Droomvisies voor de Roodemolenpolder
In opdracht van de gemeente Teylingen januari - juni 2014
Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 1.1 Aanleiding 4 1.2 Opgave 5 1.3 Randvoorwaarden 5 1.4 Communicatie 6 1.5 Leeswijzer 7 1.6 Plangebied 8
2. Proces 10 2.1 Algemene werkwijze 10 2.2 Processtappen 11 • • • • • • • •
Scholenproject Startbijeenkomst Eerste atelier Tweede atelier Derde atelier (werkteam) Debat Peiling Besluitvorming
3. Aanbeveling
20 3.1 Uitslag peiling 20 3.2 Inhoudelijke speerpunten 22 3.3 Nader onderzoek 23 3.4 Vervolgstappen 25
4.
Drie droomvisies
26
5. Nawoord 42 Colofon Bijlagen (op internetsite gemeente): • • • • • • • • •
Overzicht communicatiemiddelen en momenten Verslagen ateliers Verslagen scholenateliers Verslagen van digitale interactie ‘vraag van vandaag’ Inventarisatierapport Weidevogelnotitie (vogelwerkgroep Noordwijk) Uitgebreide beschrijving/verbeelding droomvisies Scorekaart Globale grondexploitatie (Planmaat)
Link naar promotie video bij start van interactieve proces
Inleiding 1.1 Aanleiding De gemeente Teylingen vindt het belangrijk om de Roodemolenpolder tussen Voorhout en Sassenheim groen te houden. Samen met de bewoners van Teylingen is in het project ‘droomdemolenpolder’ onderzocht wat de wensen zijn en wat er mogelijk is in Roodemolenpolder.
Landschap De Roodemolenpolder is een groene buffer tussen Sassenheim en Voorhout. In de polder ervaart men ruimte, lucht en natuur. Het gebied wordt op dit moment vooral agrarisch gebruikt met weilanden en met een gedeelte voor bollenteelt. Er zijn weidevogels in een deel van de polder en de sloten herbergen diverse planten en dieren. Aan de randen van de polder is veel bebouwing zichtbaar en een hoogspanningsleiding is opvallend aanwezig. De polder is niet openbaar toegankelijk waardoor de recreatieve waarde gering is.
Wensen voor de toekomst vastleggen In de toekomstvisie Teylingen 2040, de concept structuurvisie Teylingen en de recreatievisie Teylingen is de Roodemolenpolder aangeduid als een groene buffer tussen de kernen Sassenheim en Voorhout. In deze visies is uitgesproken dat de polder in de toekomst groen blijft en tegelijk beter beleefbaar wordt. Met het oog hierop heeft de gemeente gronden in de polder aangekocht.
Interactie De gemeente heeft nog geen plan gemaakt voor de toekomstige inrichting van de Roodemolenpolder. De gemeente wil nadrukkelijk samen met de inwoners van Teylingen een toekomstvisie opstellen. De polder maakt immers deel uit van hun woonomgeving. “We kiezen voor een vernieuwende aanpak” vertelt wethouder Kees van Velzen. “Er is gekozen voor een interactief proces waarbij de deelnemers de scenario’s voor de polder gaan maken. Er zijn natuurlijk wel wat zaken waar rekening mee gehouden moet worden, maar wij hebben als gemeente slechts regie op het proces en niet op de inhoud van de scenario’s. En dat is best spannend. Eerder hebben wij gesproken over een landschapspark op die plek, maar ook dat laten we in dit proces los”.
1. inleiding
4
1.2 Opgave De gemeente heeft Terra Incognita gevraagd om een interactief proces te organiseren en met betrokkenen een toekomstvisie op te stellen voor de Roodemolenpolder. De centrale vraag is om een ‘droomvisie’ op te stellen voor de Roodemolenpolder als een aantrekkelijk ‘groene buffer’ tussen de dorpskernen van Sassenheim en Voorhout. Deze droomvisie bundelt de wensen en droombeelden van bewoners en toekomstige gebruikers van het gebied in een toekomstperspectief. De visie laat zien hoe de Roodemolenpolder er in de toekomst op hoofdlijnen uit gaat zien. De gemeenteraad beslist, na het einddebat en de peiling, door het vaststellen van een droomvisie voor de toekomst van de Roodemolenpolder. Op basis van de droomvisie gaat de gemeente ook met de provincie in gesprek over de toekomst van de polder. De ambitie is om als vervolg op de droomvisie te starten met de uitwerking tot Plan van Aanpak met uitvoeringsplanning. Waar mogelijk worden kansen voor participatie in het vervolgtraject benut.
1.3 Randvoorwaarden Provincie In de Provinciale Verordening Ruimte is het gebied aangeduid als waardevol grasland en heeft het zuidelijke deel een weidevogelstatus. De provincie begrijpt de wens van de gemeente om de beleefbaarheid van dit gebied te vergroten. Ze heeft de gemeente uitgedaagd om te komen met een toekomstvisie.
Geplande fietspad Het geplande fietspad tussen Voorhout en Sassenheim is een democratisch besluit van de gemeenteraad naar aanleiding van het coalitieakkoord en het gemeentelijk verkeer en vervoersplan (GVVP). Het college heeft daarom besloten dat het fietspad uitgangspunt is voor de droomsessies. Er kan straks door belanghebbenden bezwaar gemaakt worden tegen de omgevingsvergunning.
Uitbreiding tennisvelden Bij aanvang van het proces was uitbreiding van de tennisvelden een gegeven.
