PROGRAMMA-UPDATE 3, SEPTEMBER 2017
DE STRIJD TEGEN SEKSUELE UITBUITING VAN KINDEREN IN OOST-AFRIKA In Oost-Afrika zijn steeds meer kinderen het slachtoffer van commerciële seksuele uitbuiting: ze worden gedwongen tot seks, of tot het verrichten van seksuele handelingen voor een camera. In ruil daarvoor krijgen zij of hun familie geld, kleding, onderdak en bescherming. Seksuele uitbuiting hangt nauw samen met kinderhandel. Vooral meisjes worden door ronselaars onder valse voorwendselen van het platteland naar de stad of toeristische trekpleisters zoals de kust gelokt, waar ze ten prooi vallen aan commerciële seksuele uitbuiting. Terre des Hommes helpt niet alleen jonge slachtoffers van seksuele uitbuiting, maar richt zich ook op het voorkomen van kinderprostitutie en andere vormen van seksuele uitbuiting van kinderen. In de eerste helft van 2017 zijn onder meer 400 kwetsbare kinderen bereikt met voorlichtingscampagnes over de risico’s van seksuele uitbuiting.
“PAS NA DRIE JAAR WIST IK TE ONTSNAPPEN” Cissy (17 jaar): “Mijn beste vriendin verdween naar Kampala (hoofdstad van Oeganda), en kwam na een tijdje terug, vol spannende verhalen en gekleed in de laatste mode. Alles wat ze vertelde over het leven in de stad leek prachtig. Volgens haar kon je er heel makkelijk geld verdienen. Ik wilde zó graag net als zij zijn! Daarom ben ik als 13-jarige weggelopen bij mijn grootouders, en met mijn vriendin naar Kampala gegaan. In de stad bracht ze me naar ‘Tante Rosa’ - dat was meteen de laatste keer dat ik die vriendin zag. Ik werd met open armen ontvangen en de eerste paar dagen verwend met lekker eten en mooie kleding. Daarna nam Tante Rosa me mee naar een huis waar ik voortaan zou wonen en werken. Ik hoorde wat dat werk inhield: ik moest seks hebben met mannen. Ik weigerde, maar de ‘tante’ die eerst zo aardig leek begon te dreigen. Ze had mijn vriendin betaald om meisjes in haar geboortedorp te gaan ronselen. Ik moest al het geld voor mijn reis, kleding en eten terug-
verdienen. Uiteindelijk heb ik toegegeven, want ik kon nergens anders heen. Mijn eerste klant was heel dronken en gebruikte geen condoom. Het werk maakte me depressief en ik begon op advies van de andere meisjes alcohol en drugs te gebruiken. Hoe meer klanten ik had, hoe meer geld ik verdiende: 3 à 4 mannen per dag betekende 2000 à 3000 Oegandese shilling (tussen de circa 0,50 en 0,70 euro per dag). Maar het was de meest pijnlijke manier van geld verdienen. Drie jaar lang zat ik opgesloten - de enige keren dat ik naar buiten mocht, was om anticonceptie-injecties te halen, en dan ging die tante altijd mee. Pas na drie jaar mocht ik een keertje alleen de straat op, om zeep te kopen. Meteen ben ik ontsnapt. Ik ben opgevangen en heb een cateringopleiding kunnen volgen. Ik werk nu als koksmaatje in een hotel. Daarmee verdien ik 100.000 shilling per maand (ongeveer €25) plus kost en inwoning. Eindelijk kan ik zelf beslissen over mijn eigen leven.”
