terre NR.3 NOVEMBER 2016
Terre des Hommes pakt nu ook loverboys in Nederland aan
Terug naar school, terug naar de toekomst Vluchtkinderenproject ‘Back to the future’
Uitgehuwelijkt voor zestien koeien Kindbruiden in Tanzania
2
terre magazine november 2016
te gast
De Australische balletdanseres Brooke Newman is sinds kort ambassadeur van Terre des Hommes.
‘Wij mogen onze blik niet afwenden’
Brooke Newman is balletdanseres bij het Nederlandse gezelschap Introdans en is momenteel te zien in de voorstelling Tutti
‘M
et het project Sweetie is er voor een complex probleem - webcamseks met kinderen - een geniale oplossing bedacht. Het heeft mij geïnspireerd om op een creatieve wijze na te denken over andere maatschappelijke problemen. Ik ben al sinds mijn derde jaar bezig met ballet. Als tienjarig meisje trainde ik zes keer per week. Toen ik aangenomen was op de Balletacademie in Amsterdam, leerde ik vooral dat je juist een betere artiest wordt, als je jezelf als mens volledig ontplooit. Openstaan voor zoveel mogelijk verschillende mensen en culturen. Hierom hebben wij een community opgericht waarbij we artiesten en publiek met elkaar in contact brengen voor een dialoog. Over wat er op het podium gebeurt, en achter de schermen. De veelal gespannen relatie
tussen docent en leerling binnen de danswereld is bijvoorbeeld een fenomeen dat ik graag bespreekbaar maak. Natuurlijk leggen de docenten druk op dansers om het beste resultaat te behalen, beoordelen hen op het wel of niet hebben van ‘het perfecte danslichaam’ en schuwen niet om mentaal geweld te gebruiken. Met alle gevolgen van dien voor de jonge dansers. Ik heb altijd steun van fijne mensen om mij heen gehad. Veel kinderen hebben dat geluk niet. En kun je nagaan hoe dat is voor kinderen in de wereld, die dagelijks met armoede, geweld en uitbuiting te maken hebben? Die niemand hebben om op terug te vallen? Wij mogen onze blik niet afwenden, maar moeten een reikende hand bieden. Want alle kinderen op deze wereld tellen mee. Onze toekomstige generatie is de verantwoordelijkheid van ons allemaal.’
3
INHOUD - TERRE MAGAZINE NR. 3 2016
De keuze van...
Gastredacteur Brooke Newman
P8 ‘WATCH Nederland onthult het schokkende gemak waarmee loverboys kinderen ronselen voor seksuele uitbuiting. Een lastig onderwerp om bloot te leggen, maar een met hoopvolle oplossingen.’
Verder 6/ Help-hulp Yvonne Anyango (17) uit Nairobi, Kenia: ‘Ik kan voor mezelf zorgen’ 13/ Uw vraag Onderwijs maakt deel uit van onze totaalaanpak 17/Op stapel Terug naar school, terug naar de toekomst
Volg ons en praat mee op social media! twitter.com/terredeshommes facebook.com/terredeshommes.nl www.youtube.com/TerredesHommesNL
COLOFON
P14
‘Een vicieuze cirkel van minderjarige huwelijken is van invloed op gehele generaties vrouwen in Tanzania, die niet de steun of de middelen hebben om zichzelf te helpen. Lees Milembe’s verhaal, dat helaas lijkt op die van talloze anderen.’
Hoofdredactie: Marlieske Sjouke, Jolanda van Witzenburg Tekst: Terre des Hommes, Gideon van Aartsen, Yvette Brook, Loes Singeling Foto’s: Quintin van der Blonk, Dirk W. de Jong, Kevin Sabuni, Oscar Timmers, Sven Torfinn Basisconcept: Maters & Hermsen Vormgeving en productie: Newton 21 Drukwerk: Simo Support Oplage: 76.000 Stichting Terre des Hommes Nederland Zoutmanstraat 42-44 2518 GS Den Haag 070 - 3105000 www.tdh.nl
P18
‘Een inspirerend moment, als een jongen terugkijkt op de reis die hij heeft afgelegd om nu een opleiding te kunnen volgen, en vastberaden spreekt over een betere toekomst voor de mensen in zijn thuisland Gambia.’
De donateursservice is maandag tot en met vrijdag te bereiken tussen 09.00 en 16.00 uur. Dankzij uw steun kunnen we strijden tegen kinderuitbuiting. IBAN NL10 INGB 0000 252525 Hartelijk dank voor uw bijdrage!
4
terre magazine november 2016
Goed nieuws Kort nieuws over successen, afgeronde programma’s en hoopvolle signalen.
Micarapport zet bedrijfsleven en politiek in beweging
I
n mei presenteerde Terre des Hommes een onderzoek naar kinderarbeid in de Indiase micaindustrie. Mica is een mineraal dat voor onder meer de glans in shampoo, verf en autolak zorgt en door naar schatting 20.000 kinderen in India wordt gewonnen. Meer dan 11.000 Nederlanders zetten hun handtekening onder de petitie waarin Terre des Hommes minister Ploumen oproept om Nederlandse bedrijven te verplichten hun mica productieketen te controleren op kinderarbeid. Het rapport leidde al tot Kamervragen. Daarnaast stortte Kuncai, één van de grootste importeurs van Indiase mica, 500.000 euro in het programma van Terre des Hommes tegen kinderarbeid. Volkswagen liet weten geen mica meer in te kopen uit India, totdat zeker is dat er geen sprake meer is van kinderarbeid.
