ΚΟΤΣΑΜΠΑΜΠΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟ 2010 - ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Λαών στην Κοτσαμπάμπα για την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης Η εναλλακτική πρόταση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης

2

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Περιεχόμενα - Η έκδοση στα ελληνικά των ντοκουμέντων

της Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα και του Πρωτοκόλλου των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή.........................................3

Τα ντοκουμέντα της Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα και το Πρωτόκολλλο των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή - Προλογικό σημείωμα................................................4 - Το Πρωτόκολλο των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή.....................................................................6

- Ομάδα Εργασίας 14: Δάση.....................................53 - Ομάδα Εργασίας 15: Οι Κίνδυνοι από την αγορά άνθρακα......................................................55 - Ομάδα Εργασίας 16: Στρατηγικές και δράσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας των Λαών.............................................56 - Ομάδα Εργασίας 17: Αγροτική Παραγωγή και Διατροφική Αυτοδυναμία...................................59 - Οι Προτάσεις της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα, που καταχωρήθηκαν στα επίσημα κείμενα του ΟΗΕ για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με την Κλιματική Αλλαγή....................................................63

- Η Συμφωνία των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή...................................................................14

- Οι Προτάσεις της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα προς τα κινήματα των λαών του κόσμου.............................................64

Τα Τελικά Συμπεράσματα των Ομάδων Εργασίας

- Επίλογος.................................................................67

- Ομάδα Εργασίας 1: Δομικές αιτιές της Κλιματικής Αλλαγής................................................21 - Ομάδα Εργασίας 2: Αρμονία με τη Φύση για Ποιότητα Ζωής.......................................................24 - Ομάδα Εργασίας 3: Οικουμενική διακήρυξη για τα Δικαιώματα της Μάνας Γης...........................26 - Ομάδα Εργασίας 4: Δημοψήφισμα για την Κλιματική Αλλαγή...................................................28 - Ομάδα Εργασίας 5: Δικαστήριο Κλιματικής Δικαιοσύνης............................................................29 - Ομάδα Εργασίας 6: Κλιματική Αλλαγή και Μετανάστευση........................................................30 - Ομάδα Εργασίας 7: Αυτόχθονες Λαοί.....................33 - Ομάδα Εργασίας 8: Κλιματικό Χρεός......................36 - Ομάδα Εργασίας 9: Κοινό Όραμα..........................39 - Ομάδα Εργασίας 10: Το Πρωτόκολλο του Κιότο και οι δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών ρύπων............................................42 - Ομάδα Εργασίας 11: Προσαρμογή.........................44 - Ομάδα Εργασίας 12: Χρηματοδότηση....................47 - Ομάδα Εργασίας 13: Διαπολιτισμικός διάλογος για την ανταλλαγή γνώσεων, εμπειριών και τεχνολογιών.....................................49

Για την έκδοση εργάστηκαν εθελοντικά Στη μετάφραση των κειμένων Σίσυ Βωβού Χρύσα Κορομηλά Μάκης Σταύρου Στη γλωσσική επιμέλεια Νίκος Σταματογιάννης Εβελίνα Σταύρου Στη γραμματειακή υποστήριξη Μαρία Κορομηλά Στην επιλογή των φωτογραφιών Θάνος Ματόπουλος Στο σχεδιασμό του εντύπου Γιώργος Συλλιγάρδος Τη γενική επιμέλεια έκανε ο Μάκης Σταύρου Έκδοση Εναλλακτική Δράση για Ποιότητα Ζωής Δημητρακοπούλου 73 - Βούλα ΤΚ. 16673 - Βούλα Τηλ.- Fax: +30 2108953816 Ιστοσελίδα: www.enallaktiki-drasi.gr Facebook: Εναλλακτική Δράση e-mail: ena.drasi.@gmail.com Στα ελληνικά δημοσιεύθηκε το Νοέμβριο του 2012

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

3

Η έκδοση στα ελληνικά των ντοκουμέντων της Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα και του Πρωτοκόλλου των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή Όπως είναι γνωστό φέτος, το 2012, λήγει η ισχύς του Πρωτοκόλλου του Κιότο, το οποίο προβλέπει ότι στην πενταετία 2008-2012 θα πρέπει να μειωθούν κατά 5% οι εκπομπές ρύπων σε σχέση με το 1990. To πρωτόκολλο – αν και ανεπαρκές – είναι το μοναδικό διεθνές, δεσμευτικό νομικά κείμενο για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων, που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή. Με τη λήξη λοιπόν της ισχύος του, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος του να καταργηθεί κάθε είδους δέσμευση για τις εκπομπές ρύπων, που προέρχονται κυρίως από τις ανεπτυγμένες βιομηχανικές χώρες. Και αυτό διότι, όπως δείχνει η μέχρι σήμερα εμπειρία, οι ετήσιες Συνδιασκέψεις του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, γνωστές με την επωνυμία COP (Conference of Parties), που γίνονται στα τέλη Νοεμβρίου και τις αρχές Δεκεμβρίου κάθε χρόνο, σε διαφορετική χώρα, ( φέτος θα πραγματοποιηθεί η 18η COP στη Doha πρωτεύουσα του Κατάρ) μέχρι σήμερα όχι μόνο δεν έχουν προσφέρει τίποτα σχεδόν στην υπόθεση της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, αλλά η κατάσταση έχει επιδεινωθεί. Η Εναλλακτική Δράση για Ποιότητα Ζωής, επειδή θεωρεί ότι το πρόβλημα της Κλιματικής αλλαγής είναι ζωτικής σημασίας για το παρόν και το μέλλον του πλανήτη, πήρε την πρωτοβουλία να εκδώσει και στα Ελληνικά τα ντοκουμέντα της Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή που έγινε στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας τον Απρίλιο του 2010. Εκτός από τα ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης ( τη Διακήρυξη της Συνδιάσκεψης, τα 17 κείμενα-συμπεράσματα των αντίστοιχων ομάδων εργασίας, τις προτάσεις προς τον ΟΗΕ και τις προτάσεις για τη δράση των κινημάτων) στην έκδοση περιλαμβάνεται και το Πρωτόκολλο των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή που δημοσιοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2009 και στο οποίο στηρίχθηκε το περιεχόμενο των εργασιών και όλων των κειμένων της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα. Κατά την άποψή μας τα κείμενα αυτά αποτελούν μια πολύ ουσιαστική βάση για τη διαμόρφωση μιας πραγματικά εναλλακτικής πρότασης με στόχο την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής στον πλανήτη. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε τα μέλη και τους φίλους της Εναλλακτικής Δράσης (τα ονόματα των οποίων αναφέρονται στην προηγούμενη σελίδα) οι οποίοι/ες με εθελοντική εργασία (στη μετάφραση, τη γραμματειακή υποστήριξη, τη γλωσσική επεξεργασία, την επιμέλεια του κειμένου και στο σχεδιασμό του εντύπου) παρουσιάζουν ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα. ΤΟ Δ.Σ. ΤΗΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Υ.Γ Τα πρωτότυπα κείμενα στα Αγγλικά και βρίσκονται στις ιστοσελίδες www.enallaktiki-drasi.gr - www.tni.org/taxonomy/term/749/all - www.pwccc.wordpress.com www.peoplesconference.wordpress.com - www.peoplesclimatemovement.net/peoples-protocol

4

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Τα ντοκουμέντα της Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα και το Πρωτόκολλο των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή Προλογικό σημείωμα Όσοι κα όσες είχαμε την τύχη να βρεθούμε στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή και τα δικαιώματα της Μάνας Γης, που έγινε στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας τον Απρίλιο του 2010, διαπιστώσαμε ότι η πραγματοποίηση της Συνδιάσκεψης δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Είναι φανερό σε όλη την ανθρωπότητα ότι η Κλιματική Αλλαγή συνεχώς επιδεινώνεται, αφού ακόμη το πλέον επίσημο και νομικά δεσμευτικό κείμενο για την προστασία του πλανήτη από την κλιματική κρίση, το Πρωτόκολλο του Κιότο, του οποίου η ισχύς τελειώνει φέτος, όχι μόνο δεν υπογράφτηκε από το πλέον ρυπογόνο κράτος στον κόσμο, τις ΗΠΑ, όπως και από άλλα κράτη, αλλά και από τα κράτη που το υπέγραψαν, πολλά δεν το εφάρμοσαν. Παράλληλα οι διεθνείς συνδιασκέψεις που οργανώνονται στις αρχές Δεκεμβρίου στο Πλαίσιο της Συμφωνίας του ΟΗΕ (UNFCCC), με την ονομασία COP, όχι μόνο αδυνατούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αλλά στην ουσία εμπαίζουν τους λαούς την ίδια στιγμή που οι πολυεθνικές επιχειρήσεις και οι διεθνείς κερδοσκόποι και μεσάζοντες πλουτίζουν ακόμα και από την κλιματική κρίση. Καθόλου άδικα λοιπόν στα ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα, οι ετήσιες συνδιασκέψεις και οι αντίστοιχες διαπραγματεύσεις του ΟΗΕ, χαρακτηρίζονται σαν «παγκόσμιο τσίρκο που περιφέρεται κάθε χρόνο σε διαφορετική χώρα».

επιλογή της ημερομηνίας ούτε η επιλογή της πόλης ήταν τυχαία.

Η κυβέρνηση της Βολιβίας και ο Πρόεδρός της Έβο Μοράλες, γνωρίζοντας πολύ καλά αυτό που όλη η ανθρωπότητα σήμερα παραδέχεται, ότι δηλαδή το μεγαλύτερο ίσως οικολογικό πρόβλημα του πλανήτη, που αποτελεί ταυτόχρονα και σημαντικότατο παράγοντα πρόκλησης και μεγέθυνσης της κλιματικής κρίσης είναι η επικίνδυνη μείωση των υδάτινων αποθεμάτων και η τυχοδιωκτική ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση του νερού, συγκάλεσε τη συνδιάσκεψη στις συγκεκριμένες ημέρες και στη συγκεκριμένη πόλη. Επέλεξε δηλαδή την ημερομηνία που έχει οριστεί σαν παγκόσμια ημέρα για την προστασία του νερού (22 Απριλίου) και την πόλη σύμβολο της επανάστασης ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού (την Κοτσαμπάμπα). Το περιεχόμενο των εργασιών της Συνδιάσκεψης στηρίχθηκε στο κείμενο του Πρωτοκόλλου των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή (PPCC) που είχε συνταχθεί το Νοέμβρη του 2009 σε διεθνή συνάντηση οικολογικών και κοινωνικών κινημάτων στο Μπαλί μετά από πρόσκληση του κινήματος των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή (PMCC). Το Πρωτόκολλο των Λαών κατατέθηκε σαν πρόταση στην αντισύνοδο των κινημάτων στην Κοπεγχάγη το Δεκέμβριο του 2009, απέναντι στην αποτυχημένη Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ (COP 15). Είναι φυσικό λοιπόν ότι και στα ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα, όπως και στο Πρωτόκολλο των Λαών να γίνονται παρόμοιες Σε μια από τις πλέον αποτυχημένες ετήσιες εκτιμήσεις και να διατυπώνονται προτάσεις σύμφωνα Στα προαναφερθέντα συνδιασκέψεις του UNFCCC, στην COP 15 με τις εκτιμήσεις αυτές. κείμενα, δηλαδή, η κλιματική που έγινε το Δεκέμβριο του κρίση και κατ’ επέκταση η Η κλιματική κρίση επομένως 2009 στην Κοπεγχάγη, ο κλιματική αλλαγή δεν εξετάζονται είναι στην πραγματικότητα Πρόεδρος της Βολιβίας Έβο Μοράλες στηλιτεύοντας την ο τρόπος λειτουργίας απλά και μόνο σαν φαινόμενο υποκρισία των ανεπτυγμένων που μας έχει επιβάλλει το υψηλών συγκεντρώσεων ρύπων στην ατμόσφαιρα που έχει σαν καπιταλιστικών χωρών μετά παγκόσμιο καπιταλιστικό αποτέλεσμα την υπερθέρμανση του από τις αόριστες, ανεφάρμοστες αλλά και προσβλητικές για σύστημα. Γιατί το σύστημα πλανήτη. Διότι, εάν τα πράγματα τις αναπτυσσόμενες χώρες αυτό εμπορευματοποιεί τις ήταν έτσι η κλιματική κρίση θα να αντιμετωπισθεί προτάσεις που ψηφίσθηκαν και πλουτοπαραγωγικές πηγές μπορούσε με διοικητικά και τεχνολογικής ανταποκρινόμενος στο αίτημα των και γενικότερα μετατρέπει τη φύσης μέτρα. Αντίθετα η κλιματική 100.000 διαδηλωτών για άμεση φύση σε εμπόρευμα. κρίση, θεωρείται μία ανάμεσα σε αντιμετώπιση της Κλιματικής πολλές άλλες κρίσεις, όπως είναι Αλλαγής με ταυτόχρονη εφαρμογή η οικονομική, η ενεργειακή, η Κλιματικής Δικαιοσύνης, κάλεσε τους λαούς και τα διατροφική και άλλες κρίσεις. Αυτές οι κρίσεις σύμφωνα κινήματα του κόσμου στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας με τα ντοκουμέντα που προαναφέρθηκαν δε μπορούν σε μια Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για την Κλιματική να αντιμετωπίζονται αποσπασματικά και χωριστά η Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης, που την μία από την άλλη, γιατί όλες αποτελούν συμπτώματα προσδιόρισε για τις 19-22 Απριλίου του 2010. Ούτε η της ίδιας ασθένειας. «Είναι όλες το αποτέλεσμα της ανάγκης του κεφαλαίου για χωρίς όρια ανάπτυξη,

5

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα μια επικίνδυνη ανάπτυξη που τροφοδοτείται από τη συνεχώς επεκτεινόμενη εκμετάλλευση των κοινωνικών και φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων και των ορυκτών καυσίμων» όπως επισημαίνεται στο κείμενο των συμπερασμάτων της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα. Η κλιματική κρίση επομένως είναι στην πραγματικότητα ο τρόπος λειτουργίας που μας έχει επιβάλλει το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα. Γιατί το σύστημα αυτό εμπορευματοποιεί τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και γενικότερα μετατρέπει τη φύση σε εμπόρευμα: κάθε δένδρο, κάθε φυτό, κάθε ποτάμι, κάθε λίμνη, κάθε πλάσμα γίνεται εμπόρευμα και υπόκειται στους νόμους της αγοράς, η οποία ιδιωτικοποιεί τον πλούτο και κοινωνικοποιεί τη φτώχια. Με τον τρόπο αυτό κάθε δημιούργημα της φύσης μεταβάλλεται σε οικονομικό μέγεθος, αντικείμενο κερδοσκοπίας των επιχειρηματιών που περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να αποκομίσουν κέρδη. «Ο αγώνας λοιπόν για την κλιματική δικαιοσύνη», όπως αναφέρεται στα βασικά συμπεράσματα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα «δεν είναι τίποτα άλλο παρά η αναγνώριση ότι όλες οι κρίσεις συνδέονται

μεταξύ τους και ότι η κλιματική κρίση οδηγεί τόσο στην κοινωνική εξαθλίωση, όσο και στην περιβαλλοντική καταστροφή. Ο αγώνας για την κλιματική δικαιοσύνη είναι συγχρόνως αγώνας κατά της παραφροσύνης του καπιταλισμού, κατά της λιτότητας που επιβάλλεται από τους καπιταλιστές και κατά της επιμονής τους για την χωρίς όρια ανάπτυξη (πράσινη ή όπια άλλη). Γιατί η κλιματική δικαιοσύνη δε στοχεύει μόνο στην προστασία των δέντρων ή των πολικών αρκούδων, για τα οποία είναι αυτονόητο ότι πρέπει να αγωνιζόμαστε. Στοχεύει κυρίως στο να ενθαρρύνει και να ενδυναμώσει τους λαούς να πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο της ίδιας της ζωής τους. Στοχεύει στο να διατηρηθούν τα ορυκτά καύσιμα μέσα στο υπέδαφος και να δημιουργηθούν κοινωνικοποιημένα συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Στοχεύει στη διατροφική αυτοδυναμία ενάντια στην κυριαρχία της βιομηχανοποιημένης γεωργίας και την καταστροφή που προκαλείται από αυτή. Στοχεύει στη μαζική μείωση των ωρών απασχόλησης και στο ξεκίνημα ενός νέου τρόπου ζωής. Στοχεύει στη μείωση της υπερπαραγωγής και της υπερκατανάλωσης στις πλούσιες χώρες. Η κλιματική δικαιοσύνη, με λίγα λόγια αποτελεί τον αγώνα για διασφάλιση της ποιότητας ζωής για όλους τους ανθρώπους. Μάκης Σταύρου

Ο πρόεδρος της Βολιβίας Έβο Μοράλες μιλάει στη μεγάλη συγκέντρωση για τη Συνδιάσκεψη στο γήπεδο της Κοτσαμπάμπα.

6

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Το Πρωτόκολλο των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή Ο πλανήτης βιώνει μία κλιματική κρίση με καταστροφικές διαστάσεις και απαιτούνται δραστικές ενέργειες για να αντιστρέψουμε αυτή την κατάσταση. Η θερμοκρασία στην επιφάνεια της γης αυξάνεται, τα τελευταία πενήντα χρόνια, με ρυθμό δύο φορές μεγαλύτερο σε σχέση με τον τελευταίο αιώνα και προβλέπεται ο ρυθμός αυτός να αυξηθεί ακόμα περισσότερο στις επόμενες δεκαετίες. Τα δεκατρία από τα δεκαπέντε τελευταία χρόνια (1983-2008) κατατάσσονται στα πιο θερμά που έχουν καταγραφεί στην ιστορία της ανθρωπότητας. Αυτό ανατρέπει τις φυσιολογικές κλιματικές συνθήκες, θέτει σε κίνδυνο τα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα και καταστρέφει τις ζωές και τα μέσα βιοπορισμού ιδιαίτερα των πιο φτωχών και των ευάλωτων ανθρώπων. Με τη συχνότερη εμφάνιση ακραίων θερμοκρασιών, τις αλλαγές στα επίπεδα των βροχοπτώσεων, τους πιο δυνατούς τροπικούς κυκλώνες και την αύξηση της στάθμης της θάλασσας, η κλιματική αλλαγή θα πλήξει κυρίως τα εκατομμύρια των φτωχών του κόσμου και όσους βρίσκονται σε μειονεκτική θέση όπως οι γυναίκες, οι ιθαγενείς, οι αγρότες, οι ψαράδες, και οι εθνότητες των μικρών νησιών και της ερήμου. Στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική οι περίοδοι καλλιέργειας έχουν γίνει μικρότερες, η αγροτική γη χάνεται ή υποβαθμίζεται, η καλλιέργεια και η παραγωγή τροφίμων μειώνεται, ενώ παράλληλα υπάρχει και σοβαρή έλλειψη νερού. Η ξηρασία στην Αφρική θα επιφέρει υποσιτισμό, πείνα και λιμό σε μεγάλη έκταση. Η Ασία ήδη αντιμετωπίζει τσουνάμι και πλημμύρες με αυξανόμενο αριθμό θυμάτων από τραυματισμούς, θανάτους και ασθένειες. Στην Λατινική Αμερική οι υψηλότερες θερμοκρασίες και η μείωση της βιοποικιλότητας στα τροπικά δάση θα αφανίσει τις κοινότητες των αυτοχθόνων. Η αύξηση της στάθμης της θάλασσας και οι αυξανόμενες πλημμύρες από θύελλες και τρικυμίες απειλούν τους μικρούς νησιώτικους πληθυσμούς και τις παραθαλάσσιες κοινότητες, ενώ τα πολύ ζεστά νερά μειώνουν τα αποθέματα των ψαριών. Η αποσταθεροποίηση του κλίματος του πλανήτη προκαλείται από την πρωτοφανή αύξηση των εκπομπών αερίων των θερμοκηπίων (GHGs) στην ατμόσφαιρα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από τους δύο τελευταίους αιώνες. Η πιο επικίνδυνη αύξηση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), αποδίδεται στην αχαλίνωτη καύση ορυκτών καυσίμων για ενέργεια, προκειμένου να αναπτυχθούν η καπιταλιστική βιομηχανία, το εμπόριο, οι μεταφορές, η βιομηχανική παραγωγή τροφίμων και γενικότερα η βιομηχανοποιημένη αγροτική οικονομία καθώς και η παραγωγή οπλικών συστημάτων. Η εκτεταμένη αποψίλωση των δασών, επίσης, συμβάλλει στις εκπομπές αερίων και καταστρέφει

την ικανότητα του πλανήτη για ανακύκλωση του άνθρακα. Οι αυξανόμενες συγκεντρώσεις αερίων (GHGs) στην ατμόσφαιρα προκαλούν υπερθέρμανση που με γρήγορους ρυθμούς τείνει να πλησιάσει τους 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα επίπεδα που βρίσκονταν η θερμοκρασία πριν από τη βιομηχανική επανάσταση, η οποία θεωρείται το χρονικό όριο για την αρχή της καταστροφικής κλιματικής αλλαγής. Οι τελευταίοι δύο αιώνες χαρακτηρίζονται από σπουδαία άλματα στην τεχνολογία, στην παραγωγή και στο βιοτικό επίπεδο. Αλλά αυτά τα επιτεύγματα πραγματοποιήθηκαν από τη δυσανάλογη και την υπερβολική χρήση των κοινών πόρων του πλανήτη, προς όφελος μιας μειοψηφίας του πληθυσμού και σε βάρος των υπολοίπων. Αυτή την αδικία προκαλούν πρώτιστα οι πολυεθνικές των βορείων χωρών, των οποίων η άπληστη επιθυμία για ιδιωτικό κέρδος απαιτεί τη χρήση πολύ μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας και φυσικών πόρων. Μια κατάσταση που όχι μόνο οδηγεί σε οικολογική καταστροφή, αλλά και στη στέρηση βασικών αγαθών, καθώς επίσης και στην εξαθλίωση μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Είναι αλήθεια, πως οι δυο αιώνες της αύξησης των εκπομπών αερίων και της οικολογικής καταστροφής συμπίπτουν χρονικά με τους δυο αιώνες, κατά τους οποίους παρατηρείται αύξηση της οικονομικής ανισότητας και μεταξύ των χωρών, αλλά και μέσα στις ίδιες τις χώρες, γεγονός το οποίο φαίνεται από: την αυξανόμενη συγκέντρωση του πλούτου σε μια μικρή παγκόσμια ελίτ, την παγκοσμιοποίηση των αναγκών για την πλειοψηφία της ανθρωπότητας, την αποικιακή και νεοαποικιακή εξάρτηση των χωρών, την κυριαρχία των επιχειρήσεων και την κατασπατάληση των φυσικών και παραγωγικών πόρων των χωρών του Νότου, την εκχώρηση της οικονομικής και πολιτικής ανεξαρτησίας των χωρών του Νότου σε πανίσχυρους οικονομικά και πολιτικά οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου και άλλους. Το σύστημα το οποίο έχει προκαλέσει την κλιματική αλλαγή είναι το ίδιο σύστημα που βρίσκεται πίσω από τη δομική φτώχεια και την υπανάπτυξη και το οποίο οδηγεί σε απόγνωση χιλιάδες ανθρώπους που έχουν ελάχιστη ή καθόλου ευθύνη για την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της γίνονται αντιληπτές πιο σύντομα και πιο έντονα από ότι είχε αρχικά προβλεφθεί. Οι πάγοι της Αρκτικής, της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας λιώνουν γρήγορα, τα νερά των ωκεανών μετατρέπονται σε όξινα με γρήγορους ρυθμούς και οι υψηλότερες θερμοκρασίες στην επιφάνεια του Ειρηνικού και του Ατλαντικού προκαλούν ισχυρότερους κυκλώνες. Είναι πλέον επιτακτικά αναγκαίες οι δραστικές και κοινωνικά δίκαιες λύσεις. Οι εκπομπές αερίων πρέπει όχι μόνο να σταματήσουν στο ανώτατο σημείο (που είναι σήμερα), αλλά να μειωθούν γρήγορα, ώστε να σταθεροποιηθεί η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα (CO2)

