Cerkiew prawosławna w Białowieży

CERKIEW PRAWOSŁAWNA PW. ŚW. MIKOŁAJA W BIAŁOWIEŻY

Cerkiew św. Mikołaja w Białowieży powstała w latach 1894-1897. Obecny swój wygląd zawdzięcza jej fundatorowi – carowi Aleksandrowi III oraz wileńskiemu architektowi Pimienowowi. Zanim powstał współczesny obiekt, najprawdopodobniej co najmniej trzykrotnie stawiano w Białowieży prawosławne świątynie. Miejscowe przekazy mówią, że już w XVII w. istniała tutaj niewielka cerkiewka, która jednak wraz z całą osadą została spalona podczas dziesiątkującej ludność w 1710 r. epidemii dżumy. Pierwszą udokumentowaną cerkwią w Białowieży była drewniana świątynia z 1793 r. Niedługo potem utworzono w miejscowości niezależną parafię (co nastąpiło prawdopodobnie w 1800 lub w 1801 r.). W roku 1853, staraniem wiernych, wybudowano w Białowieży nową, kolejną drewnianą cerkiew, za patrona której obrano św. Mikołaja Cudotwórcę (ówczesna świątynia zlokalizowana była od strony północnej obecnej cerkwi). 7 X 1860 r. obiekt odwiedził przebywający w Puszczy Białowieskiej na łowach car Aleksander II, a 25 lat później (11 XII 1885 r.) wielki książę Michał Mikołajewicz. Ten, widząc ówczesny fatalny stan budynku, rozpoczął starania o przyspieszenie budowy nowej, murowanej świątyni.

Budowę murowanej cerkwi rozpoczęto w 1894 r., wkrótce po zapoczątkowaniu prac budowlanych przy pałacu carskim w Białowieży. 20 VIII 1894 r. budowę wizytował fundator świątyni – car Aleksander III. Wyświęcenie nowej cerkwi, uznawanej w owym czasie za najpiękniejszą w całej grodzieńskiej guberni, nastąpiło 22 I 1895 r. (według kalendarza juliańskiego, zaś 4 II 1895 r. według kalendarza gregoriańskiego). Aktu wyświęcenia dokonał biskup litewski i wileński Hieronim.