Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:34 Pagina 1
Jaargang 14 • Nummer 3 • december 2012
Therapie, beweging en naar school
Afscheid regiodirecteur Lei Brouns: ontwikkelingswerk als passie
De bijzondere boerderij van Peter uit Kenia: een architect in de dop
Terre des Hommes biedt meer noodhulp in samenwerking met zusterorganisaties
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:35 Pagina 2
Cambodjaans slachtoffer van seksueel misbruik getuigt voor de rechtbank. Dit soort berichten komen regelmatig bij ons binnen. We staan maar zelden stil bij wat dit betekent voor zo’n jong meisje. Je bent 17 jaar en voor het eerst van je leven stap je een rechtbank binnen.
D
e zware houten deuren zwaaien open en je neemt zitting achter een hekje. Een in plechtig zwart gestoken vrouwelijke advocaat voert het woord voor je. Veel begrijp je er misschien niet van, maar één ding weet je wel. Die deftige man op een verhoging voorin de zaal - net als de advocaat in het zwart gekleed - is heel belangrijk. Hij doet later uitspraak in een zaak waar je nog steeds veel verdriet van hebt. Bovenstaande foto is gemaakt op donderdag 27 september in de rechtbank van de hoofdstad Phnom Penh. Het meisje waar het allemaal om gaat, heet Sokeng. Ze zit in het midden, geflankeerd door haar advocaat en haar moeder. Misschien is het wel de eerste keer dat ze in de grote stad komt, want zelf woont ze met haar zus en moeder op zo’n drie uur rijden van de hoofdstad in een klein dorp. Hoe komt ze terecht in een van de meest kindonvriendelijke omgevingen die je kunt voorstellen? Verkrachtingen in Cambodja komen veel voor en in de meeste gevallen gaat de dader vrijuit. Slachtoffers durven hun mond niet open te doen uit schaamte en uit angst voor wraak. Sokeng en haar moeder zijn een uitzondering. Onze partner
2
Cambodian Women’s Crisis Center (CWCC) helpt minderjarige slachtoffers van seksueel misbruik zoals Sokeng bij het doen van aangifte. Ze leren hen dat ze niet bang hoeven te zijn en precies moeten vertellen wat ze hebben meegemaakt. Dat is niet gemakkelijk en zorgt voor veel verdriet. Want het liefst denk je nooit meer terug aan de
Slachtoffers durven hun mond niet open te doen uit schaamte en uit angst voor wraak. verkrachting door je oom. Een week nadat de foto werd genomen, deed de rechtbank uitspraak. Sokeng’s oom kreeg vijf jaar celstraf. Sokeng heeft nog steeds last van ernstige hoofdpijn nadat ze door hem werd aangevallen. Haar familie is nog in afwachting van een uitspraak over een schadevergoeding door het toegebrachte letsel. “Door mijn ziekte kan ik niet naar school, maar ik hoop dat ik weer beter word. Met de schadevergoeding die mijn oom gaat betalen, hoop ik dat we ons leven weer kunnen opbouwen.” Benieuwd naar de hulp aan slachtoffers van seksueel misbruik in andere landen waar we werken? Zie pag. 6 e.v.
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:35 Pagina 3
INHOUD KORT NIEUWS pagina 4 Terre des Hommes stopt in Sri Lanka, scholengemeenschap RVKO sponsort nieuw leslokaal in Tangail, nieuwe winkels in Enschede en Haarlem. THEMA: OPVANG SLACHTOFFERS SEKSUEEL MISBRUIK pagina 6 De beste behandeling van kinderen die slachtoffer zijn van seksueel misbruik bestaat uit therapie en beweging. KIND IN BEELD pagina 10 De ongebroken levenslust van Luzbel uit Bolivia. VERHAAL ACHTER DE FOTO pagina 11 De bijzondere boerderij van Peter uit Kenia. AFSCHEID REGIODIRECTEUR LEI BROUNS pagina 12 Een leven lang in dienst van Terre des Hommes. SANDY UIT LILET pagina 16 Sandy Talag (14) is de ster uit de speelfilm ‘Lilet Never Happened’. NOODHULP pagina 17 Interview met noodhulpcoördinator Ignachio Arteche. CONFERENTIE MENSENHANDEL LIMA pagina 18 Instanties moeten beter samenwerken bij de aanpak van mensenhandel. DONATEUR AAN HET WOORD pagina 19 Donateur Bert Roebert: ‘Kinderen moeten leren en spelen.’
Samen maken we het verschil
H
et afgelopen jaar heeft Terre des Hommes weer goede resultaten gehaald in de strijd tegen kinderuitbuiting. In samenwerking met onze lokale partners in Zuid-Amerika, Oost-Afrika, Zuid-Azië en ZuidoostAzië hebben we er voor gezorgd dat vele tienduizenden kinderen naar school gingen. Door hen onderwijs te laten volgen, worden deze kinderen minder snel slachtoffer van uitbuiting en hebben ze meer kansen op een betere toekomst. Terre des Hommes kan haar werk alleen voortzetten dankzij uw onontbeerlijke steun. U behoort tot de ruim 65.000 trouwe donateurs die onze projecten tegen kinderuitbuiting mogelijk maken en veel kinderen een nieuwe toekomst geven. Misschien realiseert u zich dat niet altijd, maar u bént Terre des Hommes. U maakt onderdeel uit van onze organisatie en daar zijn we trots op. U maakt ons blij met elke bijdrage. Gezamenlijk maken al deze giften, groot of klein, een wereld van verschil. Het afgelopen jaar hebben we een nieuwe richting ingeslagen om meer verantwoordelijkheid bij de regio’s zelf neer te leggen. Ook zij moeten lokaal fondsen aanboren om onze projecten mogelijk te maken. Daarom hebben we bijvoorbeeld een fondsenwerver in Jakarta aangesteld. Het is mooi om te zien dat de regio’s deze verantwoordelijkheid oppakken. Zo heeft de Filippijnse stad Cebu dankzij onze campagne 1 augustus uitgeroepen tot de Dag tegen Kinderpornografie. Daarnaast organiseerden twee partners in Peru een conferentie over de aanpak van mensenhandel in Lima (zie pagina. 18). Meer aandacht voor onze projecten stimuleert lokale overheden en bedrijven ons te steunen. In eigen land lieten we ook van ons horen. Op donderdag 13 september hadden we in Rotterdam een bijzondere bijeenkomst voor donateurs. In LantarenVenster vertoonden we de door ons gesteunde speelfilm ‘Lilet Never Happened’. Verderop in dit magazine leest u een interview met de jonge hoofdrolspeelster Sandy Talag. Een bijzonder veertienjarig meisje dat onder meer vertelt dat ze haar rol opdraagt aan Lilet en aan alle meisjes die in de prostitutie moeten werken. De reacties op de film en op het verhaal van ons hoofd programma’s Hans Guijt over onze werkwijze waren zeer positief. De voorvertoning van Lilet geeft ons de inspiratie om volgend jaar meer van dit soort evenementen te organiseren. Om in contact met u te komen, om te vertellen over ons werk en om vragen die u heeft te beantwoorden. Zodat Terre des Hommes en de kinderen die we helpen nog meer tot uw verbeelding gaan spreken. Graag wil ik u hartelijk bedanken voor uw steun en wie weet binnenkort tot ziens. Want we komen naar u toe in 2013! Met hartelijke groet, Albert Jaap van Santbrink a.j.van.santbrink@tdh.nl
3
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:35 Pagina 4
KORT NIEUWS
Deel uw mening in het Denklab
Nieuwe winkels in Enschede en Haarlem
H
et tegengaan van uitbuiting van kinderen is de belangrijkste reden om Terre des Hommes te steunen. Dit blijkt uit het eerste onderzoek onder de 677 deelnemers van het Terre des Hommes’ Denklab. Hierin delen donateurs, vrijwilligers en geïnteresseerden hun mening over ons werk. Ook zijn onderwijs en zelfstandigheid belangrijke redenen om voor Terre des Hommes te kiezen. Aanmelden: http://www.terredeshommes.nl/denklab
Key Moments introduceert bedel
K
ey Moments is een nieuw sieradenmerk geïnspireerd door de kleine, maar vaak dierbaarste momenten uit het leven. Op 4 november werd in restaurant Little Buddha in Amsterdam het eerste Terre des Hommes Momentje onthuld. Een derde van de opbrengst gaat naar Terre des Hommes.
