Περί Υγείας 26

ίναι μια μάχη που δίνουμε και θα δίνουμε μαζί, πολίτες και πολιτεία» ανέφερε σε ανάρτησή του σε κοινωνικά δίκτυα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου την 04/02. «Γι’ αυτόν τον λόγο έχουμε εξαρχής θέσει ως προτεραιότητα και εφαρμόζουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντιμετώπισης, με αιχμή τις πολιτικές μας για την πρόληψη» προσθέτει. Το ολοκληρωμένο σχέδιο κατά του καρκίνου περιλαμβάνει: α) πρόγραμμα προληπτικών εξετάσεων για τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου και του τραχήλου της μήτρας, β) εφαρμογή αντικαπνιστικού νόμου, γ) οργανωμένο πλαίσιο για την κατ’ οίκον νοσηλεία για τους ογκολογικούς ασθενείς, δ) ανακουφιστική φροντίδα, η οποία εφαρμόζεται για πρώτη φορά στη χώρα μας.

Αναγκαιότητα μια εθνική ολοκληρωμένη προσέγγιση στη θεραπεία του καρκίνου.

κπρόσωποι των συλλόγων

ασθενών, της ιατρικής, ακαδημαϊκής και επιστημονικής

κοινότητας και ο φαρμακευτικός

κλάδος κατέθεσαν στον πρωθυ -

πουργό και στον υπουργό Υγείας

κοινές προτάσεις με στόχο τη συ

νέχιση του εθνικού διαλόγου για

τη δημιουργία ενός σύγχρονου και

αποτελεσματικού Εθνικού Σχεδίου

Δράσης για τον Καρκίνο. Οι προτά-

σεις αποτελούν προϊόν συνεργασίας

των φορέων έχοντας ως γνώμονα

την προάσπιση της Δημόσιας Υγείας και της ισότιμης πρόσβασης των ασθενών στις βέλτιστες θεραπείες. Οι νεοπλασματικές ασθένειες συ -

νεχίζουν και αποτελούν τις βασικότερες αιτίες θνησιμότητας στον σύγχρονο κόσμο. Πάνω από 4 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου καταγράφηκαν στην ΕΕ το 2020, ενώ σχεδόν 2 εκατομμύρια ασθενείς απεβίωσαν εξαιτίας της νόσου. Στη Ελλάδα τα νέα περιστατικά καρκίνου για το 2020 υπολογίζονται σε 64.530 και οι θάνατοι ανέρχονται σε 33.166, ενώ το ποσοστό πρόωρων θανάτων λόγω της νόσου αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι το 2030.

Σύμφωνα με την πρόσφατη ετήσια

έκθεση για την Υγεία, στη χώρα μας ο καρκίνος αποτελεί τη συχνότερη αιτία θνησιμότητας –μετά τα καρδι-

αγγειακά νοσήματα– καθώς ευθύνεται για 1 στους 4 θανάτους, με τους καρκίνους του πνεύμονα, του παχέος εντέρου, του μαστού, του προστάτη και της ουροδόχου κύστεως να κατατάσσονται ως οι 5 συχνότερες μορφές της νόσου, βάσει των ποσοστών επίπτωσης. Ωστόσο 1 στους 2 καρκίνους μπορεί να προληφθεί με την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής και διατροφής και την ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος.

Η Δημόσια Υγεία, η πρόσβαση στην καινοτομία και η προσωποποιημένη φροντίδα των ασθενών αποτελούν κεντρικούς πυλώνες των πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

ενώ το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου (EU beating Cancer Plan) αποτελεί την πρώτη (και ίσως την τελευταία) ολοκληρωμένη ολιστική αντιμετώπιση της νόσου, ξεκινώντας από την πρόληψη και φτάνοντας στην ποιότητα ζωής των καρκινοπαθών και των επιζώντων, αλλά και των φροντιστών τους. Ενόψει της παγκόσμιας ημέρας κατά του καρκίνου (4 Φεβρουαρίου), ας αποτελέσει αυτή η δράση την αρχή της συνδιαμόρφωσης μιας ολοκληρωμένης πολιτικής πρόληψης, διαχείρισης και καταπολέμησης του καρκίνου, πάντα με επίκεντρο τον ασθενή.

Κυριάκος Μητσοτάκης

«Η μάχη απέναντι

στον καρκίνο είναι μια υπόθεση που

αφορά όλους μας»

Συμμαχία φορέων για την αντιμετώπιση του καρκίνου

ως πρώτη προτεραιότητα για τη Δημόσια Υγεία

Προτείνεται

1. Δημιουργία μηχανισμών

με στόχο τον προσδιορισμό

και την αντιμετώπιση των

παραγόντων κινδύνου για

εμφάνιση του καρκίνου

Σε αυτήν την κατεύθυνση, σημαντική

είναι η άμεση εφαρμογή των αναγκαί-

ων βάσεων δεδομένων (π.χ. εθνικό μη-

τρώο καρκίνου, ηλεκτρονικός φάκελος ασθενούς, εμβολιαστικά μητρώα),

καθώς θα παρέχουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τις ατομικές υγειονομικές συνήθειες, όπως κάπνισμα, σωματικό βάρος, συννοσηρότητες, κ.ά., που σε συνδυασμό με το νοσο-

λογικό προφίλ μπορούν να κατευθύνουν εξατομικευμένες παρεμβάσεις, με στόχο την προαγωγή υγείας.

Ας σημειωθεί ότι τα ανωτέρω και άλλα

εθνικά δεδομένα για τον καρκίνο απαι-

τείται να υποβληθούν από τις χώρες

μέλη στο ΕHDS-EuropeanHealth Data

Space, στα υποστηρικτικά έργα του

οποίου συμμετέχει η χώρα μας. Συγκεκριμένα, περίπου το 40% των θανάτων

στην Ελλάδα, το 2019, μπορούν να αποδοθούν σε συμπεριφορικούς παράγοντες κινδύνου, ενώ το 22% των θανάτων

το ίδιο έτος οφείλονταν στο κάπνισμα (τόσο το ενεργητικό όσο και το παθητικό), ποσοστό το οποίο είναι πολύ υψη-

λότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Παράλληλα, γνωρίζουμε τη μεγάλη

σημασία που έχει η προστασία του

περιβάλλοντος και η στροφή σε έναν

πράσινο τρόπο διαβίωσης.

2. Ανάπτυξη Εθνικού

Μητρώου Καρκίνου

Η απουσία αρχείου καταγραφής νεο-

πλασιών στερεί από την πολιτεία τα

απαραίτητα πληθυσμιακά δεδομένα

για την κατάρτιση εθνικής πολιτικής

για τον καρκίνο. Τα δεδομένα αυτά

θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην

αξιολόγηση των νέων τεχνολογιών, σε

επίπεδο πρώιμης διάγνωσης και θερα-

πείας και κατ’ επέκταση την επίπτωσή

τους στο σύστημα και τις δαπάνες

υγείας, όπως προτείνει η 5η Σύσταση

Πολιτικής της Διοικούσας Επιτροπής

της δεύτερης εμβληματικής δράσης

της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Αποστολή

για την Καταπολέμηση του Καρκίνου».

Παράλληλα, η απουσία συστήματος

καταγραφής σημαντικών κλινικών

μεταβλητών αδυνατεί να παρέχει ποσοστά πενταετούς επιβίωσης για τις συνηθέστερες μορφές καρκίνου.

3. Θεραπεία

Το νέο κύμα επιστημονικής καινοτο-

μίας και η ιατρική ακρίβεια δημιουργούν ένα άνευ προηγουμένου επίπε-

δο εξατομικευμένων επιλογών στις θεραπείες για τον καρκίνο. Η πρόοδος που σημειώνεται στη φαρμακευτική καινοτομία, στη χειρουργική φροντίδα και την ακτινοθεραπεία, σε συνδυασμό με την αποτελεσματική πρόληψη και τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, αδιαμφισβήτητα βελτιώνουν τη ζωή των ασθενών με καρκίνο.

4. Πλαίσιο αξιολόγησης και αποζημίωσης εξετάσεων ανίχνευσης βιοδεικτών Οι βιοδείκτες είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την εξατομικευμένη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου. Η επικαιροποίηση του καταλόγου αποζημιούμενων εξετάσεων ανίχνευσης βιοδεικτών και βιοδεικτών και η εισαγωγή νέων τεχνολογιών όπως το NGS, καθώς και η δημιουργία ειδικού πλαισίου για την αποζημίωση και τη διενέργεια εξετάσεων ανίχνευσης βιοδεικτών είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ.

5. Αναγνώριση της αξίας και των οφελών των Κλινικών Μελετών Η δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς την προσέλκυση Μελετών είναι βασική προϋπόθεση για την αύξηση του αριθμού των Κλινικών Μελετών που διεξάγονται στη χώρα μας, όπως επίσης προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στη διευκόλυνση της πρόσβασης των ογκολογικών ασθενών σε αυτές.

6. Θέσπιση μετρήσιμων στόχων Η αντιμετώπιση του καρκίνου απαιτεί τη δέσμευση του συνόλου της πολιτείας και της κοινωνίας. Στο σύνολο των αναπτυγμένων χωρών της Ευρώπης, τα Εθνικά Σχέδια για την καταπολέμηση του καρκίνου αποτυπώνουν τους απαιτούμενους πόρους (ανθρώπινους και υλικούς), τα στάδια υλοποίησης καθώς και κάθε διαδικασία που απαιτείται για την επίτευξη των καθορισμένων στόχων. Στη χώρα μας οι προσπάθειες που έγιναν το 2008 και οι απλές επκαιροποιήσεις του πρώτου Εθνικού Σχεδίου για τον καρκίνο δεν φαίνεται να είναι αρκετές για την επίτευξη των στόχων αυτών.

7. Tαμείο Καινοτομίας Η ραγδαία εξέλιξη της καινοτομίας καθιστά απαραίτητη την εξεύρεση εναλλακτικών μεθόδων χρηματοδότησης. Ετσι, η διασφάλιση επιπρόσθετου προϋπολογισμού για τις καινοτόμες θεραπείες αποτελεί βασικό εργαλείο για τη συνεχή, αποτελεσματική και βιώσιμη πρόληψη, αντιμετώπιση και θεραπεία του καρκίνου. Η επένδυση σε ένα βιώσιμο και ανθεκτικό σύστημα υγείας αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας της οικονομίας.

8. Ενθάρρυνση και ενίσχυση συνεργατικών μορφών στη χάραξη και υλοποίηση στρατηγικών παρεμβάσεων

Η αντιμετώπιση του καρκίνου απαιτεί συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων αρχών –εθνικές, ευρωπαϊ-

κές και διεθνείς– των επιστημονικών φορέων, της ιατρικής κοινότητας, της βιομηχανίας, των ΜΜΕ, των συλλόγων ασθενών, της κοινωνίας των πολιτών. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου απαιτεί να ξαναδούμε από την αρχή τις προτεραιότητες, εστιάζοντας στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες, χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες του συστήματος υγείας. Αλλωστε το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση

του Καρκίνου διαθέτει ένα γενναίο προϋπολογισμό (4 δισ. ευρώ), που μπορεί να επιτρέψει στα κράτη-μέλη να επιταχύνουν τις δράσεις τους για την πρόληψη, αντιμετώπιση και διαχείριση του καρκίνου. Δεδομένου δε ότι οι εμβληματικές δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον καρκίνο βρίσκονται ήδη στο 2ο έτος τους και η πρόθεση είναι να έχουν οι περισσότερες ολοκληρωθεί

ή να πλησιάζουν στην ολοκλήρωση έως το 2025, η Ελλάδα θα πρέπει να επιταχύνει ώστε να μπορέσει να επωφεληθεί.

Οι συνυπογράφοντες, ασθενείς, ιατρική, ακαδημαϊκή, επιστημονική κοινότητα και η φαρμακοβιομηχανία παραμένουμε στη διάθεση της πολιτείας και ευελπιστούμε να στηρίξετε την πρωτοβουλία μας για δημιουργία ενός εθνικού διαλόγου, που θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Καρκίνο, με γνώμονα τον ασθενή και τη Δημόσια Υγεία.

Mπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών κοινών ειδών καρκίνου κάνοντας υγιεινές επιλογές. Οι

προληπτικές εξετάσεις μπορούν να εντοπίσουν ορισμένους καρκίνους

νωρίς, όταν η θεραπεία αποδίδει καλύτερα. Eμβόλια μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη κάποιων μορφών καρκίνου.

Υγιεινές επιλογές

Τα περισσότερα είδη καρκίνου προκαλούνται από συνδυασμό

παραγόντων στην πο-

Γράφει ο

ΕΥΆΓΓΕΛΟΣ Ά. ΦΡΆ ΓΚΟΥΛΗΣ

Γενικός / Οικογενειακός, Ιατρός

MSc, Γενικός Γραμματέας

της Ελληνικής Ακαδημίας

Οικογενειακής Ιατρικής,

Αναπληρωτής Επικεφαλής

Ιατρός ΕΔΟΕΑΠ, μέλος του

Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των

ρεία του χρόνου – γενετικούς παράγοντες, γονίδια που λαμβάνετε από τους γονείς σας, περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως το ηλιακό φως ή η ρύπανση, εργασιακούς παράγοντες, προσωπικές συνήθειες, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, το φαγητό που τρώτε και τα φάρμακα που λαμβάνετε.

Δεν μπορείτε να αλλάξετε ορισμένους παράγοντες κινδύνου, όπως τα γονίδιά σας, αλλά μπορείτε να αποφύγετε εντελώς ή εν μέρει άλλους παράγοντες κινδύνου κάνοντας υγιεινές επιλογές.

Καρδιαγγειακών Συλλόγων Πρωτογενούς Περίθαλψης (EPCCS)

Αποφυγή Καπνού

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο και το κάπνισμα είναι ο υπ’ αριθμόν 1 παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα. Το κάπνισμα συνδέεται με περίπου 80% - 90% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα, ενώ

μπορεί να προκαλέσει καρκίνο σχεδόν οπουδήποτε στο σώμα. Το παθητικό κάπνισμα προκαλεί επίσης

καρκίνο του πνεύμονα. Οταν ένα άτομο αναπνέει

παθητικά καπνό, είναι σαν να καπνίζει.

Προστασία δέρματος

Η έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου φαίνεται να είναι ο σημαντικότερος περιβαλλοντικός παράγοντας που εμπλέκεται στην ανάπτυξη καρκίνου

Καρκίνος πρόληψη

&

Πώς να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.

του δέρματος. Για να αποτρέψετε τον καρκίνο του δέρματος, ενώ βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους, προστατευτείτε παραμένοντας στη σκιά, εφαρμόζοντας αντηλιακό και φορώντας ρούχα με αντιηλιακή προστασία, καπέλο και γυαλιά ηλίου. Περιορισμός της πρόσληψης αλκοόλ Η κατανάλωση αλκοόλ έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης έξι ειδών καρκίνου. Οσο λιγότερο αλκοόλ πίνετε τόσο χαμηλότερος είναι ο κίνδυνος για καρκίνο. Διατήρηση υγιούς βάρους Το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία έχουν συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης 13 τύπων καρκίνου. Προκαλούν αλλαγές στο σώμα που συμβάλλουν στην εμφάνιση καρκίνου, όπως μακροχρόνια φλεγμονή και υψηλότερα από τα κανονικά επίπεδα ινσουλίνης, IGF-1 και ορμονών φύλου. Ο κίνδυνος καρκίνου αυξάνεται όσο περισσότερο πλεονάζον βάρος έχει ένα άτομο και για όσο περισσότερο χρόνο είναι υπέρβαρο. Εξέταση για ηπατίτιδα C Η χρόνια ηπατίτιδα από ιό ηπατίτιδας C μπορεί προοδευτικά να οδηγήσει σε ηπατική βλάβη, κίρρωση ή και καρκίνο του ήπατος. Οι ενήλικες πρέπει να υποβληθούν τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους σε έλεγχο για ηπατίτιδα C.

Προσυμπτωματικός έλεγχος

Ο τακτικός προσυμπτωματικός έλεγχος, ο έλεγχος πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων και σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που προτείνουν οι επιστημονικές συστάσεις, μπορεί να εντοπίσει έγκαιρα καρκίνους του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου, όταν η θεραπεία είναι πιθανό να αποδώσει καλύτερα. Προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του πνεύμονα συστήνεται σε ανθρώπους που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο. Προσυμπτωματικός έλεγχος για άλλα είδη καρκίνου δεν έχει αποδειχθεί πως μπορεί να μειώσει τους θανάτους από αυτά ή τα διαθέσιμα δεδομένα είναι ανεπαρκή για την αξιολόγηση του λόγου οφέλους-κινδύνου από αυτόν.

Καρκίνος του μαστού

Οι μαστογραφίες είναι ο καλύτερος τρόπος για τον έγκαιρο εντοπισμό του καρκίνου του μαστού, όταν είναι ευκολότερο να αντιμετωπιστεί και πριν γίνει αρκετά μεγάλος για να είναι ψηλαφητός ή να προκαλεί συμπτώματα.

Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

Το HPV DNA τεστ και το τεστ Παπανικολάου μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ή στον έγκαιρο εντοπισμό του. Το τεστ HPV αναζητά τον ιό (ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων) που μπορεί να προκαλέσει κυτταρικές αλλαγές στον τράχηλο της μήτρας. Το τεστ Παπανικολάου αναζητά προκαρκινικές αλλοιώσεις στον τράχηλο, που μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο, εάν δεν αντιμετωπιστούν.

Καρκίνος του παχέος εντέρου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αναπτύσσεται από προκαρκινικούς πολύποδες στο παχύ έντερο. Η κολονοσκόπηση μπορεί να βρει προκαρκινικούς πολύποδες, ώστε να αφαιρεθούν πριν εξαλλαγούν. Επίσης εντοπίζει τον καρκίνο του παχέος εντέρου νωρίς, όταν η θεραπεία λειτουργεί καλύτερα. Καρκίνος του πνεύμονα Ετήσιος προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του πνεύμονα με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης συστήνεται σε βαρείς καπνιστές, που έχουν καπνίσει τουλάχιστον 20 πακέτα-έτη (π.χ. 1 πακέτο την ημέρα για 20 έτη ή 2 πακέτα την ημέρα για 10 έτη) και καπνίζουν τώρα ή έχουν κόψει το κάπνισμα τα τελευταία 15 χρόνια και είναι μεταξύ 50-80 ετών.

