Ju lia
Rose West
Kennslubók Að hugleiða framtíðir ing K ie kat
Kennslubók Að hugleiða framtíðir
101000 110 Róbot/Þ jarkur 01101 0 010110 101101
Kennslubók Að hugleiða framtíðir Það besta sem gerist í lífinu er skapað, mótað og framkvæmt í hópum. Þessi bók er sett saman af Teach The Future, sem hefur það hlutverk að koma framtíðarhugsun á framfæri við nemendur og skóla á heimsvísu. Bókin er unnin í samvinnu við Katie King, sem skrifaði textann, Rose West, sem hannaði bókina, Sandy Damashek, sem vann að verkefninu sem ráðgjafi, ásamt fjölmörgum kennurum og sérfræðingum. Framlag þessara aðila er ómetanlegt. Umsjón og þýðing bókarinnar var í höndum Karls Friðrikssonar. Guðrún Brjánsdóttir og Eyjólfur B. Eyjólfsson fóru yfir texta. Útgáfan var studd af Framtíðarsetri Íslands og Nýsköpunarmiðstöð Íslands. Við erum ánægð með að þú hafir bókina í fórum þínum og vonum að hún reynist þér gagnleg til að miðla framtíðarhugsun til nemenda þinna. Vinsamlegast láttu okkur vita hvað þér finnst á teachthefuture.org/get-in-touch. Einnig má finna upplýsingar á vefsíðu Framtíðarseturs Íslands, www.framtidarsetur.is. Peter Bishop Executive Director, Teach the Future peter@teachthefuture.org Framtíðarsetur Íslands
Efnistök Hvernig gæti framtíðin orðið og hvað getum við gert til að móta hana? Skoðaðu kennslubókina Að hugleiða framtíðir til að komast að því. Fjórar áskoranir, sextán leikir og mikið fjör!
Áskorun:
Afmörkun
Áskorun:
Að safna saman
1 2
Æfing 1
Viðhorf til framtíðar
12
Æfing 2
Viðhorf til fortíðar
24
Æfing 3
Ímyndunarleikurinn
32
Æfing 4
Að velja viðfangsefni til að kanna
38
Æfing 5
Kafað dýpra
44
Æfing 6
Að finna strauma
58
Æfing 7
Framsæknir straumar
66
Æfing 8
Að taka eftir straumum í viðfangsefni þínu
72
Æfing 9
Að ímynda sér framtíðina
76
3 4
Æfing 10 „Hvað ef?“
88
Að ímynda sér/Afmörkun
Æfing 11 „Hvað ef?“ og þitt viðfangsefni
94
Æfing 12 Framtíðarhjólið
98
Æfing 13 Útfærsla á „hvað ef?“-framtíðinni
104
Áskorun:
Æfing 14 Líklegt, mögulegt, æskilegt
114
Æfing 15 Hetja framtíðarinnar
124
Æfing 16 Framtíðin endurskoðuð
130
Áskorun:
Hugleiðing/ Afmörkun
Faglegar ábendingar til að ná góðum árangri
3 min.
Að byrja: Þegar þú sérð þennan mann yfirgefa síðuna skaltu leggja bókina frá þér, stilla skeiðklukku og byrja að vinna!
Tímamörk: Tímamörkin sem lögð eru til eru einungis til viðmiðunar. Þér er frjálst að laga tímann að þörfum hópsins.
Þín skoðun skiptir máli! Þú þarft: Að safna öllu tilgreindu efni til að undirbúa það sem koma skal!
Ábendingar til leiðbeinenda og leikjaspjöld:
Athugasemdir þínar eru vel þegnar. Vinsamlegast hafðu samband við okkur á: ftplaybook.com
Farðu inn á ftplaybook.com til að hlaða niður leiðbeiningum og því efni sem þú þarft til að skapa ánægjulega upplifun.
Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
1
101 Hva 00011 0 bes ð t hv a orð l er ý um nig þ sa úh fra u mtí ðin gsar a?
Staðfastur
Ákveðinn
Reikandi
Áhugasamur
Skýjaglópur
Flóttalegur
Vægðarlaus
Týndur
Brautryðjandi Áreiðanlegur Ósveigjanlegur Framsýnn Ferðamaður Óviss
Hugsjónamaður
Svartsýnn
Einbeittur
Athugull
Þrjóskur
Landkönnuður Aðþrengdur
Stífur
Víðsýnn
Bjartsýnn
Áskorun
1
09
1
Afmarkaðu
eða skilgreindu viðhorf þitt til framtíðarinnar og veldu viðfangsefni til að kanna
Æfing 1
Viðhorf til framtíðar
Æfing 2
Viðhorf til fortíðar
Æfing 3
Ímyndunarleikurinn
Æfing 4
Að velja viðfangsefni til að kanna
Æfing 5
Kafað dýpra
11
Velkominn í áskorun eitt í kennslubókinni Að hugleiða framtíðir Þú ert kannski að hugsa: „Hvað snýst þetta eiginlega um, að hugsa um framtíðir?“ Nú er tækifærið til að læra – og velja ákveðið efni til að kanna! Viltu einbeita þér að framtíð bíla og flutninga, framtíð fótboltans, framtíð læknisfræðinnar eða framtíð lífríkis hafsins? Möguleikarnir eru óteljandi!
Fyrsta áskorun
Æfing
Afmörkun
01 Viðhorf til framtíðar Markmiðið með þessari æfingu er að þú getir skilið og útskýrt ólík viðhorf fólks til framtíðarinnar.
13
Veltu þessu fyrir þér: Hvað kemur upp í hugann þegar þú heyrir orðið „framtíðin“? Hvað mun gerast næstu mínútu, dag, viku, ár, næstu 10 eða 500 ár? Framtíðin er allt þetta! Saman ætlum við að hugsa um framtíðina svo að við getum skilið hana betur og íhugað hvað gæti gerst, hvernig við getum undirbúið okkur betur fyrir framtíðina og hvernig hvert og eitt okkar getur haft áhrif á hana.
14
Afmörkun / Viðhorf til framtíðar
Ímyndaðu þér að þú ferðist í tímavél 20 ár fram í tímann. Hvað myndir þú sjá? Það er ekkert rangt svar; framtíðin er enn ekki til svo þú getur hvorki haft rétt né rangt fyrir þér. En hugsaðu þér hvað gæti gerst út frá því sem er að gerast í heiminum í dag. Ráðlegging fyrir leikbeinanda #
1
Finndu þína eigin leið til að lýsa því hvernig framtíðin gæti orðið, til dæmis í skólanum þínum, hverfinu þínu, borginni eða annars staðar eins og á sjúkrahúsi, í verksmiðjum, á flugvöllum eða íþróttaleikvöngum. Teiknaðu mynd, búðu til klippimynd eða skrifaðu sögu, lag eða ljóð! Hvað mun fólk vera að gera? Hvernig munu hlutirnir hafa breyst? Hvaða aðrar breytingar getur þú ímyndað þér að hafi átt sér stað?
Teiknaðu:
10 mín.
15
Skrifaðu:
Berðu saman það sem þú hefur teiknað eða skrifað við það sem einhver nálægt þér hefur teiknað eða skrifað. Hvað er líkt og hvað er ólíkt með því hvernig þið tvö hugsið um framtíðina?
5
min.
Viðhorf til framtíðar Eins og við höfum komist að hugsa allir um framtíðina á ólíkan hátt. Það er allt í lagi og getur jafnvel verið gagnlegt vegna þess að við getum lært hvert af öðru og hugmyndir annarra geta hjálpað okkur að hugsa hluti upp á nýtt. Til eru nokkur meginviðhorf um framtíðina og við ætlum að staldra við og kanna viðhorf þitt til hennar. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
5
min.
2
Skoðaðu tvær fullyrðingar á þessari blaðsíðu. Merktu við reitinn við hliðina á fullyrðingunni sem þú ert mest sammála um. Mundu að það eru engin rétt eða röng svör.
Það sem gerist í framtíðinni er að mestu leyti ákvarðað og mun fylgja þeirri braut sem við erum þegar á. (A) Framtíðin býður upp á marga valkosti sem hafa ekki enn verið ákvarðaðir. (B)
17
Hvert og eitt okkar hefur ekki mikil áhrif á hvernig framtíðin verður. (C) Hvert og eitt okkar hefur mikil áhrif á hvernig framtíðin verður. (D)
5
min.
Veldu tvær staðhæfingar sem þú ert sammála um. Taktu síðan bókstafina aftan við staðhæfingarnar og sameinaðu þá. Á næstu síðum finnur þú samsetningu af bókstöfum sem passa við sýn þína á framtíðina.
AC
AD BC
BD
18
Afmörkun / Viðhorf til framtíðar
AC
Áhorfandinn Áhorfendur veita umhverfi sínu athygli og koma auga á hvernig ólíkir hlutir tengjast og móta veg okkar til framtíðarinnar. Einstaklingar með þessa eiginleika telja að við getum sagt til um hvað muni gerast svo framarlega sem við fylgjumst vel með. Þessir einstaklingar telja að hlutverk þeirra sé að huga að framtíðinni en ekki endilega að móta hana. Þessir einstaklingar geta oft séð betur en aðrir hvað er að gerast í umhverfinu og eru tilbúnir að berast með straumnum.
19
AD
Stýrimaðurinn Stýrimenn vita hvert ferðinni er heitið en jafnframt að hver og einn verður að gera sitt til að ferðin gangi snurðulaust fyrir sig. Einstaklingar með þessa eiginleika telja að við séum á vegferð í átt að tilgreindri framtíð og að ákvarðanir og athafnir ákvarði hvernig við komumst á leiðarenda. Stýrimenn eru oftast öruggir og ákveðnir og forðast óvissu.
20
Afmörkun / Viðhorf til framtíðar
BC
Könnuðurinn Könnuðir sjá ótal möguleika og eru tilbúnir að taka þeim sem býðst. Einstaklingar sem eru gæddir þessum eiginleikum telja að framtíðin sé óákveðin en muni ráðast eftir því sem tíminn líður; ákvarðanir hvers og eins muni ekki hafa mikil áhrif á hvernig framtíðin verður. Könnuðir eru oftar en ekki draumóramenn og koma auga á það besta í hvers kyns aðstæðum.