Wervingsbureau Yacht haalt € 456 op
M
et een ludieke actie heeft het wervings- en selectiebureau Yacht € 456 opgehaald voor de projecten van Terre des Hommes. Om de respons te vergroten op een onderzoek naar naamsbekendheid ging van elke geretourneerde enquête € 3 naar Terre des Hommes.
Kinderboekenwinkel haalt € 266 op
D
e Haagse kinderboekenwinkel ‘Alice in Wonderland’ heeft voor haar 25-jarig bestaan € 266 opgehaald voor Terre des Hommes. Dat deed ze ook tijdens de opening in 1987. Veel dank!
4
M
et mooie muziek en lekkere hapjes werd op zaterdag 29 september de Terre des Hommeswinkel in Enschede geopend. Directeur Albert Jaap van Santbrink en Terre des Hommesambassadeur Frans Weisglas waren hierbij aanwezig. Bijzonder was de veiling door Frans Weisglas van een door alle selectiespelers gesigneerd voetbalshirt van FC Twente. Dat leverde een
mooi bedrag op van € 200. Op zaterdag 20 oktober openden actrice Johanna ter Steege en burgemeester Bernt Schneiders de nieuwe winkel in Haarlem. De actrice - die een hoofdrol speelde in de door Terre des Hommes mede mogelijk gemaakte speelfilm ‘Lilet Never Happened’ vertelde over de film en haar ontmoetingen met meisjes die in de prostitutie werkten.
Nieuw beroepsopleidingencentrum dankzij GSRD Foundation
T
erre des Hommes is in Dhaka, Bangladesh, druk met de voorbereidingen voor een nieuw centrum voor beroepsopleidingen voor kansarme jongeren. We hopen begin 2013 de eerste studenten te verwelkomen voor een van de vijf technisch georiënteerde beroepsopleidingen. Omdat er weinig goede vakopleidingen zijn, heeft Terre des Hommes besloten een nieuw centrum te starten. De begroting van dit project wordt grotendeels gedekt door een bijdrage van de GSRD Foundation waarvoor wij erg dankbaar zijn. De GSRD Foundation ondersteunt ondernemerschap en (beroeps)onderwijs in landen waar G-Star zijn producten maakt. Heeft u ook interesse om het werk van Terre des Hommes te steunen met uw bedrijf of stichting? Neem dan contact op met Florian Andriessen via f.andriessen@tdh.nl of 06-22675905.
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:35 Pagina 5
KORT NIEUWS
Terre des Hommes stopt in Sri Lanka
Ingezonden brief
N
M
a een jarenlange aanwezigheid heeft Terre des Hommes haar projecten in Sri Lanka dit jaar beëindigd. Aangezien er een einde is gekomen aan de burgeroorlog en dankzij een stabiele economie zijn onze projecten niet meer nodig. Terre des Hommes heeft er wel voor gezorgd dat de lokale partners zelf-
standig verder kunnen gaan. Het regiokantoor van Terre des Hommes in de hoofdstad Colombo is gesloten. Het nieuwe regiokantoor is vanaf 1 januari 2013 in Bangalore in India. Het einde van ons werk in Sri Lanka valt samen met het afscheid van regiodirecteur Lei Brouns. Zie interview op pag. 12 e.v.
Rotterdamse scholengemeenschap sponsort nieuw leslokaal in Tangail
D
e Rotterdamse Vereniging voor Katholiek Onderwijs (RVKO) gaat voor haar 140-jarig bestaan geld inzamelen voor een onderwijsproject in Bangladesh. In totaal gaan ruim 18.000 leerlingen van de scholengemeenschap acties opzetten om een extra leslokaal te financieren. De start van de bouw van het nieuwe leslokaal in Tangail moet beginnen op 2 oktober 2013: de dag dat de RVKO haar 140-jarig bestaan viert. Dan is ook bekend hoe groot het bedrag is dat de school heeft opgehaald. De RKVO heeft in totaal 56 scholen verspreid over 85 locaties in Rotterdam. De symbolische 86e locatie in Tangail - op een paar honderd kilometer ten noorden van de hoofdstad Dhaka - is bestemd voor kinderen van de Hindoe-minderheid Harijan.
De families die hier wonen, zijn afkomstig uit de laagste kaste in India en wonen naast het bordeel van Tangail. Momenteel gaan 500 kinderen naar school in een klaslokaal van onze partner SSS. Het gaat om kinderarbeiders en kinderen van prostituees die zonder onderwijs weinig uitzicht
hebben op een beter bestaan. Omdat er maar twee leerkrachten zijn, kunnen ze maar een paar uur per dag naar school. Met een nieuw lokaal en mogelijk ook extra leerkrachten krijgen de kinderen de kans om straks meer lessen te volgen.
et belangstelling nemen mijn vrouw en ik altijd kennis van Terre Magazine. In ‘Kort nieuws’ viel mij het bericht op over de niet aangenomen motie Huishoudelijk Werk. U stelt dat de motie het niet haalde doordat het CDA de kant koos van minister Kamp. Wat ik in dit stukje mis is de reden waarom het CDA tegen de motie stemde. Dit had best even kunnen worden uitgelegd in een paar regels. Kennelijk paste het u niet de motivatie van het CDA te vermelden. Verder ben ik benieuwd waarom u in dit geval het CDA noemt. Het lijkt mij dat ook VVD en PVV tegen de motie hebben gestemd. U had dus net zo goed kunnen zeggen dat de motie het niet haalde omdat de VVD de kant koos van minister Kamp. Ik ga er niet vanuit dat u het CDA bewust in een kwaad daglicht heeft willen stellen. Hoe dan ook, u geeft in dit artikel maar halve informatie en dat vind ik jammer. H. Apotheker, Delfzijl Naschrift redactie: De redactie heeft het CDA niet in een kwaad daglicht willen stellen. Anders dan de andere bovengenoemde partijen was de positie van het CDA bijzonder omdat binnen de fractie discussie bestond over het wel of niet steunen van de motie. Uiteindelijk koos de CDA-fractie ervoor tegen de motie te stemmen.
Nummer 3JS voor Inzamelactie kleding en mobieltjes: € 5.000 Terre des Hommes
M
et de inzamelactie van gebruikte mobieltjes en kleding onder 180 bedrijven heeft Terre des Hommes in de eerste weken al € 5.000 opgehaald. Er werden ruim duizend mobieltjes ingezameld en naar schatting 15.000 kilo kleding. De kleding en mobieltjes werden ingenomen en gerecycled door de bedrijven ReCell en
Drietex. De opbrengst is voor het onderwijsproject MEC in India. We zijn alle deelnemende bedrijven en hun medewerkers dan ook bijzonder dankbaar! Wilt u met uw bedrijf alsnog mobieltjes of kleding inzamelen voor Terre des Hommes? Stuur een mail met uw gegevens naar Florian Andriessen: f.andriessen@tdh.nl of bel (070) 310 5000.