1. inleiding
5
1.4 Communicatie Een zorgvuldig participatietraject, zoals in de Roodemolenpolder is gevolgd, vraagt een grote inzet van het organiserende projectteam. Bij de communicatie stond zorgvuldigheid centraal. De communicatie was er op gericht om een brede maatschappelijke discussie te krijgen over de toekomst van de polder. Ze was gericht op communicatie met een brede doelgroep. Naast direct belanghebbenden en omwonenden werden ook wandelaars, fietsers, vogelaars, natuurliefhebber, agrariĂŤrs aangesproken. De direct belanghebbenden zijn zo goed mogelijk via brieven en directe communicatie geĂŻnformeerd. Er is gekozen voor een campagne opzet onder de naam Droomdemolenpolder, waarin het verhaal over de polder en het proces compact en werd verteld. Door deze aanpak wilden we denkkracht mobiliseren vanuit verschillende doelgroepen. De gemeentelijke communicatiemiddelen zijn ingezet (gemeentepagina, driehoeksborden) maar ook werden flyers huis aan huis verspreid. Er is ook gebruik gemaakt van bestaande netwerken (o.a. Facebook en twitter) om mensen uit te nodigen mee te doen. Het proces werd ondersteund door een interactieve website: www. droomdemolenpolder.nl. Deze site informeerde mensen en faciliteerde de online discussie en de peiling. De website maakte het mogelijk om online samen te werken met het werkteam en om suggesties op te halen vanuit de gemeenschap. Er is aan het begin van het proces een werkteam van 16 personen samengesteld waarvoor mensen zich bij de startbijeenkomst aan konden melden met vermelding van motivatie en de belangengroep die men mogelijke vertegenwoordigde. Dit stelden het projectteam in staat een werkteam samen te stellen die een afspiegeling vormde van de Teylingse bevolking en zo vanuit verschillende belangen meedacht. Doordat er veel aandacht is besteed aan communicatie ontstond er een brede betrokkenheid. Dit heeft er mede toe geleid dat er 1172 stemmen zijn uitgebracht in de peiling. In vergelijking met andere peilingen is dat veel. De ervaring leert dat het lastig is om mensen te mobiliseren een stem uit te brengen. Het afgelopen jaar zijn diverse peilingen/onderzoek uitgevoerd, waarbij de opkomst percentage een stuk lager lag. Zie ook de bijlage: Overzicht inzet communicatiemiddelen
1. inleiding
6
1.5 Leeswijzer In de laatste paragraaf van dit inleidende hoofdstuk wordt ingegaan op het plangebied dat centraal heeft gestaan in het interactieve planproces. In hoofdstuk 2 worden de stappen in het interactieve planproces geschetst. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 de aanbeveling aan de gemeenteraad van Teylingen geschetst die het interactieve proces heeft opgeleverd. In hoofdstuk 4 worden de drie droomvisies beschreven zoals ze ook de website van het project hebben gestaan als uitkomst van het interactieve proces en basis voor de peiling. In hoofdstuk 5 tot slot blikt de wethouder Kees van Velzen terug en vooruit in het nawoord. Alle materialen die tijdens het participatietraject zijn gemaakt zijn terug te vinden in de bijlagen die op de internetsite van de gemeente Teylingen zijn geplaatst.
1. inleiding
7
1.6 Plangebied De Roodemolenpolder ligt tussen Sassenheim en Voorhout en wordt in het noorden begrensd door Bergh van Heemstedeweg en in het zuiden door de spoorlijn. Door de gehele polder loopt een hoogspanningsleiding. In het project is de ruimte geboden aan de deelnemers om ook belangrijke plekken in de iets wijdere omgeving mee te nemen. Zo kwam onder andere de relatie met de Ruine van Teylingen en de Elsgeesterpolder regelmatig ter sprake. Bij de start van het project werd een analyse van de polder gemaakt die is te lezen in de bijlage. De geschiedenis van de polder is zichtbaar gemaakt. Daarnaast is de huidige beleving en het huidige gebruik van de polder verbeeld.
1. inleiding
8
1. inleiding
9
2. Proces 2.1 Algemene werkwijze
s
Ring 2: Openbare bijeenkomst. Direct na de bijeenkomsten van het werkteam kon iedereen tijdens openbare avonden over de schouder van het werkteam meekijken en de ruwe producten van het werkteam aanvullen.
ine informatie onl v 3 : g 2 : openbar o e rin g 1 rin : w
ng ieni orz oop inl atel erk ier
Ring 1: Werkteam. Een compact werkteam (1216 personen), dat een goede afspiegeling vormt van belangenhebbenden en deskundigheden in Teylingen, werkte aan de scenario’s voor de toekomst van de polder.
ring
De toekomstvisie voor de Roodemolenpolder is tot stand gekomen volgens een open en interactief proces. In vijf stappen werden drie droomvisies opgesteld. Er waren drie manieren waarop je kon meedenken. Dit is verbeeld als een systeem van drie ringen.
Ring 3: Online informatievoorziening. De resulaten van het proces zijn via de website gepubliceerd. Iedereen kon ook reageren via ‘de vraag van vandaag’ in het hoofdmenu van deze website.
2.2 Processtappen Op de volgende bladzijden wordt de betrokkenheid van mensen in verschillende stappen van het proces chronologisch beschreven en verbeeld, te beginnen bij het scholenproject. De (atelier)verslagen zijn te lezen in de bijlagen.
2. Proces
10
Stappenplan Droomvisie Roodemolenpolder stap 1: startbijeenkomst In deze eerste bijeenkomst wordt het proces toegelicht en delen de aanwezigen de mooiste plekken, knelpunten en dromen. Ook basisscholieren leveren hun ideeĂŤn.
scholenproject startatelier
stap 2: droombeelden Het werkteam stelt 2 tot 4 droombeelden voor de polder samen in collages en beelden. Op de openbare inloopavond kan iedereen dat aanvullen.
atelier atelier11
stap 3: toekomstschetsen Het werkteam werkt de droombeelden worden uit in toekomstschetsen die de mogelijke transformatie laten zien. Op de openbare inloopavond kan iedereen dat aanvullen.
atelier 2.
stap 4: discussie en advies In een openbaar debat worden de voors- en tegens van de droomvisies tegen elkaar af gewogen. De ambitie is om een gezamenlijk advies aan de politiek te geven.
debat
stap 5: droomvisie De gemeenteraad beslist na overleg met de provincie over de toekomst van de Roodemolenpolder. De gekozen visie wordt uitgewerkt en stapgewijs uitgevoerd.
Droomvisie
Deelnemers: openbare inloop
2. Proces
+
+
werkteam
11
gemeente raad
+
gemeente
Scholenproject Bij de start van het project is aan twee schoolklassen gevraagd hoe zij de toekomst van de Roodemolenpolder zagen. Dat leverden veel inspiratie op die meegenomen is door ‘de grote mensen’.
Groep 7 van juf José, de Startbaan Het liefste zien de kinderen van deze school een kartbaan en een rodelbaan, die begint in een boomhut, in de polder. Maar eenvoudiger mag ook. Zo verzuchtte een van meisjes: ‘dan kan ik straks lekker hardlopen met mijn vader door de polder’.
Groep 8 van juf Evelien, de Emmausschool Het liefste zien de kinderen van deze school dat er een klim- en klauterbos in de polder wordt gemaakt. Maar ook poldersport, een haven met strand, een skatebaan en een paintballplek werden vaak genoemd, maar ook een ‘eenvoudig’ wandelpad ontbreekt niet!
2. Proces
12
Startbijeenkomst Op 23 januari verzamelden ruim 100 belangstellenden zich bij de startbijeenkomst voor de droomvisie van de Roodemolenpolder. De deelnemers gaven antwoord op de vragen:
• • •
Wat vind je de mooiste plek in de polder? Deze vraag werd ook via internet beantwoord. Wat ervaar je als een probleem of knelpunt? Wat is je idee voor de toekomst van de polder? Waar droom je van ?
Met de ontwerpers van Terra Incognita werden deze vragen op kaart verbeeld.
2. Proces
13
Eerste atelier Op 13 februari vond het eerste werkatelier plaats. Op basis van de vele ingrediënten die zijn aangedragen in de startbijeenkomst, het scholenproject en via internet werden vijf droombeelden geschetst. Alle ingredienten konden een plek vinden in een van de dromen. Het werkteam maakte per droombeeld een collage en een eerste globale schets voor de polder. Tijdens de openbare avond werden de droombeelden aangevuld. ‘Het geeft een goede basis om verder uit te werken en discussie te voeren over de toekomst van de polder’, aldus één van de deelnemers.