Verdubbeling hulp kindbruiden
D
e hulp aan kindbruiden in Bangladesh kan vanaf 2017 worden uitgebreid dankzij financiële steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Concreet betekent dit onder meer een verdubbeling van het aantal kindbruiden dat Terre des Hommes kan ondersteunen. Terre des Hommes is de enige NGO die in Bangladesh hulp biedt aan meisjes die al getrouwd zijn. Ze betrekt via het huidige ‘IMAGE’ programma niet alleen 4.500 kindbruiden, maar ook hun echtgenoten en schoonfamilies. Ook brengt Terre des Hommes via onder meer videoportretten hun
verhalen breed voor het voetlicht. Bangladesh telt het hoogste percentage kindhuwelijken in Azië.
Meer goed nieuws? Schrijf u in voor onze maandelijkse e-mail nieuwsbrief via www.tdh.nl/nieuwsbrief
5
Hooggerechtshof Tanzania:
Trouwen voor je 18e mag niet
E
en juridische doorbraak in de strijd tegen kindhuwelijken in Tanzania: het Hooggerechtshof heeft geoordeeld dat de wettelijke minimumleeftijd voor meisjes om te trouwen moet worden verhoogd van 14 naar 18 jaar. Voor jongens geldt al een minimumleeftijd van 18 jaar om in het huwelijk te treden. De zaak bij het Hooggerechtshof was aangespannen door één van Terre des Hommes’ lokale partners in Tanzania. Als de Tanzaniaanse huwelijkswet is aangepast, kunnen meisjes beter worden beschermd tegen kindhuwelijken. In het Afrikaanse land trouwt bijna twee op de vijf vrouwen (37%) voor haar achttiende verjaardag. Kindbruiden staan vaak bloot aan seksueel en huiselijk geweld en emotioneel misbruik.
Zomerkamp geeft
‘moed en zelfvertrouwen’
V
ijfenzeventig meisjes tussen 11 en 17 jaar oud hebben in Oeganda deelgenomen aan een vijfdaags zomerkamp. De deelneemsters zijn door hun afkomst of persoonlijke situatie erg kwetsbaar voor seksueel misbruik, kindhuwelijken en tienerzwangerschappen. Doel van het kamp is de meisjes weerbaarder te maken zodat ze beter voor zichzelf kunnen opkomen. Via
rollenspellen, sport en groepsdiscussies verwerken de meisjes negatieve ervaringen uit het verleden en maken ze plannen voor hun toekomst. Ook leren ze over kinderrechten en wat ze moeten doen als hun rechten worden geschonden. ‘Dankzij het zomerkamp heb ik moed en zelfvertrouwen gekregen’, aldus een van de deelneemsters, de 14-jarige Philomena.
Rapport Sweetie onderstreept noodzaak aanpassen wet
D
e Nederlandse strafwet moet aangepast worden om een virtueel kind, zoals Sweetie, te gebruiken voor de opsporing van webcamseks. Dat concluderen de Universiteit Leiden en Tilburg University na een internationaal vergelijkend onderzoek in opdracht van Terre des Hommes. Hoofd Speciale Programma’s Hans Guijt: ‘De Nederlandse wetgeving is te achterhaald om 21ste-eeuwse vormen van seksuele uitbuiting van kinderen op het internet effectief en efficiënt aan te kunnen pakken. Men wil wel, kan het ongetwijfeld ook, maar men mag domweg niet.’ Terre des Hommes gebruikt de conclusies om bij politici aan te dringen op een snelle wijziging van de conceptwet Computercriminaliteit III.
6
terre magazine november 2016
In de rubriek help/hulp komen een kind en een hulpverlener uit één van Terre des Hommes’ programma’s aan het woord. Dit keer het verhaal van Yvonne.
help
‘Ik kan voor mezelf zorgen’ Yvonne Anyango (17) uit Nairobi, Kenia
‘M
ijn werkdag start om half 8 als ik de salon open, schoonmaak en zorg dat alles klaar staat voordat mijn baas arriveert. Gedurende de dag help ik haar met de klanten. Kapperswerk, maar ook schoonheidsbehandelingen. Om zes uur ‘s avonds sluiten we de salon. Dan ga ik terug naar het trainingscentrum waar ik nog altijd woon, om samen met mijn huisgenootjes te eten. Twee jaar geleden kwam ik naar Nairobi. Mijn oom beloofde een opleiding tot kleermaker voor me te betalen. Maar zijn vrouw zette mij aan het werk, ik moest het hele huishouden doen. Ook leende ze me tegen betaling uit aan buren en kennissen voor zware klussen. Het geld stak ze vervolgens in eigen zak. Als ik mijn oom vroeg wanneer mijn opleiding zou beginnen, dan was er nooit geld. Ook niet voor een enkele reis terug naar huis. Ik was wanhopig, maar zonder geld en contacten in de stad wist ik niet waar ik heen moest. Nu is alles anders. Ik verdien ongeveer 20 euro per week. Ik kan voor mezelf zorgen, wat geld naar mijn moeder sturen en zelfs een beetje sparen. Mijn droom is om over tien jaar een eigen salon te hebben en daarnaast de opleiding tot verpleegkundige te volgen.’
