• BIBLIA • HISTORIA • WIARA •
ZARYS BIOGRAFII SYNA MARYI
+ QUIZ WIEDZY O JEZUSIE Z NAZARETU
Autor koncepcji Filip Topczewski Autor Ks. Jacek Molka Redaktor naczelny Ireneusz Korpyś Redakcja Józefina Kępa Ireneusz Korpyś Korekta Józefina Kępa Projekt graficzny, skład i łamanie Natalia Ginalska Projekt okładki Natalia Ginalska Fragmenty z Biblii Tysiąclecia, Wydanie V, Wydawnictwo Pallotinum, Poznań 1999. Copyright © by Wydawnictwo Świętego Filipa Apostoła, Częstochowa 2017. Wszystkie prawa autorskie zastrzeżone. Wydanie pierwsze.
Członek Polskiej Izby Książki:
Członek Stowarzyszenia Wydawców Katolickich:
Członek Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek:
Partnerzy: www.wiaraiksiazki.pl
Wydawnictwo Świętego Filipa Apostoła ul. Mirowska 35 42-200 Częstochowa tel. 34 372 48 50 wew. 1 kom. 517 732 994 www.swietyfilip.pl wydawnictwo@swietyfilip.pl
SPRZEDAŻ DETALICZNA tel. 34 372 48 53, 34 372 48 59 kom. 517 600 593 KSIĘGARNIA INTERNETOWA tel. 34 372 48 54, 34 372 48 84 kom. 517 585 650 SPRZEDAŻ HURTOWA tel. 34 372 48 55, 34 372 48 56 kom. 517 583 636
ZAMÓWIENIA MOŻNA SKŁADAĆ RÓWNIEŻ TELEFONICZNIE: 34 372 48 53, 34 372 48 59 ORAZ PRZEZ STRONĘ INTERNETOWĄ: www.swietyfilip.pl INFOLINIA: 801 555 550 wew. 1
ISBN 978-83-8077-033-1
Spis treści
Zamiast wstępu................................................................................................................................... 5
Rozdział I Dzieciństwo Pana Jezusa.............................................................................................................. 6
Mateuszowa wersja początków Dobrej Nowiny......................................................................... 6 Wprowadzenie........................................................................................................................................................... 6 Genealogia i narodziny........................................................................................................................................... 8 Mędrcy ze Wschodu................................................................................................................................................. 8 Podróż do Egiptu.................................................................................................................................................... 11 Uśmiercenie niemowląt...................................................................................................................................... 11 Nazaret domem Dziecięcia................................................................................................................................ 12 Łukaszowa historia Jezusowego dzieciństwa...........................................................................12 Początek i zapowiedź narodzin....................................................................................................................... 12 Zwiastowanie Najświętszej Maryi Pannie................................................................................................... 15 Odwiedziny u św. Elżbiety i hymn uwielbienia......................................................................................... 16 Święty Jan Chrzciciel i kolejny hymn............................................................................................................. 18 Okoliczności narodzin Pańskich...................................................................................................................... 18 Wypełnienie przepisów Prawa........................................................................................................................ 23 Nazaret i świątynia................................................................................................................................................ 24 Kilka końcowych uwag........................................................................................................................25
Rozdział II ZARYS BIOGRAFII JEZUSA Z NAZARETU...................................................................................28
Początek i lata poprzedzające publiczną działalność...........................................................28 Pojawienie się na świecie................................................................................................................................... 28 Rodzina....................................................................................................................................................................... 32 Status Jezusa............................................................................................................................................................ 33 Chrzest i misja wobec Izraela...........................................................................................................34 Początek działalności........................................................................................................................................... 34 Uczniowie.................................................................................................................................................................. 