Εμβόλια

Το εμβόλιο έναντι του HPV μπορεί να αποτρέψει πολλά είδη καρκίνου και το εμβόλιο έναντι της ηπατίτιδας Β μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του ήπατος.

Εμβόλιο έναντι του HPV

Ορισμένοι καρκίνοι προκαλούνται από τον ιό HPV, μια πολύ κοινή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη. Το εμβόλιο προστατεύει από τους τύπους HPV που προκαλούν συχνότερα αυτούς τους καρκίνους. Συστήνεται σε παιδιά ηλικίας 11-12 ετών, αλλά και σε όλους έως την ηλικία των 26 ετών, εάν δεν έχουν ήδη εμβολιαστεί. Λειτουργεί καλύτερα όταν χορηγείται πριν από οποιαδήποτε έκθεση στον ιό. Δεν υποκαθιστά τον τακτικό προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Εμβόλιο ηπατίτιδας Β

Η ηπατίτιδα Β είναι μια ηπατική νόσος που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Β. Η σοβαρότητά της κυμαίνεται από ήπια, που διαρκεί μερικές εβδομάδες (οξεία), έως σοβαρή, χρόνια λοίμωξη, που μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική νόσο ή καρκίνο του ήπατος.

Ο καρκίνος των ωοθηκών δεν είναι σιωπηλός

Η αναγνώριση των συμπτωμάτων μπορεί να βοηθήσει

στην επιβίωση από τον πιο θανατηφόρο γυναικολογικό όγκο.

Tα τελευταία 25 χρόνια, οι επιστήμονες προσπάθησαν να εντοπίσουν ένα προληπτικό

τεστ για την ανίχνευση του καρκίνου των

ωοθηκών στα πρώτα του στάδια, όταν η πι-

θανότητα ίασης είναι υψηλή. Δυστυχώς, πολλές κλινικές δοκιμές με εκατοντάδες χιλιάδες συμμετέ-

χουσες απέτυχαν να εντοπίσουν έναν αποτελεσματικό

τρόπο για τον έλεγχο αυτού του καρκίνου. Το 2018 η

Ειδική Ομάδα Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ έδω-

σε στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου των

ωοθηκών βαθμό D, που σημαίνει ότι συνιστά να μη

γίνεται περιοδικός έλεγχος, επειδή δεν βελτιώνει την επιβίωση και μπορεί να αποδειχθεί επιβλαβής.

Ανιχνεύσιμα συμπτώματα

Επειδή δεν υπάρχει επί του παρόντος αποτελεσματικό

τεστ προσυμπτωματικού ελέγχου, το 70% των γυναι-

κών με καρκίνο των ωοθηκών διαγιγνώσκονται σε προχωρημένα στάδια, όταν οι πιθανότητες ίασης είναι

μικρές. Tο 60-90% των γυναικών με καρκίνο πρώτου ή

δεύτερου σταδίου που παραμένει γύρω από τις ωοθή-

κες και τη λεκάνη είναι απαλλαγμένες από την ασθέ-

νεια πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση, σε σύγκριση με

μόνο το 10-40% αυτών με καρκίνο τρίτου ή τέταρτου

σταδίου που έχει εξαπλωθεί στην κοιλιά και όχι μόνο. Αλλά ακόμη και οι γυναίκες με προχωρημένη νόσο έχουν περισσότερες πιθανότητες να θεραπευθούν

εάν είναι ακόμα δυνατή η πλήρης χειρουργική αφαί-

ρεση. Αυτό καθιστά την έγκαιρη διάγνωση ακόμη πιο σημαντική για τη συνολική επιβίωση. Χωρίς προληπτικές εξετάσεις, πολλοί γιατροί εσφαλμένα υποθέτουν ότι η έγκαιρη διάγνωση για τον καρκίνο των ωοθηκών δεν είναι δυνατή. Ο καρκίνος των ωοθηκών ιστορικά αποκαλείται «σιωπηλός δολοφόνος», επειδή οι κλινικοί γιατροί πίστευαν ότι τα συμπτώματά του ήταν μη ανιχνεύσιμα.

Οι ασθενείς συχνά διαγνώστηκαν τόσο αργά που οι

γιατροί πίστευαν ότι τίποτα δεν μπορούσε να γίνει.

Ωστόσο, έχουν γίνει πολλές μελέτες τα τελευταία 20

χρόνια που δείχνουν ότι ο καρκίνος των ωοθηκών

έχει πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια. Μια μελέτη σε

1.700 άτομα με καρκίνο των ωοθηκών διαπίστωσε ότι

το 95% των ασθενών ανέφεραν εμφανή συμπτώματα

3 έως 12 μήνες πριν από τη διάγνωση. Τα πιο κοινά συμπτώματα ήταν πόνος στη λεκάνη και την κοιλιά, αυξημένη συχνότητα και ώθηση για ούρηση, δυσκολία στο

φαγητό ή αίσθημα κορεσμού γρήγορα και φούσκωμα

ή διάταση της κοιλιάς. Είναι σημαντικό ότι οι γυναίκες

τόσο σε προχωρημένο όσο σε και πρώιμο στάδιο της

νόσου ανέφεραν παρόμοια είδη συμπτωμάτων.

Ο δείκτης συμπτωμάτων

Μεταγενέστερες μελέτες από πολλούς ερευνητές

επιβεβαιώνουν περαιτέρω ότι οι ασθενείς με καρ -

Γράφει ο Ζήσης Ψάλλας

κίνο των ωοθηκών σε πρώιμο στάδιο εμφανίζουν συχνά συμπτώματα. Ενα άλλο εύρημα ήταν ότι οι πάροχοι συχνά διέγνωσαν λάθος τον καρκίνο των ωοθηκών ως άλλη πάθηση. Οι γιατροί είπαν στους ασθενείς ότι η αιτία των συμπτωμάτων, στο 15% οφείλονταν σε νόσο του ευερέθιστου εντέρου, στο 12% σε στρες, στο 9% σε γαστρίτιδα, στο 6% σε δυσκοιλιότητα, στο 6% σε κατάθλιψη και στο 4% σε κάποια άλλη αιτία. Το 30% έλαβε θεραπεία για διαφορετική πάθηση, στο 13% των ασθενών οι γιατροί είπαν ότι δεν υπήρχε τίποτα κακό. Ενα σημαντικό ζήτημα ήταν η διάκριση των συμπτωμάτων του καρκίνου των ωοθηκών από αυτά των κοινών παθήσεων του γαστρεντερικού και του ουροποιητικού. Σε μια άλλη μελέτη διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με καρκίνο των ωοθηκών έχουν συμπτώματα με πρόσφατη έναρξη και εμφανίζονται ακόμα και μέσα στον πρώτο μήνα.

Κάτω από το 40% των γυναικών που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο των ωοθηκών θεραπεύονται

Τα έξι πιο σημαντικά συμπτώματα του καρκίνου

των ωοθηκών είναι:

1. φούσκωμα,

2. αυξημένο μέγεθος της κοιλιάς,

3. γρήγορη αίσθηση κορεσμού,

4. δυσκολία στο φαγητό,

5. πυελικός πόνος και

6. κοιλιακό άλγος. Τα συμπτώματα, για να συμπεριληφθούν, έπρεπε να εμφανίζονται πάνω από 12 φορές τον μήνα, αλλά να έχουν διαρκέσει λιγότερο από ένα χρόνο. Με βάση αυτά τα κριτήρια, αυτός ο δείκτης συμπτωμάτων μπόρεσε να ανιχνεύσει τον καρκίνο των ωοθηκών στο 60% έως 85% των ασθενών στη μελέτη μας, ένα εύρος παρόμοιο με αυτό που επιτεύχθηκε μέσω διαγνωστικών εξετάσεων αίματος για τον καρκίνο των ωοθηκών.

Η πρόληψη

Ενώ η έγκαιρη ανίχνευση είναι σημαντική, υπάρχουν επίσης στρατηγικές πρόληψης που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης αυτού του καρκίνου.

Εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών, ενημερώστε τον γιατρό σας, ο οποίος μπορεί να σας συστήσει γενετικό έλεγχο για τον πλήρη προσδιορισμό του κινδύνου σας ή προφυλακτική χειρουργική επέμβαση για την πρόληψη της ανάπτυξης του καρκίνου.

Τα από του στόματος αντισυλληπτικά, η απολίνωση των σαλπίγγων (ή η χειρουργική επέμβαση για το κλείσιμο των σαλπίγγων), η εγκυμοσύνη και ο θηλασμός μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών. Εως και το 70% των καρκίνων των ωοθηκών μπορεί να προκύψουν από τις σάλπιγγες. Η αφαίρεση των σαλπίγγων τη στιγμή που κάνετε μια άλλη χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι μια άλλη επιλογή για τη μείωση του κινδύνου καρκίνου των ωοθηκών. Αυτό φυσικά μπορεί να γίνει αν δεν σκοπεύετε να μείνετε έγκυος στο μέλλον.

Συστάσεις για την πολιτική

καταπολέμησης

Σήμερα είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίο να εκμεταλλευθεί η χώρα τις ευκαιρίες που παρέχουν οι δύο πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για τον Καρκίνο και η Αποστολή Καρκίνος για την έρευνα και την τεχνολογία στον καρκίνο.

Για να μειώσουμε τις ανεπάρκειες και τελικά για να

παρέχουμε υψηλής ποιότητας ογκολογική φροντίδα σε όλους τους ασθενείς, θα πρέπει να: εστιάσουμε στην πολιτική βούληση ώστε να ληφθούν μέτρα αποτελεσματικότητας

και στρατηγικής επανεπένδυσης σε όλες τις πτυχές και τα στάδια της ογκολογικής φροντίδας.

του καρκίνου

Η πλατφόρμα διαλόγου All.Can Greece , παρουσιάζοντας συστάσεις πολιτικής για την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Ελεγχο του Καρκίνου , παρεμβαίνει στη δημόσια συζήτηση με κοινή πρόταση των μελών της προς την πολιτεία. Στόχος της μελέτης είναι να συνδράμει στην προσπάθεια του κράτους για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου και βιώσιμου σχεδίου και να αναδείξει τα διαχρονικά κενά και τις αδυναμίες στην ογκολογική περίθαλψη και φροντίδα, που σε μεγάλο βαθμό οφείλονται στην έλλειψη εθνικής στρατηγικής για τον καρκίνο.

ρείς διαμόρφωσης πολιτικών για τον καρκίνο και την υγεία

ανάπτυξη και εφαρμογή Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον καρκίνο

έναρξη λειτουργίας του Εθνικού Ινστιτούτου Νεοπλασιών

σύσταση Εθνικού Μητρώου Νεοπλασιών

δημιουργία Εθνικών Κέντρων Εμπειρογνωμοσύνης

βελτίωση ψηφιακού μετασχηματισμού της υγείας για τον καρκίνο με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας και την εκπαίδευση ασθενών και φροντιστών δημιουργία Εθνικού Δικτύου Ιατρικής Ακριβείας στην Ογκολογία/ΕΔΙΜΟ

Γράφει η Μαρία Καλογεροπούλου Επικεφαλής Τμήματος Value Access, Health Policy and RWE, IQVIA Hellas

θέσουμε στο επίκεντρο των δράσεων τις εκβάσεις των ασθενών, συμπεριλαμβάνοντας τους ασθενείς και τους εκπροσώπους

τους σε όλα τα στάδια του σχεδιασμού, παροχής και αξιολόγησης της ογκολογικής φροντίδας και να διασφαλίσουμε ότι εστιάζουμε σε ό,τι είναι πιο σημαντικό για εκείνους. επενδύσουμε σε δεδομένα, με τη μορφή της συγκέντρωσης πραγματικών δεδομένων ώστε να αποτυπωθούν οι διακυμάνσεις στην ογκολογική φροντίδα και στις εκβάσεις των ασθενειών. Χρειαζόμαστε

επίσης καλύτερη διαλειτουργικότητα μεταξύ των πληροφοριακών συστημάτων υγείας και της ανάλυσης μεγάλων δεδομένων ώστε να δημιουργηθεί

ένας συνεχής κύκλος βελτίωσης, να καταστεί πιο αποτελεσματική η φροντίδα και να υποστηριχτεί η καινοτομία σε επίπεδο τεχνολογίας και υπηρεσιών. αναπτυχθεί μεγαλύτερη υπευθυνότητα, με τη μέτρηση και δημόσια παρουσίαση των αποτελεσμάτων, την αποζημίωση με βάση τα αποτελέσματα και εγγενείς μηχανισμούς για τον συστηματικό εντοπισμό και εξάλειψη των ανεπαρκειών στην ογκολογική φροντίδα.

Οι συστάσεις για ένα Εθνικό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου βασίζονται στην αυξημένη επιβάρυνση της χώρας από τη συγκεκριμένη ασθένεια, στη βαρύτητα των παραγόντων κινδύνου, στα δημογραφικά δεδομένα και στους διαθέσιμους πόρους, στο πλαίσιο της κουλτούρας υγείας της χώρας και του εθνικού συστήματος υγείας. Οι συστάσεις δομούνται γύρω από πέντε βασικούς άξονες:

1) την αποτελεσματικότερη πρόληψη του καρκίνου, 2) την εφαρμογή προσυμπτωματικού ελέγχου,

3) την έγκαιρη και ακριβή διάγνωση του καρκίνου,

4) την ποιοτική περίθαλψη και θεραπεία των ογκολογικών ασθενών και

5) τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και των επιβιωσάντων. Μεταξύ άλλων, στη μελέτη της All.Can Greece τονίζεται ιδιαίτερα η ανάγκη για:

θεσμοθέτηση Διεύθυνσης Ογκολογίας στο Υπουργείο Υγείας θεσμοθέτηση τμήματος βιοϊατρικής έρευνας για τον καρκίνο στη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας εφαρμογή πιλοτικού Ογκολογικού-Αιματολογικού πληροφοριακού συστήματος νοσοκομείων

εκπροσώπηση των ασθενών με καρκίνο σε επιτροπές και φο-

δημιουργία Εθνικού μητρώου καταγραφής ανισοτήτων και σύνδεση αυτού με το Ευρωπαϊκό συστηματική καταγραφή θεραπευτικών πρωτοκόλλων για καλύτερη αξιολόγηση και έλεγχο της ορθής κλινικής πρακτικής με την εφαρμογή σχετικών διεθνών κατευθυντήριων οδηγιών για τον καρκίνο παραγωγή ετήσιας έκθεσης για τις ανισότητες στη διαχείριση του καρκίνου

Το Εθνικό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου οφείλει να βασίζεται σε δεδομένα και αξιολόγηση των ελλείψεων σε διαθέσιμους πόρους για την ογκολογική περίθαλψη. Περιλαμβάνει λογικούς επιτεύξιμους καθώς και μακροχρόνιους μετρήσιμους στόχους (3-5 χρόνια), εφαρμόσιμες στρατηγικές για την επίτευξη των στόχων, καθώς και τακτική, ανοικτή αξιολόγηση επίτευξης των στόχων από όλους τους εμπλεκομένους και τους πολίτες. Η υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης εκτιμούμε ότι θα συντελέσει:

i. στη μείωση των νέων περιπτώσεων καρκίνου και της βαρύτητας της νόσου

ii. στη βιώσιμη διαχείριση του φορτίου της νόσου από το σύστημα υγείας

iii. στη βελτίωση ποιότητας ζωής των πασχόντων και της οικογένειάς τους

iv. στην αύξηση των έγκαιρων διαγνώσεων και της επιβίωσης των νοσούντων από καρκίνο v. στην αποδοτικότερη χρήση των πόρων vi. στη μείωση του κοινωνικού κόστους του καρκίνου.

Oκαρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος στον κόσμο. Κάθε χρόνο στοιχίζει πάνω από 650.000 ζωές και επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες στις χώρες υψηλού εισοδήματος όπως οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά η θνησιμότητα σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπως η Νιγηρία, είναι μεγαλύτερη και αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι αναζητείται ιατρική βοήθεια σε μεταγενέστερο στάδιο, όταν η ασθένεια είναι προχωρημένη. Οταν ο καρκίνος του μαστού βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Η Νιγηρία, για παράδειγμα, έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού. Ο καρκίνος του μαστού είναι ιάσιμος, αρκεί να εντοπιστεί και να αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Υπάρχουν μέτρα που μπορεί κανείς να πάρει για να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο και να αυξήσει την πιθανότητα επιβίωσης. Ακολουθούν πέντε πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να ανιχνεύσετε

έγκαιρα τον καρκίνο του μαστού και να μειώσετε

τον κίνδυνο θανάτου.

Το πρώτο σημαντικό πράγμα είναι να εξοικειωθεί-

τε με τα συμπτώματα και τα σημάδια του καρκίνου του μαστού. Αυτό θα σας επιτρέψει να ενεργήσετε άμεσα. Μερικά από τα συμπτώματα και τα σημάδια

που πρέπει να προσέξετε είναι:

Εξόγκωμα στο στήθος –δεν είναι όλα τα εξογκώ-

ματα του μαστού καρκινικά, αλλά όταν αισθάνεστε κάτι, αναζητήστε ιατρική βοήθεια.

Αλλαγή στο μέγεθος ή στο σχήμα του μαστού.

Λακκάκι ή πάχυνση τμήματος του μαστού.

Αλλαγές της θηλής, όπως συστολή προς τα μέσα, παραμόρφωση ή έλκος στη θηλή.

Εκκριση από τη θηλή, ιδιαίτερα εάν είναι αιματηρή.

Αλλαγές στο δέρμα του μαστού όπως ερυθρότητα.

Πρήξιμο στη μασχάλη.