De 3JS heeft het nummer ‘Geef mij een Naam’ opgedragen aan Terre des Hommes. De single release vond plaats op vrijdag 12 oktober in DWDD. De Volendamse band laat zich ook van zijn sportieve kant zien en doet op 1 december mee aan de Angkor Wat Bike Race in Cambodja. De opbrengst is voor lokale partner VFI. Sponsor de 3JS via: www.terredeshommes.nl/3js
5
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:35 Pagina 6
Wereldwijd zijn honderdduizenden meisjes slachtoffer van seksueel misbruik. Samen met onze lokale partners helpt Terre des Hommes hen aan een nieuwe toekomst. De belangrijkste elementen in de aanpak zijn preventie, opvang, therapie en vervolging van daders. Een beeld van hulpverlening in Zuidoost-Azië, Oost-Afrika en Zuid-Amerika. ‘Een trauma moet niet alleen woorden krijgen. Beweging is net zo essentieel.’
6
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:35 Pagina 7
J
ane - afkomstig van het arme platteland in Kenia - wordt vanaf heel jong bijna dagelijks verkracht door haar vader. Gelukkig komen ze via een lokaal vrouwenactiecentrum terecht in een opvanghuis van Terre des Hommes’ lokale partner Women’s Rights Awareness Programme (WRAP). Daar krijgt ze therapie en medische zorg. Daarnaast spant WRAP een rechtszaak aan tegen de vader. Ook de Filippijnse Marisha wordt jarenlang vanaf haar achtste tot haar vijftiende door haar vader misbruikt. Net als WRAP begint CPTCSA een rechtszaak tegen haar vader en krijgt Marisha therapie. De verhalen van Jane en Marisha zijn illustratief voor de ervaringen van talloze meisjes die binnen of buiten de familie slachtoffer zijn van seksueel misbruik. De emotionele schade hiervan kan enorm zijn, zegt prof.dr. Francien Lamers, bijzonder hoogleraar preventie en hulpverlening op het gebied van kindermishandeling aan de Vrije Universiteit. “Het verschilt per situatie, maar kinderen kunnen allerlei gedrags- en emotionele problemen ontwikkelen die eventeel culmineren in een posttraumatische stressstoornis. Dan heb je het over klachten als ernstige slaapstoornissen, angsten en depressies.” Terre des Hommes en haar partners in ZuidoostAzië, Zuid-Azië, Oost-Afrika en Zuid-Amerika kiezen voor een geïntegreerde aanpak van preventie, opvang, therapie en vervolging van daders. Uit onderzoek blijkt volgens Lamers dat cognitieve gedragstherapie en EMDR de beste therapieën zijn om slachtoffers te helpen. Cognitieve gedragstherapie is een succesvolle behandeling voor posttraumatische stressstoornissen na langdurig misbruik en mishandeling. Hierbij leert de cliënt onder andere zijn irrationele gedachten die tot afwijkend
gedrag leiden te veranderen. EMDR - waarbij een cliënt een traumatische ervaring verwerkt door middel van oogbewegingen - heeft vooral succes bij de behandeling van posttraumatische stressstoornissen na een eenmalige traumatische ervaring zoals bijvoorbeeld verkrachting.
Lichaam en ziel zijn één Minstens zo belangrijk zijn ’psychomotore elementen’ in de therapie, aldus Francien Lamers. “De mens is een totaalbeeld van lichaam en ziel. Vaak zie je bij slachtoffers van misbruik dat hun lijf volkomen op slot gaat om de pijn niet te voelen. Ze zijn vies van hun eigen lichaam. Daarom moet een trau-
‘De mens is een totaalbeeld van lichaam en ziel. Vaak durven slachtoffers hun lichaam niet meer te voelen. Daarom is beweging zo belangrijk.’ ma niet alleen woorden krijgen in een therapie, maar is ook beweging essentieel. Yoga, massage, theater: dit soort lichamelijke elementen zijn onmisbaar.” Lokale partner KKI in het uiterste zuidwesten van de Filippijnen in Zamboanga werkt met deze door Francien Lamers gepropageerde aanpak van reguliere therapie en lichaamsgerichte activiteiten. KKI biedt opvang aan twintig tieners in de leeftijd van dertien tot en met negentien jaar die slachtoffer zijn van mensenhandel en seksuele uitbuiting. Naast therapie staan ook yoga en acupressuur op het programma. De kinderen reageren hier uitstekend op en voelen zich levendig en vitaal (zie kader).
In contact met je lijf door yoga en acupressuur De yogalessen in het opvanghuis van KKI in Zamboanga worden goed bezocht. Alle tieners doen er aan mee, al zijn sommigen in het begin wat huiverig voor de rek- en strekoefeningen. Zo vertelt een meisje: “Ik heb eerst naar de andere kinderen gekeken. Na twee keer durfde ik pas mee te doen. Toen begreep ik dat de kinderen de waarheid hadden verteld dat ze zich zo goed en relaxed voelen na de yoga. Ik sla geen les meer over.” Het gevoel van ontspanning en hernieuwde vitaliteit dat kinderen na de yogales ervaren, hebben ze ook bij acupressuur. Deze drukpuntmassage leert de kinderen elkaar te vertrouwen en in contact te komen met de pijn en het verdriet in hun lichaam. “Ik ben heel blij en voel me goed dat ik andere kinderen met acupressuur hun stress of pijn kan verlichten. Zelf vind ik het ook heel fijn om gemasseerd te worden. Ik leer mijn lichaam weer te voelen,” zegt een meisje.
7
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:35 Pagina 8
Misbruik binnen het gezin Exacte cijfers over aard en omvang van seksueel misbruik van meisjes zijn er niet. Hoogleraar Lamers gaat ervan uit dat zo’n vijftig procent van het misbruik binnen de familie plaatsvindt. Dat komt grofweg ook overeen met de situatie in de Filippijnen waar volgens de statistieken zo’n 40 procent van seksueel misbruik binnen het gezin plaatsvindt. CPTCSA, een lokale partner van Terre des Hommes in de hoofdstad Manilla, richt zich vooral op preventie. De partner betrekt de hele gemeenschap bij de aanpak van seksueel misbruik. Ook geeft de organisatie voorlichting op scholen en binnen de gemeen-
‘Een minderjarige dader is vaak ook slachtoffer van misbruik. Maar dat is geen excuus. Hij moet verantwoordelijkheid nemen voor zijn daad.’ schap om te voorkomen dat kinderen slachtoffer worden. Een ander belangrijk onderdeel is de behandeling van minderjarige daders en therapie voor ouders. Een van de moeilijkste aspecten in de behandeling is de dader te laten inzien dat hij iets heel ergs heeft gedaan, zegt directeur Zelita Rosales. “Een minderjarige dader is vaak zelf ook slachtoffer van misbruik. Maar dat is nooit een excuus. Wij willen dat de dader verantwoordelijkheid neemt voor wat hij heeft gedaan en daar echt spijt van heeft. Dat is niet gemakkelijk, want hij probeert bijna altijd de schuld af te schuiven. Vaak horen we het excuus dat het slachtoffer hem heeft verleid.” De aanpak van CPTCSA blijkt succesvol. In de afgelopen jaren behandelde de organisatie 41 jonge daders van seksueel misbruik. “Van de jonge daders
8
die zijn behandeld, is één jongen na behandeling opnieuw in de fout gegaan. De rest heeft zich niet meer schuldig gemaakt aan seksueel misbruik.” Hoogleraar Lamers vult aan: “Uit onderzoek blijkt dat jongens minstens net zo vaak slachtoffer zijn van seksueel misbruik als meisjes. Het zou mooi zijn om jonge daders niet alleen te behandelen als ze eenmaal pleger zijn geworden, maar om ook jongensslachtoffer te behandelen voordat ze pleger worden.”
