TarNowa Kultura 1/2013 (83) by Gminny Ośrodek Kultury "Sezam"

www.tarnowakultura.pl

nr 1 (83)

styczeń 2013

BEZPŁATNY INFORMATOR GMINNEGO OŚRODKA KULTURY „SEZAM” W TARNOWIE PODGÓRNYM

Muchy

i Erijef Massiv gwiazdami WOŚP

IX Koncert Noworoczny Gminy Tarnowo Podgórne

fot. Wojciech Owczarzak

2013

AKTUALNOŚCI

TarNowa Kultura • styczeń 2013

6 stycznia Koncert Noworoczny

fot. Mariusz Lewoczko

Koncerty Noworoczne w Wiedniu to wydarzenia kulturalne na skalę światową. Ich tradycja sięga 1939 roku i po dziś dzień przyciągają one rzesze melomanów i telewidzów spragnionych spotkań nie tylko z dziełami Straussów. Ma swoją noworoczną muzyczną tradycję także gmina Tarnowo Podgórne. Tutejsze styczniowe koncerty od lat gromadzą komplety publiczności. W tym roku powracamy do czasów, gdy wykonawcami były „własne” zespoły artystyczne. Usłyszymy więc Młodzieżową Orkiestrę Dętą

Zapraszamy do kolędowania W gminie Tarnowo Podgórne piękną, lokalną tradycją jest coroczne kolędowanie. Biesiady kolędowe wiele lat temu zapoczątkowało Koło Śpiewu im. Feliksa Nowowiejskiego. Spotkania z cyklu „Śpiewamy kolędy” z założenia odbywają się poza kościołami - w domach kultury i świetlicach wiejskich. Zwyczajem jest, że podczas kolędowych spotkań publiczność otrzymuje śpiewniki z tekstami kolęd. Dzięki temu nie tylko słucha, lecz także je śpiewa razem z wykonawcami. W tym roku Koło Śpiewu kolędować będzie 13 stycznia o godz. 15 w Domu Kultury w Tarnowie Podgórnym. Wystąpi także tydzień później w Ceradzu Kościelnym oraz w Szamocinie - na zaproszenie miejscowego chóru. Z kolei zespół „Lusowiacy” opracował „Kolędy i pastorałki w formie tanecznej”. Z tym programem wystąpuje nie tylko w naszej gminie, ale i w całej Wielkopolsce. W tym roku - w Biedrusku, Komornikach, Poznaniu oraz Żydowie. Zapraszamy wszystkich mieszkańców do wspólnego kolędowania! Jarek Krawczyk

Gminy Tarnowo Podgórne. Zespół poprowadzi jego szef, Paweł Joks, który opracował też program Koncertu Noworocznego. Muzycy zaprezentują utwory operetkowe, walce, będzie niespodzianka dla najmłodszych słuchaczy. Nie zabraknie Mażoretek przygotowanych przez Gabrielę Drewniak.

Prócz zespołów rodem z naszej gminy, na scenie w hali OSiR zaśpiewają soliści i zatańczą uczniowie szkoły baletowej. Ale to nie wszystkie atrakcje Koncertu Noworocznego 2013. Warto zatem rezerwować sobie czas 6 stycznia o 17. Serdecznie zapraszamy! Joanna Woszak

Z uśmiechem jedziemy do Wisły Rodem z PRL

Na hasło „obóz zimowy” każdy z orkiestrowiczów uśmiecha się tajemniczo i zaczyna liczyć dni do wyjazdu. 14 stycznia Młodzieżowa Orkiestra Dęta Gminy Tarnowo Podgórne wybierze się do Wisły. Wisła, zwana Perłą Beskidów, to centrum wypoczynku, turystyki i sportu. Jest tutaj kilkadziesiąt kilometrów szlaków pieszych, 16 wyciągów narciarskich, 20 km tras zjazdowych. Może naszym młodym muzykom uda się spotkać najsłynniejszego mieszkańca miasta - Adama Małysza? Wszyscy uczestnicy wyjazdu będą codziennie ćwiczyli na zajęciach grupowych i indywidualnych. Na obozach orkiestry panuje entuzjazm, radość, pozytywna energia. Bywa ciężko, ale muzycy kochają taki wysiłek i grę na instrumen-

tach. Są przyzwyczajeni do szaleńczego tempa po wielu wyjazdach, np. do Rzymu czy na Litwę. Wyników pracy w Wiśle będzie można wysłuchać na, tradycyjnym już, powarsztatowym koncercie. Marysia Horowska

W czwartek, 17 stycznia w Domu Kultury w Przeźmierowie odbędzie się spotkanie kulinarne z cyklu „Kuchnie świata”. Tym razem jego tematem jest „Karnawałowa kuchnia PRL”.

Wojciech Lisowski (szef kuchni bistro „Dorota”) wygłosi wykład o karnawałowych kulinariach w tamtych latach. Następnie odbędzie się degustacja potraw (m.in. kiełbas i pączków). Na koniec wzniesiony zostanie toast popularnym niegdyś napojem. Wstęp za okazaniem zaproszenia dostępnego w Domach Kultury. Julia Lipowicz

reklama

AKTUALNOŚCI

styczeń 2013 • TarNowa Kultura

Muchy, Erijef Massiv i dużo Frajdy dla dzieci

Po raz kolejny odbędzie się w Tarnowie Podgórnym finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Tym razem przeniesie się on do Szkoły Podstawowej, a zebrane pieniądze przeznaczone będą na „ratowanie życia dzieci i godną opiekę medyczną seniorów”. Tego dnia można nie tylko pomóc innym, lecz także posłuchać ciekawych koncertów. Nudzić się nie będą również najmłodsi!

To właśnie atrakcje dla nich rozpoczną XXI Finał. Teatr Frajda z Torunia, który fantastycznie bawił się z najmłodszymi podczas ostatnich Dni Gminy, tym razem zaprezentuje zupełnie nowy, 90-minutowy i bardzo ciekawy program. Przewidziano w nim także konkursy z nagrodami. Później przyjdzie czas na licytacje, które poprowadzi Jarosław Muczek. Pierwszą i drugą ich turę uzupełnią krótkie występy młodych instrumentalistów z „Da Capo Junior”. Nowością jest „Otwarta scena” – występy osób, które zgłosiły chęć wzięcia udziału w orkiestrowym finale. W Szkole Podstawowej w Tarnowie Podgórnym wystąpią indie-rockowy „All Saint Streets” i raper „Siekiera WND”. Pokażą się także tancerze z grupy OSiR JAST i przeźmierowskiej Szkoły Podstawowej. Tuż przed „Światełkiem do nieba” rozbuja nas pierwsza z zaproszonych gwiazd. Erief Massiv, który w 2012 roku wydał długo oczekiwaną debiutancką płytę od kilku lat znajduje się w czołówce polskiej sceny reggae. Zespół występował na najważniejszych festiwalach, m. in. na Heineken Open’er Festival, Ostróda Reggae Festival, Reggaeland, One Love, czy Globar

Gathering Polska. Jego brzmienie wyróżnia łączenie tego gatunku z rapem, charakterystyczne żeńskie chórki oraz świetni instrumentaliści. Dziewięcioosobowy zespół w swoich tekstach opowiada się po stronie prawdziwych wartości – honoru, miłości, wiary i nadziei. Ten klimat pozostanie we wszystkich także podczas tradycyjnego „Światełka do nieba”, które połączy wszelkie orkiestrowe imprezy w Polsce. A po „Światełku” – kolejna gwiazda! Najbardziej rozpoznawalny poznański zespół młodego pokolenia, czyli „Muchy”. Grupa powstała w 2004 roku z inicjatywy Michała Wiraszko, Piotra Maciejewskiego i Szymona Waliszewskiego. W styczniu 2008 roku do zespołu dołączył Tomasz Skórka, który wystąpił po raz pierwszy podczas koncertu w radiowej „Trójce”. Od 2006 roku zespół zdobył wiele nagród w rozmaitych rankingach (Machina, Pulp, Głos Wielkopolski, Program III Polskiego Radia), dwukrotnie był nominowany do „Fryderyków”. Grał na wszystkich najważniejszych polskich festiwalach (m.in. Heineken Open’er, Jarocin Festvial, Off Festival, Coke Live, Seven Festival, Malta), a wszystkie trzy wydane dotąd płyty zebrały

XXI Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w Szkole Podstawowej w Tarnowie Podgórnym prowadzący: Jarosław Muczek

PROGRAM 15.00

Jak mieć „Frajdę” z zimy – program estradowy dla dzieci

16.30

Licytacja I + przerywnik muzyczny Da Capo Junior

17.00

Otwarta scena:

17.00 – 17.15 Siekiera WND (rap)

17.15 – 17.30 OSiR JAST w układach tanecznych

17.30

Licytacja II + przerywnik muzyczny Da Capo Junior

18.00

Otwarta scena:

18.00 – 18.15 All Saint Streets (indie)

18.15 – 18.30 Szkoła Podstawowa Przeźmierowo – program taneczny dzieci młodszych

18.30

Grupa Szermiercza ze Szkoły Podstawowej Tarnowo Podgórne (UKS „Atlas”)

