UIT DE TIJD

BANNELING VICTOR HUGO (BESANÇON 1802 – PARIJS 1885) TE SINT-JOOST-TEN-NODE

10

tekst: © Jos Laporte

LETTERKUNDIGE impopulariteit van zijn grootste tegenstander, generaal Victor Hugo is de belangrijkste schrijver uit het Franstalig Cavaignac de verkiezingen en werd de eerste Franse taalgebied uit de 19de eeuw. Hij werd de leider van de president verkozen door het volk. Hij noemde zichzelf “le Romantische Beweging. Zijn eerste werk verscheen in prince-président”. Stilaan vertoonde hij steeds meer en 1822 met “Odes et poésies diverses”. Als romanschrijver meer een bestuur van alleenheerschappij en pleegde op 2 oogstte hij het meeste succes met “Notre Dame de Paris” december 1851 een staatsgreep. Victor Hugo vluchtte naar (1831) en “Les Misérables” (1862). Hij liet ons een immens Brussel. Op 2 december 1852, dag op dag 48 jaar na de oeuvre na van romans, theaterstukken, poëzie en kroningsceremonie van zijn oom Napoleon I, werd gelegenheidsgeschriften. Hij was een radicaal het “Tweede Franse Keizerrijk” uitgeroepen. sociaal geëngageerd schrijver. Hij zal Frankrijk regeren onder de naam POLITIEK parlementaire grondwet in. Victor Hugo engageerde zich in het politieke leven en was V I C T O R H U G O I N een aanhanger van de liberale B A L L I N G S C H A P I N humanitaire democratie. In de BRUSSEL (1851-1852) jaren 40 van de 19de eeuw stond Door zijn keizerschap haalde hij op het hoogtepunt van zijn Napoleon de woede van Victor literaire en politieke leven. Zo Hugo op de hals. werd hij in 1841 verkozen als lid Victor Hugo nam de leiding van de Académie Française en in van het verzet op zich tegen de 1845 werd hij door koning Louisstaatsgreep en tegen de keizer. Philippe aangesteld tot “Pair de Hugo had hem gesteund bij zijn France”. presidentsverkiezing, maar voelde Na het uitbreken van de Revolutie van 1848 als nog een monarchie had gesticht. (tegen koning Louis-Philippe) en het uitroepen van de Tweede Franse Republiek werd Hugo V i c t o r H u g o Napoleon III zette een prijs op het hoofd van Hugo, die noodgedwongen moest onderduiken verkozen tot afgevaardigde in de “Assemblée Législative” en koos voor een ballingschap in Brussel. Hier schreef hij en de “Assemblée Constitutionnelle”. Hij waakte over de “Napoléon le Petit”, een bijzonder kritisch werk tegen vrijheid van spreken en schrijven en de rechten van het Napoleon III. volk. In het parlement sprak Victor Hugo zich uit tegen de van Napoleon III en stelde een antizich nu verraden omdat Napoleon doodstraf, tegen de sociale ongelijkheid, voor een betere Victor Hugo kwam toe te Brussel op 12 december 1851 in levenswelstand voor vrouwen, voor de persvrijheid en voor het toenmalige Zuidstation, op het huidige Rouppeplein, zelfbestuur voor Polen. Hij geloofde dat deze verzuchtingen met een vals paspoort op naam van Jacques Lanvin, konden gevrijwaard worden door prins Louis-Napoleon letterzetter. Hij vestigde zich in de Violetstraat, nabij de Bonaparte (de latere keizer Napoleon III) en steunde diens Grote Markt. Burgemeester Charles De Brouckere maakte kandidatuur voor het presidentschap. kennis met de banneling en bezocht hem regelmatig. De stad bezorgde hem een woning op de Grote Markt VERZET VAN VICTOR HUGO 16 om enige tijd later te verhuizen naar nummer 26- TEGEN DE STAATSGREEP EN KEIZER NAPOLEON III 27. Op de gevel van dit huis werd een gedenkplaat Bij de presidentsverkiezingen in 1848 won Louis-Napoleon aangebracht. Hier schreef hij zijn bekende pamflet Bonaparte overtuigend, mede door zijn naam, en de “Napoleon le Petit”, dat in augustus 1852 verscheen,

nadat hij vertrokken was naar Engeland. Hij vestigde zich uiteindelijk op Jersey, één van de kanaaleilanden.

