路"
krin9Nnleuw1 Verschijnt minimaal 6x per jaar. NUMMER 57 2 oktober 1984
Uitgave van de Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch" Sekretariaat: Postbus 1162, 5200 BE 's-Hertogenbosch telefoon: 073 - 135073,b.g.~. 073 - 147466 Betalingen: -postgiro 311 97 16 -Rabobank reknr. 17 19 94 078 -Van Lanschot reknr. 22 51 91 202
================================================================================: KRINGHUIS: Stationsweg 29, 1 s-Hertogenbosch, telefoon 073 - 135098 maandag, dinsdag, vrijdag: 10-12 en 13-17 uur woensdag, zaterdag: 10-17 uur _ donderdag: 10-12, 13-17 en 18-21 uur ==================================================~==============================
BLlLAGE bij dit Kring-Nieuws: statuten en huishoudelijk reglement
=================================================================================
l!llllf -.
~
Kursus Bossche Bouwstenen: op 10 september j.l. is de achtste re e ks in samenwerking met he t St a dsa rchi e f ges t a rt. Zo 'n 25 d e elnem e r s wonen de 6 inleidingen over de ontwikkeling van nijverheid en industrie in 's-Hertogenbosch bij. In juni 1985 verschijnt de syllabus met de diverse inleidingen.
~
Kursus genealogie: op 4 september is deze kursus in samenwerking met het Stadsarchief gestart. Er zijn ruim 30 deelnemers.
~Foto's
exkursie Gent: de bestelde foto's z ij n vanaf 8 oktober af te halen in het Kringhuis.
~Ledenwerfaktie
: 1 oktobereindigt deze aktie . Zie k ring-nieuws nummers 54 en 56. Haast U!
1
•
• • •
•
Bevrijding '44 : in het vorig kring-nieuws kondigden wU U aan dat wU in samenwerking met de Stichting Dctober 1944 een voorstel hadden ingediend bU het gemeentebestuur. Van het totale plan is niet veel over gebleven: alleen een kleine tentoonstelling over de 5 bevrUdingsdagen in het gemeentelUk informatiecentrum. Elders in dit Kring-Nieuws leest U meer over deze tentoonstelling en de verdere plannen van de Stichting Dctober 1944 • Kringhuis: in het vorige Kring-Nieuws stond een oproep aan leden die bereid waren mee te werken in het Kringhuis. Hierop zUn enige reakties binnengekomen. Deze mensen - en uiteraard ook andere leden die alsnog belangstelling hebben- worden uitgenodigd in het Kringhuis op maandag 15 oktober as. om 20 uur • Torenbeklimmingen en andere rondleidingen : tot en met 14 september hebben in totaal 5.295 mensen de toren onder onze leiding bezocht. Tot dezelfde datum werd voor 1 68 personen een stadswandeling georganiseerd. Daarnaast woonden enige honderden mensen lezingen bij die wij voor hen over de stad georganis e erd hadden. De komende weken gaan deze aktiviteiten gewoon door. In 1985 hopen wU in staat te zUn nog veel meer mensen aan rondleidingen te laten deelnemen. De gids e nopleiding is er per slot van rekening ook niet voor niets . Een stad verandert: de inzendtermUn nadert met rasse schreden: 30 september is de allerlaatste dag dat foto's nog ingeleverd kunnen worden. In het volgend Kring-Nieuws informatie over de tentoonstelling van de ingezonden werken •
Toegang tot lezingen e.d.: in het vorige kring-nieuws stond een bon om toegangskaarten te kunnen krUgen voor een lezing. Het was een experiment en we zijn gelukkig dat we dit eens geprobeerd hebben. We moeten er niet aan denken dat we dit niet gedaan hadden: dat betekende dan dat zo'n 300 à 350 leden aan de zaalingang hadden gestaan, terwijl er geen 200 in kunnen. Dat is één reden om hiermee koroBne jaar verder te werken. Een tweede reden is dat we op deze wijze tijdig inzicht krUgen in de belangstelling voor een bepaald onderwerp. Een derd e reden is het gegeven dat op deze wUze veel meer leden regelmatiger het kringhuis bezoeken, dat dan ook weer zijn gunstige effekten om op onze financiële situatie heeft. Wel voor alle duidelijkheid nog het volgende: dit soort bonnen moet persoonlijk afgegeven worden in het kringhuis, omdat u de door u gewenste kaart(en) dir~kt meekrUgt. Niet opsturen, niet in de brievenbus duwen, niet telefonisch reservèren laten: gewoon zelf komen. Omdat het nu de eerste keer, een e xp6riment was, he bben we nu nog e.e.a. door de vingers gekeken en alsnog opgestuurd.