7
hulp
‘Als ik naar Yvonne kijk, ben ik trots’ Lillian Mangongo, therapeut en mentor.
‘Yvonne is het klassieke voorbeeld van een meisje dat met valse beloftes naar de stad is gelokt. Bij haar thuis op het platteland was er geen geld voor de middelbare school. Haar - alleenstaande - moeder werkt af en toe op het land. Na de basisschool hing Yvonne thuis maar wat rond. Natuurlijk geloofde ze haar oom toen die haar een vervolgopleiding in Nairobi aanbood. We hebben Yvonne van uitbuiting kunnen redden na een tip van buren. Ik ben eerst met haar naar het politiebureau gegaan. Als minderjarige mochten we haar namelijk niet zomaar in onze opvang opnemen, daarvoor hadden we een verwijzing van de autoriteiten nodig. Yvonne heeft een maand in onze noodopvang gezeten om op adem te komen. Onze zorg daar richt zich op psychosociale hulp in een vertrouwde en veilige omgeving. Samen met Yvonne hebben we een plan voor haar toekomst gemaakt. Ondertussen hebben we haar verhaal
nagetrokken en zijn we op huisbezoek bij haar moeder geweest. Yvonne’s moeder steunt onze aanpak maar is te arm om zelf iets bij te dragen, hoe graag ze dat ook zou willen. Voor haar vakopleiding tot kapper en schoonheidsspecialist is Yvonne naar het trainingscentrum verhuisd. Ze heeft er ook trainingen gevolgd in weerbaarheid, seksualiteit, arbeidsrecht en ondernemersvaardigheden. In januari is ze stage gaan lopen bij deze kapsalon. Haar werkgeefster was zo tevreden dat ze haar daarna in dienst heeft genomen. De volgende stap is volledige zelfstandigheid. Yvonne is nog minderjarig, daarom woont ze nog steeds in het trainingscentrum. Een keer per week praat ik met Yvonne over hoe het met haar gaat en om haar voor te bereiden op zelfstandig wonen als ze achttien is. Als ik naar Yvonne kijk, ben ik heel trots op wat ze heeft bereikt. Ze is bestemd voor een mooie toekomst.‘
8
terre magazine november 2016
Terre des Hommes pakt nu ook loverboys en hun klanten aan.
WATCH Nederland stopt seksuitbuiting minderjarigen In dit Terre Magazine staat de geboorte van WATCH Nederland centraal. Samen met het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) en zorginstelling Fier richt Terre des Hommes het vizier op loverboys en hun klanten, die minderjarigen in Nederland seksueel uitbuiten of misbruiken. Doel is het opsporen en stoppen van deze personen. Terre des Hommes past de kennis en ervaring, opgedaan tijdens haar wereldwijde strijd tegen kinderuitbuiting, vanaf nu dus ook in Nederland toe.
9
‘W
at zij heeft meegemaakt, is nauwelijks te beschrijven’, aldus de Rotterdamse officier van justitie. ‘Een meisje op een matras in een vieze kelderbox. De klanten hebben alleen oog gehad voor hun eigen lusten.’ Het zal je dochter maar zijn. Esra, net 16, raakte hopeloos verliefd op de 21-jarige Musa. Hij was haar held, haar alles. Zijn vrienden vond ze wel een beetje eng. Maar Musa gaf haar de warmte en aandacht, die zij thuis zo miste. Toen Musa haar vroeg met andere mannen naar bed te gaan, omdat hij geld nodig had, vond ze dat best raar. Maar ze vertrouwde hem, wilde hem helpen. Zo begon het. En het viel niet meer te stoppen. Het vieze matrasje op de grond in de Schiedamse kelderbox werd Esra’s vaste werkplek. Klanten weigeren of ontsnappen was onmogelijk. Musa’s wil was wet en Esra werd bewaakt door zijn gewapende vrienden. Musa verkocht Esra via website Sexjobs.nl. Uit heel Nederland kwamen de mannen. Totdat de politie ingreep. Naast de loverboys werden twaalf klanten aangehouden, de mannen die in Esra’s laatste twee slavernij-dagen betaalde seks met haar hadden. Helaas staat de ‘kelderbox zaak’ niet op zichzelf. Jaarlijks worden zo’n driehonderd slachtoffers van loverboys officieel geregistreerd in Nederland, maar dit lijkt slechts het topje van de ijsberg.
Valkenburgse zedenzaak Steeds meer mannen reageren op online seksadvertenties, geplaatst door loverboys. Dit werd voor het eerst pijnlijk duidelijk in de Valkenburgse zedenzaak. Maar liefst 25 klanten van loverboy Armin A. (21) liepen vorig jaar tegen de lamp. Via Kinky.nl boekten zij een seksafspraak met de jeugdige ‘Kimberly’. Het kwetsbare, ietwat labiele meisje, door haar ouders als vermist opgegeven, werkte voor haar ‘vriendje’ Armin in een hotel in Valkenburg. De klanten stonden daar, letterlijk, voor Kimberly in de rij.