21
BD
Kortagerðarmaðurinn Kortagerðarmenn hafa gjörvallt hafið fyrir stafni og taka ákvarðanir sem ráða því hvert förinni er heitið. Einstaklingar af þessari gerð trúa því að framtíðin bjóði upp á ótal möguleika og að ákvarðanir okkar og athafnir ráði því hvernig framtíðin muni líta út. Kortagerðarmenn eru oft hugmyndaríkir, bjartsýnir, sterkir leiðtogar og tilbúnir að taka málin í eigin hendur.
22
Afmörkun / Hvert er framtíðarviðhorf þitt?
3
min.
5
min.
Skoðaðu viðhorf þitt til framtíðarinnar og berðu það saman við sjónarhorn annarra. Það er mikilvægt að muna að viðhorf til framtíðarinnar eru ólík og hver og einn getur haft ólíkar skoðanir. Sumir eru mjög frjálslegir á meðan aðrir eru feimnir, og sumir eru fyndnir á meðan aðrir eru alvörugefnir. Við höfum öll ólíkar hugmyndir um framtíðina.
Íhugaðu hvernig viðhorf þitt til framtíðarinnar gæti komið þér til góða þegar þú eldist og við að velja á milli valkosta um framtíðina. Hvað af því gæti verið þér til góðs?
því Segðu frá rf gæti etta viðho hvernig þ ugsar egar þú h þ r é þ t s a gagn 01 ðina. 011 um framtí 01101 00101101
5 min.
Veldu eitt viðhorf eða sjónarmið sem er annað en þitt eigið.
Áskorun eitt
Æfing
Afmörkun
02 Viðhorf til fortíðar Í þessum leik muntu líta til fortíðar og hugsa um hve breytt lífið er í dag.
25
Að hugsa um hvernig framtíðin gæti verið ólík deginum í dag er ekki auðvelt! Þar sem við vitum hvernig lífið er í dag er oft erfitt að trúa því að hlutirnir geti breyst mikið. Það getur hjálpað að líta til baka til þess tíma þegar afi og amma þín eða annað eldra fólk var á þínum aldri og gera sér grein fyrir því hve mikla breytingar hafa orðið.
Þ Ú M U NT Þ U R FA
Skriffæri Pappír eða tússtöflu sem skipt er í fimm línur, þar sem hver þeirra er merkt með einu af eftirfarandi orðum: Samfélag, tækni, efnahagur, umhverfi, stjórnmál (sjá bls. 30 og 31 sem dæmi). Gula miða
Viðhorf til fortíðar Þessar myndir frá fortíðinni gefa þér hugmyndir um hvernig lífið var hér áður fyrr. Notaðu þær til að aðstoða þig við að skilja hvað hefur breyst síðan þá. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
15 min.
Taktu eftir muninum á lífinu í dag og þá.
Hvernig hafa flutningar breyst?
3
Sjúkr ahús hafa b reyst . .. þá viss u læk nar ekki e ins m i k ið um or sakir m argra sjúkdó ma.
Hvernig hafa sjúkrahús og heilsugæsla breyst?
Hvernig hafa íþróttir breyst?
Hvernig hafa skólar breyst?
28
Samantekt / Hvað hefur breyst?
Hvað hefur breyst mest? Til að aðstoða okkur við að hugsa um hvað hefur breyst frá því sem áður var og hvað gæti breyst í framtíðinni notum við gátlista til að koma í veg fyrir að við gleymum einhverju. Hann er kallaður STEUSgátlistinn. STEUS stendur fyrir samfélag, tækni, efnahag, umhverfismál og stjórnmál. Þessir flokkar eru fulltrúar þeirra sviða sem hafa breyst mikið frá því sem áður var og eru jafnframt líkleg til að breytast verulega í framtíðinni. Gátlistinn minnir okkur á að hugsa um margar ólíkar breytingar sem gætu átt sér stað í framtíðinni. Áður en við hugum að því hvað er að breytast í hverjum flokki skulum við skoða hvern flokk fyrir sig. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
4
5
min.
29 Parið saman orðin í myndinni við þann flokk sem þau eiga við.
Samfélag
Tækni
Efnahagur
Samfélag Tækni Efnahagur Umhverfismál Stjórnmál
Umhverfismál
Stjórnmál
Störf
Loftslagsbreytingar
Stafrænt
Hefðir
Uppfinningar
Sum orðanna geta átt við fleiri en einn flokk.
5 min.
Líttu á gulu miðana þína. Í hvaða STEUS-flokki á hver heima? Raðaðu gulu miðunum í flokkana með sessunaut þínum og settu þá á töfluna. Sumir eiga heima í fleiri en einum flokki og það er allt í lagi. Veldu síðan þann sem höfðar mest til þín.
Íþrót ti hafa r brey st .. .
Samfélag Tækni Efnahagur Umhverfismál Stjórnmál
Heilsufar hefur breyst…
10 min.
31 Skoðaðu hvar þú og aðrir setja gulu miðana. Svaraðu eftirfarandi spurningum og ræddu þær í hópnum. Í hvaða STEUS-flokki virðast hafa orðið mestar breytingar?
Hvar hefur minnsta breytingin átt sér stað?
Detta þér í hug aðrar breytingar innan flokksins með fæstu miðana?
Á grundvelli þess sem þú veist í dag, hvaða flokkar virðast líklegri til að taka verulegum breytingum á næstu tíu árum?
Áskorun eitt
Æfing
Afmörkun
03 Ímyndunarleikurinn Í þessari æfingu muntu skapa framtíðarsögu!
33
Að hugsa um framtíðina getur stundum verið erfitt þar sem það er ekki alltaf auðvelt að sjá fyrir hluti sem hafa nú þegar ekki orðið. Til að aðstoða okkur og aðra við að huga að framtíðinni skrifum við sviðsmyndir, eða sögur um framtíðina, þannig að við getum ímyndað okkur hvað gæti gerst á gleggri hátt en bara með því að reyna að hugsa um framtíðina. Í gegnum kennslubókina muntu skrifa nokkrar ólíkar sviðsmyndir og við byrjum núna! Þessi æfing mun aðstoða okkur við að búa til skapandi sögur um framtíðina og hjálpa þér að nýta þér þær við að skrifa framtíðarsögur um viðfangsefnið þitt. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
5
Þ Ú Þ AR F T
Skriffæri Ímyndunarspjöld sem þú færð á ftplaybook.com og framtidarsetur.is Línustrikuð blöð
34
Afmörkun / Ímyndunarleikurinn
8
Leikreglur: Þú ert með sex tegundir af spjöldum:
min.
Flokkunarspjöld – Þetta spjald útskýrir hvernig sögu þú munt skrifa. Til dæmis segir það þér hvort þú munir skrifa sögu sem er fyndin, óhugnanleg eða sögu sem mun líklega gerast. Árspjöld – Þetta spjald segir þér hvaða ár sagan þín muni eiga sér stað. Til dæmis segir spjaldið þér hvort sagan eigi sér stað árið 2025 eða 2050. Flokkunarspjöld eða STEUS-spjöld – Á þessu spjaldi er einn flokkur úr hversdagslífinu sem þú þarft að fjalla um í sögunni þinni. Til dæmis segir það þér hvort þú munir skrifa sögu um samfélagið og fólk, tækni, hagræn mál, umhverfismál eða stjórnmál. Breytingarspjöld – Þetta spjald segir þér frá breytingu sem mun hafa áhrif á framtíðarsöguna þína. Til dæmis gæti það beðið þig um að huga að því hvað myndi gerast „ef notkun sýndarveruleika ykist verulega“ eða sagt þér að huga að því „hvað gæti átt sér stað ef ákveðin tegund dýra dæi út?“ Fólks- og staðaspjald. – Þetta spjald segir þér frá einstaklingi eða stað sem þú þarft að hafa í sögunni þinni. Til dæmis gæti það sagt þér að hafa hermenn eða plánetuna Mars í sögunni.
35
01
Til að byrja með skuluð þið leggja niður spjöldin í viðkomandi bunka og velja dómara. Dómarinn ákveður sigurvegarann í lotunni.
02
Spjöldin segja þátttakendum í hvaða flokki sögur þeirra eiga að vera skrifaðar, hvaða ár sagan á sér stað, hvaða STEUS-flokk sagan á að fjalla um, hvers konar breytingar hafa átt sér stað og mótað framtíðina, og fólkið eða staðinn sem á að vera í sögunni.
03
Þátttakendur skrifa sögurnar með því að nota efnisþætti frá spjöldunum.
04
Hver þátttakandi les sína sögu og dómarinn ákveður hver sé best, miðað við þann flokk sem er verið að skoða í viðkomandi lotu, og útnefnir sigurvegarann.
05
Sigurvegarinn tekur stöðu dómara og næsta lota byrjar.
36
Afmörkun / Ímyndunarleikurinn
Sýnishorn af sögu Árið er 2027 og stjórnmálalífið hefur breyst mikið frá því sem áður var. Við gerðum okkur aldrei grein fyrir því að stjórnvöld og tæknifyrirtæki væru að reyna að framleiða vélmenni sem kæmi í staðinn fyrir fólk í hernum. Hins vegar eru færri sem slasast í hernaði en vélmennin hafa orðið fyrir tölvuárásum og fjöldi fólks
Árspjald: 2027 Flokkunar- eða STEUS spjald: Stjórnmál Breytingarspjald: Hvað ef þjarkar koma í stað fólks í hernaði?
hefur misst vinnuna og þurft að fara að vinna aftur í verksmiðjum. Fólk deilir um hvort halda eigi áfram á sömu braut!
Fólks- og staðaspjald: Verksmiðjur
Árið 2020 er jóga vinsælt um allan heim. Skólar Árspjald: 2020
hafa gert sér grein fyrir því að það eykur einbeitni nemenda og þess vegna er nú skylda að fara í jóga
Flokkunar- eða STEUS spjald: Samfélagið Breytingarspjald: Hvað ef jóga væri stundað reglulega í skólum
á hverjum degi í skólum. Jóga var upphaflega kynnt inn í skólastarfið til að fá nemendur til að sýna meiri kyrrð og einbeitingu en í ljós kom að það hjálpaði þeim einnig við að aftengjast snjalltækjum og annarri afþreyingu. Þetta leiddi til þess að nemendur
Fólks- og staðaspjald: Samskiptatæki
skipulögðu alþjóðlegan dag um að standa á haus í samstarfi við aðra skóla víðsvegar um heiminn!