18.35

Licytacja III

19.00

Koncert gwiazdy: Erijef Massiv

20.00

Światełko do nieba

20.15

Gwiazda wieczoru: Muchy

świetne recenzje. Ostatnia z nich „Chcecicośpowiedzieć” ukazała się we wrześniu 2012 i została nagrana w nowym składzie – Piotra Maciejewskiego zastąpił znany wcześniej ze współpracy z Lechem Janerką i grupą „Pogodno” Damian Pielka. W ostatnich miesiącach do „Much” dołączył także

zwycięzca drugiej edycji „Idola” - Krzysztof Zalewski - Brejdygant. 13 stycznia w Tarnowie Podgórnym usłyszymy na żywo takie przeboje jak „Zamarzam”, „Nie przeszkadzaj mi, bo tańczę”, „Przesilenie”, „Zimne kraje”, „Miasto doznań”, czy „Najważniejszy dzień”. Jarek Krawczyk

AKTUALNOŚCI / RELACJE

TarNowa Kultura • styczeń 2013

KINO ZIELONE OKO ZAPRASZA:

Dwa jakie różne dramaty W styczniu kino "Zielone oko” pokaże dwa dramaty. Różnią się one właściwie wszystkim: od tematyki po czas i miejsce akcji. Pierwszy rozgrywa się współcześnie w Kenii, drugi – w ogarniętej II wojną światową Polsce. Dramat „Raj: Miłość” to pierwsza część „Trylogii o cnotach” Ulricha Seidla. Film opowiada o 50-letniej turystce z Austrii, która podczas wakacji „all inclusive” w Afryce postanawia (za namową koleżanki) przeżyć erotyczną przygodę. Zaczyna „sponsorować” młodego Kenijczyka, z czasem traci wszelkie opory, by ostatecznie zaangażować się w „związek” będący w rzeczywistości handlową transakcją. Jak zakończy się skomplikowana relacja? Dowiemy się w „Zielonym oku” 4 stycznia o godz. 18.

„Obława” to film, który rozgrywa się podczas II wojny światowej. Głównym bohaterem jest partyzant, który wykonuje wyroki AK na lokalnych kolaborantach i Niemcach. Grany przez Marcina Dorocińskiego, kapral Wydra nie zadaje pytań swoim dowódcom, jest wierny sprawie. W jego historii dużą rolę odgrywają też wspomnienia, które wypełniają sporą część filmu. Zapraszamy nań 18 stycznia o godz. 18. Jarek Krawczyk

Brawa dla aktorów

Naprawdę wyjątkowe chwile

fot. Mariusz Lewoczko

Zapowiedź recitalu Michała Bajora spotkała się z tak dużym zainteresowaniem, że trzeba było go przenieść z Domu Kultury w Tarnowie Podgórnym do pobliskiej Hali OSiR. Wypełniła się ona do ostatniego miejsca. Francuskie piosenki przeplecione były barwną opowieścią i anegdotami o legendach estrady znad Sekwany. Najwięcej dowiedzieliśmy się o Edith Piaf, o mężczyznach jej życia i tych, którzy byli dla niej ważni. Najbardziej utalentowanym muzycznie uławiała ona start na scenie. Obok jej szlagierów (na przykład "Niczego nie żałuję" w oryginalnej wersji francuskiej), usłyszeliśmy także znane utwory Charlesa Aznavoura, Jacquesa Brela, Yves Montanda,

Joe Dassina i Garou. Na zakończenie koncertu M. Bajor, który po raz pierwszy gościł w naszej gminie, przygotował niespodziankę. Z różnych swoich płyt wybrał kilka piosenek, a wśród nich jedną Marka Grechuty. To były naprawdę wyjątkowe chwile, satysfakcjonujące słuchaczy. A po koncercie artysta cierpliwie rozdawał autografy każdemu, kto się po nie zgłosił. Julia Lipowicz

Tuż po godzinie 17 kurtyna na scenie Domu Kultury w Przeźmierowie została odsłonięta. Powoli zaczęły rozświetlać się kolejne elementy scenografii. Goście wigilii projektu „Teatr w każdej wiosce” zobaczyli spektakl „Kruki, ptaki i anioły”. W bardzo ciekawy sposób przedstawiona została świąteczna historia. Adeptów sztuki teatralnej publiczność nagrodziła brawami. Po przedstawieniu, wszyscy dzielili się opłatkiem, składali sobie życzenia. Następnie nadszedł czas wspólnej wieczerzy. Dawid Lemanowicz

UWAGA! PROMOCJA! Od stycznia cena reklamy na 4 moduły spada o połowę!

Zamów dokadnie taką reklamę, a zapłacisz za nią tylko 123 zł z VAT! Szczegóły na stronie www.tarnowakultura.pl oraz pod nr tel. 61 895 92 95

RELACJE

styczeń 2013 • TarNowa Kultura

Dni z Teatrem Tańca „Sortownia” Sporą popularnością cieszyły się zorganizowane w poznańskiej Auli Artis „Dni z Teatrem Tańca Sortownia”. W ramach imprezy odbyły się dwa spektakle: „Antyrama” (7.12) i premierowy „E-go” (10.12). „Spektakl pokazuje jak manipulacja wpływa na nasze życie i jakie są jej konsekwencje. Często wydaje nam się, że nic nie może zburzyć takiego wizerunku świata jaki nas otacza, jaki on nam się wydaje, pełen dobrodziejstw takich jak wolność, szczęście, rodzina. Wyobrażamy sobie pewien scenariusz, jednak życie lubi zaskakiwać. Wydaje nam się, że układamy życie sobie sami, a naprawdę podążamy ślepo za wyznaczonymi z góry ścieżkami.” - czytamy w opisie „E-go”. „Sortownia” konsekwentnie zmierza więc w kierunku przekazywania tańcem spostrzeń na temat otaczającego nas świata. To ko-

lejny spektakl, który zmusza do refleksji, sprawia, że widz zaczyna analizować własne postawy nie tylko w trakcie przedstawienia, lecz także po opuszczeniu sali. Zespół Piotra Bańkowskiego coraz bardziej oddala się od tanecznych popisów, coraz wyraźniej nastawia się na przekazywanie treści.

Upominki za spryt i sprawność W sobotę, 8 grudnia, pasaż w Przeźmierowie odwiedził wyjątkowy gość. Święty Mikołaj, w asyście Śnieżynek, przybył z workiem pełnym upominków! Aby je dostać, trzeba było wykazać się sprytem i sprawnością.

Dzieci zostały przepytane z wiedzy o świętach Bożego Narodzenia nie tylko w tradycji polskiej, ale również innych krajów. W konkursie na najszybszego listonosza najmłodsi na własnej skórze mogli przekonać się, jak ciężkie zadanie do wykonania mają w tym okresie pracownicy poczty. Święty Mikołaj wręczał żywe choinki w rodzinnych zmaganiach z bombkami, a przez cały czas dostępna była dla dzieci gigantyczna gra planszowa, w której one same były pionkami. Miejsce spotkania z niecodziennym gościem zamieniło się w

Fabrykę Rękodzielniczą. Dzieci malowały nietypowe, świąteczne drzewka oraz przygotowywały własnoręcznie dekorowane ozdoby choinkowe i pierniczki. Imprezę uświetnił występ dzieci z anielskimi głosami z Chóru Szkoły Podstawowej im. A. Fiedlera w Przeźmierowie pod kierownictwem Jadwigi Jaskólskiej. W artystycznej części tego dnia można było również podziwiać wystawę prac Koła Plastycznego pod kierownictwem Anny Marcinowskiej-Lenartowicz z Domu Kultury w Przeźmierowie. Na spragnionych motoryzacyjnych wrażeń, przed pasażem czekała najdłuższa w Polsce limuzyna. Uśmiech na twarzach dzieci był możliwy dzięki zaangażowaniu i wsparciu wielu instytucji oraz sponsorów, którym z serdecznością dziękujemy. Ewa Kozłowska

Przez to kolejne spektakle są coraz trudniejsze w odbiorze. Lecz nie znaczy to, że mniej widowiskowe. „Sortownia” nie miała problemu z utrzymaniem na sali odpowiedniego napięcia od początku do końca przedstawienia. Warto dodać, że do kolejnej porcji świetnie dobranej muzyki, którą tworzy dla „Sortowni” NPoT, doszedł kolejny element: znakomicie wykorzystane wizualizacje. Podsuwały one widzą interpretacyjne

fot. Mariusz Lewoczko

tropy, momentami zaskakiwały nie mniej niż tancerze. Niektóre filmy warto zobaczyć po raz drugi. Dopiero wtedy można odkryć ich kunszt i w pełni zrozumieć wszystkie ich wątki. Trochę podobnie jest ze spektaklem „E-go”, lecz - tak jak w przypadku dobrych filmów - zobaczę go ponownie z prawdziwą przyjemnością. Jarek Krawczyk

Byliśmy na Melpomenie 2012 „Agnieszki Osieckiej i Jeremiego Przybory listy na wyczerpanym papierze” , „Całkiem niewiarygodna historia, czyli wariacje na temat Ożenku M. Gogola” - to spektakle, które grupa teatralna „Przy Okazji” z LO w Tarnowie Podgórnym obejrzała na Ogólnopolskim Konkursie Teatrów Młodzieżowych „Melpomena”. Sama zaś zaprezentowała spektakl „Śmierć porucznika” S. Mrożka, prześmiewczy spektakl tropiący uzależnienie Polaków od mitów narodowych. Jury, w którym zasiadali aktorzy poznańskich teatrów i pracownik naukowy UAM, uznało, że zespół

należy uhonorować: nagrodą za kształt artystyczny przedstawienia, wyróżnieniem aktorskim dla Marii Boch oraz wyróżnieniem instruktora, Grażyny Smolibockiej. Członkowie grupy teatralnej mieli okazję uczestniczyć w interesujących warsztatach dotyczących ruchu scenicznego, poza tym mogli podpatrywać rozwiązania sceniczne, adaptacje, grę innych zespołów. Sami zaś, za jedną z najistotniejszych wartości tego typu spotkań, uznali możliwość poznawania i integrowania się z młodymi ludźmi z całej Polski. GS

TarNowa Kultura •

RELACJE

styczeń 2013

Wigilia z niespodzianką Jak co roku, Koło Seniora z Przeźmierowa zorganizowało w Domu Kultury wigilię. Niespodziankę sprawiły koleżanki z Koła Teatralnego „Senioritki”. Przygotowały na tę okazję prawie godzinny program o narodzinach Jezusa.

fot. Mariusz Lewoczko

Niezwykły głos D. Lulki Dorota Lulka, aktorka Teatru Miejskiego im. W. Gombrowicza w Gdyni, a wcześniej Teatru Nowego w Poznaniu, po latach wróciła z sentymentem do Wielkopolski. 8 grudnia gościliśmy ją na scenie Gminnego Ośrodka Kultury „SEZAM”. Utwory, które wykonała, zachwyciły prostotą i pięknem. Odtwórczyni roli tytułowej w spektaklu „Piaf”, wystawianym nieprzerwanie od 7 lat na deskach gdyńskiego teatru, zaśpiewała najpiękniejsze piosenki niezapomnianej Edith Piaf w tłumaczeniu Andrzeja Ozgi (m.in.