*********************
KRINGAKTIVITEITEN
•••••••••••••••••••••
2
[)IP cdlce lhw(B~ vcncow ©IDl~<e IbfumTm (ell11~(tai cdL
0
Als U binnenkort kennis neemt van onze nieuwe Statuten, dan komt U daarin als doel van onze vereniging, onder andere tegen (art.2 sub c): "het beschermen van de schoonheid en het historisch ruimtelijk~·karakter van 's-Hertogenbosch". En één van de acht punten om ons doel te bereiken is: "het gevraagd en ongevraagd geven van adviezen en voorlichting aan overheden •••• enz.". Wel nu, dat 'ongevraagd' komt voor, maar we zijn het bv. ook 'gevraagd'! En wel om zitting te nemen in het "Overlegorgaan voor de Binnenstad". Hierin vergaderen een achttal groepeiingen, waaronder bv. de 's-Hertogenbossche Monumentenzorg, de Boschboom, wij, de Cityfederatie en anderen, met het gemeentebestuur over zaken die van belang zijn voor het behoud, herstel en de funktionering van de historische binrrenstad. De officiële taakomschrijving is nog veel langer, maar dit was wel het voornaamste. De rest schenken wij U. Sedert 1982 vergadert het Overleg tenminste één maal in de diie maanden. Onze delegatie bestaat doorgaans uit 3 man, die 'gevoed' worden door een werkgroep, waarin de nodige deskundigheid is vertegenwoordigd. Wat in het Overleg zoal ten tafel komt? · Wel, een voorbeeld is het Amro-Dur e plan. Dat is voor een deel de opvulling van de hoek Sint Janssingel, Visstraat, Lepelstraat. Projectontwikkelaar Dura wil daar een kolos bouwen, waarvan een nieuwe hoofdvestiging van de AMRObank de hoofdmoot vormt. In eerste aanleg ging het om 2000 m2 kantoren en 25 woningen, alles gestapeld in 5 verdiepingen en hier en daar 19 m hoog. Op dat plan hebben we de nodige kritiek geuit als bv.: "veel te hoog, te massaal, te grootschalig. Aan de kant van de St.Janssingel springt het totaal uit ten opzichte van de gebouwen ernaast en verder. Het bederft het aanzicht van de stad als je vanaf het station binnenkomt. 0 • i . vlo e k t het bij Le p els tra at en Uil en burg . " Er waren nog meer bezwaren en in de kx:rant heeft U kunnen lezen dat we daarin niet alleen stonden. Wat nu? Inmiddels is er een tweede versie geweest in het Overleg. En opnieuw hebben we grote bezwaren gemaakt. Met alle waardering voor de poging om het ontwerp te verbeteren, blijven we de voorgenomen bebouwing een onQing vinden. Ja en verder zal het gemeentebestuur een keer moeten beslissen wat er gaat gebeuren. En we weten wel, dat op bestuurlijk niveau erg veel plussen (als bv. de wens een open plek op te vullen) en minnen (historie geweld aandoen) enz. enz. tegen elkaar. moeten worden afgewogen. Allicht is dat geen eenvoudige zaak. Maar wij van onze kant vinden dat wij in dit geval in het gewegr moeten komen om die ~olos daar te weren. En met 1200 leden, die onze mooie stad een warm hart toedragen, hebben
3
we ook het recht om dat te doen. Aan de andere kant hebben we er ook wel behoefte aan ons te verantwoorden tegenover onze leden, ook voor wat betreft deze aktiviteit. We willen proberen onder het hoofd OP DE BRES VOOR ONZE BINNENSTAD geregeld in het Kring-Nieuws verslag uit te breDgen van de Overlegvergaderingen en wat daar verder mee te maken heeft. Met andere woorden : WORDT VERVOLGD !