In Kenia: slechts twee opvangcentra In Kenia komen seksueel geweld en kindermishandeling op grote schaal voor, binnen en buiten de families. Naar schatting wordt er in Kenia elke 30 minuten een vrouw of meisje seksueel misbruikt. Vooral vrouwen en kinderen in sloppenwijken lopen het risico slachtoffer te worden van seksueel geweld en kindermishandeling. Met steun van Terre des Hommes beschermt en helpt lokale partner Women’s Rights Awareness Programme (WRAP) minderjarige slachtoffers van mishandeling en seksueel misbruik en kinderen en vrouwen die groot gevaar lopen slachtoffer te worden. In heel Kenia zijn slechts twee opvangcentra voor slachtoffers van seksueel geweld en mishandeling die door de overheid en hulpverlenende instanties worden erkend. Het schuiladres van WRAP in Nairobi is er daar één van. WRAP biedt jonge slachtoffers van seksueel misbruik en mishandeling een veilig heenkomen op een geheim adres. In het opvangcentrum kunnen ook kinderen en vrouwen zich verschuilen die bedreigd worden. De werkwijze van WRAP is er op gericht kinderen en moeders zo snel mogelijk weer terug te laten keren
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:35 Pagina 9
naar hun eigen omgeving. Behalve een tijdelijke veilige plek krijgen slachtoffers therapie voor traumaverwerking, medische zorg, scholing en rechtshulp om zaken aanhangig te maken en daders te vervolgen. Daarnaast werkt WRAP aan het verbeteren van het sociale vangnet binnen de gemeenschap om seksueel geweld te voorkomen en slachtoffers in de eigen omgeving op te vangen.
Zuid-Amerika In Bolivia is in meer dan 85 procent de dader van seksueel misbruik een bekende van het slachtoffer. Vaak gaat het om de biologische vader of stiefvader van het slachtoffer, broertjes, neefjes, ooms of opa’s. Naast de reguliere therapieën spelen dans, theater, spel en handwerken een belangrijke rol bij de verwerking. “CUBE vindt het ook belangrijk om kinderen te laten spelen in een natuurlijke omgeving zoals in een park of zwembad. Daar kunnen ze echt kind zijn,” zegt directeur Veronica Roque. Daarnaast is preventie belangrijk: “In het opvangcentrum maken we kinderen bewust dat niemand hen mag aanraken, dat hun lichaam privé is en dat ze hulp moeten vragen als dat nodig is.” Ook krijgen ouders therapie. Volgens Francien Lamers is deze zogenaamde ‘parallelle begeleiding’ van de ouders een van de belangrijkste voorwaarden voor een goede behandeling. De hoogleraar kindermishandeling was van 2005 tot 2010 in Colombia nauw betrokken bij de opzet van therapie voor kinderen die te maken hadden met seksueel misbruik en hun ouders. “Ouders moeten leren omgaan met het seksueel misbruik van hun kind omdat het hen ook
zo diep raakt. Vaak zijn ze zelf in hun jeugd misbruikt. Maar omdat ze zich te pletter moeten werken om het hoofd boven water te houden, kunnen ze dat stuk lang verborgen houden. In therapie krijgen ze de kans om ook aan zichzelf toe te komen.”
Heling Ondanks alle emotionele problemen, pijn en verdriet die seksueel misbruik veroorzaken, gelooft Lamers in een ‘behoorlijk grote kans’ op heling. “Een slachtoffer van seksueel misbruik blijft altijd een litteken houden. Maar het is mijn overtuiging dat je met een
Ondanks alle emotionele problemen, pijn en verdriet die seksueel misbruik veroorzaken, is er een behoorlijk grote kans op heling. mooi litteken nog een heel mooi leven kunt hebben.” Jane uit Kenia en Marisha uit de Filippijnen zijn het levend bewijs van haar stelling. Beide meisjes zijn bevrijd uit hun moeilijke situatie en hebben dankzij therapie en ondersteuning weer zin in hun leven. Jane gaat dankzij de inspanningen van WRAP naar school en Marisha hoopt binnenkort haar middelbare school af te maken. Ook is het contact met haar moeder hersteld. Weliswaar blijven Jane en Marisha getekend door het misbruik van hun vader, maar belangrijker is hun onverwoestbare levenswil. Ze gaan door met hun leven. In de hoop op een liefhebbende omgeving en in de wetenschap dat ze geen slachtoffer zijn, maar in staat zijn hun eigen leven vorm te geven.
Jane en haar zus De elfjarige Jane - afkomstig van het arme platteland in Kenia- belandt via een lokaal actiecentrum voor vrouwenrechten samen met haar zusje in het WRAP opvangcentrum in Nairobi. Haar moeder is overleden en ze is van huis weggelopen omdat haar vader haar lastig valt. Het blijkt dat ze de afgelopen vier jaar bijna iedere avond is misbruikt. Ook Jane’s jongere zusje is slachtoffer van seksueel misbruik door haar vader. WRAP zorgt voor medische hulp in het ziekenhuis. Ook krijgen ze drie weken lang therapie. Daarna worden zij en hun broertje bij hun oma ondergebracht waar ze nog steeds wonen. Gelukkig gaat het goed met hen en worden ze niet meer lastig gevallen. Helaas is de rechtszaak tegen hun vader nog altijd hangende. Jane komt uit een vooraanstaande familie en getuigen proberen onder invloed van Jane’s vader de zaak te traineren.
9
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:36 Pagina 10
Kind in beeld
L Jarenlang is Luzbel Cruz (13) uit Bolivia het slachtoffer van seksueel misbruik. Gelukkig krijgt ze opvang van onze partnerorganisatie Mujeres en Acción in Tarija in het zuiden van het land.
uzbel Cruz (13) is het enige meisje uit een gezin met, schrik niet, 12 jongens. Ze groeit op in de grote stad Santa Cruz in het oosten van Bolivia. Met veel opvoedingsstress en weinig inkomen vliegen haar ouders elkaar regelmatig in de haren. “Mijn vader was slecht,” herinnert Luzbel zich. “Bijna elke dag maakten ze ruzie. Ook sloeg hij mijn moeder en ons.” Het blijft niet alleen bij lichamelijk geweld. Vanaf haar vijfde worden Luzbel en haar zusje jarenlang seksueel misbruikt door hun vader. Als haar moeder erachter komt, gooit ze hem het huis uit en staat ze er alleen voor. Gelukkig vindt ze een baantje buiten de stad. Ze moet ver reizen waardoor de kinderen voor zichzelf moeten zorgen.
