Glion festivescha il patg da 1524

Page 1

Demografia ed innovaziun fatschentan Céline Meury

Dapi biebein in onn ei Céline Meury sviluppadra dalla Regiun Surselva. L’incumbensa da sefatschentar cun ideas e projects concrets per promover la regiun fascinescha la dunna oriunda da Basilea. Il mument lavura ella vid 35 projects che duein dar novs impuls alla Surselva. En egl ha ella denton era la demografia.

HANS HUONDER/FMR

«En Surselva dat ei fetg bia activitad ed engaschament, seigi da persunas privatas sco vischnauncas ed uniuns», di Céline Meury Dapi l’entschatta schaner 2023 eis ella sviluppadra dalla Regiun Surselva Sco collaboratura da Surselva Turissem haveva ella empriu d’enconuscher la regiun ils tschun onns avon. Mo gia avon 12 onns ha sia via entschiet a menar ella regularmein ella regiun, ils emprems onns sco pendulara.

Temas che sviluppeschan la regiun

Silla damonda, schebein ella sappi resumar si’incumbensa en survetsch dalla Regiun Surselva en ina construcziun di Céline Meury suenter ponderar cuortamein: «Miu pensum eis ei da sefatschentar cun temas che promovan e sviluppeschan la regiun.» El discuors culla FMR aschunta ella spert era a tgi che las arbagias s’audan: «Ils tschupials s’audan a quellas e quels che fan ils projects e quei ei buca paucs. Jeu emprovel da cussegliar e da mirar tgei sustegn finanzial ch’ei dat persuenter mo lu era d’eventualmein far punts cun semeglionts projects.»

«Jeu less buca mo star en biro»

Ils emprems rodund 400 dis da sia lavur hagi ella vuliu emprender d’enconuscher la glieud, las ideas ed ils basegns: «Jeu less buca star mo en biro. Quei fuss donn, pertgei il potenzial –era cultural – dalla Regiun Surselva ei fetg gronds e surtut varionts.» Tenor quella devisa eis ella era serendida il venderdis vargau a Mustér Leu ha ella organisau in workshop davart il project da Caschlatsch, igl object ord lenn che duei vegnir plazzaus sut Mumpé Medel. La FMR ha rapportau dil workshop cun in tschuppel persunas interessadas vid quei project. «Bia glieud gnanc sa ch’ei dat ina tal post per promover la regiun», di la successura da Ruedi Büchi sco sviluppadra dalla re-

giun. Ina ga ni l’autra vegni ella contactada, savens tscherchi ella activamein il contact cun persunas ni instituziuns sco per exempel las uniuns da commerci e professiun.

Projects locals e regiunals 35 projects ein il mument ella pipeline da Céline Meury che ha studegiau oriundamein germanistica e historia: «En plirs da quels sun jeu involvida fetg, en

«Jeu less buca star mo en biro. Quei fuss donn, pertgei il potenzial dalla Regiun Surselva ei fetg gronds e surtut varionts.»

Céline Meury, sviluppadra dalla Regiun Surselva

auters mo agl ur Ina ga ni l’autra vegnel jeu contactada pertuccont ina buna idea, mo audel lu jamnas e meins nuot pli.» Ina rolla activa gioga Céline Meury el project dalla Surselva sco regiun d’energia. «Nus luvrein il mument vid in concept per nezegiar fatschadas d’infrastructura ordeifer las zonas da baghegiar per la fotovoltaica En quei project ei l’entira regiun involvida Ina proposta corrispundenta havein nus inoltrau agl Uffeci federal d’energia.» En egl ha ella denton era il svilup demografic: «Ina dallas damondas centralas eis ei d’eruir tgei ch’ei drova oz en Surselva, mo surtut era damaun.»

«Next Gen» e «Lab»

Cun ina migliur dallas colligiaziuns dil traffic public, denter auter cul bus da notg, seigi ei reussiu da far in bien pass ella purschida pils giuvenils, mo era per tut ils auters. «Il mument lavuran giuvenils dalla Surselva vid il project ‹Next Gen Surselva›. Igl ei aschidadir ina reit regiunala da cooperaziun che vul promover la collaboraziun, arranschar projects e workshops sur las scheinas dallas vischnauncas ora.» Leutier vegnan plirs projects el rom dil «Surselva Lab», ina collaboraziun culla Scol’aulta professiunala dal Grischun. Igl ei in labor real iniziaus avon rodund dus onns. La finamira dil «Surselva Lab» ei da rinforzar la regiun enten promover la collaboraziun denter perscrutaziun e la pratica.

Glion festivescha il patg da 1524

In dils projects gia realisai ei quel dils «E-TukTuks» a Mustér, la micromobilitad pigl emprem e davos kilometer «El rom da quella cooperaziun eis ei previu da realisar dus projects per onn», di Céline Meury.