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα στην ατμόσφαιρα στα 350ppm και να διατηρηθεί η θερμότητα όσο πιο κάτω γίνεται από τους 1,5 βαθμούς Κελσίου, με στόχο να περιορίσουμε τις ολέθριες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στους φτωχότερους και τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς του πλανήτη. Η παγκόσμια δράση που επιδιώκει να βάλει ένα τέλος σε όλα αυτά πρέπει να αναγνωρίσει και να επανορθώσει τις κοινωνικά άδικες συμφωνίες που αποτελούν τη ρίζα της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να διεκδικήσει δικαιοσύνη και ισοτιμία, πρέπει να αναλάβει την ιστορική ευθύνη και την πρωτοβουλία για δράση, πρέπει να εξασφαλίσει τη δημοκρατική εκπροσώπηση και συμμετοχή των φτωχών και να ικανοποιήσει ουσιαστικά τις ανάγκες τους. Παρόλα αυτά, οι μέχρι σήμερα επίσημες προσπάθειες για κλιματική δράση είναι πολύ πίσω σε σχέση με το ρυθμό με τον οποίο εξελίσσεται η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της. Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις των Βόρειων χωρών όχι μόνο έχουν αρνηθεί να τηρήσουν πλήρως την ιστορική τους ευθύνη για μείωση των εκπομπών και στήριξη των κλιματικών δράσεων στο Νότο, αλλά εκμεταλλεύονται “θαυμάσια” την κλιματική κρίση για να αναπτύξουν, να νομιμοποιήσουν και να επιβάλλουν λύσεις που εξυπηρετούν τους ίδιους και δημιουργούν καινούργιες ευκαιρίες για κέρδος. Παράλληλα, διατηρούν και επεκτείνουν την επιχειρηματική τους δύναμη εκμεταλλευόμενοι τους φυσικούς πόρους, την παραγωγή ενέργειας και τα ενεργειακά συστήματα, τα κεφάλαια και τις τεχνολογίες. Ο ισχυρός Βορράς και τα επιχειρηματικά συμφέροντα μιας μικρής μειοψηφίας υπονομεύουν συστηματικά το πλαίσιο συμφωνίας των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC). Το Πρωτόκολλο του Κιότο έχει αδυνατίσει – όσον αφορά την ευθύνη και την υπαιτιότητα για την κλιματική κρίση –, εξαιτίας της εμπορευματοποίησης εξαγοράς του ατμοσφαιρικού χώρου. Οι αντισταθμιστικές ρυθμίσεις και το σύστημα εμπορίας των ρύπων μεταφέρουν το κόστος προσαρμογής από τους πλούσιους στους φτωχούς, δημιουργούν νέες εξαρτήσεις , ανταμείβουν τις επιχειρήσεις για την μόλυνση και τους παρέχουν μεγαλύτερες ευκαιρίες για κέρδη. Οι πολυεθνικές του Βορρά και οι επενδυτές έχουν διατηρήσει ή ακόμα και αυξήσει τις έντονα ενεργοβόρες επιχειρήσεις τους μέσω της μετεγκατάστασής τους σε χώρες του Νότο, «αιχμαλωτίζοντας» και ενσωματώνοντας τις τοπικές ελίτ σε μια καταστρεπτική διαδικασία επιβολής καπιταλιστικής παραγωγής και κατανάλωσης. Επιπλέον, οι πρόσφατες διαπραγματεύσεις για ένα κλιματικό καθεστώς για μετά το 2012 φαίνεται ότι οδηγούν σε επιδείνωση του προβλήματος παρά σε λύση του. Οι μεγάλες δυνάμεις έχουν καθυστερήσει, αφενός στο να πραγματοποιήσουν τις δραστικές περικοπές των εκπομπών ρύπων – που απαιτούνται σύμφωνα με τις επιστημονικές έρευνες – και αφετέρου στο να εξασφαλίσουν πόρους που θα καλύψουν το κόστος της προσαρμογής και της ανακούφισης των

7

αναπτυσσόμενων χωρών. Επίσης, πιέζουν έντονα για μια συμφωνία που θα επεκτείνει την υποχρέωση να κάνουν δεσμευτικές περικοπές των εκπομπών και οι αναπτυσσόμενες χώρες, ή ακόμα χειρότερα να εγκαταλείψουν πλήρως τις δεσμεύσεις τους για τις εκπομπές των αερίων, περιφρονώντας εντελώς κάθε έννοια ισότητας και δικαιοσύνης, καθώς και την ευθύνη τους σχετικά με την κλιματική αλλαγή που προκάλεσαν.

Για τους λόγους αυτούς, είναι αναγκαίο να δημιουργήσουμε ένα Πρωτόκολλο των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή που θα κρατά σε ετοιμότητα τους λαούς για το πιο επείγον πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Αυτή η Διακήρυξη θα κάνει σαφείς τις αξίες και τις αρχές που πρέπει να καθοδηγούν τη διεθνή δράση και τους αγώνες των λαών ενάντια στην κλιματική αλλαγή και την επακόλουθη οικολογική και κοινωνικο¬οικονομική καταστροφή, που επιφέρει. Διακήρυξη αρχών και αξιών Εμείς οι λαοί, είμαστε ενωμένοι με βάση τις πλατιά αποδεκτές θεμελιακές αξίες και αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας, της ισότητας και της εντιμότητας, της ισοτιμίας των φύλων, του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, του σεβασμού στο περιβάλλον, της ανεξαρτησίας, της ελευθερίας, της χειραφέτησης και του αυτοπροσδιορισμού, της αλληλοϋποστήριξης, της κοινωνικής αλληλεγγύης, της συμμετοχής και της εκπροσώπησης. Αυτό το κείμενο εξειδικεύει περισσότερο τις πιο πάνω αρχές σύμφωνα με το περιεχόμενο της παγκόσμιας κλιματικής κρίσης.

1. Η κοινωνική δικαιοσύνη πρέπει να είναι διασφαλισμένη και να αναγνωρίζει τις συστημικές αιτίες της κλιματικής κρίσης, την υπερβολικά μεγάλη ευθύνη μιας μικρής ελίτ, την πολύ αδύναμη θέση της μεγάλης πλειοψηφίας των ανθρώπων απέναντι στις δυσμενείς της επιπτώσεις, την κατάφωρα άνιση δυνατότητα των λαών για αντιμετώπιση και ανεύρεση λύσεων και τη θεμιτή φιλοδοξία τους για ανάπτυξη, απαλλαγμένη από κάθε είδους κρίση.

8

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

α. Οι αιτίες της έχουν τις ρίζες τους στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία που επικρατεί στην εποχή μας, η οποία κατά κύριο λόγο οδηγείται από την ασύδοτη βουλιμία για ιδιωτικό κέρδος και συσσώρευση κεφαλαίων. β. Η σημερινή παγκόσμια καπιταλιστική λειτουργία που κατευθύνεται από τον Παγκόσμιο Βορρά και από τις πολυεθνικές εταιρίες είναι η κυριότερη αιτία της υπερεκμετάλλευσης και της εξάντλησης των φυσικών πόρων, της αλόγιστης χρήσης των ενεργειακών πόρων και της ανεξέλεγκτης απελευθέρωσης των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Οι πολιτικές της «ελεύθερης αγοράς», στα πλαίσια της «παγκοσμιοποίησης», και η επιθετική παρασιτική εξάπλωση που αυτές οι πολιτικές έχουν σε κάθε τομέα της οικονομίας και ιδίως στις χώρες του Νότου, όπως και η εκμετάλλευση των ανθρώπων και του πλανήτη από τις πολυεθνικές εταιρείες, πρέπει να αποδοκιμαστούν.

των αυτοχθόνων πληθυσμών. Με βάση τους αποικιακούς και νεο-αποικιακούς νόμους, οι Βόρειες χώρες, οι πολυεθνικές εταιρίες, καθώς και διεθνείς οργανισμοί, όπως είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΙΜF), η Παγκόσμια Τράπεζα (WB) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (WTO), έχουν αποσπάσει βίαια και ασκούν τον έλεγχο των οικονομιών και των φυσικών πόρων στις χώρες του Νότου, αγνοώντας τους λαούς και προκαλώντας τους μεγάλη καταστροφή.

β. Οι τοπικές κοινωνίες και οι περιθωριοποιημένοι λαοί δεν έχουν τον έλεγχο που δικαιούνται στο σχεδιασμό, στη λήψη αποφάσεων και στη διαχείριση των υπαρχόντων φορέων και των πρωτοβουλιών που σχετίζονται με την κλιματική δράση, όπως και στον σχεδιασμό των ερευνών και των προγραμμάτων που αυτοί (οι θεσμοί) υλοποιούν. Επίσης, δεν έχουν αντίστοιχη πρόσβαση στις πληροφορίες, στις επιδοτήσεις και στις τεχνολογίες. Οι κυβερνήσεις των βόρειων χωρών, οι διεθνείς οικονομικοί Η κλιματική αλλαγή πρέπει θεσμοί και οι οργανισμοί βοήθειας γ. Οι νεο-φιλελεύθερες πολιτικές επιβάλλονται κυρίως στους να γίνει κατανοητή όχι απλώς διατηρούν τον έλεγχο σε όλα αυτά. λαούς του Νότου από ισχυρές σαν ένα περιβαλλοντικό ξένες κυβερνήσεις που ασκούν πρόβλημα, αλλά σαν γ. Να τους αναπροσανατολίσουν επιρροή μέσω των πολυμερών, προς την κατεύθυνση ένα ζήτημα κοινωνικής των αναγκών της κοινωνίας και όχι διμερών και περιφερειακών δικαιοσύνης. μηχανισμών, όπως είναι οι στην αύξηση των κερδών και στο συμφωνίες με τον Παγκόσμιο γιγάντωμα των εταιριών. Οι λαοί Οργανισμό Εμπορίου (WTO), οι του Νότου πρέπει να διεκδικήσουν περιφερειακές και οι διμερείς ελεύθερες εμπορικές εθνική κυριαρχία πάνω στις οικονομίες τους και συμφωνίες (FTAS), οι συμφωνίες για επενδύσεις να ακολουθήσουν ανεξάρτητους και βιώσιμους και η υπό όρους βοήθεια. δρόμους προς την εθνική ανάπτυξη. δ. Ένα πολύ σημαντικό μέρος υποτιθέμενων «νοτίων» εκπομπών αερίων στην πραγματικότητα είναι αποτέλεσμα των ενεργοβόρων επιχειρήσεων των πολυεθνικών του Βορρά – που έχουν εγκατασταθεί στο Νότο με σκοπό να εκμεταλλευτούν την εργασία των ντόπιων και τους φυσικούς πόρους. Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι η σοβαρή αποψίλωση των δασών στη Λατινική Αμερική, την Ασία και την Αφρική κατευθύνεται πρωτίστως από τις εμπορικές επιδιώξειςτων πολυεθνικών εταιρειών του Βορρά, που δημιουργούν μεγάλες γεωργικές φυτείες, πραγματοποιούν εξορυκτικές δραστηριότητες καικατασκευάζουν μεγάλα φράγματα.

2. Ανεξαρτησία των λαών σημαίνει ότι οι λαοί εξουσιάζουν τους φυσικούς τους πόρους και τους θεσμούς, όπως η καθιέρωση της παγκόσμιας ευθύνης για την κλιματική αλλαγή. α. Κομβικό σημείο στην ιστορία και τη δομή του παγκόσμιου καπιταλισμού, που προκάλεσε την κλιματική αλλαγή, είναι η μονοπώληση των πόρων, του πλούτου και των θεσμών από προνομιούχες ελίτ και η επακόλουθη εκδίωξη και περιθωριοποίηση των πραγματικών παραγωγών, των χωρικών, των εργατών, των γυναικών , των ψαράδων και

δ. Οι κοινωνίες και οι λαοί που υφίστανται τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής πρέπει να έχουν καθοριστικό ρόλο στον προσδιορισμό, την καθοδήγηση και τον προγραμματισμό της δουλειάς οποιουδήποτε φορέα για κλιματική δράση σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Θα πρέπει να έχουν ισότιμη εκπροσώπηση, ουσιαστική συμμέτοχη και την δυνατότητα να αποφασίζουν για το πώς θα τους χρησιμοποιήσουν (τους φορείς) με στόχο την ανακούφιση τους και προσαρμογή στις δικές τους συνθήκες και για το ποιός είναι ο καλύτερος τρόποςνα τους αξιοποιήσουν, έτσι ώστε να ικανοποιούν τις δικές τους ανάγκες. Πρέπει να έχουν επίσης πρόσβαση στα κεφάλαια και τις τεχνολογίες. ε. Οι λαοί πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στα κοινωνικά κινήματα και στους κοινωνικούς αγώνες για τη διεκδίκηση του δημοκρατικού ελέγχου πάνω στους φυσικούς πόρους και τους θεσμούς, κάτι που είναι αναγκαίο προκειμένου να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής.

3. Σεβασμός στο περιβάλλον σημαίνει απόρριψη των μηχανισμών της αγοράς, οι οποίοι επιβάλλουν την εμπορευματοποίηση των οικολογικών

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα προτεραιοτήτων και επιλογών. Οι ανάγκες του πλανήτη και των ανθρώπων πρέπει να είναι πάνω από το κυνήγι της “ανάπτυξης” και του κέρδους.

9

οικολογικά αγαθά, ενώ προκαλούν νέες απειλές στα οικοσυστήματα και στα προς το ζην αναγκαία, καθώς και στην υγεία και τη διατροφική ασφάλεια των κοινωνιών.

α. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η φύση έχει ζωτική σημασία για τη σωτηρία όλων 4. Η απόδοση της ευθύνης, που στηρίζεται στην μας καθώς και ότι οι φυσικοί πόροι είναι απαραίτητοι αρχή των κοινών αλλά διαφοροποιημένων για την ήπια ανάπτυξη των ανθρώπινων κοινωνιών ευθυνών, απαιτεί ένα μηχανισμό για δίκαιη και την εξάλειψη της φτώχειας, των ασθενειών και κατανομή ευθυνών σε όλες τις χώρες του κόσμου. της πείνας. Είμαστε αποφασισμένοι να χτίσουμε Οι βόρειες χώρες έχουν πολύ μεγαλύτερο μερίδιο κοινωνίες, όπου οι άνθρωποι θα απολαμβάνουν ευθύνης για εκπομπές αερίων, αφού μολύνουν όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές την ατμόσφαιρα για ιστορικά πολύ μεγαλύτερη ελευθερίες και με τέτοιο τρόπο, ώστε ο κόσμος περίοδο. που εμείς δημιουργούμε δεν θα στερεί άδικα, αλλά αντίθετα θα Οι τοπικές κοινότητες, οι α. Οι φτωχές και διασφαλίζει τα ίδια δικαιώματα εργάτες, οι χωρικοί, οι περιθωριοποιημένες κοινότητες στις μελλοντικές γενιές. αυτόχθονες, οι γυναίκες και είναι πιο ευάλωτες στις δυσμενείς της κλιματικής οι άλλοι περιθωριοποιημένοι επιπτώσεις β. Διεκδικούμε να τεθούν οι αλλαγής. φορείς της κοινωνίας θα ανάγκες των ανθρώπων και του πλανήτη πάνω από πρέπει να διεκδικήσουν και να β. Οι ελίτ που αποτελούν ένα τις ανάγκες του παγκόσμιου επιβάλλουν το δημοκρατικό μικρό κομμάτι της κοινωνίας, κεφαλαίου και του μεγάλου έλεγχο πάνω στους των οποίων τα σημερινά επίπεδα εμπορίου που μοναδικό φυσικούς, πνευματικούς και κατανάλωσης είναι υπέρμετρα σκοπό έχουν το ιδιωτικό μεγαλύτερα σε σχέση με όλων κέρδος. Το δικαίωμα στην οικονομικούς πόρους και τις των υπόλοιπων ανθρώπων, δεν τεχνολογίες περιουσία, που επιτρέπει μπορούν, αλλά ούτε και πρέπει την εμπορευματοποίηση, να διατηρήσουν τα επίπεδα τη συσσώρευση, και τη αυτά, πολύ περισσότερο μάλιστα μονοπώληση των προϊόντων από λίγους με σκοπό όταν μεγάλοι πληθυσμοί παγκοσμίως στερούνται τις το ιδιωτικό κέρδος, δεν πρέπει να περιλαμβάνει βασικές ανάγκες, που πρέπει να ικανοποιηθούν. Αυτές τους πόρους και τα κεφάλαια, όπως τα τοπικά οι ελίτ πρέπει να αναλάβουν το μεγαλύτερο μερίδιο και παγκόσμια αγαθά από τα οποία εξαρτώνται οι ευθύνης για την κλιματική κρίση. καθημερινές ανάγκες των ανθρώπων. γ. Πιστεύουμε ότι η αύξηση του πληθυσμού πολλαπλασιάζει τις απαιτήσεις των ανθρώπων από τη φύση. Όμως, οι φυσικοί πόροι του πλανήτη επαρκούν να καλύψουν τις ανθρώπινες ανάγκες, με την προϋπόθεση βέβαια ότι η χρήση των φυσικών πόρων, όπως και η παραγωγή και η κατανάλωση των προϊόντων θα γίνεται με στόχο να καλύψει τις ανάγκες των ανθρώπων για ζωή και όχι τις ανάγκες λίγων εκλεκτών για κέρδη. δ. Οι εταιρείες και οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί έχουν επικεντρώσει την προσοχή τους στην ανάπτυξη, επιβολή και διάδοση «κερδοφόρων» λύσεων που στηρίζονται στους νόμους της αγοράς. Οι λύσεις όμως αυτές όχι μόνο δεν είναι ήπιες, βιώσιμες και ασφαλείς, αλλά παράλληλα αυξάνουν την εμπορευματοποίηση του περιβάλλοντος. Τέτοιες λύσεις είναι το εμπόριο του άνθρακα, το αντιστάθμισμα του άνθρακα των δασών, τα βιοκαύσιμα, η συγκέντρωση και αποθήκευση του άνθρακα, το «καθαρό κάρβουνο», η παραγωγή ενέργειας από πυρηνικά και μεγάλα φράγματα, για να αναφέρουμε μόνο μερικές από αυτές. Πρέπει λοιπόν να αγωνιζόμαστε ενάντια στους νόμους της αγοράς και τις τεχνολογίες που επεκτείνουν την ιδιωτικοποίηση και μας στερούν τα

γ. Υπάρχουν μεγάλοι πλυθησμοί στην ανθρωπότητα των οποίων η επιβίωση εξαρτάται από την πρόσβαση σε φυσικούς πόρους και τη χρήση τους, καθώς επίσης και από την κατάσταση του κλίματος και του φυσικού περιβάλλοντος. Χρειάζεται να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε όλες τις προσπάθειες προσαρμογής στις σημερινές συνθήκες, για να ικανοποιηθούν οι ειδικές ανάγκες της αγροτικής κοινωνίας, των αυτοχθόνων κατοίκων, των παράκτιων κοινοτήτων, των ψαράδων και άλλων περιθωριοποιημένων, φτωχών παραγωγών και αγροτών. δ. Προσαρμογή δε σημαίνει αποδοχή της Κλιματικής Αλλαγής. Αντίθετα, είναι απαραίτητο να υπάρξει άμεση ανακούφιση από τις πραγματικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, που ήδη είναι αισθητές στις πιο ευάλωτες κοινότητες και χώρες, έως ότου οι παγκόσμιες προσπάθειες άμβλυνσης των επιπτώσεων αναπτυχθούν επαρκώς προκειμένου να ανασχεθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη. Μία πλατφόρμα 5 σημείων για δράση Τα πέντε σημεία της πλατφόρμας για δράση

10

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

περιέχουν επιμέρους προτάσεις και διεκδικήσεις και είναι τα εξής: Α. Ουσιαστική και συντονισμένη, αλλά παράλληλα διαφοροποιημένη και δίκαιη παγκόσμια προσπάθεια για επίτευξη ριζικής, γρήγορης και βιώσιμης μείωσης εκπομπών ρύπων προκειμένου να σταθεροποιηθούν οι συγκεντρώσεις άνθρακα (CO2) στα 350 ppm και η μέση αύξηση της θερμοκρασίας παγκοσμίως στον 1,5 βαθμό Κελσίου.

1. Τα κράτη του Βορρά και οι επιχειρήσεις έχοντας κάνει υπέρμετρη χρήση της ατμόσφαιρας και του περιβάλλοντος και έχοντας καταστρέψει αυτά σε τέτοιο σημείο, ώστε να προκαλέσουν κλιματική αλλαγή, θα πρέπει να προβούν χωρίς όρους σε δραστικές μειώσεις ρύπων σε τέτοιο βαθμό και κλίμακα, ώστε να μειωθούν γρήγορα οι συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στα 350 ppm ή χαμηλότερα, με τις ανώτερες εκπομπές να έχουν πραγματοποιηθεί το αργότερο μέχρι το 2015. Όλα τα κράτη του βόρειου ημισφαιρίου πρέπει να ενταχθούν σε ένα και δεσμευτικό πλαίσιο για μειώσεις εκπομπών, που θα συμφωνηθεί και θα επιβληθεί διεθνώς.

2. Τα κράτη του Νότου πρέπει να προσανατολίσουν εκ νέου τις οικονομίες τους προς μία ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και να πραγματοποιούν μετρήσιμες, ανακοινώσιμες και επαληθεύσιμες (MRV) μειώσεις εκπομπών, αξιοποιώντας αντισταθμιστικές οικονομικές παροχές και τεχνολογικές διευκολύνσεις από το Βορρά.

3. Ταχεία απομάκρυνση από τη χρήση ορυκτών καυσίμων σαν πηγές ενέργειας και προσανατολισμός προς νέες ανανεώσιμες πηγές και συστήματα όπως, η αιολική ενέργεια, η ηλιακή, η γεωθερμική, η ήπια υδροηλεκτρική ενέργεια και άλλες.

4. Εγκατάλειψη της μη αειφορικής αγροτικής παραγωγής και παραγωγής τροφίμων που κυριαρχούνται από κερδοσκοπικές αγροεπιχειρήσεις και αγροχημικές πολυεθνικές. Η βιομηχανική γεωργία όπως είναι σήμερα, είναι η αιτία για πολλές εκπομπές αερίων ξεκινώντας από το σφετερισμό της γης, την υποβάθμιση του χώματος έως και την ασύστολη χρήση ορυκτώνκαυσίμων για λιπάσματα, παρασιτοκτόνα και τη μεταφορά των προϊόντων σε μεγάλες αποστάσεις. Είναι αναγκαία η στροφή σε οικολογικά υγιείς μεθόδους καλλιέργειας, οι οποίες κρατούν τον άνθρακα στο χώμα, στα πλαίσια μιας διαφοροποιημένης αγροτικής παραγωγής που βασίζεται στην κοινότητα, και δίνει προτεραιότητα στην επίτευξη ασφάλειας και επάρκειας των τροφίμων.