De zaak kwam aan het licht nadat de wanhopige ouders van Kimberly, niet serieus genomen door de politie, een privédetective hadden ingeschakeld. Die wist het meisje te traceren.
‘Ik wil jouw geld niet, ik wil je dochter!” Vaak staan ouders of verzorgers machteloos tegenover loverboys. Onlangs werden een moeder en vader in Bilthoven getreiterd en →
10 terre magazine november 2016
geïntimideerd door een loverboy en diens vrienden, op de stoep voor hun woning. Zij eisten ‘hun’ meisje op. Radeloos vroeg de vader: ‘Hoeveel moet ik jullie betalen om mijn kind met rust te laten?’ Brutaal bitste de loverboy terug: ‘Ik wil jouw geld niet, ik wil je dochter!’ Sextorsion Loverboys handelen steeds sneller en gewelddadiger. Carolien Kooi van het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel: ‘De huidige loverboy verleidt meisjes niet met lieve woordjes, kusjes of cadeautjes. Hij stevent recht op zijn doel af en daagt meisjes uit tot seks, met hem of met zijn vrienden. Daarvan maakt hij foto’s of video’s met zijn mobieltje. Vervolgens chanteert hij zijn slachtoffer, dreigt met publicatie op internet. Sextortion, zo noemen wij dit. Loverboys zijn keiharde criminelen. Meisjes die niet luisteren worden mishandeld of bedreigd. Aan één slachtoffer verdienen ze 500 tot 1.000 euro per dag. Vroeger bood een loverboy meisjes aan in zijn eigen wijk of buurt. Nu wisselt hij zijn slachtoffers uit met ‘collega’s’ elders in het land. En hij verkoopt online. De meisjes worden door duizenden klanten anoniem bekeken en besteld. Daarmee is de markt ontploft, de omzetmogelijkheden voor loverboys zijn explosief gestegen.’ Steeds jonger Ellen de Ruiter van Fier, gespecialiseerd in de opvang en rehabilitatie van loverboyslachtoffers: ‘Het aantal slachtoffers van loverboys neemt
toe. En ze worden steeds jonger, meiden van elf zijn geen uitzondering meer. Hele gezinnen zijn de dupe. Wij willen radeloze ouders of verzorgers ook bijstaan. Daarom moet er een landelijk meldpunt komen, waar iedereen met vragen of zorgen dag en nacht terecht kan. Ook willen we dat loverboys en hun klanten in een zo vroeg mogelijk stadium worden opgespoord en gestopt. Om dat te realiseren werken wij met Terre des Hommes samen. Het is belangrijk dat Terre des Hommes, met haar internationale ervaring in de strijd tegen seksuele uitbuiting van kinderen, nu ook in Nederland actief wordt.’
‘Tegenwoordig plaatst de loverboy online advertenties, zijn markt is geëxplodeerd.’ Opsporingsteams Hans Guijt, Hoofd Speciale Programma’s van Terre des Hommes, beaamt dit: ‘Wij mogen de ogen niet sluiten voor wat er in eigen land gebeurt. Steeds meer meisjes, maar ook jongens!, lijken het slachtoffer. Wetenschappelijk onderzoek heeft bevestigd dat het 10% van de Nederlandse mannen, die seksadvertenties afstropen, geen bal uitmaakt of iemand minderjarig is. Terre des Hommes strijdt al jaren tegen seksuitbuiting van kinderen. Met het virtuele meisje Sweetie
ontmaskerden wij daders van webcamseks met kinderen. En met Project WATCH traceren wij kindersekstoeristen in Azië. We maken gebruik van bijzondere online research- en interventietechnieken en speciale opsporingsteams op straat. We werken nauw samen met politie en justitie. Vanaf nu delen we onze expertise met het CKM en Fier. Er komt een WATCH Nederland Landelijk Meldpunt met een live chatbox. Daarnaast bouwt Terre des Hommes aan de WATCH Nederland Observatie & Actie Unit. Dit team onderzoekt binnengekomen meldingen en zet eventueel privédetectives in. Treffen we loverboyactiviteiten aan, dan geven wij dat meteen door aan onze relaties bij politie en OM. Verder trekken onze forensische ICT-specialisten online seksadvertenties na en we zetten nepprofielen online om klanten van loverboys te lokken. Wie toehapt krijgt een persoonlijke waarschuwing. Zo willen wij klanten die op te jonge meisjes reageren afschrikken en ontmoedigen. Daarmee maken wij de handel van loverboys stuk. Die geëxplodeerde markt moet echt kapot. Dat kost Terre des Hommes veel tijd, energie en dus geld. Maar we rekenen op de steun van onze trouwe donateurs en sponsors. Zij vechten met ons mee tegen kinderuitbuiting, waar ook ter wereld. En helaas, Nederland hoort daar nu ook bij.’ Ga voor tien vragen en antwoorden over ‘WATCH Nederland’naar www.tdh.nl/watch-nederland
11
Tips
van de redactie
LEZERSAANBIEDING
Statiegeld op klassieke overhemden tegen kinderarbeid
KIJKTIP
‘Grenzeloos misbruikt’ Hoe gaan daders van webcamseks met kinderen te werk? Hoe komen kinderen in deze benarde situatie terecht en: hoe haal je hen hieruit? De onderzoeksdocumentaire ‘Grenzeloos misbruikt’, die in nauwe samenwerking met Terre des Hommes tot stand kwam, vertelt het verhaal van de strijd tegen online seksuele uitbuiting van kinderen in de Filipijnen. De productie werd 18 oktober bij de EO op TV uitgezonden. Terugkijken kan via: http://bit.ly/grenzeloos_misbruikt