36 Nauczanie w przypowieściach i działalność..............................................................................39 Wybór za lub przeciw........................................................................................................................................... 39 Moc słowa i wspólne posiłki............................................................................................................................. 39 Eschatologiczne napięcie – „już” i „jeszcze nie”........................................................................................ 40 Jezus i Prawo Mojżeszowe..................................................................................................................43 Bezgraniczna miłość............................................................................................................................................. 43 Charyzmatyczna wolność................................................................................................................................... 45
Jezus i frakcje współczesnego Mu judaizmu.............................................................................48 Żydowskie ugrupowania..................................................................................................................................... 48 Jezusowa oryginalność........................................................................................................................................ 50 Tożsamość Galilejczyka......................................................................................................................51 Osobista więź z Bogiem....................................................................................................................................... 51 Mesjasz....................................................................................................................................................................... 53 Syn Boży..................................................................................................................................................................... 54 Syn Człowieczy........................................................................................................................................................ 54 Pan................................................................................................................................................................................ 56 Jerozolima – droga ku śmierci.........................................................................................................56 Nawiedzenie świętego miasta.......................................................................................................................... 56 Zapowiedź rychłej śmierci................................................................................................................................. 60 Ostatnia Wieczerza................................................................................................................................................ 61 Proces i śmierć........................................................................................................................................64 Skazanie..................................................................................................................................................................... 64 Droga kaźni............................................................................................................................................................... 66 Ku zmartwychwstaniu......................................................................................................................................... 70
Rozdział III Zmartwychwstanie i wspólnota wiary......................................................................72
Prezentacja i interpretacja niektórych tekstów......................................................................72 Przepowiadanie Apostoła Narodów.............................................................................................................. 72 Inne świadectwa..................................................................................................................................................... 76 „Idźcie i nauczajcie…” – losy uczniów Pańskich.......................................................................82 Początki...................................................................................................................................................................... 82 Piotr i Paweł............................................................................................................................................................. 82 Pozostali Apostołowie......................................................................................................................................... 86 Uwagi końcowe – świadczyć o Zmartwychwstałym................................................................88