2. Proces
14
Tweede atelier Op 6 maart vond het tweede werkatelier plaats. In aanloop naar het atelier vond al een boeiende discussie plaats op de website rond de vraag: welke landschappen vormen de beste inspiratiebron voor de Roodemolenpolder? Het werkteam werkte de drie droomrichtingen uit tot droombeelden. Daarbij werden drie schetsen gemaakt die verbeelden hoe de polder er over circa 10 jaar uit zou kunnen zien wanneer voor een van visies wordt gekozen. Tijdens de openbare bijeenkomst vulden de 60 aanwezigen de ideeĂŤn aan en plaatsten ook kritische kanttekeningen.
2. Proces
15
Derde atelier Na het tweede atelier zijn de drie droomvisies zorgvuldig gevisualiseerd en beschreven. De concepten werden op 10 april met het werkteam besproken. Ook de scorekaart, waarin de visies zijn vergeleken kwam aan bod. Op verzoek van het werkteam is vervolgens tevens een globale grondexploitatie uitgevoerd. In dit atelier werden ook de voorbereidingen getroffen voor het maken van drie films waar de werkteamleden fungeerden als ambassadeurs voor een van de droomvisies. De films zijn gebruikt tijdens het debat en waren via de website te bekijken.
2. Proces
16
Debat Een dynamisch debat vol tegenstellingen, en dat was precies de bedoeling. Donderdag 22 mei waren er in theater ‘t Onderdak zo’n 80 inwoners aanwezig die met elkaar discussieerden over de toekomst van de Roodemolenpolder. Onder leiding van Peter van der Geer (onafhankelijk debatleider) werd stevig gesproken over de drie droomvisies voor de polder: Behoud +++, Meer natuur en Genieten voor iedereen. Er werden glasheldere betogen gevoerd over weidevolgels, wandelpaden, muggen, natuurbeheer, fietspaden, behoud of verandering, kosten en opbrengsten. Naast een stevige inhoudelijke discussie werd er ook gelachen, de sfeer bleef goed. Aan het eind van het debat opende de jongste deelnemer de peiling naar de voorkeursvisie van de Teylingers.
2. Proces
17
Peiling Op 5 juni werd de peiling via internet afgesloten waarbij iedereen de droomvisie van zijn of haar voorkeur kon aangeven. Er zijn totaal 1172 stemmen binnengekomen. Hieronder de websitepagina waarmee gestemd kon worden. De video’s zijn met een link te bekijken.
2. Proces
18
Besluitvorming In september wordt de droomvisie aan de raad voorgelegd door het college. Als de gemeenteraad besluit neemt dan duurt het nog even voordat het plan wordt gerealiseerd. De visie moet dan eerst nog worden uitgewerkt tot een plan en mogelijke moeten er nog diverse onderzoeken plaatsvinden.
2. Proces
19
3. Aanbeveling 3.1 Uitslag peiling Uit de peiling blijkt een duidelijke voorkeur voor de visie ‘behoud +++’. Ongeveer de helft van de stemmen is uitgebracht voor deze visie. De visies ‘genieten voor iedereen’ en ‘meer natuurbeleving’ hebben elk circa een kwart van de stemmen gekregen. Opgemerkt dient te worden dat er sprake is van een peiling en niet van een verkiezing. De peiling heeft een adviserend karakter naar de gemeenteraad van Teylingen.
Opbouw peiling De gemeente heeft het afgelopen jaar veel ervaring opgedaan met peilingen en onderzoeken. Deze ervaring leert dat weinig handelingen en een lage drempel het aantal stemmen behoorlijk kan verhogen. De interactieve website maakte het mogelijk om op een eenvoudige manier een peiling te organiseren. Het aantal uitgebrachte stemmen is relatief hoog als de gemeente dat bekijkt in relatie tot andere onderzoeken en peilingen.
Betrouwbaarheid De peiling geeft duidelijk een voorkeursrichting aan van de mensen die hebben gestemd. Het is geen onderzoek met per definitie zeer hoge betrouwbaarheidsfactor voor alle inwoners van Teylingen. Echter de uitslag is wel representatief voor de Teyingers die zich betrokken voelen bij de polder. Er zijn 1172 stemmen uitgebracht in de periode van 22 mei tot 5 juni. Hoewel er zeker op sommige IP adressen meerdere keren is gestemd (denk ook aan meergezinshuishoudens, bedrijf of school) is de kans dat er sprake is van fraude of beïnvloeding zeer klein. Verschillende berekeningen laten zien dat de uitslag betrouwbaar is en dat de lobby die is gestart voor alle varianten heeft gewerkt. De uitslag van 50% voor de droomvisie ‘behoud +++’ en circa 25% voor de ander visies geldt zowel voor de ‘ongewogen’ peiling als de ‘gewogen’ peiling waarbij dubbele stemmen vanaf 1 IP-adres zijn teruggebracht tot een stem. De resultaten zijn ook samen met het werkteam bekeken.
3. Aanbeveling
20
Gewogen uitslag Genieten voor iedereen 153 23%
Meer natuurbeleving 166 24%
Behoud +++ 355 53%
• Alleen uniek stemmen (67 • Alle mogelij niet meegete • Verschil:
– Behoud +++ – Meer natuurb
Ongewogen peiling
Nog even de ongewogen uits Genieten voor iedereen 272 23%
Meer natuurbeleving 302 26%
Behoud +++ 598 51%
Gewogen peiling
Droomvisie Behoud +++
Voo C r N uit keurO sv CE de pei isiePT ling
Toekomst schets Legenda
verbinding met Elsgeesterpolder
agrarisch productieland grasland met weidevogelbeheer
verbinding met ru誰ne van Teylingen beweiding
houtsingels
weidevogels
opgaande beplanting sportvelden
geen maairestricties
Van de Bergh van Heemstedeweg
melkveehouderij
recreatieve paden
bestaande bollenvelden
geplande fietspad
Voorhout
Sassenheim
Oosthoutlaan
visiekaart * Deze tekening verbeeldt het landschap zoals het eruit zou kunnen zien over circa 10 jaar wanneer gekozen wordt voor de droomvisie 'Behoud +++'. Omwille van de leesbaarheid zijn sommige elementen niet exact op schaal getekend zoals bijvoorbeeld de breedte van de paden. De tekening is indicatief. Na keuze voor een van de visies wordt een proces gestart waarin een gebiedsvisie en vervolgens een inrichtingsplan wordt opgesteld.