Εάν παρατηρήσετε οποιαδήποτε ανωμαλία στο στήθος σας, έχετε μια εξέταση μαστών από έναν ειδικό

το συντομότερο δυνατό. Υπάρχουν τρεις τρόποι με

Συμβουλές για

Ο καρκίνος του μαστού είναι ιάσιμος, αρκεί να εντοπιστεί και να αντιμετωπιστεί έγκαιρα.

τους οποίους αξιολογείται μια ανωμαλία στο στήθος σας: κλινική εξέταση, απεικόνιση μαστού (υπερηχογράφημα ή μαστογραφία) και, εάν είναι απαραίτητο, εργαστηριακός έλεγχος (ιστοπαθολογία). Μην κάνετε ποτέ δικές σας υποθέσεις για το τι μπορεί να είναι αυτό που αισθάνεστε στο στήθος σας.

Επωφεληθείτε από τον προσυμπτωματικό έλεγχο

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου του μαστού αναφέρεται σε εξετάσεις που γίνονται σε γυναίκες που δεν έχουν συμπτώματα, προκειμένου να εντοπιστεί πολύ έγκαιρα τυχόν καρκίνος του μαστού. Ολες οι γυναίκες γενικά ενθαρρύνονται να συμμετέχουν στον προσυμπτωματικό έλεγχο, αλλά είναι επιτακτική ανάγκη για αυτές που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο, όπως όσες έχουν οικογενειακό ιστορικό. Ο έλεγχος μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους: Μαστογραφία: Αυτή είναι η πιο κατάλληλη εξέταση εάν είστε 40 ετών και άνω. Μπορεί να γίνει ετησίως ή μία φορά κάθε δύο χρόνια. Είναι μια εξειδικευμένη ακτινογραφία που εξετάζει τους μαστούς για την παρουσία πρώιμων σημείων καρκίνου που μερικές φορές δεν είναι εμφανή με γυμνό μάτι. Είναι ο τυπικός τρόπος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού παγκοσμίως.

Κλινική εξέταση μαστού: Αναφέρεται σε εξέταση από εκπαιδευμένο επαγγελματία υγείας –όπως γιατρό ή νοσοκόμα. Αν και δεν είναι τόσο ευαίσθητη αυτή η εξέταση στην ανίχνευση του καρκίνου όσο η μαστογραφία, είναι μια επιλογή σε περιπτώσεις όπου η μαστογραφία δεν είναι προσβάσιμη. Συνιστάται, επίσης, για γυναίκες κάτω των 40 ετών που μπορεί να μην πληρούν τις προϋποθέσεις για μαστογραφία.

Αυτοεξέταση μαστών: Αφορά τη μεθοδική εξέταση των μαστών από την ίδια τη γυναίκα, προσέχο-

ντας τα  σημεία και συμπτώματα. Ολες οι γυναίκες από τα 20 και μετά ενθαρρύνονται να το κάνουν αυτό σε μηνιαία βάση. Στόχος είναι να εξοικειωθούν με το στήθος τους, ώστε να αναγνωρίζουν εύκολα τυχόν αλλαγές που συμβαίνουν.

Ζώντας υγιεινά

Η υγιεινή ζωή μπορεί δυνητικά να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Ορισμένες δραστηριότητες έχουν βρεθεί ότι συμβάλλουν στην πρόληψη. Αυτό αναφέρεται ως πρωτογενής πρόληψη. Οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν τακτική άσκηση, αποφυγή καθιστικού τρόπου ζωής και μείωση του σωματικού βάρους. Αυτά τα παραδείγματα τροποποιήσεων του τρόπου ζωής έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν τις πιθανότητές σας να αναπτύξετε καρκίνο του μαστού. Υπάρχουν κάποιες συνήθειες που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Περιλαμβάνουν το κάπνισμα, το υπερβολικό αλκοόλ και την υπερβολική κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφών – με ζάχαρη και λιπαρά.

Προσοχή στην παραπληροφόρηση. Ενώ ορισμένες πληροφορίες που κυκλοφορούν στον κοινωνικό χώρο είναι αληθείς, υπάρχουν αρκετοί μύθοι σχετικά με τον καρκίνο του μαστού που διαιωνίζονται από άτομα που δεν έχουν εκπαίδευση στη θεραπεία της νόσου. Για παράδειγμα, υπάρχουν φήμες ότι ο καρκίνος του μαστού μπορεί να αναπτυχθεί επειδή ένα μωρό που θηλάζει δάγκωσε το στήθος της μητέρας. Μερικοί ισχυρίζονται επίσης ότι ορισμένα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να θεραπεύσουν τον καρκίνο του μαστού. Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό. Μπορούμε να νικήσουμε τον καρκίνο του μαστού ζώντας μια υγιεινή ζωή, γνωρίζοντας τα γεγονότα και λαμβάνοντας τις σωστές αποφάσεις. 9 | περί υγείας |

Ζ. Ψάλλας

Oκαρκίνος στην παιδική

και εφηβική ηλικία είναι

σπάνια ασθένεια, ωστόσο

αποτελεί την κύρια αιτία

θανάτου από ασθένεια

για τα παιδιά άνω του ενός έτους

στην Ευρώπη. Καθημερινά, περίπου

250 παιδιά σε όλο τον κόσμο χάνουν

τη ζωή τους από καρκίνο – αριθμός

που είναι συγκλονιστικός, όταν το

70% όλων των παιδιατρικών καρκί-

νων είναι ιάσιμοι!

Στην Ελλάδα περίπου ένα παιδί την

ημέρα νοσεί με καρκίνο. Η πιο κοινή μορφή καρκίνου στα παιδιά είναι η

Οξεία Λεμφοβλαστική Λευχαιμία

και ακολουθούν οι όγκοι του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Ο παιδιατρικός καρκίνος διαφέρει από τον καρκίνο των ενηλίκων, τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία του.

Το «στοίχημα» της έρευνας

Γράφει η Μένια Κουκουγιάννη Επισκέπτρια Υγείας Health Affairs Consultant Συνιδρύτρια «ΚΑΡΚΙΝΑΚΙ»

(https://karkinaki.gr)

Η μεγαλύτερη πρόκληση της παιδιατρικής ογκολογικής κοινότητας σήμερα είναι η επιτάχυνση της έρευνας. Οι κλινικές δοκιμές είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση των θεραπειών παιδιών και εφήβων που νοσούν με καρκίνο. Οι κλινικές δοκιμές στην παιδιατρική ογκολογία είναι επίσης σημαντι-

κές για τη χρήση σε παιδιά φαρμάκων που έχουν

αναπτυχθεί για τους ενήλικες! Λόγω της σπάνιας φύσης της νόσου, πρέπει να γίνει έρευνα για την ανάπτυξη νέων θεραπειών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, μέσω πολυεθνικών κλινικών δοκιμών. Δυστυχώς, η γραφειοκρατία, αποτελεί σημαντικό

εμπόδιο στη διεξαγωγή κλινικών ερευνών στην Ευρώπη και προέρχεται από την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τις Κλινικές Δοκιμές (https://eur-lex. europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX%3A0 2001L0020-20090807). Στόχος της συγκεκριμένης οδηγίας είναι η τυποποίηση των κλινικών δοκιμών και της ποιότητας τους, ωστόσο δεν λαμβάνονται υπόψη οι διαφορετικές ερμηνείες που αποδίδουν

τα κράτη στην υιοθέτηση των ευρωπαϊκών οδηγιών

και οι επικαλυπτόμενες προσπάθειες και πόροι που

επενδύονται από διαφορετικές ερευνητικές ομάδες για την κάλυψη των απαιτήσεων αυτών των Οδηγιών.

Μία ακόμη πρόκληση είναι οι ανισότητες στους παιδιατρικούς καρκίνους. Ανισότητες κοινωνικές

και οικονομικές, που πρέπει να ξεπεραστούν για να εξασφαλιστεί η ασφαλέστερη και καλύτερη θεραπεία για τα παιδιά.

Στις χώρες υψηλού εισοδήματος το ποσοστό επιβίωσης των παιδιών που νοσούν με καρκίνο είναι 80%,

σε αντίθεση με τις χώρες μεσαίου

και χαμηλού εισοδήματος, όπου το ποσοστό επιβίωσης είναι μόλις 20%.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, στην Παγκόσμια Πρωτοβουλία για τον Καρκίνο στην Παιδική Ηλικία, στοχεύει έως το 2030 στην αύξηση του ποσοστού επιβίωσης στο 60% παγκοσμίως, ανεξάρτητα από την καταγωγή, τον τόπο διαμονής και την κοινωνικό-οικονομική κατάσταση της οικογένειας του νοσούντος παιδιού ή εφήβου. Αυτό θα επιτευχθεί με τη δημιουργία κέντρων αναφοράς στα ογκολογικά νοσοκομεία, με την ασφαλιστική κάλυψη, με την υψηλής ποιότητας διαχείριση των θεραπευτικών πρωτοκόλλων και, φυσικά, με την έγκυρη διάγνωση και άμεση πρόσβαση των παιδιών σε θεραπεία.

Σχέδιο Δράσης κατά του Καρκίνου

Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης κατά του Καρκίνου (Europe Beating Cancer Plan) έχει ως προτεραιότητά του τον καρκίνο στην παιδική και εφηβική ηλικία. Είναι μια μοναδική ευκαιρία για τη χώρα μας να αναδείξει τους παιδιατρικούς καρκίνους σε προτεραιότητα και σε εθνικό επίπεδο.

Εχοντας σε λειτουργία από τον Ιούνιο του 2021 το Εθνικό Μητρώο Παιδιών και Εφήβων με Νεοπλασίες και παιδιατρικές ογκολογικές κλινικές που είναι Κέντρα Αναφοράς για την παιδιατρική ογκολογία (Paed ERN, https://paedcan.ern-net.eu/home/ member-institutions/#1668687774720-1ff38cb44b78), η Ελλάδα μπορεί να εντάξει στο Εθνικό Σχέδιο κατά του Καρκίνου και τους Παιδιατρικούς Καρκίνους, ως ειδική ενότητα του Σχεδίου.

Σχέδιο για τους survivors

Εως το 2025 υπολογίζεται ότι θα υπάρχουν σχεδόν μισό εκατομμύριο επιζώντες από παιδιατρικό καρκίνο στην Ευρώπη. Τα δύο τρίτα αυτών των

επιζώντων θα αντιμετωπίσουν μακροχρόνια προβλήματα υγείας (σωματικής και ψυχοκοινωνικής), που οφείλονται στη θεραπεία που έλαβαν και που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες στην υπόλοιπη ζωή τους.

Εχουμε την ανάγκη εξειδικευμένων κλινικών παρακολούθησης των επιβιωσάντων από τον καρκίνο στην παιδική και εφηβική ηλικία (Follow Up Κλινικές) και την κατάρτιση μακροχρόνιου πλάνου ιατρικής φροντίδας των αποθεραπευμένων παιδιών και εφήβων. Ενα πλάνο που θα κάνει πιο ομαλή τη μετάβασή τους στην ιατρική φροντίδα των ενηλίκων (transition).

Η ψυχοκοινωνική παρακολούθηση αυτών των παιδιών και εφήβων, από την ημέρα της διάγνωσης αλλά και για αρκετό καιρό μετά τη θεραπεία τους, είναι ένα ακόμη κενό που οφείλει η πολιτεία να καλύψει, με θεραπευτικά πρωτόκολλα ψυχοκοινωνικής παρακολούθησης και οργανωμένες δομές ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, προσβάσιμες από όλες τις οικογένειες.

Η ανάγκη να βελτιωθεί η πρόσβαση στις βασικές υπηρεσίες υγείας και να αυξηθούν τα ποσοστά ίασης για όλους τους τύπους παιδιατρικού καρκίνου θα πρέπει να αποτελεί εθνική προτεραιότητά μας

Προκλήσεις και ευκαιρίες για τον

καρκίνο παιδικής και εφηβικής ηλικίας

Τα

μετατραυματικό στρες ύστερα

στρες υπογραμμίζουν πόσο σημαντικό είναι

να εξετάζεται η οικογένεια στο σύνολό της όταν θεραπεύεται ένα παιδί με καρκίνο.

Oταν ένα παιδί διαγνωστεί με καρκίνο, όλη

η οικογένεια υποφέρει. Οι περισσότερες

έρευνες έχουν εξετάσει τις συναισθημα-

τικές αντιδράσεις ενός παιδιού με καρ-

κίνο και της μητέρας του, αλλά μια πιο

πρόσφατη εργασία διερεύνησε και τις εμπειρίες

των πατέρων και των αδερφών.

Η έρευνα αυτή είχε ως στόχο να διερευνήσει τα επί-

πεδα των συμπτωμάτων μετατραυματικού στρες

σε παιδιά με καρκίνο και στα αδέρφια τους σε ένα

βρετανικό δείγμα. Διαπιστώθηκε ότι περίπου το

ένα τρίτο των παιδιών με καρκίνο και των αδερφών

τους (στο δείγμα 60 παιδιά) είχαν σημάδια μετα-

τραυματικού στρες και το εκπληκτικό ήταν ότι τα

επίπεδα μετατραυματικού στρες ήταν τα ίδια για τα

αδέρφια και τον ασθενή.

Η διάγνωση και η θεραπεία του καρκίνου φέρνει πολύ

άγχος στο παιδί με καρκίνο και στην οικογένειά του. Λόγω του σοκ που βιώνεται συχνά κατά τη διάγνωση, των τρομακτικών συναισθημάτων που προκαλεί ο καρκίνος και της έντονης αντιμετώπισής του, τα συμπτώματα μετατραυματικού στρες δεν είναι μια ασυνήθιστη συναισθηματική απόκριση στην ασθένεια. Η διαταραχή μετατραυματικού στρες περιλαμβά-

νει τρία κύρια συμπτώματα. Το ένα, οι εφιάλτες για το τρομακτικό γεγονός, όπως εφιάλτες για το πότε ενημερώθηκε για πρώτη φορά η οικογένεια ότι το παιδί είχε καρκίνο. Δεύτερον, η αποφυγή πραγμάτων που συνδέονται με το τρομακτικό γεγονός (π.χ. αποφυγή ιατρικών θεμάτων που σχετίζονται με τον καρκίνο στην τηλεόραση). Και τρίτον, εγρήγορση για πράγματα που σχετίζονται με τον καρκίνο. Για παράδειγμα, το παιδί είναι πολύ συγκεντρωμένο σε πράγματα που μπορεί να σημαίνουν ότι ο καρκίνος έχει επιστρέψει ακόμη και όταν δεν έχει πλέον την ασθένεια, όπως το να αισθάνεται άγχος όταν έχει μια συνήθη λοίμωξη.

Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης πράγματα που μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα μετατραυματικού στρες που βιώνουν τα παιδιά. Βρήκαν ότι το πώς σκέφτονταν τα παιδιά για τον καρκίνο είχε τη μεγαλύτερη επίδραση στα επίπεδα μετατραυματικού στρες που βίωσαν. Αυτό ήταν ανεξάρτητο από τον τύπο του καρκίνου που είχαν, τη διάρκεια ή την έντονη θεραπεία τους ή την κοινωνική υποστήριξη που είχαν. Και υποδηλώνει ότι η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, μια θεραπεία που είναι γνωστό ότι είναι χρήσιμη στη θεραπεία του μετατραυματικού στρες σε παιδιά που έχουν βιώσει άλλα τρομακτικά γεγονότα, μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη για παιδιά με καρκίνο και τα αδέρφια τους. Εκτός από την παροχή ιατρικής περίθαλψης, σε όλες τις οικογένειες θα πρέπει να προσφέρεται ψυχολογική υποστήριξη όταν ένα παιδί διαγνωστεί με καρκίνο. Είναι σημαντικό να ενθαρρύνονται τα παιδιά και τα αδέρφια να κάνουν ερωτήσεις σχετικά με τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου.

Το

μετατραυματικό στρες

για τους γονείς

Εκτός από τα παιδιά με καρκίνο και τα αδέρφια τους, οι γονείς παιδιών βιώνουν στρες για πολλά χρόνια και μάλιστα ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της θεραπείας, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας διαχρονικής σουηδικής μελέτης. Μεταξύ των γονέων των παιδιών που επέζησαν από καρκίνο, περίπου το 19% των μητέρων και το 8% των πατέρων εμφάνισαν μερική διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) πέντε χρόνια μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας. Μεταξύ των γονέων των οποίων τα παιδιά πέθαναν από καρκίνο, το 20% των μητέρων και το 35% των πατέρων είχαν τη διαταραχή πέντε χρόνια μετά τον θάνατο του παιδιού τους.

Για τους πενθούντες γονείς, το τραύμα είναι πιο σοβαρό και εντυπωσιακό. Ωστόσο, οι γονείς των παιδιών που θεωρήθηκαν επιτυχώς θεραπευμένα βιώνουν επίσης τραύματα. Στη σουηδική μελέτη, οι ερευνητές παρατήρησαν μια σταθερή μείωση των συμπτωμάτων μετατραυματικού στρες μέσα στους πρώτους μήνες μετά τη διάγνωση. Ωστόσο, τα επίπεδα μετατραυματικού στρες σταθεροποιήθηκαν μετά από αυτό. Μετά τη χρονική περίοδο των τριών μηνών θεραπείας, οι ερευνητές παρατήρησαν «ελάχιστη μείωση» στα συμπτώματα μετατραυματικού στρες. Οι μητέρες ανέφεραν υψηλότερο αρχικό επίπεδο συμπτωμάτων μετατραυματικού στρες από τους πατέρες. Η ηλικία των γονέων, η ηλικία του παιδιού και ο τύπος του όγκου δεν φάνηκαν να σχετίζονται με τα αρχικά επίπεδα συμπτωμάτων μετατραυματικού στρες.