„Ta-dam Ta-dam”, „Milord”, „Akordeonista” oraz wiele innych). W przerwach między nimi opowiadała anegdoty z życia codziennego, także o współpracy z muzykami, z którymi koncertuje: Pawłem Nowakiem (akordeon) i Dariuszem Gutomskim (kontrabas). Na zakończenie, przy akompaniamencie Szymona Melosika, D. Lulka wykonała „Cyganerię”. Jej niezwykły głos jest wprost idealny do wykonywania francuskich piosenek. Julia Lipowicz

Było wiele postaci: Najświętsza Maryja Panna i św. Józef szukający schronienia w Betlejem, niegościnny gospodarz, dobra babcia, wskazująca im szopkę, w której przyszła na świat Boża Dziecina, pasterze, królowie, okrutny Herod i diabeł. Zobaczyliśmy przepiękne i bogato strojone ubiory. Humorystyczne scenki i monologi wywołały salwy śmiechu i burzę oklasków. Śpiewaliśmy też kolędy. Kierownikiem zespołu „Senioritki” jest Mariola Ryl - Krystianowska, a występuje w nim 13 pań. Był to ich piąty program, równie udany, jak poprzednie. Zespołowi życzymy zdrowia, szczęścia i spełnienia marzeń w 2013 roku. Elżbieta Dalkowska

Rok Wiary u Noblistów Z okazji kościelnego Roku Wiary, młodzież z Gimnazjum im. Polskich Noblistów w Baranowie przygotowała montaż słowno-muzyczny „To co najważniejsze przychodzi spoza nas”. Prace własne na sprzedaż. W Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Tarnowie Podgórnym odbył się "Kiermasz świąteczny". Można było na nim zakupić różne prace wykonane przez jej uczniów. Uzyskane w ten sposób pieniądze zostaną przeznaczone m. in. na szkolne imprezy. (wip) reklama

W liście apostolskim „Porta fidei” z 11 października 2011, papież Benedykt XVI ogłosił rozpoczęcie Roku Wiary w pięćdziesiątą rocznicę otwarcia Soboru Powszechnego Watykańskiego II, a jego zakończenie 24 listopada 2013, w uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata. Przedstawienie o ks. Janie Twardowskim odbyło się w Baranowie 3 grudnia. Uczniowie cytowali fragmenty wierszy tego znakomitego poety. Następnie zaprezentowano kilkuminutową pantomimę „Jezus żyje”, która wywołała u wielu widzów wzruszenie i łzy. Wśród zaproszonych byli księża z naszej gminy, sołtysi oraz członkowie Rady Rodziców. Na zakończenie, kilka słów do zgromadzonych skierował gość honorowy, ks. bp Zdzisław Fortuniak Marta Resińska

RELACJE

styczeń 2013 • TarNowa Kultura

Wicemistrzynie z Tarnowa

Magia Świąt ukryta w kolędzie

Wysłuchaliśmy ciekawej opowieści profesora Eugeniusza Zdańskiego o pochodzeniu kolęd, ich historii i zmianach, którym ulegały przez stulecia. Wykonawcami byli: trio śpiewaków z „Polskich Słowików” w składzie: Mikołaj Stępczak, Konrad Górniak, Robert Frankiewicz, sopranistka Monika Buczkowska – zdobywczyni pierwszego miejsca na V Ogólnopolskim Festiwalu Wokalnym im. M. Stankowej w Olsztynie oraz Joanna Zaremba (akompaniament) W świąteczny klimat wprowadziła publiczność królowa polskich kolęd „Bóg się rodzi”. Została ona napisana przez Franciszka

Karpińskiego, a pierwszy raz wykonana w 1792 roku, czyli w trudnych czasach rozbioru Polski. Następnie zabrzmiała najstarsza (z początku XV wieku) polska kolęda, która zachowała się do naszych czasów, „Zdrów bądź królu anielski”, a po niej: „Bracia patrzcie jeno”, „Lulajże Jezuniu”, „Oj, maluśki, maluśki” , „Cicha noc” , „Z narodzenia Pana” , „Gdy śliczna Panna” i wiele innych. Na zakończenie spotkania wspólnie odśpiewano „Przybieżeli do Betlejem”. Był to ciekawy koncert, a zarazem interesująca lekcja historii. Patrycja Świergiel

W OBIEKTYWIE

Mój Teatr: „Randka w ciemno”, 15.12, Dom Kultury w Tarnowie Podgórnym fot. Mariusz Lewoczko

Karolina Malinowska

W dniach 16-18 listopada w Twardogórze odbyły się XIX Otwarte Mistrzostwa Polski w tańcu freestyle. Karolina Malinowska i Julia

Mróz ze Szkoły Tańca JAST w Tarnowie Podgórnym zajęły drugie miejsce. Gratulujemy! Wiktoria Prałat

reklama

RELACJE

W 366 dni doo TarNowa Kultura • styczeń 2013

Grudniowa atmosfera stwarza niepowtarzalną okazję do wspomnień, opowieści i podsumowań. I my, Drodzy Czytelnicy, dajemy Wam taką okazję. Wybierzmy się na wycieczkę po dwunastu miesiącach mijającego roku. Zobaczmy, co w Tarnowie Podgórnym, za sprawą GOK „SEZAM”, piszczało w kulturze przez ostatnie 366 dni. Wszystkie cytaty pochodzą z kolejnych wydań „TarNowej Kultury”. STYCZEŃ Panicz, WitoWs, Kirs i Doniu rozkołysali publiczność. (Finał WOŚP, 9 stycznia, Park w Tarnowie Podgórnym). Wspaniałe kreacje Renaty Dobosz i Aleksandry Stokłosy, ich operowe głosy, doskonała orkiestra symfoniczna „Le Quattro Stagioni” pod dyrekcją Tadeusza Żmijewskiego, no i wreszcie sam Mistrz – Wiesław Ochman, sprawili, że na te dwie godziny sala tarnowskiego OSiR-u zmieniła się w miejsce, którego nie powstydziłyby się najlepsze opery. (Koncert Noworoczny, 15 stycznia, Hala OSiR w Tarnowie Podgórnym) Salwy śmiechu i podziw dla wokalnych umiejętności znanego aktora. To najczęstsze reakcje na występ Bohdana Łazuki pt: „Za kulisami kabaretu”. (Bohdan Łazuka, 21 stycznia, DK w Tarnowie Podgórnym)

LUTY Trzynaście wierszy interpretowanych przez autora w towarzystwie świetnej muzyki… To był naprawdę dobry pomysł na piątkowy wieczór. („Anioły” – wystawa fotografii i spotkanie z Tomaszem Jakubiakiem, 3 lutego, DK w Tarnowie Podgórnym). O klasie muzyków nie trzeba zbyt wiele pisać. Katarzyna Stroińska-Sierant, Jarosław Wachowiak, Zbigniew Wrombel i Mirosław Kamiński to nazwiska znane nie tylko poznańskim fanom jazzu. Znakomite zgranie i technika, ale przede wszystkim świetne muzyczne wyczucie sprawiły, że koncertu słuchało się z prawdziwą przyjemnością. (Koncert Retro Jazz Quartet, 10 lutego, DK w Tarnowie Podgórnym). „Komediowy spektakl „Jedyna miłość Oskara” uświetnił walentynkowy wieczór. Sala widowiskowa przy ulicy Ogrodowej zapełniła się 14 lutego do ostatniego miejsca. (Spektakl „Jedyna miłość Oskara, 14 lutego, DK w Tarnowie Podgórnym).

Oj, trudno byłoby mi zdecydować, który stół wybrać. Ale na pewno warto było popatrzeć i być może niektórymi motywami, czy sposobem zdobienia, urozmaicić własny stół w tym roku. (Wystawa „Stoły Wielkanocne”, 14 marca, Galeria w Rotundzie, Tarnowo Podgórne). Licznie przybyli goście mogli dowiedzieć się o potrawach, a także zwyczajach kuchni i kultury francuskiej. (Kuchnie Świata, 15 marca, Dom Kultury w Przeźmierowie). Na scenie piękna kompozycja damsko-męskiego wokalu w asyście instrumentów. Piszę te słowa z perspektywy słuchaczki, która nie znalazła się na koncercie przypadkowo. Doskonale wiedziałam, że takiego wydarzenia nie można przegapić. (Anita Lipnicka i John Porter, 25 marca, Hala OSiR w Tarnowie Podgórnym).