0 In opdracht van gemeente Teylingen
15-05-2014
3. Aanbeveling
21
100 m
500 m
3.2 Inhoudelijke speerpunten De peiling laat een grote waardering voor het huidige landschap zien. Behoud van de bestaande landschap is, volgens de meerderheid van de stemmers, de basis voor de toekomst van de Roodemolenpolder. Het huidige landschap zal aan kwaliteit winnen door uitvoering te geven aan de plussen van deze droomvisie: Aanleg half verharde wandelpaden aan de rand van de polder waardoor een wandelronde mogelijk wordt. Aanplanten van houtsingel langs de sportvelden met gebiedseigen soorten. Aanplant van erfrandbeplanting rond het buurtschap aan de Eikenhorstlaan. (Om)bouw van een melkveebedrijf aan de Eikenhorstlaan waardoor de landbouwfunctie binnen de polder beter beleefbaar wordt. Met een huiskavel krijgt ook de permanente aanwezigheid van koeien meer waarborg. Verbeteren van het extensieve beheer in een deel van de polder ten bate van de weidevogels. Bijvoorbeeld met mozaïekbeheer en/of door het extensief beheer toe te passen op een groter gebied.
• • • • •
Toekomstbeeld ‘behoud +++’ zicht op de polder vanuit dorpsrand Voorhout
3. Aanbeveling
22
3.3 Nader onderzoek Om te komen tot een gebiedsvisie en een beheer- en uitvoeringsplan voor de Roodemolenpolder is nader onderzoek nodig waarbij de focus zal liggen op de plussen van de droomvisie ‘Behoud +++’.
Wandelronde Een wandelronde langs de randen van het gebied is een uitgangspunt. In een vervolgonderzoek moet het traject en profiel bepaald worden. Vraagstuk daarbij is of er overal voldoende ruimte is voor een wandelpad. Specifiek bij het sportpark kan, bij beperkte ruimte, overwogen worden om het wandelpad aan de polderzijde van de sloot aan te leggen. Bij dit nadere onderzoek kan in dat geval ook een nieuwe sloot ten noordwesten van het pad overwogen worden, waardoor een wandelkade ontstaat. Gelijktijdig ontstaat dan meer ruimte voor de randbeplanting langs de sportvelden zoals in alle visies werd gewenst.
Koeien in de wei Er zal nader onderzocht moeten worden hoe de gemeente dit kan stimuleren. Het ondersteunen van een (nieuwe) melkveehouder met een huiskavel in de polder is een mogelijkheid.
Toekomstbeeld ‘behoud +++’ zicht op de polder vanuit dorpsrand Sassenheim
3. Aanbeveling
23
Handhaven van de vogelbiotoop Nader onderzoek naar maatwerk voor weidevogels in de Roodemolenpolder moet plaatsvinden. Als verpachter kan de gemeente randvoorwaarden stellen aan het gebruik door een pachter, en zo werken aan het verbeteren van de vogelstand. Hierbij kan mozaïekbeheer en uitgesteld maaien hard worden vastgelegd. Daarbij kan ingespeeld worden op een vroeg/laat broedseizoen (door een warme of koude winter). Overwogen kan worden enkele kleine foerageergebieden aan te leggen wanneer verwacht wordt dat dit de vogelstand aanmerkelijk verbetert. Naast de plussen van de droomvisie is er ook nader onderzoek denkbaar rond enkele andere onderwerpen:
Fietspad Het nieuwe fietspad kent zijn eigen plantraject en staat los van de visievorming rond de Roodemolenpolder. In het interactieve proces over de Roodemolenpolder zijn diverse mogelijkheden geopperd op welke wijze het fietspad landschappelijk kan worden ingepast met aandacht voor privacy van aanwoneden. Deze ideeën kunnen een inspiratiebron vormen voor het fietspad in het zelfstandige vervolgtraject.
Vaarverbinding De vaarverbinding met de Kaag is nadrukkelijk buiten de drie droomvisies geplaatst omdat deze in alle visie mogelijk is maar is ook erg kostbaar. Hier heeft derhalve ook geen peiling over plaatsgevonden. Over de technische realiseerbaarheid en maatschappelijk meerwaarde kan nader onderzoek plaatsvinden.
Buurtschap Eikenhorstcluster De ontwikkeling van het Eikenhorstcluster kan los staan van de ontwikkeling van de polder. In de beschrijving van de droomvisie ‘behoud +++’ behoudt het buurtschap haar agrarisch karakter. Het buurtschap heeft potentie om de agrarische functie te combineren met landschappelijk wonen en agrarische verbreding in de zin van educatie, recreatie, streekproducten etc. Deze aspecten zijn in de ateliers aan de orde geweest. In een vervolg proces met de eigenaren van het cluster kan een toekomstperspectief voor het cluster worden geschetst waarbij ook landschappelijk inpassing (beplanting) aan de orde is.
Ruïne van Teylingen Vanuit de Roodemolenpolder en vanaf de dorpsranden is de ruïne van Teylingen goed zichtbaar. De ruïne is een rijksmonument en een icoon van Teylingen. Nader onderzocht moet worden hoe door middel van een
3. Aanbeveling
24
wandelverbinding de ruĂŻne en de polder beter met elkaar verbonden kunnen worden. In het werkteam is ook de suggetie aangedragen om de wandelverbinding door te trekken naar de zuidelijk gelegen molen ‘Hoop op Zegen’ door middel van bijvoorbeeld een trekpontje
3.4 Vervolgstappen In september wordt de droomvisie aan de raad voorgelegd door het college. Als de gemeenteraad besluit dan duurt het nog even voordat het plan wordt gerealiseerd. De visie moet dan eerst nog worden uitgewerkt tot een plan en er moeten nog diverse onderzoeken plaatsvinden. Het is de ambitie van de gemeente om ook bij de uitwerking haar burgers te betrekken. Het proces om te komen tot de voorkeursvariant was open en transparant. We hebben hier veel positieve reacties op ontvangen. Het doet recht aan het interactieve traject om in de vervolgstappen kansen voor participatie te benutten.
3. Aanbeveling
25
4.Drie droomvisies In dit hoofdstuk worden de drie droomvisie gepresenteerd die de uitkomst zijn uit het participatieproces rond de Roodemolenpolder en die de basis vormde voor de peiling en het debat.
