontwikkeling van de
Het loket ontwikkelt zich, samen met de
locatie en vergunningverlening te zetten.
energiecoรถperaties, tot een samenwerkings-
Via een tender kunnen vervolgens onder
verband van gemeente, buurtorganisaties
uw eigen ruimtelijke en participatieve voor-
en bedrijfsleven. Met het Energieloket
waarden ontwikkelaars gezocht worden
worden integrale adviezen en kwaliteit
voor de uitvoering en operationele fase van
gegarandeerd. De verbinding van het loket
het energiepark. De kosten die in het eerste
met provinciale en landelijke ontwikkelingen
stadium gemaakt worden kunnen uiteinde-
zorgt ervoor dat uw inwoners een kostenef-
lijk verrekend worden bij de financial close
fectief en kwalitatief sterk aanbod krijgen.
van het energiepark.
8
tips voor een duurzaam en gezond verkiezingsprogramma | energietransitie | natuur en milieufederatie groningen
Bied als gemeente medewerkers álle stimulans voor gebruik openbaar vervoer, fiets en elektrische auto.
Afstemmen
Inrichten stedelijk gebied
Werk als gemeente, in nauwe afstemming
Zorg er als gemeente voor dat het stede-
met de Omgevingsdienst en het MKB, aan
lijke gebied ingericht is op het verande-
een samenhangende aanpak van de Wet
rende klimaat, dat hogere temperaturen en
Milieubeheer. Alle energetische maatrege-
frequente stortbuien met zich meebrengt.
len die binnen 5 jaar terugverdiend kunnen
Deze inrichting kan gerealiseerd worden
worden, moeten volgens deze wet uitge-
door minder te verharden en meer ruimte
voerd worden. Maak als gemeente een plan
te bieden aan groen en waterpartijen in het
om het vergunningplichtig MKB te houden
stedelijke gebied. Dit is niet alleen mooi,
aan deze wettelijke plicht. Om dit te kunnen
het is tevens goed voor de biodiversiteit.
doen is het nodig goed energietoezicht- en
Daarbij zorgt het ook nog eens voor verkoe-
handhaving te organiseren. Parallel daarin is
ling tijdens warme zomerdagen en krijgt
het nodig in te zetten op een stimulerings-
het water tijdens stortbuien de kans om de
en ontzorgingstraject om bedrijven een
bodem in te trekken. Dit voorkomt dat het
stap extra te laten zetten dan het minimaal
riool overbelast raakt en kelders en straten
wettelijk verplichte.
onder water lopen. Sluit als gemeente aan bij Operatie Steenbreek en stimuleer ook uw
Stimuleren
inwoners om hun tuin te vergroenen.
Bied als gemeente medewerkers álle stimu-
Tegels eruit, tuin erin!
lans voor het gebruik van openbaar vervoer, fiets en elektrische auto. Met partners uit de samenleving werkt de gemeente binnen twee jaar een integraal plan uit (inclusief het goederenvervoer naar winkels) voor versnelde stimulans van elektrische mobiliteit, o.a. gericht op de ‘last mile’ (vervoer voor bv. winkels in het centrum), ‘elektrische deelauto’s’ en een breed toegankelijke laadinfrastructuur (ook gericht op slimme balancering van het elektriciteitsnet).
9
Lokaal en duurzaam voedsel 10
Lokaal en duurzaam voedsel Duurzaam en gezond eten, stadsland-
stadslandbouw ook aan regionale econo-
bouw en regionale voedseleconomie
mie, duurzaamheid, klimaat en gezond-
staan al jaren volop in de belangstelling.
heid gekoppeld kan worden. Voedsel
De NMG merkt dat ook de aandacht voor
wordt als oorzaak van het klimaat en
voedselbossen toeneemt. Voedsel en
energieprobleem flink onderschat; het
gezondheid komen, mede door obesitas,
eten van de Groninger is goed voor 20 tot
onder de aandacht van zorginstellingen
30% van zijn ecologische voetafdruk.
en GGD. Groningen begint te ontdek-
Lokaal en bewust eten kan dus een enor-
ken dat regionaal, duurzaam voedsel en
me bijdrage leveren aan uw gemeente.
Onze aanbevelingen voor uw verkiezingsprogramma op het gebied van lokaal en duurzaam voedsel:
Voorbeeldfunctie Geef als gemeente het goede voorbeeld.
zaam in. Overweeg regionaal of duurzaam
Koop zo veel mogelijk regionaal en duur-
voedsel in de eigen kantines. Beperk het aanbod van dierlijke eiwitten, en bied meer plantaardige eiwitten aan. Groningen heeft prachtige producten van eigen bodem; kerstpakketten kunnen met deze producten gevuld worden in plaats met producten van ver. Probeer ook te monitoren hoeveel voedsel er binnen de gemeentelijke organisatie verspild wordt, en dring dit terug of bedenk circulaire oplossingen met het voedsel wat anders weggegooid zou worden.