5. Η αποψίλωση των δασών πρέπει να σταματήσει

μια για πάντα. Το ίδιο πρέπει να γίνει και για τις εξορύξεις μεγάλης κλίμακας και στις με αυτές συνδεδεμένες εμπορικές δραστηριότητες των πολυεθνικών επιχειρήσεων στο Νότο. Πρέπει επίσης να σταματήσει και η καταπάτηση των δασών με σκοπό την πραγματοποίηση εμπορεύσιμων καλλιεργειών για εξαγωγές.

6. Απορριψή της υπό προϋποθέσεις βοήθειας και της επιβολής πολιτικών από την Παγκόσμια Τράπεζα (WB) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF) και ακύρωση των άδικων πολυμερών και διμερών κανονισμών εμπορίου που παραβιάζουν τους περιβαλλοντικούς κανόνες και επιτρέπουν την ασύδοτη εκμετάλλευση, τη ρύπανση και την καταστροφή των φυσικών πόρων του Νότου από τις εταιρίες του Βορρά.

7. Άμεση παύση όλων των επιδοτήσεων και επενδύσεων από κυβερνήσεις του Βορρά και διεθνή δημόσια χρηματοοικονομικά ιδρύματα, για έργα που θα χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα και θα δεσμεύσουν μακροπρόθεσμα τον κόσμο σε πηγές ενέργειας, μεθόδους παραγωγής και μεταφορικά συστήματα, που εξαρτώνται από τον άνθρακα. Διάθεση δημοσίων δαπανών στην έρευνα και σε επενδύσεις για την ανάπτυξη των φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών, ανανεώσιμα ενεργειακά συστήματα, αειφορικά μέσα μαζικής μεταφοράς κλπ.

8. Παύση των επιζήμιων και καταστροφικών πολέμων, διοχέτευση των στρατιωτικών δαπανών στην προστασία του περιβάλλοντος και στη μετάβαση σε αειφορικές τεχνολογίες και συστήματα. Β. Διεκδίκηση αποζημιώσεων για τις χώρες του Νότου και τους φτωχούς λαούς από τα κράτη του Βορρά, τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και τους θεσμικούς φορείς που ελέγχονται από το Βορρά με στόχο την επανόρθωση των ιστορικών αδικιών που προέρχονται από την Κλιματική Αλλαγή.

1. Απαίτηση για υποχρεωτική και άνευ όρων παροχή και μεταφορά των χρηματοοικονομικών και τεχνολογικών πόρων από το Βορρά προκειμένου να υποστηριχθεί η προσαρμογή (για αντιμετώπιση και κάλυψη των απωλειών από τις αρνητικές κλιματικές επιπτώσεις και για κατασκευήσυστημάτων ανθεκτικών στο κλίμα) και η άμβλυνση των επιπτώσεων στο Νότο – με μετάβαση σε τεχνολογίες με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και σε τρόπους αειφορικής ανάπτυξης, πετυχαίνοντας μειώσεις στις εκπομπές ρύπων για τις χώρες του Νότου χωρίς σύνδεση με τα συστήματα παρακολούθησης εκπομπών ρύπων MRV. 2. Τα κράτη του Βορρά πρέπει να παράσχουν επαρκή, συγκεκριμένη και υποχρεωτική κλιματική

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα χρηματοδότηση προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι δαπάνες για το κλίμα αποτελούν αποζημίωση και όχι βοήθεια. Οι οικονομικοί πόροι πρέπει να είναι εκτός και υπεράνω της μακροχρόνιας και ανεκπλήρωτης μέχρι τώρα βοήθειας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, για την οποία επισήμως έχουν δεσμευθεί οι ανεπτυγμένες χώρες (στο 0,7% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος). Επίσης, θα πρέπει να προέρχονται κυρίως από τους δημόσιους πόρους, και να έχουν τη μορφή ειλικρινούς και χωρίς όρους οικονομικής ενίσχυσης. Οι πόροι θα πρέπει να διαχειρίζονται δημοκρατικά και να είναι άμεσα ελεγχόμενοι από τις τοπικές κοινωνίες και τις οργανώσεις τους. Οι αγορές άνθρακα δε θα πρέπει να παίζουν κάποιο ρόλο στη χρηματοδότηση για το κλίμα.

3. Να επιστρέφονται όλοι οι πόροι που προέρχονται από χρηματοδοτήσεις για το κλίμα και ελέγχονται από χορηγούς και χρηματοδοτικούς μηχανισμούς και να εναντιωθούμε στη συμμετοχή των υπηρεσιών βοήθειας του βορρά και των διεθνών οικονομικών θεσμικών φορέων για την κλιματική χρηματοδότηση. Διότι, οι αποδέκτες για τους οποίους προορίζονται οι προαναφερθείσες χρηματοδοτήσεις δεν έχουν αποφασιστικό ρόλο και ουσιαστική συμμετοχή στο σχεδιασμό, τη διαχείριση και τη μεταφορά αυτών των κονδυλίων. Αντίθετα, αυξάνουν τον όγκο του χρέους πολλών φτωχών χωρών και θα αναγκαστούν να αποδεχθούν τους πολιτικούς όρους που τους επιβάλλουν με αντάλλαγμα την πρόσβαση σε αυτά τα κονδύλια.

4. Απόρριψη των ιδιωτικών ασφαλιστικών προγραμμάτων και της πώλησης των χρεογράφων στις αγορές κεφαλαίου σαν μηχανισμούς για την αύξηση της χρηματοδότησης για την προσαρμογή. Αυτά τα προγράμματα μεταβιβάζουν το βάρος της χρηματοδότησης στις αναπτυσσόμενες χώρες και σε μεμονωμένα άτομα και επιτρέπουν στις ιδιωτικές εταιρείες και στους χρηματοδότες να κερδοσκοπούν από την δυστυχία τους.

5. Κατάργηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των περιορισμών στο εμπόριο, που θέτουν αυστηρούς όρους στην πρόσβαση των ανθρώπων σε τεχνολογίες φιλικές ως προς το κλίμα και επομένως στην δυνατότητα να διαδίδονται εναλλακτικές λύσεις για χαμηλές εκπομπές άνθρακα.6. Απόρριψη των χρηματοδοτήσεων για το κλίμα, οι οποίες δημιουργούν χρέος, καθώς και των προϋποθέσεων που επιβάλλουν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές για να εξασφαλισθεί η πρόσβαση σ’ αυτές τις χρηματοδοτήσεις. Γ. Απόρριψη των επικίνδυνων «λύσεων» που επιτρέπουν στα κράτη του Βορρά και στις επιχειρήσεις να συνεχίζουν να καταστρέφουν το περιβάλλον και τις κοινωνίες, να παρέχουν νέες και μεγαλύτερες ευκαιρίες για κέρδος και

11

να ενισχύουν και να επεκτείνουν τον έλεγχο των επιχειρήσεων πάνω στους φυσικούς πόρους και τις τεχνολογίες.

1. Να καταργηθούν όλες οι αγορές άνθρακα. Να βάλουμε άμεσο τέλος στις εκπομπές αερίων που γίνονται αντικείμενο εμπορίου και χρησιμοποιούνται σαν αντιστάθμισμα προκειμένου οι χώρες του Βορρά και οι εταιρείες να πετύχουν τις δεσμεύσεις τους (για τα όρια των εκπομπών ρύπων). Το σύστημα κάλυψης και εμπορίας των εκπομπών αερίων έχει αποτύχει να κατανείμει τα οφέλη από τις όποιες ελαφρές μειώσεις ρύπων έχουν δεσμευτεί να πετύχουν οι πλούσιες χώρες, ενώ στην ουσία έχει ιδιωτικοποιήσει και εμπορευματοποιήσει την ατμόσφαιρα. Οι αγορές άνθρακα των χωρών του Βορρά επιτρέπουν στους μεγάλους διαχρονικά ρυπαντές να διαφεύγουν με το να κάνουν τάχα επαρκείς περικοπές εκπομπών ρύπων, ενώ στην πραγματικότητα εμπορεύονται τα δικαιώματα ρύπανσης της ατμόσφαιρας που τους έχουν δοθεί δωρεάν από τις κυβερνήσεις τους. Η αντιστάθμιση των ρύπων του άνθρακα επιτρέπει στις επιχειρήσεις του Βορρά να συνεχίζουν τη ρύπανση με τη χρηματοδότηση αμφίβολων, από περιβαλλοντική και κοινωνική άποψη, προγραμμάτων που προορίζονται για τις αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη και το ρίσκο που έχει αυτή για τη μείωση των ρύπων για το Νότο.

2. Να εναντιωθούμε στην εξάπλωση της αντιστάθμισης των ρύπων του άνθρακα, που θα μεταφέρει το βάρος της μείωσης των εκπομπών αερίων στο Νότο, θα επιβραβεύσει τους μεγάλους ρυπαντές, θα αποδυναμώσει περαιτέρω και θα καθυστερήσει τις προσπάθειες για συγκράτηση των εκπομπών ρύπων από το Βορρά διαμέσου των αναγκαστικών μέτρων. Εναντίωση στην επέκταση (της αντιστάθμισης) σε περιοχές του Νότου, στην οποία περιλαμβάνονται επίσης: α) Τα δάση, γιατί απειλούνται με εκδίωξη οι ιθαγενείς και οι κοινότητες που εξαρτώνται από αυτά, κινδυνεύουν τα υπάρχοντα δάση να τεθούν κάτω από τον έλεγχο των ιδιωτικών εταιριών. Προωθείται η εξάπλωση της μονοκαλλιέργειας με φυτείες δέντρων, με αποτέλεσμα να καταστρέφεται η βιοποικιλότητα του δασικού πλούτου και των οικοσυστημάτων και τελικά, ανταμείβονται όσοι αποψιλώνουν τα δάση. β) Τα γεωργικά εδάφη, γιατί απειλούνται με περαιτέρω αποδεκατισμό τα δάση και οι εκτάσεις που χρησιμοποιούνται για παραγωγή τροφίμων. Περιφράσσονται κοινόχρηστες εκτάσεις και εκδιώκονται αγρότες και αγροτικές κοινότητες, ανταμείβονται οι ιδιοκτήτες γης και οι αγροτικές πολυεθνικές εταιρίες καθώς μπαίνουν περισσότερες εκτάσεις κάτω από τον έλεγχο τους, ενώ εντατικοποιείται η βιομηχανική γεωργία. Να

12

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

εναντιωθούμε στην ανάπτυξη τεχνολογίας μεγάλης κλίμακας που ελέγχεται από τις επιχειρήσεις, όπως είναι η τεχνολογία για παραγωγή βιοκάρβουνου, καθώς και στη γεωργία χωρίς καλλιέργεια, διαδικασίες που θα διευκολύνουν την ένταξη των εδαφών σε μηχανισμούς αντιστάθμισης άνθρακα.

3. Να τερματισθεί η παραγωγή μεγάλης κλίμακας βιοκαυσίμων για εμπορική εκμετάλλευση, όπως και η χρήση τους. Η παραγωγή βιοκαυσίμων σε μεγάλη κλίμακα επιδεινώνει τις εκπομπές ρύπων, επιβάλλοντας σε μεγάλες εκτάσεις τη μετατροπή των γόνιμων αγροκτημάτων, των δασών και των λιβαδιών σε φυτείες που απελευθερώνουν άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Επιπλέον, συντελεί στη μείωση της αγροτικής γης για παραγωγή τροφίμων, στην αύξηση της διατροφικής ανασφάλειας και στην εκδίωξη των δασικών και αγροτικών κοινοτήτων.

4. Να απορρίψουμε «τον καθαρό άνθρακα», όπως και τη δέσμευση και αποθήκευση του άνθρακα, τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας και την κατασκευή μεγάλων φραγμάτων ως πηγών ενέργειας με πρόσχημα την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων. Αυτά τα σχέδια έχουν στόχο να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες σε ενέργεια των πολυεθνικών εταιρειών και της παγκόσμιας ελίτ και όχι να σταματήσουν την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και την αύξηση των εκπομπών ρύπων. Επίσης, ενέχουν τεράστιους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία των κοινωνιών και τη σταθερότητα των οικοσυστημάτων.

5. Να εναντιωθούμε στα μεγάλα γεωμηχανικά έργα που επηρεάζουν το περιβάλλον και αλλάζουν σε μεγάλη κλίμακα τη φυσική τα λειτουργία των οικοσυστημάτων. Αυτά τα αρρωστημένα σχέδια είναι εξαιρετικά δαπανηρά, περίπλοκα και επικίνδυνα και παραγκωνίζουν τελείως τα πιο σταθερά, ρεαλιστικά και εφικτά μέτρα για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής. Τόσο μεγάλες τεχνολογικές κατασκευές περιλαμβάνουν επίσης τη ρύπανση των ωκεανών με λιπάσματα, το μόλυνση της ατμόσφαιρας με θειούχα ορυκτά, την τοποθέτηση σκίαστρων στο διάστημα και την κάλυψη των ερήμων με πλαστικό.

6. Να απορρίψουμε τα γενετικά μεταλλαγμένα «θωρακισμένα έναντι του κλίματος» καλλιεργούμενα φυτά που διατίθενται μονοπωλιακά. Να σταματήσει η επέκταση των δικαιωμάτων της πατέντας στους σπόρους που είναι ευπροσάρμοστοι στο κλίμα και έχουν αναπτυχθεί σε φάρμες, από τη βιοτεχνολογία και τις αγροχημικές επιχειρήσεις, οι οποίες στερούν από τους μικρούς αγρότες τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Να τερματιστεί η γενετική εκμετάλλευση των καλλιεργειών από τις επιχειρήσεις, και να προωθηθεί η

διεύρυνση της γεωργικής βιοποικιλότητας σαν ένας αποτελεσματικός τρόπος αύξησης της προσαρμοστικότητας της γεωργίας στις ακατάστατες και ακραίες καιρικές συνθήκες. Δ. Αγώνας για λύσεις οικολογικά βιώσιμες, κοινωνικά δίκαιες, ανθρωπιστικές και διαρκείς. Να διασφαλίσουμε ότι οι επίσημοι φορείς για την κλιματική δράση θα γίνουν δημοκρατικοί, συμμετοχικοί και δίκαιοι θεσμοί. Να επιτραπεί η εκπροσώπηση και η συμμετοχή σε αυτούς (θεσμούς),στη διοίκησή τους, στην κατανομή της βοήθειας και στην υλοποίηση των λύσεων σε ομάδες που είναι πιο ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή, όπως είναι οι γυναίκες, οι ιθαγενείς, οι κάτοικοι των μικρών νησιών ή χωρών που ερημώνονται, η νεολαία, οι αγρότες, οι ψαράδες.

1. Να διεκδικήσουμε την αυτοτέλεια των λαών και το δημοκρατικό έλεγχο πάνω στους πόρους του πλανήτη και στους παραγωγικούς συντελεστές, όπως και στη δίκαιη κατανομή του πλούτου που απορρέει από τη χρήση τους. Έθνη, κοινότητες και περιφέρειες θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν τους πόρους τους για να καλύπτουν τις κοινωνικές τους ανάγκες και να διεκδικούν ανεξάρτητους και οικολογικά βιώσιμους δρόμους για την ανάπτυξη. Αυτά προϋποθέτουν: > Ανατροπή παγκοσμιοποίησης.

της

νεοφιλελεύθερης

> Αλλαγή στους διεθνείς οικονομικούς και πολιτικούς θεσμούς ή αντικατάσταση τους με δημοκρατικούς και υπεύθυνους θεσμούς, οι οποίοι θα σέβονται την εθνική κυριαρχία και τα δικαιώματα των πολιτών, και θα δίνουν έμφαση στη διεθνή ισότητα και αλληλεγγύη. > Κατάργηση των άνισων συμφωνιών εμπορίου και των επενδύσεων, οι οποίες επιτρέπουν στα Βόρεια κράτη την ανεμπόδιστη εκμετάλλευση, ιδιωτικοποίηση και καταστροφή των φυσικών πόρων των Νότιων χωρών. Επιβάλλουν, παράλληλα, στις νότιες οικονομίες την εξάρτηση από τις εξαγωγές πόρων που τους αφαιρούν από τη βιομηχανική γεωργία και που δίνουν προτεραιότητα στις ανάγκες των Βορείων χωρών, και των πολυεθνικών εταιρειών, ενώ ταυτόχρονα είναι σημαντικές πηγέςεκπομπών αερίων. > Αναδιοργάνωση των διεθνών σχέσεων στο εμπόριο και τις επενδύσεις με βάση κανόνες που δίνουν αξία στην οικονομική αυτοτέλεια, την αυτονομία, τη συνεργασία και τα δικαιώματα των λαών, ενάντια στην ισοπεδωτική ενσωμάτωση, την εξάρτηση, τη δύναμη των επιχειρήσεων και τον καταστρεπτικό ανταγωνισμό. >

Μεταρρύθμιση του εσωτερικού εμπορίου και

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα των επενδυτικών κανόνων υπέρ των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της κυριαρχίας των λαών πάνω στους φυσικούς πόρους. Καθιέρωση κανόνων για την ιδιοκτησία των ξένων επιχειρήσεων και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων που θα υποχρεώνουν τις εταιρείες να λειτουργούν με αυστηρά περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια. > Προώθηση της βιώσιμης παραγωγής τροφίμων που βασίζεται στην κοινότητα και έχει στόχο την επίτευξη αυτάρκειας και διατροφικής αυτοδυναμίας. > Οι χώρες, ειδικά στο Νότο, πρέπει να υιοθετήσουν ένα περιεκτικό πλαίσιο εθνικής πολιτικής για πολύπλευρη οικονομική ανάπτυξη, που θα στοχεύει στην κάλυψη των συλλογικών αναγκών των σύγχρονων και των μελλοντικών γενεών, και ιδιαίτερα των φτωχών και των περιθωριοποιημένων της κοινωνίας.

3. Να αναδιοργανωθούν οι επιχειρήσεις και οι παραγωγικές μονάδες και να λειτουργούν σε δημοκρατικά πλαίσια που βασίζονται στην ιδιοκτησία και τη διαχείριση από τις κοινότητες. Να αντικατασταθεί η επιδίωξη του κέρδους και η ατομική συσσώρευση πλούτου με την εκπλήρωση των κοινωνικών αναγκών και των ευρύτερων κοινωνικών στόχων, όπως η εκπαίδευση, η υγεία και η διατροφική ασφάλεια.

4. Να θεσπιστεί ο δημοκρατικός σχεδιασμός και η η συμμετοχική διαχείριση στη χρήση και τη διαφύλαξη των πόρων με στόχο τη σημερινή και τη μελλοντική παραγωγή και κατανάλωση, όπως και άλλες κοινωνικές χρήσεις. Ο κοινωνικός σχεδιασμός να διασφαλίζει ότι οι πόροι θα χρησιμοποιούνται με τέτοιο τρόπο, ώστε να προστατεύονται τα δικαιώματα των πολιτών, και να καλύπτονται οι κοινωνικές ανάγκες με οικολογικά βιώσιμες μεθόδους. Ο σχεδιασμός και η διαχείριση πρέπει να ενσωματώνουν την επιστημονική γνώση καθώς και την γνώση και τις εμπειρίες της τοπικής κοινωνίας. Πρέπει να καθιερωθεί η βασισμένη στην κοινότητα διαφύλαξη των πόρων.

5. Να επενδυθούν περισσότεροι δημόσιοι πόροι στην έρευνα και την ανάπτυξη (R&D) των οικολογικά βιώσιμων συστημάτων ενέργειας, παραγωγής και μεταφορών. Νααναπροσανατολιστούν η επιστήμη, η εκπαίδευση, όπως και η έρευνα και η ανάπτυξη προς την παραγωγή γνώσης για την κοινωνική ευημερία και πρόοδο, αλλάζοντας το σημερινό εμπορικό και ιδιοκτησιακό τους χαρακτήρα· να προωθηθεί η εκπαίδευση πάνω στην οικολογία και την κοινωνικά υπεύθυνη κατανάλωση.

6. Να θεσπιστούν συμφωνίες συνεργασίας με άλλες χώρες βασισμένες στην φροντίδα των παγκόσμιων αγαθών ή των πόρων που από κοινού

13

μοιραζόμαστε, όπως είναι οι ωκεανοί, τα ποτάμια, τα δάση και το κλίμα. Ε. Να δυναμώσουμε τα κινήματα των πολιτών ενάντια στην κλιματική αλλαγή Είναι σαφές ότι για να λυθεί η κλιματική κρίση απαιτείται μεγάλης έκτασης κοινωνική αλλαγή. Τα ταξικά μοντέλα εξουσίας που βρίσκονται πίσω από τέτοιες αδικίες όπως η φτώχεια, η πείνα, η εκμετάλλευση καιη αποικιοκρατία είναι αυτά που έχουν προκαλέσει την οικολογική καταστροφή και την κλιματική αλλαγή. Και όπως συμβαίνει με τις υπόλοιπες αδικίες, η κλιματική κρίση και οι βαθύτερες αιτίες της μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με πολιτικούς αγώνες των λαών. Γνωρίζουμε πολύ καλά τη σημασία της λαϊκής παιδείας, όπως και της οργάνωσης και της κινητοποίησης για να προωθηθεί και να υλοποιηθεί το εναλλακτικό μας όραμα και πρόγραμμα. Διατηρούμε τις επιφυλάξεις και την ετοιμότητά μας ακόμα και εκεί που οι κυβερνήσεις έχουν εκφράσει την υποστήριξη τους για μια προοδευτική πολιτική και θα τις αντιμετωπίζουμε με ευθύνη μέσα από λαϊκή συμμετοχή και κινητοποίηση. Είμαστε σε κάθε περίπτωση αντίθετοι στις προσπάθειες να πληγούν τα συμφέροντα της πλειοψηφίας των ανθρώπων και των περιθωριοποιημένων. Δεσμευόμαστε να επεκτείνουμε τα ισχυρά δίκτυα κινημάτων για κλιματική δράση που έχουν εμφανιστεί σε όλο τον κόσμο. Οι τοπικές δράσεις ενάντια στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έχουν διαδοθεί σε όλη την υφήλιο και βαθαίνουν κάθε μέρα που ο αγώνας αναπτύσσεται. Δεσμευόμαστε να αναπτύξουμε περαιτέρω και να προωθήσουμε ένα ισχυρό, ευρύ και πλατιά διαδεδομένο κίνημα των πολιτών για την κλιματική αλλαγή, σε αλληλεγγύη με άλλα κοινωνικά κινήματα, προκειμένου να προβάλλουμε τις διεκδικήσεις των λαών για την κλιματική δράση και την κοινωνική αλλαγή, τον αγώνα για λύσεις που θα εξασφαλίζουν δικαιοσύνη και δημοκρατικά δικαιώματα για τους ανθρώπους, και να εναντιωθούμε σε προσπάθειες των ισχυρών ελίτ και των μεγάλων επιχειρήσεων που θα επιδιώξουν να αποπροσανατολίσουν και να υπονομεύσουν το κίνημά μας.

1. Το Πρωτόκολλο των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή ψηφίσθηκε στις 23 Νοεμβρίου από τις οικολογικές οργανώσεις και τα κινήματα που συμμετέχουν στο Climate Movement Climate Change. Περισσότερες πληροφορίες www.peoplessclimatemovement.net

14

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Η Συμφωνία των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή

ηθική, τα δικαιώματα των λαών, και την ίδια τη ζωή.