MAITRESSE IN BRUSSEL

In Brussel had Victor Hugo zijn hart verloren aan de charismatische Juliette Drouet, een actrice die woonde in de Prinsengang, een zijgang van de Sint-Hubertusgalerij. Zij steunde hem in zijn literaire werk. Hier maakte hij gebruik om zijn werk “Les Misères” uit te werken tot “Les Misérables”, dat door een Belgische uitgever werd uitgegeven en voorgesteld tijdens een banket in aanwezigheid van burgemeester Fontainas van Brussel.

NAAR SINT-JOOST-TEN-NODE, Sterrenkundelaan 3 bis (februari 1864 – oktober 1865)

Zijn echtgenote Adèle Foucher en de twee zonen: Charles en François vestigden zich in februari 1864 aan de Sterrenkundelaan 3 bis (huidig Madouplein) en bleven er tot oktober 1865. Toen verhuisden zij naar het Barrikadenplein 4. Kort nadien vestigde Victor Hugo zich officieel bij zijn kroost. Omwille van zijn ideeën werd hij hier als storend ervaren.

HUWELIJK VAN ZOON, Charles met Anna LEHAENE

Op 17 oktober 1865 was er een vreugdevolle groep mensen die de Botermelkstraat (Scailquinstraat) afdaalden naar het gemeentehuis. Het gemeentehuis bevond zich op de hoek van de Gemeentestraat en de Saksen-Coburgstraat. Hier werd het huwelijk voltrokken van de 39-jarige Charles Hugo, homme de lettres, met de 18-jarige Anne Lehaene uit Guernesey. Schepen François Hauzeur had de eer om dit huwelijk te mogen verbinden.

BURGEROORLOG – COMMUNE VAN PARIJS

Na de gevangenneming van keizer Napoleon III door de Duitsers in 1870 brak er een linkse burgeroorlog uit door de Communards in Parijs met duizenden doden en gewonden. In Brussel nam Victor Hugo de verdediging van hen op. Op 28 mei 1871 stuurde hij een lezersbrief naar de krant “L’Indépendance Belge” die zijn tekst twee dagen later publiceerde. Hij gaf de leden van de Parijse Communards de raad om allen naar België te komen. Een boodschap die door de Belgische overheid en de bevolking niet werd gesmaakt. Twee dagen later werd er hevig voor zijn deur, aan het Barrikadenplein, gemanifesteerd en ruiten ingegooid. De minister van Justitie, P. Cornesse, vroeg onmiddellijk zijn uitwijzing. Victor Hugo was staatsgevaarlijk!

Op 1 juni 1871 verliet Victor Hugo België en vertrok naar het Groot-Hertogdom Luxemburg. Hij stierf te Parijs op 22 mei 1885. Zijn lijkkist stond enkele dagen onder de Arc du Triomphe, vanwaar hij werd vervoerd naar zijn laatste rustplaats in het Panthéon. Men schatte dat drie miljoen mensen hem de laatste eer kwamen bewijzen.

SCHAARBEEK

De gemeente Schaarbeek vereerde hem met een straatnaam.

Jos LAPORTE

Voordracht uitgesproken op de Algemene Vergadering van het Davidsfonds Sint-Joost-ten-Node / Brussel Leopoldswijk op vrijdag 20 september 2019, in het “G.C. Ten Noey”.

Volgende maal: Banneling Karl Marx in Sint-Joost-ten-Node.