Met een stijlvol overhemd Terre des Hommes steunen? Dat kan. ‘cees n co’ maakt klassieke, ingetogen en met vakmanschap gemaakte herenoverhemden. De ontwerpster, Arien de Vries, bedacht ook een duurzame en innovatieve manier om Terre des Hommes te ondersteunen: op de overhemden zit vijftien euro statiegeld. Dit bedrag wordt uitgekeerd wanneer het overhemd binnen drie jaar na de aankoopdatum wordt teruggestuurd, niet geclaimd statiegeld komt ten goede aan Terre des Hommes. Als u in de webwinkel van ‘cees n co’ een overhemd koopt en bij de kortingscode ‘Terre’ invult, ontvangt u daarbij een set herensokken van Joe Merino. Bovendien wordt de waarde van het statiegeld direct overgemaakt naar Terre des Hommes. Deze actie loopt tot en met 31 december 2016. Ga voor meer informatie naar www.tdh.nl/statiegeld
TED-TALK
‘Gebruik je boosheid’ In 2014 won de Indiase mensenrechtenactivist Keilash Satyarthi de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn inzet tegen kinderarbeid. In zijn TED-talk, een kort maar krachtige toespraak, put Satyarthi uit eigen ervaring en geeft zijn verrassende boodschap voor een betere wereld: gebruik je boosheid. Deze emotie is een goede katalysator om verandering teweeg te brengen, aldus Satyarthi. Terre des Hommes werkt in India samen met twee lokale organisaties tegen kinderarbeid die beide door Satyarthi zijn opgericht. Bekijk de TED-talk via http://bit.ly/Kailash_TEDTalk
LOOP MEE
Strand- en wandelmarathon 2017 Op zondag 19 maart 2017 vindt de tiende editie plaats van de Scheveningen-Zandvoort Marathon waarvan de opbrengst bestemd is voor Terre des Hommes. Dit jaar start het evenement in Zandvoort en eindigt in Scheveningen. Naast de strandmarathon is er nu ook een halve wandelmarathon die loopt door het duingebied. Inschrijven kan individueel, als duo of als estafettegroep. Kijk voor meer informatie en inschrijven op www.tdh.nl/strandmarathon
12 terre magazine november 2016
Over de foto In Manush, India, bezocht fotograaf Oscar Timmers deze school, waar ook voorlichtingsbijeenkomsten over de gevaren van kindhuwelijken en kinderarbeid voor ouders worden georganiseerd.
‘T
ijdens het fotograferen van deze jonge kinderen in het kleine schooltje was ik als vader van twee jonge dochters getroffen door de overeenkomst met mijn kinderen. In zo’n momentopname zie ik hoezeer alle kinderen gelijk zijn. Hoe weinig er voor nodig is om ze gelukkig te maken, hoe blij ze zijn met aandacht. Echte aandacht, van hun lerares die hun
elke dag weer iets leert, van hun ouders, hun familie… en van een fotograaf die uit het niets komt en zomaar tussen hen in gaat zitten, gek doet en foto’s van hen maakt. Ik was blij dat ik hen mijn volle aandacht kon geven. Het was intens, ook al was het maar voor heel even. Voor mij waren ze allemaal filmsterren en ik hoop dat ik ze dat gevoel heb kunnen geven.’
13
Uw vraag
/ ONS ANTWOORD
Welke rol speelt onderwijs nu in de programma’s van Terre des Hommes? De heer en mevrouw Eysink
‘O
nderwijs is één van de belangrijkste strategieën om kinderuitbuiting te voorkomen en slachtoffers verder te helpen. Op school leren kinderen over hun rechten en leren ze ook voor zichzelf op te komen. Daarbij gaan schoolgaande kinderen minder snel op jonge leeftijd werken en trouwen ze later. En een meisje dat al op jonge leeftijd is getrouwd of in de seksindustrie is uitgebuit, kan door een vakopleiding aan een nieuwe, zelfstandige toekomst bouwen. Zo’n tien jaar terug was onderwijs een apart programma bij Terre des Hommes dat u kon steunen. De nadruk lag toen op het naar school helpen van kinderen. Nu maakt onderwijs deel uit van onze totaalaanpak om verschillende vormen van kinderuitbuiting te stoppen. We helpen nog steeds kinderen naar school of met een vakopleiding (in 2015 waren dit zo’n 55.000 kinderen) maar richten ons meer dan voorheen ook op het naleven van het recht tot onderwijs. Om er bijvoorbeeld voor te zorgen dat een land als Thailand onderwijs ook openstelt voor migrantkinderen uit Myanmar. Want waar een kind ook verblijft: het heeft recht op onderwijs.’ Met vriendelijke groet, Albert Jaap van Santbrink, directeur
Heeft u ook een vraag aan Terre des Hommes? Mail naar info@tdh.nl o.v.v. ‘Terre Magazine’
14 terre magazine november 2016
Uitgehuwelijkt voor zestien koeien Kindbruiden in Tanzania Bijna vier op de tien meisjes in Tanzania worden als kind gedwongen te trouwen. De mooie bruidsschat die hun ouders voor hen ontvangen staat in schril contrast met het leven dat de meisjes te wachten staat: geen onderwijs, huiselijk en seksueel geweld en fysiek zwaar belastend moederschap. Terre des Hommes weet steeds meer meisjes een toekomstperspectief te geven en wordt nu gesteund door een belangrijke wetswijziging.