Zamiast zakończenia....................................................................................................................93
Odpowiedzi do quizu.....................................................................................................................94 Źródła ilustracji.............................................................................................................................94
Zamiast wstępu
Niniejsza książka to na pewno nie „wszystko”, co można napisać o Kimś, Kogo pojawienie się od mniej więcej 2 tys. lat nie przestaje inspirować kolejnych pokoleń. Chrześcijaństwo, które wyrasta ze słów i czynów Jezusa z Nazaretu, odmieniło oraz przemienia oblicze miliardów ludzi. Nie da się przejść obojętnie obok Boga-Człowieka (dla wierzących) i wyjątkowego przedstawiciela Homo sapiens (dla niewierzących). On podzielił historię na czas przed i po swoim narodzeniu. Jego naśladowcy byli i są święcie przekonani, że On pokonał największe ograniczenie naszego życia – śmierć. Nie tylko powstał z martwych, ale żyje wśród wspólnoty swoich uczennic i uczniów. „Wszystko o Jezusie z Nazaretu” nie pretenduje do miana kompletnego opracowania tak rozległego tematu, którym – zgodnie z naszą wiarą − jest Druga Osoba Trójcy Przenajświętszej. Dlatego też treść niniejszej książki to skromna próba prezentacji pewnej sekwencji wydarzeń, jakie miały miejsce w życiu Jezusa z Nazaretu. To tylko trzy rozdziały. Pierwszy z nich przywołuje ewangeliczne relacje św. Mateusza i św. Łukasza odnoszące się do tzw. dzieciństwa Syna Bożego. Tylko ci dwaj nowotestamentowi pisarze je relacjonują. Każdy inaczej i w sobie właściwy sposób, zgodnie z teologicznymi celami, jakie sobie postawili. Nie dziwmy się więc, że są to dwie różne wersje wydarzeń, dwa niezależne od siebie opisy. Druga, najobszerniejsza część, to zarys historycznej biografii Syna Maryi opracowany na podstawie Nowego Testamentu, ale też osiągnięć współczesnych studiów biblijnych (m.in. wykorzystałem publikację Johna P. Meiera, „Riflessioni sull’odierna «ricerca sul Gesù storico»” w: „L’ebraicità di Gesù”, red. James H. Charlesworth, Torino 2002). Oczywiście, treść tego rozdziału nie wyczerpuje zadanej tematyki. Prezentuje on Jezusową sylwetkę na tle epoki i różnych uwarunkowań czasów, w których żył. To autentyczna historia Jezusa z Nazaretu, chyba najbardziej fascynująca i zarazem pouczająca lektura. Trzeci rozdział przedstawia zaś nowotestamentowe teksty odnoszące się do zmartwychwstania Pańskiego i życia, jakie wiedli pierwsi chrześcijanie w świetle tej prawdy. Tradycyjnie „Wszystko o Jezusie z Nazaretu” to pozycja bogato ilustrowana oraz zaopatrzona w quiz sprawdzający wiedzę. Ks. Jacek Molka
Święty Jan Chrzciciel objawia Jezusa ludowi (obraz – Aleksandr Iwanow)
5
Rozdział I
Dzieciństwo Pana Jezusa Przedmiotem zainteresowania autorów Ewangelii było publiczne nauczanie Jezusa z Nazaretu oraz to, co było związane z Jego męką, śmiercią i zmartwychwstaniem. Dzieciństwo tak naprawdę opisują tylko dwaj z nich, a mianowicie św. Mateusz i św. Łukasz w dwóch pierwszych rozdziałach swoich dzieł. Święty Marek i św. Jan nie odnoszą się do tego etapu życia Syna Maryi.
Mateuszowa wersja początków Dobrej Nowiny Wprowadzenie Każda z czterech wersji Ewangelii1 powstała w innym czasie i adresowana jest do różnych czytelników. Ta Mateuszowa najprawdopodobniej skierowana była do wyznawców religii Mojżeszowej, którzy przyjęli chrzest i stali się naśladowcami Jezusa Chrystusa. Dzieło powstało po 70 r. W swoim podziale wydaje się nawiązywać do Pięcioksięgu. Syn Boży zaprezentowany jest w niej jako nowy Mojżesz, który wybawia swój lud. Jeśli zaś chodzi o opowiadanie o Jezusowym dzieciństwie, to narrator referuje je, dosyć mocno eksponując rolę św. Józefa, opiekuna Świętej Rodziny. Mamy tu zatem przedstawioną Chrystusową genealogię2, opis pojawienia się Jezusa na świecie, epizody związane z Mędrcami ze Wschodu, Herodem itd. Cała Ewangelia, w tym i ta jej część odnosząca się do pierwszych lat Syna Człowieczego, zawiera wiele starotestamentowych cytatów-proroctw, które w osobie Jezusa Chrystusa i wydarzeń z Nim związanych właśnie się wypełniają. Dzieciństwo zaś prezentuje się następująco: rodowód i rola św. Józefa w związku z narodzinami Pańskimi (1, 1-25), historia z Królami ze Wschodu (2, 1-12), ucieczka do Egiptu (2, 13-15), rzeź niewiniątek (2, 16-18), powrót do Nazaretu (2, 19-23). Zwiastowanie (fragment panelu – Martin Schongauer)
6
1 Chronologicznie rzecz ujmując, pierwsza z nich to wersja Markowa, druga Mateuszowa, trzecia Łukaszowa i czwarta Janowa.
2 Genealogie były bardzo ważne dla ludów Bliskiego Wschodu. W ten sposób konkretny człowiek mógł wykazać swoje pochodzenie. Spotykamy je często w Piśmie Świętym. Bodajże najdłuższy ich wykaz znajdziemy w Pierwszej Księdze Kronik, gdzie 9 pierwszych jej rozdziałów to nic innego jak jedno wielkie genealogiczne drzewo. Cud w Kanie Galilejskiej (obraz – Hieronymus Francken III)
Dziewica z aniołami (obraz – William-Adolphe Bouguereau)
Które Ewangelie opisują dzieciństwo Jezusa? a) Żadna. b) Św. Mateusza i św. Łukasza. c) Św. Marka i św. Jana.
