p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 1
Jaargang 14 • Nummer 1 • mei - augustus 2012
Webcamseks groeiend probleem in Filippijnen
Nieuwe campagne gericht tegen seksuele uitbuiting in de Filippijnen
Terre des Hommes kookboek: culinaire ontdekkingsreis in 68 verrassende recepten
Het opzetten van een winkel is te vergelijken met de opvoeding van een kind
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 2
KORT NIEUWS Actrice Thekla Reuten’vriendin’ van Terre des Hommes, opening winkels in Amsterdam en Rotterdam, celstraf Boliviaanse mensenhandelaren. THEMA: WEBCAMSEKS IN DE FILIPPIJNEN Veel kinderen in Cebu worden aangezet tot webcamseks. De aanpak is gericht op preventie en voorlichting.
Nieuwe campagne gericht tegen seksuele uitbuiting in de Filippijnen
KOOKBOEK TERRE DES HOMMES CULINAIR Lekkere en originele recepten uit de landen waar Terre des Hommes werkt. TEPHRAN Drie lovende recensies van het kinderboek Tephran. VERHAAL ACHTER DE FOTO Dorpsvoorlichting in Bangladesh.
MEEHELPEN AAN ONZE PROJECTEN Terre des Hommes steunen via een nalatenschap of schenkingsakte.
OVERZICHT JAARVERSLAG 2011 Resultaten van Terre des Hommes over 2011 in woord en beeld.
WINKELPROMOTOR CEES KOSTER Een winkel opzetten is ‘leuk en zinvol’, maar je moet wel kunnen loslaten.
JAARCIJFERS Overzicht van inkomsten en uitgaven.
Hoe kunt u ons steunen? Als donateur kunt u ons werk tegen kinderuitbuiting steunen. Maar ook met een eenmalige gift op giro 25 25 25 t.n.v. Terre des Hommes maakt u ons werk mogelijk. Zie ook de bon in dit Terre Magazine.
Heeft u opmerkingen, schrijf de redactie van Terre des Hommes een brief. Uw bijdrage wordt zeer op prijs gesteld. Reacties kunnen naar: Terre des Hommes t.a.v. Redactie, Zoutmanstraat 42-44, 2518 GS Den Haag of per mail: redactie@tdh.nl De redactie houdt zich het recht voor uw bijdrage in te korten.
Verhuizen of verkeerd adres? Gaat u verhuizen of hebben wij een onjuist adres van u? Geef dit dan alstublieft zo snel mogelijk door aan de donateursadministratie. Op werkdagen telefonisch bereikbaar van 09.00 tot 14.00 uur op (070) 310 5000 of via service@tdh.nl
Terre des Hommes Zoutmanstraat 42-44 2518 GS Den Haag telefoon: fax: e-mail: internet: giro:
2
(070) 310 5000 (070) 310 5001 info@tdh.nl www.terredeshommes.nl 25 25 25
Terre Magazine is een uitgave van Stichting Terre des Hommes Nederland voor donateurs en andere belangstellenden en verschijnt drie keer per jaar. Hoofdredactie: Medewerkers:
Taco van der Mark Monique Janssens, Fons van Oosterhout, Monica Vaca, Enna Sudartama Foto’s: Sven Torfinn, Benno Neeleman Ronald de Hommel Foto Thekla Reuten: Frans Jansen, Coverfoto: Ronald de Hommel Basisontwerp: Bouwmeester van Leeuwen, Rotterdam Vormgeving: Michaël Media Design, Arnhem Grafische productie: Hoogcarspel Grafische Communicatie, Middenbeemster Oplage: 60.000 exemplaren De redactie van Terre Magazine werkt op grondslag van een redactiestatuut. Meningen in het blad vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van Terre des Hommes. Het volgende nummer van Terre Magazine verschijnt in mei 2012.
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 3
Een veranderende wereld vraagt een andere aanpak
A
lles is in beweging - is een uitspraak van de Griekse filosoof Heraclitus. Dat geldt zeker voor de wereld van de ontwikkelingssamenwerking die aan grote veranderingen onderhevig is. Overheidsbezuinigingen, een kritischer publiek en nieuwe opkomende economieën zorgen ervoor dat ontwikkelingsorganisaties zich beraden op nieuwe verhoudingen. Wat betekent dit voor Terre des Hommes? De komende jaren komt de nadruk wat ons betreft nog meer te liggen op de zelfredzaamheid van onze lokale partners. Die niet langer afhankelijk zijn van de hulp van Westerse organisaties. De Zuidelijke landen moeten zelf meer investeren in een betere samenleving, het opbouwen van systemen en infrastructuur voor gelijke rechten en eerlijke kansen. Onze steun blijft belangrijk maar wordt gaandeweg minder financieel. Dus niet langer de grote sponsor die veel eisen op tafel legt, maar meer als adviseur en deskundige. Door het delen van kennis die wij hebben opgebouwd door jarenlang te werken in vele landen en met tal van netwerken. Een belangrijke vernieuwing bij het financieel verzelfstandigen van onze partners is hen beter onderling te laten samenwerken. Hoge verwachtingen hebben we ook van de fondsenwervende mogelijkheden, in bijvoorbeeld Azië. In sterk opkomende economieën zien we daar al tal van voorbeelden van. Voor onze partners is lokale fondsenwerving belangrijk met het oog op hun zelfstandigheid en het vergroten van de eigen verantwoordelijkheid.
Om ons streven extra kracht bij te zetten, hebben we een fondsenwerver in Jakarta benoemd die op de enorme Indonesische markt lokale fondsen gaat werven voor het werk van Terre des Hommes en voor onze partners. We hebben daar hoge verwachtingen van! We zien ook nieuwe bewegingen met betrekking tot de samenwerking met het bedrijfsleven. Waar bedrijven vroeger geld doneerden aan ontwikkelingsorganisaties zonder commerciële belangen en de uitvoering aan hen overlieten, werken we nu meer samen en vullen we elkaar aan om armoede en kinderuitbuiting te bestrijden. Terre des Hommes ziet hier grote mogelijkheden in. Dit zien we bijvoorbeeld bij onze contacten met een voedingsconcern dat basisvoedselproducten kan verrijken en het belang van voedseldiversiteit voor de allerarmsten. Door samen te werken bereiken we meer mensen, die nu te weinig of te eenzijdig eten. Kortom, de wereld is in beweging en Terre des Hommes beweegt mee. We gaan een richting uit waarin we minder afhankelijk zijn van de overheid en naar meer verantwoordelijkheid bij onze partners. In de overtuiging dat dit gaat lukken. Dat is een mooi en inspirerend vooruitzicht voor de komende jaren. Met een variatie op Heraclitus: verandering brengt uitdaging en vernieuwing. Albert Jaap van Santbrink Directeur a.j.van.santbrink@tdh.nl
3
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 4
KORT NIEUWS
Thekla Reuten ‘vriendin’ van Terre des Hommes
A
ctrice Thekla Reuten gaat zich inzetten voor Terre des Hommes. Voor het online magazine Room 012 - dat medio mei live gaat - interviewde zij directeur Albert Jaap van Santbrink en Leny Kling, regiodirecteur in Zuidoost-Azië. Het is de bedoeling dat Thekla Reuten meer gaat doen voor Terre des Hommes, maar de nadere invulling van haar rol zal gedurende het jaar vorm krijgen. Het magazine Room 012 besteedt ruime aandacht aan het werk van Terre des Hommes met foto’s en filmpjes.
The Hague-Beijing Challenge van start
Celstraf Boliviaanse mensenhandelaren
O
D
p zaterdag 5 mei vond in Den Haag de officiële start plaats van The Hague-Beijing Challenge 2012. Terre des Hommes-ambassadeur Frans Weisglas gaf het startsein en vlagde de twintig deelnemers af. De race is een initiatief van Hagenaar René Kroon die met zijn oldtimerrally minimaal € 100.000 wil ophalen voor Terre des Hommes. De rally duurt een maand en voert de deelnemers door Duitsland, Rusland en Mongolië naar China waar de deelnemers op 5 juni bij de Chinese Muur hopen aan te komen.
rie daders van een omvangrijke Boliviaanse mensensmokkelzaak zijn in februari veroordeeld tot langdurige celstraffen. Vanaf maart 2008 werden in het Boliviaanse Cochabamba enkele tientallen arbeiders geworven om in Rusland te werken. Ze zouden hoge salarissen verdienen, maar eenmaal in Rusland werden ze uitgebuit. De groep kreeg geen geld en leefde onder erbarmelijke omstandigheden. Terre des Hommes verleende hulp aan de slachtoffers en hun families en bood rechtsbijstand.
3JS bij winkelopening in Amsterdam
Doneer je piano of bankstel
G
een idee hoe je afkomt van je overbodige bankstel of piano? Terre des Hommes haalt in samenwerking met @Depot gratis uw spullen op - mits in goede staat en met een minimale waarde van € 100. Upload een foto, vul het formulier in op www.terredeshommes.nl/doneren/doneer-uw-spullen en steun zo de projecten van Terre des Hommes.