KWIECIEŃ Spektakl grupy MaFra (…) przyciągnął w sobotnie popołudnie przeźmierowską publiczność, mimo że za oknem dopisywała wiosenna pogoda. Warto było przyjść i obejrzeć przedstawienie, które wywołało salwy śmiechu. (Spektakl „Demakijaż, czyli bójcie się nas Panowie” 14 kwietnia, Dom Kultury w Przeźmierowie). Artyści kilkakrotnie dali niesamowity popis improwizacji, rzadko spotykanej we współczesnym, „gwiazdorskim” kabarecie formy. Śmiechu było co nie miara, a zwariowane pomysły, takie jak ten z częstowaniem publiczności szynką, zapamiętamy długo. (Kabaret Jurki, 13 kwietnia, Dom Kultury w Tarnowie Podgórnym). Taka „zabawa w teatr”, co udowodniły wszystkie spektakle dziesiątego finału, potrafi przynieść niezwykłe efekty. („Własne światy” - X finał projektu „Teatr w każdej wiosce”, 28-29 kwietnia, Domy Kultury w Tarnowie Podgórnym i Przeźmierowie.

MAJ MARZEC Wiedziałem o tym, że w Nocnej Zmianie Bluesa grają świetni muzycy. O tym, że Sławek Wierzcholski jest wirtuozem harmonijki – również. Ale z pojęciem „showman”, czy „osobowość sceniczna”, nigdy mi się nie kojarzył. Aż do 4 marca, do koncertu w Tarnowie Podgórnym. (Sławek Wierzcholski i Nocna Zmiana Bluesa, 4 marca, DK w Tarnowie Podgórnym). Ósmego marca, podczas koncertu zespołu Sharp Eleven z okazji Dnia Kobiet, to właśnie wokalista [Daniel „Wolny” Moszczyński – red.] najbardziej przyciągał uwagę. Nie tylko świetnie śpiewał, ale na scenie dwoił się i troił, podskakiwał, tańczył, wychodził do publiczności. (Sharp Eleven dla Kobiet, 8 marca, Dom Kultury w Przeźmierowie).

Na ustawionej w Parku 700-lecia scenie wystąpiły zespoły Swingulance, Sharp Eleven, Sharp Eleven Latino i Daniel Moszczyński z zespołem. Można więc było spędzić świąteczny czas przy dźwiękach jazzu, swingu i największych przebojów muzyki pop. (Muzyczna Majówka, 3 maja, Park w Tarnowie Podgórnym). Spodobał mi się profesjonalizm i entuzjazm w ich wykonaniu, a najbardziej przypadł mi do gustu współczesny utwór „Veni”, pełen zgryźliwych dysonansów i ekspresji. (Lusowskie Poranki Muzyczne, Koncert chóru „Amici Canti”, 6 maja, Kościół w Lusowie). Chyba wszyscy znają jego przeboje. Gwiazdą Dni Gminy był w tym roku Ryszard Rynkowski z zespołem. I pokazał, że jest w formie! (Dni Gminy, 26-27 maja, Park w Tarnowie Podgórnym).

RELACJE

okoła Tarnowa styczeń 2013 • TarNowa Kultura

CZERWIEC

PAŹDZIERNIK

Przeźmierowski Dom Kultury 18 czerwca zgromadził liczną publiczność. Podsumowały sezon działające tam zespoły artystyczne: „Modraki”, „Senioritki”, członkowie Koła Muzycznego, a także koła Plastyczne i Kulinarne. Niestety, znacznie gorzej z frekwencją było dwa dni później w Tarnowie Podgórnym. Tu odbyły się występy Młodzieżowej Orkiestry Dętej, Mażoretek oraz tarnowskich uczniów K. Zaremby. (Podsumowania sezonu kół i zespołów GOK „SEZAM”, 18, 20 czerwca, domy kultury w Przeźmierowie i Tarnowie Podgórnym).

Francuskie szanty, ukraińskie pieśni ludowe, utwory klasyczne i rozrywkowe – to wszystko mogliśmy usłyszeć w Domu Kultury w Tarnowie Podgórnym. (Międzynarodowy Festiwal Chórów Gmin Zaprzyjaźnionych, 10 października, Dom Kultury w Przeźmierowie).

LIPIEC, SIERPIEŃ Kilkunastoosobowy zespół wokalny, do tego cztery instrumenty i zespół taneczny porwali publiczność do tańca. Nie w kościele, rzecz jasna! Wszyscy przenieśli się na zalany słońcem placyk przed nim. (…) Niezwykle barwne, sympatyczne i optymistyczne wydarzenie! (Lusowskie Poranki Muzyczne, występ zespołu „Ejszyszczanie” z Litwy, 1 lipca, Kościół w Lusowie).

W tajniki muzyki operowej wprowadził nas maestro Eugeniusz Zdański. Wystąpili: Dorota Grzywaczyk – mezzosopran, Wojciech Sokolnicki i Jędrzej Wróblewski – tenorzy. Młodym wokalistom akompaniowała Joanna Zaremba. („Podwieczorki wokalne u maestra”, koncert pt: „Za chwilę trzeci dzwonek – rozpoczęcie sezonu”, 20 października, Dom Kultury w Przeźmierowie). Barszczewska z Damięckim stworzyli niepowtarzalny duet. Pokazali nam, w zabawny i nieco przekoloryzowany sposób, jakie jest życie małżeńskie. (…) Warto dodać, że aktorzy zagrali dwa spektakle przy pełnej sali. (Spektakl „Sceny niemalże małżeńskie Stefanii Grodzieńskiej, 21 października, Dom Kultury w Tarnowie Podgórnym).

Po takich koncertach na nowo można odkryć i całkowicie inaczej spojrzeć na siebie, na innych ludzi, na Boga… (Lusowskie Poranki Muzyczne, „Sekwencje” w wykonaniu Aleksandra Machalicy i Jarek Kostka Band, 5 sierpnia, Kościół w Lusowie).

Myślę, że za to wykonanie przekonało do muzyki Vivaldiego nieprzekonanych. Zaś dla jego wielbicieli było wielk przyjemnością. (Lusowskie Poranki Muzyczne, „4 pory roku” w wykonaniu Mikołaja Zgółki i zespołu kameralnego „Accademia dell’Arcadia”, 28.10, Kościół w Lusowie)

Koncert „Gangu Olsena” rozpoczął się z dwudziestominutowym opóźnieniem, ale… warto było czekać! Pod sceną ludzie tańczyli i klaskali, zespół oczarował publiczność.” (Festiwal BLusowo, 25 sierpnia, Plac „U księdza za płotem” w Lusowie).

LISTOPAD

Publiczność została przeniesiona do Azji, zapoznała się także z folklorem krajów sąsiadujących z Polską i bardziej odległych krajów europejskich. (XIII Powiatowy Przegląd Zespołów Folklorystycznych, 26 sierpnia, Plac „U księdza za płotem” w Lusowie).

Gminny finał był otwarty dla publiczności, która zapełniła Dom Kultury do ostatniego miejsca (Konkurs recytatorski „Wierszowany listopad”, 10.11, Dom Kultury w Przeźmierowie)

WRZESIEŃ Niech te utwory, te wspaniałe głosy i brzmienie instrumentów czarują nas jak najczęściej. Niech nasza lusowska świątynia jeszcze przez długie lata będzie domem nie tylko dla ducha, ale także kultury i sztuki. (Lusowskie Poranki Muzyczne, Roma Jakubowska – Handke, 2 września, Kościół w Lusowie). Kameralna atmosfera, garść ciekawych kulinarnych porad i pyszne jedzenie… Aż miło powspominać, w oczekiwaniu na kolejne spotkanie z cyklu „Kuchnie Świata”. (Kuchnie Świata: „Smaki późnego lata, czyli warzywa i owoce w roli głównej”, 20 września, Dom Kultury w Przeźmierowie). Koncert przykuł uwagę wielu gości, którzy licznie przybyli do kościoła. Najstarsi i najmłodsi z zachwytem i w skupieniu słuchali kolejnych utworów. (Lusowskie Poranki Muzyczne, Młodzieżowa Orkiestra Dęta Gminy Tarnowo Podgórne, 30 września, Kościół w Lusowie).