7
14
Zwiastowanie Dziewicy (obraz – Adriaen van de Velde)
Zwiastowanie Najświętszej Maryi Pannie Kolejno sekwencja wydarzeń przedstawia się następująco (Łk 1, 26-38): „W szóstym miesiącu posłał Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, do Dziewicy poślubionej mężowi, imieniem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja. Anioł wszedł do Niej i rzekł: «Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą». Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć to pozdrowienie. Lecz anioł rzekł do Niej: «Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca». Na to Maryja rzekła do anioła: «Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?». Anioł Jej odpowiedział: «Duch Święty zstąpi
Co oznacza zwrot bar micwa? a) Do widzenia. b) Syn przykazań. c) Syn pierworodny.
15
38
Chrystus jako siewca (grafika – Jan Saenredam, Jacob Matham, Hendrik Goltzius)
Nauczanie w przypowieściach i działalność Wybór za lub przeciw Jezus był prorokiem, ale i zarazem nauczycielem mądrości. Wykorzystywał bogatą tradycję retoryczną starożytnego Izraela po to, aby jak najlepiej i zarazem prosto przekazać innym swoje przesłanie. Dlatego też posługiwał się m.in. przypowieściami (parabolami, porównaniami), które służyły Mu do umiejętnego stymulowania umysłów słuchaczy, niejako zmuszając ich jednocześnie do zajęcia konkretnej postawy wobec Niego. Z niej zaś miało wypływać podjęcie decyzji za lub przeciw wymaganiom, które Pan stawiał przed ich dalszym życiem. Można zatem powiedzieć, że przypowieści to nie jakieś dykteryjki. To przemyślane i do głębi wstrząsające swoiste zagadki – misteria. Są zbudowane w taki sposób, aby w słuchaczu zburzyć zgubne poczucie bezpieczeństwa i stworzyć nieodzowną atmosferę konieczności opowiedzenia się za Jezusem lub przeciw Niemu. Ma się to dokonać natychmiast, bo później może już nie być na to czasu. Każda chwila może być tą ostatnią, w której słuchacz musi właśnie teraz zaryzykować i postawić wszystko na przesłanie obwieszczane przez Nazarejczyka. Nie ma też znaczenia, jakim kosztem się to odbywa, ponieważ Pan Bóg, zdaniem Jezusa, zaczyna realizować swój szczególny typ przemiany świata, gdzie ubodzy będą się cieszyć i obfitować w dobra, a mający władzę zostaną jej pozbawiani. Ten właśnie jedyny w swoim rodzaju i prowokujący zarazem program jest podstawą dla przypowieści oraz błogosławieństw. Zawiera on w sobie obietnicę całkowitej zmiany, która będzie dziełem Boga, a nie ludzi17.
Moc słowa i wspólne posiłki
Jezus uzdrawia chorych (fragment obrazu – Gebhard Fugel)
Siła oddziaływania Jezusa nie wypływała tylko z efektywnej i zarazem efektownej retoryki. To nie były jakieś słowne sztuczki. Podobnie jak dla proroków Starego 17 Owa zmiana, po grecku metanoia, czyli nawrócenie, zmiana sposobu myślenia i postrzegania świata często współcześnie bywa przez wielu tzw. ewangelizatorów zwyczajnie zredukowana do jakiejś duchowej metafory. W każdym razie historyczny Jezus z Nazaretu był przekonany, że owa zmiana, rewolucja wręcz, będzie dziełem Pana Boga, a nie ludzi. Trzeba też jasno powiedzieć, że On wcale nie wydaje się zainteresowany jakimiś wielkimi sprawami politycznymi lub społecznymi swoich czasów. On po prostu nie był zainteresowany reformą ówczesnego Mu świata, ponieważ prorokował jego rychły koniec.
Co tą są egzorcyzmy? a) Sposób łowienia ryb. b) Technika wojskowa. c) Wypędzanie złych duchów.