“EINDELIJK KAN IK ZELF BESLISSEN OVER MIJN LEVEN!” - CISSY, 17 JAAR, UIT OEGANDA * het meisje op deze foto is niet Cissy
1
RESULTATEN IN CIJFERS Ons werk tegen seksuele uitbuiting van kinderen in Oost-Afrika concentreert zich vanaf begin 2017 vooral op inkomensverbetering en bewustwording. Een greep uit de resultaten van januari tot en met juli 2017: 40 huishoudens met kinderen die het slachtoffer zijn van seksuele uitbuiting hebben alternatieve inkomsten ontwikkeld via inkomensgenererende activiteiten 400 kwetsbare kinderen en 741 ouders/verzorgers zijn bereikt met voorlichting over de risico’s van seksuele uitbuiting en het belang van onderwijs In 33 discussiebijeenkomsten is genetwerkt met vooraanstaande leden van de gemeenschap, zoals religieuze en traditionele leiders, voor een betere bewustwording Er zijn 64 mediacampagnes gehouden om aandacht te vragen voor kinderrechten en seksuele uitbuiting, met name om (lokaal) beleid en wetgeving op dit gebied aan te passen Terre des Hommes’ partners zijn actief in 43 lokale kinderbeschermingsnetwerken
“OP MIJN VIJFTIENDE ONTMOETTE IK EEN JONGEN DIE MIJ HELEMAAL INPALMDE, DOOR ME GELD EN CADEAUTJES TE GEVEN IN RUIL VOOR SEKS. IK WERD ZWANGER EN MOEST VAN SCHOOL AF. IK WIST TE OVERLEVEN MET BETAALDE SEKS. DE LIFE SKILLS TRAININGEN DIE IK SINDS EEN HALF JAAR VOLG ( BIJ TERRE DES HOMMES’ PARTNER COALITION ON VIOLENCE AGAINST WOMEN ), HEBBEN ME VERANDERD. IK WIL NIET MEER OP DEZE MANIER DOORGAAN. DAAROM BEN IK NU EEN POPCORNBEDRIJFJE AAN HET OPZETTEN. MIJN TWEE KINDEREN ZIJN MIJN BELANGRIJKSTE MOTIVATIE OM HARD TE WERKEN.” - RUKIA, 17 JAAR, UIT KENIA
* het meisje op deze foto is niet Rukia
KENIA: FORSE STIJGING VAN AANTAL SEKSUEEL UITGEBUITE KINDEREN DOOR AANHOUDENDE DROOGTE Sinds begin dit jaar is het aantal kinderen (grotendeels jonge meisjes) dat in Lodwar, de hoofdstad van Turkana, seksueel wordt uitgebuit fors gestegen: naar schatting van 50 naar 500 slachtoffers. Door de aanhoudende droogte in het noorden van Kenia is het aantal kinderen dat uit overlevingsdrang hun lichaam verkoopt, alarmerend toegenomen. De droogte is een gevolg van drie achtereenvolgende regenseizoenen met een neerslag ver beneden het gemiddelde. Onvoldoende neerslag beperkt niet alleen de watervoorra-
den voor mens en dier, maar heeft ook direct gevolg voor hun voedselzekerheid, omdat gewassen niet kunnen groeien en grasgebieden uitgeput raken. Turkana is een van de zwaarst getroffen gebieden in het droge noorden van Kenia. Hierdoor trekken veel families rond, op zoek naar grasland en water voor hun snel afnemende veestapel, en voor zichzelf. Aangezien er in deze omstandigheden geen garantie is op zelfs maar één maaltijd per dag, worden kinderen gedwongen om zelf manieren te vinden om te overleven. In veel 2
gevallen zijn er weinig alternatieven en komen de kinderen in de seksindustrie terecht. Terre des Hommes is daarom samen met lokale partner Diocese of Lodwar (DOL) met noodhulp gestart in Turkana. Nadruk ligt op voedselhulp en voedselzekerheid, waarbij een nauw verband bestaat met het bestrijden van kinderuitbuiting. Onze humanitaire hulp heeft als belangrijkste doel om kinderen minder kwetsbaar te maken voor seksuele uitbuiting, en om ervoor te zorgen dat het aantal kinderen dat probeert te overleven door op straat hun lichaam te verkopen, weer afneemt. De humanitaire hulp van Terre des Hommes in Turkana, Kenia, is tot stand gekomen dankzij de Samenwerkende Hulp Organisaties (SHO).
Dit samenwerkingsverband van 11 Nederlandse hulporganisaties, ook wel bekend als Giro555, bundelt bij uitzonderlijke rampen de krachten om gezamenlijk een beroep te doen op de Nederlandse bevolking om de slachtoffers te helpen.
* Met onze voedselhulp proberen we de meest kwetsbare kinderen en hun families in Turkana minder kwetsbaar voor uitbuiting te maken.