Οι γονείς καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας για τον καρκίνο του παιδιού είναι στενοχωρημένοι. Κάποιοι περισσότερο από άλλους συνεχίζουν να βρίσκονται σε αυτό το αυξημένο επίπεδο αγωνίας κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής διαδικασίας και υπάρχουν πολλές μεταβλητές που εμπλέκονται. Δεν πρόκειται μόνο για τη θεραπεία του παιδιού, αλλά και για την αντιμετώπιση υπαρξιακών ζητημάτων ενός παιδιού με μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια. Τα περισσότερα μικρά παιδιά που θεραπεύονται δεν θυμούνται ότι πέρασαν από τη διαδικασία, αλλά οι γονείς θυμούνται τα πάντα. Τα υψηλά ποσοστά μετατραυματικού στρες υπογραμμίζουν πόσο σημαντικό είναι να εξετάζεται η οικογένεια στο σύνολό της όταν θεραπεύεται ένα παιδί με καρκίνο. Ερευνες έχουν δείξει ότι το πόσο καλά μια οικογένεια προσαρμόζεται στη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής του παιδιού με καρκίνο.

υψηλά ποσοστά μετατραυματικού

Να κλείσει το χάσμα στην «ψυχοκοινωνική» φροντίδα του καρκίνου

Ανάπτυξη δικτύου υπηρεσιών ψυχικής υγείας σε ογκολογικούς ασθενείς από το ΚΕ.Υ.Ε.Ε.Ψ.Ο της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας.

Tην παγκόσμια ημέρα καρκίνου στις 4 Φε-

βρουαρίου 2023, η παγκόσμια κοινότητα

του καρκίνου επέλεξε να γιορτάσει με το

σύνθημα «Close the care gap: Κλείστε το

χάσμα στην φροντίδα». Μιλώντας για τις

έννοιες της φροντίδας και της υποστήριξης στην ασθένεια αυτή, αμέσως το μυαλό κάποιου πάει στην αδιάκοπη ιατρονοσηλευτική φροντίδα των ασθενών και στη μακρόχρονη σχέση τους με εξετάσεις, θεραπείες και νοσοκομεία. Το σωματικό είναι σαφώς κυρίαρχο και η επικαιρότητα της ασθένειας διαμορφώνει κατά

εκπαίδευσης των επιστημόνων της ψυχικής υγείας. Το Κέντρο για την Υποστήριξη, την Εκπαίδευση και την Ερευνα στην Ψυχοκοινωνική Ογκολογία (ΚΕ.Υ.Ε.Ε.Ψ.Ο.) της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας προσπαθεί με τις δράσεις του στους 3 αυτούς τομείς να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις του κλάδου όπως αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Στον άξονα της Υποστήριξης το ΚΕ.Υ.Ε.Ε.Ψ.Ο. οργάνωσε, υλοποίησε και συνεχίζει να προσφέρει προς το κοινό τα παρακάτω προγράμματα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης.

1. Το Πρόγραμμα  ψυχοκοινωνικής υποστήριξης  εφήβων ασθενών με νεοπλασματικές ασθένειες το οποίο παρέχει: συμβουλευτική και ψυχοθεραπευτική υποστήριξη εφήβων σε όλες τις φάσεις της ασθένειάς τους (ηλικίας 12-18 ετών).

4. Το Πρόγραμμα «Αριάδνη» (για νέους ενήλικες ασθενείς 18-39 ετών)

Το πρόγραμμα «Αριάδνη» ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2022 και προσφέρει ιατρική ενημέρωση, ψυχολογική υποστήριξη (ατομικές συνεδρίες, άμεση τηλεφωνική συμβουλευτική στο 215-215-1366

και διαδικτυακή) και πληροφορίες για ό,τι αφορά το σύστημα υγείας, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις υποστηρικτικές δομές. Διαθέτει μια σειρά από εργαστήρια με δραστηριότητες που προάγουν την ευεξία, όπως η δημιουργική γραφή, η μουσική, η γιόγκα, τα μαθήματα πλεξίματος, κεντήματος κ.ά.

5. Τη διασύνδεση των παρεχόμενων υπηρεσιών ανά την επικράτεια με φορείς σε παράλληλη δράση Ογκολογικά νοσοκομεία, ΜΚΟ, Κέντρα Ημέρας, Ξενώνες ασθενών, Κέντρα Ψυχικής Υγείας, εθελοντικές οργανώσεις.

Γράφει η Μαρία Κούτρα Κλινική Ψυχολόγος, Ψυχολόγος του ΚΕ.Υ.Ε.Ε.Ψ.Ο της ΕΑΕ Εκπαιδευόμενη Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεύτρια Παιδιών και Εφήβων ΕΨΨΠΕ

κύριο λόγο την καθημερινότητα του ασθενή, επηρεάζει τη λειτουργικότητά του και τη σχέση του με τους μέχρι πρότινος σημαντικότερους άξονες της ζωής του (οικογένεια, κοινωνικές σχεσεις, εργασία). Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της ασθένειας είναι ωστόσο εξίσου παρούσες από την πολύ αρχή. Ακόμη και αν σε πολλές περιπτώσεις παραβλέπονται, αφήνουν το στίγμα τους στη ζωή του ασθενούς. Το χάσμα παραμένει αρκετά μεγάλο και στην ψυχοκοινωνική φροντίδα του ασθενή, με την ψυχοκοινωνική ογκολογία να είναι ένας κλάδος που αναπτύσσεται μόνο τα τελευταία χρόνια στην χώρα μας. Οι ψυχοκοινωνικές ανάγκες των ασθενών που πάσχουν από καρκίνο είναι μια πραγματικότητα αδιαμφισβήτητη, η οποία επηρεάζει σημαντικά και τις θεραπευτικές παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται παράλληλα. Η αντιμετώπιση της ασθένειας ως μια ρήξη στην προσωπική ιστορία του ασθενή απαιτεί μια εξαιρετικά εξειδικευμένη και εξατομικευμένη ψυχοκοινωνική υποστήριξη τόσο του ίδιου όσο και του οικογενειακού και συνοδού περιβάλλοντος, στα διάφορα στάδια της ασθένειας. Η εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας έχει διαμορφώσει μια καινούργια κατάσταση χρονιότητας της ασθένειας, γεγονός που προσδίδει νέα δυναμική στη σχέση του ιατρικούνοσηλευτικού προσωπικού με τους ασθενείς του. Η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας σε θέματα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Η ψυχοκοινωνική ογκολογία αποτελεί έναν κλάδο των ανθρωπιστικών επιστημών με αυξανόμενες ανάγκες συστηματικής έρευνας και απαιτητικής

εργαστήριο τέχνης και δημιουργίας για ομάδες εφήβων ασθενών: Μουσική – πρόγραμμα «Ντορελά».

ομάδες ευαισθητοποίησης και συμβουλευτικής γονέων σε θέματα ψυχικής υγείας των εφήβων ασθενών στον ξενώνα του συλλόγου «Φλόγα». Ατομική συμβουλευτική γονέων εφήβων και νέων ασθενών. συμβουλευτική και ψυχοθεραπευτική υποστήριξη εφήβων που κάποιο μέλος της οικογένειάς τους πάσχει από καρκίνο.

2. Το Πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για εφήβους και νέους ενήλικες επιβιώσαντες από την ασθένεια του καρκίνου το οποίο παρέχει: ατομική ψυχοθεραπευτική και συμβουλευτική υποστήριξη για νέους ενήλικες επιβιώσαντες.

ομάδα συμβουλευτικής υποστήριξης νέων. εργαστήρια τέχνης και δημιουργίας. θεατρική ομάδα γυναικών ασθενών που επιβίωσαν από την ασθένεια του καρκίνου του μαστού.

ομάδα φωτογραφίας για νέους που επιβίωσαν από τη νεοπλασματική ασθένεια κατά την παιδική και την εφηβική τους ηλικία.

3. Την ανοιχτή γραμμή 215-215-2121 για ογκολογικούς ασθενείς Η γραμμή ξεκίνησε τη λειτουργία της τον Ιανουάριο του 2021 και αποτελεί μόλις τη δεύτερη τηλεφωνική γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης στον χώρο της Ψυχο-ογκολογίας στην Ελλάδα. Απευθύνεται σε όλες τις ηλικίες και σε κάθε στάδιο της ασθένειας, από την αναμονή της διάγνωσης έως το τελικό στάδιο.

6. Την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα ψυχοκοινωνικής ογκολογίας Μέσα ενημέρωσης, ημερίδες, πολιτιστικές δράσεις, συνεργασία με θεσμικούς οργανισμούς στην κοινότητα. Τα παραπάνω προγράμματα λειτουργούν σταθερά στα γραφεία του Κέντρου και παρέχονται δωρεάν στους ενδιαφερόμενους με σκοπό να εξαλειφθούν οι ανισότητες και να κλείσει το χάσμα στη φροντίδα.

Τα νεότερα για

τον καρκίνο του πνεύμονα

Τα τελευταία 15 χρόνια περισσότερες γυναίκες που δεν κάπνισαν ποτέ και νεότεροι άνθρωποι διαγιγνώσκονται με καρκίνο του πνεύμονα.

HΑμερικανική Εταιρεία Πνευμόνων αναφέρει ότι ενώ τα ποσοστά καρκίνου του πνεύμονα έχουν αυξηθεί κατά 79% για τις γυναίκες τα τελευταία 44 χρόνια, μειώθηκαν κατά 43% στους άνδρες. Και για πρώτη φορά στην ιστορία, υπάρχουν περισσότερες νέες γυναίκες από άντρες που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του πνεύμονα. Και μάλιστα γυναίκες που ποτέ δεν ήταν καπνίστριες. Ιδιαίτερα για όσους δεν καπνίζουν, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι απροσδόκητος τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους γιατρούς τους, γεγονός που μπορεί συχνά να οδηγήσει σε καθυστερήσεις στη διάγνωση. Οι ερευνητές έχουν περιγράψει αυτήν την τάση αύξησης των ποσοστών του καρκίνου του πνεύμονα μεταξύ των γυναικών σε διάφορα μέρη του κόσμου και αρχίζουν να καταλαβαίνουν γιατί τα κρούσματα αυξάνονται. Η πρώτη εξήγηση είναι ότι πολλές γυναίκες άρχισαν να καπνίζουν αργότερα από τους άνδρες, ανατρέποντας την κορύφωση στις διαγνώσεις καρκίνου του πνεύμονα που σχετίζονται με το κάπνισμα. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες στις καρκινογόνες επιπτώσεις της έκθεσης στον καπνό και τον καπνό του τσιγάρου, συμπεριλαμβανομένου του παθητικού καπνίσματος, και μπορεί να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα μετά από λιγότερα χρόνια καπνίσματος σε σύγκριση με τους άνδρες.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που διαγιγνώσκονται σήμερα με καρκίνο του πνεύμονα δεν είναι ενεργοί καπνιστές. Περίπου το 20% των γυναικών με καρκίνο του πνεύμονα δεν έχουν καπνίσει ποτέ – υψηλότερο από ό,τι για τους άνδρες με καρκίνο του πνεύμονα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ.

Παράγοντες κινδύνου

Εκτός από το ενεργό και παθητικό κάπνισμα, υπάρχουν αρκετοί άλλοι παράγοντες κινδύνου. Αυτοί περιλαμβάνουν το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου και την έκθεση σε αμίαντο, ραδόνιο και ατμοσφαιρική ρύπανση. Η έκθεση σε καρκινογόνες ουσίες στον χώρο εργασίας με τη μορφή εισπνεόμενων χημικών όπως το αρσενικό, το βηρύλλιο, το κάδμιο, το πυρίτιο και το νικέλιο εξακολουθεί να αποτελεί ανησυχία σε ορισμένα μέρη του κόσμου. Ο πιθανός κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα από τον καπνό του ηλεκτρονικού τσιγάρου και της μαριχουάνας είναι ακόμα υπό μελέτη, αλλά αποτελεί μια πιθανή ανησυχία.

Οπως τα BRCA1 και BRCA2 στον καρκίνο του μαστού, οι αλλαγές στα γονίδια που προάγουν ή προστατεύουν από την ανάπτυξη όγκου μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα. Οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη εντοπίσει συγκεκριμένες μεταλλάξεις, ωστόσο, η μελέτη οικογενειακών γενετικών προδιαθέσεων μπορεί να βοηθήσει στην αποσαφήνι-

ση του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσεται ο καρκίνος του πνεύμονα και να οδηγήσει σε νέους βιοδείκτες για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου σε ομάδες υψηλού κινδύνου.   Πρόσφατα, οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι η γενετική μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα σε ορισμένους ασθενείς με ισχυρό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα. Οι μελέτες αυτών των οικογενειών έχουν βοηθήσει στον εντοπισμό πιθανών γονιδίων ευαισθησίας για καρκίνο του πνεύμονα και περιβαλλοντικούς παράγοντες κινδύνου.

Στις ΗΠΑ, πάνω από το 70% των επιλέξιμων γυναικών υποβάλλονται σε προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του μαστού, αλλά λιγότερο από το 6% όλων των επιλέξιμων καπνιστών κάνουν προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτές οι νέες κατευθυντήριες γραμμές προσυμπτωματικού ελέγχου θα αυξήσουν τον αριθμό των γυναικών που είναι επιλέξιμες για προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα κατά 40%, συμπεριλαμβάνοντας εκείνες σε μικρότερη ηλικία που έχουν λιγότερη έκθεση στο κάπνισμα.

Η διάγνωση

Τα τελευταία χρόνια, η αυξανόμενη κατανόηση των γενετικών αλλαγών

που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο και του τρόπου αξιοποίησης του ανο-

σοποιητικού συστήματος για τη θεραπεία του καρκίνου έχει οδηγήσει σε νέες στοχευμένες θεραπείες και ανοσοθεραπείες που έχουν βελτιώσει την πρόγνωση των ασθενών. Οι γυναίκες τείνουν να έχουν καλύτερη πρόγνωση από τους άνδρες, ειδικά εάν δεν κάπνισαν ποτέ και έχουν όγκους με μοριακές αλλαγές που μπορούν να αντιμετωπιστούν με στοχευμένες θεραπείες. Ωστόσο, τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα μπορεί να παραγνωρίζονται στις γυναίκες. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν βήχα, δύσπνοια, υπερβολική κόπωση και πόνο στην πλάτη, στο στήθος ή στον ώμο, τα οποία θα μπορούσαν να συγχέονται με άλλες παθήσεις. Επειδή οι γυναίκες τείνουν να είναι ελαφρώς νεότερες όταν διαγιγνώσκονται από τους άνδρες, οι ασθενείς μπορεί να είναι σε θέση να ανεχθούν τα συμπτώματα περισσότερο και να καθυστερήσουν να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια. Οι γιατροί μπορεί επίσης να μην αποδίδουν αυτά τα συμπτώματα στον καρκίνο του πνεύμονα λόγω της μικρότερης ηλικίας της ασθενούς. Η αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων, η επέκταση της καταλληλότητας για προσυμπτωματικό έλεγχο και ο έλεγχος για γενετικούς βιοδείκτες για την επιλογή της καλύτερης θεραπείας είναι μερικά από τα βήματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας επιδημίας του καρκίνου του πνεύμονα στις γυναίκες.

Ζ. Ψ.

| περί υγείας |

Ο υγιεινός τρόπος ζωής μειώνει

Με τα συνεχιζόμενα κύματα της Covid-19 και τη μακρά Covid έχει προκληθεί μια σοβαρή επιβάρυνση στη Δημόσια Υγεία. Υπολογίζεται ότι το 20% έως 40% όσων αρρώστησαν

από Covid-19 στη συνέχεια ταλαιπωρούνται από μακρά Covid, δηλαδή έχουν συμπτώματα τέσσερις εβδομάδες ή περισσότερο μετά την αρχική μόλυνση από τον ιό SARS-CoV-2.

Η συχνότητα των μακρών συμπτωμάτων είναι

υψηλότερη μεταξύ των ατόμων που δεν έχουν

εμβολιαστεί ή που νοσηλεύτηκαν κατά την οξεία φάση, φθάνοντας το 50% έως 70%. Τα συμπτώ -

ματα μπορεί να περιλαμβάνουν κόπωση, πυρετό

και ποικίλα αναπνευστικά, καρδιακά, νευρολογι -

κά και πεπτικά συμπτώματα.

Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο

περιοδικό JAMA Internal Medicine από ερευνητές του Harvard βρήκε ότι οι γυναίκες που

ακολουθούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένου του υγιούς σωματικού βάρους, της αποφυγής του καπνίσματος, της μέτριας κατανάλωσης αλκοόλ, της τακτικής άσκησης, του επαρκούς ύπνου και της υγιεινής διατροφής

έχουν σχεδόν 50% χαμηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν συμπτώματα μακράς Covid σε σύγκριση με τις γυναίκες που δεν ακολουθούν υγιεινό

τρόπο ζωής. Τα ευρήματα αυτά σημαίνουν ότι η υιοθέτηση περισσότερων υγιεινών συμπεριφο -

ρών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης μακράς Covid, σύμφωνα με την Andrea Roberts, ανώτερη συγγραφέα της μελέτης.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότε-

ρες από 32.000 νοσοκόμες από την αμερικανική

Nurses’ Health Study II, οι οποίες είχαν απαντήσει

σε ερωτηματολόγια για τον τρόπο ζωής τους.

Στη συνέχεια ανέφεραν το ιστορικό μόλυνσης

από SARS-CoV-2 από τον Απρίλιο του 2020

έως τον Νοέμβριο του 2021. Κατά τη

διάρκεια αυτής της περιόδου, πάνω

από 1.900 νοσοκόμες προσβλήθη-

καν από Covid-19 και μεταξύ αυτών

το 44% ανέπτυξε μακρά Covid. Σε

σύγκριση με τις γυναίκες που δεν έκα-

ναν υγιεινό τρόπο ζωής, εκείνες με

πέντε ή έξι υγιεινούς παράγοντες είχαν

τις μισές πιθανότητες να εμφανίσουν

μακρά Covid. Ακόμη και μεταξύ των

γυναικών που ανέπτυξαν μακρά Covid, όσες ακολουθούσαν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής πριν από τη μόλυνση είχαν

30% χαμηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν συμπτώματα που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους. Η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους και ο επαρκής ύπνος (επτά έως εννέα ώρες ημερησίως) συσχετίστηκαν πιο έντονα με τον χαμηλότερο κίνδυνο μακράς Covid.