45 min.
Byrjaðu á æfingunni!
Áskorun eitt
Æfing
Afmörkun
04 Að velja viðfangsefni til að kanna Í þessari æfingu muntu velja þér viðfangsefni til að einbeita þér að við að kanna framtíðina.
Þ Ú Þ AR F T
Fólk spyr oft: „Hvernig gæti framtíðin litið út?“ Þetta er stór spurning og við erum hér til að læra hvernig á að svara henni betur saman. Ein af ástæðunum fyrir því að það er erfitt að hugsa um framtíðina er að framtíðin er gríðarstór! Hún nær yfir allt sem við gerum í lífi okkar. Í staðinn fyrir að taka á öllu í einu er þess vegna auðveldara og gagnlegra að einbeita sér að framtíð ákveðins viðfangsefnis. Hvaða viðfangsefni vilt þú velja? Þú ræður!
39
Bolta sem hægt er að kasta á auðveldan og öruggan hátt (t.d. strandbolta, gúmmíbolta, fótbolta o.s.frv.). Eftirfarandi spurningar eru skrifaðar á boltann með varanlegu letri: Hvaða ótrúlegu hluti vonar þú að tæknin geti gert í framtíðinni? Hvernig gæti framtíðin litið út ef allar tölvur og allir símar yrðu bönnuð? Hvernig myndir þú tengjast fólki? Hvaða vandamál heldur þú að væri hægt að leysa á 20 árum ef fólk legði sig fram? Hvaða nýja uppfinning heldur þú að gæti gert heiminn að betri stað? Ef þú gætir hjálpað til við að koma upp nýju samfélagi á nýrri plánetu í framtíðinni, hvers konar reglur myndirðu setja til að vera viss um að þar værigott að búa? Hversu gamall/gömul verður þú eftir 20 ár? Hvað heldurðu að verði óbreytt við þig og hvað gæti verið öðruvísi?
40
Afmörkun / Að velja viðfangsefni til að kanna
Á boltanum Þú getur kannað framtíð nánast hvers sem er. Þar sem þú munt eyða verulegum tíma í að rannsaka viðfangsefnið þitt, hjálpa okkur hinum að skilja það og hugsa um mögulegar framtíðir er mikilvægt að velja efni sem þér þykir vænt um og vekur forvitni þína. Þessi æfing hjálpar okkur öllum að hugsa um umræðuefni eða viðfangsefni. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
15 min.
Myndið hring og tilnefnið einn sem ritara. Hafið spurningaboltann, sem þú bjóst til, til reiðu og kastið honum frá einni manneskju til annarrar. Hver og einn svarar spurningunni sem er næst hægri þumalfingri viðkomandi. Ritarinn heldur lista yfir allar hugmyndir sem fram koma. Haldið áfram þar til allir hafa svarað tveimur til þremur spurningum.
6
41
10 min.
Skoðaðu listann yfir hugmyndirnar sem urðu til út frá leiknum. Hópurinn ræðir saman um hvaða viðfangsefni framtíða gæti verið áhugavert að kanna.
42
Afmörkun / Að velja viðfangsefni til að kanna
Samfélag 15 min.
Framtíð menntunar á netinu
Ljúktu við þessa töflu með því að skrifa að minnsta kosti tvö viðfangsefni sem vekja áhuga þinn í hverjum flokki. Í flokknum „samfélag“ gætir þú til dæmis skrifað „framtíð menntunar á netinu“. Í flokknum um tækni gætir þú skrifað „framtíð geimferða“.
Tækni Efnahagur Umhverfismál
Framtíð geimferða
Framtíð heilsugæslunnar
Framtíð viðbúnaðar við óvæntum viðburðum eða hörmungum
Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
7
Stjórnmál
Framtíð ungs fólks í tengslum við þjóðmál
43
5 min.
Skoðaðu listann þinn og veldu viðfangsefni sem þú vilt kanna. Dragðu hring um efnið á listanum þínum.
Áskorun eitt
Æfing
Afmörkun
05 Kafað dýpra Í þessum leik þarftu að rannsaka helstu staðreyndir um viðfangsefnið þitt og íhuga nokkrar af þeim spurningum sem þú hefur um það.
45
Þú munt læra heilmikið um viðfangsefnið þitt þegar þú byrjar að rannsaka það en þú veist líklega töluvert nú þegar. Áður en þú eykur þekkingu þína skulum við skoða hvað þú veist nú þegar með því að búa til orðaský.
15 min.
Skrifaðu viðfangsefnið þitt í miðju auða skýsins á bls. 48 og 49. Skrifaðu önnur orð, hugmyndir og spurningar sem tengjast viðfangsefninu í kringum það. Láttu hugann reika og ekki dæma hugmyndir þínar. Áskorunin er að fá eins margar hugmyndir og hægt er á sem stystum tíma. Raðaðu orðunum í skýjaform umhverfis miðjuna. (Sjá dæmið á næstu síðu).
Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
8
Þ Ú Þ AR F T
Netið til að rannsaka
Þyngdarafl
Fallhlíf Hraði
Lending
Ekið gegnum glugga
Minna skítugt
Flugrúta
Fallhlíf
Fljúga
Öryggi Háar byggingar
Vont veður?
Sjálfvirkur flugmaður Erfitt
Samgöngur
Bílar
Cars
Gríðargögn
Vélmenni stjórna?
47
Flugumferð
Hreinar götur Fljótandi umferðarljós
Meira frelsi Vængir Sjálfstýrður Lóðrétt
Fljótandi borgir? akstur
49
10 min. Berðu saman orðaský þitt við orðaský annarra. Segið hvert öðru frá hugleiðingum ykkar þegar þið skrifuðuð hugmyndirnar, hvaða nýju spurningar vöknuðu um viðfangsefnið og áhugaverðar tengingar sem þið uppgötvuðuð við að búa til skýið.
50
Afmörkun / Kafað dýpra
Að kanna enn frekar til að læra meira Orðaskýið sem þú bjóst til segir til um hvað þú veist um viðfangsefnið. Nú er kominn tími til að auka þekkinguna. Jafnvel þó að framtíðin hafi ekki gerst getum við kannað hvað hefur gerst í fortíðinni í tengslum við viðfangsefnið og hvað er að gerast í dag. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
1 min.
9
Teiknaðu ramma og skrifaðu fortíð, nútíð, framtíð. Í þessari æfingu munum við einbeita okkur að þeim hluta sem er merktur fortíð.
Við erum rétt að byrja að kanna viðfangsefnið og þú munt ekki læra allt um það í dag. Ætlunin er að þú byrjir á að öðlast skilning á nokkrum staðreyndum um fortíðina og finnir nýjar hugmyndir sem hjálpa þér við rannsóknir þínar seinna.
51 Ramminn
RA
RT
VE I
Þitt viðfangsefni
ND
FO
Rannsakaðu netið til að finna upplýsingar um sögu viðfangsefnisins. Fylltu út í hlutana fortíð, nútíð og framtíð með því sem þú finnur í rannsókninni.
NÚ
ÍÐ
30 min.
FRAMTÍÐ
FRAMTÍÐ Ramma, með nokkrum mikilvægum niðurstöðum.
Rannsakaðu þessi efnisatriði: Saga nýsköpunar og Viðfangsefnið þitt
þitt viðfangsefni. það sem hefur farið úrskeiðis.
Viðfangsefnið þitt
og sagan.
52
Afmörkun / Kafað dýpra
Gerðu hlé á rannsóknum þínum til að hugsa um það sem þú hefur lært hingað til. 5 min.
Skrifaðu tvær til þrjár mikilvægar staðreyndir um viðfangsefnið þitt.
5 min.
Skrifaðu tvær til þrjár spurningar sem þú hefur um viðfangsefnið þitt.
53
Myndaðu hóp (veldu fólk sem er að skoða annað viðfangsefni en þú ef það er mögulegt). Ræðið um það sem þið öll hafið lært hingað til. 2 min.
Deildu tveimur til þremur áhugaverðum staðreyndum sem þú hefur lært hingað til og einni spurningu um efnið þitt. Eftir að hafa deilt hugmyndum þínum skaltu spyrja hópinn hvað honum hafi fundist áhugaverðast við viðfangsefni þitt. Skrifaðu spurningar þeirra hér að neðan svo þú getir hugsað um þær þegar þú heldur áfram rannsókninni.
10 Hva 10001 1 ð bes a orð l 0 ýsa t hv ern nú um ig þú h na fram u tíðin gsar a?
Staðfastur
Ákveðinn
Reikandi
Áhugasamur
Skýjaglópur
Flóttalegur
Vægðarlaus
Týndur
Brautryðjandi Áreiðanlegur Ósveigjanlegur Framsýnn Ferðamaður Óviss
Hugsjónamaður
Svartsýnn
Einbeittur
Athugull
Þrjóskur
Landkönnuður Aðþrengdur
Stífur
Víðsýnn
Áskorun
2
55
2
safna saman upplýsingum um hvernig hlutirnir breytast og afhjúpa mögulegar breytingar sem gætu haft áhrif á framtíðina.
Æfing 06
Að finna strauma
Æfing 07
Framsæknir straumar
Æfing 08
Að skoða strauma sem tengjast viðfangsefni þínu
Æfing 09
Að ímynda sér framtíðina
Að
57
Áskorun tvö í kennslubókinni Að hugleiða framtíðir snýst um breytingar. Við munum kanna leiðir til að leita að ólíkum gerðum breytinga í heiminum sem gætu haft áhrif á framtíðina.
Áskorun tvö
Æfing
06
Að safna saman
Að finna strauma Í þessari æfingu muntu æfa þig í að taka eftir straumum sem gætu haft áhrif á framtíðina.
59
Við byrjuðum á því að hugsa um hvaða breytingar hafa orðið í fortíðinni. En nú erum við að ræða um framtíðina! Það er miklu auðveldara að huga að því hvað hefur breyst í fortíðinni vegna þess að hún er liðin. Jafnvel þó að það sé erfitt er líka hægt að rannsaka eins og einkaspæjari hvað gæti gerst í framtíðinni. Eitt orð mun verða mjög mikilvægt þegar við byrjum að hugsa um framtíðina: Straumur.