Σήμερα, η Μάνα Γη είναι πληγωμένη και το μέλλον της ανθρωπότητας βρίσκεται σε κίνδυνο. Εάν η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας ξεπεράσει τους 2 βαθμούς Κελσίου – κατάσταση στην οποία μπορεί να οδηγήσει η «Συμφωνία της Κοπεγχάγης» – , υπάρχει πιθανότητα ώστε το 50% των ζημιών που προκαλούνται στη Μάνα Γη να είναι εντελώς μη αναστρέψιμες: Ένα ποσοστό 20% έως 30% των ειδών θα κινδυνεύσει με εξαφάνιση. Μεγάλες δασικές εκτάσεις θα υποβαθμισθούν, οι ξηρασίες και οι πλημμύρες θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε πολλές και διαφορετικές περιοχές του πλανήτη, οι έρημοι θα επεκταθούν, και θα επιταχυνθεί το λιώσιμο των πολικών πάγων και των παγετώνων στις Άνδεις και τα Ιμαλάια. Πολλά νησιωτικά κράτη θα εξαφανισθούν, και η Αφρική θα υποστεί μια αύξηση στη θερμοκρασία μεγαλύτερη από 3 βαθμούς Κελσίου. Επιπλέον, η παγκόσμια παραγωγή τροφίμων θα μειωθεί, προκαλώντας καταστροφικές επιπτώσεις στην επιβίωση των κατοίκων σε μεγάλες περιοχές του πλανήτη, και ο αριθμός ανθρώπων στον κόσμο που υποφέρει από την πείνα – που ήδη ξεπερνά το 1 δισεκατομμύριο 200 εκατομμύρια ανθρώπους – θα αυξηθεί δραματικά.

Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει ένα μεγάλο δίλημμα: να συνεχίσει στο δρόμο του καπιταλισμού, της λεηλασίας, και του θανάτου ή να επιλέξει το δρόμο της αρμονίας με τη φύση και το σεβασμό στη ζωή.

(Η Συμφωνία των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή είναι το κείμενο αρχών και στόχων, στο οποίο κατέληξε η Συνδιάσκεψη της Κοτσαμπάμπα)

Ο καπιταλισμός απαιτεί μια ισχυρή στρατιωτική βιομηχανία για τη διασφάλιση της συσσώρευσης κερδών και την επιβολή ελέγχου στα εδάφη και τουςφυσικούς πόρους, καταστέλλοντας τις αντιστάσεις των λαών. Είναι ένα ιμπεριαλιστικό σύστημα αποικιοποίησης του πλανήτη.

Είναι επιτακτικά αναγκαίο να οικοδομήσουμε ένα νέο σύστημα που να αποκαθιστά την αρμονία με τη φύση καθώς και μεταξύ των ανθρώπων. Για να υπάρξει όμως ισορροπία με τη φύση, πρέπει πρώτα να υπάρξει δικαιοσύνη μεταξύ των ανθρώπων.

Προτείνουμε στους λαούς του κόσμου την αποκατάσταση, την επανεκτίμηση, και την ενίσχυση της γνώσης, της φρόνησης, και των προγονικών τρόπων ζωής των ιθαγενών λαών, που είναι προσηλωμένοι στη σκέψη και τις πρακτικές του «ευ ζην», αναγνωρίζοντας τη Μάνα Γη ως έμβιο ον με το οποίο έχουμε μια αδιαίρετη, αλληλοεξαρτώμενη, συμπληρωματική και πνευματική σχέση. Για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, πρέπει να αναγνωρίσουμε τη Μάνα Γη ως πηγή ζωής και να οικοδομήσουμε ένα νέο σύστημα βασισμένο στις εξής αρχές: • αρμονία και ισορροπία ανάμεσα σε όλους Οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις των αποκαλούμενων και όλα τα όντα. «αναπτυγμένων» χωρών, συμμαχώντας με ένα τμήμα • συμπληρωματικότητα, αλληλεγγύη και της επιστημονικής κοινότητας, παρουσιάζουν το ισότητα. ζήτημα της κλιματικής αλλαγής σαν πρόβλημα που • συλλογική ευημερία και ικανοποίηση των περιορίζεται στην άνοδο της θερμοκρασίας χωρίς να βασικών αναγκών όλων των όντων. αναζητάται η αιτία, που είναι το ίδιο το καπιταλιστικό • αρμονική συμβίωση των ανθρώπων με τη σύστημα. φύση.

• εκτίμηση ανθρώπων γι’ αυτό που Είμαστε αντιμέτωποι με τη Στον καπιταλισμό, η Μάνα είναι και μεγαλύτερη κρίση ενός πολιτιστικού Γη μετατρέπεται σε μια όχι γι’ αυτά που έχουν. μοντέλου που είναι πατριαρχικό πηγή πρώτων υλών, και οι • εξάλειψη όλων των μορφών και βασισμένο στην υποταγή και αποικιοκρατίας, την καταστροφή των ανθρώπων άνθρωποι σε καταναλωτές ιμπεριαλισμού και επεμβάσεων. και της φύσης, μια διαδικασία που και μέσα παραγωγής, σε • ειρήνη μεταξύ των λαών και με επιταχύνθηκε μετά τη βιομηχανική άτομα που θεωρούνται τη Μάνα Γη. επανάσταση. πολύτιμα μόνο για αυτό που

έχουν, και όχι για αυτό που Το μοντέλο που προτείνουμε δεν Το καπιταλιστικό σύστημα είναι ένα μοντέλο ασύδοτης και είναι. μας έχει επιβάλει μια λογική καταστροφικής ανάπτυξης. Όλες ανταγωνισμού, «προόδου» οι χώρες πρέπει να παράγουν και χωρίς όρια ανάπτυξης. αγαθά και υπηρεσίες απαραίτητες να ικανοποιήσουν Αυτό το καθεστώς παραγωγής και κατανάλωσης τις βασικές ανάγκες του πληθυσμού τους. Δε μπορεί αποβλέπει στο χωρίς όρια κέρδος, διαχωρίζει τους λοιπόν να συνεχισθεί η πορεία της «ανάπτυξης» ανθρώπους από τη φύση και επιβάλλει τη λογική που έχει οδηγήσει τις πλουσιότερες χώρες να έχουν της κυριαρχίας πάνω στη φύση, μετατρέποντας ένα οικολογικό αποτύπωμα πέντε φορές μεγαλύτερο ταυτόχρονα τα πάντα σε εμπορεύματα: το νερό, από αυτό που μπορεί να παρέχει ο πλανήτης. Στην τη γη, το ανθρώπινο γονιδίωμα, τους προγονικούς εποχή μας, η ικανότητα αναγέννησης του πλανήτη πολιτισμούς, τη βιοποικιλότητα, τη δικαιοσύνη, την έχει ήδη ξεπεραστεί περισσότερο από 30%. Εάν

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα αυτός ο ρυθμός της υπερεκμετάλλευσης της Μάνας Γης συνεχισθεί, το έτος 2030 θα χρειαστούμε δύο πλανήτες. Σε ένα σύστημα αλληλοεξαρτώμενων όντων στο οποίο οι άνθρωποι αποτελούν μόνο το ένα μέρος,δεν είναι δυνατό να αναγνωριστούν δικαιώματα μόνο στους ανθρώπους χωρίς να προκληθεί ανισορροπία στο σύστημα συνολικά. Για να διασφαλισθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και να αποκατασταθεί η αρμονία με τη φύση, είναι απαραίτητο να αναγνωρισθούν και να εφαρμοσθούν τα δικαιώματα της Μάνας Γης. Για αυτόν το σκοπό, προτείνουμε το συνημμένο πρόγραμμα για την Παγκόσμια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Μάνας Γης [2], στο οποίο αναφέρονται τα πιο κάτω δικαιώματα: • Το δικαίωμα στη ζωή και την ύπαρξη.

• Το δικαίωμα στο σεβασμό.

• Το δικαίωμα στην αναγέννηση της βιο-ικανότητας βιο-ικανότητας της γης και της συνέχισης των ζωτικών της κύκλων και διαδικασιών χωρίς να αλλοιώνονται από τους ανθρώπους.

• Το δικαίωμα όλων στη διατήρηση της ταυτότητας και της ακεραιότητάς τους ως διαφορετικά, αυτορρυθμιζόμενα και αλληλεπιδρώντα όντα.

• Το δικαίωμα στο νερό σαν πηγή ζωής.

• Το δικαίωμα στον καθαρό αέρα.

• Το δικαίωμα για πλήρη υγεία.

• Το δικαίωμα σε μία ζωή χωρίς μόλυνση και ρύπανση, χωρίς τοξικά και ραδιενεργά απόβλητα.

• Το δικαίωμα στη ζωή χωρίς αλλαγές ή τρποποιήσεις της γενετικής της σύνθεσης, με τρόπο που να απειλεί την ακεραιότητα της ή τη ζωτική και υγιή λειτουργία της.

• Το δικαίωμα στη γρήγορη και πλήρη αποκατάσταση των παραβιάσεων των δικαιωμάτων της Μάνας Γης, που αναγνωρίζονται σε αυτήν την Διακήρυξη και που προκαλούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες. Το «κοινό όραμα» επιδιώκει να σταθεροποιήσει τις συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου για να καταστήσει αποτελεσματικό το άρθρο 2 της Συνθήκης πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την κλιματική αλλαγή, το οποίο ορίζει τη «σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε ένα επίπεδο που αποτρέπει επικίνδυνες ανθρωπογενείς εμπλοκές στο κλιματικό σύστημα». Το όραμά μας βασίζεται στην αρχή των κοινών ιστορικών αλλά διαφοροποιημένων ευθυνών, με στόχο να απαιτήσουμε από τις αναπτυγμένες χώρες να δεσμευθούν με ποσοτικά προσδιορίσιμους στόχους μείωσης εκπομπών αερίων, έτσι ώστε το επίπεδο των συγκεντρώσεων των αερίων θερμοκηπίου να φτάσει τα 300 ppm, και η αύξηση στη μέση παγκόσμια θερμοκρασία να περιοριστεί στον ένα (1) βαθμό Κελσίου. Τονίζοντας την ανάγκη για άμεση δραστηριοποίηση προκειμένου να επιτευχθεί αυτό το όραμα, με την υποστήριξη των λαών, των κινημάτων και των χωρών, οι αναπτυγμένες χώρες πρέπει να δεσμευτούν σε

15

φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών ρύπων, που να επιτρέπουν την επίτευξη βραχυπρόθεσμων στόχων, διατηρώντας ταυτόχρονα το όραμά μας για μία ισορροπία στο παγκόσμιοκλιματικό σύστημα, σε συμφωνία με το στόχο της Συνθήκης Πλαίσιο του ΟΗΕ, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Το «κοινό όραμα για τη μακροπρόθεσμη κοινή δράση» στις διαπραγματεύσεις για την κλιματική αλλαγή δεν πρέπει να περιοριστεί στο να καθορίσει ένα όριο αύξησης της θερμοκρασίας και της συγκέντρωσης των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, αλλά πρέπει επίσης να ενσωματώσει, με ένα ισορροπημένο και ακέραιο τρόπο, μέτρα σχετικά με τα πρότυπα που πρέπει να ορισθούν για την οικοδομική δραστηριότητα, την παραγωγή και την κατανάλωση, καθώς και άλλους ουσιαστικούς παράγοντες, όπως είναι η αναγνώριση των Δικαιωμάτων της Μάνας Γης, με στόχο να διασφαλιστεί η αρμονία με τη φύση.

Το προεδρείο της Συνέλευσης της Συνδιάσκεψης Οι αναπτυγμένες χώρες, που είναι οι κύριοι υπαίτιοι για την κλιματική αλλαγή, πρέπει να αναλάβουν την ιστορική ευθύνη τους, και να αναγνωρίσουν και να εκπληρώσουν το χρέος τους σχετικά με το κλίμα σε όλες της διαστάσεις του, σαν βάση για μια δίκαιη, αποτελεσματική και επιστημονική λύση. Σε αυτό το πλαίσιο, απαιτούμε από τις αναπτυγμένες χώρες : • Να αποκαταστήσουν και να απευλεθερώσουν τον ατμοσφαιρικό χώρο που καταλαμβάνεται από τις δικές τους εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αφήνοντας χώρο και για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να απο-αποικίσουν την ατμόσφαιρα, μειώνοντας τις εκπομπές των ρύπων τους και συγκρατώντας τους ρύπους που είναι πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια.

• Να αναλάβουν τις δαπάνες και να καλύψουν τις ανάγκες μεταφοράς τεχνολογίας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες (ανάγκες) προκύπτουν από την απώλεια ευκαιριών για ανάπτυξη εξαιτίας του ότι έχουν διαθέσιμο περιορισμένο ατμοσφαιρικό χώρο.

• Να αναλάβουν την ευθύνη για τις εκατοντάδες εκατομμυρίων ανθρώπων που θα αναγκαστούν να μεταναστεύσουν λόγω της αλλαγής του κλίματος που προκαλείται από τις πλούσιες χώρες, και να σταματήσουν τις περιοριστικές πολιτικές μετανάστευσής, προσφέροντας στους μετανάστες

16

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

μία αξιοπρεπή ζωή στις ανεπτυγμένες χώρες με εγγυήσεις για την προστασία όλων των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

• Να αναλάβουν το χρέος αποκατάστασης που απορρέει από τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος στις αναπτυσσόμενες χώρες, παρέχοντας τα μέσα για την αποτροπή, ελαχιστοποίηση και την αντιμετώπιση των ζημιών που προκύπτουν από τις υπερβολικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου των ανεπτυγμένων χωρών.

• Να εκπληρώσουν αυτές τις υποχρεώσεις σαν ένα μέρος του ευρύτερου χρέους που έχουν προς τη Μάνα Γη με την υιοθέτηση και την εφαρμογή της Παγκόσμιας Διακήρυξης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα της Μάνας Γης. Αποδοκιμάζουμε τις προσπάθειες χωρών ναακυρώσουν το πρωτόκολλο του Κιότο, το οποίο είναι το μόνο νομικά δεσμευτικό εργαλείο, ειδικά για τη

Απορρίπτουμε κατηγορηματικά την παράνομη «Συμφωνία της Κοπεγχάγης» που επιτρέπει στις αναπτυγμένες χώρες να προχωρήσουν σε ανεπαρκείς μειώσεις των εκπομπών τους σε αέρια του θερμοκηπίου. Η εν λόγω Συμφωνία, που βασίζεται σε εθελοντικές και μεμονωμένες υποχρεώσεις, παραβιάζει την περιβαλλοντική ακεραιότητα της Μάνας Γης και κατ’ επέκταση οδηγεί σε μια αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας περίπου 4°C. Η επόμενη διάσκεψη σχετικά με την κλιματική αλλαγή που θα διεξαχθεί στο τέλος του 2010 στο Μεξικό πρέπει να εγκρίνει μια τροποποίηση του Πρωτοκόλλου του Κιότο για τη δεύτερη δεσμευτική περίοδο από το 2013 ως το 2017, σύμφωνα με την οποία οι αναπτυγμένες χώρες θα πρέπει να δεσμευτούν με σημαντικές εσωτερικές μειώσεις εκπομπών ρύπων, τουλάχιστον κατά 50% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, αποκλείοντας τις αγορές άνθρακα ή άλλους

Χιλιάδες πολιτών συμμετείχαν στη Συνέλευση της Συνδιάσκεψης μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου από τις αναπτυγμένες χώρες. Ενημερώνουμε την παγκόσμια κοινότητα ότι – παρά την υποχρέωσή τους να μειώσουν τις εκπομπές – οι αναπτυγμένες χώρες έχουν αυξήσει τις εκπομπές τους κατά 11.2% στην περίοδο από το 1990 ως το 2007. Κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου, λόγω της ανεξέλεκτης κατανάλωσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής έχουν αυξήσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 16.8%, φθάνοντας σε έναν μέσο όρο εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα 20 έως 23 τόνων ανά κάτοικο. Αυτό ισοδυναμεί με 9 φορές υψηλότερη τιμή εκπομπών από την αντίστοιχη ενός κατοίκου του «τρίτουκόσμου», και 20 φορές υψηλότερη από την αντίστοιχη ενός κατοίκου της υποσαχάριας Αφρικής.

αντισταθμιστικούς μηχανισμούς που αποκρύπτουν την αποτυχία για πραγματικές μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Απαιτούμε πρώτα απ’ όλα την καθιέρωση ενός στόχου για τις αναπτυγμένες χώρες, έτσι ώστε να καθορισθούν συγκεκριμένες δεσμεύσεις (για μείωση εκπομπών ρύπων) για κάθε αναπτυγμένη χώρα στα πλαίσια των προσπαθειών για αλληλοσυμπλήρωση (των μειώσεων) ανάμεσα σε όλες τις χώρες, και με αυτόν τον τρόπο να διατηρείται το Πρωτόκολλο του Κιότο ως ο δρόμος για τη μείωση των εκπομπών ρύπων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η μοναδική χώρα του παραρτήματος 1 της Συνθήκης Πλαισίου του ΟΗΕ που δεν επικύρωσε το Πρωτόκολλο του Κιότο, έχει σημαντική ευθύνη προς όλους τους λαούς του κόσμου να το επικυρώσει και να δεσμευτεί ότι θα σεβαστεί

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα και θα συμμορφωθεί με στόχους μείωσης των εκπομπών σε μια κλίμακα ανάλογη με το συνολικό μέγεθος της οικονομίας της. Εμείς, οι λαοί έχουμε το αναφαίρετο δικαίωμα να προστατευθούμε από τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να απορρίψουμε την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος – προσαρμογή η οποία σημαίνει, κατά βάση, παραίτηση από τον αγώνα ενάντια στις επιπτώσεις που προκλήθηκαν από τις διαχρονικές εκπομπές ρύπων των αναπτυγμένων χωρών. Αυτές (οι ανεπτυγμένες χώρες) είναι που πρέπει να προσαρμόσουν τον τρόπο ζωής και κατανάλωσης μπροστά σε αυτή την επείγουσα ανάγκη. Θεωρούμε επιβεβλημένο το να αντιμετωπίσουμε τις δυσμενείς επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος, και πιστεύουμε ότι η προσαρμογή πρέπει να είναι μια εθελοντική διαδικασία παρά μια επιβολή, καθώς επίσης και ένα αντισταθμιστικό εργαλείο, που μπορεί να χρησιμεύσει για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων, αποδεικνύοντας ότι είναι δυνατό να επιτευχθεί η αρμονία με τη φύση κάτω από ένα διαφορετικό μοντέλο ζωής. Είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα Ταμείο Προσαρμογής αποκλειστικά για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σαν μέρος ενός οικονομικού μηχανισμού που θα ρυθμίζεται με ανεξάρτητο, διαφανή, και δίκαιο τρόπο για όλα τα κράτη. Αυτό το Ταμείο πρέπει να εκτιμήσει τις επιπτώσεις και το κόστος της κλιματικής αλλαγής στις αναπτυσσόμενες χώρες καθώς και τις ανάγκες που απορρέουν από τις επιπτώσεις αυτές, και να ελέγχει την υποστήριξη εκ μέρους των αναπτυγμένων χωρών. Πρέπει επίσης να περιλάβει έναν μηχανισμό αποζημιώσεων για τις σημερινές και μελλοντικές ζημιές, την απώλεια ευκαιριών λόγω των ακραίων και παγκόσμιων κλιματικών φαινομένων, και το επιπρόσθετο κόστος που μπορεί να προκύψει, εάν ο πλανήτης μας ξεπεράσει τα οικολογικά του όρια. Η «Συμφωνία της Κοπεγχάγης» που επιβλήθηκε στις αναπτυσσόμενες χώρες από λίγα κράτη, πέρα από το ότι απλά προσφέρει ανεπαρκείς πόρους, προσπαθεί επίσης να διχάσει και να δημιουργήσει αντιπαραθέσεις μεταξύ των λαών και να εκβιάσει τις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς θέτει όρους για την πρόσβαση στους πόρους με στόχο την και την ανακούφιση από τις εκπομπές ρύπων. Καταγγέλλουμε επίσης ως απαράδεκτη την προσπάθεια – που γίνεται στις διεθνείς διαπραγματεύσεις – να καταταγούν οι αναπτυσσόμενες χώρες σε κατηγορίες ανάλογα με την ευπάθειά τους στην κλιματική αλλαγή, εφ’ όσον με τον τρόπο αυτό προκαλούνται διαφωνίες, ανισότητες και διχασμός μεταξύ τους. Η τεράστια πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, να σταματήσει την παγκόσμια αύξηση της θερμότητας και του ψύχους στον πλανήτη, μπορεί μόνο να επιτευχθεί μέσω μιας βαθιάς αλλαγής στις γεωργικές πρακτικές και αντικατάστασής τους με ένα βιώσιμο μοντέλο παραγωγής που

17

χρησιμοποιείται ήδη από τους αυτόχθονες και τους γηγενείς αγροτικούς πληθυσμούς, καθώς επίσης και με την εφαρμογή άλλων προγονικών προτύπων και πρακτικών που συμβάλλουν στην επίλυση του προβλήματος της γεωργίας. Αυτό σημαίνει ότι οι λαοί έχουν το δικαίωμα να ελέγξουν τους σπόρους τους, τα εδάφη, το νερό, και την παραγωγή τροφίμων. Με αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιώντας μορφές παραγωγής, που είναι σε αρμονία με τη Μάνα Γη και συμβατές με τα τοπικά πολιτισμικά περιβάλλοντα, μπορούν να διασφαλίσουν ότι θα έχουν ανεμπόδιστη επάρκεια, ποικιλία και ποιότητα τροφίμων, που θα είναι συμβατές με τη Μάνα Γη και θα προωθούν το βάθεμα της αυτόνομης (συμμετοχικής, κοινοτικής και αλληλέγγυας) παραγωγής για κάθε έθνος και λαό. Η κλιματική αλλαγή επιφέρει σήμερα βαθιές επιπτώσεις στη γεωργία και στον τρόπο ζωής των αυτοχθόνων λαών και των αγροτών σε όλο τον κόσμο, και αυτές οι επιπτώσεις θα επιδεινωθούν στο μέλλον. Η βιομηχανοποιημένη αγροτική παραγωγή, μέσω του κοινωνικού, οικονομικού, και πολιτιστικού μοντέλου της παγκόσμιας καπιταλιστικής παραγωγής και της λογικήςγια παραγωγή τροφίμων με σκοπό την αγορά και όχι την εκπλήρωση του δικαιώματος των ανθρώπων στην υγιή διατροφή, είναι μια από τις κύριες αιτίες της κλιματικής αλλαγής. Η θεώρησή της αποκλειστικά από τεχνολογική, εμπορική και πολιτική πλευρά το μόνο που εξυπηρετεί είναι να βαθαίνει την κρίση της κλιματικής αλλαγής και να αυξάνει την πείνα στον κόσμο. Για αυτόν τον λόγο, απορρίπτουμε τις Συμφωνίες Ελεύθερων Συναλλαγών και τις Συμφωνίες Σύνδεσης καθώς και όλες τις μορφές με τις οποίες έχουν θεσπισθεί τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, τα σύγχρονα τεχνολογικά πακέτα (αγροχημική βιομηχανία, γενετική τροποποίηση) και ό, τι προσφέρει παραπλανητικές και επικίνδυνες λύσεις (βιοκαύσιμα, γεω-μηχανική, νανοτεχνολογία, κ.λπ.), που το μόνο που κάνουν είναι να επιδεινώνουν την κρίση που βιώνουμε σήμερα. Καταγγέλλουμε επίσης τον τρόπο με τον οποίο το καπιταλιστικό μοντέλο επιβάλλει τα τεράστια έργα υποδομής και εισβάλλει σε διάφορες περιοχές για έργα εξόρυξης, ιδιωτικοποιεί το νερό και στρατιωτικοποιεί τις χώρες διώχνοντας βίαια τους ιθαγενείς από τα εδάφη τους, αποκλείει τους λαούς από τον έλεγχο στα τρόφιμα και βαθαίνει την κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση. Απαιτούμε την αναγνώριση του δικαιώματος όλων των λαών, των ζωντανών όντων και της Μάνας Γης να έχουμε πρόσβαση στο νερό, και υποστηρίζουμε την πρόταση της Κυβέρνησης της Βολιβίας να αναγνωρισθεί το νερό σαν θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Ο ορισμός του δάσους που χρησιμοποιείται στις διαπραγματεύσεις της Συνθήκης Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), ο οποίος περιλαμβάνει και τις φυτείες,

18

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

είναι απαράδεκτος. Οι φυτείες μονοκαλλιέργειας δεν είναι δάση. Επομένως, απαιτούμε έναν ορισμό για τις διαπραγματεύσεις που να αναγνωρίζει τα ενδημικάενδημικά δάση, τις ζούγκλες και την ποικιλία των οικοσυστημάτων στη γη. Η Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τα Δικαιώματα των Αυτοχθόνων Λαών πρέπει να αναγνωρισθεί πλήρως, να εφαρμοσθεί και να ενσωματωθεί στις διαπραγματεύσεις τις κλιματικής αλλαγής. Η καλύτερη στρατηγική και δράση για να αποφευχθεί η αποδάσωση και υποβάθμιση και να προστατευθούν τα ενδημικά δάση και οι ζούγκλες είναι να αναγνωρισθούν και να διασφαλισθούν τα συλλογικά δικαιώματα στη γη και τα εδάφη, ιδιαίτερα όταν γνωρίζουμε ότι τα περισσότερα δάση βρίσκονται στα εδάφη των αυτοχθόνων λαών, των εθνών και άλλων παραδοσιακών κοινοτήτων. Καταδικάζουμε τους μηχανισμούς αγοράς, όπως τη συμφωνία REDD (Μείωση Εκπομπών από την αποδάσωση και τη δασική υποβάθμιση) και τις δύο εκδοχές της «+» και «+ +», που παραβιάζουν την κυριαρχία των λαών και του δικαιώματός τους στην εκ των προτέρων ελεύθερη και ενημερωμένη συγκατάθεση καθώς επίσης και την κυριαρχία των εθνικών κρατών, του εθιμικού δικαίου των λαών, και των δικαιωμάτων της φύσης.