===============================================================================
De in het vorig Kring-Nieuws aangekondigde lezing door ~tauratie颅 archi tekt Herman Teering op woensdag 17 oktober was binnen tien dagen geheel 'uitverkocht'. Voor woensdag 2 1 november as. is dezelfde lezing opnieuw geprogrammeerd . Ook voor deze bUeenkomst zUn weer 190 kaarten beschikbaar. Leden die de afgelopen weken tevergeefs naar het Kringhuis zUn gegaan om hun bon in te wisselen, hebben reeds de kaarten voor deze tweede bUeenkomst ontvangen. Op dit ogenblik zUn nog ongeveer 80 kaarten beschikbaar. Achterin het vorige Kring-Nieuws vindt U de bon om in het bezit van toegangskaarten te komen. U moet wel persoonlUk de bon afgeven in het Kringhuis, omdat U meteen de toegangskaarten meekrUgt. Opsturen per post of na sluitingstUd in de brievenbus duwen heeft ge2n zin. Ook telefonisch reserveren heeft geen nut! Mochten er eventueel kaarten over~lUven, dan volgt hierover in het volgend Kring-Nieuws een mededeling. Overigens een derde lezing komt er niet! Beide lezingen van de heer Teering - uiteraard verlucht met vele d~a's- vinden plaats in de aula van het Jeroen Bosch Huis, Hinthamerstraat 74 en beginnen preci~s om 20 uur. De zaal is open vanaf 19.30 uur: wU verzoeken U tUdig in de zaal plaats te nemen. Zonder toegangskaart beslist geen toegang: vergeet uw kaart(en) dus niet! De bUeenkomsten eindigen omstreeks 22.30 uur. Halverwege de bUeenkomst is een pauze: U kunt dan - voor eigen rekening- een konsumptie gebruiken.路
4
Tijdens de Algemene ledenvergadering werd er door mij de mededeling gedaan dat dhr. J.Jansen zich n~et herkiesba~r stelde voor de ·Raad van Kommissarissen. Nu zijn officiële afscheid nadert, voel ik de behoefte hier in dit Kring-Nieuws nader in te gaan. Afscheid nemen van een kommissaris van de Kring is immers, gelukkig geen alledaagse bezigheid. Daar komt nog bij dat er, bestuurlijk gezien, direkt een "gat" valt. Zeker is dit het geval wanneer het een kommissaris betreft zoals dhr. Jansen er een was. Het is al min of meer wonderbaarlijk te noemen hoe snel dhr.Jansen, als niet geboortige Bosschenaar, zich in leefde in onze Bossche gemeen schap. Als U daarbij voegt zijn zeer brede belangstelling en zijn zeer rationele en efficiënte wijze van denken en handelen, dan begrijpt iedereen dat wij een zeer belangrijke steun en adviseur zijn kwijt geraakt. Van deze gelegenheid wil ik dan ook gebruik maken om hem voor alles wat hij voor de Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch" gedaan heeft, hartelijk te bedanken. Tevens wil ik hem, zijn vrouw en kinderen, veel succes en geluk toewensen in de nieuwe woonplaats en mogen zij tenminste datgene vinden wat zij in 's-Hertogenbosch achterlaten. Herman van den Heuvel.