Μια πιθανή εξήγηση για τις συσχετίσεις αυτές είναι ότι ένας ανθυγιεινός τρόπος ζωής σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο χρόνιας φλεγμονής και ανοσολογικής απορρύθμισης. Η διαδικασία με την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα προστατεύει από τα παθογόνα ονομάζεται φλεγμονή, αλλά η υπερβολική φλεγμονή μπορεί να είναι κακή. Πιστεύεται ότι πολλά από τα συμπτώματα της μακράς Covid έχουν αιτία τα υπολείμματα φλεγμονής που παραμένουν στο σώμα ακόμη και μετά την επίλυση της οξείας ασθένειας. Αυτό συμβαίνει επειδή η Covid-19 πυροδοτεί την υπερβολική παραγωγή κυτοκινών, ενώσεις που προκαλούν τη φλεγμονή. Επειδή η φλεγμονή είναι μια απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος, η «καταιγίδα κυτοκινών»

που δημιουργείται από τον ιό αρχίζει να καταπο-

νεί το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε ένα απορρυθμισμένο σύστημα - κουρασμένο και εξαντλημένο, αλλά συγχρόνως υπερκινητικό και υπερευαίσθητο.

Ο

ρόλος της υγιεινής

διατροφής

Τις τελευταίες δεκαετίες, οι επιστήμονες έχουν συσσωρεύσει περισσότερα στοιχεία για τον ρόλο του υγιεινού τρόπου ζωής στη γενική υγεία. Σχετικά με τη διατροφή, είναι γνωστό ότι ορισμένα τρόφιμα μπορούν να μειώσουν και άλλα να προάγουν τη φλεγμονή. Μελέτες έχουν δείξει ότι ορισμένα συστατικά μπορεί να έχουν αντιφλεγμονώδη δράση. Η βιταμίνη C, η βιταμίνη D, τα φλαβονοειδή και τα ωμέγα-3 θεωρούνται αντιφλεγμονώδη. Επίσης, ο ψευδάργυρος είναι κρίσιμος για την ανάπτυξη των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος και η ανεπάρκειά του να προκαλεί αλλαγές στην παραγωγή κυτοκινών.

Η αντιοξειδωτική ιδιότητα της βιταμίνης C είναι καλά τεκμηριωμένη. Δρα ως συμπαράγοντας σε πολλές βιοσυνθετικές οδούς και διευκολύνει την παραγωγή αντισωμάτων. Επιπλέον, η πρόσληψη

1 γραμμαρίου βιταμίνης C την ημέρα μειώνει την παραγωγή των προφλεγμονωδών κυτοκινών (IL-6, TNF) και αυξάνει την παραγωγή των αντιφλεγμονωδών κυτοκινών (IL-10).

Οι αντιικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες της βιταμίνης D είναι καλά τεκμηριωμένες. Η βιταμίνη D μειώνει την παραγωγή προφλεγμονωδών κυτοκινών. Σε βαριά άρρωστους ασθενείς με Covid-19, η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D μειώνει τη διάρκεια παραμονής τους στη μονάδα εντατικής θεραπείας. Επιπλέον, οι ασθενείς με Covid-19 και ανεπάρκεια βιταμίνης D τείνουν να έχουν υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας.

Η αντιφλεγμονώδης διατροφή περιλαμβάνει την αποφυγή τροφών που προκαλούν φλεγμονή, όπως τα τηγανητά, οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες, η ζάχαρη, τα κόκκινα και επεξεργασμένα κρέατα και τα τρανς λιπαρά. Τροφές που μειώνουν τη φλεγμονή είναι οι ντομάτες, το ελαιόλαδο, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι ξηροί καρποί, τα λιπαρά ψάρια και τα φρούτα. Αυτά τα τρόφιμα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά και ενώσεις που βοηθούν στην προστασία από τη φλεγμονή. Αν ψάχνετε μια διατροφή που ακολουθεί τις αρχές της αντιφλεγμονώδους διατροφής, σκεφτείτε τη μεσογειακή διατροφή

λοσιόν χεριών

ΜΕΓΑ

ια την επιλογή ενός προϊόντος που προσφέρει αντιβακτηριδι -

ακή προστασία υψηλών απαιτήσεων, σημαντικό ρόλο παίζει η

αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητά του!

Η αντισηπτική λοσιόν για τα χέρια ΜΕΓΑ, είναι ο αξιόπιστος σύμ -

μαχος για καθημερινή αντιβακτηριδιακή προστασία: διαθέτει μία ειδικά μελετημένη σύνθεση με 70% οινόπνευμα και επιπλέον απολυμαντικό παράγοντα που εξουδετερώνει το 99,9% των βακτηρίων, αλλά και τους ιούς της γρίπης Η1Ν1, Η3Ν2, σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα για την ανθρώπινη υγιεινή (EN1276, EN1500, EN1650, EN14476, ΕΝ13727, ΕΝ13624, ΕΝ14348). Επιπλέον, η λοσιόν ΜΕΓΑ είναι ελεγμένη με εξειδικευμένα ΕΝ tests, εξαιρετικά υψηλών απαιτήσεων, που πιστοποιούν τη βακτηριοκτόνο, μυκητοκτόνο και ιοκτόνο δράση της, με αποτέλεσμα να είναι κατάλληλη ακόμα και για ιατρική χρήση, δηλαδή για χρήση σε ιατρικούς ή νοσοκομειακούς χώρους (medical use).

Με λεπτόρευστη υφή, που δεν κολλάει και δεν αφήνει υπολείμματα στα χέρια, η λοσιόν ΜΕΓΑ προσφέρει άμεση καθαριότητα και αντισηπτική προστασία, χωρίς νερό. Είναι εγκεκριμένη από τον Ε.Ο.Φ.

Η αντισηπτική λοσιόν ΜΕΓΑ κυκλοφορεί σε 3 τύπους συσκευασιών:

Σε πρακτική συσκευασία 100ml & 200ml με spray , ιδανική για χρήση εκτός σπιτιού, καθώς και σε οικονομική συσκευασία 500ml με αντλία , ιδανική για οικιακή χρήση ή σε κοινόχρηστους χώρους. Έτσι, εξασφαλίζουν εύκολη εφαρμογή της ιδανικής ποσότητας σε κάθε χρήση.

Διαθέσιμη σε 2 συσκευασίες

Αποδεδειγμένη αντιβακτηριδιακή προστασία!

Αντισηπτική

Ο έρπης ζωστήρας αυξάνει

Aφότου μια μόλυνση έχει επιλυθεί, η ασθένεια μπορεί να μην έχει τελειώσει

πυροδοτώντας παθολογικές αποκρίσεις μακριά από το σημείο της αρχικής μόλυνσης.

Γράφει ο Ζήσης Ψάλλας

Aρκετοί ιοί, συμπεριλαμβανομένου του

SARS-CoV-2, σχετίζονται με το εγκεφαλικό

επεισόδιο, ωστόσο οι μηχανισμοί με τους

οποίους η λοίμωξη πυροδοτεί το εγκεφα-

λικό, ακόμη και μήνες μετά τη φαινομενική

επίλυση της λοίμωξης, δεν έχουν διερευνηθεί αρκε-

τά. Μεταξύ των παθογόνων, το εγκεφαλικό επεισόδιο σχετίζεται συχνά με τον ιό της ανεμοβλογιάς που προκαλεί επίσης τον έρπητα ζωστήρα. Ο ιός του έρπητα ζωστήρα (Varicella Zoster Virus – VZV) μολύνει τον άνθρωπο στην παιδική ηλικία και προκαλεί ανεμοβλογιά. Στη συνέχεια δεν φεύγει από το σώμα, αλλά παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση, συνήθως στα γάγγλια των νεύρων – το 95% των ατόμων σε ορισμένες δυτικές χώρες θεωρείται ότι έχουν τον ιό στους γαγγλιακούς νευρώνες. Ο ιός μπορεί να ενεργοποιείται εκ νέου στη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου προκαλώντας βασανιστικό πόνο, όταν εξασθενήσει το ανοσοποιητικό του σύστημα, π.χ. εάν ληφθούν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, εμφανιστεί κακόηθες νόσημα

ή HIV λοίμωξη. Μπορεί, επίσης, να ενεργοποιηθεί

λόγω της μεγαλύτερης ηλικίας η οποία συνοδεύεται από ανοσογήρανση. Συχνά, ωστόσο, ενεργοποιείται ύστερα από καταστάσεις στρες. Εκτιμάται ότι

ο έρπης ζωστήρας επηρεάζει 1 στα 3 άτομα κατά

τη διάρκεια της ζωής τους. Η επανενεργοποίηση

του ιού χαρακτηρίζεται από επώδυνες δερματικές

βλάβες, μια σειρά από εξανθήματα που μερικές φορές μοιάζουν με «ζώνη», εξού και το όνομα της πάθησης. Να σημειωθεί ότι για τον έρπητα ζωστήρα υπάρχει αποτελεσματικό εμβόλιο.

Αυξημένος κίνδυνος εγκεφαλικού για

πάνω από έναν χρόνο

Οσοι εμφανίζουν έρπητα ζωστήρα διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου τους επόμενους 12 μήνες. Σε δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από εννιά μελέτες, ο σχετικός κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου φάνηκε να είναι κατά 78% αυξημένος

τον πρώτο μήνα μετά την εμφάνιση του εξανθήματος και να μειώνεται σταδιακά στο 20% ύστερα από 12 μήνες. Ο έρπης ζωστήρας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού, περισσότερο στα άτομα κάτω των 40 ετών, για τα οποία το εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα συνήθως δεν συνιστάται. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος στα άτομα που έχουν βγάλει εξανθήματα στο πρόσωπό τους, ίσως λόγω της εγγύτητας με τον εγκέφαλο. Δεν γνωρίζουν όλοι οι γιατροί

τη σχέση μεταξύ έρπητα ζωστήρα και εγκεφαλικού.

Η βιολογική βάση για το εγκεφαλικό επεισόδιο

που σχετίζεται με τον έρπητα ζωστήρα εξηγείται

εν μέρει, από την άμεση μόλυνση των εγκεφαλι-

κών αρτηριών από τον ιό που οδηγεί σε αγγειακή φλεγμονή, απώλεια των έσω λείων μυϊκών κυττάρων και τελικά ισχαιμικό ή αιμορραγικό εγκεφαλικό. Πολλαπλές αναφορές υποδεικνύουν και έναν άλλο μηχανισμό που οδηγεί σε ανωμαλίες πήξης και ανάπτυξη θρόμβωσης. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το εγκεφαλικό μπορεί να σχετίζεται με κυστίδια λιπιδίων που ονομάζονται εξωσώματα και τα οποία μεταφέρουν πρωτεΐνες και γενετικές πληροφορίες μεταξύ των κυττάρων.  Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο The Journal of Infectious Diseases περιγράφει λεπτομερώς τους μηχανισμούς πίσω από τη σχέση του έρπητα ζωστήρα με το εγκεφαλικό. «Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν για το επώδυνο εξάνθημα που σχετίζεται με τον έρπητα ζωστήρα, αλλά μπορεί να μην γνωρίζουν ότι ο κίνδυνος εγκεφαλικού είναι αυξημένος για έναν χρόνο μετά τη μόλυνση» δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Andrew Bubak, επίκουρος καθηγητής έρευνας στο Τμήμα Νευρολογίας στο την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κολοράντο. «Είναι σημαντικό ότι το εξάνθημα συχνά θεραπεύεται πλήρως και τα άτομα αισθάνονται φυσιολογικά, αλλά παρόλα αυτά έχουν μια σημαντική αύξηση του κινδύνου για εγκεφαλικό.»

Τα προφλεγμονώδη εξωσώματα

Για να κατανοήσουν καλύτερα τους μηχανισμούς, οι ερευνητές άρχισαν να εξετάζουν πιο προσεκτικά τα εξωσώματα. Αυτά τα κυστίδια λιπιδίων μεταφέρουν παθογόνο φορτίο που μπορεί να προκαλέσει θρόμβωση και φλεγμονή μακριά από το σημείο της μόλυνσης. Οι ερευνητές συνέλεξαν δείγματα πλάσματος από 13 ασθενείς με έρπητα ζωστήρα και 10 υγιή άτομα. Τα δείγματα ελήφθησαν τη στιγμή της μόλυνσης και μέσα σε τρεις μήνες παρακολούθησης για ένα υποσύνολο ασθενών. Διαπιστώθηκε ότι τα εξωσώματα θα μπορούσαν να προκαλέσουν θρόμβους αίματος σε άτομα που είχαν τη λοίμωξη. Βρέθηκαν επίσης προφλεγμονώδη εξωσώματα που ενέχουν κινδύνους για εγκεφαλικό κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης των τριών μηνών.

Οι επιστήμονες είπαν ότι τα ευρήματά τους υποδηλώνουν ότι σε ένα υποσύνολο ατόμων με έρπητα ζωστή-

ρα, ο ιός μπορεί να μην επιστρέψει σε λανθάνουσα κατάσταση ή ότι τα κυκλοφορούντα εξωσώματα που προκαλούν παρατεταμένη προθρομβωτική κατάσταση μπορεί να επιμείνουν και μετά τη θεραπεία και την εξαφάνιση του εξανθήματος. Η χρήση αντιιικών παραγόντων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα με την προσθήκη αντιαιμοπεταλιακών και αντιφλεγμονωδών παραγόντων θα μπορούσε να βοηθήσει. Ισως να βοηθούσαν και πρωτοβουλίες πρόληψης μέσω εμβολιασμού για τον έρπητα ζωστήρα για τη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού, ιδιαίτερα σε άτομα με γνωστούς παράγοντες κινδύνου εγκεφαλικό. Εάν αυτά τα ευρήματα επιβεβαιωθούν με μια μεγαλύτερη διαχρονική μελέτη, τότε αυτό θα μπορούσε να αλλάξει την κλινική πρακτική.

Ενα σύστημα Yγείας… άρρωστο

Ποια είναι τα προβλήματα του ΕΣΥ, ποιες οι μεταρρυθμίσεις που επιχειρούνται, καθώς και ο ρόλος της Ενωσης Ασθενών Ελλάδος.

Kάθε συζήτηση για την

υγεία πρέπει να ξεκινάει

και να τελειώνει έχοντας στο επίκεντρο τον ασθε -

νή και εν γένει τον Ελληνα πολίτη. Η πρωτοφανής πανδημία

Covid-19, η οποία για δύο και πλέ -

ον χρόνια έφερε σε οριακές πραγματικότητες τα Εθνικά Συστήματα

Υγείας, γίνεται περισσότερο ορατή στον επικείμενο πλέον απόηχό της, μέσα από σειρά επιπτώσεων για την καθημερινότητα των χρόνιων ασθε -

νών και των πολιτών.

Οι πρωτόγνωρες υγειονομικές συνθήκες που κληθήκαμε να βιώσουμε

και να προσαρμοστούμε, έχοντας

μόλις βγει από τον οικονομικό σκόπελο της τελευταίας δεκαετίας, ήταν φυσικό ότι βρήκαν τα Συστή -

ματα Υγείας εν μέρει ή και εντελώς απροετοίμαστα, επιφέροντας με αυτόν τον τρόπο μία σειρά προκλήσεων στην καθημερινότητα των χρόνιων ασθενών.

Στη λογική μιας ουσιαστικής μετουσίωσης του προβλήματος σε ευκαιρία, η δύσκολη αυτή περίοδος

ανέδειξε την ανάγκη ύπαρξης ενός

ολοκληρωμένου σχεδίου για τη Δη -

μόσια Υγεία και όλες τις απαραίτη -

τες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις.

Η πανδημία έχει αλλάξει σε μεγάλο

βαθμό τον τρόπο με τον οποίο λει -

τουργούν τα Συστήματα Υγείας και

διατάραξε τις υπηρεσίες υγειονομι -

κής περίθαλψης στο σύνολό τους.

Η διαχείριση των χρόνιων ασθενών

κατά την πανδημία αλλά και την τρέχουσα περίοδο αποδείχθηκε μια τεράστια πρόκληση.

Οι αλλαγές στην καθημερινή λειτουργία των δομών υγείας εν μέσω πανδημίας και αλλεπάλληλων εγκλεισμών, με κυριότερες τις αναβολές χειρουργείων και τις αναστολές λειτουργίας τακτικών εξωτερικών ιατρείων, έχουν επιμηκύνει τον χρόνο αναμονής για ένα χειρουργείο ή ένα ραντεβού σε κάποια δομή υγείας, δημιουργώντας μια δυσκολία στην πρόσβαση των χρόνιων ασθενών σε υπηρεσίες υγείας. Η συνθήκη αυτή είναι σίγουρο πως δυστυχώς θα αναδείξει μεγάλο όγκο νέων διαγνώσεων σε πολλές θεραπευτικές κατηγορίες το προσεχές μέλλον, καθώς πολλοί έλεγχοι ρουτίνας αναβλήθηκαν ή ματαιώθηκαν κατά την περίοδο της πανδημίας, με την παράλληλη διακοπή επικοινωνίας με τον θεράποντα ιατρό. Οι χρόνιες ασθένειες δημιουργούν μυριάδες προκλήσεις, τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους επαγγελματίες υγείας. Ως εκ τούτου, η ανάγκη για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του γενικού πληθυσμού καθίσταται επιτακτικότερη από ποτέ.