Jesienne Święto Pieśni zakończyło wspólne, podniosłe wykonanie „Modlitwy o pokój”. (Jesienne Święto Pieśni, 10.11, Dom Kultury w Tarnowie Podgórnym)

Wytańczyli ból, poczucie straty, miłość do Ojczyzny i do człowieka, smutek, przerażenie, ale również radość oraz szczęście. (Polski Teatr Tańca - „Alexanderplatz” z okazji Święta Niepodległości, 11.11, hala OSiR w Tarnowie Podgórnym) Chyba największą przyjemność i niespodzianka spotkały nas na końcu koncertu. Przyszedł moment na kolędę „Cicha noc”, a później „Tryumfy Króla Niebieskiego”. Czesi zaśpiewali je po polsku i wzruszyli tym chyba wszystkich gości tłumnie zgromadzonych w kościele. (Lusowskie Poranki Muzyczne - koncert finałowy, wyk.: Czeski Chór Chłopięcy, 25.11, Kościół w Lusowie. zebrał: Jarek Krawczyk zdjęcia: Mariusz Lewoczko, Barbara Gałężewska

TarNowa Kultura •

styczeń 2013

Najważniejsze w 2012

KULTURA

Początek roku to czas podsumowań tego co udało się zrealizować, a czego nie. To czas wspomnień, ale i planów na nadchodzący rok. Na brak atrakcji kulturalnych, także Poznaniu, nie można było narzekać. Oto kilka najważniejszych imprez filmowo-muzyczno-literackich w Poznaniu. Malta Festival Poznań odbywa się od 1991 roku. Nazwa imprezy pochodzi od znajdującego się w Poznaniu Jeziora Maltańskiego. Jest to wydarzenie na światowym poziomie, ma na celu promowanie teatrów plenerowych, offowych, wychodzących poza schematy, eksperymentalnych pomysłów. Początkowo był to festiwal teatrów ulicznych. Z czasem formuła ulegała zmianie, obejmując także inne sfery sztuki. Obecnie „Malta” stała się jednym z najważniejszych wydarzeń kulturalnych w naszej części Europy. Podczas festiwalu występują muzycy z całego świata, grupy teatralne i teatru tańca, artyści z pogranicza sztuki cyrkowej; odbywają się pokazy filmowe, wykłady, panele dyskusyjne, warsztaty teatralne dla publiczności. Jednym słowem, każdy znajdzie coś dla siebie. W ubiegłym roku Malta Festival Poznań został uświetniony występem zespołu „Faith No More” Transatlantyk - Międzynarodowy Festiwal Filmu i Muzyki odbywa się od 2011 roku w Poznaniu oraz Rozbitku; miejscowości w gminie Kwilcz oddalonej o 60 km od Poznania. Twórcą i dyrektorem jest polski laureat Oscara - Jan A.P. Kaczmarek. Festiwal ma być artystyczną platformą, która poprzez muzykę i film chce budować silniejsze związki między społeczeń

Faith No More

stwem, sztuką i środowiskiem, a także inspirować dyskusje na aktualne tematy społeczne. W trakcie festiwalu odbywają się dwa konkursy dla młodych kompozytorów. Pierwsza kategoria do 35 roku życia: Transatlantyk Film Music Competition oraz Transatlantyk Instant CompositionContest. Pierwszy z nich polega na skomponowaniu muzyki do dwóch krótkich filmów. W drugiej odsłonie zadaniem uczestników jest, po obejrzeniu krótkiego materiału, stworzenie na żywo utworu. Ethno Port Festiwal, mimo że odbywa się dopiero po raz piąty, został uznany przez pre-

stiżowy miesięcznik „Songlines” za jeden z 25 najlepszych festiwali World Music. O sukcesie festiwalu decyduje przede wszystkim program, którego cechą charakterystyczną jest otwartość i szeroka prezentacja różnorodnych, pod względem geograficznym, jak i kulturowym, tradycji. Zaczynając od naśladowania źródeł do ich współczesnej interpretacji. Można usłyszeć w Poznaniu twórców, którzy swoje tradycyjne rodzime rytmy i melodie mieszają z tak odmiennymi gatunkami, jak jazz, rock, muzyka klezmerska, elektroniczna, klubowa czy klasyczna. Festiwal odbywa się na dwóch scenach usytuowanych w centrum miasta, w przestrzeni starego koryta Warty. Artyści, w zależności od charakteru ich koncertów, występują na wielkiej plenerowej scenie lub w kameralnym namiocie. Międzynarodowy Festiwal Filmów Młodego Widza Ale Kino! Jak możemy przeczytać na stronie www, "festiwal odbywa się od lat 60tych, gdzie przez trzydzieści lat miał wymiar wyłącznie krajowy. W połowie lat 90-tych przeszedł gruntowną przemianę i stał się pierwszorzędną imprezą na poziomie europejskim. Festiwal przyciąga trzecią już generację poznańczyków, ponad dziesięć tysięcy widzów rocznie. Dzisiaj stanowi, obok Biennale, okręt flagowy Centrum Sztuki Dziecka. W roku 2008 został wyróżniony nagrodą Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (w kategorii Edukacja młodego widza), a w roku 2011 otrzymał Europejską Nagrodę Obywatelską, przyznawaną przez Parlament Europejski. W 2010 roku festiwal - w wersji „walizkowej” - ruszył w Polskę, do małych miejscowości, tam, gdzie dzieci na co dzień nie mają szans na spotkanie z dobrym kinem. Zuzanna Kupsik

Yasmin, rock i trance Co zobaczymy i usłyszymy w Poznaniu na początku 2013 roku? Pod koniec stycznia (21.01) w Auli UAM odbędzie się koncert, urodzonej w Jerozolinie, Yasmin Levy. Śpiewa ona muzykę sefardyjską w duchu flamenco. Wykorzystuje do tego język ladino, język hiszpańskich Żydów, dawno już nieużywany. Charakterystyczną innowacją jest włączenie elementów flamenco i użycie takich instrumentów jak oud, skrzypce, wiolonczela i fortepian. „Rock In Arena” to dawka emocji dla lubiących ostre brzemiennie. 9 lutego 2013 roku w poznańskiej Hali Arena po raz czwarty już zaprezentują się przedstawiciele czołówki polskiego rocka oraz młode, aspirujące do niej zespoły! Na scenie zobaczymy tego dnia Strachy Na Lachy, Illusion, Dog Eat Dog, Happysad, Lao Che, Jelonka i Rust! Pierwszy raz w Poznaniu (Arena, 23 lutego) odbędzie się „Electik Music Festival”. Jest to pomysł wytwórni „ElectikRecords”, której założycielem jest polski DJ i producent muzyczny

Munder (Łukasz Salamandra). Przewodnie hasło imprezy brzmi: „Trance For Life”. Jak można przeczytać na jej stronie: „Muzyczna uczta rozpocznie się już o godzinie 19, a zakończy dopiero o 6 rano. Podczas tego wyjątkowego, jedenastogodzinnego show, które zadowoli nawet najbardziej wybrednych melomanów,

„Strachy Na Lachy będą główną gwiazdą festiwalu Rock In Arena”

o dozowanie gorących wrażeń zadbają zarówno światowej sławy artyści, jak i młodzi i zdolni przedstawiciele rodzimej sceny transowej”. Zuzanna Kupsik

KULTURA

styczeń 2013 • TarNowa Kultura

Hobbita podróż w 3D

Wyczarowane w lodzie Na poznański VI Międzynarodowy Festiwal Rzeźby Lodowej (11-12 grudnia 2012) zjechało 24 artystów z Filipin, Francji, Japonii, Kanady, Rosji, Serbii, Stanów Zjednoczonych i Polski. Przepiękne rzeźby o różnych wielkościach i kształtach zachwycały każdego. Zwycięzcami zostali reprezentanci Stanów Zjednoczonych i Filipin, Victor Dagatan oraz Angelito Baban. Drugie miejsce zajęli Vladimir Zhikhartsev i Nadia Fedotowa z Alaski, a trzecie Kanadyjczycy Suguru Kanbayashi i Kevin Ashe. Tegoroczny festiwal różnił się od poprzednich tym, że w trakcie konkursu zorganizowano między

innymi „Speed ice carving”, czyli zawody na czas. Przepiękne rzeźby o różnych wielkościach i kształtach zachwycały każdego. Te o motywach świątecznych idealnie współgrały z atmosferą Starego Rynku i zbliżającego się Bożego Narodzenia. Mistrzem konkurencji został Polak Michał Mizuła. Drugiego dnia artyści tworzyli kilkumetrowe rzeźby (także abstrakcyjne), które - podświetlone różnymi kolorami - składały się na niecodzienny obraz. Przedstawiały one między innymi Mikołaja, anioła, pawia. Dominika Nurkiewicz-Kmiecik

Pierwsza część nowej trylogii Petera Jacksona, według powieści J.R.R. Tolkiena, trafiła w Polsce do kin 28 grudnia. Historia wyprawy Bilbo Bagginsa, trzynastu krasnoludów i czarodzieja Gandalfa do Samotnej Góry jest prologiem do „Władcy Pierścieni” (ekranizacje z lat 2001-2003 zostały obsypane nagrodami). Reżyser i jego żona, scenarzystka Fran Walsh, wyrażali zainteresowanie „Hobbitem” już w 1995 roku, ale wówczas pomysł upadł. Powieść: „Hobbit, czyli tam i z powrotem” ukazała się w 1937 roku. Do dziś sprzedano na świecie ponad 100 milionów jej egzemplarzy i przetłumaczono na 50 języków. Informację o przekształceniu „Hobbita” w filmową trylogię Jackson ogłosił w lipcu 2012. Wcześniej planowano stworzenie tylko jednego filmu. Reżyser otoczył się grupą współpracowników, z którymi wcześniej realizował „Władcę Pierścieni”. Znaleźli się wśród nich: australijski operator Andrew Lesnie, laureat Oscara za zdjęcia

do „Drużyny Pierścienia”, i kanadyjski kompoz ytor Howard Shore, nagrodzony Oscarami za muzykę do „Drużyny Pierścienia” i „Powrotu Króla”. Zdjęcia kręcono od marca 2011 w Nowej Zelandii. Główną rolę, hobbita Bilbo Bagginsa w młodym wieku, zagrał nowy aktor, jeśli chodzi o ekranizacje tolkienowskich powieści, Brytyjczyk Martin Freeman, który obchodził w tym roku 41. urodziny. Film, zrealizowany jest w technice 3D. „W kwietniu 2011 reżyser ujawnił, że zdjęcia powstają w prędkości 48 klatek na sekundę, zamiast standardowych 24, w celu zwiększenia jakości i płynności obrazu". Światowe premiery dwóch kolejnych filmów - także w 3D - które złożą się na trylogię, zaplanowano na grudzień 2013 i lipiec 2014. Marta Resińska