Op onze mededeling in het vorige Kring-Nieuws dat we op 6 oktober as. een exkursie zouden organiseren ter gelegenheid van de ondertekening van het vriendschapsverdrag met Leuven hebben velen van U gereageerd. Ten minste drie bussen zullen die dag naar Leuven vertrekken. Opgave hiervoor kan nu alleen nog tegen kontante betaling in het Kringhuis. In de loop van deze week ontvangt U ook uw deelnemerskaart en het programma thuis. We vertrekken om 8.15 uur vanaf d~ hoek Stationsplein/Koninginnelaan. Omstreeks 10.30 uur komen we in Leuven aan. U heeft dan tot ongeveer 12.00 uur de tijd zelf rond te kijken. Voor informatiemateriaal wordt gezorgd. Dan volgt de receptie t.g.v. de ondertekening van het verdrag op het stadhuis. De ondertekening vindt plaats tussen 11 en 12 uur en kan slechts door een beperkt aantal mensen bijgewoond worden. Bij die receptie bent U echter van harte welkom en er zijn nog enige verTassingen in petto, daarover hoort U tijdens de busreis meer.
5
Na afloop van de bUeenkomst op het stadhuis, vertrekken we per bus naar de Abdy Park, waar we van 14 tot 16 uur rondgeleid worden. Dm 16.30 uur gebruiken we het diner in het hartje van Leuven. Indien mogelUk wordt er in de avonduren nog een verbroederingsfeest in Leuven georganiseerd. De mogelUkheden hiertoe worden nu nog in Leuven bekeken. Wanneer wU U deze week het programma toesturen, hopen .wU hierover duidelUkheid te hebben. AfhankelUk hiervan is ook het tUdstip van terugkeer. zie ook pagina 10! ========================================================================== ~ ==~
VERKRUGBAAR IN HET KRINGHUIS sinds 24 augustus de volgende aanvullingen op ons assortiment: diversen erwtenman in steen f 6,90 * foto's van het Mariabeeld en van diverse luchtboogfiguren f1 ,DO en f 2,00 * de chineese sterrenbeelden van Parastone f 12,50 (voor leden met kaart f 1D,OO) t.b.v. 'BOD' * suikerschep f 29,95 verder verwachten we op zeer korte termUn: stickers, wUnglazen e~ tegels.
*
TENTOONSTELLING Na de . tentoonstelling over Parastone-artikelen, nu iets geheel anders. Vanaf 8 t/m 27 oktober as. een tentoonstelling gewUd aan het werk van de ziekenomroep DRVA in onze stad. Dit ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van deze organisatie. Vooruitlopend op de receptie die de DRVA op 9 november as. houdt, een kleine overzichtstentoonstelling over datgene wat de DRVA in 25 jaar voor de stad en haar inwoners betekend heeft en nog betekent. VUf en twintig jaar heeft de DRVA moeten konkken om te worden wat de DRVA nu is. Van een huisomroep van Reinier van Arcel waarvan bUna niemand het bestaan wist is de ORVA een omroep geworden die iedereen kent. Van die 25 jaar lief en leed wil deze tentoonstelling U een indruk gev ~ n, met behulp van archiefmateriaal en foto's. De DRVA levert niet alleen al het materiaal zelf: ze zorgen ook zelf voor de inrichting van de tentoonstelling.
6
VAN
-路 15 TOT EN MET 26 OKTOBER AAN STAANDE HET GEMEENTELUK INFORMATIECENTRUM IN DE RIDDERSTRAAT T E N T 0 0 N S T E L L I N G over de EEVRUDING VAN 's-HERTOGENEOSCH I~
EU de samenstelling van de documentaire videofilm over de bevrUdingsdagen 22-27 october 1944 zUn er nog al wat foto's en documenten verzameld die de moeite van het tentoonstellen waard zUn. Vooral in Engeland werden nog niet gepubliceerde rapporten van de 53ste Welsh Divisie gevonden die een nauwkeurige feitenbeschrijving geven van wat er zich heeft afgespeeld boven de hoofden van de Bosschenaren die angstvallig in de kelders op hun bevrUding zaten te wachten. Deze tentoonstelling is een voorloper van de grote Nationale Tentoonstelling "Verzet en Vervolging 1939-19NU" die volgend jaar in oktober gebracht zal worden door een comit茅 dat op