Zeeuwse Dorpentocht
O
p dinsdag 7 augustus vindt de Zeeuwse Dorpentocht plaats. De fietstocht over 55 kilometer wordt georganiseerd door Terre des Hommes Middelburg. Ieder jaar weer doen talloze mensen mee aan de fietstocht langs de mooiste plekjes van Walcheren. De opbrengst is bestemd voor de hulpprojecten van Terre des Hommes.
4
De Volendamse 3JS bij de winkelopening in Amsterdam.
D
e 3JS hebben op donderdag 29 maart een spetterend optreden gegeven bij de opening van de Terre des Hommes-winkel aan het Lambertus Zijlplein 27 in Amsterdam. De 3JS zijn inmiddels ook ‘vrienden’ geworden van Terre des Hommes en gaan zich ook op
andere manieren inzetten voor ons werk tegen kinderuitbuiting. De 3JS hadden nog een verrassing in petto: ze doneerden een kledingrek vol broeken en overhemden. Eerder werd op 6 maart in Rotterdam aan de Zwartjanstraat 53B ook een Terre des Hommes-winkel geopend.
Dirk Bos Fonds steunt project in India
D
e Stichting Dirk Bos Fonds steunt ons project voor kinderen van steengroevewerkers in India met € 15.000. Prachtig nieuws natuurlijk! Met dit project bereiken we 2.832 kinderen, 307 jongeren en 1.605 vrouwen van 4.148 families uit 20 steengroevedorpen in de
regio Uthiramerur Taluk in India om hun leefomstandigheden te verbeteren. Terre des Hommes zet peuterscholen op voor kinderen van 2 tot 6 jaar, beroepsopleidingen voor jongeren en zelfhulpgroepen zodat vrouwen met een microkrediet hun inkomsten kunnen verhogen.
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 5
KORT NIEUWS
Nieuw opleidingencentrum in Bangladesh
Anniek: directeur voor één dag
O
Regiodirecteur Lei Brouns en landendirecteur M. Kabir (r) openen samen met projectleider A. Hamid (l) het nieuwe gebouw van het TVET-opleidingencentrum.
I
n Tangail, Bangladesh, is in maart het nieuwe TVETberoepsopleidingencentrum voor jongeren geopend. In het centrum kunnen kwetsbare jongeren een kwalitatief goede (beroeps)opleiding volgen. Zo hebben ze een betere kans op een goede toekomst en lopen ze minder risico om te worden uitgebuit. De school is een samenwerking tussen Terre des Hommes en lokale partner SSS. De eerste 75 studenten zijn inmiddels gestart met hun opleiding. De GSRD
Foundation financiert de opleidingskosten. De studenten volgen een van de vijf richtingen: mechaniek/automonteur, lassen, elektrotechniek, reparatie van airconditionings en koelkasten en loodgieter. Engelse les en computerkunde zijn verplicht. De beroepen geven jongeren de kans om geschoolde arbeid te verrichten in of zelfs buiten Bangladesh. Bij de opening waren ook Lei Brouns, regiodirecteur Zuid-Azië en M. Kabir, landencoördinator Bangladesh Terre des Hommes aanwezig.
Opbrengst kinderboek Tephran: € 1.360
D
e eerste druk van het kinderboek Tephran van schrijfster Paula King is zo goed als uitverkocht. Van de opbrengst gaat € 1.360 naar het door Terre des Hommes gesteunde project van Platform for Labor Action in Oeganda.
Dit project richt zich op de bescherming van kinderarbeiders. Tephran is zo’n succes dat de tweede druk inmiddels gereed is. Ook van deze druk gaat van elk verkocht exemplaar € 1 naar Terre des Hommes. Lees de recensies op pagina 12.
Bestel Terre des Hommes Culinair
T
wee vrijwilligers van Terre des Hommes werken aan een prachtig kookboek: ‘Terre des Hommes Culinair’. Met ruim zestig recepten uit landen waar Terre des Hommes atief is en informatie over ons werk is het ideaal om
cadeau te doen aan uzelf of aan anderen. De opbrengst is voor onze kinderhulpprojecten. Kosten zijn € 9,95 (excl. € 2 verzendkosten). Vul de bon in dit magazine in en stuur hem op voor 15 juli 2012. Zie pagina 10.
p een middag belde mijn tante: ze had een prijs gewonnen bij Terre des Hommes. Ze mocht een kind van tussen de tien en vijftien jaar een dag lang meenemen naar het hoofdkantoor van Terre des Hommes om voor één dag directeur te zijn. Mijn tante had mij uitgekozen om met haar mee te gaan. Dinsdag 21 februari was het zover. Om 10.00 uur werden we op het hoofdkantoor verwacht. Overal in het gebouw hingen posters: ‘Welkom Anniek, voor één dag directeur van Terre des Hommes.’ Dat was heel leuk. Als eerste taak heb ik met al mijn medewerkers kennis gemaakt en ze hebben verteld wat ze doen. Daarna ging ik naar een skypemeeting met twee mensen die voor Terre des Hommes in het buitenland werken. We bespraken de projecten. Ook kreeg ik informatie over de hulp van Terre des Hommes aan Haïti. Verder was er ook nog een redactievergadering van Terre Magazine waar allerlei ideeën werden besproken. Na de vergadering hadden we een gezellige lunch: zelfs tijdens de lunch werden er nog allemaal ideeën bedacht voor projecten. Daarna vertelde projectmedewerker Talinay Strehl over kinderarbeid in Peru. Dat was heel schokkend. ’s Middags zijn we nog naar de Terre des Hommes-winkel in Den Haag gegaan waar we hebben gekeken hoe alles geregeld was. Vòòr vandaag wist ik niet zo goed wat Terre des Hommes deed. Maar ik heb veel geleerd over wat ze doet voor kinderen die leven in landen waar niet goed wordt gelet op de rechten van kinderen. Het is triest dat Terre des Hommes nodig is, maar ik ben heel blij dat ze bestaat. Ik besef dat ik blij mag zijn dat ik in Nederland geboren ben en dat ik niet hoef te werken. Ik vond het een superinteressante en leuke dag, de sfeer op kantoor was heel goed en iedereen was heel sympathiek. Heel erg bedankt alle collega’s voor één dag! Anniek Blijham De Bilt
5
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 6
6
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 7
Webcamseks groeit sterk in de Filippijnen Het heet met een mooi woord ‘shows’. Maar achter deze onschuldige omschrijving gaat een keiharde business schuil waar kinderen voor de webcam worden misbruikt. Exacte cijfers ontbreken, maar het fenomeen lijkt zich in Cebu (Filippijnen) razendsnel uit te breiden. Pedoseksuelen betalen hoge bedragen. Ouders staan het oogluikend toe of dwingen hun kinderen mee te werken. Terre des Hommes voert de komende maanden campagne om meisjes te bevrijden van seksuele uitbuiting.
I
n Nederland is het de nachtmerrie van veel ouders: hun kind dat seks heeft voor de webcam. In de Filippijnen is juist het tegenovergestelde aan de hand. In de Filippijnse havenstad Cebu dwingen veel ouders hun kinderen juist voor de webcam om seksuele handelingen te verrichten. Easy money is het zeker: een meisje dat een dag ‘werkt’ voor de webcam levert al snel tussen de 75 en 120 euro per dag op. Voor pedofielen in de Filippijnen en daarbuiten is het een schijntje. Voor de tussenhandelaren en de families die meewerken, is het heel veel geld. Ter vergelijking: het gemiddelde dagloon van een Filippijnse arbeider is ongeveer € 2,50. Niet zo gek dus dat veel Filippijnse ouders in de verleiding komen hun dochter op deze manier te misbruiken, zegt Leny Kling, regiodirecteur voor Terre des Hommes in Zuidoost-
Azië. “In de wijken waar onze partners werken, heerst echte armoede. Als iemand je dan het voorstel doet om even snel veel geld te verdienen, ook al is het dan via je eigen dochter, dan moet je wel heel sterk in je schoenen staan om daar nee tegen te zeggen.” Bovendien is er volgens veel ouders niet echt sprake van seksueel mis-
bruik, zegt ze. “Veel ouders menen ten onrechte dat deze vorm van misbruik niet zo erg is omdat hun kind niet fysiek wordt misbruikt. Ze denken dat het niet zoveel kwaad kan als hun kind voor de webcam seksuele handelingen verricht. Dat is natuurlijk niet waar. Ouders staan er niet bij stil dat hun kind ernstige emotionele schade aan kinderporno overhoudt. Dat is minstens zo ernstig als fysiek misbruik.”