Zwanger Als haar moeder een aardige man ontmoet, lijkt ze de weg naar het geluk te hebben gevonden. De senor is niet gewelddadig en houdt ervan de kinderen te verwennen. Zijn speciale aandacht gaat uit naar Luzbel. Hij koopt nieuwe kleren voor haar en geeft cadeautjes. Maar daar staat wel iets tegenover. Hij zegt dat hij van haar houdt en wil seks met haar. Als Luzbel elf is, wordt ze zwanger van hem. Het gezin woont dan inmiddels in Tarija, een stad in het uiterste zuiden van Bolivia. Terre des Hommes werkt hier samen met lokale partner Mujeres en Acción (Vrouwen in Actie). In Tarija heeft onze partner een opvanghuis voor meisjes die slachtoffer zijn van seksueel misbruik. Nadat Luzbel een abortus ondergaat en opnieuw zwanger wordt van haar stiefvader, komt ze in het opvanghuis van Mujeres en Acción. Luzbel overlegt met de psychologe van het project en ze gaat akkoord met adoptie. Maar als ze in het ziekenhuis van een zoon bevalt, zet het verplegend personeel haar onder druk om toch voor haar kind te zorgen.
Conservatief personeel Dat gebeurt in Bolivia wel vaker. Het vaak conservatieve verplegend personeel zet tienermoeders geregeld onder druk om geen abortus te plegen of hun kind af te staan. Luzbel keert na de bevalling terug naar het opvanghuis. Niet veel later staat ze haar baby toch af: “Ik realiseerde me dat ik te jong was om al moeder te zijn. Ik vond het heel moeilijk, maar ik denk dat adoptie voor Noah en mij het beste was.” Ondanks het gemis van haar moeder en broers is Luzbel blij dat ze in het opvanghuis woont. Ze zit in de zesde klas en haalt goede cijfers. Ook kan ze het goed vinden met de andere meisjes. De traumatische ervaringen hebben Luzbel niet gebroken. Af en toe voelt ze zich ongelukkig en verdrietig, maar haar ogen stralen vol levenslust en ze is vastbesloten iets van haar leven te maken. Met de psychologe voert ze veel gesprekken over wat ze verder in haar leven wil. “Later wil ik een goede kok worden,” zegt ze, “maar eerst moet ik mijn best doen op school en wil ik me verder ontwikkelen.”
10
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:36 Pagina 11
Peter Omondi Odhiambo zit in de zesde klas van de Kobonyo-school in Bondo in het zuidwesten van Kenia. Hij heeft zijn vader verloren aan Aids en woont met zijn moeder en twee zusjes in een hutje. Dankzij een kleine beurs van Terre des Hommes’ partner RUMA Family Based Aids Orphan Support Programme gaat hij naar school en koestert hij een mooie droom.
O
p de laatste dag van mijn bezoek aan Kenia had RUMA een ambitieus programma voor me samengesteld: twaalf bezoeken aan families die zijn getroffen door Hiv/Aids. Het waren indrukwekkende verhalen van wezen en halfwezen die door de overgebleven ouder of een voogd worden opgevoed. Met beperkte financiële steun lukt het om deze kinderen toch een toekomst te bieden omdat ze naar school kunnen blijven gaan. Ik vroeg alle kinderen wat ze later wilden worden. De meesten antwoordden: dokter, politieman of leraar. Eigenlijk niet heel anders dan in Nederland. Peter sprong er uit. Nadat ik met zijn moeder had gesproken en foto’s had gemaakt van hem en zijn familie trok hij me mee naar de zijkant van de hut waar ze in wonen. Daar had hij van twijgjes, afval en wat speeltjes een volledige boerderij nagebouwd, met verschillende kamers, een keuken en een stal waarin hij een klein vogeltje hield. Hij vertelde me dat hij graag architect wil worden. Een beroep waarvan ik niet eens had verwacht dat hij het zou kennen. Gezien de creativiteit van zijn zelfgebouwde boerderijtje gaf hij me de hoop dat hij zijn droom misschien wel eens echt waar zou kunnen maken. Ronald de Hommel
11
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:36 Pagina 12
Regiodirecteur Lei Brouns neemt afscheid Lei Brouns verdient het predikaat ‘Mister Terre des Hommes’ als geen ander. Als regiodirecteur in Zuid-Azië stond hij aan de basis van talloze projecten. Per 1 januari 2013 gaat de ernstig zieke Lei Brouns met pensioen. Eerder dit jaar interviewde Marc Broere hem voor Vice Versa. Portret van een onvermoeibare reus. ‘Ontwikkelingswerk is mijn passie, mijn leven.’
(pagina 13) Lei Brouns bij een plechtigheid in India, samen met Mehru Miller, landendirecteur India (2e van links). foto rechtsboven: Lei Brouns voert het woord met achter zich president Mahinda Rajapasha van Sri Lanka. foto rechtsonder: Overhandiging van een geschenk.
12
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:36 Pagina 13
“
M
M
ensen vragen mij soms of ik na mijn pensioen terug zou willen keren naar Nederland. Dan antwoord ik altijd met een knipoog dat ik wel burgemeester zou willen worden van een klein plaatsje in Limburg. Daar hoef ik niet voor betaald te worden. Dan ga ik sociaal werk doen: praten met de mensen, de sociale cohesie terugbrengen, een samenleving opzetten. Telkens als ik even op bezoek ben in Nederland merk ik dat de gemeenschap weer een stukje verder uit elkaar gevallen is. Hoe ik erover denk is dit: in een wijk of dorp woon je met z’n allen en daarom moet je ook sámen leven. Ik heb twee broers die in het onderwijs werken. Als ik hun verhalen hoor, vraag ik me af waar mensen in Nederland mee bezig zijn. Altijd dat gezeur over de onderwijzer, en het gebrek aan bereidheid bij ouders om ook zelf hun steentje bij te dragen. Je kunt niet je kinderen op het schoolplein afzetten en denken dat de school het maar lekker uitzoekt. Als ik in India met onderwijsprojecten bezig ben, haal ik meteen de ouders erbij: we zijn van Terre des Hommes en willen jullie helpen met goed onderwijs, maar we doen het wel sámen. Als ouder of als burger heb je ook een verantwoordelijkheid. Dat besef hebben we verloren in Nederland. Met mijn lange ervaring in ontwikkelingssamenwerking zou ik me in Nederland nuttig kunnen maken in projecten om dat sámenleven weer te stimuleren.”
Holistische aanpak Na zijn studies Hogere Landbouwschool en ontwikkelingseconomie reageerde Brouns eind jaren zestig op
een advertentie van Terre des Hommes dat een coördinator zocht voor Bangladesh. “Terre des Hommes was toen nog echt zo’n clubje van ‘we gaan kinderen helpen’. En hoe doe je dat? Met ziekenhuisjes en schooltjes. Ik geloofde veel meer in een holistische aanpak. Het gaat niet alleen om een schooltje hier en een kliniekje daar. Daar help je een kind wel mee, maar los je het probleem niet mee op. Ik wilde projecten die breder waren, met ook economische componenten. We hadden een
‘Het gaat niet alleen om een schooltje hier en een kliniekje daar. Daar help je wel een kind mee, maar los je het probleem niet mee op.’ groot project in de sloppenwijken van de hoofdstad Dhaka. Ik ging met die mensen praten en vroeg waar ze vandaan kwamen. Ze kwamen uit het zuiden, uit Patuakhali, en hadden hun land verloren vanwege erosie en omdat ze geldleningen niet konden terugbetalen. Daarom waren ze naar de stad getrokken. Ik ben toen naar Patuakhali gegaan en vond dat we daar ook projecten moesten opzetten om te voorkomen dat mensen het platteland verlieten. Ik had het projectvoorstel zo omschreven dat ik de moeder in het middelpunt had gezet. Zij kan door het opzetten van economische projecten in de toekomst zelfstandig voor haar kinderen zorgen omdat ze een eigen inkomen heeft. Het duurde even voordat het bestuur akkoord ging, maar uiteindelijk is het project er door gekomen.”