39
W tym miejscu trzeba zdecydowanie podkreślić, że przywilej rozpoznania Chrystusa musi być niejako ofiarowany przez Pana Boga tym, którym On zechce go udzielić. Dlatego też Maria Magdalena poznaje Jezusa w momencie, kiedy On zwraca się do niej po imieniu (J 20, 16), a uczniom z Emaus „otworzyły się oczy” (por. Łk 24, 31n.) dopiero wtedy, gdy Jezus dokonuje „łamania chleba”, czyli – jak się przypuszcza – podczas Eucharystii.
„Idźcie i nauczajcie…” – losy uczniów Pańskich Początki
Zmartwychwstały nakazał najbliższym uczniom, których wcześniej sam wybrał, by głosili Ewangelię i udzielali chrztu świętego wszystkim narodom (por. Mk 16, 15nn oraz Mt 28, 19n). Można zatem zapytać: Gdzie poszli najbliżsi Mu uczniowie? W jakie strony się udali? Poranek wielkanocny zmienił bowiem zupełnie ich sposób postrzegania świata. Męczeńska Chrystusowa śmierć, a potem spektakularne i chwalebne zarazem zmartwychpowstanie sprawiły, że Apostołowie kontynuowali Jego misję głoszenia Ewangelii; wierzyli, iż Syn Boży jest i będzie z nimi oraz kolejnymi generacjami wierzących „przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” (Mt 28, 20). Stąd też jako posłańcy Pańscy (apostoł z języka greckiego to właśnie posłaniec) wyruszyli z Ziemi Świętej, by zanieść wszystkim przesłanie o Bożym Synu, któremu dana jest przecież „wszelka władza w niebie i na ziemi” (Mt 28, 18). Oto ich imiona: Szymon Piotr, Andrzej, Jakub (Starszy), Jan, Filip, Bartłomiej, Tomasz, Mateusz, Jakub (Młodszy), Szymon Gorliwy, Juda Tadeusz oraz Judasz, który zdradził Jezusa (por. Mt 10, 1-4; Mk 3, 13-19; Łk 6, 12-16). Do grona apostolskiego z pewnością należy także włączyć Macieja (por. Dz 1, 26) oraz Szawła z Tarsu, który stał się Pawłem po nawróceniu pod Damaszkiem (por. Dz 9, 1nn). Wszyscy z pochodzenia byli Żydami. Trudno dziś odtworzyć dokładne losy wszystkich uczniów Pańskich oraz wskazać miejsca, gdzie nauczali, i czas, kiedy umarli śmiercią męczeńską (z wyjątkiem św. Jana). Część z nich pozostawiła po sobie pisma, które znajdują się w Nowym Testamencie. Właściwie prawie każdemu przypisane są jakieś apokryfy (pisma w dużej mierze mające niewiele wspólnego z faktycznymi wydarzeniami). Wydaje się jednak, że warto podjąć próbę dotarcia do prawdy o ich życiu we współczesnym im świecie, który w I stuleciu obejmował tereny przylegające do basenu Morza Śródziemnego.
Piotr i Paweł
82
Najwięcej informacji posiadamy o św. Piotrze i św. Pawle, którzy w kalendarzu liturgicznym obchodzą razem swoją uroczystość. Przypada ona 29 czerwca. Byli diametralnie różnymi ludźmi. Bez wątpienia jednak wiara w zmartwychwstanie Jezusa i głoszenie Dobrej Nowiny właśnie o Nim na pewno ich łączyło. Ich perypetie relacjonują Łukaszowe Dzieje Apostolskie. Sporo też dowiadujemy się o tych Apostołach z pozostawionych przez nich dzieł, które weszły do kanonu Nowego Testamentu. Początkowo nie darzyli się zbytnią sympatią, byli nawet w konflikcie, który dotyczył obowiązku przestrzegania Prawa Mojżeszowego przez wszystkich, którzy uwierzyli w Chrystusa ukrzyżowanego i zmartwychwstałego oraz przyjęli chrzest. Po tzw. soborze jerozolimskim porozumieli się i stali się siłą napędową, jeśli można tak napisać, rodzącego się chrześcijaństwa;
Święty Piotr i święty Paweł (obraz – El Greco)
Ile kilometrów przebył podczas swoich podróży św. Paweł? a) Ponad 10 tys. b) Ponad 100 tys. c) Ponad 200 tys.