Bezoek Kling bracht eind vorig jaar een bezoek aan Cebu en was geschokt door de verhalen die ze hoorde van projectpartners. “In de afgelopen jaren heeft de Filippijnse regering duidelijk actie ondernomen tegen vele vormen van zichtbare seksuele uitbuiting. Zo waren er vroeger genoeg plekken te vinden - bijvoorbeeld op bepaalde stranden en bars -
waar pedofielen ongestoord in contact konden komen met kinderen. De autoriteiten stonden dit oogluikend toe. Gelukkig is dat niet meer het geval. Het probleem is echter niet minder geworden, maar ondergronds gegaan. Internet is anoniem en biedt pedofielen volop mogelijkheden om kinderen te misbruiken.” De Filippijnen nemen in de regio
Campagne tegen seksuele uitbuiting: Wijs meisjes de weg naar betere toekomst in Cebu Terre des Hommes richt zich in haar nieuwe campagne op het stoppen van seksuele uitbuiting in de Filippijnen. Een opvallend onderdeel betreft het helpen van meisjes in de prostitutiewijk van Cebu. Naar verwachting vanaf medio juni kun je met het kopen van een straatpijl Filippijnse meisjes die in de prostitutie werken letterlijk de weg wijzen naar een betere toekomst. Om de campagne tot een succes te maken is een klein Filippijns pr-bureau ingehuurd om in de prostitutiebuurt van Cebu pijlen op straat aan te brengen met afwasbare verf. De pijlen lopen naar de verschillende lokale partners waarmee Terre des Hommes in Cebu samenwerkt waaronder CLB en FORGE. Deze partners zorgen voor rechtshulp en opvang van minderjarige slachtoffers van seksuele uitbuiting. Wie een pijl koopt, helpt mee om de route - die dwars door de stad voert - volledig te maken en daarmee de meisjes daadwerkelijk een uitkomst te bieden.
7
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 8
Misbruik in Cordova Terre des Hommes’ partner CLB ontvangt medio 2010 signalen dat in Cordovo - een slaperig stadje bij Cebu - verschillende huishoudens zich inlaten met internetporno waar kinderen bij betrokken zijn. Nader onderzoek wijst uit dat in drie barangays - wijken - internetporno wijdverspreid is en dat dit gebeurt met instemming van ouders en lokale autoriteiten. De kinderen die betrokken zijn, noemen de voorstellingen zelf ‘show’ of ‘cybersex’. Eind 2010 doen drie kinderen en hun moeder aangifte tegen hun buurman vanwege zijn cyberseksoperaties. Dan krijgt CLB ook inzicht in de werkwijze van de daders. Een tussenhandelaar biedt een familie een computer en internetverbinding aan tegen een terugbetalingsregeling. De pc komt in een besloten gedeelte in het huis te staan. De handelaar zorgt voor het contact met geïnteresseerden in de Filippijnen en/of het buitenland. In sommige gevallen geeft een familielid leiding aan de ‘show’ en vertelt het meisje wat ze moet doen. Degene die de show bekijkt kan ook andere kinderen uit de buurt ‘bestellen’ en hen opdrachten geven. Degenen die de show regelen, krijgen tussen de 50 en 200 dollar, afhankelijk van de lengte van de show. De kinderen zelf krijgen omgerekend een bedrag tussen de 1 en 4 euro. De drie kinderen die aangifte deden, zitten inmiddels in een opvanghuis. Ondanks deze rechtszaak zijn nog steeds veel huishoudens bezig met de lucratieve handel. Medio 2011 ontving CLB opnieuw berichten over cyberseksoperaties in een andere barangay. De daders bleken de ouders te zijn die hun kinderen in contact brachten met een buitenlandse klant. Hun kinderen moesten seksuele handelingen verrichten voor de webcam. In nog een andere barangay werden in juli 2011 drie volwassenen opgepakt en drie kinderen gered. Landenmedewerker Telay Echano: “Ouders moeten zorgen voor hun kinderen, zodat ze niet ten prooi vallen aan de seksuele roofdieren van het internet.”
8
Bij de aanpak is preventie en voorlichting onmisbaar. Zuidoost-Azië een aparte positie in, weet Telay Echano, landenmedewerker voor Terre des Hommes in de Filippijnen. “De combinatie van armoede en technologische ontwikkeling leidt in de Filippijnen tot dit fenomeen. In andere landen in de regio komt cyberseks niet of nauwelijks voor. In de Filippijnen heeft iedereen wel een mobieltje of toegang tot internet. Daarmee is de stap naar deze vorm van seksuele uitbuiting snel gemaakt.”
Preventie en voorlichting In de tweede helft van 2010 ontving een partnerorganisatie van Terre des Hommes - CLB (Children’s Legal Bureau) - signalen dat verschillende huishoudens zich zouden inlaten met internetporno waar kinderen bij betrokken zijn (zie kader). In een drietal barangays - wijken - bleek interternetporno onder huishoudens wijdverspreid. Dit vond plaats met instemming van ouders en lokale autoriteiten, zegt Echano. “De hele plaatselijke gemeenschap weet hiervan. Er zijn maar weinig mensen die er een probleem in zien.” Preventie en voorlichting van de gemeenschap is dan ook de eerste stap om dit fenomeen terug te dringen, zegt ze. “Het is een moeizaam
proces om ouders ervan te overtuigen dat kinderporno psychisch diepe sporen nalaat. Gelukkig zijn er wel ouders die inzien dat ze hier niet aan moeten meewerken. Maar de armoede waarin veel families verkeren, is ook reëel. We moeten
“Een succesvolle aanpak van dit probleem begint bij de ouders. Zij moeten hun kind beschermen.” ‘twee dingen doen. Allereerst moeten we de ouders opvoeden. Zij zijn verantwoordelijk voor de zorg van hun kinderen. Daarnaast moeten we er ook voor zorgen dat families sociaaleconomische ondersteuning krijgen om bijvoorbeeld een eigen winkel op te zetten. Als dat niet gebeurt, blijft het heel aanlokkelijk om ja te zeggen tegen deze business.” Er is ook een belangrijke rol weggelegd voor scholen om te voorkomen dat kinderen slachtoffer worden. Zo hebben verschillende middelbare scholen sinds 2009 zogenaamde Personal Safety Lessons geïntroduceerd waarin leerlingen voorlichting krijgen over hun rechten en leren hoe ze voor zichzelf kunnen opkomen. Echano: “Gelukkig gaan docenten ook aandacht schenken aan de gevaren van cyberseks.”
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 9
Donateurs
Een goede manier om Terre des Hommes te steunen is door het opmaken van een schenkingsakte of via een nalatenschap. Medewerkster Annette Bruins geeft bijzondere giftgevers advies op maat. Nalatenschap
Schenkingsakte
De bezuinigingen tegen ontwikkelingssamenwerking noemt Johan Winkelman (niet zijn eigen naam) ‘immoreel’. “Ik ben een felle tegenstander van bezuinigingen op ontwikkelingshulp. Natuurlijk worden er fouten gemaakt. Maar dat neemt niet weg dat er ook heel veel goede dingen gebeuren. Zolang er zoveel ellende is op deze wereld zijn we verplicht om elkaar te helpen.” Zelf steunt de oud-leraar Duits al jarenlang verschillende goede doelen waaronder Terre des Hommes. Toen enkele jaren geleden zijn vrouw overleed, besloot hij Terre des Hommes in zijn testament op te nemen. “Ik ben alleenstaand en heb geen kinderen. Na mijn dood gaat mijn vermogen naar enkele goede doelen. Terre des Hommes krijgt ongeveer € 50.000.” Zijn keuze voor Terre des Hommes is weloverwogen. “Een kleine organisatie die dicht op de projecten zit. Ze doet heel goede dingen voor kinderen die het zoveel slechter hebben dan wij. Met een deel van mijn erfenis kan dit belangrijke werk worden voortgezet.”
Theo Greuter uit Amsterdam heeft per 1 januari een schenkingsakte op laten maken. Een advertentie in Terre Magazine trok hem over de streep. “Mijn vrouw en ik zijn al donateur sinds begin jaren tachtig toen Terre des Hommes de actie ‘Laat ze leren’ begon. Ik heb één zoon en wij hebben geprobeerd hem het beste mee te geven. Wij hebben altijd gevonden dat kinderen in andere, armere landen daar ook recht op hebben.” Het belastingvoordeel dat schenken op akte met zich meebrengt, vindt hij belangrijk. “Daardoor kun je ook meer schenken. We hebben ons jaarbedrag verdubbeld van 60 naar 120 euro.” Voordat hij de akte liet opmaken, voerde de Amsterdammer een vergelijkend onderzoek uit onder verschillende goede doelen. “Ik wil weten op wat voor locatie een goed doel zit en in wat voor een pand. Ik vind torenhoge overheadkosten verschrikkelijk dus daar let ik goed op. Bij Terre des Hommes heb ik het gevoel dat dat goed zit. Ik vertrouw erop dat Terre des Hommes goed met haar geld omgaat.”