Irene Wali (links) en Grace Jemutai Kirui van Terre des Hommes
M
ilembe Ng’homango trouwde op 25 september 2015 met haar 27-jarige echtgenoot. Het had een mooie dag moeten zijn, een feest. Maar Milembe huilt dag en nacht om hulp. Milembe is pas 12. In ruil voor zestien koeien heeft haar vader haar uitgehuwelijkt om zijn vrouwen, zeven zonen en vijf dochters te onderhouden, met wie hij in krappe lemen hutjes woont.
Bruidsschat Milembe is niet uniek in Tanzania. Bijna vier op de tien meisjes (37%) trouwen vóór hun 18e verjaardag, vaak rond hun vijftiende. Kindhuwelijken zitten diep geworteld in de Tanzaniaanse cultuur. Wanneer een meisje in haar puberteit vrouwelijke vormen ontwikkelt, wordt zij gezien als volwassen. Door haar uit te huwelijken aan een geschikte man willen ouders voorkomen dat hun dochter buitenechtelijk
zwanger raakt. De bruidsschat die haar ouders van de schoonfamilie krijgen, meestal in de vorm van vee, helpt het gezin rond te komen. Een mond minder te voeden, wat meer voor de rest. Tanzania is bovendien een door mannen gedomineerde maatschappij, waarin meisjes niet op waarde worden geschat. Dat geldt vooral voor de regio Shinyanga, waar het percentage kindhuwelijken op maar liefst 59 procent ligt. In Milembe’s woorden: ‘Voor
15
mijn vader zijn wij niets meer dan een mogelijkheid om zijn veestapel uit te breiden.’ Toch denken ouders niet dat ze iets fout doen, vertellen Irene Wali en Grace Kirui. Beiden zijn experts inzake kindhuwelijken in Tanzania en werken voor Terre des Hommes in OostAfrika. ‘Ouders hebben geen geld om hun dochter langer te onderhouden en denken de beste man geselecteerd te hebben, iemand die goed voor haar zal zorgen.’ Onderwijs Helaas pakt de praktijk vaak anders uit. De meisjes zijn lichamelijk en emotioneel nog niet klaar om echtgenote en moeder te worden. Ze worden al jong gedwongen tot seks, wat vaak leidt tot tienerzwangerschappen. De kans dat ze tijdens de bevalling sterven is twee keer zo groot als normaal. Door hun schoonfamilie worden ze als bezit gezien, sociaal afgezonderd en gebruikt als huishoudster. Dikwijls worden ze slachtoffer van huiselijk en seksueel geweld. Bovendien gaan meisjes na hun huwelijk niet langer naar school. Ze moeten zonder basisvaardigheden of -kennis het leven door, geld verdienen is moeilijk. Uiteinde-
lijk huwelijken ze ook hun eigen dochters uit. En zo wordt de vicieuze cirkel in stand gehouden, legt Irene uit. ‘Vrouwen hebben nooit geleerd voor zichzelf op te komen of hun eigen situatie te veranderen. Hoe kunnen ze dan hun dochters helpen?’ Voorlichting en wetswijziging Terre des Hommes werkt hard om die cirkel te doorbreken. Met voorlichting aan kinderen en hun omgeving probeert Terre des Hommes bewustzijn te kweken: dit zijn nog maar kinderen, en ze hebben rechten. Mannen worden actief betrokken bij het proces, niet door hen aan te vallen maar door hen bondgenoot te maken in de strijd. Wie de waarde inziet van onderwijs voor meisjes, kan helpen die boodschap te verspreiden. Daarnaast biedt Terre des Hommes de uitgehuwelijkte meisjes (vak)opleidingen en veilige plekken waar ze terecht kunnen met hun problemen en vragen, bijvoorbeeld over seksuele gezondheid. Ook als de situatie het niet toelaat een meisje weg te halen bij haar echtgenoot, al heeft dat de voorkeur. De gezinnen waar deze meisjes opgroeiden krijgen hulp met het
vergaren van inkomsten, zodat de zusjes van uitgehuwelijkte meisjes gewoon op school kunnen blijven. Mede dankzij uitvoerig lobbywerk van Terre des Hommes’ lokale partner Msichana Initiative is er bovendien een wetswijziging op komst die de minimumleeftijd waarop meisjes mogen trouwen verhoogt van 15 naar 18. Deze regel, opgelegd door het hooggerechtshof, geldt nu al in de praktijk. ‘Een enorme steun voor kinderrechtenorganisaties’, zegt Grace. ‘Als we een uitgehuwelijkt kind weg willen halen, staan we nu in ons recht.’ Uitdagingen Voor Milembe, inmiddels 13, kwam Terre des Hommes op tijd. Ze werd na twee weken huwelijk ontdekt door een vrijwilliger van Terre des Hommes’ lokale partner Agape. Haar vader is veroordeeld tot 2 jaar gevangenisstraf, haar echtgenoot wacht op berechting. Milembe gaat naar school en wil dolgraag kinderarts worden. Om kindhuwelijken in Tanzania uiteindelijk van de kaart te vegen, staan er niettemin nog uitdagingen te wachten. Zo moet de overheid meer investeren in informatievoorziening en middelen om de nieuwe wet te →