Zicht op de Roodemolenpolder vanaf de dorpsrand van Sassenheim vergeleken: Bestaande situatie
Zicht op de Roodemolenpolder vanaf de dorpsrand van Voorhout vergeleken: Bestaande situatie
4. Drie droomvisies
26
Behoud +++ In de droomvisie ‘behoud +++’ wordt ingezet op behoud van het huidige landschap waarin de boeren de polder economisch gebruiken voor de productie van voedergras. Met het huidige agrarisch natuurbeheer, in een beperkt deel van de polder, wordt de huidige vogelstand behouden. Er ontstaat een plus ten opzichte van de huidige situatie doordat er meer beweiding door koeien plaatsvindt en doordat een wandelrondje om de polder wordt aangelegd.
visiekaart
zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Sassenheim
zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Voorhout
4. Drie droomvisies
27
Droomvisie Behoud +++ Toekomst schets Legenda verbinding met Elsgeesterpolder
agrarisch productieland grasland met weidevogelbeheer
verbinding met ru誰ne van Teylingen beweiding
houtsingels
weidevogels
opgaande beplanting sportvelden
geen maairestricties
Van de Bergh van Heemstedeweg
melkveehouderij
recreatieve paden
bestaande bollenvelden
geplande fietspad
Voorhout
Sassenheim
Oosthoutlaan
* Deze tekening verbeeldt het landschap zoals het eruit zou kunnen zien over circa 10 jaar wanneer gekozen wordt voor de droomvisie 'Behoud +++'. Omwille van de leesbaarheid zijn sommige elementen niet exact op schaal getekend zoals bijvoorbeeld de breedte van de paden. De tekening is indicatief. Na keuze voor een van de visies wordt een proces gestart waarin een gebiedsvisie en vervolgens een inrichtingsplan wordt opgesteld.
0 In opdracht van gemeente Teylingen
15-05-2014
4. Drie droomvisies
28
100 m
500 m
Behoud +++ (vervolg) Agrariërs De boeren van de Roodemolenpolder vormen het fundament voor de toekomst in deze visie. Zij beheren het landschap als goed agrarisch productieland en verdienen er een eerlijke boterham met melk- en vleesvee waarvoor zij de polder (vanaf het vroege voorjaar) maaien en bemesten. Ook de tuinders, die op kleinere schaal werken, blijven in de polder hun geld verdienen met bollenteelt en snijbloemen. De periode van beweiding wordt in deze visie langer en het vee staat vaker buiten. Gerefereerd wordt aan het klassieke beeld van het ‘Hollandse landschap’ met bijvoorbeeld de blaarkop. Het heeft de voorkeur om alle gronden aan één boer te verpachten. De polder biedt ruimte aan een melkveehouderij, die kan ontstaan in het buurtschap aan de Eikenhorstlaan. Hierdoor kan gerealiseerd worden dat het melkvee in de weilanden van de Roodemolenpolder komt te staan. Als een nieuwe boerderij niet haalbaar is, kan er beweid worden door meerdere pachters met jongvee en/of schapen.
Natuurwaarden Een deel van de polder wordt extensief beheerd ten gunste van weidevogels. In dit deel worden delen van het gras later in het voorjaar gemaaid en beweid. Er wordt gewerkt volgens zogenaamd mozaïekbeheer waarbij aan elkaar grenzende percelen op verschillende momenten worden gemaaid. Mozaïekbeheer biedt weidevogels een variatie in graslengte en speelt zo in op diverse behoeftes aan voedsel en schuilmogelijkheden. De boer kan zo op enkele percelen al gras maaien en beweiden voor het einde van broedseizoen. Bij het maaien worden de nesten ontzien. Voor een economische bedrijfsvoering kan maximaal een derde van de polder op deze wijze worden beheerd.
Recreatie Voor recreanten staat in deze visie de beleving van rust en ruimte centraal. Het wordt mogelijk om een rondje om de Roodemolenpolder te wandelen met enkele nieuwe half verharde paden langs bestaande wegen en langs de rand van het sportpark. Gelijktijdig worden de sportvelden afgeschermd van de polder met een brede rand met beplanting. Tussen de paden en de polder liggen sloten, om te voorkomen dat honden op de weilanden kunnen komen. Verder blijft de polder niet toegankelijk voor recreanten. Het reeds geplande fietspad tussen Sassenheim en Voorhout vormt eveneens een schakel in het nieuwe wandelrondje. Met het oog op de wandelaars moeten brommers worden geweerd. Het rondje Roodemolenpolder sluit aan op de Ruïne van Teylingen en krijgt een verbinding met de (molen van de) Elsgeesterpolder.
4. Drie droomvisies
29
Behoud +++ (vervolg) Buurtschap Eikenhorstlaan
Een van de bestaande erven van de bebouwing aan de Eikenhorstlaan kan als melkveebedrijf ontwikkeld worden. Met een erfrandbeplanting van bijvoorbeeld elzen en/of wilgen wordt het buurtschap beter in het landschap ingepast.
Kosten en baten De aanlegkosten van deze droomvisie bedragen circa € 250.000, en bestaan in hoofdzaak uit het aanbrengen van een strook beplanting langs het sportpark en 3 km voetpaden langs de randen van het gebied. Op de kosten kan nauwelijks bespaard worden, anders dan door het weglaten van deze inrichtingselementen. De baten uit de pacht zijn hoger dan de beheerlasten in het gebied. Er resteert dus een opbrengst van circa € 11.500 per jaar. Voor het deel met agrarische weidevogelbeheer is een beheer-vergoeding te verwachten.
Overzicht van ingrepen: • • • •
Aanleg half verharde wandelpaden aan de rand van de polder. Aanplanten van houtsingel langs de sportvelden met gebieds-eigen soorten. Aanplant van erfrandbeplanting rond het buurtschap aan de Eikenhorstlaan. (Om)bouw melkveebedrijf aan de Eikenhorstlaan.
4. Drie droomvisies
30
Meer natuurbeleving In de droomvisie ‘meer natuurbeleving’ wordt het landschap optimaal ingericht en beheerd ten bate van de weidevogels. Het grondwaterpeil van de weilanden wordt verhoogd. Plaatselijk wordt door afgraven een plasdras gebied gecreëerd. Het aantal weidevogels zal hierdoor toenemen. Naast meer weidevogels zal er in de polder ook andere flora en fauna ontstaan. Het landschap wordt met natuurbegrazers beheerd. Recreanten met respect voor de natuur zijn meer dan welkom. Er valt immers veel natuur te beleven.
visiekaart
zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Sassenheim
zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Voorhout
31
Droomvisie Meer Natuurbeleving Toekomst schets Legenda
kruidenrijk grasland met weidevogelbeheer
verbinding met Elsgeesterpolder verbinding met ru誰ne van Teylingen
plas-dras land
klompenpad (dicht in broedseizoen)
bospercelen met gebiedseigen beplanting
laarzenpad natuurgrazers
plassen met rietoevers
Van de Bergh van Heemstedeweg
watervogels
verbreden sloten
weidevogels
vaarverbinding
kleinschalige horeca
houtsingels
bestaande bollenvelden
opgaande beplanting sportvelden
vaarverbinding Kaag
kering langs nieuwe boezemvaart
kanoroutes
geplande fietspad recreatieve paden struinpaden
Voorhout
Sassenheim
Oosthoutlaan
* Deze tekening verbeeldt het landschap zoals het eruit zou kunnen zien over circa 10 jaar wanneer gekozen wordt voor de droomvisie 'Meer Natuurbeleving'. Omwille van de leesbaarheid zijn sommige elementen niet exact op schaal getekend zoals bijvoorbeeld de breedte van de paden. De tekening is indicatief. Na keuze voor een van de visies wordt een proces gestart waarin een gebiedsvisie en vervolgens een inrichtingsplan wordt opgesteld.