ανάμεσα στις αρμόδιες υπηρεσίες να αναγνωρίσουν, να σεβαστούν και να εγγυηθούν την αποτελεσματική εφαρμογή των διεθνών συμφωνιών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των ιθαγενών – συμπεριλαμβανομένης της Διακήρυξης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των Αυτοχθόνων Λαών στο πλαίσιο της Συνθήκης 169 της ILO (Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας) – και να υιοθετήσουν πολιτικές και μέτρα που απαιτούνται για να αντιμετωπισθούν οι κίνδυνοι που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή. Συγκεκριμένα, ζητάμε από τα κράτη να αναγνωρίσουν νομικά τις διεκδικήσεις μας στις περιοχές που ζούμε, στα εδάφη και στους φυσικούς μας πόρους για να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε και να ενισχύσουμε τους παραδοσιακούς τρόπους ζωής και να συμβάλουμε αποτελεσματικά στην επίλυση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής. Ζητάμε από τα κράτη την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή του δικαιώματος στη διαβούλευση, τη συμμετοχή και την εκ των προτέρων αβίαστη και μετά από ενημέρωση συναίνεση των ιθαγενών σε όλες τις διαδικασίες των διαπραγματεύσεων, και στο σχεδιασμό και την εφαρμογή των μέτρων σχετικά με την κλιματική αλλαγή.

Η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η κλιματική αλλαγή φθάνουν αυτήν την περίοδο σε κρίσιμα επίπεδα, και μια από τις κύριες συνέπειες αυτού Οι ρυπογόνες χώρες έχουν υποχρέωση να είναι η εσωτερική και διεθνής μετανάστευση. Σύμφωνα φροντίσουν για την άμεση μεταφορά των με εκτιμήσεις, υπήρχαν ήδη περίπου 25 εκατομμύρια απαιτούμενων οικονομικών και τεχνολογικών πόρων κλιματικοί μετανάστες μέχρι το 1995. Οι σημερινές και να πληρώσουν για την αποκατάσταση και τη εκτιμήσεις τους ανεβάζουν στα 50 εκατομμύρια περίπου, συντήρηση των δασών, προς όφελος των λαών και ενώ οι προβλέψεις δείχνουν ότι ένας πολύ μεγάλος των αυτοχθόνων προγονικών αριθμός ανθρώπων ανάμεσα οργανικών δομών. Η αποζημίωση Να θεσπιστεί ένα Διεθνές στα 200 εκατομμύρια και πρέπει να είναι άμεση και πρόσθετη το 1 δισεκατομμύριο θα Δικαστήριο Συνείδησης αναγκαστεί να μεταναστεύσει στις πηγές χρηματοδότησης που θα καταγγέλλει, εξαιτίας των συνθηκών που υπόσχονται οι αναπτυγμένες χώρες που αποκαλύπτει, θα προκαλούνται από την κλιματική αποκλείοντας την αγορά άνθρακα, θα και την χρησιμοποίησή της ως τεκμηριώνει, θα κρίνει και αλλαγή έως το έτος 2050. αντιστάθμισμα στον άνθρακα. θα τιμωρεί τις παραβιάσεις Απαιτούμε να σταματήσουν Οι αναπτυγμένες χώρες πρέπει των δικαιωμάτων των να αναλάβουν την ευθύνη οι χώρες τις δράσεις τους στα και των των κλιματικών μεταναστών, τοπικά δάση, οι οποίες (δράσεις) μεταναστών, προσφύγων. βασίζονται στους μηχανισμούς υποδεχόμενες τους μετανάστες στα της αγοράς, και να μην κάνουν εδάφη τους και αναγνωρίζοντας προτάσεις που δε μπορούν να τα θεμελιώδη δικαιώματά τους, εφαρμοστούν ή έχουν αμφισβητούμενα αποτελέσματα. μέσω της υπογραφής διεθνών συμβάσεων που θα Καλούμε τις κυβερνήσεις να δημιουργήσουν ένα καθορίζουν το περιεχόμενο του χαρακτηρισμού του παγκόσμιο πρόγραμμα αποκατάστασης των ενδημικών κλιματικού μετανάστη και θα απαιτούν από όλα τα και αρχέγονων δασών, το οποίο θα διευθύνουν και θα κράτη να τηρήσουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν διαχειρίζονται οι λαοί, χρησιμοποιώντας τους δασικούς από τον προσδιορισμό αυτό. σπόρους, τα οπωροφόρα δέντρα, και την ενδημική χλωρίδα. Οι κυβερνήσεις πρέπεινα καταργήσουν τις Να θεσπιστεί ένα Διεθνές Δικαστήριο Συνείδησης που εκχωρήσεις δασών, να υποστηρίξουν τη διατήρηση θα καταγγέλλει, θα αποκαλύπτει, θα τεκμηριώνει, των πετρελαϊκών αποθεμάτων στο έδαφος τους και θα κρίνει και θα τιμωρεί τις παραβιάσεις των να εγκαταλείψουν επειγόντως την εκμετάλλευση των δικαιωμάτων των μεταναστών, και των προσφύγων υδρογονανθράκων στις δασικές εκτάσεις. στις χώρες προέλευσης, διέλευσης και προορισμού, προσδιορίζοντας σαφώς τις ευθύνες των κρατών, των Καλούμε τα κράτη στις διαπραγματεύσεις που γίνονται εταιρειών και άλλων φορέων.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Η χρηματοδότηση που δίνεται σήμερα προς τις αναπτυσσόμενες χώρες για την κλιματική αλλαγή και η πρόταση για χρηματοδότηση που έγινε στα πλαίσια της Συμφωνίας της Κοπεγχάγης είναι ασήμαντες. Εκτός από την Επίσημη Αναπτυξιακή Βοήθεια και τους δημόσιους πόρους, οι αναπτυγμένες χώρες πρέπει να δεσμεύσουν για μια νέα ετήσια χρηματοδότηση τουλάχιστον στο 6% του ΑΕΠ για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή στιςαναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό είναι εφικτό, αφού γνωρίζουμε ότι ένα παρόμοιο ποσό ξοδεύεται σε αμυντικές δαπάνες, και ότι πενταπλάσιο ποσό έχει διατεθεί για τη διάσωση των χρεοκοπημένων τραπεζών και των κερδοσκόπων, γεγονός που δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα για τις παγκόσμιες προτεραιότητες και την πολιτική βούληση των ανεπτυγμένων κρατών. Αυτή η χρηματοδότηση πρέπει να είναι άμεση και χωρίς όρους, και δεν πρέπει να συσχετιστεί με την εθνική κυριαρχία ή την αυτοδιάθεση των πιο ευάλωτων κοινοτήτων και ομάδων. Λαμβάνοντας υπόψη την ανεπάρκεια του τρέχοντος μηχανισμού, ένας νέος μηχανισμός χρηματοδότησης πρέπει να καθιερωθεί στη διάσκεψη της κλιματικής αλλαγής του 2010 στο Μεξικό, που να λειτουργεί κάτω από την εποπτεία της Διάσκεψης των Συμβαλλόμενων Μερών (COP) – τα οποία είναι ενταγμένα στη Συνθήκη Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) – και να λογοδοτεί σε αυτήν. Στο μηχανισμό αυτό πρέπει να υπάρχει σημαντική εκπροσώπηση των αναπτυσσόμενων χωρών, για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις χρηματοδότησης των χωρών του Παραρτήματος 1 της Συνθήκης Πλαισίου του ΟΗΕ (UNFCCC). Είναι γνωστό ότι οι αναπτυγμένες χώρες αύξησαν σημαντικά τις εκπομπές αερίων στην περίοδο από το 1990 ως το 2007, παρά τη δέσμευσή τους ότι θα υπήρχε μείωση που θα υποστηριζόταν ανελλιπώς και ουσιαστικά από τους μηχανισμούς της αγοράς. Η αγορά άνθρακα έχει γίνει μια κερδοφόρα επιχείρηση, που εμπορευματοποιεί τη Μάνα Γη. Δεν είναι επομένως μια εναλλακτική λύση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, δεδομένου ότι λεηλατεί και ερημώνει το έδαφος, το νερό, ακόμη και την ίδια τη ζωή. Η πρόσφατη οικονομική κρίση αποδεικνύει ότι η αγορά είναι ανίκανη να ρυθμίσει το οικονομικό σύστημα, το οποίο είναι εύθραυστο και αβέβαιο λόγω της κερδοσκοπίας και της παρουσίας των ενδιάμεσων χρηματιστών. Επομένως, θα ήταν τελείως ανεύθυνο να αφεθεί στα χέρια τους η φροντίδα και η προστασία της ανθρώπινης ύπαρξης και της Μάνας Γης. Θεωρούμε απαράδεκτο ότι οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις προτείνουν τη δημιουργία νέων μηχανισμών που επεκτείνουν και προωθούν την αγορά άνθρακα, γιατί οι υπάρχοντες μηχανισμοί δεν έχουν επιλύσει το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής ούτε έχουν οδηγήσει σε πραγματικές και άμεσες

19

ενέργειες ώστε να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Είναι απαραίτητο να απαιτήσουμε την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που έχουν αναλάβει οι αναπτυγμένες χώρες στο πλαίσιο της Συνθήκης Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), σχετικά με τη μεταφορά τεχνολογίας και μεθόδων ανάπτυξης, και να απορριφθεί η «βιτρίνα τεχνολογίας» που προτείνεται από τις αναπτυγμένες χώρες, η οποία μόνο την εμπορευματοποίηση της τεχνολογίας εξυπηρετεί. Είναι ουσιαστικό να καθοριστούν οδηγίες προκειμένου να δημιουργηθεί ένας πολύπλευρος και διεπιστημονικός μηχανισμός με συμμετοχή όλων για τον έλεγχο, τη διαχείριση, και την αξιολόγηση της ανταλλαγής τεχνολογιών. Αυτές οι τεχνολογίες πρέπει να είναι χρήσιμες, καθαρές και κοινωνικά υγιείς. Επιπλέον, είναι θεμελιώδες να δημιουργηθεί ένα

Μέλη της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Συνδιάσκεψη κεφάλαιο για την καταγραφή και τη χρηματοδότηση των τεχνολογιών – απαλλαγμένων από τα δικαιώματα της πνευματικής ιδιοκτησίας – που είναι κατάλληλες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ιδιαίτερα τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας, πρέπει να αφαιρεθούν από τη δικαιοδοσία των ιδιωτικών μονοπωλίων, και να είναι στη δικαιοδοσία του δημοσίου προκειμένου να προωθηθούν η δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης και το χαμηλότερο κόστος της απόκτησης της γνώσης. Η γνώση αφορά όλη την κοινωνία και δεν πρέπει για κανέναν λόγο να είναι το αντικείμενο ιδιωτικής ιδιοκτησίας ή ιδιωτικής χρήσης, ούτε αντίστοιχα η εφαρμογή της στην τεχνολογία. Οι αναπτυγμένες χώρες έχουν την ευθύνη να μοιραστούν την τεχνολογία τους με τις αναπτυσσόμενες χώρες, να ιδρύσουν ερευνητικά κέντρα στις αναπτυσσόμενες χώρες για τη δημιουργία τεχνολογιών και καινοτομιών, που θα υπερασπίσουν και θα προωθήσουν την ανάπτυξη και την εφαρμογή των ιδεών του «ευ ζην.» Ο κόσμος πρέπει να ανακαλύψει και να γνωρίσει ξανά τις προγονικές αρχές και τις προσεγγίσεις των ιθαγενών λαών, για να σταματήσει η καταστροφή του πλανήτη, καθώς επίσης και να προωθηθούν οι προγονικές πρακτικές, η γνώση και η πνευματικότητα με στόχο να αποκτήσει ξανά την ικανότητα για του «ευ ζην» (ποιοτική ζωή) σε αρμονία με τη Μάνα Γη.

20

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Θεωρώντας ότι υπάρχει έλλειψη πολιτικής βούλησης εκ μέρους των αναπτυγμένων χωρών να συμμορφωθούν αποτελεσματικά με τις δεσμεύσεις και τις υποχρεώσεις που ανέλαβαν με το Πρωτόκολλο του Κιότο στο πλαίσιο της Συνθήκης Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) και δεδομένης της έλλειψης ενός θεσμικού διεθνούς οργανισμού να αποτρέπει και να επιβάλλει κυρώσεις για τα κλιματικά και περιβαλλοντικά εγκλήματα που παραβιάζουν τα δικαιώματα της Μάνας Γης και της ανθρωπότητας, απαιτούμε τη δημιουργία ενός Διεθνούς Δικαστηρίου για το Κλίμα και το Περιβάλλον. Ένας θεσμικός φορέας που θα έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί προληπτικά, να δικάζει και να τιμωρεί τα κράτη, τις βιομηχανίες και τους ανθρώπους οι οποίοι σκόπιμα ή από παράλειψη μολύνουν το περιβάλλον και προκαλούν την κλιματική αλλαγή. Θα υποστηρίζουμε τα κράτη που θα προβάλλουν διεκδικήσεις στο Διεθνές Δικαστήριο για το Κλίμα και το Περιβάλλον ενάντια σε αναπτυγμένες χώρες – οι οποίες δε συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει από τη Συνθήκη Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) και από το Πρωτόκολλο του Κιότο –, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Προτρέπουμε τους λαούς να προτείνουν και να προωθήσουν βαθιές μεταρρυθμίσεις στα Ηνωμένα Έθνη, έτσι ώστε όλα τα κράτη μέλη να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου για το Κλίμα και το Περιβάλλον. Το μέλλον της ανθρωπότητας είναι σε κίνδυνο, και δεν μπορούμε να επιτρέψουμε σε μια ομάδα ηγετών από τις αναπτυγμένες χώρες να αποφασίζουν για όλες τις χώρες, όταν μάλιστα γνωρίζουμε την οικτρή αποτυχία της Διάσκεψης της Κοπεγχάγης. Αυτή η απόφαση μας αφορά όλους. Κατά συνέπεια, είναι ουσιαστικό να πραγματοποιηθεί ένα παγκόσμιο δημοψήφισμα ή δημόσια διαβούλευση για την κλιματική αλλαγή στο οποίο όλοι θα συζητήσουν τα ακόλουθα ζητήματα: το επίπεδο μείωσης εκπομπών ρύπων εκ μέρους των αναπτυγμένων χωρών και πολυεθνικών εταιριών, τη χρηματοδότηση που θα προσφερθεί από τις αναπτυγμένες χώρες, τη δημιουργία ενός Διεθνούς Δικαστηρίου για το κλίμα, την ανάγκη για μια καθολική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Μάνας Γης και την ανάγκη να αλλάξει το σημερινό καπιταλιστικό σύστημα. Οι τροποποιήσεις του παγκόσμιου δημοψηφίσματος ή δημόσιας διαβούλευσης θα εξαρτηθεί από τη διαδικασία προετοιμασίας που θα εξασφαλίζει την επιτυχή διεξαγωγή του. Προκειμένου να συντονιστεί η διεθνής δράση μας και να εφαρμοστούν τα αποτελέσματα αυτής της «Συμφωνίας των Λαών», προτείνουμε την οικοδόμηση ενός Παγκόσμιου Κινήματος των Λαών για τη Μάνα Γη, το οποίο πρέπει να βασιστεί στις

αρχές της συμπληρωματικότητας και του σεβασμού στη διαφορετικότητα λόγω καταγωγής ή αντιλήψεων μεταξύ των μελών του, με στόχο να δημιουργηθεί ένας ευρύς και δημοκρατικός χώρος για το συντονισμό και την οργάνωση κοινών παγκόσμιων δράσεων. Για αυτόν τον λόγο, υιοθετούμε το συνημμένο παγκόσμιο σχέδιο δράσης, έτσι ώστε στο Μεξικό οι αναπτυγμένες χώρες του παραρτήματος 1 της Συνθήκης Πλαισίου του ΟΗΕ (UNFCCC) να σεβαστούν το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (Συμφωνία του Κιότο) και να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 50%, και να αποδεχθούν τις διαφορετικές προτάσεις που περιλαμβάνονται σε αυτήν την συμφωνία. Τέλος, συμφωνούμε να αναλάβουμε τη Δεύτερη Παγκόσμια Διάσκεψη των Λαών για την κλιματική αλλαγή και τα δικαιώματα της Μάνας Γης ως μέρος της διαδικασίας ίδρυσης του Παγκόσμιου Κινήματος των Λαών για τη Μάνα Γη, και σαν αντίδραση στα αποτελέσματα της διάσκεψης της κλιματικής αλλαγής που θα γίνει στο τέλος αυτού του έτους στο Κανκούν του Μεξικό.

[1] Η Συμφωνία των Λαών διαμορφώθηκε και ψηφίσθηκε στη Συνδιάσκεψη των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή που έγινε στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας από 19–22 Απριλίου 2010.

[2] Η διακήρυξη και το πρόγραμμα των δικαιωμάτων της Μάνας Γης είναι στο κείμενο των συμπερασμάτων της Ομάδας Εργασίας 3 που ακολουθεί στη συνέχεια.

Το κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου της Κοτσαμπάμπα που έγινε η Συνδιάσκεψη

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

21

Τα Τελικά Συμπεράσματα των Ομάδων Εργασίας Ομάδα Εργασίας 1: Δομικές αιτίες της Κλιματικής Αλλαγής Βρισκόμαστε μπροστά σε μία βαθιά δομική κρίση που είναι συνέπεια του γεγονότος ότι ο πλανήτης έχει φτάσει στα όριά του. Είμαστε αντιμέτωποι με την πιο μεγάλη κρίση του πατριαρχικού μοντέλου ανάπτυξης που βασίζεται στην υποταγή και την καταστροφή των ανθρώπων και της φύσης. Η κλιματική κρίση που βιώνουμε δεν είναι μόνο πρόβλημα αύξησης της θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα, αλλά της καταστροφής των συνθηκών που διασφαλίζουν τη ζωή στον πλανήτη και την αρμονική σχέση των ανθρώπων με τη Μάνα Γη.

υλών, ενώ τα ανθρώπινα όντα γίνονται το μέσο για την παραγωγή και κατανάλωση. Για το σύστημα αυτό, το νόημα της ζωής είναι ο ανταγωνισμός και η «δίψα» για το κέρδος δίχως όρια. Το καπιταλιστικό σύστημα μετατρέπει τα πάντα σε εμπορεύματα: το νερό, το έδαφος, το ανθρώπινο γονιδίωμα, τους πανάρχαιουςπολιτισμούς, τη βιοποικιλότητα, τη δικαιοσύνη, την ηθική, το θάνατο και την ίδια τη ζωή. Τα πάντα πρέπει να συνθλιβούν, να μεταποιηθούν και να καταναλωθούν, με αποτέλεσμα να καταργείται ο ιερός χαρακτήρας της φύσης. Με το σύστημα αυτό καταργείται ακόμα και η πνευματική σχέση των ανθρώπων με τη φύση.

Η υπερεκμετάλλευση και η άδικη ιδιοποίηση των συλλογικών αγαθών του πλανήτη γίνονται για όφελος Η λεηλασία και η απαλλοτρίωση των συλλογικών ορισμένων ομάδων του πληθυσμού σε βάρος των αγαθών όλων των λαών του κόσμου επιταχύνθηκε υπολοίπων. Για παράδειγμα, εκατοντάδες εκατομμύρια από τη γενοκτονική - αποικιοκρατική εξάπλωση άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό του καπιταλισμού εδώ και 500 χρόνια. Ένα νέο και σε άλλες παροχές για μία αξιοπρεπή ζωή, ενώ ιστορικό άλμα έγινε με τη βιομηχανική επανάσταση, άλλοι σπαταλούν τα άφθονα συλλογικά αγαθά και εγκαινιάζοντας ένα καινούργιο σύστημα παραγωγής στη συνέχεια κερδοσκοπούν από την έλλειψή τους. Αυτό το σύστημα καταστρέφει και που συντελεί στη μεγέθυνση διώχνει τους ιθαγενείς λαούς και Το καπιταλιστικό σύστημα και την ξέφρενη παγκόσμια συσσώρευση κεφαλαίων, τα οποία έχει ταυτίσει την έννοια της τους αγρότες από τα εδάφη τους συγκεντρώνονται κυρίως στις πιο «προόδου» με τη χωρίς όρια και αποκτά τον έλεγχο στη γη τους, στα συλλογικά αγαθά, στο γενετικό αναπτυγμένες βιομηχανικά χώρες ανάπτυξη, με αποτέλεσμα υλικό και στην πατρογονική γνώση.

– που παράγουν το 75% των το μοντέλο παραγωγής συσσωρευμένων στην ατμόσφαιρα Ο καπιταλισμός ισχυρίζεται κατανάλωσης να αερίων θερμοκηπίου (GHG) – , και ότι μπορεί να καλύψει όλες τις αν και αντιπροσωπεύουν μόνο το καθοδηγείται από την ελλείψεις και τις ανικανοποίητες 20% του παγκόσμιου πληθυσμού. αναζήτηση του μέγιστου επιθυμίες των ανθρώπων με κέρδους, αδιαφορώντας την κατανάλωση προϊόντων. Αυτό το μοντέλο παραγωγής λεγόμενος «ανεπτυγμένος έχει οδηγήσει στην παρούσα τελείως για τις επιπτώσεις Ο κόσμος» θα έπρεπε στην που μπορεί να έχει. κλιματική κρίση που συνεπάγεται πραγματικότητα να αποκαλείται, μεγαλύτερες επιπτώσεις κυρίως «υπερκαταναλωτικός κόσμος». για τις χώρες του Παγκόσμιου Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ, σημείωσαν αύξηση των Νότου [1] με ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως εκπομπών ρύπων κατά 16,8% την περίοδο 1990μακροχρόνια ξηρασία, πλημμύρες κλπ.

