İçduygu, Ahmet ve Şule Toktaş. 2005. Yurtdışından Gelenlerin Nicelik ve Niteliklerinin Tespitinde Sorunlar. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi Raporları. ISBN: 975-859381-1 İçindekiler Tabloların Listesi
VI
Seçilmiş Kısaltmalar
VII
Bölüm I Giriş: Çalışmanın Arka Planı ve Amaçları
9
Bölüm II Uluslararası Göç ile İlgili Bilgi Toplanması Sorunu: Kuramsal, Çözümsel ve Görgül Bir Değerlendirme
14
1) Uluslararası Göç Veri Derleme Sistemleri
14
2) Türkiye’deki Uluslararası Göç Verileri üzerine Bir İrdeleme
29
3) Türkiye ve Uluslararası Göç
43
4) Türkiye’de Düzensiz Göçün Tarihsel Arka Planı
54
Bölüm III Yöntem
62
1) Türkyie Üzerine Bir Alan Araştırması
63
2) Seçilmiş Bazı Ülke Örnekleri Üzerine Bir Değerlendirme
65
Bölüm IV Bulgular ve Tartışma
66
1) Türkiye Üzerine Bir Alan Araştırması
66
2) Seçilmiş Bazı Ülke Örnekleri üzerine Bir Değerlendirme
80
Sonuç
84
Türkçe Özet
89
İngizilice Özet
90
Teşekkür
91
Seçilmiş Kaynakça
92
Ekler
98
Kitabın İçeriği: Yakın bir zamana kadar Türkiye yurtdışına göç veren bir ülke olarak bilinirdi. Ancak, 1980’li yıllarla başlayarak ve özellikle 1990 sonrasında uluslararası göç hareketleri içinde Türkiye hem göç alan hem de transit göç için kullanılan bir ülke konumuna gelmiştir. Yılda, 160,000 yabancı ülke vatandaşının oturma izni ile yaşadığı Türkiye’nin uluslararası göç rejimleri içerisindeki bu yeni konumunu daha çok düzensiz, kayıt dışı ya da kaçak göç diye adlandırdığımız göç türü içinde gelen göçmenlerin sayılarında gözlemlenen artışlar 1
belirlemiştir. Sığınmacı ve mülteci hareketleri ise ülkeye yönelen göçün bir başka türüdür. Türkiye’nin göç alan ve transit ülke konumunun önümüzdeki yıllarda da etkinliğini sürdüreceği düşünülmektedir. Genelde bütün dünyada güvenilirliği ve geçerliliği olan uluslararası göç verileri toplamak zordur. Bu çerçevede Türkiye’deki uluslararası göç verileri de oldukça yetersizdir. Yurtdışından Türkiye’ye yönelen göçün nicelik ve niteliklerinin tespitinde karşılaşılan sorunları irdeleyen bu kitap çalışması, ilk olarak Türkiye’ye yönelen uluslararası göçün yine son yıllar içindeki görüntüsünün bir özetini yapmakta ve ülkedeki uluslararası göç veri toplama sistemlerini incelemektedir. Kitap, Türkiye’ye yönelen uluslararası göç hareketleri üzerine veri toplanması ve bu verilen niteliklerinin ve niceliklerinin konuyla ilgili tartışmalar ve araştırmalar ışığında değerlendirilmesini temel almaktadır.
Yazarlar Hakkında Bilgi: Prof. Dr. Ahmet İçduygu, Koç Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesidir. Uluslararası göç, insan hakları, sivil toplum, milliyetçilik, modernleşme ve globalleşme konularında çeşitli araştırma faaliyetleri bulunan İçduygu’nun bir çok yayınlanmış eseri bulunmaktadır. Eserlerinin bazıları International Migration, International Social Science Journal, Global Governance, Ethnic and Racial Studies, Human Rights Quarterly ve DoğuBatı’da yayınlanmıştır. Araştırmaları bir çok kuruluş tarafından desteklenen İçduygu’nun “Yurtdışından Gelenlerin Nicelik ve Tespitinde Sorunlar” isimli çalışması Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun katkılarıyla gerçekleştirilmiştir. Yrd. Doç. Dr. Şule Toktaş, Işık Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümü öğretim üyesidir. Uluslararası göç, vatandaşlık, kadın çalışmaları ve Türk siyasal hayatı ve kurumları üzerine yayınları bulunan Toktaş’ın bazı çalışmaları European Journal of Women Studies, International Migration, Muslim World ve Middle East Studies’de yayınlanmıştır. Bekar ve 1 çocuk annesidir.
2