11
tips voor een duurzaam en gezond verkiezingsprogramma | lokaal en duurzaam voedsel | natuur en milieufederatie groningen
Stimuleer groente- en fruitteelt in gemeentelijk groen en particuliere tuinen Ondersteuning
Faciliteer
Ondersteun als gemeente, liefst met meer-
Steun de verkoop van duurzaam, regionaal
jarige afspraken, het in bruikleen nemen van
voedsel in Groningen. Faciliteer de orga-
braakliggende grond voor stadslandbouw
nisatie van streekmarkten; dit kan door
en buurtmoestuinen. Stimuleer groente-
gratis parkeren voor standhouders moge-
en fruitteelt in gemeentelijk groen en
lijk te maken of om een ontheffing van de
particuliere tuinen. Sta ook toe dat lokale
precariobelasting voor dergelijke markten te
initiatieven of ondernemers voedselbossen
overwegen. Faciliteer daarnaast het gebruik
aanplanten. Eigen eten kweken is niet alleen
van de openbare ruimte om deze markten
leuk, het eten komt dan ook nog eens van
plaats te laten vinden, bij voorkeur op
lekker dichtbij. Daarbij maakt het de buurt
centraal gelegen dorpspleinen.
ook nog eens groener en gezelliger. De stad Groningen heeft het al gedaan, daar is de Eetbare Stad een groot succes.
12
13
Duurzame natuurinclusieve landbouw
14
Duurzame natuurinclusieve landbouw De laatste decennia wordt de landbouw
numentale boerderijen wel punt van
steeds grootschaliger. Dat heeft een
aandacht. In de hele provincie zien we
florerende agrarische sector opgeleverd,
verouderde agrarische bebouwing en
maar recent onderzoek toont steeds
soms uit de hand gelopen nieuwbouw.
vaker aan hoe dat ten koste gaat van natuurwaarde in het landelijk gebied
Gemeentes kunnen voorwaarden voor de
en waardevolle cultuurlandschappen.
landbouw verankeren in hun ruimtelijke
Grootschalige en intensieve landbouw
plannen. Eigenaren van verouderde agra-
wordt gezien als de grootste oorzaak en
rische bebouwing met toekomstgerichte
bedreiging voor de biodiversiteit in het
plannen kunnen worden gestimuleerd
landelijk gebied. De consequenties zijn
duurzaamheidsmaatregelen te treffen en
het duidelijkst zichtbaar in de dalende
leefbaarheidsinitiatieven te ontplooien.
populatie weide- en akkervogels. Met
Daarnaast kunnen ze begeleiding krijgen
deze onderkenning zijn er ook succes-
voor landschappelijke inpassing bij
sen te zien, bijvoorbeeld met agrarisch
nieuwbouw. Speciale aandacht kan er
natuurbeheer en een toenemende zorg
zijn voor eigenaren van beeldbepalende
voor gezond bodembeheer.
boerderijen met onderhoud van cultuurhistorisch waardevol vastgoed. Ook
Toch valt hier nog veel te winnen. Wij
nachtelijke verlichting van melkveestal-
allen, en dus ook gemeenten, kunnen
len en asbestsanering kan hierbij een
milieubewuste boeren ondersteunen
extra aandachtspunt zijn.
hun bedrijfsvoering te verduurzamen. We kunnen ze stimuleren meer
Cultuurhistorisch waardevol landschap
natuurinclusief, klimaatadaptief en
dient altijd beschermd te zijn in gemeen-
circulair te boeren, met veerkrachtige
telijke plannen, zowel in aanleg als in on-
landbouw die goed is voor de bedrijven
derhoud. Er zijn steeds meer bewoners-
ĂŠn de natuur. Naast duurzaamheid is er
groepen die het initiatief nemen in het
onder de inwoners van onze gemeenten
onderhoud van landschapselementen.
bezorgdheid over een steeds grootscha-
Dit kan heel effectief zijn en gemeenten
liger en eentoniger landschap. Dit speelt
doen er goed aan dit te stimuleren, al dan
minder in de al van oudsher uitgestrekte
niet in samenwerking met Landschapsbe-
landschappen. Daar zijn de vaak mo-
heer Groningen.