Pagford w chaosie Pisarka ulubiona przez miliony czytelników znów nie zawiodła. Nowa książka J.K. Rowling, „Trafny wybór”, adresowana do dorosłych, zbiera pochlebne recenzje. Opowiada o przygodach Barry’ego, który niespodziewanie umiera. Ta śmierć pogrążyła Pagford w chaosie. Wychodzą na jaw tajemnice mieszkańców. Urocze miasteczko z brukowanym rynkiem i wiekowym opactwem już nigdy nie będzie takie, jak dotychczas. Wybucha wojna bogatych z biednymi, nastolatków z rodzi-

cami, żon z mężami, naucz ycieli z uczniami. Kto przejmie władzę po Barrym? Jak daleko posunie się w tym zaciekłym konflikcie? Nie zdradzę odpowiedzi na te pytania. Warto poszukać ich samemu na stronach tej książki. Sandra Kubalewska

„Plaga” dała wiele do myślenia Od 30 listopada do 21 grudnia mogliśmy oglądać wystawę „Plaga” Jakuba Jasiukiewicza w Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu. Według autora, sprzeciwia się ona wszystkim teoriom, bardziej i mniej szalonym, które nie mają podstaw racjonalizmu. Te na temat unicestwienia świata powodują tylko niepotrzebny chaos, na co artysta zwraca uwagę w swych pracach. Nie bez powodu finisaż wystawy został zaplanowany właśnie na 21 grudnia, czyli dzień, w którym ludzkość miała wymrzeć, jak kiedyś dinozaury. Dla wielu ta data była magiczna, wywiedziona z kalendarza Majów. Jedna z interpretacji tego kalendarza mówi o przypadającym na ten dzień przełomie epok, a więc końcu świata. Twórca wystawy komentuje absurdalność teorii, w której Ziemia miałaby zderzyć się z tajemniczą planetą Nibiru, a po burzy słonecznej - przebiegunowić. Broni racjonalizmu, bazując na naukowym poznaniu rzeczywistości. W prezentacji widać oczywistość krytyki wyce-

lowanej w spiskowe teorie dziejów. Inspiracją do stworzenia wystawy była literatura pseudo-

naukowa oraz takież przekazy medialne. Jasiukiewicz m. in. w dziełach „Burza” i „Fala” zgłębia powstałe wobec wizji katastroficznych lęki, fobie oraz fantazje. Nazywa je kulturową plagą. J. Jasiukiewicz jest asystentem w Pracowni Działań Interaktywnych Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Współtworzy „Grupę 4”. „Plaga” nie jest jego pierwszą wystawą, która odnosi się do fobii. W 2008 roku był „Czas Paniki”, w którym przedstawił on filmowane osoby w ciemnych pomieszczeniach i wskutek tego opanowane przez irracjonalny lęk uniemożliwiający poruszanie. Dominika Nurkiewicz-Kmiecik

TO I OWO

TarNowa Kultura • styczeń 2013

ODROBINA FILOZOFII

Nadzieja jak skrzydła Za nami rok 2012 i... koniec świata, który i tym razem, na szczęście, nie stał się naszym udziałem. Uf... było ciężko, ale daliśmy radę. Zaczyna się nowy rok, mamy nowe cele i plany. Przyszła z nim nadzieja na to, że kolejne miesiące będą obfitowały w wiele pozytywnych myśli i zdarzeń. Pierwszego dnia nowego roku oczyszczamy swoje wnętrze z tego, co było i otwieramy szufladkę z napisem „Nowe marzenia". Pojawia się niesamowita energia, która przychodzi nie wiadomo skąd i puka do naszych drzwi. Jesteśmy pełni optymizmu, wierzymy, że najbliższe miesiące dadzą nam radość. O nadziei mówi się dziś wiele, zwłaszcza w kontekście zdarzeń, które ją odbierają. Tymczasem jest ona potrzebna, z różnych powodów, jak powietrze. Każdy chce, aby kolejny dzień był lepszy. Nadzieja wzmacnia w nas ufność, że spełni się jakiś nasz plan, jakieś nasze pragnienie. Ktoś liczy na znalezienie pracy, która pozwoli utrzymać rodzinę. Ktoś wierzy, iż odnajdzie bliskiego, który zaginął. Ktoś bardzo chciałby wyzdrowieć. Bez takiej wiary życie ludzkie nie miałoby sensu. Daje ona energię do życia, pokazuje nam najlepszą

drogę wyjścia z kłopotów. ”Nadzieja jest rośliną trudną do wyplewienia. Można nie wiem ile odrąbać gałęzi i zniszczyć, a zawsze będzie wypuszczać nowe pędy” (Isadora Duncan). Piękne jest to, że wiernie towarzyszy ona człowiekowi. Niejednokrotnie wyrasta z niej heroizm, tak bardzo współcześnie potrzebny. Niektórzy zapewne powiedzą, że nadzieja jest matką głupich. Jakże mylne to spostrzeżenie. Wszak dzięki niej rozwija się cywilizacja, bo wierzymy, że damy radę coś zrobić, coś zmienić w życiu swoim i innych. I zmieniamy. 1 stycznia jest idealnym dniem na naładowanie akumulatorów nadzieją, która będzie z nami przez kolejne miesiące. Jesteśmy w stanie wkroczyć w nowy rok, jak gladiatorzy na arenę pełną lwów. Tilla Duriex mówi, że „nadzieja jest czymś pośrodku między skrzydłami a spadochronem”. Pozwala nam unieść się nad życiem i spojrzeć nań jak na moment radości i satysfakcji. Niektórzy z nas pewnie już unoszą się na skrzydłach. Dopnijmy jeszcze jedną ich parę. I fruńmy.... Dominika Nurkiewicz-Kmiecik Autorka prowadzi bloga www.kontrowersyjna.pl

Własne studio Fotografią zaczęła interesować się cztery lata temu. Choć nigdy nie przepadała za zdjęciami, szybko połknęła bakcyla. Własny sprzęt zakupiła dwa lata temu za swoje pieniądze i traktuje go jako swój kawałek prywatności, do którego nikt nie ma dostępu. Posiada cyfrowego Nikona d7000 i dwa tradycyjne aparaty, których możliwości coraz bardziej poznaje. Marta Pietruszka ze Swadzimia jest samoukiem. Potrzebną teorię czerpie z Internetu, bo znajduje tam w skrócie to, co w książkach jest na kilku, kilkunastu stronach. Wszelkie niedociągnięcia stara się korygować od razu. Uwielbia fotografować przede wszystkim ludzi, więc jej reakcja musi być natychmiastowa. Taka mina, spojrzenie, czy ruch ręką mogą się już nie powtórzyć, a ona musi zdążyć je uchwycić. Gdy robi sesję z modelkami, stylistkami, fryzjerkami, wizażystkami i projektantami, stosuje zasadę współpracy TfP (Time for Picture), a ich wspólną satysfakcją jest twórczy wkład w pracę i końcowy efekt. Dodatkowy zarobek ma za sesje prywatne. Mimo że Marta nie lubi planować, to studio fotograficzne pozostaje w jej marzeniach. Chciałaby w

przyszłości łączyć pracę z przyjemnością, ale realnie ocenia, że fotografia może stać się jej dodatkowym hobby. Dotychczas nie brała udziału w konkursach, bo czuje do nich awersję. Nie chce pchać się na siłę. Za swój największy sukces uznaje opublikowanie zdjęcia na okładce amerykańskiej książki „My Louisiana Sky”. Kilka innych ukazało się w internetowych magazynach, otrzymałą różnego rodzaju wyróżnienia na stronach poświęconych sztuce. Prace Marty można obejrzeć na: https://www.facebook.com/malowanemaki Marta Resińska

WIKTORIA POLECA

CIEKAWOSTKI

261 kg tajemnic

Barszcz staropolski SKŁADNIKI: • 1 kg buraków • kwaskowate jabłko • marchewka • pietruszka • kawałek selera • 4-5 ząbków czosnku • cebula • sok z 1/2 cytryny • 5-6 grzybów suszonych PRZYGOTOWANIE:

fot. Wikipedia (Radomil)

Największy w Polsce meteoryt znaleziono w poznańskim rezerwacie „Meteoryt Morasko”. Poszukiwacze z Opola, Łukasz Smuła i Magdalena Skirzewska, rozpoczęli prace w połowie września, a ukończyli z sukcesem 8 października. Do wydostania, zalegającego na głębokości ponad 2 metrów, znaleziska trzeba było użyć specjalnego sprzętu. Obecnie meteoryt jest oczysz-

OSOBOWOŚCI

czany i badany na Wydziale Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM. Wiadomo, że waży on 261 kg. Na jego powierzchni możemy zauważyć skorupę obtopienia. Dzięki temu wiemy, jaką częścią wleciał on w atmosferę. W trakcie procesu czyszczenia wyodrębniono rzadko spotykane minerały. One również zostaną poddane badaniom. Dawid Lemanowicz

Grzyby myjemy, zalewamy na kilka godzin szklanką wody, następnie gotujemy około godziny. Myjemy, obieramy i kroimy na cienkie plasterki buraki, dodajemy pokrojone w ósemki jabłko, przekrojone wzdłuż na 4 części marchewkę i pietruszkę, pokrojone na ćwiartki cebule, selery i ząbki czosnku. Zalewamy 2 litrami wody, wsypujemy szczyptę soli i gotujemy (bez przykrywki) ok. 1/2 godz. na wolnym ogniu. Dodajemy sok z cytryny, studzimy

i wstawiamy do lodówki do następnego dnia. Przed podaniem barszczu na stół należy go odcedzić, podgrzać, dodać szklankę wywaru z grzybów i sok z cytryny. Wiktoria Prałat