initiatief van de Nationale Federatieve Raad van het Voormalig Verzet Nederland afdeling Den Bosch wordt opgericht. Ook zal het in oktober 1985 veertig jaar gele den zUn dat een groot aantal bevrUders van de toenmalige 53ste Welsh Divisie op uitnodiging van het gemeentebestuur bij de dankbare Bossche burgerij gedurende een drietal dagen te gast waren. Onder het motto "Geen 800 jarig bestaan zonder onze bevrUders van 1944" zal de Stichting Ottober 1944 volgend jaar october deze reDnie uit dankbaarheid wederom or~aniseren. Op dit moment hebben zich reeds 140 geinteresseerden uit Wales en Engeland aangemeld. Er zullen ongetwUfeld nog meer bijkomen. Hoewel eerst aan het eind van dit jaar meer bekend zal zUn omtrent de organisatie van deze Dankbaarheidsreu ni e, wenst het bestuur van October 1944 reed s thans ee n b e roe p t e doen op alle Bosschenaren en de bewoners van de randgemeenten om zich aan te melden als zU bereid zUn gedurende een viertal dagen in October 1985 gastvrUheid te verlenen aan ee n of twee bevrijders van 1944. Met name zull en er ongetwijfeld onder de Kring "Vrienden van 's-Hertogenbosch" mensen zUn die hun dankbaarheid aan onze bevrUders op deze manier willen betuigen. AANMELDINGSADRES: Secretariaat October 1944, Aristoteleslaan 17, 5216 CN 's-Hertogenbosch. 24 october 1944 De slag om de Diezebrug. In het huis rechts (met 2 ramen op de eerste verdieping) bevond zich een post van de verzetsgroep van het RVV. De compagnie-commandant David Morgan vestigde hier zijn hoofdkwartier en maakte co,ntact o.a. met Christ Nuyten van het RVV. Bij gebrek aan anti-tank-wapens moesten zij zich aan de Duitsers gewonnen geven toen die met een overmacht aan tanks de Diezebrug bestormden. Omstreeks het middaguur vloog de brug in de lucht.
7
reünie Oud-Bosschenaren
•
• Op zaterdag 28 april wordt er een reünie voor Oud-Bosschenaren georganiseerd. Belangstellenden hiervoor worden verzocht zich binnen 14 dagen te melden bU: Ger Akkermans Postbus 9323 3506 GH Utrecht •in het verleden hebben we enige malen een beroep op U gedaan om velours, bont en laarsjes in te leveren. Deze oproepen hebben bergen materiaal opgeleverd. Toch kunnen we nog altijd wat gebruiken. Maar nu willen wU speciaal Uw aandacht vragen oude dames en heren hoeden van vilt in te leveren. In het Kringhuis wordt U met open armen ontvangen . • In de loop van 1985 organiseren wU vele speciale aktiviteiten en verlenen wU onze medewerking aan aktiviteiten van derden. Hier volgt een eerste overzicht van die aktiviteiten, echter nog ·lang niet geheel volledig. Op 4-5-6 januari vindt de openingsmanifestatie plaats in het Casino, de Brabanthallen en sportcentrum Maaspoort. Ook de Kring zal daar nadrukkelUk aanwezig zUn. Op 31 maart is de traditonele Palmpaasoptocht. Van 2 t/m 9 juni vinden iedere avond opvoeringen plaats die U een indruk moeten geven van het leven in het middeleeuwse 's-Hertogenbosch . Hieraan nemen enige honderden toneelspelers, dansers, muzikanten, enz. deel. Plaats van handeling: de kathedraal en de binnenstad. In juni vindt ook de grote bedrijvenpresentatie plaats. De Juniorkamer wil daara a n e en ruiltentoonstelling 's-H e rtogenbosch-Leuven verbinden, waaraan o.a. wU graag onze bUdrage willen levereh. In oktober vindt op het Provinciehuis de Nationale Verzetstentoonstelling onderdak. Ook hieraan verlenen wU graag onze medewerking. Verder organiseren wU in het kader van in het Kringhuis, Vanaf 16 december as. naar poppen in klederdracht uit de loop In februari/maart en septembe~/oktober tentoonstellingen plaats van werken van
'BOD' speciale tentoonstellingen kunt u bijvoorbeeld gaan kUken van deze acht eeuwen. vinden er een tweetal Leuvense kunstenaars.