OEGANDA: BAN OP SEKSUELE VOORLICHTING OPGEHEVEN Een belangrijke activiteit in de bewustwordingscampagnes over seksuele uitbuiting van kinderen is voorlichting op scholen. Maar als het om bewustwording over die vorm van uitbuiting gaat, is praten over seksualiteit en relaties niet te vermijden. Want wat is seksuele uitbuiting precies? Gaat het dan bijvoorbeeld alleen om geld, of is er ook sprake van als je in ruil voor seks cadeautjes krijgt?1 De Terre des Hommes’ partners in Oeganda 1 Het antwoord is ja, dat is óók seksuele uitbuiting.
werden tot voor kort beperkt in hun mogelijkheden om het gesprek aan te gaan met potentiële slachtoffers van seksuele uitbuiting. In het zeer conservatieve Oeganda is seksuele voorlichting op scholen namelijk officieel verboden - uit angst dat daarmee zeden en gewoonten worden aangeleerd die tegen de Oegandese waarden en normen ingaan. En praten over seksuele uitbuiting werd door de autoriteiten gezien als het geven van seksuele voorlichting. Partner PREFA heeft na een intensieve lobby bij zowel het Ministerie van Onderwijs als het Ministerie van Sociale Zaken groen licht van de Oegandese overheid gekregen. PREFA mag de voorlichtingscampagne over seksuele uitbuiting op scholen houden en kan daarmee de risicogroepen (zoals pubermeisjes die in armoede moeten opgroeien) makkelijker bereiken.
“IK HEB EEN ANDERE KIJK OP HET LEVEN GEKREGEN. IK WACHT NIET MEER AF TOT ER HULP KOMT, IK NEEM NU ZELF HET INITIATIEF OM MEZELF TE HELPEN.” - ANITA, UIT KENIA, WERD OP 15-JARIGE SLACHTOFFER VAN KINDERHANDEL EN SEKSUELE UITBUITING, VERDIENT INMIDDELS HAAR GELD MET EEN KLEINSCHALIGE AARDAPPELHANDEL, EN IS DANKZIJ HET TERRE DES HOMMES PROGRAMMA WEERBAARDER GEWORDEN * het meisje op deze foto is niet Anita
3
MET UW HULP KAN TERRE DES HOMMES: € 15,-
Een discussiebijeenkomst organiseren met ouders over het voorkomen van seksuele uitbuiting van kinderen
€ 25,-
Schoolmaterialen en schooluniform aanschaffen voor één kind
€ 135,-
Startkapitaal bieden om een eigen bedrijfje te starten, na een vakopleiding
€ 270,-
Een vakopleiding bekostigen voor één kind
ONS PROGRAMMA TEGEN SEKSUELE UITBUITING VAN KINDEREN IN OOST-AFRIKA Seksuele uitbuiting van kinderen speelt zich in Oost-Afrika grotendeels ongezien af in de periferie van stedelijke gebieden, zoals in de sloppenwijken, en op belangrijke toeristenbestemmingen, zoals aan de kust. Vaak gedreven door diepe armoede en verwaarlozing thuis, zien kinderen in Oost-Afrika geen andere uitweg dan zichzelf te verkopen voor basisbehoeften als eten en onderdak. Daarnaast worden veel kinderen onder valse voorwendselen naar de stad of kust gelokt, waar ze vervolgens seksueel worden uitgebuit. Seksuele uitbuiting beperkt zich niet alleen tot kinderprostitutie en kinderporno. In de steden zijn ook veel
huisslaafjes die seksueel worden uitgebuit. Terre des Hommes richt zich op het beschermen van slachtoffers van seksuele uitbuiting, via opvang en hulp om betere toekomstmogelijkheden te creëren, zoals het volgen van een vakopleiding. Een belangrijk aspect van ons werk is het voorkómen van seksuele uitbuiting, via bewustwordingsactiviteiten voor kwetsbare kinderen en hun ouders/ verzorgers. Om seksuele uitbuiting effectief te kunnen bestrijden, worden zowel de (lokale) overheid, wetshandhavers (politie), de lokale gemeenschappen als de particuliere sector betrokken in ons programma.
MEER WETEN? Kijk op de website van Terre des Hommes voor meer informatie over ons programma tegen seksuele uitbuiting van kinderen in Oost-Afrika: www.tdh.nl/programmas
BEDANKT VOOR UW STEUN! Foto’s: Terre des Hommes en Sven Torfinn
4