Schenken of nalaten? De ruim 86.000 donateurs van Terre des Hommes dragen allemaal bij aan de 232 projecten tegen kinderuitbuiting die in 2011 werden uitgevoerd. Annette Bruins werkt sinds 1 januari 2012 bij Terre des Hommes en richt zich in haar werk op bijzondere giftgevers. “Laat één ding duidelijk zijn,” zegt ze ter nuancering, “iedereen die zijn steentje bijdraagt aan Terre des Hommes is natuurlijk bijzonder. Of je nu een tientje per maand geeft of duizend euro. We willen graag onze donateurs beter op de hoogte stellen van de mogelijkheid tot nalaten en om bij leven te schenken via een schenkingsakte of een fonds op naam. Want niet iedereen kent de verschillende mogelijkheden om Terre des Hommes te steunen.”
Sieraden
Mensen kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om na hun overlijden goederen aan Terre des Hommes na te laten. Zoals een mevrouw in haar testament heeft laten vastleggen dat na haar overlijden haar sieraden verkocht mogen worden en waarvan de opbrengst naar Terre des Hommes gaat. Maar ook kan iemand bijvoorbeeld een legaat (een vast bedrag) of de verkoopopbrengst van een woning nalaten. Het opmaken van een akte - waarvan de notariskosten door Terre des Hommes worden betaald - is belastingtechnisch weer interessant. Annette is van alle markten thuis en helpt donateurs graag verder op weg. “In een persoonlijk gesprek geef ik graag meer uitleg over vragen die leven of advies over wat de beste manier is om Terre des Hommes te steunen in haar werk tegen kinderuitbuiting.” Heeft u vragen of opmerkingen? Bel of mail Annette Bruins via 070 - 310 5000 of a.bruins@tdh.nl
9
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 10
Winkelpromotor Cees Koster
GEZOCHT
Winkelpromotor Zeeland, Brabant en Rotterdam Terre des Hommes is dringend op zoek naar een nieuwe winkelpromotor voor de regio Zeeland, Brabant en Rotterdam. Ben je gedreven, enthousiast en vind je het een uitdaging om Terre des Hommes-winkels op te zetten? Neem dan contact op met Nora Dankers of Anne Minnema voor meer informatie. Tel. 070 - 310 5000 of mail naar n.dankers@tdh.nl of a.minnema@tdh.nl
‘Leuk en zinvol werk’, zo omschrijft Cees Koster zijn werk als winkelpromotor bij Terre des Hommes. In de afgelopen vijf jaar stond hij aan de basis van de winkels in Hilversum, Utrecht, Den Haag, Amsterdam en Haarlem. En dat is nog maar het begin, want de komende jaren vindt er nog meer uitbreiding plaats.
E
en goed bestuur, bevlogen winkelmedewerkers en een betaalbaar pand op een juiste locatie. Dat zijn de ingrediënten voor het opzetten van een Terre des Hommes-winkel. Maar er komt nog iets anders bij, vertelt Cees Koster. “Je moet als winkelpromotor natuurlijk een goed netwerk hebben, makkelijk contact maken met andere mensen en alert zijn op mogelijkheden.” Zo liep hij onlangs in zijn geboorteplaats Haarlem bij toeval tegen een winkelpand aan dat te huur stond. Het was op een goede plek en Koster zag direct mogelijkheden om hier een nieuwe Terre des Hommes-winkel te openen. Hij maakte een praatje met de huurder en binnen een mum was alles rond. De winkel gaat naar verwachting in juni open. “Je moet ook een beetje geluk hebben in dit werk,” zegt hij. “Het opstarten van de winkel in Den Haag verliep moeizaam. Er was in het begin geen bestuur en ik moest veel zelf doen. Ik heb dagen in de winkel gezeten en op de gasmeter moeten wachten. In Amsterdam daarentegen verliep alles heel gemakkelijk en soepel. Het is elke keer anders. Maar dat is juist zo leuk. Of het nu makkelijk of wat moeizamer gaat, maakt niet veel uit. We zetten er met zijn allen de schouders onder en uiteindelijk komt de winkel er toch.”
Van grote Cees naar Ceessie Cees Koster nam eind vorig jaar deel aan de Angkor What Bike Race in Cambodja. De opbrengst ging naar Terre des Hommes.
10
Eigenlijk laat het opzetten van een winkel zich vergelijken met de opvoeding van een kind, vindt Koster. “Je bent druk bezig vanaf de geboorte tot en met volwassenheid
en dan moet je de boel echt loslaten. In de voorbereiding ben je als winkelpromotor de initiator, maar als de winkel eenmaal draait, ben je niet meer belangrijk. En zo hoort het ook. Natuurlijk ben ik altijd aanwezig bij de officiële opening van een winkel, maar ik sta dan letterlijk achteraan. Je moet je bescheiden opstellen.” Lachend: “In het begin ben ik grote Cees, later ben ik gewoon weer Ceessie.”
Enthousiast De winkelpromotor voor Noord- en Zuid-Holland vindt het belangrijk dat winkelmedewerkers een echt team vormen. “Dit werk is leuk, gezellig en zinvol. Ik word altijd ontzettend blij als ik in een winkel kom en medewerkers enthousiast hoor vertellen over hoeveel omzet ze draaien. Dat is het mooie van dit werk.” Koster werkte een groot deel van zijn leven bij de KLM. Nooit vervulde hij een functie langer dan vijf jaar. Dan was hij weer toe aan iets nieuws. Inmiddels heeft hij die termijn ook bij Terre des Hommes bereikt. Heeft hij nu ook behoefte aan iets anders? Koster lacht: “Er is natuurlijk wel een verschil tussen betaald werk en vrijwilligerswerk wat ik nu doe. Dit is heel dankbaar werk. Terre des Hommes is een heel fijne club om voor te werken. En we willen de komende jaren nog flink uitbreiden. Amsterdam loopt zo goed dat er een tweede winkel komt en ook in Alkmaar en Gouda willen we winkels opzetten. Er is dus nog genoeg werk te doen.”
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 11
Terre des Hommes-kookboek
Van een Indiase curry tot een Braziliaanse ‘Bobo de Camarao’. Het kookboek Terre des Hommes Culinair heeft 68 originele wereldrecepten in petto die garant staan voor kookplezier en informatie. Bij voldoende interesse - tweeduizend exemplaren - verschijnt het kookboek na de zomer.
W
at is er leuker dan andere landen en culturen te leren kennen via verrassende recepten? Het was een idee waar Terre des Hommes-vrijwilliger Coosje Schaank uit Groningen al langer mee rond liep. Samen met Anja Bekenkamp oud-voorzitter en pr-medewerker van de afdeling Groningen - kreeg het plan vaste vorm. Met de hulp van de regiodirecteuren van Terre des Hommes kwam het ene na het andere recept binnen. “We hebben het kookboek zo ingedeeld dat we uit elk land waar Terre des Hommes werkt, vier tot acht recepten hebben gekozen. Als het mogelijk was, hebben we daarbij een indeling gehanteerd van voor-, hoofd- en nagerecht.
Ingrediënten Bij de beoordeling van de recepten hield het Groningse duo twee uitgangspunten goed voor ogen. De ingrediënten zijn redelijk makkelijk verkrijgbaar en de kooktijden moeten niet te lang zijn, aldus Anja Bekenkamp: “Voor sommige kruiden moet je naar een toko. Maar veruit
Bobo de Camarao (Garnalen in yukasaus) Recept voor 4 personen Bereidingstijd 45 minuten
de meeste ingrediënten zijn in elke supermarkt te koop. Verder zijn de recepten vrij eenvoudig te maken. Je staat niet langer dan een kwartier of half uur in de keuken. In een enkel geval is het anderhalf uur. Dat is dan voor de echte liefhebber.”
Belangstelling De Groningse is ervan overtuigd dat er veel belangstelling voor het kookboek is. Zeker gezien de prijs van € 9,95. “Dat is voor een kookboek niet veel. Bovendien komt de opbrengst ten goede aan het werk van Terre des Hommes tegen kinderuitbuiting.” Wel moeten er minimaal 2.000 kookboeken worden verkocht want anders wordt het te duur om Terre des Hommes Culinair te drukken. “Iedereen die aan het kookboek heeft meegewerkt, maar vooral de kinderen die we steunen, verdienen het dat dit kookboek er komt.” En als een volleerde verkoper besluit ze: “Koop dit boek voor jezelf of als cadeautje voor iemand anders. Dan halen we die tweeduizend echt wel.”
Ingrediënten: 4 pond middelgrote garnalen, 750 g. yuca of maniok wortel, 2 kopjes fijngehakte ui, 3 teentjes fijngesneden knoflook, 1 kopje olijfolie, 8 middelgrote tomaten, geschild (of een groot blikje hele tomaten), 1 kopje fijngesneden koriander, 2 kopjes kokosmelk, Een halve kop Dende of palmolie, 6 eetlepels geraspte gember, 4 rode paprika’s of 4 rode peper in stukjes, zout en peper. Bereidingswijze: Breng de geschilde en gesneden maniok in een pan met koud water met wat zout aan de kook en wacht tot ze gaar is. Zeef de maniok, bewaar het kookvocht en verwijder de maniokvezels. Pureer de nog warme maniok met een vork. Voeg eventueel wat vloeistof toe. Geen keukenmachine of blender gebruiken! Pel de garnalen en fruit de ui en de knoflook. Voeg de peper of paprika, de helft van de gehakte koriander en de tomaten al roerende toe. Vul dit aan met de garnalen en de gepureerde maniok. Voeg tot slot de kokosmelk, de resterende koriander en de palmolie toe en zo nodig zout en peper. Dien op met witte rijst.