0 In opdracht van gemeente Teylingen 15-05-2014
32
100 m
500 m
Meer natuurbeleving (vervolg) Natuurwaarden Het landschap van de Roodemolenpolder wordt in deze visie geoptimaliseerd voor weidevogels en wordt daarom aanzienlijk rijker aan water. Het niveauverschil tussen water en land wordt met enkel decimeters verminderd en sloten worden verbreed. Minder bemesting zal de waterkwaliteit verbeteren. Nattere weilanden met grotere kruidenrijkdom zijn het gevolg. Er wordt zeer laat in het voorjaar voor de eerst maal gemaaid of er vindt alleen begrazing plaats. Weidevogels zoals Grutto, Tureluur, Kievit en mogelijk Kemphaan profiteren hiervan en zullen in aantal toenemen. Weilanden behouden hun draagkracht voor extensieve begrazing met natuurgrazers die tegen een iets hogere grondwaterstand kunnen zoals de Hereford. Ook Hollandse rassen zoals de Blaarkop zijn mogelijk. Rond het geplande fietspad en ten zuiden van de Oosthoutlaan wordt ontgraven waarmee waterrijke en plas-dras situaties worden gecreĂŤerd. Deze gebieden krijgen een relatief hoge grondwaterstand. Het is mogelijk om een flexibel waterpeil in te stellen en direct af te wateren op het boezemwater. Hierdoor ontstaan voor de weidevogels foerageergebieden dicht bij hun broedplaatsen in het weiland. Ook andere planten en dieren profiteren van de waterrijke polder die ontstaat. In het water, de dotterbloemhooilanden en de natuurvriendelijke oevers met riet, ontstaat ruimte voor water- en moerasvogels en ook voor trekvogels die de polder zullen weten te vinden. Ingrepen in het watersysteem zullen in overleg met het waterschap nader worden uitgewerkt.
Recreatie Recreanten kunnen genieten van een afwisselende open polder met veel natuurschoon. Wandelaars krijgen buiten het broedseizoen de ruimte om de polder in te gaan. In het broedseizoen zijn de kwetsbare broedgebieden afgesloten. De natte natuurgebieden en de paden langs de randen van de polder zijn het gehele jaar toegankelijk voor wandelaars, die respect hebben voor de natuur. Er zijn verschillende rondjes te wandelen over de halfverharde paden. Gebiedseigen beplanting, zoals knotwilgen en griendbosjes, begeleiden op enkele plekken de routes. De paden sluiten ook aan op paden naar de Ruïne van Teylingen en naar de Elsgeesterpolder. Ook voor waterrecreanten is de polder toegankelijk. Met kano’s kan het boezemwater en de polder worden verkend. Tijdens het broedseizoen kunnen kwetsbare delen worden afgesloten met een eenvoudige drijvende balk over het water.
4. Drie droomvisies
33
Meer natuurbeleving (vervolg) Optioneel kan het boezemsysteem worden uitgebreid met een nieuwe verbinding tussen het water langs de Eikenhorstlaan en de Dinsdagse wetering in het zuiden. Dan kunnen roeiboten of fluisterboten een rondje Roodemolenpolder combineren met een vaartocht naar de Kaag. Ook een verbinding met Voorhout behoort tot de mogelijkheden.
Buurtschap Eikenhorstlaan De bebouwing aan de Eikenhorstlaan kan los van de polder blijven functioneren. Indien nodig kan het water hier op een eigen (lager) peil gehouden worden. Een van de schuren kan een functie gaan vervullen in het natuurbeheer van de polder. Een natuurbeheerder kan ook een rol vervullen in natuureducatie. Gekoppeld aan de recreatieve routes is hier ook kleinschalige horeca mogelijk. Met gebiedseigen beplanting worden de randen van het cluster gedeeltelijk ingeplant. De bollengrond langs de Eikenhorstlaan (deel van de Luizenmarktpolder) behoudt zijn functie en huidige waterpeil.
4. Drie droomvisies
34
Meer natuurbeleving (vervolg) Kosten en baten De aanlegkosten de droomvisie ‘Meer Natuurbeleving’ bedragen circa € 1.750.000. De meeste kosten zitten in het maken van extra water en van plas/dras gebieden. Er komt veel grond vrij bij de graafwerkzaamheden. Als uitgangspunt in de kostenraming is gehanteerd dat deze grond wordt afgevoerd. Er kan aanzienlijk worden bespaard als de grond zonder extra transport binnen het plangebied kan worden hergebruikt. Voor de toegankelijkheid worden circa 4,5 km simpele voetpaden aangelegd met relatief eenvoudige bruggen. De optie om een verbinding met de Kaag te maken is niet meegenomen in de kostenraming. Het is niet de verwachting dat gronden in deze visie voor beweiding kunnen worden verpacht. Er zijn derhalve geen inkomsten te verwachten. De kosten voor beheer zijn circa € 100.000 per jaar. Voor de aanleg van natuur- en recreatiegebied is het de verwachting dat 66% van de kosten uit subsidie gedekt kunnen worden vanuit onder andere de regeling ‘Samen voor Groen - deelgebied Leidse Ommelanden’ (Holland Rijnland, Provincie Zuid Holland). Voor het deel met weidevogelbeheer is een beheervergoeding te verwachten.
Overzicht van ingrepen: • • •
• • • • •
Verhogen van het waterpeil met enkele decimeters zodat het niveauverschil tussen land en water kleiner wordt. Plaatselijk aanleggen van plasdras gebieden. Verbreden van sloten, aanleg natuurvriendelijke oevers en graven van plassen op polderpeil (voldoende waterberging voor de woonwijk is uitgangspunt). Een flexibel peilbeheer. Beheer met natuurgrazers. Aanleg van half verharde wandelpaden. Kleinschalige gebiedseigen beplanting in de waterrijke gebieden. Ruimte voor kleinschalige horeca.
4. Drie droomvisies
35
Genieten voor iedereen In de droomvisie ‘Genieten voor iedereen’ wordt de polder toegankelijk gemaakt voor alle Teylingers. Dat vraagt paden voor mensen met een kinderwagen of rollator maar ook ruimte voor Teylingers die liever op laarzen of blote voeten door het veld lopen. In het polderlandschap met sloten, weilanden, polderbos en boomsingels, is er ruimte voor sporten en ravotten, klimmen, klauteren, picknicken in het gras en ruimte om te genieten van het weidse uitzicht.
visiekaart
zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Sassenheim
zicht op de Roodemolenpolder vanaf dorpsrand Voorhout
4. Drie droomvisies
36
Droomvisie Genieten voor iedereen Toekomst schets Legenda bloemrijk grasland met grazers
verbinding met Elsgeesterpolder
bloemrijk grasland met recreatie mogelijkheden
verbinding met ru誰ne van Teylingen
recreatieveldjes
beweiding
bospercelen met gebiedseigen beplanting
struweelvogels
houtsingels
recreatieveldjes
opgaande beplanting sportvelden
speeltuin / educatie
klompenpad
horeca / zorgboerderij
Recreatie- en beheerpad P
geplande fietspad
Van de Bergh van Heemstedeweg
watervogels
parkeergelegenheid bestaande bollenvelden
recreatieve paden struinpaden
Voorhout
Sassenheim
P
Oosthoutlaan
* Deze tekening verbeeldt het landschap zoals het eruit zou kunnen zien over circa 10 jaar wanneer gekozen wordt voor de droomvisie 'Genieten voor iedereen'. Omwille van de leesbaarheid zijn sommige elementen niet exact op schaal getekend zoals bijvoorbeeld de breedte van de paden. De tekening is indicatief. Na keuze voor een van de visies wordt een proces gestart waarin een gebiedsvisie en vervolgens een inrichtingsplan wordt opgesteld.