13
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:36 Pagina 14
Microkredieten Brouns is al die jaren voor Terre des Hommes blijven werken en inmiddels 22 jaar regiodirecteur Zuid-Azië, met Sri Lanka als standplaats. Inmiddels zijn de projecten in Sri Lanka afgebouwd en wordt het regiokantoor onder zijn opvolger verhuisd naar Bangalore in India. Brouns zelf blijft wonen in Sri Lanka. “Ik kreeg het mandaat en de vrijheid om ideeën te bedenken en die ook uit te voeren. Zo heb ik veel met kredietverlening gedaan. In Bangladesh leerde ik Mohammed Yunus kennen, de oprichter van de Grameen Bank. Ik kwam hem voor het eerst
‘In Bangladesh heb ik enerverende discussies gehad met Yunus, de oprichter van de Grameen Bank, over wat we nu kennen als microkredieten.’ tegen op een borrel van de Nederlandse ambassade. Mijn vrouw zei tegen me: ‘Lei, er is hier nog zo’n sociaaleconomisch figuur die net als jij pijp rookt.’ Ik heb veel met Yunus gesproken over wat we nu kennen als microkredieten. Zelf was ik in de sloppenwijken met kredietverlening aan groepen begonnen. Yunus was met iets dergelijks bezig met een aantal vrouwengroepen die hij was tegengekomen op het platteland. We hadden enerverende discussies met elkaar. Hij vond dat kredietverlening alleen maar werkte op het platteland en niet in de stad. Zijn redenering was dat vrouwen op het platteland hetzelfde referentiekader hadden en er een grote sociale controle was, waardoor leningen altijd zouden worden terugbetaald. Ik was het daar niet mee eens. Juist in sloppenwijken in de stad heb je veel meer economische kansen dan in rurale gebieden, waardoor kredietverlening succesvoller
is. Hij is onze projecten in Dhaka nog komen bekijken. Dankzij Yunus - die later de Nobelprijs voor de Vrede won - is het idee van microkredieten wereldwijd doorgebroken.”
Missie Brouns heeft nooit overwogen om ander werk te gaan doen. “Ontwikkelingswerk is echt mijn passie, mijn leven. Het is geen baan, maar een missie. Ik vind ontwikkelingswerk gewoon hartstikke leuk. Je bent heel erg betrokken bij wat je doet. Ik weet dat ik mijn functie binnenkort moet overdragen omdat ik 65 ben. Daar zie ik enorm tegenop. Veel dingen waar ik nu mee bezig ben, vallen dan weg. We zullen hier nog wel blijven wonen omdat mijn vrouw erg druk is met het onderwijs in India en Sri Lanka. Ik wil na mijn pensioen projectenwerk blijven doen. Omdat ik echt zó veel projecten in deze regio ken, wil ik helpen als er ergens problemen zijn.” Hij vervolgt: “Ontwikkelingswerk is geen baan van negen tot vijf. Je moet intensief omgaan met mensen en daarin veel tijd investeren. Jonge ontwikkelingswerkers zeggen wel eens tegen mij dat ze het onprofessioneel vinden dat ik mijn kantoor aan huis heb. Daar ben ik het fundamenteel mee oneens. Regelmatig gaat midden in de nacht de bel. Dan staat er iemand van een partnerorganisatie voor de deur die meer dan een dag heeft gereisd om naar me toe te komen. Uiteraard ga ik dan iets te eten voor hem maken. Als je daar niet tegen kunt, moet je geen ontwikkelingswerker worden.” “Ontwikkelingswerk is iets heel persoonlijks wat je samen doet met de mensen van de partnerorganisaties die je ondersteunt. Door dat samendoen kun je ook dingen opbouwen. Je kunt het niet afstande-
(v.l.n.r.) Aandacht luisterend naar een meisje in Sri Lanka, op bezoek bij president Mahinda Rajapasha, als eregast bij een Indiase plechtigheid en met zijn vrouw op projectbezoek.
14
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:36 Pagina 15
lijk doen. Ik merk dat de jongere generatie ontwikkelingswerkers afstandelijker is en om die reden vindt dat ze professioneler is. Maar geloof me: je kunt computers van hier tot ginder hebben die alles kunnen berekenen, maar ontwikkelingssamenwerking is en blijft mensenwerk. Ik vind het jammer dat we steeds meer doordraven in een cijfercultuur. De eisen die het ministerie bijvoorbeeld stelt zijn zo ongelooflijk hoog. Wij moeten onze partnerorganisaties nu opkrikken tot een niveau dat ze binnen een paar jaar al zonder onze steun verder kunnen. Kom op, dat doe je nergens. Keulen en Aken zijn ook niet in één dag gebouwd.”
Vallen en opstaan “Ik vind geduld de belangrijkste eigenschap voor een ontwikkelingswerker. En vastberadenheid, geloven in wat je doet. Ik ben heel trots op de projecten in Patuakhali. Ik heb werkelijk van alles bedacht om de mensen daar aan het werk te krijgen zodat ze inkomsten voor zichzelf zouden verwerven. Ik ben met het fokken van geiten begonnen, waar iedereen me om uitlachte. Daarna hebben we een zijderupscultuur opgezet. Dat was grandioos. Ik was daar zo trots op. We hebben moerbeiboompjes geplant en alle vrouwen uit de omgeving waren aan het spinnen. Dat leverde prachtige zijden kleding op, waarmee ik naar de markt in Dhaka ging. Nu hebben we het ei van Columbus gevonden, dacht ik. We raakten het echter aan de straatstenen niet kwijt omdat die marktlui alle kleding uit China importeerden, waar ze nóg goedkoper konden produceren. Dat was een enorme domper. Daarna ben ik met een kippenproject begonnen. We kochten eendagskuikens die later joekels van eieren konden leggen. Iedereen in de omgeving kwam naar die
kippen en eieren kijken. Dat hadden ze nog nooit gezien. Opeens begon iemand uit de stad deze eieren te kopen en begon het zaakje te lopen. Toen het eenmaal liep, heb ik er ook nooit meer naar hoeven omkijken. Nu zie je overal van die kippenrennen staan in Patuakhali en is het een belangrijke inkomstenbron van de mensen geworden. Ik had na de eerste mislukte projecten ook kunnen denken: laat maar zitten, het wordt toch niks. Nee, je gaat opnieuw nadenken en andere dingen uitprobe-
‘Als een project mislukt, ga je andere dingen uitproberen. Het is een kwestie van vallen en opstaan en uiteindelijk valt er vanzelf wel iets uit de hemel.’ ren. Het is een kwestie van vallen en opstaan en uiteindelijk komt er vanzelf wel iets uit de hemel vallen. Of ik ook momenten heb gehad dat ik ermee wilde stoppen? Haha, natuurlijk! Ik moet meteen denken aan een bezoek aan een van onze projecten in een sloppenwijk van Bombay. Het was die dag heet en smerig. Alles was vies, ik stonk zelf ook enorm en stootte me overal aan. Om vijf uur in de middag kroop ik bijna letterlijk uit die sloppenwijk omhoog, terug naar de weg. Precies op dat moment reed er een Rolls Royce voorbij. Wat krijgen we nou, dacht ik. Dat zal wel een filmster zijn, werd me verteld. Terug in het hotel heb ik een hele fles dettol in het water gegooid om me schoon te maken. Terwijl ik in bad lag, dacht ik bij mezelf: waar ben ik toch in vredesnaam mee bezig? Filmsterren rijden hier in een Rolls Royce rond en die idioot uit Limburg zit maar een beetje in een sloppenwijk te kloten.’