Help mee en koop Terre des Hommes Culinair! In verband met de kosten is het noodzakelijk dat er minimaal 2.000 exemplaren van Terre des Hommes Culinair worden verkocht. Help daarom mee om dit kookboek tot een succes te maken en vul de bon in dit magazine in. Stuur hem op naar Terre des Hommes en
u krijgt het kookboek thuisgestuurd. De kosten van het kookboek bedragen € 9.95 (exclusief € 2 verzendkosten). Tip: Denk ook aan uw vereniging of werkgever om het boek onder de aandacht te brengen!
11
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 12
Tephran: ‘Spannend en goed geschreven’, zo luidt het oordeel van drie donateurs van Terre des Hommes die gehoor gaven aan de oproep in het vorige Terre Magazine om een recensie te schrijven over het kinderboek ‘Tephran, het geheim van de vulkaan’. ‘Het goede overwint’ Paula King heeft een boek geschreven waarin zij aan de hand van een fantasiewereld de misstanden in de wereld aan de kaak stelt. Het verhaal gaat enerzijds over een beginnende vriendschap die eigenlijk niet mag bestaan: de vriendschap tussen het gewone meisje Tara en de jongen uit de hogere klasse, Dado. Aan de andere kant wordt duidelijk dat het in de volwassen wereld te vaak draait om macht. Zo bedreigen de machthebbers op het eiland een vreedzaam volk dat toegang heeft tot een geheimzinnige kracht. Dat angst rare dingen met mensen kan doen, blijkt wel uit het feit dat de bestuurders er alles aan doen om de bron van deze kracht te vinden. Daarbij schuwen ze zelfs geen geweld. Gelukkig overwint het goede en zorgen Tara en Dado ervoor dat de vrede gehandhaafd blijft. Dit gegeven is prachtig en Paula King heeft het in een mooi verhaal gegoten. Helaas staan er in het boek enorm veel taalfouten, wat het minder prettig leesbaar maakt. Eeuwig zonde, want het mag dan een jeugdboek zijn, de taal hoort in elk boek goed gebruikt te zijn. Zeker ook in een boek met zo’n belangrijke en goede boodschap als Tephran. Kim Bovenkerk - van de Hulsbeek Cuijk
12
‘Absolute aanrader’ Op het eiland Tephran is een scheiding tussen de gewone Tephranen en de Wikkadons, die de Tephranen onderdrukken. Op het eiland staat een groene muur. Niemand mag weten wat daar achter gebeurt. Het is allemaal één groot raadsel voor Tara, Dado en hun vrienden. Iedere zondag gaan ze op onderzoek uit. Uiteraard in het grootste geheim, want anders belanden ze in de gevangenis. Na veel avonturen komen ze erachter wat het goed verborgen geheim is dat zich schuilhoudt achter de muur. Tephran is een spannend boek waar je door geboeid raakt. Het is een boek voor alle leeftijden en het leert je dat mensen elkaar niet horen te onderdrukken en dat geweld niet goed is. De spanning in het boek blijft je achtervolgen, waardoor je nauwelijks kunt stoppen met lezen en het boek even wegleggen. Dit boek is een echte aanrader, zelfs voor mensen die niet van lezen houden. Dit boek is binnen de kortste keren uit. Paulette Waterlander Heemstede
‘Geschikt voor de kleinkinderen’ “In vogelvlucht zie je dat het eiland, dat daar in die onmetelijke oceaan ligt, de vorm heeft van een grote paddenstoel.” Dit is een van de eerste regels waarmee een spannend verhaal begint. Het verhaal gaat over macht en onmacht van mensen. Over de sociale ongelijkheid tussen mensen, kinderarbeid en kinderrechten. Over kinderen, die hun nieuwsgierigheid niet kunnen bedwingen en tóch ‘achter de schutting’ gaan kijken. Dan beseffen ze de oneerlijkheid van de macht van de ‘grote mensen’. Daar in dat verboden gebied is een vulkaan waarin zich een geheimzinnige kracht bevindt. Er woont een inheems volk, de Karonquin, die de kracht bewaakt. Op het eiland hebben de Wikkadons de macht. Zij willen hoe dan ook de geheimzinnige kracht bemachtigen. Een groepje kinderen uit de sloppenwijk, die het dichtst bij ‘de schutting’ ligt, komt in aanraking met die geheimzinnige kracht en het volk van de Karonquin. Zoals gezegd, het is een spannend verhaal, beeldend geschreven, zodat je er in mee gaat, naar dat eiland, daar ver weg. Ik ben zeer benieuwd naar het tweede deel! Ik ga het zeker aan mijn kleinkinderen laten lezen. Elske Kuijper-Lagrand Rotterdam
p1-13 Terre 1 2012 voor Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:27 Pagina 13
E
Bangladesh is een van die landen waar Terre des Hommes samen met lokale partners al jaren actief is om de leefomstandigheden voor de bevolking te verbeteren. Belangrijk speerpunt: het tegen gaan van ondervoeding.
B
angladesh - een land met ruim 160 miljoen inwoners - doet wat het kan om haar bevolking bij te staan. Dat doet ze met de hulp van tientallen internationale ontwikkelingsorganisaties waaronder Terre des Hommes. Sinds 1999 werkt Terre des Hommes samen met een lokale organisatie genaamd SSS, Society for Social Service. Halverwege de jaren tachtig startte SSS diverse projecten in verschillende delen van Bangladesh. Via microfinanciering worden mensen in de meer afgelegen gebieden in het land gestimuleerd om andere bronnen van inkomsten aan te boren. Verschillende onderwijsprojecten realiseren een toekomst voor jongeren die nog maar kort geleden geen enkel vooruitzicht hadden. Er worden medische posten opgezet in gebieden die altijd verstoken waren van enige medische zorg. Het zijn slechts voorbeelden van projecten die Terre des Hommes, via lokale partners als SSS, ondersteunt.
HygiĂŤne In april van dit jaar bezocht ik een aantal projecten van SSS in en om de stad Tangail, even ten noorden van de hoofdstad Dhaka. Op de eerste dag reden we naar een dorpje genaamd Faldah, even buiten Tangail. Een gezondheidswerker zou die dag voorlichting geven over alledaagse hygiĂŤne aan de vrouwen van het dorp. Vijftien tot twintig vrouwen en kinderen zitten in een kring op de grond met in het midden de gezondheidswerker die aan de hand van tekeningen uitlegt hoe je handen wast. Iets waarvan het belang voor de dorpsbevolking volledig nieuw is! Het is een prachtig gezicht, het gezelschap in kleurrijke kleding dat leert wat een stuk zeep kan doen. Wat is fotografie een heerlijk vak! Na de uitleg door de gezondheidswerker worden de jongste kinderen gecontroleerd op gewicht. De kleine op de foto doet het blijkbaar goed en is in elk geval niet ondervoed. Vele jonge kinderen in Bangladesh zijn dat zeker wel. Er is nog veel werk te doen in dit straatarme Aziatische land. Benno Neeleman www.bennoneeleman.com
13
p24-14 Terre 1 2012Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:45 Pagina 11
14
p24-14 Terre 1 2012Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:45 Pagina 10
Bijdragen van particuliere donateurs zijn voor Terre des Hommes erg belangrijk. Hiermee gaan we heel zorgvuldig om. Van iedere gebruikte euro besteedt Terre des Hommes een zo groot mogelijk deel aan hulpverlening. In 2011 was dit 78,8%.
UITGAVEN 2011
INKOMSTEN 2011
en keer in de twee jaar voert Terre des Hommes een interne controle uit op alle regiokantoren. In deze ‘operational audit’ lichten medewerkers van het hoofdkantoor het regiokantoor volledig door. Ook bezoeken medewerkers willekeurig een aantal projecten in de regio. Zo houden we in de gaten of projecthouders goed met het geld omgaan.
Kinderhulpprojecten:
De totale inkomsten van Terre des Hommes bedroegen in 2011 € 18,2 miljoen.
Wij kiezen voor transparantie in onze informatie aan onze donateurs. We laten zien waar het gedoneerde bedrag naar toe gaat en hoe het staat met de projecten.