2 min.
Ræðið: Hvað er straumur?
Stundum er reyndar auðvelt að vita eitthvað um framtíðina af því að breytingarnar eru í samræmi við samfellda þróun. En stundum er þróunin ekki samfelld. Ef við getum tekið eftir straumum höfum við hins vegar betri möguleika á að spá um framtíðina. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
10
Þ Ú Þ AR F T:
Marga litla, hversdagslega hluti sem hægt er að taka og flytja um herbergið (til dæmis blýanta, penna, pípuhreinsara, pappír, muni eða leikföng sem eru ekki brothætt).
60
Að safna samanr / Að finna strauma
Straumar eru breytingar sem eiga sér stað frá einum tíma til annars. Það getur verið erfitt að bera kennsl á strauma. Ekki er allt sem breytist „straumar“. Til að hjálpa okkur að taka eftir straumum og vera viss um að um straum sé að ræða notum við setningamynstur til að lýsa þeim: Frá/frá því að (dagsetning eða atburður þegar straumur hófst) hefur (það sem er að breytast) verið (að aukast, minnka). Frá því að ég fékk iPhone hefur tíminn sem ég eyði með fjölskyldunni minni farið minnkandi. Frá því að kosningar voru haldnar hefur fjöldi samtala um stjórnmál sem ég heyri farið vaxandi.
Frá því að Tesla, vinsæli rafbíllinn, kom til sögunnar hafa kaup á eldsneyti farið minnkandi.
5 min.
Náðu þér í samstarfsfélaga og hugsið um nokkur dæmi um strauma úr daglegu lífi. Fyllið í eyðurnar: Frá/frá því að 2016 hefur fjöldi seldra VR-heyrnartóla hefur / hafa verið Frá/frá því að
hefur / hafa verið
Frá/frá því að
hefur / hafa verið
aukast
Straumar, straumar eru alls staðar! Er líklegt að allir straumar vari að eilífu? Nei. En er gagnlegt að leita að straumum, hugsa um hvort þeir muni halda áfram og hvernig þeir gætu mótað framtíðina? Já! Þrátt fyrir að við getum ekki vitað allt þá eigum við ekki að hunsa það sem gerist í kringum okkur. Allt getur haft áhrif á framtíðina! Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
1
11
Náðu þér í samstarfsfélaga og finnið þrjá hluti í kringum ykkur.
min.
3 min.
Ákveðið hvað hver hlutur táknar. Ef þú hefur náð þér í blýant, hafið þið félagi þinn kannski ákveðið að hann sé bara blýantur. Eða kannski ákveðið þið að hann tákni göngustaf, trjágrein eða sjálfustöng Notið sköpunarmáttinn að vild en verið viss um að hver hlutur tákni eitthvað sem er til í raunveruleikanum.
61
62
Að safna samanr / Að finna strauma
5 min.
Skrifaðu lýsingu á straumi sem tengist hlutnum með félaga þínum. Lýsingin getur verið ágiskun en reyndu að koma með eitthvað sem þú telur vera byggt á raunverulegum staðreyndum sem þú hefur vitneskju um. Mundu að nota setningamynstrið til að lýsa straumnum.
Frá því að tölvur komu í kennslustofur hefur blýöntum , sem keyptur er af kennurum, fækkað.
Frá 1970 hefur fjölskyldutréð okkar minnkað.
5 min.
Deilið að minnsta kosti einni lýsingu af straumi með hópnum. Haldið áfram þangað til allir hafa deilt lýsingu sinni.
63
Að taka eftir straumum Við höfum verið að skoða strauma sem eru í kringum okkur. Við skulum kanna málið frekar og sjá hvort við getum tekið eftir straumum í því sem við lesum. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
4 min.
12
Upprifjun, skilgreiningar og lykilorð.
Straumur: Samfelld breyting sem á sér stað yfir tíma. Hér eru nokkur ráð til að hjálpa þér að taka eftir straumum.
Spurðu sjálfan þig: Hvað er að breytast? Er það að aukast eða minnka? Hversu lengi hefur þróunin átt sér stað? Er breytingin stöðug í tímans rás? Leitaðu að lykilorðum eins og:
Halda áfram Búast við Líklega
Áframhaldandi Þróun Aukast
Fækka Endurtaka sig
64
Að safna samanr / Að finna strauma
10 min.
Farið yfir þessi dæmi og skrifið lýsingu á straumi.
Jarðarbúum fjölgaði úr þremur milljörðum árið 1959 í sex milljarða árið 1999 en um er að ræða tvöföldun sem átti sér stað á fjörutíu árum. Opinberar spár gefa til kynna að fólksfjölgun muni halda áfram fram á 21. öld en að fjölgunin verði aðeins hægari.
Um heim allan hefur ólæsi minnkað frá 1820. Þá gátu aðeins 12% fólks lesið og skrifað en í dag eru aðeins 17% jarðarbúa enn ólæs. Samkvæmt greiningum alþjóðastofnana mun 1% íbúa í Kína vera ólæst árið 2050 en þeir voru 5% árið 2010.
Á síðustu tíu árum hefur bandaríski heilbrigðisgeirinn vaxið meira en tífalt hraðar en efnahagslífið og störfum innan hans fjölgað um 2,6 milljónir.
65
Síðan
1959
hefur / hafa
fjöldi jarðarbúa verið
að aukast / minnka.
(tímaþróun hefur verið í gangi) (hvað er að breytast?)
Síðan
hefur / hafa verið
að aukast / minnka.
hefur / hafa verið
að aukast / minnka.
(tímaþróun hefur verið í gangi) (hvað er að breytast?)
Síðan (tímaþróun hefur verið í gangi) (hvað er að breytast?)
Sérstök áskorun Í hvaða STEUS-flokka passa straumarnir?
Áskorun tvö
Æfing
07
Að safna saman
Framsæknir straumar Í þessum leik mun reyna á sköpunarhæfni þína og þú æfir þig í að ímynda þér hvernig hugsanlegar framtíðir gætu orðið ef vissir straumar verða til staðar og halda áfram.
67
Hvað gerist þegar straumar halda áfram? Mun framtíðin líta út eins og nútíminn? Nei! Þegar straumar halda áfram breytist eitthvað vegna þess að eitthvað heldur áfram að aukast eða minnka í tímans rás. Við getum ekki vitað með vissu hvernig framtíð getur hugsanlega litið út en við getum notað það sem við vitum, hugsað á skapandi hátt og notað ímyndunaraflið!
Til að hjálpa okkur að hugsa um hvernig straumar geta haft áhrif á framtíðina notum við spjöld um strauma (straumaspjöld) og hugum að því hvernig straumar gætu haft áhrif á líf fólks. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
13
Þ Ú Þ AR F T
Straumaspjöld (náðu í þau á ftplaybook.com)
68
Að safna saman / Framsæknir straumar!
5
min.
Veldu eitt straumaspil og ræddu spurninguna við samstarfsfélaga.
ST EUS
u ri er Flei ka a að t róf p DNA ður en á
Þetta er framtíð þar sem DNA-próf hafa orðið jafn algeng og að mæla hitastig manna. Ólíkt hitamælingu, sem segir þér ef líkamshiti þinn hækkar eða lækkar, getur DNApróf upplýst okkur um margs konar þætti í lífi okkar: mat sem við ættum að borða og þann sem við ættum að forðast, hverjum við erum skyld, sjúkdóma sem við gætum fengið í framtíðinni o.s.frv. DNA-próf eru orðin svo algeng að þeirra er stundum krafist í háskóla- og atvinnuumsóknum og þeim er deilt á ýmsum samfélagsmiðlum. Við vitum hverjir okkar allra fjarlægustu ættingjar eru og við þekkjum ekki aðeins erfðafræðileg spor náinna vina heldur einnig kunningja okkar.
69
2
min.
Skrifaðu stutta málsgrein með samstarfsfélaga þínum sem lýsir framtíðinni ef þessi þróun heldur áfram. Notið spurningar á spjaldinu til að hjálpa ykkur að lýsa framtíðinni! Þetta er framtíð þar sem . . .
5 min.
Deildu lýsingunni þinni með hópnum. Haldið áfram þar til allir hafa deilt lýsingunni sinni.
70
Að safna saman / Framsæknir straumar!
Að hugsa um marga strauma samtímis. Það er gagnlegt að hugsa um framtíðina út frá einum straumi. En heimurinn er flókinn staður og margir straumar eiga sér stað í einu. Hvers konar framtíð gætum við ímyndað okkur ef við hugsum um marga strauma sem verða samtímis? Þetta krefst sköpunarkrafts, svo kveiktu á ímyndunaraflinu! Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
2 min.
14
Finndu annað tvíeyki sem er með annað straumaspil.
10 min.
Ræðið saman í fjögurra manna hóp. Hvernig vinna þessir tveir straumar saman eða á móti hvor öðrum? Svaraðu síðan spurningunni sem er á straumaspjaldinu.
71
5 min.
Útbúið í sameiningu mynd eða teiknið vettvang sem sýnir líklega framtíð ef báðir þessir straumar myndu halda áfram.
Þetta er framtíð þar sem . . .
5 min.
Deilið lýsingunni ykkar með afganginum af hópnum. Haldið áfram þar til allir hafa deilt lýsingunni sinni.
5 min.
Skapið umræðu með öllum í hópnum: Útskýrðu með eigin orðum hvað straumar eru. Útskýrðu hvernig straumar tengjast framtíðinni.
Áskorun tvö
Æfing
08
Að safna saman
Að taka eftir straumum í viðfangsefni þínu Hvert ykkar hefur valið að kanna framtíð viðfangsefnis sem er ykkur mikilvægt. Í þessari æfingu munt þú uppgötva vísbendingar sem geta hjálpað þér að taka eftir straumum sem tengjast þínu efni.