2007, εξαιτίας της ανεξέλεγκτης κατανάλωσης. Κατά Το καπιταλιστικό σύστημα έχει ταυτίσει την έννοια μέσο όρο, η χώρα αυτή εκπέμπει περίπου 20 με 23 της «προόδου» με τη χωρίς όρια ανάπτυξη, τόνους CO2 (διοξειδίου του άνθρακα) το χρόνο ανά με αποτέλεσμα το μοντέλο παραγωγής και κάτοικο, ποσότητα που είναι εννέα φορές μεγαλύτερη κατανάλωσης να καθοδηγείται από την αναζήτηση από τις εκπομπές ενός κατοίκου του Τρίτου Κόσμου – του μέγιστου κέρδους, αδιαφορώντας τελείως σχεδόν οκτώ φορές μεγαλύτερη από τις εκπομπές ενός για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει σε έναν κατοίκου της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής πλανήτη που ήδη έχει φτάσει στα όριά του. Αυτό το και είκοσι φορές μεγαλύτερη από τις εκπομπές μοντέλο ανάπτυξης έχει απομακρύνει τον άνθρωπο ενός ανθρώπου που ζει στην Υπο-Σαχάρια Αφρική. από τη φύση, εγκαθιστώντας μία λογική κυριαρχίας Η λογική του καπιταλισμού βάζει το κέρδος πάνω στη φύση και οδηγώντας στην καταστροφή της. από τους ανθρώπους. Μέσω της αγοράς προϊόντων Το καπιταλιστικό μοντέλο ανάπτυξης έχει δημιουργήσει διαμορφώνεται η ταυτότητα του υπερκαταναλωτικού κοινωνίες και τρόπους ζωής που είναι ασύμβατες με τη ατόμου και καθιερώνονται νέα πρότυπα κατανάλωσης, ούτως ώστε οι άνθρωποι να αξιολογούνται με βάση φύση. Η Μάνα Γη αντιμετωπίζεται σαν πηγή πρώτων

22

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

αυτά που έχουν και όχι με βάση αυτό που είναι. Για το σύστημα αυτό, το κέρδος και η κερδοφορία βρίσκονται πάνω από οτιδήποτε άλλο, ενώ τα δικαιώματα στην πρόσβαση και την επάρκεια των βασικών υπηρεσιών για τους ανθρώπους εμπορευματοποιείται. Το κέρδος ζητά περισσότερο κέρδος. Οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις των περισσότερο ανεπτυγμένων χωρών – με τη συνδρομή μέρους της επιστημονικής κοινότητας – έχουν μετατρέψει τη συζήτηση για την κλιματική αλλαγή σε πρόβλημα που αφορά μόνο την αύξηση της θερμοκρασίας, παρουσιάζοντας μας τεχνικές και εμπορικές λύσεις που δεν αμφισβητούν τη λογική που βρίσκεται πίσω από αυτού του είδους την παραγωγή και ανάπτυξη.

και την ασφαλή χρηματοδότησή τους, επιβάλλουν με συστηματικό τρόπο τη ληστρική ανάπτυξη. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης του συστήματος και η βιομηχανία «πολιτισμού» προάγουν τον ατομικισμό, τον παράλογο και μη αειφορικό καταναλωτισμό και συμβάλλουν στην παγιοποίηση τους σαν τον μοναδικό τρόπο διαβίωσης που υπάρχει. Αυτές οι τάσεις έχουν προβληθεί με εντυπωσιακό τρόπο κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, του ελεύθερου εμπορίου και της αυξημένης χρήσης της μονοκαλλιέργειας και της εξάντλησης των πόρων. Βρισκόμαστε σε ένα ιμπεριαλιστικό σύστημα επαναποικισμού του πλανήτη.

Ο καπιταλισμός επιβάλλεται μέσω της στρατικοποίησης, της καταπίεσης και της διεξαγωγής Σήμερα, η «κλιματική αλλαγή» έχει εξελιχθεί πόλεμων, εκεί που αντιστέκονται οι λαοί. Επιζητεί σε επιχείρηση για το καπιταλιστικό σύστημα. Οι διαρκώς μία ισχυρή στρατιωτική βιομηχανία, τη κυβερνήσεις και οι «αναπτυγμένες» χώρες υπόσχονται στρατικοποίηση των κοινωνιών και τον πόλεμο τις λεγόμενες «πράσινες» μεταρρυθμίσεις του σαν απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διαδικασία συσσώρευσης πλούτου καθώς συστήματος. Οι μηχανισμοί των τεχνολογικών καινοτομιών Είναι φανερό πλέον ότι επίσης και για τον έλεγχο των των ορυκτών και αξιοποιούνται με τη δημιουργία έχει αποτύχει το μοντέλο εδαφών, νέων πηγών επενδύσεων και ζωής ενός «συνεχώς ενεργειακών πόρων, παράλληλα επιχειρήσεων, με πρόσχημα ότι πλουσιότερου καταναλωτή», με την καταστολή των αγώνων των αυτές οι τεχνολογίες μπορούν το μοντέλο της ξέφρενης λαών. Οι πόλεμοι, με την άμεση επίπτωσή τους στο περιβάλλον να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση. Αυτό που επιτυγχάνουν ανάπτυξης, της χωρίς όρια (μαζική κατανάλωση αναφλέξιμων εκβιομηχάνισης. ορυκτών καυσίμων, κηλίδες οι συγκεκριμένες λύσεις είναι να πετρελαίου, εκπομπές αερίων επιδεινώσουν τα προβλήματα που θερμοκηπίου, μόλυνση από αντιμετωπίζουμε. Αυτές οι ψευτολύσεις, που αποκαλούνται Μηχανισμοί Καθαρής εξασθενημένο ουράνιο, λευκός φώσφορος κλπ) έχουν Ανάπτυξης (CDM), μεταθέτουν την ευθύνη για τη γίνει από τους βασικότερους καταστροφείς της Μάνας φροντίδα του πλανήτη στις χώρες του Νότου χωρίς να Γης. αναλαμβάνουν καμία πραγματική ευθύνη οι ίδιες. Το επιχειρηματικό πρότυπο της παραγωγής, διανομής, σπάταλης αγοράς και κατανάλωσης τροφίμων και όλοι οι μηχανισμοί των αγροεπιχειρήσεων (εντατικοποιημένη εκτροφή ζώων, μονοκαλλιέργεια, γενετικά τροποποιημένες τροφές, νανοτεχνολογίες, ζιζανιοκτόνα, βιοκαύσιμα) δεν καταργούν απλώς την αειφορική παραγωγή τροφίμων, την αγροτική παραγωγή και την αυτοδυναμία των τροφίμων. Αποτελούν επίσης ένα από τα βασικά αίτια της καταστροφικής διαδικασίας της φύσης (των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου, νιτρικού οξέως, της αποψίλωσης δασικών εκτάσεων, της μόλυνσης του εδάφους, της υπερβολικής κατανάλωσης και της ρύπανσης των υδάτινων πόρων κλπ). Η πολιτική, οικονομική, στρατιωτική καιεπικοινωνιακή δομή εξουσίας παράλληλα με την υφιστάμενη νομικά θεσπισμένη διοίκηση, νομιμοποιούν, προάγουν και διαδίδουν την ιδεολογία της καταστροφής. Οι υφιστάμενοι διεθνείς οικονομικοί και εμπορικοί οργανισμοί (Παγκόσμια Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης, Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου και άλλοι) με τους κανόνες τους, τις ρυθμίσεις τους

Ο αγώνας ενάντια στην υπερθέρμανση του πλανήτη δε στοχεύει μόνο στην επείγουσα αλλαγή του μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης, αλλά είναι επίσης ένας σκληρός αγώνας ενάντια στα πρότυπα και τα ηγεμονικά μοντέλα της αποικιοκρατικής και ευρωκεντρικής γνώσης. Αυτές οι ηγεμονικές μορφές της γνώσης και της υποκειμενικότητας έχουν με έμφαση διαπεράσει τα εκπαιδευτικά συστήματα όλου του κόσμου. Οι αξίες του ατομικιστικού μοντέλου του καπιταλιστή/καταναλωτή έχουν επηρεάσει έντονα τα

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα πολιτισμικά πρότυπα, τις προσωπικές απόψεις και τις προσδοκίες των λαών του πλανήτη. Οι αλλαγές στην παραγωγή πρέπει να συνοδεύονται από μία ριζική πολιτισμική επανάσταση που θα αλλάξει τα υπάρχοντα ηγεμονικά μοντέλα συμπεριφοράς, και θα ενδυναμώνει άλλα παγκόσμια οράματα ζωής, όπως το «Ευ ζην», που βρίσκονται σε αρμονία με τη Μάνα Γη. Είναι φανερό πλέον ότι έχει αποτύχει το μοντέλο ζωής ενός «συνεχώς πλουσιότερου καταναλωτή», το μοντέλο της ξέφρενης ανάπτυξης, της χωρίς όρια εκβιομηχάνισης, της μοντέρνας αντίληψης που περιφρονεί την ιστορία, τον πολιτισμό και τη γνώση των άλλων λαών. Το μοντέλο της ζωής που βασίζεται στην αυξανόμενη συσσώρευση των υλικών αγαθών σε βάρος των ανθρώπων και της φύσης. Ο καπιταλισμός ως ένα πατριαρχικό σύστημα αδιάκοπης ανάπτυξης δεν είναι συμβατός με τη ζωή σε αυτόν τον πεπερασμένο πλανήτη. Για τον πλανήτη, κάθε εναλλακτικός τρόπος ζωής πρέπει υποχρεωτικά

23

όχι μόνο να είναι αντικαπιταλιστικός, αλλά κάτι παραπάνω. Η εμπειρία από τη Σοβιετική Ένωση έχει δείξει ότι ένα ληστρικό σύστημα παραγωγής με καταστροφικούς όρους που κάνουν τη ζωή παρόμοια με εκείνη του καπιταλισμού είναι δυνατό να εφαρμοστεί και σε άλλες σχέσεις ιδιοκτησίας. Οι εναλλακτικές λύσεις πρέπει να οδηγούν σε ένα ριζικό μετασχηματισμό του πολιτισμού. Δίχως αυτό το ριζικό μετασχηματισμό δε θα είναι δυνατό να συνεχιστεί η ζωή στον πλανήτη Γη. Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει ένα τεράστιο δίλημμα: να συνεχίσει την πορεία προς τον καπιταλισμό, την πατριαρχία, τη λεγόμενη πρόοδο και το θάνατο ή να ξεκινήσει μία πορεία προς την αρμονία με τη φύση και το σεβασμό στη ζωή.

[1] Παγκόσμιος Νότος: Μία γεωπολιτική και πολιτιστική έννοια, όχι γεωγραφική, που περιγράφει ομάδες ανθρώπων που έχουν σε μεγάλο βαθμό οικονομική και περιβαλλοντική ευπάθεια σε σύγκριση με άλλες ομάδες ανθρώπων.

24

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 2: Αρμονία με τη Φύση για Ποιότητα Ζωής Η ανάγκη για ένα νέο σύστημα 1. Το μοντέλο της καπιταλιστικής ανάπτυξης είναι απειλή για τη ζωή, διότι δίνει προτεραιότητα στον καταναλωτισμό και στη δημιουργία κέρδους σε βάρος της ποιότητας ζωής και της ικανοποίησης των βασικών αναγκών των ανθρώπων, αγνοώντας την αλληλεπίδραση που υπάρχει ανάμεσα στην ανθρώπινη ζωή και τη φύση. Αυτό το ατομοκεντρικό μοντέλο που βασίζεται στην ιδιωτική συσσώρευση πλούτου και τη μεγιστοποίηση του κέρδους παράγει αδικία, φτώχεια, αποκλεισμό και περιβαλλοντική καταστροφή. Πρόκειται για ένα μοντέλο που καταστρέφει τόσο την κοινωνία, όσο και τη φύση.

Η χωρίς όρια ανάπτυξη είναι ενάντια στην αρμονία με τη φύση 6. Ο διαχωρισμός των χωρών σε «ανεπτυγμένες» και «αναπτυσσόμενες» ή ακόμα και σε «υπανάπτυκτες» χώρες, εκφράζει πρότυπα που παραπέμπουν στο παρελθόν. Στις μέρες μας, με δεδομένη την κλιματική αλλαγή και τη συνεχή υποβάθμιση του περιβάλλοντος, αποτελεί βασική ανάγκη η ενίσχυση των κοινοτήτων και η αναγνώριση των ανθρώπων για αυτό που είναι και όχι για αυτά που έχουν. Αυτό πρέπει να συμβεί στο πλαίσιο της επανεξέτασης και της επανεκτίμησης της ιστορίας της ανθρωπότητας και των ιθαγενών καταβολών μας.

Οι αρχές ενός νέου συστήματος 2. Δεδομένου ότι ο καπιταλισμός είναι απειλή για την ίδια τη ζωή, είναι απαραίτητο να σχεδιάσουμε ένα νέο σύστημα που θα αποκαθιστά την αρμονία με τη φύση και τους ανθρώπους, και θα βασίζεται στις εξής αρχές: την ισορροπία ανάμεσα σε όλους και με όλα τα πράγματα, τη συμπληρωματικότητα, την αλληλεγγύη, τη δικαιοσύνη, τη συλλογική συνείδηση και το σεβασμό στη διαφορετικότητα και τις ιδέες όλων.

3. Το νέο σύστημα πρέπει να αναγνωρίζει ότι οι άνθρωποι αποτελούν κομμάτι της φύσης, ότι η φύση δεν είναι ιδιοκτησία μας και ότι έχουμε σχέση αλληλεξάρτησης με αυτή. Κατ’ αυτή την έννοια, πρέπει να θεωρούμε το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στα δικαιώματα της Μάνας Γης σαν αλληλοεξαρτώμενες, συμπληρωματικές και ανταποδοτικές διαδικασίες.

4. Η επίτευξη της αρμονίας με τη φύση απαιτεί την επανεξέταση και την επανεκτίμηση των ποικίλων μορφών γνώσης, των πατρογονικών τεχνολογιών και τοπικών συστημάτων παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης που συμβάλλουν στη διατήρηση της αναπαραγωγικής ικανότητας της φύσης καθώς επίσης και στη θεμελιώδη αρχή της ισότητας και ειρήνης ανάμεσα στους ανθρώπους και στα ζωντανά όντα. Επίσης θα θεωρεί την έννοια της Μάνας Γης σαν μια ολοκληρωμένη οντότητα.

5. Η αρμονία με τη φύση δεν είναι εφικτή αν δεν υπάρχει ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους, ανάμεσα στις κοινότητες, στα έθνη και στο περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να απορρίψουμε τον καπιταλισμό, τον ιμπεριαλισμό, την αποικιοκρατία, τις επεμβάσεις και τις ληστρικές πρακτικές που μας έχουν οδηγήσει σε μία κατάσταση στην οποία το 1% του πληθυσμού ελέγχει το 50% του πλούτου και το 20% του πληθυσμού καταναλώνει το 80% των πόρων.

7. Προκειμένου να επιτευχθεί η αρμονία με τη φύση, οι λαοί και οι κυβερνήσεις τους θα πρέπει να επιδείξουν επαρκή ικανότητα, συνείδηση και πολιτική βούληση να κυβερνήσουν με νοοτροπία, που δε θα είναι προσανατολισμένη αποκλειστικά στον άνθρωπο αλλά θα δίνει έμφαση στη ζωή, αποκλείοντας με αυτό τον τρόπο τις ληστρικές πρακτικές και αντικαθιστώντας τις με ένα όραμα για τη ζωή, που θα περιλαμβάνει το σύνολο της φύσης. Για να το πετύχουμε αυτό, είναι ανάγκη να προωθήσουμε την ενότητα ανάμεσα στους λαούς του πλανήτη, ούτως ώστε να μπορέσουν όλοι να μεριμνούν για τη Μάνα Γη και τη ζωή σε αρμονία με τη φύση.

8. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επενδύσουν σε νέες ήπιες τεχνολογίες και να υποστηρίξουν τις υπάρχουσες καθώς και να μελετήσουν εκ νέου τις παραδοσιακές τεχνικές που μπορούν να αλλάξουν τις σημερινές επιλογές και να οδηγήσουν στην ικανοποίηση των πραγματικών ανθρώπινων αναγκών, προσαρμόζοντάς τις σε ένα πλαίσιο αρμονίας με τη φύση σε παγκόσμιο και κυρίως σε τοπικό επίπεδο, ιδιαίτερα στις περιοχές που τα περιβαλλοντικά προβλήματα και οι επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή επηρεάζουν κατά κύριο λόγο τους πιο ευαίσθητους πληθυσμούς. Για να το πετύχουμε αυτό, είναι σημαντικό να ξαναγνωρίσουμε το πλήθος των γνώσεων και των παραδοσιακών πρακτικών και να μετατρέψουμε τα επιστημονικά πρότυπα – που βασίζονται στον έλεγχο της φύσης – σε πρότυπα που προσανατολίζονται προς την ισορροπία

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα με τη φύση.

9. Επειδή η Μάνα Γη είναι μία ζωντανή οντότητα και έχει δικαιώματα, η ποιότητα ζωής απαιτεί όχι μόνο την προστασία και την αποκατάσταση της ακεραιότητας των οικοσυστημάτων, αλλά και την αναγνώριση της ύπαρξης της παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς, όπως η ατμόσφαιρα, το νερό, η βιοποικιλότητα, το έδαφος, το υπέδαφος και η γη, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και να χρησιμοποιούνται σαν κοινά αγαθά και όχι να θεωρούνται αντικείμενα εμπορίου. Η ποιότητα της ζωής εξαρτάται επίσης από την ικανοποίηση βασικών θεμελιωδών αναγκών με εξασφάλιση δίκαιης πρόσβασης στις στοιχειώδεις παροχές όπως το νερό, η υγεία, η στέγαση και η γνώση, που θα πρέπει να ελέγχονται από την κοινωνία και όχι να ιδιωτικοποιούνται, ενώ παράλληλα θα πρέπει να βρίσκονται συνεχώς στο κέντρο της προσοχής μας με στόχο τη διασφάλιση της ισορροπίας και του σεβασμού προς τη φύση.

10. Ένα νέο σύστημα απαιτεί δράση, αλλαγή στη νοοτροπία και στις καταναλωτικές πρακτικές των ανθρώπων, καθώς επίσης δημιουργία μιας συλλογικής κριτικής συνείδησης που θα βασίζεται στη συνεχή αναθεώρηση των καθημερινών μας συμπεριφορών, ούτως ώστε να υπάρχει επαρκής, ισορροπημένη και με πλήρη σεβασμό χρήση των χώρων και της παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς που ανήκει σε όλους μας. Για να συμβεί κάτι τέτοιο, πρέπει να ευαισθητοποιήσουμε, να διδάξουμε και να μορφώσουμε όλους τους ανθρώπους χρησιμοποιώντας νέα εκπαιδευτικά συστήματα και νέα μέσα ενημέρωσης που θα βασίζονται στην αρχή της αρμονίας με τη φύση και στην ανάγκη να μεριμνούμε για τους χώρους διαβίωσής μας, συμπεριλαμβανομένων των κοινοτήτων, των χωρών και του πλανήτη.

11. Η δημιουργία νέων προτύπων, όπως το πρότυπο της ποιότητας ζωής και οι νέες μορφές αρμονίας με τη φύση, απαιτούν την εξέταση διαφορετικών μορφών γνώσης και εμπειριών και μία συλλογική αξιολόγηση της υφιστάμενης πραγματικότητας χρησιμοποιώντας νέους δείκτες που θα μας επιτρέπουν να καταμετρήσουμε τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στον πλανήτη. Αυτοί οι δείκτες θα μας δώσουν τη δυνατότητα όχι μόνο να γνωρίσουμε καλά τη σημερινή κατάσταση, αλλά επίσης θα αποτελέσουν τη βάση για την εφαρμογή νέων νόμων που θα διασφαλίζουν την εφαρμογή περιβαλλοντικής και κλιματικής δικαιοσύνης. Σε αυτούς τους δείκτες μπορεί να περιλαμβάνονται το οικολογικό αποτύπωμα και ο Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης (HDI), όπως επίσης και άλλοι που θα βασίζονται σε ηθικές αρχές και στην ποιότητα ζωής.

12. Με δεδομένη την πραγματικότητα ότι η αναπαραγωγική ικανότητα της Γης έχει ξεπεραστεί περισσότερο από 30% και εάν συνεχίσουν οι σημερινοί ρυθμοί υπερεκμετάλλευσης, το 2030 θα απαιτηθεί ποσότητα πόρων ίση με δύο πλανήτες, είναι απαραίτητο να δημιουργήσουμε ένα νέο μοντέλο

25

και να απορρίψουμε το μοντέλο της χωρίς όρια καταστροφικής ανάπτυξης. Αναγνωρίζοντας ότι οι

χώρες απαιτούν ένα συγκεκριμένο επίπεδο ανάπτυξης για την ικανοποίηση των θεμελιωδών αναγκών των πληθυσμών τους, και ότι αυτή (η ανάπτυξη) θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει τη χρήση τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον και εναλλακτικών τρόπων ζωής – που να βασίζονται στις πατρογονικές πρακτικές και στην παραδοσιακή τοπική ανάπτυξη –, είναι αναγκαίο ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Όμως, ένα νέο μοντέλο αρμονίας με τη φύση δεν μπορεί να επιτευχθεί με κανέναν τρόπο, αν οι χώρες συντηρούν το ληστρικό καπιταλιστικό πρότυπο που έχει σαν αποτέλεσμα οι πλουσιότερες χώρες να έχουν οικολογικό αποτύπωμα πενταπλάσιο σε σχέση με αυτό που μπορεί να αντέξει ο πλανήτης. Αυτή η κατάσταση θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξη της Μάνας Γης καθώς και την επιβίωση και την ευημερία των λαών.

26

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 3: Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα της Μάνας Γης Προοίμιο Εμείς, οι λαοί και τα έθνη της Γης: - Επειδή θεωρούμε ότι είμαστε όλοι μέρος της Μάνας Γης, μια αδιαίρετη, ζωντανή κοινότητα αλληλοσχετιζόμενων και αλληλοεξαρτώμενων όντων με κοινή μοίρα, αναγνωρίζοντας με ευγνωμοσύνη ότι η Μάνα Γη είναι η πηγή της ζωής, της τροφής και της μάθησης και ότι μας παρέχει κάθε τι που χρειαζόμαστε για να ζούμε καλά. Επειδή συμφωνούμε ότι το καπιταλιστικό σύστημα και όλες οι μορφές λεηλασίας, εκμετάλλευσης, κατάχρησης και μόλυνσης έχουν προκαλέσει μεγάλη καταστροφή, υποβάθμιση και διατάραξη της Μάνας Γης, και θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή, όπως τη γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, με φαινόμενα όπως η κλιματική αλλαγή.

- Επειδή είμαστε πεισμένοι ότι σε μια αλληλοεξαρτώμενη κοινότητα ανθρώπων δεν είναι δυνατόν να αναγνωρίζονται μόνο τα δικαιώματα των ανθρώπινων όντων χωρίς να προκαλείται ανισορροπία στη Μάνα Γη.