83
Święty Tomasz, nazwany Didymos, czyli dosłownie bliźniak, najbardziej znany z tego, że wątpił w pojawienie się Zmartwychwstałego (por. J 20, 24nn), zachęcał do wiary w Chrystusa wśród Partów (Iran). Ponoć dotarł aż do Indii, gdzie zabito go w Calamina ok. 67 r. Kolejny z uczniów Pańskich to św. Mateusz, Apostoł i Ewangelista. Początkowo był znienawidzonym przez pobratymców poborcą podatkowym. Zgodnie z przekazami nie tylko napisał swoją wersję Dobrej Nowiny, ale miał ją również ogłaszać w Etiopii, a nawet w Persji. Tam, jak uważają wierni prawosławni, ok. 60 r. mieczem ucięto mu głowę. Święty Jakub, zwany Młodszym, był bratem św. Judy. Obaj byli bardzo blisko spokrewnieni z Panem Jezusem. Święty Jakub był też autorem jednego z nowotestamentowych listów apostolskich. Ukamienowano go w Judei ok. roku 62. O św. Szymonie i św. Judzie, niestety, nie posiadamy prawie żadnych danych. Nie jest wykluczone, że pierwszy głosił Ewangelię m.in. w północnej Afryce, by potem dotrzeć do Wielkiej Brytanii i tam go zabito. Drugi natomiast zostawił po sobie nowotestamentowy list apostolski. Możliwe, że zmarł śmiercią męczeńską w Persji. Analogicznie rzecz się ma ze św. Maciejem. Wybrano go na Apostoła w miejsce samobójcy Judasza. Najprawdopodobniej poniósł śmierć męczeńską ok. roku 80. Nauczał zaś m.in. w Etiopii i Azji Mniejszej.
Uwagi końcowe – świadczyć o Zmartwychwstałym
Kazanie św. Szczepana (obraz – Vittore Carpaccio)
W naszym Credo wypowiadamy m.in. następujące słowa: „Wierzę w ciała zmartwychwstanie13”. Przesłanie zaś całego Nowego Testamentu przekonywa nas o tym, że zmartwychpowstanie Pana Jezusa to wypełnienie starotestamentowych mesjańskich zapowiedzi, które odnosiły się do nadejścia panowania Bożego i którego to początek wierzący widzą w osobie Pomazańca Pańskiego. Kto Nim jest? To Chrystus. Wiara w Jego zmartwychwstanie opiera się więc na biblijnych świadectwach, niejako czerpie z nich. Z kart Biblii przemawiają do nas wszyscy, którzy Zmartwychwstałego spotkali, rozpoznali, zawierzyli Mu
13 Można sobie zadać pytanie: Cóż to będzie za ciało? Wydaje się, że dosyć interesującą i intrygującą zarazem odpowiedź znajdziemy w książce Ferdinanda Krenzera, „Taka jest nasza wiara” (Wydawnictwo Editions du Dialogue, Paris 1981, s. 345): „Ciało zmartwychwstałe nie musi się oczywiście składać z takich samych materialnych elementów jak ciało, które mamy obecnie. Wiemy przecież dobrze, że chociaż substancje wchodzące w skład naszego ciała i tak wymieniają się całkowicie z upływem lat, pozostajemy jednak tym samym osobnikiem. Można zatem spokojnie podzielić pogląd, że wystarczy, jeśli nasze odnowione «ja» zjednoczy się z materią – po to, aby stał się ten sam człowiek. Nie należy tego rozumieć jako obietnicy, że otrzymamy jakieś ciało idealne. Chodzi raczej o zupełnie nową formę życia. Mówiąc, że ciało również zostanie wyzwolone, chcemy powiedzieć, że będzie ono istnieć poza wszelką zniszczalnością. Zostanie uwolnione od zwykłych uwarunkowań materii, będzie niezależne od przestrzeni i czasu, rozciągłości i siły ciążenia – którym podlegamy. To właśnie chcą wyrazić relacje o zmartwychwstałym Chrystusie”. Czy rzeczywiście tak będzie? Zobaczymy po drugiej stronie życia.