73
Þú hefur valið að kanna framtíð viðfangsefnis sem er mikilvægt fyrir þig. Í þessari æfingu munt þú leita að straumum sem tengjast viðfangsefni þínu. Þú getur fundið þessa strauma alveg eins og þú gerðir þegar þú last um fólksfjölgun, bílasölu og störf í heilbrigðisþjónustu. Það er mikilvægt að taka eftir þessum straumum þar sem þú munt skilja betur hvað er að gerast og hvernig hlutirnir eru þegar að breytast. Í dæmunum var auðvelt að koma auga á strauma. En þegar þú kannar viðfangsefnið þitt gæti þróunin hugsanlega ekki verið eins augljós. Sem betur fer höfum við fleiri ráð sem geta hjálpað þér að koma auga á strauma í rannsókninni þinni. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
15
Þ Ú M U NT Þ U R FA
Netaðgang
74
Að safna saman / Að taka eftir straumum í viðfangsefni þínu
45 min.
Kannaðu á netinu upplýsingar um strauma sem tengjast viðfangsefninu þínu. Skrifaðu lýsingu á straumi í fortíð, núverandi stöðu og til framtíðar í rammann í hvert skipti sem þú tekur eftir nýjum straumi í rannsókninni þinni. Skrifaðu að lágmarki fimm lýsingar á straumum í hólfið núverandi staða.
Prófaðu að leita í þessum setningum: Straumar og
umræðuefnið þitt
umræðuefnið þitt
og breytingar í tímans rás
umræðuefnið þitt
og mynstur
Önnur ráð: Leitaðu að myndritum sem sýna breytingu með tímanum! Leitaðu að mynstri. Leitaðu að lykilorðum (halda áfram, búast við, líklega, áframhaldandi, þróun, aukast, fækka, endurtaka sig). Mynstur þarf ekki að hafa verið að gerast í áratugi til að vera þróun, en leitaðu að sönnun þess að það muni halda áfram!
75 Ramminn
RA
RT
Tíminn frá því að straumurinn byrjaði
VE
FRAMTÍÐ
I
Þitt viðfangsefni
ND
FO
Síðan
NÚ
ÍÐ
Lýsing á straumi
Hefur / hefur verið Aukist eða minnkað
Hvað er að breytast
Áskorun tvö
Æfing
09
Að safna saman
Að ímynda sér framtíðina Í þessari æfingu getur þú byrjað að ímynda þér hvernig framtíðin gæti orðið ef einhverjir þeirra strauma sem þú greindir og tengjast viðfangsefninu þínu munu halda áfram.
77
Þú hefur þegar fundið strauma sem tengjast viðfangsefni þínu. Nú er kominn tími til að sameina þá og vera skapandi til að ímynda sér hvers konar framtíð þeir gætu skapað! Rétt eins og við gerðum með straumaspjöldin muntu ímynda þér hvernig líf fólks gæti breyst og hvernig mismunandi straumar gætu virkað saman. Þú hefur kannað viðfangsefnið þitt vel. Hugsaðu um þessar spurningar til að aðstoða þig við að velja það sem er mikilvægast: Hvaða straumar virðast sterkastir eða geta skapað mestu breytingarnar? Hvaða straumar finnst þér áhugaverðastir? Hvaða straumum gæti fólk litið fram hjá eða sleppt að hugsa um þegar það ímyndar sér framtíð? Notaðu svörin þín til að ákveða hvaða strauma þú velur fyrir næsta skref. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
16
78
Að safna saman / Að ímynda sér framtíðina
5 min.
Veldu fjóra strauma frá fyrri könnun eða rannsókn og settu þá inn í eyðurnar.
15 min.
Staumur 1
Staumur 2
Staumur 3
Staumur 4
Lýstu mismunandi framtíðum sem gætu orðið þegar þú krosstengir straumana. Lýstu eins mörgum framtíðum og mögulegt er. Mundu: Hvernig virka tveir straumar saman eða á móti hvor öðrum? Hvernig gæti líf einhvers á þínum aldri verið? Hversu ólíkt mun það vera þínu eigin lífi? Hvernig gæti hið daglega líf breyst – menntun, vinnuumhverfi, samskipti, lýðræði, útivera, ferðalög? Hvað gæti verið gott ef viðkomandi þróun héldi áfram? Hvað gæti verið slæmt?
79
Í þessum framtíðum... Straumar 1+2
Straumar 1+3
Straumar 1+4
Straumar 2+3
Straumar 2+4
Straumar 3+4
80
Að safna saman / Að ímynda sér framtíðina
Að glæða framtíðina lífi Þú hefur svo margar hugmyndir um framtíðina. Nú er kominn tími til að glæða þær lífi og breyta þeim í sögur. Með því að setja mögulegar framtíðir í söguform er auðveldara að skilja þær og skemmtilegra að hugsa um þær. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
20 min.
17
Því fleiri samsetningar sem þú býrð til, því áhugaverðari verður sagan þín; skoraðu á sjálfa(n) þig! Veldu tvær framtíðir frá fyrri blaðsíðu og gerðu úr þeim sögu. Settu kross í boxið við hlið þeirra. 01
Skapaðu einstaklinga sem lifa og hrærast í viðkomandi framtíð Hvað heita þeir? Hversu gamlir eru þeir? Lýstu nokkrum lykilþáttum sem einkennir einstaklingana:
02
Hvað gerist í lífi þessara einstaklinga í þessari framtíð? Ímyndaðu þér að minnsta kosti tvo viðburði sem munu eiga sér stað í sögunni. Viðburður númer eitt: Viðburður númer tvö:
03
Á hvaða hátt munu einstök atriði hafa áhrif á líf viðkomandi? Hugsaðu um: Á hvaða hátt mun líf þeirra verða frábrugðið nútímanum?
Hvað er að gerast í kringum einstaklingana? Munum STEUS!
Hvað er það sem einstaklingunum líkar við í þessari heimsmynd? Hvað finnst þeim erfitt?
Hvernig ná þeir að takast á við viðfangsefni eða vandamál sem steðja að í framtíðinni?
82
Að safna saman / Að ímynda sér framtíðina
15 min.
Ljúktu við handritið.
Titill:
Handritið
Hversdagslegt líf
Einn viðburður sem setur lífið út skorðum
Lífið er óþægilegt
Vertu viðbúinn að kynna þína framtíð fyrir hópnum!
83 Athugaðu! Mun sagan þín ... ... útskýra hvernig framtíð viðfangsefnisins sem þú valdir yrði ef viðkomandi straumur héldi áfram? ... innihalda hvað mun nákvæmlega eiga sér stað í tengslum við einstaka flokka STEUS? ... fylgja handritinu?
... hafa titil?
Lífið færist í eðlilegt horf. Annar viðburður á sér stað og einstaklingarnir sigrast á hindrunum.
45 min. Skrifaðu sögu þína um framtíðina á sérblað. Notaðu söguþráðinn í handritinu til leiðsagnar. Dragðu fram sögusvið af framtíðinni sem mun hjálpa fólki að sjá fyrir hvað gæti gerst ef viðkomandi straumar halda áfram.
10 Tak tu þ 100011 ér s hug más 0 lei tun legg ða hve rnig d til að st í orði þig. fram ð se S m lý ettu hr tíðin in s hefu a því hv g um r þa erni g þú ð nú na.
Staðfastur
Ákveðinn
Reikandi
Áhugasamur
Skýjaglópur
Flóttalegur
Vægðarlaus
Týndur
Brautryðjandi Áreiðanlegur Ósveigjanlegur Framsýnn Ferðamaður Óviss
Hugsjónamaður
Svartsýnn
Einbeittur
Athugull
Þrjóskur
Landkönnuður Aðþrengdur
Stífur
Víðsýnn
Áskorun
3
85
3
Að ímynda sér mögulegar framtíðir út frá „hvað ef?“
Æfing 10
„Hvað ef?“
Æfing 11
„Hvað ef?“ og viðfangsefni þitt
Æfing 12
Framtíðarhjól
Æfing 13
Útfærsla á „hvað ef?“-framtíðinni
87
Í þriðju áskoruninni munum við skoða hvers konar framtíðir gætu átt sér stað ef við spyrjum okkur „hvað ef?“
Áskorun þrjú
Æfing
10
Ímyndun
„Hvað ef?“ Í þessari æfingu muntu æfa þig í að spyrja „hvað ef?“-spurninga til að hugsa um aðrar mögulegar framtíðir.
89
Þér tókst það! Þú ímyndaðir þér eina mögulega framtíð! Það er frábært, en ... hvað ef straumarnir sem þú styðst við halda ekki áfram? Hvað ef heimsatburður eða ný uppgötvun breytir gangi framtíðarinnar? Til eru margar framtíðir, ekki aðeins ein, og óvæntir hlutir gerast í sífellu. Þess vegna er mikilvægt fyrir okkur að ímynda okkur „hvað ef?“-framtíðir líka. „Hvað ef?“-framtíð er önnur framtíð sem gæti átt sér stað ef mynstrið sem við fundum heldur ekki áfram; eitthvað annað gæti gerst ef hlutirnir ganga ekki eins og við er að búast ... og oft gera þeir það ekki!
90
Ímyndun / „Hvað ef?“
Hluti af því sem er krefjandi við að hugsa um framtíðina er að jafnvel þó að við getum tekið eftir þróun þá vitum við ekki það sem við vitum ekki! Það er alltaf óvíst hvað gerist og erfitt er að sjá fyrir suma atburði. En við verðum að halda áfram! Ef við hugsuðum ekki um „hvað ef?“-kostina værum við að hunsa nokkra mikilvæga möguleika á framtíðinni. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
5 min.
18
Ímyndaðu þér að einhver segði þér: „Í framtíðinni munu allir nota sýndarveruleika á hverjum degi og flestir eyða ekki miklum tíma í raunheimum.“
Ræddu: Hvaða straumar gætu valdið því að menn teldu að þetta væri það sem sýndarveruleikinn hefði í för með sér?
101000110 Ég sé þróun þar sem vélmenni eru félagar og vinir manna.
91
Margir gera ráð fyrir því að þróun dagsins í dag haldi áfram og muni móta framtíðina. Það er að hluta til satt, en með því að hugsa um „hvað ef?“-spurningar opnum við fyrir möguleika á að eitthvað annað gæti gerst í staðinn. „Hvað ef?“-æfingin hjálpar okkur við að byggja upp „hvað ef?“-viðhorf. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
19
10 min.