Γράφει η Βασιλική - Ραφαέλα Βακουφτσή, Αν. Γραμματέας Ενωσης Ασθενών Ελλάδας

ευρείας χρήσης. Αυτό δημιουργεί πρόβλημα στους ασθενείς που ταλαιπωρούνται να βρουν το σκεύασμα που τους έχει χορηγηθεί από τον γιατρό τους, αδυνατώντας ολοκληρωτικά σε ορισμένες περιπτώσεις, καθυστερώντας έτσι την έναρξη της θεραπείας ή διακόπτοντας τη θεραπεία που ήδη λαμβάνουν. Φυσικά, δε θα μπορούσαμε να παραλείψουμε τις μεταρρυθμίσεις που επιχειρούνται στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (Π.Φ.Υ.), μεταξύ των οποίων και η καθιέρωση του Προσωπικού Γιατρού, ένα θέμα που συζητήθηκε πολύ το προηγούμενο διάστημα. Κάθε μεταρρύθμιση παρουσιάζει

δυσκολίες και εγείρει αντιδράσεις. Η απουσία μιας ισχυρής και καλά στελεχωμένης Π.Φ.Υ. ήταν ιδιαίτερα εμφανής κατά την περίοδο της πανδημίας, ενώ γίνεται παράλληλα κατανοητή

πολλές από αυτές να έχουν άμεσο ή έμμεσο αντίκτυπο στην υγεία και στην ποιότητα της ζωής του. Οι παραπάνω δυσμενείς συνθήκες επαναφέρουν την ανάγκη τολμηρών μεταρρυθμίσεων, όπως προαναφέρθηκε ήδη και στην αρχή. Οι χρόνιοι ασθενείς έχουν ανάγκη ποιοτικών υπηρεσιών υγείας που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους, καθώς και ένα σύγχρονο, ευέλικτο λειτουργικό και προσαρμοσμένο στη μεταβαλλόμενη σημερινή πραγματικότητα Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ως Ενωση Ασθενών Ελλάδας διαχρονικά διεκδικούμε τη διαρκή αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας και την κατά το δυνατόν καλύτερη λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, επιτυγχάνοντας άμεση και καθολική πρόσβαση των ασθενών σε υπηρεσίες υγείας.

Ενα επιπλέον σοβαρό πρόβλημα με παγκόσμιες διαστάσεις που εντείνεται διαρκώς το τελευταίο διάστημα είναι οι ελλείψεις φαρμάκων. Οι ελλείψεις αφορούν σκευάσματα όλων των θεραπευτικών κατηγοριών, από ορφανά φάρμακα μέχρι φάρμακα

και η αναγκαιότητα ύπαρξής της. Η Π.Φ.Υ. μπορεί να καλύψει ένα μεγάλο μέρος από τις ανάγκες του πληθυσμού παρέχοντας βασικές υπηρεσίες υγείας. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να βρεθεί στο επίκεντρο των μεταρρυθμίσεων αλλά και να αξιοποιηθεί στο έπακρο των δυνατοτήτων της.

Γίνεται, συνεπώς, αντιληπτό πως οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει κάθε χρόνιος ασθενής στην καθημερινό -

τητά του είναι πολλές και αγγίζουν πολλά κομμάτια της ζωής του, με

Η θεσμοθέτηση της Ενωσης Ασθενών Ελλάδας τον περασμένο Μάιο, στο άρθρο 60 του Ν. 4931/2022, ως ισάξιας συνομιλήτριας της πολιτείας στη χάραξη πολιτικών υγείας, επισφράγισε την ικανοποίηση ενός παγίου αιτήματος των ασθενών. Ανταποκρινόμενοι στον θεσμικό μας ρόλο και αφουγκραζόμενοι τις ανάγκες που υπάρχουν, είμαστε πάντοτε σε ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με την πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς, προκειμένου να βρεθούν από κοινού συναινετικές λύσεις οι οποίες θα διευκολύνουν και θα βοηθήσουν τη βελτίωση της καθημερινότητας των χρόνιων ασθενών, βάζοντάς τους στο επίκεντρο και κάνοντάς τους ενεργό μέλος μιας δημοκρατικής κοινωνίας.

Τα εμβόλια mRNA παρακάμπτουν ορισμένες από τις προκλήσεις

παραγωγής που αντιμετωπίζουν τα παραδοσιακά εμβόλια.

Για όλα υπάρχει μια εποχή και για τη γρίπη

είναι ο χειμώνας. Τα κρούσματα γρίπης

κορυφώνονται μεταξύ Δεκεμβρίου και

Φεβρουαρίου και το εμβόλιο είναι η κα-

λύτερη άμυνα. Η λήψη του εμβολίου ση-

μαίνει ότι θα είστε λιγότερο άρρωστοι ακόμα κι αν

κολλήσετε μια λοίμωξη.

Ωστόσο, το ανοσοποιητικό σας σύστημα βρίσκεται

σε μια συνεχή κούρσα ενάντια στον ιό της γρίπης.

Οπως ο ιός που προκαλεί την Covid-19, έτσι και o ιός

της γρίπης αλλάζει γρήγορα και μεταλλάσσεται σε

νέες παραλλαγές, συνεπώς οι κατασκευαστές πρέπει να επικαιροποιούν το εμβόλιο της γρίπης. Μετά τον εντοπισμό μιας νέας παραλλαγής γρίπης, χρειάζονται περίπου έξι μήνες για το νέο το εμβόλιο

– και στο μεταξύ ο ιός μπορεί να μεταλλαχθεί

ξανά. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται αντιγο-

νική μετατόπιση και μπορεί να μειώσει την

αποτελεσματικότητα του εμβολίου.

Μια απειλή είναι ότι μια σημαντική αλλαγή

στον ιό της γρίπης, ή αντιγονική αλλαγή, θα μπορούσε να προκαλέσει μια πανδημία γρίπης. Αυτό συμβαίνει όταν ένας

ιός γρίπης από ζώα, όπως πτηνά ή

χοίρους, αποκτά την ικανότητα

να μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα έχουν ανοσία

έναντι αυτού του νέου ιού

ζωικής προέλευσης, επομένως θα μπορούσε να

εξαπλωθεί γρήγορα

σε πανδημία. Εάν

συμβεί αυτό, το ετήσιο εμβόλιο

Γράφει ο Ζήσης Ψάλλας

της γρίπης δεν θα είναι αποτελεσματικό και δεν θα

μπορεί να αλλάξει αρκετά γρήγορα για να σταματήσει την παγκόσμια εξάπλωση. Πριν από σχεδόν 20 χρόνια εμφανίστηκε το όραμα για την κατασκευή ενός καθολικού εμβολίου γρίπης που θα μπορούσε να δώσει προβάδισμα στον αγώνα κατά της γρίπης και να αποτραπεί η επόμενη πανδημία καταπολεμώντας αποτελεσματικά κάθε ενδεχόμενο στέλεχος γρίπης. Ενας πιθανός τρόπος για να γίνει αυτό είναι με αγγελιοφόρο RNA (mRNA).

την ικανότητα του ιού της γρίπης να μολύνει τα κύτταρα– που βρίσκεται σε όλες τις παραλλαγές της γρίπης οι οποίες κυκλοφορούν σε ζώα και ανθρώπους. Ο στόχος είναι να προκληθεί ανοσία έναντι σχεδόν όλων των παραλλαγών, ώστε να υπάρχουν λιγότερα κενά στην άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος.

Χρήση mRNA για ένα

καθολικό εμβόλιο γρίπης

Τι είναι το

γρίπης; Ενα καθολικό εμβόλιο γρίπης είναι αυτό που δεν χρειάζεται να αλλάζει κάθε χρόνο, επειδή έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει από όλες ή τις περισσότερες παραλλαγές της γρίπης. Οι επιστήμονες διερευνούν διάφορους τρόπους για να αναπτύξουν καθολικά εμβόλια κατά της γρίπης. Τα περισσότερα ανήκουν σε δύο κατηγορίες.

Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει εμβόλια που επικεντρώνονται σε διατηρημένα ή αμετάβλητα μέρη του ιού. Αυτή η στρατηγική κατευθύνει το ανοσοποιητικό σύστημα έναντι τμημάτων του ιού, ή αντιγόνων, που είναι κοινά μεταξύ όλων των παραλλαγών και δεν μπορούν να μεταλλαχθούν χωρίς να αποδυναμωθεί ή να σκοτωθεί ο ιός. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει εμβόλια μωσαϊκού. Αυτά είναι σαν ένα κοκτέιλ από κομμάτια πρωτεΐνης που λαμβάνονται από διαφορετικές παραλλαγές. Το μείγμα αποτελείται από εκδόσεις της πρωτεΐνης που ονομάζεται αιμοσυγκολλητίνη –απαραίτητη για

Η πρόσφατη επιτυχία των εμβολίων mRNA για την Covid-19 δείχνει μια υπόσχεση για τη χρήση τους για την επίτευξη του οράματος ενός αποτελεσματικού καθολικού εμβολίου κατά της γρίπης. Τα εμβόλια mRNA παρακάμπτουν ορισμένες από τις προκλήσεις παραγωγής που αντιμετωπίζουν τα παραδοσιακά εμβόλια. Υπάρχουν 20 γνωστοί υποτύποι της γρίπης. Πριν από την ανάπτυξη των εμβολίων mRNA, δεν ήταν εφικτό να κατασκευαστεί ένα μόνο εμβόλιο γρίπης κατά και των 20 υποτύπων λόγω της πολυπλοκότητας και του κόστους κατασκευής. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά εμβόλια, η κατασκευή και η παραγωγή εμβολίων mRNA είναι γρήγορη και απλή, επειδή οι κατασκευαστές δεν χρειάζεται να παράγουν και να καθαρίζουν απευθείας την πρωτεΐνη. Αντίθετα, τα εμβόλια mRNA παρέχουν τη γενετική αλληλουχία της πρωτεΐνης και στη συνέχεια χρησιμοποιούν τα κύτταρα του ίδιου του σώματος για να δημιουργήσουν αυτήν την πρωτεΐνη στη φυσική της δομή. Αυτό καθιστά σχετικά εύκολη την ενσωμάτωση οποιουδήποτε αντιγόνου ή πολλών αντιγόνων. Πρόσφατα, μια ομάδα ερευνητών σχεδίασε ένα εμβόλιο μωσαϊκού mRNA με αλληλουχίες από πολλαπλές εκδοχές της πρωτεΐνης αιμοσυγκολλητίνης, καθεμία από τις οποίες αντιπροσωπεύει έναν από τους 20 υποτύπους γρίπης. Αυτό το εμβόλιο προκάλεσε ευρεία ανοσία έναντι κάθε παραλλαγής σε ποντίκια και κουνάβια.

Αρκετές ερευνητικές ομάδες διερευνούν, επίσης, την προσέγγιση του διατηρημένου αντιγόνου με εμβόλια mRNA. Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι είναι δυνατό να σχεδιαστούν εμβόλια mRNA που μπορούν να εστιάσουν τις ανοσολογικές αποκρίσεις σε εξαιρετικά διατηρημένα, ευάλωτα μέρη του ιού και να προκαλέσουν ευρεία ανοσία έναντι ενός ευρέος φάσματος διαφορετικών υποτύπων γρίπης. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι ιοί της γρίπης των πτηνών που μοιράζονται πολλές γενετικές αλληλουχίες με την ανθρώπινη γρίπη.

Τα εμβόλια mRNA μπορεί σύντομα να εγκαινιάσουν μια νέα εποχή πιο αποτελεσματικών ετήσιων εμβολίων κατά της γρίπης, παρέχοντας καλύτερη αντιστοιχία από τις νέες παραλλαγές κάθε εποχής γρίπης. Δύο εμβόλια mRNA κατά της εποχικής γρίπης βρίσκονται επί του παρόντος σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους. Εάν είναι επιτυχείς, μπορεί να προσφέρουν πιο αποτελεσματική προστασία από την ετήσια γρίπη σε σχέση με τα σημερινά εμβόλια κατά της γρίπης.

Πώς θα φτιαχτεί ένα καθολικό εμβόλιο γρίπης;

Το mRNA μπορεί να είναι η λύση

Οδηγός για τις χειμερινές ασθένειες

Το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins μας δίνει συμβουλές για το πώς θα

αντιμετωπίσουμε τις πιο συνηθισμένες αρρώστιες κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Της Αφροδίτης Ντάικου

Kρυολόγημα, γρίπη και άλλες ασθένειες του αναπνευστικού είναι πιο συχνές τους πιο κρύους μήνες. Οι άνθρωποι βρίσκονται σε εσωτερικούς χώρους πιο συχνά, επιτρέποντας στους ιούς να περνούν πιο εύκολα από το ένα άτομο στο άλλο. Και ο κρύος, ξηρός αέρας μπορεί να αποδυναμώσει την αντίσταση. Αν βήχετε και φτερνίζεστε αυτόν τον χειμώνα, πώς θα καταλάβετε αν έχετε κρυολόγημα ή κάτι πιο σοβαρό; Χρειάζεστε αντιβιοτικά; Μεταδίδεται η ασθένειά σας;

Τι είναι;  Η μύτη και ο λαιμός σας έχουν μολυνθεί. Επίσης, ίσως τα αφτιά σας. Πώς το κόλλησα; Κάποιος έβηξε ή φτερνίστηκε κοντά σας ή αγγίξατε μια μολυσμένη επιφάνεια, π.χ. ένα πόμολο πόρτας. Περισσότεροι από 200 ιοί μπορούν να προκαλέσουν κρυολόγημα. Ο πιο συνηθισμένος είναι ο ρινοϊός. Πιθανότατα έχετε ρινική καταρροή, γρατσουνισμένο λαιμό, χαμηλό πυρετό, κόπωση, ρίγη και πόνους. Και μάλλον φτερνίζεστε και βήχετε. Τι πρέπει να κάνω; Ισως γνωρίζετε ότι δεν υπάρχει θεραπεία για το κοινό κρυολόγημα. Τα αποσυμφορητικά, οι σταγόνες για τον βήχα και τα αντισταμινικά μπορούν να

βοηθήσουν στα συμπτώματα. Η ξεκούραση και τα υγρά μπορεί να επιταχύνουν την ανάρρωσή σας. Πόσο θα κρατήσει; Μερικές ημέρες έως αρκετές εβδομάδες. Πότε μπορώ να επιστρέψω στη δουλειά; Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι μεταδοτικοί για περίπου μια εβδομάδα, ξεκινώντας από την ημέρα πριν εμφανίσουν συμπτώματα. Εάν αισθάνεστε αρκετά καλά για να συνεχίσετε να εργάζεστε, εάν επιστρέψετε εντός μιας ή δύο ημερών, πλένετε τα χέρια σας συχνά και αποφύγετε τη στενή επαφή με άλλους μέχρι να ξεμπερδέψετε με τον βήχα και το φτέρνισμα.

Από όλες τις ασθένειες, τα κοινά κρυολογήματα ενοχοποιούνται για τις περισσότερες ημέρες άδειας από τη δουλειά ή το σχολείο και τις περισσότερες επισκέψεις σε ιατρικά κέντρα. Επισκεφθείτε έναν γιατρό: Εάν τα συμπτώματα παραμείνουν περισσότερο από μερικές ημέρες ή επιδεινωθούν ή εάν εμφανιστούν νέα συμπτώματα.

Γρίπη

Η αναπνευστική σας οδός (στόμα, μύτη, λαιμός και πνεύμονες) έχει μολυνθεί. Πώς το κόλλησα; Κολλήσατε τη γρίπη από αερομεταφερόμενα στα-

γονίδια ή αγγίζοντας μολυσμένες επιφάνειες. Οι ιοί της γρίπης συνεχίζουν να εξελίσσονται, γι’ αυτό και τα εμβόλια γρίπης, τα οποία ενημερώνονται κάθε χρόνο, δεν είναι ποτέ πλήρως αποτελεσματικά. Πώς νιώθω;

Είστε εξαντλημένοι, έχετε πυρετό, το σώμα σας πονάει, φτερνίζεστε και βήχετε, ο λαιμός σας πονάει και έχετε πονοκέφαλο. Μπορεί επίσης να κάνετε εμετό ή διάρροια.

Τι πρέπει να κάνω;

Aνακουφιστείτε από τα συμπτώματα με ξεκούραση, υγρά και φάρμακα. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να συνταγογραφηθούν αντιιικά φάρμακα όπως το Tamiflu για τη μείωση της διάρκειας, της σοβαρότητας και του κινδύνου επιπλοκών της γρίπης. Τα αντιιικά συνήθως πρέπει να ξεκινούν εντός 48 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων για να είναι χρήσιμα.

Πόσο διαρκεί;

Το χειρότερο σημείο της ασθένειας –πυρετός και πόνοι– θα πρέπει να τελειώσει σε τρεις έως πέντε ημέρες. Ο βήχας και η γενική κούραση μπορεί να παραμείνουν δύο εβδομάδες ή περισσότερο.

Πότε μπορώ να επιστρέψω στη δουλειά; Περιμένετε τουλάχιστον πέντε ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων και 24 ώρες μετά τη διακοπή του πυρετού σας.

Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV)

Συμπτώματα και επιπλοκές

όσα πρέπει να ξέρετε για τον ιό που προσβάλλει κυρίως τα παιδιά κάτω των 5 και τους ενήλικες άνω των 65 ετών.

Ενώ φτάνουμε σιγά σιγά στο τέλος του χει-

μώνα, η υψηλή διασπορά των ιώσεων και

η μεγάλη νοσηρότητα παιδιών και ενηλίκων

λόγω ιογενών λοιμώξεων εξακολουθούν να

απασχολούν τους επαγγελματίες υγείας.

Ετσι, το σύστημα υγείας συνεχίζει να φορτίζεται με

το κύμα εποχιακών λοιμώξεων χωρίς όμως ταυτόχρονα ο ιός Covid-19 να ανήκει στο παρελθόν.

Τις τελευταίες εβδομάδες έχει ενταθεί η κυκλοφορία

του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) με συ-

νεχώς αυξανόμενο αριθμό κρουσμάτων σε όλες τις

ηλικιακές ομάδες, παράλληλα με την εποχική γρίπη

όπως προκύπτει από στοιχεία της επιδημιολογικής

επιτήρησης των αναπνευστικών λοιμώξεων του ΕΟΔΥ. Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες όπως και στην Ελλάδα παρατηρείται συνεχώς αύξηση των σοβαρών

οξέων αναπνευστικών λοιμώξεων και νοσηλειών λόγω RSV λοίμωξης. Βέβαια, ο χειμώνας ήταν πάντα «φίλος» του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού με προσβολή κυρίως των βρεφών και των μικρών νηπίων. Την περίοδο που διανύουμε παρατηρείται υψηλή νοσηρότητα, ενώ αξιοσημείωτη είναι η παρατήρηση της εμφάνισης του RSV νωρίτερα σε σχέση με την προ Covid εποχή σε όλη την Ευρώπη με τα πρώτα κρούσματα να σημειώνονται ήδη από τις αρχές του φθινοπώρου.