Begeleiding en controle projecten:
E
Bekijk voor een volledig overzicht van de jaarrekening de downloadversie van het jaarverslag 2011. Hierin vindt u onder meer het financieel bestuursverslag, kengetallen en een overzicht van de bestedingen aan de doelstelling van Terre des Hommes. www.terredeshommes.nl/jaarverslag 2011
Voor meer informatie over onze projecten, ga naar de projectenzoeker. Totaal: € 13,6 miljoen
Noodhulp & Rehabilitatie: Terre des Hommes helpt slachtoffers van natuurrampen. Totaal: € 1,0 miljoen
Projectmedewerkers van het hoofdkantoor en de vier regiokantoren bezoeken geregeld de projecten, bieden hulp en controleren de uitvoering. Totaal: € 1,60 miljoen
Kosten fondsenwerving: Terre des Hommes heeft een deel van haar inkomsten nodig voor fondsenwervende activiteiten, zoals mailings en promotie activiteiten. Totaal: € 1,6 miljoen
Bewustwording en voorlichting: Met voorlichting en lobby-activiteiten creëert Terre des Hommes maatschappelijk draagvlak voor de bestrijding van ernstige schendingen van de Rechten van het Kind. Totaal: € 1,2 miljoen
Beheer en administratie Minder dan 5 procent van alle kosten worden doorbelast op beheer en administratie. Totaal: € 1,2 miljoen
Overige kosten € 0,5 miljoen
15
Een toelichting op de inkomsten: Eigen fondsenwerving Dankzij de steun van het Nederlandse publiek kan Terre des Hommes jaarlijks honderden kinderhulpprojecten in ontwikkelingslanden steunen. Daarnaast telt Terre des Hommes ruim duizend vrijwilligers. Het merendeel zet zich in voor de Terre des Hommes winkels. Totaal: € 10 miljoen
Loterijen In 2009 kon Terre des Hommes wederom rekenen op financiële steun van de Nationale Postcode Loterij. Totaal: € 2,25 miljoen
Subsidies Vanaf 2003 ontvangt Terre des Hommes als medefinancieringsorganisatie gedurende vier jaar ieder jaar een subsidie van het Ministerie van Buitenlandse. Tevens ontvangt Terre des Hommes overige subsidies bijvoorbeeld van de Europese Unie Zaken. Als penvoerder van de alliantie met Liliane Fonds en Stichting Kinderpostzegels ontving Terre des Hommes € 6,7 miljoen waarvan € 5,1 miljoen werd besteed aan projecten. De overige € 1,6 miljoen wordt in de periode 2012 - 2015 besteed. Totaal: € 5,1 miljoen
p24-14 Terre 1 2012Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:45 Pagina 9
Rosa met baby Naomi.
ning gegeven in twaalf scholen voor 43 kinderen (5 - 12 jaar), 459 tieners, 47 leerkrachten en 369 ouders. In totaal biedt Jiska Pankarita steun aan 300 jonge (potentiële) slachtoffers in de seksindustrie. Daarnaast krijgen 120 jongeren begeleiding bij hun terugkeer in de samenleving. En er is zorg en opvang voor dertig kinderen van tienermoeders. Via psychotherapie verwerken ze hun vaak dramatische levensgebeurtenissen. Belangrijk is dat de jongeren weer op eigen benen leren staan. Jiska Pankarita zorgt ervoor dat ze een vaktraining volgen, baan krijgen of eigen winkel kunnen beginnen. In de afgelopen twee jaar stroomden jongeren door naar het verkeersleiderproject in El Alto een voorstad van La Paz. Verder kregen jongeren werk in een recycleproject waar petflessen worden omgevormd tot plastic korrels. De jongeren leren ook over hun recht op veiligheid, onderwijs en gezondheidszorg. Uitbuiting in de seksindustrie, geweld en discriminatie staan een
gezonde ontwikkeling in de weg. Met haar projectpartners helpt Terre des Hommes dit voorkomen.
‘Jiska-rugzakje’ groot succes In 2011 was de introductie van het ‘Jiska-rugzakje’ met preventiemateriaal voor departementen in Boliviaanse steden een groot succes. Ambtenaren en sociaal-maatschappelijk werkers weten vaak onvoldoende over de commerciële seksuele uitbuiting. De Boliviaanse overheid had voor dit relatief nieuwe fenomeen tot voor kort weinig aandacht. Vooral dankzij lobby van Jiska Pankarita staat commercieel seksueel geweld op de nationale beleidsagenda. Projectmedewerkers verzorgden trainingen voor ambtenaren en zorgprofessionals. En succesvolle lobby resulteerde in een wetswijziging, waardoor commercieel seksueel geweld als misdrijf wordt erkend. Ook werd een ethische gedragscode voor kinderbescherming opgesteld.
Lof voor Boliviaans project UNICEF noemde Jiska Pankarita ‘het meest succesvolle project in Bolivia voor kinderen en tieners tegen commercieel seksueel geweld’, aldus projectcoördinator Susana Ayllón. “Er is veel behoefte aan goed voorlichtingsmateriaal.” Het in 2011 geïntroduceerde ‘Jiska-rugzakje’ voor ambtenaren en zorgprofessionals leverde daarin een belangrijke bijdrage. In 2012 wil de organisatie trainingen geven aan overheidsinstellingen en organisaties in andere Boliviaanse plaatsen, zoals in Santa Cruz en Potosí. “Ook daar zijn steeds meer meisjes slachtoffer.”
16
p24-14 Terre 1 2012Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:45 Pagina 8
Rosa uit de Boliviaanse hoofdstad La Paz wordt op jonge leeftijd slachtoffer van huiselijk geweld. Ze zoekt haar heil op straat en belandt in de prostitutie. Ze krijgt opvang van lokale partner Jiska Pankarita en maakt een nieuwe start.
Over Fundación La Paz Fundación La Paz richt zich op jonge slachtoffers van seksuele uitbuiting. Ze krijgen voorlichting, leren persoonlijke vaardigheden en hun zelfvertrouwen te versterken. En dankzij Fundación La Paz gaan ze weer naar school. Medewerkers zoeken ook jongeren op in cafés en op straat om hen voorlichting te geven over gevaarlijke situaties waarbij ze slachtoffer kunnen worden van seksuele uitbuiting. Daarnaast richt Fundación La Paz zich op bewustwording van de gemeenschap. Veel ouders zijn slecht op de hoogte van de gevaren van commerciële seksuele uitbuiting en het belang om hun kinderen te beschermen.
J
iska Pankarita, een project in de Boliviaanse hoofdstad La Paz, helpt jonge slachtoffers van commerciële seksuele uitbuiting. Met opvang en sociaal-economische steun werden in 2011 twintig jongeren gered. Rosa is een van hen. Na enkele moeilijke jaren is haar leven weer op de rit.
Straatleven
school en wil een winkeltje opzetten. Jiska Pankarita biedt haar een training, schoolmaterialen en betaalt de babyopvang. In 2011 leidt Rosa een stabiel leven. Ze heeft een goede band met haar dochter, boekt goede schoolresultaten en haar sieradenwinkeltje trekt voldoende klanten. Na moeilijke jaren lacht het leven Rosa eindelijk weer toe.
Op haar zevende verliest Rosa haar moeder bij een verkeersongeluk. Het contact met haar vaders nieuwe vriendin verloopt slecht. Rosa doet niets goed en wordt geslagen. Op haar elfde ontvlucht ze het ouderlijk huis. Ze zoekt haar heil op straat. Verkeerde vrienden leren haar roken, drinken en stelen. Ze belandt in de prostitutie. Werk waarmee ze wil stoppen. Via via komt ze terecht in het programma
Preventie en bewustwording
Jiska Pankarita. Ze krijgt therapie, onderdak en gaat naar een avondschool. Definitief stoppen met haar oude leven is moeilijk. De straat blijft lokken en Rosa keert terug. Acht maanden later klopt ze toch weer aan bij het opvangproject. Ze blijkt zwanger. Rosa bevalt vervolgens van dochter Naomi. Het projectteam geeft het tienermeisje een tweede kans. Ze gaat weer naar
mercieel seksueel geweld bestrijden. En met massamediacampagnes wordt de bevolking bewust gemaakt van het fenomeen. Een documentaire, waarin het probleem wordt geschetst en meisjes vertellen over hun ervaringen en de hulpverlening, was in 2011 te zien op Boliviaanse scholen. De kans op succes bij jongeren van Jiska Pankarita is het grootst, als ze zelf besluiten hun leven drastisch om te gooien. Ze hebben vaak geen familiebanden meer en zijn al vroeg gestopt met school. In het project gaan de kinderen terug naar school of volgen ze een vaktraining en keren ze indien mogelijk terug naar hun familie. Met groepsactiviteiten, zoals sportbijeenkomsten en muziek- en dansfestivals leren de jongeren contact te maken met elkaar.
Rosa met baby Naomi (r).