α) Η Μάνα Γη είναι ζωντανό ον. β) Η Μάνα Γη είναι μια ενιαία, αδιαίρετη, αυτορρυθμιζόμενη κοινότητα αλληλοεξαρτώμενων όντων που συντηρεί, προστατεύει και αναπαράγει όλους τους οργανισμούς. γ) Κάθε ον ορίζεται από τις σχέσεις του, ως αναπόσπαστο μέρος της Μάνας Γης. δ) Τα έμφυτα δικαιώματα της Μάνας Γης είναι αναπαλλοτρίωτα, με την έννοια ότι η ύπαρξή τους προέρχεται από την ίδια πηγή. ε) Η Μάνα Γη και όλα τα όντα δικαιούνται να απολαμβάνουν όλα τα δικαιώματα που αναγνωρίζονται σ’ αυτή τη Διακήρυξη, χωρίς κανενός είδους διάκριση -όπως θα μπορούσε να γίνει μεταξύ ενόργανων και ανόργανων όντων- ειδών και γενών ή όπως συνηθίζεται στα ανθρώπινα όντα ή σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση. στ) Ακριβώς όπως τα ανθρώπινα όντα έχουν ανθρώπινα δικαιώματα, όλα τα άλλα όντα επίσης έχουν δικαιώματα που εξαρτώνται από τη δική τους ταξινόμηση σε είδη, και είναι σύμφωνα με το ρόλο και τη λειτουργία τους στις κοινότητες μέσα στις οποίες ζουν. ζ) Τα δικαιώματα κάθε όντος περιορίζονται από τα δικαιώματα άλλων όντων και οποιαδήποτε σύγκρουση μεταξύ των δικαιωμάτων πρέπει να επιλύεται με τρόπο που διατηρεί την ακεραιότητα, την ισορροπία και την υγεία της Μάνας Γης.

- Επειδή είμαστε βέβαιοι ότι για να είναι εγγυημένα τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι απαραίτητο να αναγνωρίσουμε και να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα της Μάνας Γης και όλων των όντων που βρίσκονται σ’ αυτήν και ότι υπάρχουν πολιτισμοί, πρακτικές και νόμοι που το κάνουν αυτό.

- Επειδή έχουμε συνείδηση της επείγουσας ανάγκης να αναληφθεί αποφασιστική, συλλογική δράση για το μετασχηματισμό των δομών και των συστημάτων που προκαλούν την κλιματική αλλαγή και τις άλλες απειλές για τη Μάνα Γη, Ψηφίσαμε αυτή την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα της Μάνας Γης και καλούμε τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών να την υιοθετήσει σαν κοινό κριτήριο επιτυχίας για όλους τους λαούς και όλα τα έθνη του κόσμου. Επομένως κάθε άτομο και θεσμός πρέπει να αναλάβει ευθύνη για την προώθησή της μέσω της διδασκαλίας, της εκπαίδευσης, της διαμόρφωσης συνείδησης, του σεβασμού στα δικαιώματα που αναφέρονται σ’ αυτή τη Διακήρυξη και να διασφαλίσει με άμεσα και προοδευτικά μέτρα και μηχανισμούς, εθνικούς και διεθνείς, την οικουμενική και αποτελεσματική αναγνώρισή της και την τήρησή της από όλους τους λαούς και κράτη του κόσμου. Η Διακήρυξη αποτελείται από τα τέσσερα (4) άρθρα που ακολουθούν: Άρθρο 1. Μάνα Γη

Άρθρο 2. Δικαιώματα της Μάνας Γης 1. Η Μάνα Γη και όλα τα όντα από τα οποία αποτελείται, έχουν τα ακόλουθα δικαιώματα: α) το δικαίωμα στη ζωή και την ύπαρξη β) το δικαίωμα να απολαμβάνουν το σεβασμό γ) το δικαίωμα της αναγέννησης της βιολογικής τους ικανότητας και της συνέχισης αυτών των ζωτικών κύκλων και διαδικασιών, χωρίς ανθρώπινες καταστροφικές παρεμβάσεις δ) το δικαίωμα στη διατήρηση της ταυτότητας και της ακεραιότητας κάθε όντος ως διακριτού, αυτοκαθοριζόμενου και αλληλεπιδρώντος ε) το δικαίωμα στο νερό, ως πηγή ζωής στ) το δικαίωμα στον καθαρό αέρα

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα ζ) το δικαίωμα σε πλήρη υγεία η) το δικαίωμα απαλλαγής από τη μόλυνση, τη ρύπανση και τα τοξικά ραδιενεργά απόβλητα θ) το δικαίωμα να μην τροποποιείται η γενετική δομή τους ή να μην παρεμποδίζεται με τρόπο που απειλεί την ακεραιότητα ή τη ζωτική και υγιή λειτουργία τους ι) το δικαίωμα της πλήρους και άμεσης αποκατάστασης κάθε παραβίασης των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται σ’ αυτή τη Διακήρυξη, και προέρχεται από ανθρώπινες δραστηριότητες.

2. Κάθε οργανισμός έχει το δικαίωμα για δικό του τόπο διαμονής και να παίζει το δικό του ρόλο στην αρμονική λειτουργία της Μάνας Γης.

3. Κάθε ζωντανό ον έχει το δικαίωμα στην ευημερία και σε ζωή χωρίς βασανιστήρια ή απειλές για βάρβαρη μεταχείριση από τους ανθρώπους. Άρθρο 3. Υποχρεώσεις των ανθρώπινων όντων στη Μάνα Γη 1. Κάθε ανθρώπινο ον έχει ευθύνη να σέβεται τη Μάνα Γη και να ζει σε αρμονία μ’ αυτήν.

2. Τα ανθρώπινα όντα, όλα τα Κράτη και όλοι οι δημόσιοι και ιδιωτικοί θεσμοί και ιδρύματα πρέπει: α) να ενεργούν σύμφωνα με τα δικαιώματα και υποχρεώσεις που αναγνωρίζονται σ’ αυτή τη Διακήρυξη β) να αναγνωρίζουν και να προωθούν την πλήρη εφαρμογή και ισχύ των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που αναγνωρίζονται σ’ αυτή τη Διακήρυξη γ) να προωθούν και να συμμετέχουν στη μάθηση μάθηση, την ανάλυση, την ερμηνεία και την επικοινωνία για το πώς πρέπει να ζουν σε αρμονία με τη Μάνα Γη, σύμφωνα μ’ αυτή τη Διακήρυξη δ) να διασφαλίζουν ότι η επιδίωξη της ανθρώπινης ευημερίας συμβάλλει στην ευημερία της Μάνας Γης και σήμερα και στο μέλλον ε) να καθιερώνουν και να εφαρμόζουν αποτελεσματικούς κανόνες και νόμους για την

27

υπεράσπιση, την προστασία και τη διατήρηση των δικαιωμάτων της Μάνας Γης στ) να σέβονται, να προστατεύουν, να διατηρούν και όπου είναι απαραίτητο να αποκαθιστούν την ακεραιότητα των ζωτικών οικολογικών κύκλων, των διαδικασιών και των ισορροπιών της Μάνας Γης ζ) να εγγυώνται ότι οι ζημιές που προκαλούνται από τις ανθρώπινες παραβιάσεις των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται σ’ αυτή τη Διακήρυξη θα επανορθώνονται, και ότι οι υπεύθυνοι γι’ αυτές θα καλούνται να φροντίσουν για την αποκατάσταση της ακεραιότητας και της υγείας της Μάνας Γης η) να δυναμώσουν τους ανθρώπους και τους θεσμούς για την υπεράσπιση της Μάνας Γης και όλων των όντων θ) να θεσπίσουν προληπτικά και αποτρεπτικά μέτρα ώστε να προλαμβάνονται ανθρώπινες δραστηριότητες που προκαλούν εξόντωση ειδών, καταστροφή οικοσυστημάτων ή αποσύνθεση των οικολογικών κύκλων ι) να εγγυώνται την ειρήνη και να εξαλείψουν τα πυρηνικά, χημικά και βιολογικά όπλα κ) να προωθούν και να υποστηρίζουν πρακτικές σεβασμού της Μάνας Γης και όλων των όντων, σύμφωνα με τους πολιτισμούς, τις παραδόσεις και τα έθιμά τους λ) να προωθούν οικονομικά συστήματα που βρίσκονται σε αρμονία με τη μάνα Γη και είναι σύμφωνα με τα δικαιώματα που αναγνωρίζονται σ’ αυτή τη Διακήρυξη Άρθρο 4. Ορισμοί 1. Ο όρος «ον» περιλαμβάνει τα οικοσυστήματα, τις φυσικές κοινότητες, τα είδη και όλες τις άλλεςφυσικές οντότητες που υπάρχουν ως μέρος της Μάνας Γης.

2. Τίποτα σ’ αυτή τη Διακήρυξη δεν περιορίζει την αναγνώριση άλλων δικαιωμάτων όλων των όντων ή αυτών που ορίζονται ως όντα.

28

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 4: Δημοψήφισμα για την Κλιματική Αλλαγή Ανάγκη για ένα Παγκόσμιο Δημοψήφισμα, Δημοσκόπηση ή Λαϊκή Διαβούλευση Οι διαπραγματεύσεις για την Κλιματική Αλλαγή που έγιναν το Δεκέμβριο του 2009 στην Κοπεγχάγη (COP15) έδειξαν ότι οι εκπρόσωποι των ανεπτυγμένων χωρών επιδιώκουν να επιμερίσουν μεταξύ τους το δικαίωμα της λήψης αποφάσεων και να τις επιβάλουν σε όλους τους λαούς, τις κυβερνήσεις και τις χώρες του πλανήτη, χωρίς καμιά συζήτηση των προτάσεων που πρόκειται να επηρεάσουν τη Μάνα Γη και το μέλλον της ανθρωπότητας, ξεχνώντας ότι ο πλανήτης και οι περιοχές του δεν είναι αποκλειστική ιδιοκτησία μιας ομάδας κυβερνήσεων ή διεθνών οργανισμών. Με την παραδοχή ότι ο άνθρωπος είναι ο αδερφός που έχει τη δύναμη να φροντίζει τα άλλα όντα – τα οποία είναι μέρος της Μάνας Γης – , που έχει την ικανότητα να συμμορφώνεται με τη σχέση που έχει με τη Μάνα Γη και τη δυνατότητα να δημιουργεί ευκαιρίες για συζητήσεις που συμβάλλουν στην πραγματοποίηση δραστηριοτήτων και πράξεων για τη διατήρηση αυτής της σχέσης, θα πρέπει επίσης να έχει και τη δυνατότητα να αποδεικνύει όλα αυτά με την άμεση ενημέρωση, με τη λήψη αποφάσεων και με τη χάραξη κατευθυντήριων γραμμών για δράση και πίεση προς κάθε κυβέρνηση, για να θεσμοθετεί δικαιώματα για την αποκατάσταση της αρμονίας με τη Μάνα Γη. Για τους λόγους αυτούς εμείς που συμμετέχουμε στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη της Κοτσαμπάμπα συμφωνούμε ότι πρέπει να επιδιωχθεί η διεξαγωγή ενός παγκόσμιου δημοψηφίσματος ή δημοσκόπησης ή λαϊκής διαβούλευσης λαμβάνοντας υπόψη την πραγματικότητα κάθε χώρας ή περιοχής προς όφελος της Μάνας Γης. Ερωτήματα που θα μπορούσαν να τεθούν Προκειμένου να διεξαχθεί το παγκόσμιο δημοψήφισμα ή η δημοσκόπηση ή η λαϊκή διαβούλευση που θα αποκαταστήσει τη σχέση ανάμεσα στη Μάνα Γη και τους κατοίκους της, η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή προτείνει τα ακόλουθα ερωτήματα, έχοντας επίγνωση ότι το θέμα αυτό θα πρέπει να συζητηθεί από τους κατοίκους του πλανήτη μέσω των Εθνικών Επιτροπών: 1. Συμφωνείτε ότι το καπιταλιστικό μοντέλο υπερπαραγωγής και υπερκατανάλωσης πρέπει να αλλάξει και να αποκατασταθεί η αρμονία με τη φύση, αναγνωρίζοντας και δείχνοντας σεβασμό στα δικαιώματα της Μάνας Γης; 2. Συμφωνείτε ότι οι χώρες και οι πολυεθνικές επιχειρήσεις πρέπει να απορροφούν και να μειώνουν την παραγωγή των αερίων θερμοκηπίου ανάλογα με

τις ευθύνες που διαχρονικά έχουν για τις εκπομπές τους και ότι πρέπει να μειώσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη; 3. Συμφωνείτε να αλλάξουν σκοπό όλα τα κονδύλια που ξοδεύονται για πολέμους και να διατεθεί ένα μεγαλύτερο ποσό για την υπεράσπιση της Μάνας Γης; 4. Συμφωνείτε οι χώρες μας να γίνουν περιοχές ειρήνης, ελεύθερες από κάθε κατοχή, από στρατεύματα και ξένες στρατιωτικές βάσεις; 5. Συμφωνείτε με τη σύσταση ενός Δικαστηρίου για την Κλιματική και Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη που θα δικάζει όσους καταστρέφουν τη Μάνα Γη; Ο χρόνος της πραγματοποίησης του Παγκόσμιου Δημοψηφίσματος ή της Δημοσκόπησης ή της Λαϊκής Διαβούλευσης Στις 22 Απριλίου 2010, ημέρα της Γης αποφασίστηκε στην Κοτσαμπάμπα, η δυνατότητα για παγκόσμια ψηφοφορία, με την προϋπόθεση ότι η Διεθνής Επιτροπή και οι Εθνικές Επιτροπές θα διασφαλίσουν την επιτυχή διεξαγωγή της. Με αυτή τηνπροοπτική η ημερομηνία διεξαγωγής παραμένει ανοιχτή. Για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος υποστηρίζουμε τη σύσταση μιας Διεθνούς Επιτροπής, που θα σέβεται και θα στηρίζει την ίδρυση και την ισχυροποίηση Εθνικών Επιτροπών. Η διαδικασία της ψηφοφορίας μπορεί να διεξαχθεί από μια Διεθνή Επιτροπή που θα έχει τη δικαιοδοσία να πραγματοποιήσει το δημοψήφισμα, σεβόμενη την αυτοτελή λειτουργία και την αυτονομία των Εθνικών Επιτροπών. Ο τρόπος ψηφοφορίας μπορεί να είναι ο εξής: • Το δημοψήφισμα θα διεξαχθεί επισήμως σε χώρες όπου υπάρχει η υποστήριξη από τις εθνικές κυβερνήσεις, ενώ στις χώρες όπου αυτό δεν είναι εφικτό, θα πραγματοποιηθεί με τη συμβολή κοινωνικών οργανώσεων, σπουδαστικών συλλόγων, κοινωνικών δικτύων και άλλων φορέων της κοινωνίας των πολιτών, με τη μορφή δημοσκόπησης ή λαϊκής διαβούλευσης.

• Τα ψηφοδέλτια θα καθοριστούν από τις Εθνικές Επιτροπές με βάση τις επικρατούσες συνήθειες και τα έθιμα. Δεσμεύσεις Όσοι είναι παρόντες, αναλαμβάνουν τη δέσμευση να συμβάλλουν στη δημιουργία εθνικών επιτροπών με ευρύτερη συμμετοχή οργανώσεων από κάθε χώρα για να ενισχυθούν οι δράσεις του δημοψηφίσματος ή της δημοσκόπησης ή της λαϊκής διαβούλευσης, μέσα από διαδικασίες που θα βοηθήσουν στη διοργάνωση πολιτικών συζητήσεων και δράσεων με περιεχόμενο τις αποφάσεις αυτής της Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 5: Δικαστήριο Κλιματικής Δικαιοσύνης Οι λαοί του κόσμου που συγκεντρωθήκαμε για την Παγκόσμια Συνδιάσκεψη σχετικά με την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης, στην πόλη Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας από 19-22 Απριλίου 2010, συζητήσαμε στην Ομάδα Εργασίας για το Δικαστήριο της Κλιματικής Δικαιοσύνης και καταλήξαμε στα ακόλουθα συμπεράσματα: 1. Λαμβάνοντας υπόψη την έλλειψη της πολιτικής βούλησης από τις ανεπτυγμένες χώρες να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Συμφωνία Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή και το Πρωτόκολλο του Κιότο, και αντιμετωπίζοντας την απουσία ενός διεθνούς νομικού πλαισίου για την αποτροπή και την τιμωρία των κλιματικών και περιβαλλοντικών εγκλημάτων που παραβιάζουν τα δικαιώματα της Μάνας Γης και της Ανθρωπότητας, απαιτούμε τησύσταση ενός Διεθνούς Δικαστηρίου για την Κλιματική και την Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη που θα έχει τη νομικά κατοχυρωμένη δυνατότητα να αποτρέπει, να δικάζει και να τιμωρεί όσα κράτη, επιχειρήσεις και άτομα προκαλούν ρύπανση και συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή με τις ενέργειες ή τις παραλείψεις τους.

29

2. Καλούμε τους λαούς του κόσμου να ενωθούνστον αγώνα και την κινητοποίηση για την σύσταση του Διεθνούς Δικαστηρίουγια την Κλιματική και την Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη και να ασκήσουν πίεση στις κυβερνήσεις που δε συμμορφώνονται με τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει από τη Συνθήκη-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή και το Πρωτόκολλο του Κιότο.

3. Καλούμε τους λαούς του κόσμου να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με τους κινδύνους που προκαλούνται από ένα οικονομικό σύστημα που βασίζεται στην οικονομική ανάπτυξη, τη συσσώρευση του κέρδους και τον καταναλωτισμό.

4. Προτρέπουμε τους λαούς του κόσμου να προτείνουν και να υποστηρίξουν μία εσωτερική μεταρρύθμιση στη λειτουργία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου όλα τα Κράτη- Μέλη να συμμορφωθούν με τις αποφάσεις του Διεθνούς Δικαστηρίου για την Κλιματική και την Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη.

5. Προτρέπουμε επίσης τους λαούς του κόσμου να προωθήσουν τις συζητήσεις για την ανεξαρτησία, τη λειτουργία και τη μορφή του Διεθνούς Δικαστηρίου για την Κλιματική και την Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη, όπως επίσης και για τη σχέση του με τους ήδη υφιστάμενους πολυμερείς μηχανισμούς.

2. Το Διεθνές Δικαστήριο για την Κλιματική και την Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη θα πρέπει να έχει την αρμοδιότητα να κρίνει αστικά και ποινικά, τα κράτη, τους διεθνείς οργανισμούς, τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και οποιαδήποτε νομικά πρόσωπα είναι υπεύθυνα γιατην επιδείνωση των αιτιών και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της καταστροφής του περιβάλλοντος στη Μάνα Γη. Προσφυγές στο δικαστήριο μπορούν να κάνουν όλοι οι λαοί, τα κράτη, οι εθνικότητες, τα ξεχωριστά άτομα ή οι επιχειρήσεις που έχουν υποστεί ζημιά, ανεξάρτητα αν έχουν εξαντλήσει τα εθνικά ένδικα μέσα.

3. Το Διεθνές Δικαστήριο για την Κλιματική και την Περιβαλλοντική Δικαιοσύνη θα απαρτίζεται από εκπροσώπους των λαών, των εθνών, των εθνικοτήτων και των κρατών, οι οποίοι θα δεσμεύονται να σέβονται και να αποδέχονται τις αρχές του εν λόγω δικαστηρίου που θα έχει διεθνή δικαιοδοσία και αρμοδιότητα. Η Ομάδα Εργασίας για το Δικαστήριο της Κλιματικής Δικαιοσύνης κάνει τις ακόλουθες επισημάνσεις: 1. Καλούμε τους λαούς του κόσμου να κάνουν χρήση των υφιστάμενων νομικών μηχανισμών και νόμων στις χώρες τους για να ασκήσουν δίωξη και να τιμωρήσουν εκείνους που βλάπτουν τη Μάνα Γη και την Ανθρωπότητα και των οποίων οι δράσεις ή παραλείψεις επιδεινώνουν τα αίτια και τις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής και απαιτούμε την άμεση παύση των καταστροφικών δραστηριοτήτων.

6. Καλούμε τους λαούς του κόσμου να συμμετέχουν στον αγώνα και την κινητοποίηση που γίνεται για τη στήριξη του άτυπου Διεθνούς Δικαστηρίου των Λαών για το Οικολογικό Χρέος και την Κλιματική Αλλαγή.

7. Ενθαρρύνουμε τα Κράτη να κάνουν προσφυγές στο Διεθνές Δικαστήριο ενάντια σε αναπτυγμένα κράτη που δεν εκπληρώνουν τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει από τη Συνθήκη-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή και το Πρωτόκολλο του Κιότο, συμπεριλαμβανομένης της δέσμευσης να μειωθούν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου.

30

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 6: Κλιματική Αλλαγή και Μετανάστευση

ή πλημμύρες) και τις ανθρωπογενείς καταστροφές (βιομηχανικά ατυχήματα, ραδιενέργεια και πολλά άλλα).

Αίτια και επιπτώσεις της κλιματικής μετανάστευσης

Και στις δύο αυτές κατηγορίες μετανάστευσης (οικονομικοί και κλιματικοί μετανάστες) γίνονται εύκολα παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ ταυτόχρονα επιδεινώνεται η ανισότητα, κυρίως στις χώρες του νότου. Και αυτό διότι ο πληθυσμός είναι αναγκασμένος να μετακινηθεί, με δραματικές επιπτώσεις στο περιβάλλον ακόμα και των περιοχών όπου φιλοξενούνται, κλείνοντας έναν άθλιο κύκλο παραβίασης των δικαιωμάτων τους.

Οι κλιματικές μεταναστεύσεις πραγματοποιούνται στα πλαίσια του αναπτυξιακού μοντέλου που έχει σα βάση το καπιταλιστικό σύστημα. Από τη μία πλευρά, αυτό το μοντέλο δίνει τη δυνατότητα στα κράτη και τις πολυεθνικές επιχειρήσεις να υπερεκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους και να υποβαθμίζουν το περιβάλλον, εξαναγκάζοντας ανθρώπους και οικογένειες να μεταναστεύουν. Ένα ενδεικτικό παράδειγμα υπερεκμετάλλευσης είναι τα μεγάλα έργα (όπως μεταλλεία και φράγματα) που πραγματοποιούνται με την έγκριση των κυβερνήσεων και σπαταλούν τους βασικούς πόρους όπως το χώμα, την πανίδα και την τοπική χλωρίδα.