Τα υγιή παιδιά κάτω των 5 ετών και κυρίως τα μικρά βρέφη ηλικίας μικρότερης των 6 μηνών είναι περισσότερο ευάλωτα. Επίσης, επιπλεγμένες

λοιμώξεις από RSV αφορούν συνήθως πρόωρα

βρέφη και παιδιά κάτω των 2 ετών με συνοδά νοσήματα όπως χρόνια πνευμονική νόσο, βρογχοπνευμονική δυσπλασία ή συγγενή καρδιαγγειακά

νοσήματα καθώς και ενήλικες άνω των 65 ετών.

Από την επαφή με τον ιό μέχρι την εκδήλωση

των συμπτωμάτων συνήθως μεσολαβεί βραχύς

χρόνος επώασης περίπου 4-6 ημερών. Η λοίμωξη από τον ιό RSV γενικά προκαλεί ήπια νόσο, αλλά η σοβαρότητα των κλινικών εκδηλώσεων μπορεί να ποικίλλει σημαντικά.

Συνήθη συμπτώματα είναι αντίστοιχα κοινού κρυολογήματος όπως είναι η μειωμένη όρεξη, η ρινίτιδα, ο πόνος στον λαιμό, ο πυρετός και ο βήχας ενώ

σε ορισμένες περιπτώσεις βρεφών μπορεί να προβάλει μόνο με επεισόδια άπνοιας, μειωμένη σίτιση, ευερεθιστότητα ή δυσκολία στην αναπνοή. Η λοίμωξη από RSV μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές και κάθε χρόνο παγκόσμια 4,4 στα 1000 βρέφη και μικρά παιδιά έως 5 ετών υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί να νοσηλευτούν λόγω επιπλεγμένης λοίμωξης. O κίνδυνος νοσηλείας 5-πλασιάζεται στην πρώτη βρεφική ηλικία και σχεδόν 15-πλασιάζεται όταν πρόκειται για λοίμωξη σε πρόωρο βρέφος. Ο ιός RSV είναι ο συχνότερος ιός που προκαλεί λοίμωξη κατώτερου αναπνευστικού σε βρέφη ηλικίας μικρότερης των 12 μηνών. Η βρογχιολίτιδα με προσβολή των μικρών αεραγωγών και η πνευμονία με αποτέλεσμα σοβαρή αναπνευστική δυσχέρεια, καθώς επίσης η μειωμένη πρόσληψη υγρών είναι οι κύριες αίτιες που οδηγούν τα βρέφη και μικρά παιδιά στο νοσοκομείο. Η θεραπεία για τον ιό RSV δεν είναι ειδική αλλά κυρίως υποστηρικτική. Ανάλογα με τα συμπτώματα προτείνεται χρήση ορού ή αποσυμφορητικών για τη μύτη, ενυδάτωση, ξεκούραση και καλή διατροφή με μικρά και συχνά γεύματα σε δυσκολία στην αναπνοή. Η παιδιατρική εκτίμηση κρίνεται απαραίτητη ώστε έγκαιρα οι γονείς να μπορούν να λάβουν οδηγίες σε εξέλιξη της ίωσης προλαμβάνοντας την πιθανή αφυδάτωση ή αντιμετωπίζοντας τη δυσκολία στην αναπνοή που μπορεί να παρουσιάσουν τα παιδιά που νοσούν. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι την ηλικία των 2 ετών σχεδόν όλα τα παιδιά θα έχουν προ- σβληθεί, αλλά προηγούμενη νόσηση δεν φαίνεται να προστατεύει

Γράφει η

Βασιλική Λαπέα Παιδίατρος, Στρατιωτικός

Ιατρός, Επιμελήτρια

Παιδιατρικού Τμήματος

Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών

είναι ότι προήγουμενη RSV λοίμωξη πιθανά να δρα προστατευτικά με την πρόκληση ηπιότερων συμπτωμάτων σε επόμενη προσβολή από τον ίδιο ιό.

Δεν υπάρχει προς το παρόν κάποιο διαθέσιμο εμβόλιο και παρασκευή αποτελεσματικού εμβολίου έναντι του ιού RSV με σκοπό την πρόληψη της λοίμωξης σε ευάλωτες ομάδες, βρίσκεται ακόμα σε ερευνητικό επίπεδο. Για την πρόληψη και προστασία των βρεφών και μικρών νηπίων μέχρι 2 ετών αυξημένου κινδύνου λόγω προωρότητας ή συνοδών νοσημάτων προβλέπεται η χορήγηση μονοκλωνικού αντισώματος κατά του RSV (palivizumab). Στα παιδιά που πληρούν τα κριτήρια προφύλαξης από τον RSV χορηγείται κάθε μήνα ενδομυϊκά ανοσοπροφύλαξη κατά τη διάρκεια της περιόδου υψηλού επιπολασμού και έξαρσης του ιού που για τη χώρα μας, τουλάχιστον μέχρι τώρα, είναι από τον Νοέμβριο έως τον Απρίλιο. Βέβαια, πάντα το κλειδί στην πρόληψη από τον ιό RSV όπως και όλων των ιώσεων είναι η μείωση της μεταδοτικότητας με την υιοθέτηση κανόνων ατομικής υγιεινής ακόμα και από τη μικρή νηπιακή ηλικία. Το πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και ο επαρκής αερισμός των χώρων με την τήρηση των διαλειμμάτων στα σχολεία είναι επιβεβλημένα. Ιδιαίτερα το προσωπικό των βρεφικών σταθμών οφείλει να φροντίζει για τον τακτικό και επιμελή καθαρισμό των επιφανειών και παιχνιδιών, την απομάκρυνση όσων δεν μπορούν να καθαριστούν, καθώς μπορεί να παραμείνει ο ιός για αρκετές ώρες στις επιφάνειες. Το σημαντικότερο όμως όλων είναι η παραμονή κάθε παιδιού με συμπτώματα ίωσης στο σπίτι και η επιστροφή του στο σχολείου μόνο όταν μπορεί να συμμετέχει ξανά στις σχολικές δραστηριότητες.

από επαναλοί- μωξη ακόμα και σε εκείνα με υψηλό τίτλο αντισω - μάτων. Σημαντικό όμως

Ο χειμώνας είναι ακόμα εδώ και μαζί και οι ιώσεις. Με φροντίδα για πρόληψη, μέτρα ατομικής προστασίας, έγκαιρη ανοσοποίηση και παιδιατρική καθοδήγηση είμαστε έτοιμοι να τις αντιμετωπίσουμε.

Λέπρα, μια ασθένεια που δεν έχει

εξαφανιστεί στην Ελλάδα

που χρειάζεται

για να εμφανιστούν τα συμπτώματα της νόσου, είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί η πηγή μόλυνσης.

Hλέπρα δεν φαίνεται να έχει εξαφανι -

στεί στην Ελλάδα. Την προηγούμενη

χρονιά εντοπίστηκε ένα κρούσμα

στην Πάτρα, μια 65χρονη που νοση -

λεύθηκε στο Πανεπιστημιακό Νοσο -

κομείο του Ρίο και η οποία είχε εκτεταμένες δερ -

ματικές βλάβες. Το 2011 είχαν εντοπιστεί άλλα

τέσσερα κρούσματα. Το τελευταίο περιστατικό

ανησύχησε το ευρύ κοινό, αλλά όχι την ιατρική

κοινότητα, καθώς σποραδικά καταγράφονται

κρούσματα λέπρας τα οποία αντιμετωπίζονται

αποτελεσματικά με αντιβιοτικά. Η λέπρα προκα -

λεί αναπηρία όταν μολύνει τα νεύρα, το δέρμα και τα μάτια. Σε όλη την ιστορία, όσοι μολύνονταν αποφεύγονταν από τους υπολοίπους. Πρόκειται για μια χρόνια βακτηριδιακή ασθένεια, η οποία αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως είναι δυνατό να προκαλέσει σοβαρές βλάβες, αλλά δεν είναι τόσο μεταδοτική όπως πιστευόταν στο παρελθόν.

Η νόσος του Hansen (γνωστή και ως λέπρα) εί -

ναι μια λοίμωξη που προκαλείται από βραδέως αναπτυσσόμενα βακτήρια που ονομάζονται

Mycobacterium leprae. Μπορεί να επηρεάσει τα

νεύρα, το δέρμα, τα μάτια και την επένδυση της μύτης (ρινικός βλεννογόνος). Με την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία η ασθένεια μπορεί να θεραπευτεί. Τα άτομα με νόσο του Hansen μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται και να έχουν μια ενεργή ζωή κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία.

Πολλοί άνθρωποι έχουν ακούσει για τη λέπρα από ιστορίες της Βίβλου. Αυτές οι ιστορίες μπο -

ρούν να βρεθούν στην Παλαιά Διαθήκη και στα

Ευαγγέλια, όπου ο Ιησούς συνάντησε και θερά -

πευσε άτομα που είχαν προσβληθεί από λέπρα. Κάποτε υπήρχε φόβος για τη λέπρα ως μια εξαιρετικά μεταδοτική και καταστροφική ασθένεια, αλλά τώρα γνωρίζουμε ότι δεν εξαπλώνεται τόσο εύκολα και η θεραπεία είναι πολύ αποτελεσματική. Ωστόσο, εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η βλάβη των νεύρων μπορεί να οδηγήσει σε αναπηρία των χεριών και των ποδιών, παράλυση και τύφλωση.

Η μετάδοση

Η λέπρα δεν είναι ιδιαίτερα μεταδοτική ασθένεια.

Η περίοδος επώασης (η περίοδος μεταξύ της μόλυνσης και της εμφάνισης συμπτωμάτων) είναι μεγάλη – πέντε χρόνια κατά μέσο όρο, αλλά μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ ενός έτους και 20 ετών. Κατά τη διάρκεια της περιόδου επώασης, ένα μολυσμένο άτομο δεν έχει ορατά σημεία ή συμπτώματα, αλλά μπορεί να είναι ήδη μολυσματικό.

Δεν είναι γνωστό πώς ακριβώς μεταδίδεται η νόσος του Hansen μεταξύ των ανθρώπων. Οι επιστήμονες πιστεύουν επί του παρόντος ότι μπορεί να συμβεί όταν ένα άτομο με λέπρα βήχει ή φτερνίζεται και ένα υγιές άτομο αναπνέει τα σταγονίδια που περιέχουν τα βακτήρια. Απαιτείται παρατεταμένη, στενή επαφή με κάποιον με μη θεραπευμένη λέπρα για πολλούς μήνες για να κολλήσει τη νόσο. Δεν μπορείτε να πάθετε λέπρα από μια περιστασιακή επαφή με ένα άτομο που έχει τη νόσο του Hansen όπως: χειραψία ή αγκαλιά, καθισμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο στο λεωφορείο ή καθισμένοι μαζί σε ένα γεύμα. Επίσης, η λέπρα δεν μεταδίδεται από τη μητέρα στο αγέννητο μωρό της κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και δεν μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής επαφής.

Λόγω της αργής ανάπτυξης των βακτηρίων και του μεγάλου χρόνου που χρειάζεται για να εμφανιστούν τα σημάδια και τα συμπτώματα της νόσου, είναι συχνά πολύ δύσκολο να βρεθεί η πηγή μόλυνσης. Στις νότιες Ηνωμένες Πολιτείες, ορισμένα αρμαντίλλο είναι φυσικά μολυσμένα με τα βακτήρια της λέπρας και είναι πιθανό να τα μεταδώσουν στους ανθρώπους, ωστόσο ο κίνδυνος είναι πολύ χαμηλός και οι περισσότεροι άνθρωποι που έρχονται σε επαφή με αρμαντίλλο είναι απίθανο να νοσήσουν.

Μπορεί να διατρέχετε κίνδυνο εάν βρίσκεστε σε παρατεταμένη στενή επαφή με άτομα που δεν έχουν αντιμετωπίσει τη νόσο του Hansen. Εάν δεν έχουν αντιμετωπιστεί, μπορεί να κολλήσετε τα βακτήρια που προκαλούν τη λέπρα. Ωστόσο, από τη στιγμή που οι ασθενείς ξεκινούν τη θεραπεία, δεν είναι πλέον σε θέση να μεταδώσουν τη νόσο.

Η αντιμετώπιση

Η νόσος του Χάνσεν αντιμετωπίζεται με συνδυασμό αντιβιοτικών. Τυπικά, χρησιμοποιούνται 2 ή 3 αντιβιοτικά ταυτόχρονα. Αυτά είναι η δαψόνη με ριφαμπικίνη και η κλοφαζιμίνη προστίθεται

για ορισμένους τύπους της νόσου. Πρόκειται για θεραπεία πολλαπλών φαρμάκων. Αυτή η στρατηγική βοηθά στην πρόληψη της ανάπτυξης αντίστασης στα αντιβιοτικά από τα βακτήρια, η οποία διαφορετικά μπορεί να συμβεί λόγω της διάρκειας της θεραπείας. Η θεραπεία διαρκεί συνήθως από ένα έως δύο χρόνια. Η ασθένεια μπορεί να θεραπευτεί εάν η θεραπεία ολοκληρωθεί όπως έχει συνταγογραφηθεί.

Από την εισαγωγή της θεραπείας πολλαπλών φαρμάκων, ο καταγεγραμμένος επιπολασμός της λέπρας μειώθηκε σημαντικά, από 5 εκατομμύρια περιπτώσεις τη δεκαετία του 1980 σε 133.802 περιπτώσεις το 2021. Ωστόσο, συνέχισαν να εμφανίζονται νέα κρούσματα, υποδεικνύοντας τη συνεχιζόμενη μετάδοση της λοίμωξης. Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της θεραπείας θα σκοτώσουν τα βακτήρια που προκαλούν τη λέπρα. Ομως, ενώ η θεραπεία μπορεί να θεραπεύσει την ασθένεια και να αποτρέψει την επιδείνωση, δεν αναστρέφει τη νευρική βλάβη ή τη φυσική παραμόρφωση που μπορεί να έχει συμβεί πριν από τη διάγνωση. Ετσι, είναι πολύ σημαντικό η νόσος να διαγνωστεί όσο το δυνατόν νωρίτερα, πριν εμφανιστεί οποιαδήποτε μόνιμη βλάβη των νεύρων.

| περί υγείας

Λόγω της αργής ανάπτυξης των βακτηρίων και του μεγάλου χρόνου

Ο κίνδυνος επιληψίας είναι

υψηλότερος μετά

από νόσο Covid

H πιθανότητα επιληπτικών κρίσεων μετά από Covid είναι 55% υψηλότερη από ό,τι μετά από γρίπη.

Hεπιληψία είναι

μια από τις πιο

κοινές νευρολο-

γικές διαταραχές που επηρεάζει περίπου 50 εκατομμύρια

ανθρώπους σε όλο τον κό-

σμο. Είναι μια κατάσταση

που χαρακτηρίζεται από

επιληπτικές κρίσεις οι οποίες περιλαμβάνουν επεισοδιακή, μη φυσιολογική δραστηριότητα

Γράφει ο Ζήσης Ψάλλας

στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου.

Οι άνθρωποι μπορεί να έχουν σπασμωδικές κρίσεις, όπου το σώμα

σκληραίνει και τρέμει. Υπάρχουν, επίσης, πιο ανεπαίσθητες κρίσεις κατά

τις οποίες οι πάσχοντες μπορεί, για

παράδειγμα, να χάσουν την επίγνωση για σύντομες χρονικές περιόδους.

Ενώ η επιληψία περιλαμβάνει πάντα

κρίσεις, μερικοί άνθρωποι μπορεί να

έχουν επιληπτικές κρίσεις χωρίς να

έχουν διαγνωστεί με επιληψία.

Η συγκεκριμένη διαταραχή είναι πιο

συχνή καθώς μεγαλώνουμε και ο κύριος παράγοντας κινδύνου για την πάθηση στη μετέπειτα ζωή είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο. Δεδομένου ότι η νόσος

Covid-19 επηρεάζει πιο σοβαρά τους

ηλικιωμένους και μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο, ορισμένοι μπορεί να υποθέσουν ότι η Covid

κάνει περισσότερους ανθρώπους να

αναπτύσσουν επιληψία. Ωστόσο, ήταν

δύσκολο να αποδειχτεί αν αυτό συμ-

βαίνει στην πραγματικότητα.

Σε μια νέα μελέτη πράγματι διαπιστώ-

θηκε ότι ο κίνδυνος κρίσεων ή επιληψίας μετά από λοίμωξη Covid είναι σημαντικά υψηλότερος από ό,τι μετά από

λοίμωξη από γρίπη. Γνωρίζουμε ότι η Covid σχετίζεται με ψυχιατρικά και νευρολογικά συμπτώματα όπως άγχος και δυσκολία στη μνήμη.

Πολλές πρώιμες μελέτες που

διερευνούσαν την επίδραση

της Covid στον εγκέφαλο, ωστόσο, επικεντρώθηκαν

στην άμεση περίοδο μετά

τη μόλυνση ή περιέλαβαν μικρό αριθμό ασθενών. Για να απαντήσει

πιο οριστικά εάν η Covid σχετίζεται με επιληψία ή επιληπτικές κρίσεις, η μελέτη αυτή εξέτασε τα αρχεία υγείας των ατόμων που είχαν μολυνθεί από Covid.

Στη συνέχεια ταίριαξε προσεκτικά ώστε να είναι παρόμοια τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων όπως η ηλικία, το φύλο και οι ιατρικές παθήσεις με μια άλλη ομάδα ανθρώπων που είχαν μολυνθεί από γρίπη.