15
Onze aanbevelingen voor uw verkiezingsprogramma op het gebied van de duurzame natuurinclusieve landbouw:
Verlichting melkveestallen
Ondersteun boeren
Verlichting van melkveestallen is een be-
Ondersteun als gemeente boeren die
langrijke bron van toenemende nachtelijke
duurzaamheidsmaatregelen treffen of
verlichting in het buitengebied. Nieuwe
initiatieven ontplooien die leefbaarheid in
stallen hebben vaak open zijwanden en felle
het landelijk gebied bevordert.
binnenverlichting. Hierdoor zijn ze van verre te zien in het anders zo duistere landschap
Landschapselementen
en voor veel mensen een doorn in het oog.
Stimuleer als gemeente een robuuste
Schrijf bij de bouw van nieuwe melkvee-
groenblauwe dooradering van het agrarisch
stallen de richtlijnen voor die LTO-Noord en
landschap met landschapselementen zoals
de NMG gezamenlijk met experts hebben
poelen, houtwallen, singels en natuurvrien-
opgesteld om lichthinder vanuit melkvee-
delijke oevers. Bevorder daarnaast ecolo-
stallen te voorkomen. Gezamenlijk is
gisch beheer van bermen en sloten.
door hen een set van kaders en richtlijnen opgesteld die praktisch toepasbaar zijn in
Grootschalige uitbreiding
de bedrijfsvoering en hinder voorkomen.
Bij grootschalige uitbreiding van boeren-
Deze kunt u overnemen in uw ruimtelijke
bedrijven moeten de ondernemers bij de
plannen.
gemeente kunnen aantonen dat ze significante duurzaamheidsmaatregelen
Biodiversiteit
toepassen en zorgen voor een hoogwaardige
Ondersteun als gemeente boeren, ANV’s
landschappelijke inpassing. De gemeente
en collectieven die met natuurinclusieve
kan voorwaarden hiervoor opnemen in
landbouw bezig zijn, om de biodiversiteit in
de ruimtelijke plannen (zie het Groninger
het landelijk gebied te stimuleren.
verdienmodel).
16
tips voor een duurzaam en gezond verkiezingsprogramma |natuurinclusieve landbouw | natuur en milieufederatie groningen
Consument
Vervanging asbestdaken
Gemeenten kunnen ook helpen om de inwo-
Stimuleer als gemeente de vervanging
ners bij duurzame landbouw te betrekken,
van asbestdaken op (voormalig) boeren-
als consument, maar ook als gebruiker van
schuren en/of op andere panden in uw
het agrarisch landschap. Maak ook de kop-
gemeente. Asbest dat blootgesteld is aan de
peling met groene organisaties die hierbij
buitenlucht breekt langzaam af, waardoor
kunnen helpen.
schadelijke asbestdeeltjes zich in de directe omgeving verspreiden. Dit is nu al een
Over de grens
dreigend gezondheidsprobleem, ook in uw
Groningse agrarische producten gaan nu
gemeente.
nog grotendeels over de grens. Boeren
Eigenaren zijn daarom verplicht asbestdaken
die zelf, of in coรถperatief verband, in korte
voor 2024 te verwijderen. De landelijke sub-
ketens de afzet lokaal organiseren (met
sidie om dit te doen is echter ontoereikend.
lokale horeca bijvoorbeeld), kunnen door
Als gemeente kunt u de verwijdering van
de gemeente worden ondersteund met hun
asbestdaken stimuleren door deze activiteit
kennis en lokale netwerk. Daarnaast kan de
te combineren met subsidiemaatregelen
gemeente steun bieden door streekmarkten
voor besparing en zonne-energie. Asbest
te faciliteren of door zelf het goede voor-
eraf, dak isolatie en/of zonnepanelen
beeld te geven en lokaal af te nemen.
erop.
17
Een aantrekkelijke en groene leefomgeving
18
Een aantrekkelijke en groene leefomgeving Een groene leefomgeving bevordert
en plannen. Ook moet bescherming van
zowel de fysieke als mentale gezondheid
bestaand groen verankerd zijn in beleid;
van mensen. Bovendien zorgt aantrek-
inbreiding wordt steeds populairder.
kelijk groen voor recreatiemogelijkheden
Het aantal lokale bewonersinitiatieven
en een gunstig vestigingsklimaat voor
dat groen in eigen leefomgeving wil
nieuwe bewoners en bedrijven. Groen
bevorderen groeit. Bovendien zijn ze
in onze leefomgeving wordt steeds be-
steeds beter in te zetten. Ook de nieuwe
langrijker. Het is van essentieel belang in
Omgevingswet eist een grotere rol en
ons veranderende klimaat, en levert een
betrokkenheid van bewoners en lokale
bijdrage aan het opvangen van overvloe-
belangengroepen bij de totstandkoming
dige regenval en het tegengaan van ste-
van visies en plannen. Voor de gemeente
delijke opwarming (hitte eiland effect).