Jiska Pankarita is een project van Fundación La Paz, een lokale projectpartner van Terre des Hommes sinds 1999. Het is het eerste project in Bolivia gericht op commerciële seksuele uitbuiting. Naast het bevrijden van kinderen en jongeren uit deze situatie zijn preventie en bewustwording belangrijke doelstellingen. Projectmedewerkers geven trainingen aan organisaties die com-
Resultaten 2011: 20 straatmeisjes gered In 2011 werden twintig meisjes van de straat gered. Ook werd er trai-
17
p24-14 Terre 1 2012Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:45 Pagina 7
beert te overleven van de schamele landbouwopbrengsten. Vanwege de armoede en geringe perspectieven op een baan trekken veel jongeren naar het rijke Vietnam. Ook brengen mensenhandelaren dagelijks kinderen over de grens. Vooral jonge kinderen zijn gewild om op boerderijen cassave te verbouwen of om rijst te bewerken met pesticiden. Veel kinderen zijn vroegtijdig schoolverlater of gaan niet naar school. Zonder bescherming van ouders of lokale overheid werken ze lange dagen, soms drie tot vier weken achtereen. En de verhalen zijn legio van kinderen die te weinig of helemaal geen salaris ontvangen.
Kinderuitbuiting stoppen Terre des Hommes werkt sinds 2000 samen met partner Santi Sena Organisatie (SSO) om kinderuitbuiting te stoppen in Svay Rieng, vooral door het aanbieden van onderwijs. Maar alleen scholing is onvoldoende voor een betere levensstandaard. Daarom richt SSO in 2010 de Melaleuca Oil Producers Federation op, met leden van de lokale gemeenschap. Voordat Roth Sitha zich bij de corporatie aansloot, verbouwde ze zelf ook Melaleuca-plan-
ten om olie van te maken. Ze verkocht de olie aan een Vietnamese tussenhandelaar. “Ik kreeg maar € 1 tot € 1,50 per kilo, te weinig om de productiekosten te dekken,” zegt ze. SSO was in Cambodja succesvol met de oprichting van andere Melaleuca Oil Producers Federations. De lokale gemeenschap in Svay Rieng werkt graag mee aan een eigen corporatie. Samen sterk, is het motto. Een corporatie kan hogere olieprijzen bedingen dan wanneer ieder voor zich olie verkoopt. In korte tijd sluiten 483 arme boeren in dertien dorpen zich aan. Medewerkers van SSO helpen bij de olieproductiemethode en marketingstrategie.
Tijdens de maandelijkse bijeenkomsten leren de deelnemers over productieplanning en financiële rapportages en delen ze hun ervaringen. SSO geeft ze voorlichting over kinderrechten en het belang van onderwijs. Veel ouders weten vaak niet dat een goede schoolopleiding de eerste stap is om de armoedecirkel te doorbreken. En dat onderwijs de kans op uitbuiting vermindert omdat kinderen voor zichzelf leren opkomen en zich bewust worden van hun rechten.
Goede olieprijs Roth Sitha is een van de eerste leden van de Melaleuca Oil Producers. Met 291 andere boeren – van wie 170 vrouwen - vraagt ze een kleine lening aan SSO voor de aanschaf van zaaigoed en productiemateriaal. Ook kan ze nu de fietsreparatie van haar zoon betalen, zodat hij makkelijk naar school kan. Roth Sitha krijgt tevens adviezen over het aanleveren van de olie aan de corporatie. Verder ontwikkelt ze zelf plannen over hoe ze nog beter haar groenten kan verbouwen. Het lidmaatschap biedt haar gezin veel voordelen. “Nu kan ik veel gemakkelijker olie verkopen dan vroeger toen ik het alleen deed. Toen ver-
diende ik maandelijks tussen de € 40 en € 50. Nu gemiddeld tussen € 75 en € 100. De rente over mijn lening voor materialen was heel laag: 2 procent. Ik heb mijn lening dan ook helemaal terugbetaald”, zegt ze trots.
Toekomstdroom als leraar Ze leeft nu van een goed inkomen en haar kinderen gaan naar school. “We willen geld sparen en een motor kopen om de Melaleuca-bladeren makkelijker te vervoeren,” zegt Sean Prom. Hij heeft goede hoop voor de toekomst. “Ik wil verder leren en later leraar worden in mijn dorp.”
Honderd kilo bladeren levert één liter olie op Melaleuca-bladeren groeien rijkelijk in de Svay-Rieng provincie. Voor het produceren van 1 liter olie heeft een boer 100 kilo Melaleuca-bladeren nodig. De bladeren worden in een grote container gestopt met 60 liter water en dan drie uur gekookt. Daarna is de olie klaar voor verkoop aan de corporatie die het weer doorverkoopt aan een Vietnamese handelaar. Melaleuca-olie wordt vooral gebruikt in schoonheidsproducten, zoals zeep en parfum.
18
p24-14 Terre 1 2012Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:45 Pagina 6
Met de productie van olie uit Melaleuca-bladeren kunnen 483 arme boeren in de grensstreek van Cambodja en Vietnam hun inkomen verhogen. De families hebben zich aangesloten bij de Melaleuca Oil Producers Federation die olie levert aan een Vietnamese fabriek. Roth Sitha is blij dat ze lid is geworden. Ze leeft niet meer in armoede en haar kinderen kunnen naar school.
19
H
et hoeft maar even tegen te zitten en een arm gezin kan in grote problemen raken. Vraag het maar aan Roth Sitha, afkomstig uit een klein dorpje in de Svay Riengprovincie in Cambodja. Het gezin met drie kinderen komt net rond van de opbrengsten van hun stukje land in de grensstreek van Cambodja en Vietnam. Alles verandert als haar man plotseling overlijdt. Door een mislukte oogst raakt het gezin in financiële moeilijkheden. Roth Sita ziet geen andere mogelijkheid dan haar oudste zoon, Prom Sean (15), te laten werken net over de grens in Vietnam. Elke ochtend stapt hij om 5 uur ’s ochtends
op zijn fiets en komt anderhalf uur later aan op een boerderij in de Tay Ning-provincie in Vietnam. Hij helpt de hele dag mee bij de productie van suikerriet, cassave, peper en tabak en kan daardoor niet naar school. Zijn daginkomen van € 2 is hard nodig om voedsel voor het gezin te kopen. Na een lange en arbeidsintensieve dag komt hij ’s avonds zes uur weer thuis.
Kinderhandel naar Vietnam Zoals Roth Sita’s gezin leven veel inwoners van de Svay Rieng-provincie, een van de armste gebieden in het zuidwesten van het land. De overwegend jonge bevolking pro-
p24-14 Terre 1 2012Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:45 Pagina 5
2,5 jaar. Emmanuel is kostwinner. Hij kapt vanaf zijn negende jaar suikerriet. Voor twee stapels suikerriet (elk 25 bundels met 20 stengels) krijgt hij ongeveer € 0,63. Emmanuel: “Daar doe ik twee middagen over. Meestal werk ik na school, vanaf 14.00 uur. Soms ben ik een hele dag van school. Ook doe ik klusjes voor mensen, zoals water halen. Met 15 jerrycans verdien ik ongeveer € 0,47. Begin 2011 vroeg ANPPCAN mij waarom ik werk. Ik zei: ‘om boeken, een uniform en eten voor ons gezin te kopen’. Nu betalen ze mijn schoolbenodigdheden en krijg ik eten op school. Ik hoef niet meer te werken. Thuis eten we wat we van anderen krijgen.” Emmanuel is nu klaar met de basisschool en toegelaten tot de middelbare school. Hij wil verder studeren en leraar worden.
risico te moeten werken. Het onderzoek vormt de basis van ANPPCAN’s werk in het Reducing Child Exploitation project. In 2011:
Resultaten 2011 ANPPCAN begon in 2011 met het in kaart brengen van de omvang van kinderarbeid in het Jinja-district. Bijna driekwart (72 procent) van de geïnterviewde kinderen blijkt te werken en 28 procent loopt groot
66 kinderarbeiders stopten met werk en gingen terug naar school 234 kinderen die risico lopen te moeten werken, kregen schoolbenodigdheden en schoollunch 300 kinderen kregen psychologische begeleiding en voorlichting over de voordelen van school en de gevaren van kinderarbeid 50 voormalige kinderarbeiders volgden een vakopleiding en kregen een startkapitaal voor een eigen bedrijfje 100 gezinnen startten inkomensgenererende activiteiten (60 succesvol, 20 nog in de startfase en 20 met aanloopproblemen) 543 meldingen van kindermisbruik, waarvan 391 seksueel misbruik (al 11 veroordelingen en 46 schikkingen uitgesproken) Drie anti-kinderarbeid comités startten en pleitten tegen kinderarbeid (bereik: 1.600 volwassenen en 800 kinderen).
Zakia (16) te moe voor school Zakia Nabirye is 16 jaar en woont met haar moeder en drie broertjes en zusjes in een kleine hut. Haar vader was bezig een huis te bouwen, maar overleed in 2004. Ze hadden geen geld meer om het af te maken. Zakia: “Mijn moeder verdient te weinig met akkers ploegen, dus ging ik op mijn tiende ook werken. Ik verzamel gekapte stengels suikerriet, bundel ze en laad ze op vrachtwagens. Erg zwaar. Ik kan me niet concentreren op school en bleef twee keer zitten. In 2011 werkte ik niet meer. ANPPCAN betaalde mijn boeken, uniform en schoollunch. Ik haalde mijn examen en mag naar de middelbare school. Hoe we mijn uniform en boeken moeten betalen, weet ik niet. Ik droom ervan later zelf voor de klas te staan.”