16 terre magazine november 2016
handhaven. ‘Een agent hoort dat een meisje wordt uitgehuwelijkt, ergens in het binnenland. Maar de enige politiewagen is voor noodgevallen. Wanneer hij eindelijk naar haar dorp kan, is ze al weg met haar schoonfamilie’, legt Grace uit. Rechtszalen zijn vaak ver weg, politieagenten laten zich omkopen door wie biedt. Zaken zijn
complex, omdat de aanklacht zowel de schoonfamilie als de eigen familie betreft. Vaak kunnen of willen zij de bruidsschat niet terugbetalen. Maar de boodschap komt door. Daarvan is Grace overtuigd. De uitspraak van het Hooggerechtshof is een belangrijk signaal, maar ook de meisjes die Terre des Hommes geholpen
heeft laten dat zien. ‘Ze hebben weer wensen en dromen, zien een toekomst voor zichzelf. Ze leren dat ook vrouwen beslissingen kunnen nemen. Een nieuwe generatie komt eraan, en die wordt opgevoed door deze meisjes. Meisjes die in staat zijn de juiste keuze voor hun kinderen te maken. Meisjes die de cirkel kunnen doorbreken.’
Milembe (13)
‘Mijn droom om mijn schoolopleiding te vervolgen is uitgekomen. Als sinds ik op de basisschool begon, wil ik dokter worden. Ik wil graag kinderarts worden en kinderen met gezondheidsproblemen helpen. Ik voel me weer goed en veilig.’
Wat heeft Terre des Hommes in Tanzania bereikt en wat moet er nog gebeuren? Terre des Hommes en haar lokale partner Agape richten zich in de regio Shinyanga in Tanzania op kinderbescherming en de preventie van kindhuwelijken door sociale normen en gedrag te veranderen. Een greep uit de resultaten van afgelopen twee jaar.
405
kindbruiden gered en voorkomen dat 315 meisjes slachtoffer werden
413
meisjes terug naar school
20 7.000
gemeenschappen zien bewustwordingscampagne via radio en film
ouders, 820 traditionele leiders, 80 leerkrachten begeleid en getraind in het beschermen van kinderen en hun rechten
Het doel voor de komende jaren is om het aantal kindhuwelijken in nog eens 20 dorpen in Shinyanga met 50 procent terug te brengen. Ruim 1.000 kindbruiden en meisjes die kwetsbaar zijn om te worden uitgehuwelijkt, worden beschermd door onderwijs en bewustwordingscampagnes. Op scholen wordt voorlichting en training geboden over kinderrechten en seksuele en reproductieve gezondheid. Ook volwassenen worden weer meegenomen in de training; niet alleen ouders maar ook schoolbestuurders, overheidsfunctionarissen en wetshandhavers. Een grote bewustwordingscampagne moet de plaatselijke bevolking meevoeren in de normenverandering die voorgoed een einde moet maken aan het kindhuwelijk.
20
kinderbeschermingscomites opgericht
17
op stapel Over programma’s van Terre des Hommes in de nabije toekomst.
Terug naar school, terug naar de toekomst
H
onderdduizenden vluchtkinderen uit Syrië wachten in Libanon en Jordanië tot het vrede wordt en ze weer terug kunnen naar hun huis. Bijna net zoveel kinderen wachten ook tot ze naar school kunnen: een hele generatie groeit op zonder veel hoop op een betere toekomst. Samen met Warchild en de Italiaanse NGO AVSI heeft Terre des Hommes het project ‘Back to the future’ opgezet om deze kinderen weer naar school te laten
gaan. Want terug naar school, is terug naar de toekomst. De activiteiten zijn divers. Zoals vervoer naar school voor kinderen wiens ouders dit niet kunnen betalen. Minstens zo belangrijk is het om kinderen voor te bereiden op het onderwijs in Libanon. Bijvoorbeeld door schrijf- en taallessen te organiseren: zo is het onderwijs in Libanon in het Frans en Engels, terwijl het onderwijs in Syrië in het Arabisch was. Kinderen kunnen dus
niet zonder meer de lessen volgen. Veel kinderen hebben een leerachterstand, omdat ze een of meer jaren onderwijs gemist hebben. Daarom is ook bijles essentieel om schooluitval te voorkomen. In totaal willen de organisaties in drie jaar tijd minstens 45.000 kinderen ondersteunen. ‘Back to the future’ wordt gefinancierd door de Europese Unie en door de organisaties zelf, die daarvoor fondsen zullen werven.