Ina nova strategia regiunala Spert meina il discuors cun Céline Meury che habitescha a Breil silla damonda fundamentala dil svilup concret dalla regiun: «En quei connex essan nus ella fasa finala dil layout e dalla translaziun dalla nova strategia dil svilup regiunal. Igl avrel vegn quella strategia communicada allas vischnauncas.» Turissem, regiun da habitar, provediment ed optimar il traffic ein las petgas da quella strategia. Mo buca mo sin plaun regiunal,

mobein era local sustegn Céline Meury cun tutta forza interessants projects. Ina da quels senumna «Via Glion». Igl ei in project dalla Nova politica regiunala dalla Confederaziun: «Cun quei project lein nus scaffir ina plivalur per las fracziuns dalla vischnaunca d’Ilanz/Glion. Il project pertucca denter auter igl agroturissem, stizuns da menaschis purils ni era la promoziun da pernottar leu.» Il project seigi ella realisaziun suenter haver examinau il potenzial e fatg ponderaziuns co commercialisar el. Auters projects sco per exempel il parc da bike e reiver a Rabius/Igniu ni il Lag Salischinas, medemamein a Rabius, ein realisai ni s’avonzan. «Ei marscha fetg bia e mintga project mereta sustegn», concluda Céline Meury il discuors.

A Glion ha liug uonn la fiasta da 500 onns dapi la fundaziun dil Stadi liber dallasTreis Ligias. Questa fiasta ei ina incumbensa dil cantun Grischun e vegn era finanziada per ina buna part dil cantun. Il giubileum da 500 onns dapi che lasTreis Ligias han sigilau il patg dil Stadi liber ha liug il medem temps cul centenari dalla Ligia Grischa aTrun.

MARTIN GABRIEL /FMR

«Nus essan en contact culs organisaturs dalla fiasta centenara a Trun ed ils termins ein coordinai aschia, che nus vegnin in sper l’auter ora» , di Ursina Jecklin la curatura dil Museum Regiunal Surselva. Ella ei ina dallas organisaturas dil giubileum da 500 onns dapi ch’il Patg federal davart il Stadi liber dallas treis Ligias grischunas ei vegnius sigilaus a Glion, Tavau e Cuera. La fiasta a Glion ha liug dils 31 da matg entochen ils 2 da zercladur 2024 e vegn organisada d’in comite che consista da representantas dil Museum Regiunal Surselva e dalla societad Anna Catrina SA. Involvada ein era la vischnaunca Ilanz/Glion e l’organisaziun Surselva Turissem.

Dalla fiera historica entochen al teater el liber

L’organisaturaUrsinaJecklindich’ilprogram seigi gest sil pupi. «La carn ei vid igl ies, mo che nus stuein aunc verificar tut avon che nus communichein alla publicitad ils detagls.»

Il venderdis sera, ils 31 da matg 2024 ha liug la vernissascha d’ina exposiziun speciala el Museum Regiunal Surselva. «13 x Ilanz/Glion ni igl art dalla convivenza» ei il tetel da lavur dalla exposiziun speciala. La sonda datti treis

puncts culminonts: Il til festiv – denter auter cun la participaziun dallas scolas dad Ilanz/Glion e tut ils hosps envidai – che meina naven dalla staziun entochen si el Städtli. Plinavon ha liug la fiera historica el marcau vegl da Glion. Ed il tierz punct culminont ei il teater el liber da SusanRupp e DavidFlepp cun treis scenas dil temps ch’il Stadi liber dallas treis Ligias ei vegnius sigilaus. Ultra da quei datti la dumengia ina tribuna libra cun producziuns dallas uniuns indigenas.

In viv onn 2024 en tut las regiuns linguisticas Il concept dil cantun preveda in viv onn 2024 egl entir Grischun. Ei vegn organisau dapertut occurrenzas che semeglian las dietas dallas treis Ligias dil 1524. Las fiastas popularas han liug els loghens historics Cuera, Tavau e Glion.

Ed igl atun 2024 vegn publicau igl «Atlas davart l’historia dil Grischun 1524–2024» edius digl Institut per la perscrutaziun dalla cultura grischuna en collaboraziun cugl Archiv statal dil Grischun. Sco quei che la regenza grischuna ha giu communicau gia igl october 2023 duein tuttas activitads dil Patg federal davart il Stadi liber dallas treis Ligias grischunas rinforzar la convivenza e la colligiaziun cul Grischun.

SURSELVA 3 Mesemna, ils 21 da favrer 2024
Aunc eisi ruasseivel el Städtli da Glion. Ils 31 da matg entochen ils 2 da zercladur ha liug leu la fiera historica en connex cun ils 500 onns brev dil Stadi liber dallas Treis Ligias FOTO MARTIN GABRIEL
OTO HANS HUONDER Gekennzeichneter Download (ID=HOyhJEHYok6cS_uF-MAI5dYvQNx2kkRKXNhSseam4JU)
Dapi rodund 400 dis ei Céline Meury sviluppadra dalla Regiun Surselva. F

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.