88
Piotr Apostoł nauczający tłum (grafika – Johann Sadeler (I), Maerten de Vos, Filips II (koning van Spanje))
i udali się w nieznany im świat, by ogłaszać Dobrą Nowinę innym – tym, którzy sami nie doświadczyli tego historycznego dla nich wydarzenia. Uwierzenie w zmartwychwstanie Pańskie to nie tylko zaakceptowanie świadectwa innych i swoistego słowa wiary. To nade wszystko dawanie samemu świadectwa o chwalebnym Panu. To kontynuacja posłannictwa pierwszych uczennic i uczniów Chrystusowych. Innymi słowy, chrześcijanin to taki człowiek, który opowiada innym o zmartwychwstaniu w taki sposób, jakby sam widział Pana, jakby był przy Jego pustym grobie i tam, gdzie On się ukazywał. Chrześcijanin jest po prostu świadkiem zmartwychwstania. Dlaczego? Ano dlatego, że „jeśli nie ma zmartwychwstania, to i Chrystus nie zmartwychwstał. A jeśli Chrystus nie zmartwychwstał, daremne jest nasze nauczanie, próżna jest także wasza wiara (…). Jeżeli tylko w tym życiu w Chrystusie nadzieję pokładamy, jesteśmy bardziej od wszystkich ludzi godni politowania” (1 Kor 15, 14. 19). Co zatem ma do zaoferowania chrześcijaństwo? To osoba, słowa i czyny Jezusa z Nazaretu, który jest Bożym Synem, Synem Człowieczym i obiecanym Mesjaszem, który przyjdzie w swej chwale, by osądzić ludy na końcu czasów. I choć dokładnie nie wiemy, kiedy to się stanie (por. choćby Mk 13, 32 czy 1 Tes 5, 1 i 2 Tes 2, 1nn.), to jednak właśnie On mówi o sobie: „Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we Mnie wierzy, choćby i umarł, żyć będzie. Każdy, kto żyje i wierzy we Mnie, nie umrze na wieki” (J 11, 25-26). Innymi słowy, od pojawienia się Chrystusa śmierć to nie jakiś nieodwołalny i zarazem bezsensowny koniec człowieka. Dzięki zmartwychwstaniu
Komu przypisuje się autorstwo Dziejów Apostolskich? a) Św. Łukaszowi Ewangeliście. b) Św. Janowi Ewangeliście. c) Św. Mateuszowi Ewangeliście.
89
WSZYSTKO O JEZUSIE Z NAZARETU
BIBLIA, HISTORIA, WIARA • ewangeliczne relacje odnoszące się do tzw. dzieciństwa Syna Bożego; • autentyczna historia Jezusa z Nazaretu – prawdziwy Bóg, prawdziwy człowiek; • sylwetka Jezusa na tle epoki; • postaci i wydarzenia związane z ziemskim życiem Jezusa; • zmartwychwstanie Jezusa – sens wiary; • pierwsi chrześcijanie a prawda o zmartwychwstaniu; • galeria obrazów biblijnych; • quiz wiedzy o Jezusie z Nazaretu.
+ QUIZ
ZARYS BIOGRAFII SYNA MARYI Patronat medialny: www.swietyfilip.pl
WYDAWNICTWO ŚWIĘTEGO FILIPA APOSTOŁA INDEKS: 515728 tel. (34) 372 48 50 wew. 1
wydawnictwo@swietyfilip.pl
www.swietyfilip.pl ISBN 978-83-8077-033-1
Poleca: WIARY, RODZINY I OJCZYZNY
www.swietyfilip.pl
INFOLINIA: 801 555 550 wew. 1
9 788380 770331
www.swietyfilip.pl
BLIZEJ