18 terre magazine november 2016
het moment van
Wurry Jallow (19) uit Gambia Hij maakte twee jaar geleden de oversteek naar Europa en kreeg recent in Italië een studiebeurs van Terre des Hommes om tandartsassistent te worden. ‘Ik was intens gelukkig, toen ik hoorde dat ik de beurs zou krijgen! In februari ben ik begonnen, de cursus duurt een jaar. In die tijd moet ik ook de taaltoets halen voor de Italiaanse taal. Ik ben de oudste van elf kinderen en geboren in Gambia. Als mijn ouders aan het werk waren op de markt, paste ik op mijn broertjes en zusjes. Twee jaar geleden ben ik uit Gambia vertrokken, op zoek naar een betere toekomst. Na een barre tocht over zee ben ik in Sicilië opgevangen door Terre des Hommes. Ik heb mijn familie nu twee jaar niet gezien, maar ik spreek hen wel vaak via de telefoon of Skype. Dankzij Terre des Hommes kon ik eerst een training volgen voor tandartsassistent. Mijn stagebegeleider zag al snel dat ik hier goed in ben en er talent voor heb. Zij heeft me voorgedragen voor de studiebeurs van Terre des Hommes, om me verder te specialiseren. Ze bood ook aan om me hierbij te blijven begeleiden. Ik heb grote plannen voor de toekomst; ik wil graag terugkeren naar mijn land en onze bevolking helpen, want in Gambia bestaat geen efficiënte gezondheidszorg.’
19
en verder
UITTIPS
Acties voor Terre des Hommes
Onze ambassadeurs aan het werk:
Een greep uit de acties van particulieren en bedrijven voor Terre des Hommes de afgelopen weken:
Heeft u de Elfstedentour van de 3JS gemist? Vanaf 7 december toeren de 3JS door Nederland met hun Acoustic Christmas show. www.3js/agenda
€937,- Mevrouw Das-Horsmeier zamelde
ter ere van haar tachtigste verjaardag 937 euro in. Het geld gaat naar het programma tegen kindhuwelijken.
€1548,- Een deel van je winst afstaan aan goede doelen? Dat doet mevrouw Bosma met haar eigen bedrijf Cupbliss, dat vrolijke koffiebekertjes produceert. Afnemers mogen zelf kiezen welk goed doel in aanmerking komt voor een bijdrage. Dit jaar heeft Terre des Hommes al 1.548 euro mogen ontvangen. €34.170,- Klanten van de supermarkt-
keten Coop konden acht weken lang hun statiegeld doneren aan Terre des Hommes, waarbij Coop het eindbedrag verdubbelde. Met de totaalopbrengst van 34.170 euro kan Terre des Hommes 960 kinderen in India beschermen tegen misbruik door hen naar school te sturen.
De indrukwekkende voorstelling Tutti van Introdans met Brooke Newman is nog tot 15 december te zien in verschillende theaters in Nederland. www.introdans.nl/introdans-en/tourschedule
Nieuwe Terre-winkel in Heerlen In Heerlen is onlangs een nieuwe Terre des Hommes-winkel geopend. U kunt in de Monseigneur Hanssenstraat 1 terecht voor het brengen en kopen van tweedehands artikelen van goede kwaliteit zoals kleding, speelgoed en sieraden. Er is nog behoefte aan vrijwilligers die helpen van deze locatie een succes te maken. Meer weten of aanmelden? www.tdh.nl/winkels/heerlen
€40.000,- Fietsen, zwemmen en
hardlopen: 198 werknemers van de Euro Pool Group uit 11 landen hebben zo 40.000 euro voor Terre des Hommes bij elkaar gesport. Met de donatie kan Terre des Hommes twee dorpen in India kinderarbeid-vrij maken en de kinderen onderwijs bieden om hun toekomst te verbeteren.
€43.510,- Vier dames zijn in hun vrije
tijd ruim een half jaar bezig geweest om een (benefiet) ‘Gala des Hommes’ in Amsterdam te organiseren en zo geld in te zamelen voor slachtoffers van seksuele uitbuiting. Het gala met 250 gasten leverde 43.510 euro op.
Nalaten aan Terre des Hommes Misschien heeft u wel eens overwogen om een goed doel zoals Terre des Hommes in uw testament op te nemen. Met uw gift kunt u een belangrijke bijdrage leveren aan het realiseren van het doel van Terre des Hommes: een wereld waarin kinderen niet meer worden uitgebuit. Wilt u meer weten over nalaten aan Terre des Hommes via een brochure of een persoonlijk gesprek? Vult u dan de bijgevoegde antwoordkaart in het hart van dit magazine in.
GA DE UITDAGING AAN EN HELP KWETSBARE KINDEREN.
Doe mee met de Strandmarathon van Zandvoort naar Scheveningen op 19 maart 2017 en laat u sponsoren voor Terre des Hommes. Dit kan als individu maar ook als team. Is een marathon u teveel? Dit jaar is er ook een halve wandelmarathon door de duinen. Ga voor meer informatie of inschrijven naar www.tdh.nl/strandmarathon