KĄCIK POETYCKI

styczeń 2013 • TarNowa Kultura

TOMASZ JAKUBIAK: ERATO, MOJA MUZO

Rzeczy prozą pisane przez Mariusza Bobera Przewrotność znaczeń, wychodzenie poza skostniałe związki słów, dostrzeganie nowego wymiaru tam, gdzie na pozór nie ma prawa on być, zmienne punkty widzenia, igranie z wyobraźnią, przeistaczanie uczuć w kalejdoskopy następujących po sobie wydarzeń – oto pierwsze skojarzenia, które przyszły mi na myśl po lekturze książki Mariusza Bobera. Zapraszam do wejścia do świata, w którym nic nie wydaje się oczywiste. * Pochyliłem się nad pijaną butelką wina. Szemrało morskie opowieści. * Gonitwa ust. Gonitwa rzęs. Wrzeszczy kocham Cię ladacznico. Za to że kochasz mój cień nie mnie. Za to że kochasz mój portfel ze straganu. Za ołowiany tors. Za zęby hieny cmentarnej. Za człowieka którym nie jestem. A ona. Kocham Ciebie mój niewdzięczniku. * Już nie liczę gwiazd. Policzone dni każdej są. Policzone. * O miłości jednym słowem niezręcznie. Lawina może przytłoczyć. Wartka rzeka porwać może. Strumyk zbyt słaby motyl ulotny koliber za lekki. A jednak jest lawiną strumykiem kolibrem. Motylem jest miłość. Motylem jest. * Rzeczy prozą pisane. Do bólu do cierpienia. Do nieznoszenia siebie wzajemnie. Wyżymając siebie wzajemnie. Wyżymając pościel wyżymając siebie. Ukradkiem jeszcze Tamiza Ren Wisła płyną ludzkimi odchodami ekologicznymi odpadami zdrowej żywności. Ekologiczni my humanitarni w swoich przybytkach. Odważni skwarką Chopinem i Słowackim znudzonym Zygmuntem Warszawy. Prozą toczone sny. Trajektorią lotu myśli dopadają potu pióra. Chusteczki sól cedzą. Do obiadu złudzeń do kotletów martwych czerwonych buraczków. Krwią przypłaciły. Ekologiczny obiad. Rzeczy prozą pisane. * Jak paciorek za paciorkiem toczyły się z góry baranie odgłosy. Ogony dinozaurów liczyły tylko arystokratyczne. Pozostałe staczały się do wanien. Przechodziły kwarantannę koloru. Namaszczone szansą odchodziły z nowa datą przydatności.

* Paliłem ostatnio przemijające smugi słoni. Indyjskich słoni. Pozostawał popiół poniewierający się po wodach Gangesu. Ryby muły niewidome lawą rzeki przepowiadały przyszłość świętym krowom. Wdzięczne im były. * W skórce swej dłoni krople deszczu przynosisz. Ja niczym sikorka piję życie z Twoich dłoni. I tak umieram mój miły. Umieram. Twe dłonie dziurawe. Nie ma żabiej błony między palcami. Ludzkimi do reszty. Bez reszty oddany mojemu sercu. Umieram mój miły. Umieram. Z pragnienia błony palców Twoich. Przelewa się życie moje a Ty nic. Bezsilny jesteś. Umieram. Umarła. Bezsilny byłem. * Z nieustających gejzerów ziemi wydobywają się pytania. Sączone uciskiem skał. Szczelina szczelinie podaje echo głos. Plotkują sobie o swoim ucisku. Obwiniają siebie za nadmierne obżarstwo otyłość i ciężar którego nie umieją znieść. Wydobywa się ciecz ich refleksji zadumy nad ich własną słabością. Kiedyś przestaną nim sen uniesie ich ciała nim skruszone resztki skał opadną pytaniami nim wzniosą się na obłoku własnych dusz. Szczeliną do góry. A tam będą czekać na nie poławiacze błękitnych pereł z drewnianymi workami wysłanymi jedwabiem. I spoczną w pościeli wiecznego muzeum. * Ułożyłem nowe plastry nieba. Sączyła się z nich krew chrabąszczy. Skarabeuszy. Egipskich ciemności nie zapomniały. Noc otuliła ich srebrną woalą księżyca. Przeżyją wszystkich egipskie chrabąszcze. Przeżyją.

Maile z propozycjami tematów do „Erato, moja muzo…” proszę wysyłać na adres tomaszjakubiak1@gmail.com

TarNowa Kultura •

styczeń 2013

Rodem z czasów przedpiastowskich

TO I OWO

Mało kto wie, że 12 km od Tarnowa Podgórnego, w miejscowości Brzoza, znajduje się arcyciekawy obiekt archeologiczny – wczesnośredniowieczne grodzisko typu pierścieniowatego. Świadczy ono o obecności ludzi na tym terenie w czasach prehistorycznych. Obiekt jest świetnie widoczny z drogi wiodącej z Ceradza Dolnego do Brzozy. Wprawne oko poszukiwacza zabytków, rodem z czasów przedpiastowskich, bez trudu dostrzeże górujące nad wsią wzgórze z wyraźnie zarysowanymi wałami obronnymi. Nawet dzisiaj osiągają one 4 metry wysokości. Grodzisko w Brzozie funkcjonowało najprawdopodobniej w latach 600-800 n.e. Świadczą o tym wyniki badań powierzchniowych i sondażowych, jakie były przeprowadzone w jego obrębie w latach 1967, 1983, 1985-1986. Badaniami zajmowali się naukowcy z Muzeum Archeologicznego w Poznaniu oraz z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie, oddział w Poznaniu. Średnica majdanu (wewnętrznej części grodziska) osiąga dzisiaj około 100 metrów. Grodzisko wczesnośredniowieczne w Brzozie zostało opuszczone przez mieszkańców w pierwszych latach panowania Piastów. Najprawdopodobniej miejsce to zostało przez nich złupione, a rodowici mieszkańcy siłą przyłączeni do kształtujących się zalążków państwa polskiego. Podobny los spotkał inne okoliczne grodziska, między innymi w Młynkowie, Niewierzu, Sędzinku. Zachęcam do odwiedzenia tego miejsca. Warto poczuć wiatr średniowiecznej historii. Miejsce to jest fragmentem naszego kilkusetletniego dziedzictwa. Nie wypada przechodzić obok

fot. Paweł Lemanowicz

niego obojętnie. Pamiętajmy jednak, że relikty grodziska w Brzozie znajdują się pod ścisłą kontrolą wojewódzkiego konserwatora zabytków. Oznacza to, że podlegają ochronie prawnej. Obecnie obiekt znajduje się na terenie prywatnym. Zanim zatem wdrapiemy się na imponu-

jących rozmiarów wał obronny, aby podziwiać wspaniałą panoramę pobliskich pól, poprośmy o zgodę gospodarzy tego terenu. Paweł Lemanowicz

Z PLECAKIEM W DROGĘ

Trasa z wejściem na Smrk Zimowe wakacje tuż, tuż. Jeżeli ktoś trafi w Góry Izerskie, proponuję trasę, którą zakończy wejście na Smrk (1124 m n.p.m.), najwyższy szczyt w czeskiej części pasma.

Tak jak poprzednio, wychodzimy sprzed Domu Zdrojowego w Świeradowie-Zdrój (ul. 3 Maja 1). Cały czas idziemy drogą asfaltową do góry. Dochodzimy do pierwszego rozwidlenia szlaków. W lewo odchodzi szlak niebieski (w kierunku, opisywanych już przeze mnie, Drwali), a w prawo – szlak czerwony. Ten drugi prowadzi obok „Czeszki” i „Słowaczki”. Możemy iść skrótem za czerwonymi oznaczeniami lub wybrać drogę dojazdową w kształcie serpentyny. Polecam tę pierwszą opcję. Szlak jest ciekawszy, rzeźba powierzchni bardziej urozmaicona, idziemy lasem, a mimo to możemy podziwiać piękne widoki. Należy wziąć pod uwagę, że ostatnie podejście skrótu (około 30 min.) jest kamieniste i strome. Dochodzimy do schroniska turystycznego „Na Sto-

gu Izerskim”. Ukażą się nam widoki na Grzbiet Kamienicki, Pogórze Izerskie i Świeradów. Możemy także wjechać koleją gondolową, a latem także rowerem. Ze Stogu Izerskiego idziemy szlakiem zielonym. Przez polski Smrek (1123 m n.p.m.) idziemy na czeski. Nie jest to duża odległość, ponieważ Smrek jest szczytem dwuwierzchołkowym. Będziemy mogli obserwować przepiękne

fot. Dawid Lemanowicz

widoki. Efektów dodaje ażurowa wieża znajdująca się na czeskim szczycie. Kto na nią wejdzie, zobaczy krajobrazy polskich i czeskich Gór Izerskich, Nove Mesto pod Smrkem, a nawet Karkonosze. Izery, pamiętajmy, to polski biegun zimna. W grudniu, styczniu i lutym temperatura odczuwalna może sięgać nawet minus 30°C. Warstwa śniegu jest tutaj gruba, co szczególnie ważne dla miłośni-

ków narciarstwa. Turystom, którzy planują zostać tutaj dłużej polecam nocleg w Orle (dojdziemy do niego np. czerwonym szlakiem od strony Hali Izerskiej). W okolicach schroniska puszysty śnieg pozwoli nam sprawdzić się na biegówkach. Z kolei w pobliskich Jakuszycach możemy skorzystać z całej sieci szlaków narciarskich. Dawid Lemanowicz