Við skulum fara í „hvað ef?“-æfingu sem byggist á framtíð hvers annars. Myndið fjögurra manna hópa. Ein/einn byrjar á því að spyrja „hvað ef?“-spurningar. Næsti byggir á fyrsta framtíðarmöguleika með því að segja: „Já! Og hvað ef ...? “ Haldið áfram hringinn og bætið við nýjum „hvað ef?“-spurningum sem byggjast á þeim sem hafa komið fram.
Dæmi Hvað ef mörgum yrði svo óglatt af sýndarveruleika að þeir vildu ekki nota hann? Já og „hvað ef“ einhver kæmi með pillu sem gæti komið í veg fyrir ógleði við að upplifa sýndarveruleika? Já og „hvað ef“ þessi pilla gerði fólki kleift að upplifa sýndarveruleika í virku umhverfi eins og í rússíbana eða á trampólíni?
5 min.
Ræddu: Hve margar framtíðir heldurðu að þú hafir ímyndað þér? Hvaða tvær framtíðir sem þú heyrðir í leiknum voru t frábrugðnastar hvor annarri?
92
Ímyndun / „Hvað ef?“
Að finna sönnunargögn fyrir „hvað ef? “-spurningum Spurningin „hvað ef?“ hjálpar okkur að ímynda okkur langsótta möguleika. Það er mikilvægt vegna þess að stundum ímyndar fólk sér einfaldlega að framtíðin verði að mestu leyti eins og í dag eða á erfitt með að hugsa um aðra framtíð. En framtíðin birtist ekki fyrirvaralaust; ef við skoðum málið nánar getum við venjulega fundið sannanir – upplýsingar til að styðjast við eða staðreyndir – sem hjálpa okkur að vita hvort „hvað ef?“-spurningar séu raunhæfar. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
5 min.
20
Ræddu við hópinn: Geturðu hugsað þér einhverja vísbendingu sem gæti leitt til þess að þú teldir að einhverjar af „hvað ef?“spurningum úr æfingunum gætu raunverulega gerst?
Hvað ef?
Hvað ef?
Hvað ef? Hvað ef?
Hvað ef?
93
Áskorun þrjú
Æfing
11
Að ímynda sér
„Hvað ef?“ og viðfangsefni þitt Í þessum leik muntu hugsa um ólíkar framtíðir á forsendum „hvað ef?“-spurninga þinna.
95
Þegar þú spyrð “„hvað ef?““-spurningar um efnið þitt hjálpar það þér að sjá fyrir þér mögulegar framtíðir sem eru mjög frábrugðnar þeim sem þú bjóst til í áskorun númer tvö. Með því að spyrja “„hvað ef?“ og finna sönnunargögn til að styðja þessa möguleika getur þú ímyndað þér fjölbreytt úrval framtíða. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
21
Þ Ú M U NT Þ U R FA
Netaðgang
Að ímynda sér / „Hvað ef? “ og viðfangsefnið þitt
RA
FRAMTÍÐ
I
Þitt viðfangsefni
ND
22
VE
Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
NÚ
Hugsaðu um eitthvað annað sem gæti gerst í stað þess að þróun þín haldi áfram. „Hvað ef [eitthvað annað] gerðist í staðinn?“ Hugsaðu um stóra atburði sem gætu haft áhrif á efnið þitt. „Hvað ef [meiri háttar atburður] gerðist?“ Hugsaðu um aðra hluti sem gerast í heiminum sem fólk talar um. Hverju hefur fólk áhyggjur af og vonar að gerist eða gerist ekki í samfélagi, tækni, umhverfinu, efnahagslífinu og stjórnmálum? Myndi eitthvað af því hafa áhrif á viðfangsefnið þitt? Spurðu sjálfan þig: „Hvað ef?“
Ramminn
ÍÐ
Skrifaðu að minnsta kosti fjórar „hvað ef?“-spurningar um efnið þitt. Notaðu rammann með fortíð, nútíð, framtíð til að fylla í lokahlutann, FRAMTÍÐ, á greinargerð þinni sem inniheldur „hvað ef?“spurningar og sannanir.
RT
15 min.
FO
96
30 min.
Finndu sönnunargögn! Nú þegar þú ert með “„hvað ef? “-spurningar um efnið þitt þarftu sönnunargögn! Leitaðu á netinu að sönnun þess að „hvað ef?“-framtíðir sem þú ímyndaðir þér séu mögulegar. Í leitinni skaltu fletta upp „hvað ef?“-spurningum um efnið þitt sem aðrir kunna að hafa spurt.
Prófaðu að leita að þessum setningum:
„Hvað ef?“-spurningin þín viðfangsefnið þitt
og meiri háttar, mögulegur atburður
viðfangsefnið þitt
og
núverandi áhyggjuefni
„Hvað ef?“-spurning _____________________________________________________________
2
min.
Dragðu hring um “hvað ef?”-spurningu sem að þínu mati styður eða sannar að hún gæti leitt til áhugaverðrar framtíðar.
Áskorun þrjú
Æfing
12
Að ímynda sér
Framtíðarhjólið Í þessari æfingu munum við kanna hvað gæti gerst ef „hvað ef?“-spurningin okkar rættist.
99
Rétt eins og atburðir í daglegu lífi okkar hafa afleiðingar hafa atburðirnir sem við ímynduðum okkur í „hvað ef?“spurningunni líka afleiðingar. Þú getur notað aðferð sem kallast framtíðarhjólið til að hugsa um afleiðingar „hvað ef? “-spurningarinnar og búið til hugmyndir um hvað gæti gerst næst. Þetta mun hjálpa okkur að ímynda okkur betur framtíðina ef „hvað ef?“-spurningin rættist.
Þ Ú Þ AR F T
tússpenna eða krít
100
Að ímynda sér / Framtíðarhjólið
Að nota framtíðarhjólið á viðfangsefnið þitt Búðu til eitt eða fleiri framtíðarhjól um „hvað ef?“ í tengslum við viðfangsefni þitt. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
23
5 min.
Myndaðu fjögurra manna hóp með penna og blað!
30
Byrjaðu á „hvað ef?“-spurningu sem þú valdir í síðasta leiknum. Spyrðu sjálfa(n) þig: „Hvað gæti gerst næst?“ Fáðu hópinn þinn til að finna upp á þremur til fjórum mögulegum afleiðingum og skrifaðu hverja þeirra í hring sem tengist miðjunni.
min.
Spurðu síðan sjálfa(n) þig: Hvað gerist í kjölfar fyrstu afleiðinganna? Skrifaðu þessar afleiðingar í annað lag af hringjum. Haltu áfram þar til þú hefur að minnsta kosti fjögur lög af afleiðingum. Mundu að bæta við jákvæðum og neikvæðum afleiðingum í hverja grein. Skrifaðu – eða + og viðeigandi STEUSflokk við hliðina á hverjum hring. Bættu við fleiri hringjum ef þú ert með of mikið af sams konar afleiðingum.
101
5 min.
Veldu afleiðingar sem þér finnst áhugaverðastar eða stuðla að mestum breytingum í þeirri framtíð sem þú ímyndaðir þér. Mögulegar afleiðingar:
01
02
03
Hvað ef vélmenni gætu orðið bestu vinir nni og mannsins? Myndu vélme na? ma fólk þá vera minna ein
Það verður dýrt að kaupa nýja tækni
Aðrar gerðir af tækni verða að hafa aukinn öryggisbúnað
Skrifaðu eina „hvað ef“-spurningu
Fangelsi verða yfirfull
Tölvuþrjótar hljóta sömu meðferð og stórglæpamenn
Tæknifyrirtæki snúa bökum saman til að finna tölvuþrjóta
103
Fólk mun hætta að treysta öryggi í sýndarveruleika
Sala á sýndarveruleikabúnaði minnkar
Aukið atvinnuleysi
Tækniiðnaðurinn breytir um stefnu
Hvað ef tölvuþrjótar gerðu sýndarheima óþægilega að vera í?
Notendur sýndarveruleika fá aukinn áhuga á þessum óþægilegu
Fólk tekur óþægilega reynslu með sér inn í raunheima
heimum
Veruleikinn breytist
Áskorun þrjú
Æfing
13
Að ímynda sér
Útfærsla á „hvað ef?“-framtíðinni Í þessari æfingu muntu hugsa um mismunandi möguleika á framtíðinni sem byggjast á „hvað ef?“-spurningum þínum.
105
Þegar þú ert búin(n) að hugleiða „hvað ef?“-spurningarnar og nokkrar afleiðingar þeirra getur þú byrjað að skrifa nýja framtíð um efnið þitt! Á sama hátt og þú bjóst til fyrstu framtíðarsöguna þína muntu skrifa sögu sem stendur fyrir „hvað ef?“-framtíðinni, sem ætti að vera mjög ólík þeirri fyrstu. Eins og við vitum er framtíðin ekki þegar ákveðin og þess vegna er gagnlegt að hugsa um ýmsa möguleika, en það hjálpar okkur að búa okkur undir það sem er í vændum. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
24
106
Að ímynda sér / Útfærsla á „hvað ef?“
20 min.
Rétt eins og þú gerðir við fyrstu framtíðarsöguna skaltu útfæra „hvað ef?“-hugmyndir til að skapa raunverulegan framtíðarheim. Byrjaðu á því að búa til persónu; þú getur notað sama staf úr annarri sögu þinni eða byrjað á einhverjum nýjum, og svaraðu eftirfarandi spurningum:
01
Búðu til persónu sem lifir í þessari framtíð. Hvað heitir hún? Hvað eru hún gömul? Lýstu eins miklu og þú getur hugsað þér um persónuna.
02
Hvað verður um persónuna í þessari framtíð? Ímyndaðu þér að minnsta kosti tvo atburði sem eiga sér stað í sögunni. Atburður eitt: Atburður tvö:
107
03
Á hvaða hátt munu einstök atriði hafa áhrif á líf viðkomandi? Veltu fyrir þér: Á hvaða hátt mun líf persónunnar verða frábrugðið nútímanum?
Hvað er að gerast í kringum hana? Munum STEUS!
Hvað er það í þessari heimsmynd sem henni líkar við? Hvað finnst henni erfitt?
Hvernig nær persónan að takast á við viðfangsefni eða vandamál sem steðja að í framtíðinni?