0 In opdracht van gemeente Teylingen 15-05-2014
4. Drie droomvisies
37
100 m
500 m
Genieten voor iedereen (vervolg) Recreatiemogelijkheden in de polder Teylingers kunnen in deze visie ongedwongen recreëren in de polder. In een natuurlijk landschap ontstaan er fijne plekken om te picknicken, te spelen en te wandelen. Een eenvoudig bankje of picknicktafel volstaat. Voetballen kan met zelfgemaakte doeltjes in het gras. Kinderen vinden in beplanting en sloten zelf speelaanleidingen. Aan de zijde van Voorhout ontstaat enige beslotenheid in de polder met houtsingels en bosjes rond graslanden en speelveldjes. Het landschap ten noorden en ten zuiden van het buurtschap aan de Eikenhorstlaan wordt aan de Voorhoutse zijde verschillend ingericht. In het noordelijke deel overheersen de bloemrijke graslanden aan de dorpsrand van Voorhout. Houtsingels en hakhoutbosjes van elzen, essen en wilgen zorgen voor afwisseling. In deze weilanden liggen veldjes die regelmatig gemaaid worden waardoor ze aantrekkelijk zijn voor picknicken, spelen en ravotten. De veldjes worden omgeven met lagere beplanting. Aan de zuidzijde worden, langs de dorpsrand van Voorhout, polderbossen aangeplant (van o.a. eik, els en es) tussen de poldersloten, waarin de kinderen straks kunnen spelen, klimmen en klauteren. Ook hiertussen liggen beschutte recreatievelden. Ten zuiden van de Oosthoutlaan is in dit polderbos ruimte voor een hondenlosloopweide en andere intensievere recreatieve functies. Aan de Sassenheimse zijde ontstaan er bloemrijke graslanden waarop grazende koeien en schapen het beeld bepalen. Wandelaars en aanwonenden genieten er van de rust. In dit open deel van het polderlandschap blijft er een zichtlijn bestaan tussen de polder Elsgeest en de Ruïne van Teylingen. De privacy van op de woningen aan de dorpsrand van Sassenheim wordt gewaarborgd doordat in de eerste 100 meter achter deze woningen geen recreatieve activiteiten of paden worden gepland. Optioneel is ook in deze visie meer waterrecreatie mogelijk zoals in de visie ‘meer natuurbeleving’ is beschreven.
Recreatief netwerk. Om de polder toegankelijk te maken voor alle Teylingers wordt een netwerk van diverse soorten paden aangelegd. Centraal door de polder loopt van noord naar zuid een half verhard pad, dat ook geschikt is voor rollators en wandelwagens. Deze route wordt ook gebruikt als beheerpad. De wijken van Sassenheim en Voorhout sluiten met nieuwe en bestaande routes aan op dit pad. Waar deze aansluitingen komen dient zorgvuldig te worden bepaald. Verschillende smalle paden lopen door de recreatievelden en door het polderbos. Routes worden her en der van een gevarieerde gebiedseigen beplanting voorzien met bijvoorbeeld elzen, eiken, knotwilgen en riet. Voor de avontuurlijke Teylinger is er een struinpad door het open zuidelijke
4. Drie droomvisies
38
Genieten voor iedereen (vervolg) deel van de polder. Via een reeks van eenvoudige planken bruggetjes over de sloten zoekt de struiner zijn eigen route door het weiland. Het reeds geplande fietspad vormt ook een schakel in het recreatieve wandelnetwerk. Langs het fietspad worden de sloten verbreed. Het fietspad wordt aangeplant met afwisselend knotwilgen en elzenhakhout en de oevers worden her en der met riet beplant. Voor bewoners in de dorpsrand ontneemt deze beplanting het directe zicht op hun tuinen. De gebruikers komen uit de aanliggende wijken per fiets of wandelend naar de polder toe. Alleen in ten zuiden van de Oosthoutlaan kan een kleine parkeervoorziening worden gerealiseerd. Het recreatieve netwerk sluit ook aan op de aanliggende polders met de RuĂŻne van Teylingen en de molen van Elsgeest.
Ontwikkeling flora en fauna – nieuwe soorten De recreatieve ontwikkeling van de polder levert nieuwe flora en fauna op. Ontwikkeling van bos, knotwilgen, houtsingels en bloemrijke weides zal een grote variatie aan nieuwe dieren trekken. Onder de vogels zal een grotere variatie ontstaan. De uiteindelijke keuzen voor boomsoorten, bloemmengsels en de wijze van beheer hebben veel invloed op de soorten die op de polder afkomen. Denkbaar zijn zangvogels uit rietoevers (rietgors, rietzanger, kleine karekiet), uit velden (veldleeuwerik, boerenzwaluw) en struweelvogels (tjiftjaf en zwartkop). In de bossen verschijnen vogels als boomklever en bonte specht. Bloeiende bloemen en struiken trekken insecten en vele vlinders aan. Tenslotte zijn er diverse biotopen voor kleine zoogdieren.
4. Drie droomvisies
39
Genieten voor iedereen (vervolg) Buurtschap Eikenhorstlaan In het buurtschap aan de Eikenhorstlaan is in deze droomvisie ruimte voor diverse vormen van horeca. Er is bijvoorbeeld een pannenkoekenboerderij mogelijk met een natuurspeeltuin voor de kleintjes en poldersport hier en elders in de polder voor de grotere kinderen. Ruimte voor natuureducatie kan daarop een maatschappelijke aanvulling zijn. Ook een zorgboerderij is mogelijk. Deze kan het beheer van de grazers, de weilanden en de speelweides voor haar rekening nemen. In de Luizenmarktpolder, langs de Eikenhorstlaan, kan in deze droomvisie een reeks van pluktuinen en boomgaarden ontstaan. Echter ook de bestaande bollenvelden kunnen hier recreatieve waarde hebben.