20
p24-14 Terre 1 2012Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:45 Pagina 4
Sophia (11), Emmanuel en Zakia behoren tot de 2,7 miljoen kinderarbeiders in Oeganda. Dankzij lokale projectpartner ANPPCAN konden deze kinderen in 2011 stoppen met hun zware werk en naar school gaan.
O
eganda telt ongeveer 2,7 miljoen kinderarbeiders. Ze zijn kwetsbaar. En hun ontwikkeling wordt bedreigd. Onze partner African Network for the Prevention and Protection Against Child Abuse and Neglect (ANPPCAN Oeganda) helpt kinderarbeiders in het Jinja-district ontsnappen uit hun kansloze bestaan. In 2011 gingen met steun van Terre des Hommes 350 kinderen terug naar school.
Preventie en redding Bijna 60 procent van de 32 miljoen Oegandezen is jonger dan 18 jaar. Ongeveer 30 procent van de bevolking leeft in absolute armoede. Kinderen moeten bijdragen aan het schamele gezinsinkomen. Op het
Sophia (11), volleerd suikerrietkapper Sophia Namulondo is 11 jaar, zit in de vijfde klas en woont met nog zeven kinderen bij haar moeder. Vanaf haar achtste jaar werkt ze in de suikerrietvelden: suikerriet kappen, bundelen, sjouwen en laden. “De ene dag ga ik naar school, de andere dag werk ik. Het werk is heel vermoeiend. Je huid jeukt en je kunt gewond raken door de grote kapmessen. Leuk is het geld. Daarmee betalen we mijn zusje’s opleiding, de huur en ons eten.” Sophia werkt nu niet meer. ANPPCAN helpt haar. “Ik kan nu altijd naar school. Daar krijg ik ook eten. En ik heb vrienden.” Haar moeder werkt als dagloner op de akkers en krijgt wat geld als ze vergaderingen van de politieke partij bijwoont.
21
platteland werken relatief meer kinderen dan in de steden. Vaak gaan kinderen daar wel gedeeltelijk naar school. Groot risico is dat ze op hun tienerleeftijd voltijds gaan werken, zonder een lagere schooldiploma. Rondom Jinja, Oeganda’s tweede
stad, werken kinderen vooral in de visserij, als dagloonwerker op de suikerrietvelden en als hulp in de huishouding. Onze partner ANPPCAN helpt kinderen terug naar school te gaan of onderwijs te blijven volgen. Zonder behoorlijke scholing zijn kinderen gedoemd de rest van hun leven laagbetaald ongeschoold werk te doen. Sommige ouders/verzorgers krijgen steun bij het opzetten van inkomensgenererende activiteiten. Zo valt de noodzaak weg om de kinderen uit werken te sturen. ANPPCAN werkt met lokale anti-kinderarbeid comités om kinderarbeid te bestrijden en het onderwijsbelang te onderstrepen. Ook geven ze voorlichting over de risico’s en geva-
ren van werk op bijvoorbeeld suikerrietplantages.
Kostwinner Emmanuel (16) De 16-jarige wees Emmanuel Tabikomele woont samen met zijn zieke grootmoeder en neefje van
p24-14 Terre 1 2012Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:45 Pagina 3
Verkrachter van Chanta veroordeeld
D
e ouders van Chanta verdienen weinig. Haar vader’s inkomen als bouwvakker is onvoldoende voor het gezin met drie kinderen. Om haar ouders te helpen, verzamelt Chanta blikjes op het strand van Sihanoukville waarmee ze bij geluk één of twee euro verdient. Op het strand ontmoet ze Sasa, een rijke Russische man die kinderen vaak wat fruit en geld geeft. Ook met Chanta komt hij zo in contact. Op
een dag neemt hij haar mee naar zijn kamer en misbruikt haar. Hij geeft haar twee Amerikaanse dollar om te zwijgen. Chanta vertelt toch aan een tante over de verkrachting. Zij licht haar ouders in. Die schakelen op hun beurt APLE in waarmee Terre des Hommes samenwerkt. Chanta krijgt advies en psychotherapie. Medewerkers van APLE onderzoeken de zaak in samenwerking met de politie. In oktober 2007
arresteert de politie Sasa. Chanta krijgt hulp om te getuigen voor de rechter. In 2011 wordt Sasa veroordeeld tot acht jaar gevangenisstraf en moet hij € 20.000 schadevergoeding betalen aan Chanta en nog dertien misbruikte meisjes. Chanta (16) heeft in 2011 een opleiding afgerond als visagiste. Ze werkt in een schoonheidssalon in Sihanoukville en hoopt op een dag haar eigen bedrijf te openen.
De droom van Tecla: verpleegster
2011
was een bijzonder jaar voor Tecla. In dit laatste lagere schooljaar was ze heel actief met de voorbereidingen voor het afsluitende examen. ‘s Middags ging ze voor bijles naar Community Alive. Dit is onze projectpartner die leefomstandigheden verbetert van kinderen met hiv/aids in Tanzania. Tecla: “Gelukkig is het allemaal goed gegaan; ik heb het examen gehaald en ben geselecteerd voor de middelbare school. Ik wil blijven studeren, zodat ik verpleegkundige kan worden en kinderen
kan verzorgen. Maar mijn grote droom is gewoon een baan. Met mijn salaris kan ik dan een huis bouwen en voor mijn 70-jarige oma zorgen. Zij zorgt nu voor mij, omdat mijn ouders zijn overleden.” Een ander hoogtepunt in 2011 was het bezoek aan het Serengeti wildpark, georganiseerd door Community Alive. “Ik had nooit gedacht dat ik daar ooit naar toe zou gaan. Het was geweldig om alle dieren te zien, van heel klein tot heel groot, zoals de olifanten”, aldus Tecla.
22
p24-14 Terre 1 2012Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 09:45 Pagina 2
Hallo! Ik ben Kalpana
N
aast onze krottenwijk staat een stenenfabriekje en daar werk ik iedere dag samen met mijn moeder als stenenklopper. Hoe meer stenen ik klein sla hoe meer ik verdien, maar meestal verdien ik tussen de 50 en 80 Taka (60 eurocent) per dag. Ik moest gaan werken omdat mijn vader ons verlaten heeft voor een andere vrouw. Zonder mijn loon kunnen we niet overleven. Ik heb namelijk ook nog twee broertjes en een zusje. Samen met mijn vriendinnetjes, die ook als stenenklopper werken, ga ik nu iedere ochtend naar het schooltje van de organisa-
tie SEEP. Ik ben heel blij dat in 2011 mijn lerares met mijn baas heeft gepraat, zodat ik ‘s ochtends naar school mag. Ik leer nu lezen en schrijven en ik hoop dat het me helpt in de toekomst beter werk te vinden. Ik ben SEEP erg dankbaar!” De dialoog met de werkgevers van kinderarbeiders om hen in ieder geval een paar uur per dag naar school te laten gaan is een van de actiepunten van partnerorganisatie SEEP. Dit is een langzaam en moeizaam proces, maar mede door uw hulp krijgen meisjes als Kalpana een kans op een betere toekomst!
Doris leert rokken en blouses maken
D
e 15-jarige Doris Cueva ging niet naar school, maar was dienstmeisje. Ze werd soms slecht behandeld, werkte veel en was moe. Dit veranderde met het bezoek van projectpartner Asociación Mujer Familia. Doris: “Een projectmedewerker had in de wijk gevraagd welke jongeren werken.
23
Vervolgens werden mijn ouders en ik uitgenodigd om kennis te maken met het project. In de bijeenkomsten leerde ik over mijn rechten, bijvoorbeeld dat ik recht heb op arbeidsloon en een goede behandeling. Graag wilde ik naar school. Ik vond er één dichtbij huis. In het begin kende ik niemand, maar nu
heb ik vriendinnen. Met mijn huishoudelijk werk ben ik in 2011 gestopt. In 2012 wil ik bij het project blijven en verder leren. Bij Asociación Mujer Familia doe ik mee aan een naaiworkshop om rokken en blouses te maken. Later wil ik een baan om niet meer als dienstmeisje te hoeven werken.”
p24-14 Terre 1 2012Hgc_Terre Magazine 2012 07-05-12 12:22 Pagina 1
Jaargang 14 • Nummer 1 • mei - augustus 2012
Jaaroverzicht 2011 Zakia uit Oeganda verruilt suikerrietplantage voor schoolopleiding
Productie van Melaleuca-olie biedt Cambodjaanse Roth Sita en haar gezin nieuwe kansen
Overzicht van de inkomsten en uitgaven van Terre des Hommes in 2011