PROGRAM IMPREZ

styczeń 2013 • TarNowa Kultura

STYCZEŃ Z SEZAMEM

4.01 godz. 18 Dom Kultury w Przeźmierowie

Kino Zielone Oko zaprasza: „Raj: Miłość”

6.01 godz. 17 Hala OSiR w Tarnowie Podgórnym

IX Koncert Noworoczny Gminy Tarnowo Podgórne

6.01 Komorniki, Poznań

„Kolędy i pastorałki w formie tanecznej” - występy ZPiT „Lusowiacy”

7.01 godz. 9,11 Przeźmierowo, Tarnowo Podgórne

Wędrujemy z „Pastorałką” Teatru „Krokodyl”

9.01 godz. 10, Dom Kultury w Przeźmierowie 10.01 godz. 10, Dom Kultury w Tarnowie Podgórnym

Przedstawienie dla dzieci szkolnych Teatru Wierzbak Plus - Artur Szych pt: „Legenda o założeniu Poznania”

10.01 godz. 19 Teatr Polski w Poznaniu

Wyjazd grup teatralnych „Zamiast” i „Novi” na spektakl „Utopia”

11.01 godz. 17.30 Przedszkole w Baranowie

Koncert uczniów koła muzycznego w Przeźmierowie

11, 29, 30, 31.01 Szkoła Podstawowa Przeźmierowo, Gimnazjum Tarnowo Podgórne, Szkoła Podstawowa Ceradz Kościelny, Dom Kultury Tarnowo Podgórne, Gimnazjum Baranowo, Szkoła Podstawowa Lusowo, Szkoła Podstawowa Lusówko

Mezzoforte - koncerty edukacyjne dla szkół pt: „Karnawałowe rytmy”

12.01 godz. 10.30 i 13.30 Dom Kultury w Przeźmierowie

Warsztaty reżyserskie i scenograficzne instruktorów projektu „Teatr w każdej wiosce” z prof. Ireneuszem Domagałą i Izabelą Rybacką

12.01 godz. 14, 13.01 godz. 11 Dom Kultury w Przeźmierowie

Warsztaty Teatru Tańca „Sortownia” z Jackiem Przybyłowiczem

13.01 godz. 15 Szkoła Podstawowa w Tarnowie Podgórnym

XXI Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. W programie m. in.: Teatr Frajda dla najmłodszych, licytacje, Erijef Massiv, Muchy

13.01 godz. 15 Dom Kultury w Tarnowie Podgórnym

„Śpiewamy kolędy” - wspólne śpiewanie kolęd mieszkańców z udziałem Koła Śpiewu im. Feliksa Nowowiejskiego

14-21.01 Wisła

Wyjazdowe warsztaty artystyczne Młodzieżowej Orkiestry Dętej

14-25.01 Domy Kultury w Przeźmierowie i Tarnowie Podgórnym

Stacjonarne ferie dla dzieci z terenu gminy Tarnowo Podgórne

17.01 godz. 17 Dom Kultury w Przeźmierowie

Spotkanie kulinarne z cyklu „Kuchnie Świata” pt: „Karnawałowa kuchnia w PRL-u”. Wstęp za okazaniem zaproszenia.

18.01 godz. 18 Dom Kultury w Przeźmierowie

Kino Zielone Oko zaprasza: „Obława”

19.01 godz. 17 Dom Kultury w Przeźmierowie

Z cyklu „Podwieczorki wokalne u Maestra” koncert pt: „Niech żyje bal”

20.01 Ceradz Kościelny

„Śpiewamy Kolędy” z Kołem Śpiewu im. Feliksa Nowowiejskiego

26.01 Szamocin

Wspólne kolędowanie Koła Śpiewu im. Feliksa Nowowiejskiego i chóru z Szamocina

- omówienie wewnątrz numeru - impreza otwarta dla publiczności

więcej informacji: www.goksezam.pl

Dom Kultury w Tarnowie Podgórnym, Galeria w Rotundzie Tarnowo Podgórne, ul. Ogrodowa 14 Dom Kultury w Przeźmierowie, Kino Zielone Oko Przeźmierowo, ul. Ogrodowa 13

TarNowa Kultura ISSN 1895-5460 Wydawca: Gminny Ośrodek Kultury „SEZAM” Instytucja Kultury • Dyrektor – Szymon Melosik • ul. Poznańska 96 • 62-080 Tarnowo Podgórne • tel. 61 895 92 28 • faks 61 814 61 19 • • www. goksezam.pl • e-mail: info@goksezam.pl • reklama: jarek@goksezam.pl • Gadu-Gadu: 10657520 Kolegium redakcyjne: Zuzanna Kupsik, Sandra Kubalewska, Patrycja Świergiel, Arkadiusz Dobrzyński, Jarek Krawczyk (zastępca red. naczelnego), Andrzej Piechocki (redaktor naczelny), Dawid Lemanowicz, Tomasz Jakubiak, Barbara Gałężewska, Marta Skoczyńska, Marysia Horowska, Marta Resińska, Wiktoria Prałat, Julia Lipowicz Skład: Jarek Krawczyk, Druk: Poli Druk Poznań, tel. (61) 814 47 40. Nakład: 3500 egz. Numer zamknięto: 19.12.2012, www.tarnowakultura.pl

Redakcja zastrzega sobie prawo skrótu i adiustacji tekstów. Nie zwracamy dostarczonych materiałów.

15 * *

* * * * * *

TarNowa Kultura •

ROZRYWKA

styczeń 2013

HITY STYCZNIA:

IX Koncert Noworoczny Gminy Tarnowo Podgórne 6.01 godz. 17, hala OSiR w Tarnowie Podgórnym

13.01 godz. 15, Szkoła Podstawowa w Tarnowie Podgórnym

KRZYŻÓWKA PANORAMICZNA nr 11 BIAŁORUSKIE GNIAZDO u RODOWE SAPIETÓW

KORONKI POD BRODĄ

IMIĘ KOMPOZYTORA BALETU „GAJANIE”

KWIAT MIŁOŚCI I... BÓLU

RODZINNE MIASTO ERNESTA GUEVARY

BUDDYJSKI SYMBOL ŚWIATA ELEMENT POSZYCIA

q u

DAWNY NP. ZARZĄDCA LODOWCOWA DOMU I MIENIA

BOHATER SPRZED LAT

HISZPAŃSKA AGNIESZKA

DRUGOROCZNIAK

PTAK Z RODZINY TRZNADLI

LIDER GRUPY „AEROSMITH”

q q

33 ARCHAIZM JĘZYKA ROSYJSKIEGO u I BIAŁORUSKIEGO

CHODZI WCIĄŻ NABURMUSZONY

KIEDY NIE DZIEJE SIĘ NIC CIEKAWEGO

38 BYWA PO BIBIE

35 20

Wsród osób, które nadeślą prawidłową odpowiedź rozlosujemy nagrodę - niespodziankę.

Termin nadsyłania rozwiązania: 21.01.2013 Opracował: ANDRZEJ CHYLEWSKI

u 2

Po rozwiązaniu krzyżówki należy przenieść do ramki litery z kratek ponumerowanych w prawych, dolnych narożnikach. Utworzą one myśl oraz imię i nazwisko jej autora- ostateczne rozwiązanie krzyżówki. Wyciętą ramkę z rozwiązaniem należy nakleić na kartkę pocztową z adresem: Gminny Ośrodek Kultury „SEZAM”; ul. Poznańska 96; 62-080, Tarnowo Podgórne, lub wysłać rozwiązanie mailowo na adres: jarek@ goksezam.pl podając imię i nazwisko.

IMIĘ POPULARNY AUTORA KANTON „CYFROWEJ SZWAJCARSKI TWIERDZY”

TORBA PODRÓŻNA

13 MARYNARSKIE NABRZEŻE

TRADYCYJNY MIECZ u JAPOŃSKI

NP. „TOSCA”

WIATR NA JEZ. GARDA

LUBI MÓWIĆ WYŁĄCZNIE O SOBIE

KURORT W BELGII

POETYCKI SZCZYT

PUSTYNIA W CHILE

MIASTO KOŁO KĘTRZYNA

OFIARA ŚMIERCI

INDIANIE ZIEMI OGNISTEJ

KUPIONE OKLASKI

u 37 PORĘKA NA WEKSLU

SKAŁA, PODWALINA

PODNIOSŁA FORMA POETYCKA

MOŻE BYĆ WILCZY LUB KRWI

CENTRALNY UBEZPIECZA PUNKT WOJSKA u MIASTA NA POSTOJU

LEWY DOPŁYW DUNAJU

23 RUMUŃSKI I WĘGIERSKI PASTERZ OWIEC LUB WOŁÓW

STAROŻYTNY, GRECKI u ŚRODEK ZIEMI

IMIĘ SIENKIEWICZOWSKIEGO MASTIFA

PISARZ LUB WICHER

LARUM! PALI SIĘ!

q PEJZAŻYSTA HOLENDERSKI 1603-1677

AUTOR „JIMA SZCZĘŚCIARZA”

PRZYRZĄD GIMNASTYCZNY - POZIOMA BELKA

u 7 PŁYNIE PRZEZ GOLENIÓW

u 19

u 31

ROZWIĄZANIE KRZYŻÓWKI nr 9: „MUZYKA JEST NIEBEM Z NUTAMI ZAMIAST GWIAZD” Spośród osób, które nadesłały prawidłową odpowiedź, wylosowaliśmy panią Justynę Modzelewską. Zapraszamy do siedziby GOK „SEZAM” w Tarnowie Podgórnym (ul. Poznańska 96) po odbiór nagrody.