15
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:36 Pagina 16
Sandy Talag is de grote ster in de speelfilm ‘Lilet Never Happened’. ‘Ik speel voor haar en voor alle meisjes die in de prostitutie moeten werken.’
Z
e is net terug van een filmfestival in de Poolse hoofdstad Warschau waar ‘Lilet Never Happened’ haar première beleefde. Het was de eerste keer dat ze de film helemaal zag, vertelt ze in een Amsterdams café. “Ik had steeds kippenvel en bij veel scènes moest ik huilen. Jacco (Groen, de regisseur van de film, red.) heeft de echte Lilet ontmoet en mij veel over haar verteld. Waarschijnlijk heeft ze zelfmoord gepleegd. Lilet was voor mij een grote motivatie. Met mijn rol heb ik haar en al die andere meisjes die in de prostitutie werken een stem gegeven. Ik vind het heel erg dat ze door de armoede in de prostitutie moeten werken. Dat is onrechtvaardig en ik vind dat iedereen moet helpen om dit probleem uit de wereld te krijgen.”
Heftige rol ‘Lilet Never Happened’ - mede mogelijk gemaakt door Terre des Hommes - is gebaseerd op een waar gebeurd verhaal over een meisje dat in de Filippijnse hoofdstad Manilla probeert te overleven in de wereld van prostitutie, drugs en geweld. In de film komen een aantal scènes voor die de kijker naar de keel grijpen, zoals in een café waarin haar moeder haar aanbiedt bij een oudere man. Hoe was het voor Sandy om zo’n heftige rol te spelen? “Mijn moeder was bij alle scènes aanwezig en gaf me veel steun. En gelukkig kreeg ik ook hulp van een psychologe op de set. Zij leerde me ademhalingsoefeningen om mijn hoofd leeg te maken. Dat hielp goed. Na de opnames kon ik ‘Lilet’ van me afzetten en weer gewoon Sandy zijn.” Voor de film werden ook opnames gemaakt in de sloppenwijk van Manilla. “Ik woon in Manilla en ken de sloppenwijken wel, maar ik was er nog nooit geweest. Ik vond de mensen heel vriendelijk, maar je ziet aan hun ogen dat ze het moeilijk hebben. Op school zamelen we kleren voor hen in. En ik bid voor ze dat ze een beter leven mogen krijgen.” Binnenkort gaat de film ook in première in de Filippijnen. Sandy is benieuwd naar de reacties: “Mensen sluiten zich vaak af voor de realiteit en willen niet denken aan dit onderwerp. Ik hoop dat ‘Lilet’ mensen in de Filippijnen bewust maakt van het probleem.” Of ze later echt actrice wil worden, weet ze nog niet. Met een grote lach: “Ik zou ook graag zangeres of mode-ontwerpster willen worden. Nou ja, ik zie wel.” Lilet Never Happened draait vanaf 10 januari in de bioscoop. Zie: www.liletneverhappened.com
16
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:37 Pagina 17
Terre des Hommes gaat dankzij een samenwerking met zusterorganisaties in meer landen noodhulp bieden. Van Burkina Faso tot in het ontoegankelijke Syrië, onze nieuwe noodhulpcoördinator Ignachio Arteche geeft uitleg.
I
n een ziekenhuis in het Afrikaanse Malawi werd hij voor het eerst geconfronteerd met de gevolgen van een voedselcrisis. “Een ondervoed meisje werd binnengebracht door de moeder en zoals in veel Afrikaanse ziekenhuizen gebruikelijk is”, vertelt Ignachio Arteche, “zorgde de moeder voor het kind tijdens de ziekenhuisopname.” Het aansterken van het meisje duurde lang. Te lang vond oma, die thuis zag hoe de andere zeven kinderen leden. Het meisje overleed plotseling, vergiftigd door oma zo bleek later. “Ik was verbijsterd. Tot op de dag van vandaag begrijp ik nog steeds niet hoe je je eigen kleinkind kunt ombrengen, maar het heeft me wel doen inzien dat een voedselcrisis mensen tot waanzin kan drijven.” Na Malawi werkte Arteche als noodhulpcoördinator in onder meer Bolivia, Myanmar en de Filippijnen. Landen waar Terre des Hommes ook werkt en noodhulp biedt wanneer de situatie zich voordoet. Sinds kort breidt Terre des Hommes haar noodhulpactiviteiten uit onder de vlag van de Terre des Hommes Internationale Federatie. “Samen kunnen we meer kinderen helpen in noodsituaties zoals in Burkina Faso, waar nu meer dan 12.000 kinderen in vluchtelingenkampen leven. De meeste kinderen zijn hier terechtgekomen als gevolg van de voedselcrisis in de Sahel en het conflict in buurland Mali. In dit soort opvangkampen zijn zelden voorzieningen voor kinderen. Ze komen op de tweede plaats, maar zijn juist het meest kwetsbaar. Een kind meer of minder in een vluchtelingenkamp valt niet op. Daarom proberen we kinderen te herenigen met familie. We zorgen voor psychologische steun en kindvriendelijke speelruimtes binnen het tentenkamp. Kinderen moeten ook gewoon een potje voetbal kunnen spelen. Maar nog belangrijker: we laten kinderen onderwijs volgen. Dat doen we nu ook in Libanon waar we gevluchte kinderen uit Syrië helpen. Met speciale lessen helpen we de kinderen naar school, want in Libanon krijgen kinderen doorgaans in het Frans les, terwijl in buur-
land Syrie kinderen Arabisch op school spreken.” “Al die kinderen hebben hun eigen vluchtverhaal”, vervolgt Arteche. “Dat is ongelofelijk om te horen. Neem de achtjarige Ghassin uit het Syrische Homs. Zijn huis nabij Homs diende als geïmproviseerde noodhulppost en Ghassin zag elke dag zwaargewonde en verminkte mensen in de woonkamer. Hij wilde eerst niet naar de
Noodhulpcoördinator Ignachio Arteche in Malawi. door Terre des Hommes georganiseerde bijlessen omdat hij niet meer met zoveel mensen in een ruimte kon zijn. Toen zijn moeder inzag hoe belangrijk het is om een kind te begeleiden in het verwerken van deze traumatische ervaring ging Ghassin toch naar de lessen. Nu gaat het naar omstandigheden goed met de jongen, dat vind ik hartverwarmend om te horen.” Kijk voor actuele informatie over noodhulpactiviteiten of het volledige verhaal van Ghassin op onze website www.terredeshommes.nl
17
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:37 Pagina 18
Een groeiend aantal meisjes en vrouwen in Peru is slachtoffer van mensenhandel. Twee partners van Terre des Hommes organiseerden in oktober een conferentie in Lima om naar oplossingen te zoeken voor dit grensoverschrijdende probleem.