108
15 min.
Að ímynda sér / Útfærsla á „hvað ef?“
Ljúktu við handritið.
Titill:
Handritið
Hversdagslegt líf
Einn viðburður sem setur lífið úr skorðum
Lífið er óþægilegt
Farðu yfir söguna! Mun hún...
Vertu viðbúinn að kynna framtíð þína fyrir hópnum!
... útskýra hvernig framtíð viðfangsefnisins sem þú valdir yrði ef viðkomandi straumur héldi áfram? ... fjalla nákvæmlega um það sem mun eiga sér stað í tengslum við einstaka flokka STEUS? … fylgja handritinu?
... hafa titil?
Lífið færist í eðlilegt horf. Annar viðburður á sér stað og persónan sigrast á hindrunum.
45 min. Skrifaðu sögu þína um framtíðina á sérblað. Notaðu söguþráðinn í handritinu til leiðsagnar. Dragðu fram sögusvið af framtíðinni sem mun hjálpa fólki að sjá fyrir hvað gæti gerst ef viðkomandi straumar halda áfram.
10 Hva 100011 ða o 0 r bes t hv ð lýsa n ern ún um ig þú h a fram u tíðin gsar a?
Staðfastur
Ákveðinn
Reikandi
Áhugasamur
Skýjaglópur
Flóttalegur
Vægðarlaus
Týndur
Brautryðjandi Áreiðanlegur Ósveigjanlegur Framsýnn Ferðamaður Óviss
Hugsjónamaður
Svartsýnn
Einbeittur
Athugull
Þrjóskur
Landkönnuður Aðþrengdur
Stífur
Víðsýnn
Áskorun
4
111
4
Hugleiddu hlutverk þitt þegar kemur að því að móta framtíðina
Æfing 14
Líklegt, mögulegt, æskilegt
Æfing 15
Hetja framtíðarinnar
Æfing 16
Að velta fyrir sér framtíðinni
113
Verið velkomin í að takast á við áskorun fjögur í bókinni. Hér öðlumst við skilning á því hvers konar framtíð við viljum sjá og skuldbindum okkur til að grípa til aðgerða til að láta hana rætast.
Áskorun fjögur
Æfing
Endurmat
14 Líklegt, mögulegt, æskilegt Í þessum leik muntu taka mið af öllum líklegum framtíðum og ákveða hverjar þeirra eru mögulegar og æskilegar.
115
Hugsaðu þér bara: Margir trúa því enn að það sé aðeins til ein framtíð og að við getum ekki vitað mikið um hana. Með því að nota þína nýju færni í framtíðarhugsun getur þú sannað að þetta er rangt! Með því að ímynda þér mismunandi framtíðir í bókinni hefur þú sýnt fram á að það eru til margir möguleikar á breytingum og hversu áhugavert og gagnlegt er að huga að þeim.
Þ Ú M U NT Þ U R FA
Öll „hvað ef?“-spjöld sem hanga á veggjum vinnuherbergisins eða leikjaherbergisins og tengjast framtíðarsögunum. Allar framtíðarsögur í vinnuherberginu.
116
Endurmat / Líklegt, mögulegt, æskilegt
Framtíðarsýning og frásögn Sumar af framtíðunum sem þú og aðrir hafa skrifað um kunna að virðast mjög langsóttar. Aðrar virðast eins og martröð eða draumasviðsmynd. Eftir að hafa hugsað um framtíðina er mikilvægt að staldra við og spyrja sjálfan sig: Hvað held ég að muni raunverulega gerast? Hvað gæti gerst í staðinn? Hvaða framtíð vil ég að eigi sér stað? Að spyrja þessara þriggja spurninga hjálpar þér að taka ákvarðanir í eigin lífi og starfi til að framtíðin sem þú óskar eftir raungerist. Hafðu spurningarnar í huga þegar þú gengur um herbergið, lest um framtíðir sem aðrir hafa ímyndað sér og skoðar sögurnar sem þeir hafa samið. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
25
15 min.
Safnist saman í litla hópa. Kynntu báðar framtíðarsögurnar þínar eða þá sem þú heldur meira upp á. Taktu niður minnispunkta á töfluna til hægri á meðan þú hlustar á kynningar annarra.
Heiti á framtíðum sem eru mér eftirminnilegar:
Heiti á framtíðarsögu sem er líklegt að raungerist:
Heiti á framtíðarsögu sem er ekki eins líklegt að raungerist en samt mögulegt:
Heiti á framtíðarsögu sem mér þætti ákjósanlegt að lifa í:
118
Endurmat / Líklegt, mögulegt, æskilegt
Æskilegasta framtíðin þín Þú hefur fengið að kynnast mismunandi framtíðum sem þú og aðrir hafa ímyndað sér. Nú er kominn tími til að hugsa um þínar eigin óskir og skoðanir um þessar framtíðir. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
Líklegt = mjög líklegt Mögulegt = ekki eins líklegt, en ekki ómögulegt Æskilegt = það sem ég vil
26
2 min.
Berðu saman athugasemdir þínar og annarra í þínum hópi. Veldu eina framtíð sem nokkrir í hópnum töldu líklegasta.
5 min.
Ræddu við hópinn þinn: Hvað gerir þessa framtíð líklega? Hvað gerir þessa framtíð jákvæða? Er hún jákvæð fyrir alla eða bara fyrir suma? Hvað gerir þessa framtíð neikvæða? Er hún neikvæð fyrir alla eða bara fyrir suma? Á heildina litið, myndir þú vilja sjá þessa framtíð verða til?
119
2
Veldu eina framtíð sem nokkrir töldu að væri ákjósanleg.
5
Ræddu við hópinn þinn:
min.
min.
Hvað gerir þessa framtíð æskilega? Hvað gerir þessa framtíð jákvæða? Er hún jákvæð fyrir alla eða bara fyrir suma? Hvað gerir þessa framtíð neikvæða? Er hún neikvæð fyrir alla eða bara fyrir suma? Á heildina litið, af hverju myndir þú vilja sjá þessa framtíð verða til?
120
Endurmat / Líklegt, mögulegt, æskilegt
Líklegt = Áreiðanlegt Mögulegt = ekki eins líklegt, en ekki ómögulegt Æskilegt = það sem ég vil
5 min.
Hugsaðu um umræður hópsins. Er eitthvert eitt atriði sem þú vilt sjá eiga sér stað í framtíðinni?
121
Skrifaðu eitt atriði sem þú vilt hindra að eigi sér stað í framtíðinni.
122
Endurmat / Líklegt, mögulegt, æskilegt
10 min.
Dragðu tvær línur, línu A og línu B, þannig að hver og einn standi á móti einhverjum öðrum. Taktu tvær mínútur í að segja þeim sem stendur andspænis þér hvað þú myndir vilja styðja og hvað þú myndir vilja koma í veg fyrir í þeim framtíðum sem þú last um.
123
Lína A
Lína B Eftir að þið hafið deilt skoðunum ykkar færast þátttakendur á línu B um einn til hægri og þannig er samtalið endurtekið (þátttakandinn við enda línunnar færir sig á hinn endann). Endurtakið að minnsta kosti þrisvar.
Fjórða áskorunin Hugleiðing
Æfing
15 Hetja framtíðarinnar
Í þessari æfingu muntu ákveða hvað framtíðarhetja myndi gera til að stuðla að þeirri framtíð sem þú vilt að raungerist.
125
Þú hefur hugsað á gagnrýninn og skapandi hátt um hvað framtíðin gæti haft í för með sér. Þú hefur sagt öðrum frá því sem þú munt standa vörð um og hvað er þér á móti skapi. Hvað er þá næst? Hvernig búum við til framtíðina sem við viljum? Við þurfum hetju til þess! Og þú ert hetjan. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
27
Þ Ú M U NT Þ U R FA
Marga litla, hversdagslega hluti (blýanta, penna, pípuhreinsara, pappabita, muni eða leikföng sem eru ekki brothætt) sem hægt er að taka upp og hreyfa innan vinnuherbergisins. Því fjölbreyttari hlutir, því betra!
126
Hugleiðing / Hetja framtíðarinnar
Stefnuyfirlýsing hetju framtíðarinnar Framtíðin er óráðin. Það er margt sem mótar hana og margt af því er ekki á mínu valdi. En ég hef hugsað um framtíðina á annan veg en margir. Ég hef rannsakað, rætt um, ímyndað mér, búið til og ákveðið hvaða framtíðir eru mér hliðhollar. Nú er það á mína ábyrgð og réttur minn að gera allar ráðstafanir sem ég get gert til að framtíðin mín rætist. Ég lofa að nota þessa ábyrgð skynsamlega, að grípa til aðgerða sem eru góðar, ekki aðeins fyrir mig heldur líka fyrir aðra, til að viðhalda heilindum mínum við að móta framtíðina og að nota alltaf þá færni sem ég hef lært þegar ég tek ákvörðun sem hefur áhrif á framtíð mína og annarra. Að móta framtíðina krefst þekkingar, ráðvendni, hugrekkis og kímnigáfu. Þú munt notast við alla þessa fjóra eiginleika þegar þú verður hetja framtíðarinnar og þannig mótar þú þína leið og hefur áhrif á morgundaginn.
5 min.
Veldu tvö hugtök
127
10 min.
Fylltu út í söguna með því að nota þekkingu þína og það sem þú hefur lært um framtíðina, samkennd þína með öðru fólki, hugrekki þitt til að taka af skarið og húmorinn þinn. Búðu þannig til ferðalag hetju! Ímyndaðu þér að þú hafir náð framtíðarmarkmiði þínu og sért að líta til baka yfir farinn veg. Ég er hetja framtíðarinnar! Ég heiti Í dag er árið
og okkur hefur tekist að öðlast virðingu fyrir vélmennum .
2027
Það var ekki auðvelt! Ég þurfti að berjast fyrir á vegi mínum eins og til dæmis
b estu vini mína var að tala við
gamalgróin viðhorf
og fá þá til að
í vélmennaverksmiðju
Ég hafði ekki hugmynd um að ég myndi rekast á og að ég þyrfti að
jafnrétti
. Það voru margar hindranir . Til allrar hamingju var ég með
mér við hlið til þess að hjálpa mér í baráttunni. Það fyrsta sem ég gerði
vélmennasmiði
Síðan þurfti ég að ferðast
og ég er hér til að taka afstöðu.