Κάθε ομάδα αποτελούνταν από περίπου 153.00 άτομα και κανένα άτομο δεν είχε προηγουμένως διαγνωστεί με επιληψία ή επαναλαμβανόμενες κρίσεις. Συγκρίθηκε η συχνότητα εμφάνισης επιληψίας και επιληπτικών κρίσεων μεταξύ των δύο ομάδων σε διάστημα έξι μηνών μετά την αρχική μόλυνση. Αυτό που βρέθηκε ήταν ότι το ποσοστό νέων περιπτώσεων επιληψίας ή επιληπτικών κρίσεων ήταν 0,94% στα άτομα που είχαν περάσει Covid, σε σύγκριση με 0,60% σε αυτά που είχαν περάσει γρίπη. Αν και ο συνολικός κίνδυνος επιληπτικών κρίσεων είναι επομένως μικρός, αυτές οι περιπτώσεις δείχνουν ότι τα άτομα που είχαν Covid είχαν 55% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν

επιληψία ή επιληπτικές κρίσεις τους επόμενους έξι μήνες σε σχέση με άτομα που είχαν γρίπη.

Τριπλασιασμός κινδύνου

για τα παιδιά

Στη συνέχεια, οι ερευνητές έψαξαν να δουν εάν ορισμένες ομάδες ήταν ιδιαίτερα ευάλωτες σε επιληπτικές κρίσεις ή επιληψία μετά την Covid. Διαπίστωσαν ότι, σε σύγκριση με τη γρίπη, τα παιδιά ηλικίας κάτω των 16 ετών και τα άτομα που δεν νοσηλεύτηκαν είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν επιληψία ή επιληπτικές κρίσεις. Υπήρξε επίσης μια καθυστέρηση όταν τα παιδιά και οι μη νοσηλευόμενοι ασθενείς παρουσίασαν επιληπτικές κρίσεις ή επιληψία, ίσως εξηγώντας γιατί αυτό το φαινόμενο δεν έχει εντοπιστεί σε μελέτες μικρότερης διάρκειας.

Οι σοβαρές λοιμώξεις μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς σε επιληπτικές κρίσεις, επομένως είναι πιθανό εάν κάποιος νοσηλευτεί είτε για Covid είτε για γρίπη, οι κρίσεις να εκδηλωθούν ως μέρος της οξείας ασθένειας. Τα στοιχεία δείχνουν ότι για τα άτομα που νοσηλεύτηκαν με Covid, το χρονικό σημείο στο οποίο η διάγνωση σπασμών ή επιληψίας ήταν πιο συχνή ήταν στις εννέα ημέρες μετά τη μόλυνση. Για όσους δεν νοσηλεύτηκαν, η κορύφωση ήταν στις 41 ημέρες. Σε παιδιά με Covid, το χρονικό σημείο αιχμής για επιληπτικές κρίσεις ή επιληψία ήταν 50 ημέρες μετά τη μόλυνση. Ειδικά τα παιδιά με Covid είχαν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να παρουσι-

άσουν επιληψία ή επιληπτικές κρίσεις

από τα παιδιά που είχαν γρίπη.

Είναι πιθανό οι κρίσεις να συμβούν

λόγω αλλαγών στο ανοσοποιητικό

σύστημα και μπορεί να χρειαστούν μερικές εβδομάδες για να εκδηλωθούν, συμβάλλοντας έτσι σε αυτήν την καθυστέρηση. Αλλά δεν γνωρίζουμε γιατί μπορεί να συμβούν κρίσεις μετά τη νόσο Covid, ούτε γιατί η εμφάνισή τους φαίνεται να καθυστερεί μετά από μόλυνση με λιγότερο σοβαρή νόσο. Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν εγκεφαλικό ενώ έχουν μολυνθεί από Covid νοσηλεύονται. Επομένως, δεν φαίνεται ότι το εγκεφαλικό είναι η εξήγηση για τη σχετική αύξηση των επιληπτικών κρίσεων μετά την Covid.

Αν και το συνολικό ποσοστό κρίσεων και επιληψίας μετά την Covid είναι μικρό, δεδομένου του μεγάλου αριθμού ατόμων που έχουν μολυνθεί από Covid, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των ατόμων με κρίσεις και επιληψία. Η μελέτη καταδεικνύει ότι ακόμη και σχετικά ηπιότερες λοιμώξεις από Covid μπορεί να συσχετιστούν με νευρολογικές παθήσεις και δείχνει την ανάγκη για προγράμματα εμβολιασμού που προσπαθούν να αποτρέψουν την Covid, ίσως ειδικά στα παιδιά. Υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί σε αυτή τη μελέτη, για παράδειγμα οι ερευνητές δεν γνώριζαν ποια άτομα είχαν εμβολιαστεί. Τώρα χρειάζεται περισσότερο έρευνα για να κατανοηθεί γιατί οι άνθρωποι μπορεί να εμφανίζουν επιληψία και να έχουν επιληπτικές κρίσεις μετά από νόσο Covid.

To φαρμακείο της γειτονιάς

Χειμερινοί μήνες και οι αναπνευστικές ιώσεις βρίσκονται σε έξαρση. Πέρα από τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης, τη σωστή διατροφή, την άθληση, τον επαρκή ύπνο, πώς θα μπορούσαμε να προσθέσουμε μια έξτρα ενίσχυση στο ανοσοποιητικό μας; Γράφει η Λήδα Κοντογιαννοπούλου

Βιταμίνες και συμπληρώματα

Η Lanes Βιταμίνη C 1000mg με

βιοφλαβονοειδή

είναι ένα συμπλήρωμα

διατροφής σε μορφή δισκίου σταδιακής

αποδέσμευσης σχεδιασμένο για

παρατεταμένη δράση. Η βιταμίνη C

συμβάλλει στη φυσιολογική λειτουργία

του ανοσοποιητικού συστήματος

και σε συνδυασμό με το εκχύλισμα

αγριοτριανταφυλλιάς υποστηρίζει την

άμυνα του οργανισμού.

Ιδιότητες

Η βιταμίνη C ενισχύει το ανοσοποιητικό,

βοηθά στην παραγωγή ενέργειας και στη μείωση της κούρασης και της κόπωσης, ενώ προστατεύει τα κύτταρα από το οξειδωτικό

στρες. Επίσης, συμβάλλει στον φυσιολογικό

σχηματισμό του κολλαγόνου για τη φυσιολογική λειτουργία του δέρματος, των

δοντιών, των ούλων, των οστών και των χόνδρων καθώς και για τη φυσιολογική

λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων. Η

βιταμίνη C αυξάνει την απορρόφηση

του σιδήρου, συντελεί στη φυσιολογική

λειτουργία του νευρικού συστήματος και στη φυσιολογική ψυχολογική

λειτουργία. Το εκχύλισμα αγριοτριανταφυλλιάς

υποστηρίζει την άμυνα του οργανισμού και συμβάλλει στην ευεξία.

Καθημερινή Υγιεινή & Ενεργή Πρόληψη

Τόνωση - Συγκέντρωση - ΑνάρρωσηΕνέργεια - Ενίσχυση - Ενδυνάμωση

Οι συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις της καθημερινότητας σε συνδυασμό με τη μη

ισορροπημένη διατροφή μπορεί να οδηγήσουν

σε αίσθημα σωματικής και νοητικής κόπωσης.

Η σειρά προϊόντων Tonotil® καλύπτει πλήρως

τις ανάγκες για τόνωση και ενέργεια. Περιέχει

μία μοναδική σύνθεση αμινοξέων & βιταμίνης

B12, τα οποία αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά

το αίσθημα κόπωσης & αδυναμίας. Περιέχει

ένα επιπλέον ενεργό συστατικό, την L –

Καρνιτίνη, η οποία συμμετέχει στην παραγωγή

περισσότερης ενέργειας στον οργανισμό. Τα αμινοξέα είναι απαραίτητα για μικρούς & μεγάλους. Αποτελούν βασικά συστατικά για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού.

Η L – Φωσφοθρεονίνη είναι απαραίτητο

αμινοξύ και χρειάζεται να το λαμβάνουμε μέσω της διατροφής, καθώς ο οργανισμός δεν

μπορεί να το συνθέσει. Σε περιόδους

ανάπτυξης, ανάρρωσης

ή άγχους, όταν δηλαδή

ο οργανισμός αδυνατεί

να συνθέσει επαρκώς τα

ημιαπαραίτητα αμινοξέα L

– Aργινίνη, L – Γλουταμίνη & L – Φωσφοσερίνη, η

διατροφή ίσως να μην αρκεί.

Η βιταμίνη B12 είναι

Το Physiomer Normal Jet διατηρεί τη μύτη σας καθαρή. Ανακουφίζει αποτελεσματικά από τα ρινικά συμπτώματα και μειώνει κατά 58% τις ημέρες ασθένειας. Είναι ισότονο σπρέι με 100% θαλασσινό νερό εμπλουτισμένο με μεταλλικά στοιχεία που βοηθά στην απομάκρυνση ρινικών εκκρίσεων, αλλεργιογόνων, ιών και βακτηρίων. Είναι ειδικά προσαρμοσμένο ακόμη και στον πιο ευαίσθητο ρινικό βλεννογόνο και έτσι είναι ασφαλές να χρησιμοποιείται αρκετές φορές την ημέρα. Το Physiomer Normal Jet είναι

ο τέλειος καθημερινός σύμμαχος που βοηθά στην

ανακούφιση των ρινικών συμπτωμάτων και την ενεργή πρόληψη από κρυολογήματα και αλλεργική ρινίτιδα. Είναι κατάλληλο για ενήλικες και παιδιά από 6 ετών.

Ενδείξεις

• Ρινική καταρροή

• Κρυολόγημα

• Καθημερινή υγιεινή

• Πρόληψη

• Ιατροτεχνολογικό προϊόν

σημαντική για όλους και σε κάθε ηλικία.

Τη συναντάμε σε προϊόντα ζωικής προέλευσης.

Είναι απαραίτητη σε χορτοφάγους, στην τρίτη

ηλικία και σε άτομα με παθήσεις του εντέρου.

Η έλλειψή της μπορεί να προκαλέσει κόπωση

και εξασθένηση της μνήμης. Χρειάζεται για τον σχηματισμό νέων ερυθρών αιμοσφαιρίων, τη φυσιολογική λειτουργία του νευρικού και του ανοσοποιητικού συστήματος και συμβάλλει

στην παραγωγή ενέργειας.

Η L - Καρνιτίνη –για Κυτταρική Ενέργεια– είναι παράγωγο των αμινοξέων L- Λυσίνη και LΜεθειονίνη και συντίθεται φυσιολογικά από τον οργανισμό. Πάνω από το 98% της L - Καρνιτίνης ανευρίσκεται στο μυϊκό σύστημα και κυρίως στον καρδιακό μυ. Η κύρια λειτουργία της

είναι η μεταφορά των λιπαρών οξέων μακράς αλύσου στα μιτοχόνδρια των κυττάρων για την παραγωγή ενέργειας.

…Γιατί Tonotil ®; Προσφέρει τόνωση κι ενέργεια με 6 συστατικά. Δεν περιέχει ζάχαρη, γλουτένη και ιώδιο.

Εχει ευχάριστη γεύση και πρακτική δοσιμετρική μορφή. Είναι κατάλληλο για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη και παιδιά από την ηλικία των 10 ετών. Η συσκευασία περιέχει 15 φιαλίδια των 10ml.

Οφέλη Αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα Καθημερινή υγιεινή και πρόληψη:

• Καθαρίζει τις ρινικές διόδους.

• Προστατεύει αποτελεσματικά από το κρυολόγημα και τη γρίπη και μειώνει κατά 58% τις ημέρες ασθένειας.

• Προλαμβάνει την επανεμφάνιση του κρυολογήματος και την εκδήλωση ΩΡΛ επιπλοκών/δευτερογενών λοιμώξεων σε αφτιά, μύτη και λαιμό (ωτίτιδα, ιγμορίτιδα, αμυγδαλίτιδα).

• Συμβάλλει στην απομάκρυνση της σκόνης, των αλλεργιογόνων, των ρύπων και των παθογόνων παραγόντων (ιοί και βακτήρια).

• Ενυδατώνει σε βάθος το ρινικό βλεννογόνο.

Αντιμετώπιση • Καθαρίζει, ενυδατώνει και απομακρύνει την πλεονάζουσα βλέννα.

• Ανακουφίζει από τα ρινικά συμπτώματα και βοηθά στην αποκατάσταση της ρινικής αναπνοής.

• Περιορίζει τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής (σε περιπτώσεις λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού και της αλλεργικής ρινίτιδας).

διατροφή

ασπίδα υγείας Νόστιμες Συνταγές

Tο βιβλίο «Η διατροφή ως ασπίδα υγείας» έχει τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος καταγράφεται η συναρπαστική ιστορία πίσω από τη δύναμη των πέντε συστημάτων άμυνας της υγείας, της αγγειογένεσης, των βλαστοκυττάρων, του μικροβιώματος, της προστασίας του DNA και της ανοσίας, πώς λειτουργούν και πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις αμυντικέςθεραπευτικές τους δυνάμεις.

Στο δεύτερο μέρος αποκαλύπτονται τα τρόφιμα που ενεργοποιούν τα πέντε συστήματα άμυνας του οργανισμού. Παρουσιάζονται ερευνητικά στοιχεία για

περισσότερα από τετρακόσια τρόφιμα που ενισχύουν την υγεία, με υποσημειώσεις για ελληνικά τρόφιμα.

Στο τρίτο μέρος περιγράφονται εύκολοι και πρακτικοί τρόποι για να ενσωματώσουμε τα τρόφιμα αυτά στη ζωή μας, πράγμα που θα μας διευκολύνει στην ενίσχυση της υγείας μας μέσω της επιλογής των συστατικών που αγαπάμε σε καθημερινή βάση.

Το βιβλίο συμπληρώνεται με πενήντα απλές συνταγές που ενισχύουν τα συστήματα άμυνας, δύο παραρτήματα, τέσσερα ευρετήρια και εκτεταμένη βιβλιογραφία. Είναι γεμάτο με επιστημονικές πληροφορίες, πρακτικές συμβουλές και θετική στάση γύρω από το φαγητό. Aναδεικνύεται σε ένα παγκόσμιο μπεστ σέλερ, The New York Times Bestseller, ήδη μεταφράζεται σε 24 γλώσσες, με τα ελληνικά να είναι μία από τις πρώτες. Eίναι έτοιμο να μεταμορφώσει το πώς διαχειριζόμαστε την υγεία τη δική μας και εκείνων που αγαπάμε και να φέρει την ελπίδα περιγράφοντας τον τρόπο που η νέα-σύγχρονη ιατρική προσεγγίζει συνολικά τις ασθένειες.

Ο Δρ William W. Li είναι ένας διεθνώς αναγνωρισμένος ιατρός, ερευνητής, συγγραφέας, απόφοιτος του Χάρβαρντ και της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ, συνιδρυτής του Ιδρύματος Αγγειογένεσης, όπου ήταν πρωτοπόρος στην ανάδειξη ενός νέου πεδίου ιατρικής για την καταπολέμηση των ασθενειών.

Εχει συγγράψει περισσότερες από εκατό επιστημονικές δημοσιεύσεις σε κορυφαία περιοδικά, όπως το Science, το New England Journal of Medicine, το The Lancet και άλλα. Περισσότερα

από 11 εκατομμύρια άτομα έχουν παρακολουθήσει την ομιλία του στο TED με τίτλο «Can we eat to starve cancer? (Μπορούμε να τρώμε, ώστε να κάνουμε τον καρκίνο να λιμοκτονήσει;)».

Tο βιβλίο «Νόστιμες Συνταγές που αγαπούν το έντερο των ανθρώπων με νεοπλασία» απευθύνεται σε συγκεκριμένη ομάδα αναγνωστών, που βρίσκονται υπό θεραπεία από νεόπλασμα. Ο ασθενής κατά το στάδιο της χημειοθεραπείας και της ακτινοθεραπείας αποδυναμώνεται και σε όλο αυτό το πρόβλημα η τροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Το φαγητό πρέπει να είναι εξαιρετικά θρεπτικό και μαγειρεμένο με τέτοιον τρόπο ώστε να μην προκαλεί διάρροιες, που αφυδατώνουν και αδυνατίζουν ακόμη περισσότερο τον οργανισμό.

Ο σύλλογος στήριξης ασθενών με νεοπλασματική νόσο «Ευ Ζω με τον Καρκίνο» θεωρεί ότι αυτό το εγχειρίδιο έρχεται να καλύψει ένα κενό στην ενημέρωση και στην καθημερινή πρακτική των ογκολογικών ασθενών, κάτι που το καθιστά σημαντικό και απαραίτητο. Οι διατροφικές τους ανάγκες διαφοροποιούνται τόσο με την πάροδο των θεραπειών όσο και από οργανισμό σε οργανισμό. Ωστόσο, είναι σχεδόν κοινός τόπος ότι κατά τη διάρκεια της συμπόρευσης του ασθενή με τη νόσο, οι διατροφικές απολαύσεις του, ακόμα και η καθημερινή σχέση του με την τροφή, περνούν σε δεύτερη μοίρα. Ολοι γνωρίζουμε ότι κατά την περίοδο των χημειοθεραπειών και των ακτινοβολιών οι ασθενείς υποφέρουν από ανορεξία και αγευσία. Οι κατάλληλες και νόστιμες συνταγές που περιλαμβάνονται σε αυτό το έντυπο στόχο έχουν να κάνουν το πρόβλημα των ασθενών διαχειρίσιμο και ανεκτό.

Ενα βιβλίο φτιαγμένο με πολλή αγάπη από τον κ. Ηλία Μαμαλάκη, τον Δημήτρη Πέτσιο  και την επιμέλεια των ιατρών, της Μαρίας Τόλια και του Ιωάννη Σουγκλάκου. Μέχρι πρόσφατα το βιβλίο υπήρχε μόνο διαδικτυακά, τώρα κυκλοφορεί σε μια καλαίσθητη έκδοση, με τη σφραγίδα των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης και δεν πωλείται, αλλά διανέμεται δωρεάν σε ασθενείς με νεόπλασμα μετά από επικοινωνία με τον σύλλογο «Ευ Ζω με τον Καρκίνο» στο τηλ. 2810287895 ή απευθείας με το ογκολογικό τμήμα νοσοκομείου ΠΑΓΝΗ στο Ηράκλειο Κρήτης.

Η νέα επιστήμη που μελετά τα πέντε συστήματα άμυνας του οργανισμού.

Ποια είναι η ιδανική διατροφή για τους ογκολογικούς ασθενείς.