et een toneelstuk op het centrale plein voor de La Catolica universiteit in Lima trokken jongeren uit het project van Teatro Vivo veel aandacht voor het probleem van mensenhandel. Deze projectpartner van Terre des Hommes zet zich in tegen seksuele uitbuiting van kinderen en geeft via theater voorlichting op scholen. Een betere aanpak en meer aandacht van overheden is dringend noodzakelijk, zo kwam uit de conferentie naar voren. Nog te vaak werken instanties langs elkaar heen. Organisaties en overheden delen nauwelijks hun kennis over het probleem en succesvolle oplossingen. De conferentie - die werd georganiseerd door onze partners CHS en Teatro Vivo - werd bijgewoond door meer dan 240 afgevaardigden van politie, justitie, de Peruaanse overheid en hulporganisaties. Zestig deskundigen uit binnen- en buitenland wisselden ervaringen uit over achtergronden en aanpak van mensenhandel. Duidelijk werd dat het aanpakken van zo’n complex en dynamisch probleem als mensenhandel moeilijk is. Behalve een betere samenwerking tussen overheden, ngo’s, politie en justitie en lokale gemeenschappen is ook meer onderzoek nodig naar de omvang en achtergronden van het probleem. Wat zijn de routes van mensenhandelaren? Hoe worden kinderen en vrouwen geronseld? Om welke aantallen gaat het? Talinay Strehl, kinderrechtenmedewerker op het hoofdkantoor van Terre des Hommes, presenteerde de belangrijkste ervaringen en geleerde lessen van Terre des Hommes’ projecten tegen kinderhandel en seksuele uitbuiting van kinderen in Zuidoost-Azië, LatijnsAmerika en Afrika. Daarnaast benadrukte de Nederlandse ambassadeur Arjan Hamburger het belang van strengere straffen. “De focus moet gericht zijn op het slachtoffer. Het merendeel van de mensenhandelaren blijft onbestraft. Voor hen is dit een rendabele business: hoge inkomsten en een laag risico om gepakt te worden. Daarom is het belangrijk om wetten en beleid aan te scherpen om de daders achter de tralies te krijgen.”
M
18
Jongerentheater in Lima.
Bescherming van slachtoffers Terre des Hommes’ landencoördinator Carmen Montes vertelde na afloop: “Het probleem in Peru is de corruptie, maar het goede is dat steeds meer instanties dit thema oppikken. Mensenhandel is een van de ergste vormen van mensenrechtenschendingen. In Peru wordt ondanks alle goede voornemens geen budget vrijgemaakt om het probleem daadwerkelijk aan te pakken en het ontbreekt aan experts binnen politie en justitie om daders op te sporen en slachtoffers te beschermen. Deze conferentie was een eerste goede stap, maar er moet nog veel gebeuren.”
Ruim 20 miljoen slachtoffers mensenhandel Volgens cijfers van de ILO (2012) zijn er wereldwijd 20,9 mensen slachtoffer van mensenhandel met als doel gedwongen arbeid en seksuele uitbuiting. Van dit aantal zijn ongeveer 11,4 miljoen (55 procent) vrouwen en meisjes. Meer dan een kwart van alle slachtoffers - 5,5 miljoen - zijn kinderen onder de 18 jaar. Cijfers over de omvang van het fenomeen in Peru zijn niet voorhanden wegens onvoldoende registratie en het verborgen karakter van mensenhandel. In de periode van 2007 tot het eerste kwartaal van 2012 werden 1.853 mensen gered uit handen van mensenhandelaren. Bijna 40 procent van de slachtoffers was jonger dan 18 jaar.
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:37 Pagina 19
‘'Kinderen moeten leren en spelen'‘ Al ruim dertig jaar is Bert Roebert (1933) een trouwe donateur van Terre des Hommes. Zijn vrouw Pauline werd donateur van het programma ‘Laat ze leren’. ‘Kinderen zijn de toekomst. Wij vinden dat het nodig blijft om juist hen te helpen.’
A
ls drinkwaterspecialist voor het Amsterdamse Waterleidingbedrijf reisde Bert Roebert de hele wereld over. Van Indonesië tot Rusland en van Eritrea tot Zuid-Amerika. Hij was betrokken bij kleinschalige projecten, vertelt hij. “Het ging hooguit om projecten van één of twee miljoen euro waarbij we bijvoorbeeld pompstations aanlegden en onderhoudsprogramma’s opstelden. Maar belangrijker was kennisoverdracht. Wij leerden de mensen zelf hoe ze waterleidingen moesten aanleggen. Ik geloof heilig in deze vorm van ontwikkelingssamenwerking. Dan voorkom je ook dat wanneer je weer weggaat het hele project in elkaar stort. Gelukkig is dat ook de manier waarop Terre des Hommes werkt.” Juist vanwege zijn vele reizen heeft Bert Roebert genoeg van de wereld gezien om te kunnen weten dat ontwikkelingshulp werkt. Daar is bij hem geen twijfel over: “Natuurlijk zijn de resultaten soms moeilijk meetbaar. Maar het staat voor mij vast dat er veel projecten succesvol zijn uitgevoerd. Er is heel veel bereikt. Dankzij ontwikkelingshulp kunnen kinderen naar school en kunnen ze zich ontwikkelen. Ook is er veel bereikt op het gebied van watervoorziening, gezondheidszorg en zelfstandigheid.” Hij vervolgt: “Ik zeg wel eens dat steeds meer mensen de hele wereld afreizen, maar eigenlijk
niets zien.” Wat hem aanspreekt in het werk van Terre des Hommes is de steun aan kinderen omdat zij de toekomst in zich hebben. “Daarnaast vind ik de gelijkberechtiging van vrouwen belangrijk. Wereldwijd leven ontzettend veel vrouwen in achtergestelde posities. Het is noodzakelijk om hen te helpen.”
Rechtvaardigheid Voor Bert Roebert is donateur zijn niets bijzonders. “Mijn vader was ook altijd donateur van verschillende organisaties. In die zin zet ik de lijn gewoon voort. Van onze drie kinderen weet ik eigenlijk niet of ze organisaties steunen. Maar goed, dat moeten ze zelf weten.” “Vanuit onze christelijke levensovertuiging vinden wij het een morele plicht andere mensen te helpen. Ik vind dat je verantwoordelijkheid verder reikt dan die voor je eigen toko. Inderdaad ben je je broeders hoeder. Maar ik ben blij dat Terre des Hommes een neutraal karakter heeft en niet religieus is. Zieltjeswinnerij hoeft van mij niet. Sommige mensen vinden Terre des Hommes een wat ouderwetse naam. Maar het woord ‘Aarde’ in de naam - een aarde waar we allemaal verantwoordelijk voor zijn - vind ik heel mooi. Een aarde van mensen. Ik hoop dat die naam niet verandert.”
19
Terre 3 2012 Zeer GOED-TH _Terre Magazine 2012 06-11-12 11:37 Pagina 20
Wilt u ook na uw overlijden ervoor zorgen dat kinderen in ontwikkelingslanden naar school gaan? Bel met Rinus Scheffer over de mogelijkheden om Terre des Hommes op te nemen in uw testament. U kunt ook een brochure aanvragen met de bon in dit magazine of kijk op www.terredeshommes.nl/doneren (kies nalatenschappen).
COLOFON
INFORMATIE Als donateur of met een eenmalige gift op giro 25 25 25 t.n.v. Terre des Hommes maakt u ons werk mogelijk. Ander adres? Donateursadministratie (9-14 uur): (070) 310 5000 of service@tdh.nl
Terre des Hommes Zoutmanstraat 42-44 2518 GS Den Haag telefoon: (070) 310 5000 info@tdh.nl www.terredeshommes.nl
Hoofdredactie: Taco van der Mark Medewerkers aan dit nummer: Marc Broere, Monique Janssens, Heleen Slob, Talinay Strehl Foto’s: Carolien Achterbosch, Ronald de Hommel Vormgeving: MichaÍl Media Grafische productie: Hoogcarspel Grafische Communicatie, Middenbeemster
Terre Magazine is een uitgave van Stichting Terre des Hommes Nederland voor donateurs en andere belangstellende en verschijnt drie keer per jaar. Oplage: 55.000 exemplaren
Reacties: Terre des Hommes, Zoutmanstraat 42-44, 2518 GS Den Haag of redactie@tdh.nl Het volgende nummer van Terre Magazine verschijnt in mei 2013