Brandur
endurforrita mig fyrir vináttu
og
b oða öðruvísi framtíð
. .
fleiri vélmenni eins og mig
endurforrita þau fyrir vináttu
til þess að ljúka ætlunarverki mínu.
Á endanum tókst mér að móta framtíðina með því að skapa vélmenni sem eru
forrituð fyrir vináttu en ekki fyrir vinnu
.
128
Hugleiðing / Hetja framtíðarinnar
Ég er hetja framtíðarinnar! Ég heiti __________________________________ og ég er hér til að taka afstöðu. Í dag er árið ______________________________og okkur hefur tekist að __________________________. (lýsing á æskilegri framtíð) Það var ekki auðvelt! Ég þurfti að berjast fyrirr ________________________________________________________ (Það sem þú fjallaðir um í síðustu æfingu) ______________________________. Það voru margar hindranir á vegi mínum eins og til dæmis ____________ ____________________________________________________________________________________________________ __. (hindrun sem kemur í veg fyrir æskilega framtíð) Til allrar hamingju var ég með ______________________
______
mér við hlið til þess að hjálpa mér í
(fyrirbæri) baráttunni. Það fyrsta sem ég gerði var að tala við ____________________________________________________ (manneskju sem hefur áhrif á framtíðina sem þú vilt ná fram)
129 __________________________
__og fá hana til að ________________________________________________________ (aðgerð)
______________________________________________________________________________________________
_.
Síðan þurfti ég að ferðast (staður) __________________________________ og ______________________________________________________________ (aðgerð) ____________________________________________________ _. Ég hafði ekki hugmynd um að ég myndi rekast á _____________________________________________________________________________________ og að ég þyrfti að (hindrun) _________________________________________ til þess að ljúka ætlunarverki mínu. Á endanum tókst mér að (aðgerð) _______________________________________________________________________ (lokaaðgerð)
5
min.
.
Safnið hópnum saman eða myndið litla hópa og látið alla lesa upp sögurnar sínar til að komast inn í hlutverk framtíðarhetjanna!
Fjórða áskorunin Hugleiðing
Æfing
16 Framtíðin endurskoðuð Í þessum leik muntu taka fyrir þrjú atriði sem stuðla að því að þín æskilega framtíð verði að raunveruleika.
131
Það er mikilvægt að hugsa um framtíðina. Það er líka mikilvægt að taka virkan þátt í að móta framtíðina. Lokaáskorunin gengur út á að þú skuldbindir þig við nokkra hluti sem
Þ Ú M U NT Þ U R FA
Bolta með eftirfarandi spurningum: Hvað hefur þú lært um framtíðina sem þú vissir ekki áður?
þú vilt gera til að móta framtíðina út
Hvað hefur þú lært um nútíðina sem þú vissir ekki áður?
frá því sem þú hefur lært. Þú verður
Hvaða aðgerða gætir þú gripið til í dag sem gætu leitt af sér þá framtíð sem þér virðist ákjósanleg?
líka að ákveða hvert næsta ferðalag þitt inn í framtíðina muni leiða.
Nú er kominn tími til að spyrja sjálfa(n) sig: „Hvað hef ég lært af þessu öllu?“ Notum æfinguna „Á boltanum“ aftur til að deila hugmyndum sem við höfum lært með því að fara í gegnum kennslubókina. Ráðlegging fyrir leiðbeinanda #
28
Hvað vilt þú að annað fólk viti eða hugsi um þegar teknar eru ákvarðanir um framtíðina?
132
Hugleiðing / Að velta fyrir sér framtíðinni
15 min.
Safnist saman í hring og úthlutið einum þátttakenda ritarastarfi. Kastið boltanum á milli ykkar. Í hvert skipti sem þú grípur boltann skaltu svara spurningunni sem er næst hægri þumalfingri.
133
Starf okkar er rétt að hefjast. Ef við vonumst til að móta framtíðina og gera hana betri fyrir okkur sjálf, aðra og heiminn þurfum við að hugsa um þá framtíð oftar en einu sinni og oftar en tvisvar, skoða framtíðarsögur okkar og kanna nýtt efni. Framtíðin er alltaf í nánd og tíminn til að láta drauma okkar um framtíðina rætast er núna.
134
Hugleiðing / Að velta fyrir sér framtíðinni
5
Skrifaðu þrjá hluti sem þú gætir gert í dag eða í náinni framtíð til að stuðla að þinni ákjósanlegu framtíð:
min.
01 02 03 Hver virðist hafa mikil áhrif á það hvort framtíð þín raungerist eða ekki? Hefur þú einhver áhrif á viðkomandi einstakling eða aðila? Hvernig gætirðu haft meiri áhrif?
135
Ljúktu þessari setningu: Að hugsa um framtíðina er ______________________________________________________ _______. Ljúktu þessari setningu: Næst þegar ég vinn í bókinni gæti ég viljað kanna framtíð _____________ _______________________________________________________________
__________________________________.
Í næsta mánuði... Taktu fram þessa bók að mánuði liðnum: Líttu á afrakstur þinn. Lýstu nýju innsæi eða hugmyndum sem þú hefur núna sem þú hafðir ekki þegar þú bjóst til þessa bók. Hafa hugmyndir þínar um valda framtíð eða nauðsynleg skref til að komast þangað breyst?
101 Hvað 000110 a orð best l hver ýsa nún a nig þ ú um f ramt hugsar 1010 íðina? 0011 0
137
Staðfastur
Ferðamaður
Ósveigjanlegur
Týndur
Skýjaglópur
Svartsýnn
Óviss
Framsýnn
Brautryðjandi
Þrjóskur
Einbeittur
Hugsjónamaður
Ákveðinn
Stífur
Landkönnuður
Athugull
Flóttalegur
Reikandi
Víðsýnn
Aðþrengdur
Áreiðanlegur
Vægðarlaus
Áhugasamur
Alysia Lohman
Peter Hayward
Kate Zuelke
Jonetta Roquemore R
Matthew Henry
ichard Yonck
Kamilah Holmes
Anisa Khandwalla
Sunny Bell-de la Garza
Amber Boston
Vashon Pamela Lewis Price
Eyjólfur Erica Perez Abby Duane Priest Masergill
Morton Rose
ð r o r a k k a Þ Karl
Maree Conway
Alma Diaz-Wu
Kirt Callaway
Theresa Quintanilla
Ikram Azam
d z Riel Miller r a u o d a E k Mariann Khou Crystal Duran e
Georgette Bubar
Charles Brass
Solomon
Pamela Johnson
Daniel Peter C. Riveong Francisco Bishop Jeffry Abrams Gonzalez
Deana DynisDeana Dynis
rza KathrynEdGoua ard Kh David Jarvis
oukaz
Kærar þakkir, fyrir framlag ykkar við gerð þessarar bókar, kennarar og starfsfólk í Fort Bend Independent School District, Spring Branch Independent School District og Coppell Independent School District og ... framtíðin er ykkar! Einnig viljum við þakka Framtíðarsetri Íslands og Nýsköpunarmiðstöð Íslands fyrir stuðninginn við þessa útgáfu.
Guðrún Brian Tucker
Mikko Dufva
Ramon Cruz-Lima
Eduardo de la Paz
Kimberly Cain Jason Siko l e Jo William r e Cosgrove k r Sandy a B
Renell Green Molly Nipper Damashek Kyle Dutton Jennifer Chadwick Joel Ticknor
Til þátttakenda, leiðbeinenda og kennara Framtíðaráskoranir, tækifæri og ógnir liggja víða. Hjá sumum liggja tækifæri í ógn annarra og öfugt. Hvernig sem litið er á þróun mála þá er það undir okkur, hverju og einu, komið hvernig við vinnum úr því sem koma skal, þ.e. hvernig við höfum – eða getum haft –áhrif á þróun mála með fyrirhyggju, með því að búast við því sem talið var ófyrirséð, með því að greina ólíkustu strauma samfélagsins og hafa vilja og getu til að sjá afleiðingar þeirra. Breytingar geta leitt af sér margar og ólíkar framtíðir. Öll eigum við okkar eigin fortíð en til samans eigum við fortíðir. Það sama má segja um framtíðina. Hvert okkar sér fyrir sér ólíkar birtingarmyndir framtíðar eða framtíðir. • • • • • •
Straumhvörf eiga sér stað í samfélaginu á ólíkustu sviðum, svo sem í tengslum við: Samfélagsbreytingar – Siðferði og samfélagsleg gildi Tæknibreytingar – Gervigreind og stafrænar lausnir Umhverfisbreytingar – Loftslagsmál, endurnýjun og sjálfbærni Breytingar á sviði menntunar og menningar – Breyttir kennsluhættir, breytt túlkunarform Alþjóðavæðingu og hagræna þróun – Opnir eða lokaðir viðskiptahættir, breytingar á fjármála- og vinnumarkaði.
Það er von Framtíðarseturs Íslands að þessi bók auki getu þína við að huga að því sem koma skal. Það er gott og gaman að huga að fortíðinni en nauðsynlegt að huga að framtíðinni – þangað er jú förinni heitið. ISBN 978-9935-463-49-4 Þýtt eftir bókinni Futures Thinking Playbook, eftir Katie Bishop King. Hönnuð af Julia Rose West Íslensk ritstjórn: Karl Friðriksson Íslensk þýðing: Karl Friðriksson
Faglestur og staðfærsla: Eyjólfur B. Eyjólfsson, Guðrún Brjánsdóttir og Sævar Kristinsson Prófarkalestur: Margrét Ísdal
Framtíðarsetur Íslands Hlutverk Framtíðarseturs Íslands er að vera leiðandi rannsóknarsetur á sviði framtíðarfræða hérlendis í öflugu samstarfi við fyrirtæki og stofnanir hérlendis sem erlendis. Að vera virkur þátttakandi í rannsóknarverkefnum er varða samfélagstengda framtíðarþróun og önnur samfélagsverkefni og vinna að sjálfstæðum og framsæknum verkefnum á ýmsum sviðum framtíðarfræða. HYPERLINK "http://www.framtidarsetur.is" www.framtidarsetur.is