Daarnaast zUn er uiteraard speciale lezingen over B eeuwen 's-Hertogenbosch, zullen we weer torenbeklimmingen organiseren en zullen we met de hulp van onze dan gediplomeerde stadsgidsen rohdleidingen organiseren voor al wie maar wil. Ruim 5 jaar praten en brieven schrijven hebben ook tot resultaat gehad dat op 26 maart een postzegel van de Sint Jan door de PTT wordt uitgegeven. Op dit moment voert onze vice-voorzitter diverse gesprekk e n met o.a. de kunstenaar om tot die uitgifte te komen. zie volgende pagina
8
)
•
• •WERKEN EN HANDELEN IN 's-HERTDGENEOSCH / EN LEUVEN De Kring, de Juniorkamer en het Stadsarchief zoeken aktieve leden die zitting willen nemen in een werkgroep, ter voorbereiding van een tentoonstelling die in 1985 gehouden zal worden over het onderwerp: WERKEN EN HANDELEN IN 's-HERTOGENEOSCH GEDURENDE ACHT EEUWEN. Eveneens zal deze tentoonstelling in Leuven worden gehouden. Gevraagd worden: + een aktieve inzet + mensen met een historische belangstelling die zelfstandig onderzoeken kunnen verrichten + mensen die tijd beschikbaar hebben. Tij d s p 1 an n in g
's-hertogenbosch
oktob e r-formering werkgroep + keuze .van de onderwerpen. november+december - verrichten van het onderzoek. januari - verwerken van materiaal tot teksten voor een publikatie en tentoonstellingsteksten.
Voor nadere informatie: Peter-Jan van der Heijden:tel.D73-155323(overdag) tel.073-138472(privé) Jan Kleyne : tel. 073-135073 (overdag) tel. 073-147466 (privé)
==============================================================================: CURSUSSEN OUD-SCHRIFT in Noord-Brabant 's-Hertogenbosch: paleografie voor beginners. informatie: Trees Eosman, Postbus 1104, 5200 ED 's-Hertogenbosch, 073-139484 ) Oss: Paleografie voor beginners. informatie: Streekarchivaat Maasland, Raadhuislaan 13, 5341 GL Oss, 04120-29396 St.Dedenrode: paleografie voor beginners. informatie: Streekarchivaat Langs Aa en Dommel, Markt 1 Veghel, 04130-42429
VERDRAG MET LEUVEN
'路
=================
In de week voorafgaand aan de ondertekening van het verdrag 茅n in de week erna richten de Kring en Het Bossche Palet een tentoonstelling in in de hal van .het stadhuis van Leuven.Een en ander in het kader van de uitwisseling tussen beide steden. Als U 6 oktober meegaat, kunt U het bekUken, anders leest U er in het volgende Kring-Nieuws over. RESTAURATIE ST JAN/ORGEL Ook de komende twee weken blUft de kathedraal van maandag t/m vrijdag gesloten! Wilt U door de week de Sint Jan bezoeken, informeer dan eerst of de sluiting al is opgeheven! L
NOORDBRAEANTS MUSEUM Tentoonstellingsprogramma najaar 1984-voorjaar 1985 t/m 21 october
Schilderk~nst in Noord-Brabant na 1945 n.b. is dus verlengd!
28 september - 28 october
Vier ontwerpen voor een monument. Het Instituut voor Doven in St.Michielsgestel gaf vier kunstenaars opdracht tot het ontwerpen van een monument.
2 november - 10 februari
Aanwinsten. aankopen, schenkingen en bruiklenen uit 1983 en 1984; archeologie, oude kunst en kunstnUverheid, historische voorwerpen en moderne kunst. Tekeningen van Brabantse kunstenaars. 56 werken op papier van hedendaagse Brabantse kunstenaars, in 1 983 aangekocht door de provincie Noord-Brabant.
8 november. 10 februari
Bossche Duiten. 800 jaar stadsgeschiedenis in munten en penningen t.g.v. het BOD-jarig bestaan van 's-Hertogenbosch.