ligt hier een grote kans en zij kan een
Met een toenemende verstedelijking is er
coรถrdinerende rol innemen voor een
sprake van constante druk op de groene
effectieve inzet van bewonersgroepen.
ruimte. In bestaande steden en dorpen
Groen bevordert cohesie in een wijk of
en in nieuwe ontwikkelingen is een gede-
dorp, en de betrokkenheid van inwoners
gen groenstructuur onmisbaar en moet
met hun leefomgeving.
het integraal onderdeel zijn van visies
Naast een groene leefomgeving heeft de gemeente een belangrijke rol in de ontwikkeling en beheer van natuur en landschap. Zo kunnen natuur- en landschapswaarden goed verankerd worden in visies en plannen, zoals een omgevingsvisie en bestemmingsplan. Op verschillende manieren kunnen gemeenten natuur en landschapswaarden beschermen of zelfs verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld door de borging van kwaliteit in het beleid voor stedelijke uitbreiding en groenbeheer, landschapsfondsen en groencompensatie.
19
Onze aanbevelingen voor uw verkiezingsprogramma voor een aantrekkelijke en groene leefomgeving:
Koppeling
Ecologisch beheer
Beschrijf de aanwezige natuur- en land-
Streef naar ecologisch beheer van bermen,
schapswaarden goed in omgevingsvisies
slootkanten en andere groenstructuren.
en –plannen en bescherm deze waarden.
De biodiversiteit op het platteland holt
Leg ook een koppeling met provinciaal en
achteruit. Door als gemeente bermen en
landelijk beleid, zoals het Provinciale
sloten ecologisch te (laten) beheren kunt u
Omgevingsplan en Omgevingsverordening
het verschil maken. Richt het beheer zoveel
en het Natuurnetwerk Nederland.
mogelijk op behoud en herstel van de biodiversiteit, bijvoorbeeld door gefaseerd maaien, de aanleg van bloemenweiden en gevarieerde struwelen. Dit geeft insecten, vogels en zoogdieren constant voldoende voedsel en beschutting. Dat is niet alleen goed voor de biodiversiteit, maar ook nog eens mooi voor omwonenden en recreanten.
Sportvelden Zijn sportvelden in eigen beheer, dan kunnen deze ecologisch beheerd worden zonder chemische bestrijdingsmiddelen. Gemeenten kunnen particulieren stimuleren hun groen op ecologische wijze te onderhouden, dus zonder chemische bestrijdingsmiddelen.
20
tips voor een duurzaam en gezond verkiezingsprogramma |een aantrekkelijke en groene leefomgeving | natuur en milieufederatie groningen
Nestkasten
Groencompensatieregelingen
Gemeentelijke gebouwen kunnen worden
Ook gemeenten kunnen groencompen-
voorzien van nestkasten en andere fauna-
satieregelingen opzetten, wanneer groen
voorzieningen.
verloren lijkt te gaan bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Zo heeft de gemeente
Dimbare openbare verlichting
Groningen een compensatieregeling voor
Voorkom lichtvervuiling en verstoring van
vervanging van gekapte bomen en hout-
nachtdieren door ’s nachts zoveel mogelijk
opstanden. Bomen in stedelijk gebied zijn op
dimbare LED-verlichting toe te passen langs
veel manieren van groot belang. Bescherm
openbare wegen. Roep bedrijven in uw
en koester het bomenbestand in de
gemeente op reclameverlichting ’s nachts
gemeente met een compensatieregeling.
uit te doen, en maak hiervoor regelgeving. Deze maatregelen besparen ook nog eens
Bomenziektes
energie.
Verschillende bomenziektes razen door Groningen, waaronder de essentaksterfte
Landschapsfondsen
en paardenkastanjebloedingsziekte. Denk bij
Gemeenten kunnen met landschapsfond-
vervanging aan cultuurhistorisch en
sen een bijdrage doen aan het beheer en
ecologisch waardevolle soorten, of
onderhoud van landschapsprojecten zoals
eetbare soorten.
wijktuinen, het beheer van houtsingels of het herstel van maren en andere waardevolle landschapselementen.
21
Aantekeningen
22
Colofon Tekst: Natuur en Milieufederatie Groningen. Vormgeving: Studio Guichard Druk: Chris Russell
23
Natuur en Milieufederatie Groningen Zuiderpark 16 9724 AG Groningen (050) 313 08 00 info@nmfgroningen.nl nmfgroningen.nl @NMFgroningen