Kosten en baten De aanlegkosten van droomvisie ‘Genieten voor Iedereen’ bedragen circa € 1.850.000. De totale lengte aan paden bedraagt ruim 8 km met circa 65 bruggen of duikers. De meeste kosten zitten in de aanleg van de centrale recreatieve route van noord naar zuid door het gebied. Dit wordt een breed half verhard pad, zodat het ook voor rolstoelen, rollators en kinderwagens berijdbaar is en dienst kan doen als beheerpad. Dit vergt hierop aangepaste bruggen met leuningen. In de kostenraming zijn 15 van de 30 bruggen in dit pad uitgevoerd als eenvoudige duikerbrug. Kostenbesparing is mogelijk door de aantal paden te verminderen. Kiezen voor (nog) meer duikers in plaats van bruggen leidt verdere kostenbesparing maar gaat ten koste van de kwaliteit De jaarlijkse beheerkosten van deze droomvisie zijn vergelijkbaar met die van de droomvisie ‘Meer Natuurbeleving’. Dit wordt vooral veroorzaakt door de beheerkosten van de bruggen. Pachtinkomsten bedragen circa € 5.000 en de beheerkosten circa € 100.000 per jaar. In deze droomvisie is het goed voorstelbaar dat de beheerkosten afnemen wanneer deze door participerende burgers of ondernemers wordt gedaan. Voor de aanleg van groen- en recreatiegebied is het de verwachting dat 66% van de kosten uit subsidie gedekt kunnen worden (onder andere de regeling Samen voor Groen deelgebied Leidse Ommelanden (Holland Rijnland, Provincie Zuid Holland).
4. Drie droomvisies
40
Genieten voor iedereen (vervolg) Overzicht van ingrepen: • • • • • • •
Aanleg van verharde en onverharde paden met bruggen. Aanplant van boomrijen en boomsingels. Aanplant van polderbos. Aanleg recreatievelden. Verbreden van sloten en aanleg natuurvriendelijke oevers langs geplande fietspad. Diverse mogelijkheden binnen het Eikenhorstlaancluster. Begrazing door schapen en koeien.
4. Drie droomvisies
41
5. Nawoord De gemeente had al lange tijd het idee om een plan voor de toekomst voor de Roodemolenpolder de ontwikkelen. In eerdere ambities noemden we dit landschapspark. Dat roept bepaalde beelden op bij mensen. Toen wij kozen voor deze aanpak wist ik dat we de inhoud uit handen zouden geven, dus ook het idee rondom het landschapspark. Dit was niet altijd makkelijk, dat geef ik eerlijk toe. Maar ik ben wel trots op het feit dat dat het is gelukt en dat er door inwoners drie visies zijn gemaakt waarvan duidelijk één de voorkeur heeft. Met groot genoegen kijk ik terug op dit proces. Het was voor de gemeente de eerste keer dat we een visie ontwikkelden in zo’n open, participatietraject. Dan vraag je veel van inwoners qua tijd maar ook van de betrokkenheid. Ik ben er trots op dat zoveel mensen hebben meegedaan. Ik wist vooraf niet precies wat ik moest verwachten. En visie voor de toekomst is niet het meest makkelijke onderwerp. Het resultaat is duidelijk. Wat mij betreft is dit een voorbeeld van regisseren en loslaten in vertrouwen. En dat gaan we in de toekomst meer doen! Ik kijk er naar uit om na het raadsbesluit samen met inwoners aan de slag te gaan met de uitwerking van deze visie. Kees van Velzen wethouder gemeente Teylingen juli 2014
5. Nawoord
42
Colofon Droomvisies voor de Roodemolenpolder
Het resultaat van een interactief proces van januari tot en met juni 2014. Georganiseerd door de gemeente Teylingen (tevens opdrachtgever) en Terra Incognita (procesorganisatie, inhoud & ontwerp)
De gemeente Teylingen
Postbus 149 - 2215 ZJ Voorhout 14 0252 - www.teylingen.nl Kees van Velzen - wethouder Josephine Braam - projectleider Jan Zandstra - adviseur ruimte Suzanne de Jong - adviseur communicatie
• • • •
Terra Incognita
Rotsoord 13b - 3523 CL Utrecht 030 251 3023 - www. terra-i.nl Jan Maurits van Linge - projectleider & landschapsarchitect Frank Stroeken - landschapsarchitect Kim Kool - landschapsontwerper
• • •
In samenwerking met:
• • • • •
METT - online samenwerkingsplatform Carambolas - film bij start project Planmaat - globale grondexploitatie Royal Haskoning - ecologisch onderzoek Peter van de Geer - Debatacademie
Met dank aan:
• • • •
De leden van de werkteam Alle deelnemers aan de ateliers, informatieavonden en het debat Vogelwerkgroep Noordwijk Groep 8 van Emmaus school en groep 7 van de Startbaan school
Utrecht, 29 juli 2014 - eindrapport
Colofon
43
Bijlagen Dit rapport biedt een overzicht van de resultaten van het interactieve proces rond de Roodemolen polder dat plaatsvond tussen januari en juli 2014. Alle resulaten van werkateliers en interactie via digitale media was steeds direct beschikbaar op de projectsite. Voor onderstaande bijlagen verwijzen we naar de website www.droomdemolenpolder.nl
• • • • • • • •
Bijlagen
Overzicht communicatiemiddelen en momenten Verslagen ateliers Verslagen van de digitale interactie ‘de vraag van vandaag’ Inventarisatierapport Weidevogelnotitie (vogelwerkgroep Noordwijk) Scorekaart Globale grondexploitatie (planmaat) Verslagen van de scholenateliers
44
Bijlage: Communicatie middelen Doel
Communicatiemiddelen
Datum
Doorlopend (vanaf 1 januari)
Projectwebsite www.droomdemolenpolder.nl met aanleiding, doel, proces, programma en uitnodiging volgende openbare bijeenkomst en stand van zaken. Tevens mogelijkheid om mee te doen via vraag van vandaag. Via deze site was het ook mogelijk mee te doen aan de peiling. Projectwebsite is ook bereikbaar vis website www.teylingen.nl
Doorlopend
Startbijeenkomst, uitnodiging om te komen naar de startbijeenkomst.
1e en 2e werkatelier, openbaar deel Debat
Peiling
• • • • • • •
Huis-aan-huis brief omwonenden Uitnodiging via gemeentepagina weekkrant Animatiefilm Flyer. Flyeren op locatie, weekmarkten en tijdens nieuwjaarsreceptie Driehoeksborden langs wegen. Facebook en twitter Weergave avond in kranten
1 januari – 23 januari.
• •
Uitnodiging via gemeentepagina weekkrant Weergave avond in kranten
13 februari en 6 maart
• • •
Uitnodiging via gemeentepagina weekkrant Driehoeksborden langs wegen. Facebook en twitter
22 mei
• • • • • •
Flyer. Oproep om mee te doen met de peiling. Huis-aan-huis verspreid. Driehoeksborden lang wegen Per scenario filmpje en eenvoudige manier van stemmen. Weergave debat in kranten. Resultaat peiling in kranten. Facebook en twitter
22 mei – 5 juni
45