Αρκετά μέρη του πλανήτη μετατρέπονται σε περιοχές εγκατάλειψης από τους ντόπιους σαν επακόλουθο της κλιματικής αλλαγής. Αυτή η κατάσταση επιβάλλει τη μετακίνηση των ανθρώπων λόγω έλλειψης τροφής και νερού, καθώς επίσης και εξαιτίας της αύξησης σε συχνότητα και σε σφοδρότητα των πλημμύρων, των καταιγίδων ή της ξηρασίας. Από την άλλη πλευρά, το αναπτυξιακό μοντέλο του καπιταλισμού κερδοσκοπεί από την υπερεκμετάλλευση της εργασίας των μεταναστών. Αν και η υπερεκμετάλλευση αφορά αυτούς που αναγκάζονται να μεταναστεύσουν για οικονομικούς λόγους, όμως αυτοί τους οποίους εμείς ονομάζουμε κλιματικούς μετανάστες είναι αποτέλεσμα της υποβάθμισης του πλανήτη και αυτή η κατάσταση τους αναγκάζει να αναζητήσουν νέα μέρη για να ζήσουν. Μεταξύ των κυριότερων περιβαλλοντικών αιτίων που προσδιορίζουν τη μετανάστευση βρίσκουμε: την κλιματική αλλαγή (ερημοποίηση, αποψίλωση, διάβρωση του εδάφους, μόλυνση του νερού, τυφώνες

Πρώτα απ’ όλα, παραβιάζεται το δικαίωμα των ανθρώπων να μη μεταναστεύουν και να παραμένουν στην πατρίδα τους, γιατί με τη μετανάστευση προκαλούν και την υποβάθμιση των δικών τους εδαφών, κατάσταση που οδηγεί στην εγκατάλειψη

των αγροτικών κοινοτήτων, στις οποίες σταδιακά παραμένουν μόνο οι ηλικιωμένοι. Δεύτερον, στις πόλεις οι μετανάστες ζουν με χαμηλά ημερομίσθια και σε συνθήκες εκμετάλλευσης, αφού τους στερείται το δικαίωμα σε μία αξιοπρεπή εργασία, με αποτέλεσμα τα επίπεδα της φτώχιας να γίνονται ακόμη μεγαλύτερα και επομένως να μην έχουν πρόσβαση σε βασικά δικαιώματα όπως η κατοικία, η υγεία και η εκπαίδευση. Αυτή η πραγματικότητα ενισχύεται από τα δίκτυα παράνομης διακίνησης μεταναστών που μετατρέπουν τους ανθρώπους σε εμπορεύματα. Τρίτον, μέσω της στρατιωτικοποίησης των συνόρων και της ποινικοποίησης των μεταναστών, θεσμοθετείται η κακομεταχείρισή τους και δημιουργούνται μεγάλες διακρίσεις σε βάρος τους, με αποτέλεσμα να προστίθεται άλλο ένα εμπόδιο για την απόκτηση όλων των δικαιωμάτων τους. Τέταρτο και τελευταίο, το αναπτυξιακό μοντέλο του καπιταλισμού επιβάλλει τη μετανάστευση των ανθρώπων από τη γη τους και παραβιάζει το βασικό δικαίωμα για ελεύθερη μετακίνηση.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα Σε παγκόσμια κλίμακα, η μετανάστευση που επιβάλλεται από κλιματικά αίτια αυξάνει την πίεση για βασικές υπηρεσίες, καταστρέφοντας την οικονομική ανάπτυξη και αυξάνοντας τον κίνδυνο για συγκρούσεις. Επιπλέον, η κλιματική μετανάστευση συμβάλλει στην ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των πόλεων, όπου ζουν εκατομμύρια άνθρωποι. Εκεί ζουν και οι μετανάστες σε φτωχές και υποβαθμισμένες περιοχές με ελάχιστη έως ανύπαρκτη παροχή νερού και με περιορισμένη πρόσβαση σε οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Άλλες επιπτώσεις της αναγκαστικής μετανάστευσης - που προκαλείται από κλιματικά αίτια – είναι η χαοτική κατάσταση στα συστήματα παραγωγής (κάτι που επηρεάζει μεταξύ άλλων τους αγρότες, τους αυτόχθονες κατοίκους και τους αλιείς) και η αποδυνάμωση της εσωτερικής αγοράς. Αν αφήσουμε κατά μέρος την απώλεια του «ανθρώπινου κεφαλαίου» με τη μορφή της εργατικής δύναμης και των επενδύσεων στην εκπαίδευση, η μετανάστευση οδηγεί σε ένα ακόμα χειρότερο σενάριο για περιορισμένες οικονομικές επενδύσεις, πράγμα το οποίο στο μέλλον θα προκαλέσει νέο κύμα μετανάστευσης. Εκτός από την αναγκαστική εκδίωξη, μετανάστευση σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι θα χάσουν τους δεσμούς με την προγονική γνώση και τα έθιμα, δεδομένου ότι αυτά είναι άρρηκτα δεμένα με τη γη τους, και επειδή εξαναγκάζονται να χάσουν αυτούς του δεσμούς θα πρέπει να υιοθετήσουν έναν τελείως διαφορετικό τρόπο ζωής. Η μεγάλης κλίμακας μετατόπιση ανθρώπων ενδέχεται επίσης να αναδιαρθρώσει τους εθνικούς χάρτες πολλών χωρών, καθώς μικραίνει την απόσταση ανάμεσα σε ομάδες που κάποτε ζούσαν χωριστά και με αυτόν τον τρόπο τους αναγκάζει να διεκδικούν τους ίδιους πόρους. Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι αυτή η κατάσταση είναι χειρότερη για συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμών που μεταναστεύουν, όπως είναι οι ιθαγενείς, οι γυναίκες, τα παιδιά και οι νέοι.

Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε ότι η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η κλιματική αλλαγή έχουν φτάσει στις μέρες μας σε ένα κρίσιμο σημείο και μετατρέπουν την εγχώρια και τη διεθνή μετανάστευση σε μία από τις σημαντικότερες συνέπειες. Με βάση έναν κατ’ εκτίμηση απολογισμό, σύμφωνα με ορισμένες

31

μελέτες, το 1995 υπήρχαν 25 εκατομμύρια κλιματικοί μετανάστες, σήμερα εκτιμάται ότι υπάρχουν 50 εκατομμύρια, ενώ προβλέψεις για το 2050 αναφέρουν ότι οι άνθρωποι που θα μετακινηθούν εξαιτίας των καταστάσεων που θα προκύψουν από την κλιματική αλλαγή θα είναι από 200 εκατομμύρια έως 1 δισεκατομμύριο. Αυτό θα οδηγήσει σε ανεπάρκεια πόρων όπως νερό και τροφή, καθώς επίσης και σε αύξηση της συχνότητας και της σφοδρότητας των πλημμυρών και των καταιγίδων. Αυτό το σενάριο θα επιδεινώνει τον κύκλο των καταστροφών και οι κλιματικοί μετανάστες θα βρεθούν να μην έχουν στέγη. Μοναδική λύση είναι να αρχίσουμε τη δράση από τώρα. Με βάση αυτές τις σκέψεις, οι ορισμοί που ανταποκρίνονται περισσότερο στη σημερινή πραγματικότητα είναι οι ακόλουθοι: ● Κλιματικοί πρόσφυγες: Εκείνοι οι άνθρωποι που είναι αναγκασμένοι να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Και αφού δεν υπάρχει κανένα διεθνές δικαίωμα για αυτούς, ιδίως στη Συνθήκη της Γενεύης, είναι απαραίτητο να εισάγουμε αυτήν την κατηγορία ούτως ώστε οι χώρες να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, όταν αντιμετωπίζουν μία τέτοια κατάσταση. Αυτή η θεώρηση βρίσκεται στην ίδια γραμμή με εκείνη που διατύπωσε ο Τζιν Ζίγκλερ, ειδικός εισηγητής στην έκδοση του 2007 για το δικαίωμα στην τροφή, όπου δηλώνει ότι υπάρχει ελάχιστη διαφορά ανάμεσα σε έναν άνθρωπο που αντιμετωπίζει το θάνατο λόγω λιμού και έναν άνθρωπο που απειλείται με αυθαίρετη εκτέλεση εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων. Πρότεινε τη δημιουργία ενός νομικού φορέα για την προστασία αυτών των ανθρώπων που θα τους αναγνωρίζει σαν πρόσφυγες εξαιτίας λιμού και θα τους χορηγεί το δικαίωμα για προσωρινή προστασία και όχι εξαναγκαστικό επαναπατρισμό, με σκοπό να μην επιστρέψουν σε μία χώρα όπου η πείνα και ο λιμός απειλούν τη ζωή τους. ● Εξαναγκασθέντες σε μετανάστευση: Είναι οι άνθρωποι που εξαναγκάζονται να μεταναστεύσουν όχι μόνο για λόγους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή αλλά και εξαιτίας οικονομικών παραγόντων. Ο όρος κλιματικός μετανάστης περιορίζει το πρόβλημα μην υπολογίζοντας τους εργαζόμενους που έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τη χώρα τους για λόγους ανεργίας και μπορεί εύκολα – επειδή είναι παγκόσμιο φαινόμενο – να αποσπάσει την προσοχή από τις μη ορατές δομικές αιτίες. Ο όρος «εξαναγκασμένος μετανάστης» θα πρέπει να είναι διαφορετικός από εκείνον του μετανάστη που μετακινείται ελεύθερα. ● Εκτοπισμένοι άνθρωποι λόγω κλίματος: Είναι εκείνοι που εξαναγκάστηκαν να μετακινηθούν για κλιματικούς λόγους τόσο μέσα όσο και έξω από

32

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

τις πατρίδες τους. Υπάρχει η ανάγκη να δημιουργηθεί ένα νομικό πλαίσιο προκειμένου να προστατευθούν εκείνοι που βρίσκονται σε αυτή τη θέση. Και αυτό εξαιτίας της έλλειψης διεθνούς αναγνώρισης των ανθρώπων που έχουν εκτοπισθεί, εκτός από αυτούς που μεταναστεύουν ή ζητούν πολιτικό άσυλο. Προτάσεις 1. Απαιτούμε όλες οι διεθνείς συμφωνίες, τόσο εκείνες που έχουν υπογραφεί στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών μέσω συμπληρωματικών πρωτοκόλλων ή εναλλακτικών τροπολογιών, όσο και εκείνες που έχουν υπογραφεί σε άλλους διεθνείς θεσμούς, όπως η Μπολιβαριανή Εναλλακτική των Λαών της Αμερικής (ALBA), η Ένωση Κρατών Νοτίου Αμερικής(UNASUR), η Κοινότητα των Κρατών της Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής, να μελετήσουν τον ορισμό των κλιματικών μεταναστών (¹) , και για τους ανθρώπους και για τις κοινότητες, με έναν τρόπο που όλα τα κράτη του κόσμου να δείξουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα δικαιώματα αυτών των ανθρώπων και να διαμορφώσουν ανάλογα τους ορισμούς που δίνουν ή τη θεώρηση που έχουν.

2. Πρέπει να υπάρχει ένα σχέδιο παγκόσμιων και τοπικών πολιτικών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, το οποίο θα περιλαμβάνει και θα σέβεται τη δημοκρατική συμμετοχή όλων των κρατών και μία ευρεία συμμετοχή των ανθρώπων και των περιοχών που αγωνίζονται για να υπερασπίσουν τις κοινότητές τους και τα δικαιώματα της Μάνας Γης.

3. Διεκδικούμε πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά μοντέλα, στα οποία θα είναι σεβαστό το δικαίωμα για ελεύθερη μετακίνηση και αλλαγή τόπου κατοικίας, καθώς επίσης και ένα μοντέλο που να σέβεται το δικαίωμα στη μη μετανάστευση και τον αναγκαστικό εκτοπισμό. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την εκ νέου μελέτη των πατρογονικών τεχνικών και της κοσμοθεωρίας. Έτσι θα δημιουργηθεί ένα πρότυπο ανάπτυξης που θα εκφράζει το όραμα των λαών για ποιότητα ζωής το οποίο θα προάγει το σεβασμό και την αρμονία με τη Μάνα Γη. Ένα μοντέλο που θα πρέπει να αντιταχθεί στις πρακτικές του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, που οδηγούν στη φτώχια, την αδικία, την εξαθλίωση, τον κατακερματισμό της Μάνας Γης και τη μετανάστευση.

6. Να διεκδικήσουμε τη δημιουργία ενός ταμείου, που θα χρηματοδοτείται κυρίως από τις χώρες του καπιταλισμού και από ισχυρές πολυεθνικές επιχειρήσεις, που θεωρούνται υπαίτιες για την κλιματική αλλαγή, με στόχο την ικανοποίηση των αναγκών τόσο των εγχώριων όσο και των διεθνών κλιματικών μεταναστών. Το εν λόγω ταμείο θα διοικείται από το Δικαστήριο της Κλιματικής Δικαιοσύνης ή από κάποια άλλη αρχή και θα συμμετέχουν στη διοίκησή του οι λαοί και οι κοινότητες που επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή. Θα πρέπει βέβαια να υπάρχει σεβασμός στον καταμερισμό των διαφορετικών ευθυνών και υποχρεώσεων που έχουν τα κράτη, σύμφωνα με το μέγεθος ή τη σοβαρότητα της ζημιάς που προκαλούν.

7. Η μεταφορά τεχνολογίας, σαν μία διεθνής πολιτική πρακτική, πρέπει να θεσμοθετηθεί από τις καπιταλιστικές χώρες σα μέρος της αναγνώρισης και της εξόφλησης του σημαντικού κλιματικού χρέους που έχουν. Αυτή η τεχνολογία πρέπει να είναι συμβατή με τα δικαιώματα της Μάνας Γης και να στηρίζει τη διατροφική και ενεργειακή αυτονομία, καθώς επίσης και άλλες οικονομικές εναλλακτικές επιλογές που εφαρμόζουν οι κοινότητες καθώς και την αρμονική σχέση τους με τη Μάνα Γη.

8. Να συσταθεί μία Επιτροπή των Λαών για τη διαχείριση και την αξιοποίηση των συμφωνιών σχετικά με την κλιματική μετανάστευση που υιοθετήθηκαν από αυτή την Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Λαών για την κλιματική αλλαγή και τα δικαιώματα της Μάνας Γης.

9. Να υποστηριχθεί η σύσταση ενός Διεθνούς Δικαστηρίου Συνείδησης για την αποκήρυξη, δημοσιοποίηση, καταγραφή, εκδίκαση και τιμωρία των παραβιάσεων των δικαιωμάτων των μεταναστών ή των προσφύγων και των εκτοπισθέντων ανθρώπων, είτε αυτών που υπέστησαν στις πατρίδες τους, είτε κατά τη διάρκεια της μετακίνησής τους ή στη χώρα του προορισμού τους.

4. Η προώθηση συνθήκης για τα ανθρώπινα δικαιώματα των κλιματικών μεταναστών θα πρέπει να αναγνωρίζεται και να εφαρμόζεται σε παγκόσμια κλίμακα, με δεσμευτικό χαρακτήρα και κατά συνέπεια με απαιτητή δυνατότητα. Με τον τρόπο αυτό οι κλιματικοί μετανάστες θα έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις με τους πολίτες της χώρας που τους φιλοξενεί.

10. Να κατοχυρωθεί ο σεβασμός στο δικαίωμα της προηγούμενης ενημέρωσης και της ελεύθερης συγκατάθεσης των κοινοτήτων που αναγκάζονται να μεταναστεύουν ή να εκτοπίζονται από τις πατρίδες τους σαν αποτέλεσμα των φυσικών καταστροφών. Επίσης ο σεβασμός στο δικαίωμα των κοινοτήτων και των λαών να μη μεταναστεύουν ή να εκτοπίζονται άδικα και δια της βίας από τις πατρίδες τους μέσω της εκδίωξης ή της λεηλασίας που πραγματοποιείται από τα κράτη, τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και άλλους ένοπλους παράγοντες.

5. Η δημιουργία ενός διεθνούς πρότυπου κέντρου ή οργανισμού με έλεγχο των λαών το οποίο θα προάγει τη συνεχή έρευνα σχετικά με την υπάρχουσα πολιτική, κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική κατάσταση των κλιματικών μεταναστών.

(¹) Ο όρος κλιματικός μετανάστης, συμπεριλαμβάνει και τις τρεις κατηγορίες μεταναστών που αναφέρονται στο κείμενο: τους κλιματικά εκτοπισθέντες, τους κλιματικούς πρόσφυγες ή τους εξαναγκασθέντες σε μετανάστευση.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 7: Αυτόχθονες Λαοί ΔΙΑΚΥΡΗΞΗ ΤΩΝ ΑΥΤΟΧΘΟΝΩΝ ΛΑΩΝ Η Μάνα Γη μπορεί να ζήσει χωρίς εμάς. Εμείς δε μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτήν Εμείς, οι αυτόχθονες λαοί, έθνη και οργανώσεις από όλο τον κόσμο, που συγκεντρωθήκαμε στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης, στις 19 – 22 Απριλίου 2010 στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας μετά από εκτενείς συζητήσεις καταλήξαμε στα ακόλουθα: Εμείς οι Αυτόχθονες Λαοί είμαστε γιοι και κόρες της Μάνας Γης ( “Pachamama” Πάτσα Μάμα στη διάλεκτο των Κέτσουα). Η Μάνα Γη είναι μία ζωντανή ύπαρξη στο σύμπαν που αποθηκεύει ενέργεια και ζωή, ενώ παρέχει καταφύγιο και ζωή σε όλους, χωρίς να ζητά τίποτα για αντάλλαγμα. Αυτή ήταν στο παρελθόν, αυτή είναι στο παρόν και αυτή θα είναι στο μέλλον η σχέση μας με τη Μάνα Γη. Έχουμε συνυπάρξει με αυτήν για χιλιάδες χρόνια και ξέρουμε ότι η σοφία και η πνευματική μας καλλιέργεια συνδέεται με τη φύση. Ωστόσο, τα οικονομικά μοντέλα που προωθούνται και επιβάλλονται από τις βιομηχανικές χώρες και στηρίζονται στην εκμετάλλευση και τη συσσώρευση πλούτου, έχουν ριζικά μετασχηματίσει τη σχέση μας με τη Μάνα Γη. Πρέπει να παραδεχθούμε ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί μία από τις επιπτώσεις αυτής της παράλογης νοοτροπίας, η οποία πρέπει να αλλάξει άμεσα. Η εχθρική διάθεση προς τη Μάνα Γη και οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις και παραβιάσεις στα εδάφη, τον αέρα, τα δάση, τα ποτάμια, τις λίμνες, τη βιοποικιλότητα και στο σύμπαν, είναι επιθέσεις εναντίον μας. Στο παρελθόν, συνηθίζαμε να ζητάμε άδεια για τα πάντα. Τώρα, θεωρείται δεδομένο ότι η Μάνα Γη θα πρέπει να ζητά άδεια, σύμφωνα με τη λογική των ανεπτυγμένων κρατών. Δεν υπάρχει σεβασμός για τα εδάφη μας, ιδίως εκείνων των λαών που εκούσια ζουν μακριά από τον «πολιτισμό » ή ακόμη και σε πρωτόγονη κατάσταση, ενώ βιώνουμε την πιο έντονη επίθεση από την εποχή του αποικισμού μόνο και μόνο για να διευκολυνθεί η είσοδος των αγορών και των εξορυκτικών βιομηχανιών στις χώρες μας. Γνωρίζουμε ότι οι αυτόχθονες λαοί και ο υπόλοιπος κόσμος ζουν σε μία εποχή που χαρακτηρίζεται από κρίσεις όπως η περιβαλλοντική, η ενεργειακή, η διατροφική, η οικονομική και η ηθική κρίση και άλλες οι

33

οποίες είναι συνέπεια των πολιτικών που εφαρμόζονται και της συμπεριφοράς από ρατσιστικά κράτη και κράτη που νομιμοποιούν τον κοινωνικό αποκλεισμό. Θέλουμε να καταθέσουμε ότι στη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης για το Κλίμα το Δεκέμβριο του 2009, οι λαοί του κόσμου απαίτησαν δίκαιη μεταχείριση αλλά δέχθηκαν πιέσεις. Εν τω μεταξύ, τα κράτη που ευθύνονται για την κλιματική κρίση είχαν τη δυνατότητα να αποδυναμώσουν ακόμα περισσότερο

οποιοδήποτε πιθανό αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων και νααποφύγουν την υπογραφή οποιασδήποτε δεσμευτικής συμφωνίας. Απλώς περιορίστηκαν στο να υποστηρίξουν τη Συμφωνία της Κοπεγχάγης, μία συμφωνία που προτείνει απαράδεκτους και αναποτελεσματικούς στόχους για τη δράση ενάντια στην κλιματική αλλαγή και τη χρηματοδότηση των χωρών και των λαών που επηρεάζονται περισσότερο από αυτή. Επισημαίνουμε ότι η συμμετοχή των αυτοχθόνων λαών αποκλείεται συστηματικά από τις διεθνείς διαπραγματεύσεις. Ως εκ τούτου, εμείς σαν ιθαγενείς κάνουμε αισθητή την παρουσία μας εδώ και επειδή έχει πληγωθεί και λεηλατηθεί η Μάνα Γη, με τις αρνητικές παρεμβάσεις, στα εδάφη, στις περιοχές και στους φυσικούς μας πόρους, αισθανόμαστε ότι έχουμε πληγωθεί και εμείς οι ίδιοι. Αυτός είναι ο λόγος που είμαστε αποφασισμένοι να μην παραμείνουμε σιωπηλοί. Αντίθετα προτείνουμε να κινητοποιηθούν όλοι οι λαοί και να συναντηθούμε στο Μεξικό τον Δεκέμβριο στη διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή όπως και σε άλλες χώρες που θα γίνουν παρόμοιες διασκέψεις και ενωμένοι να διεκδικήσουμε τις προτάσεις μας, και κυρίως την ποιότητα στη ζωή μας, όπως και τις προτάσεις πολυεθνικών μας κρατών. Εμείς οι αυτόχθονες λαοί, δε θέλουμε να ζήσουμε καλύτερα από τους άλλους. Αντίθετα πιστεύουμε ότι όλοι πρέπει να ζουν καλά. Αυτή είναι μία πρόταση για την επίτευξη της ισορροπίας και για το ξεκίνημα της δημιουργίας μιας νέας κοινωνίας. Η αναζήτηση κοινών στόχων, όπως μας δείχνει η ιστορία, θα ολοκληρωθεί μόνο με την ένωση των αυτοχθόνων λαών του κόσμου. Οι πατρογονικές και

34

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

αυτόχθονες ρίζες που ανήκουν σε όλο τον κόσμο πρέπει να είναι ένας από τους δεσμούς που μας ενώνει για να επιτευχθεί ο ένας και μοναδικός σκοπός η δημιουργία της νέας κοινωνίας. Επομένως προτείνουμε, ζητάμε και διεκδικούμε: 1. Την εκ νέου μελέτη, αξιολόγηση και ενδυνάμωση των πολιτισμών μας, των ταυτοτήτων, των κουλτούρων και των κοσμοθεωριών που βασίζονται στην αρχαία και την πατρογονική γνώση των ιθαγενών και στη σοφία για τη δημιουργία εναλλακτικών προς το υφιστάμενο «αναπτυξιακό μοντέλο» τρόπων ζωής, με στόχο να αντιμετωπισθεί η κλιματική αλλαγή.

2. Να πάρουμε σοβαρά υπόψη και να ενισχύσουμε την πρόταση των ιθαγενών για ποιότητα ζωής παράλληλα με την αναγνώριση της Μάνας Γης σα μία ζωντανή οντότητα με την οποία υπάρχει μία αδιαίρετη και αλληλοεξαρτώμενη σχέση. Μια σχέση βασισμένη σε αρχές και θεσμούς που εξασφαλίζουν το σεβασμό, την αρμονία και την ισορροπία ανάμεσα στους ανθρώπους και τη φύση και βοηθούν στη δημιουργία μιας κοινωνίας, που στηρίζεται στην κοινωνική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη και θεωρεί τη ζωή ως το σκοπό της. Όλα αυτά πρέπει να γίνουν προκειμένου να αντιμετωπιστεί το καπιταλιστικό μοντέλο λεηλασίας και να διασφαλισθεί η προστασία της ζωής σαν σύνολο, μέσω της αναζήτησης διεθνών συμφωνιών που περιλαμβάνουν τα ανωτέρω.

παραδόσεις τους, σαν ένα αποτελεσματικό τρόπο, για να διατηρήσουν την ακεραιότητά τους και να αντιμετωπίσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

5. Ζητάμε από τα κράτη να μην προωθούν εμπορικές πρακτικές μονοκαλλιέργειας ούτε να εισηγούνται ή να προάγουν γενετικά τροποποιημένες και εξωτικές καλλιέργειες, επειδή σύμφωνα με τη σοφία των λαών μας αυτά τα είδη ενισχύουν την υποβάθμιση αρχέγονων δασών και των εδαφών, συμβάλλοντας στην αύξηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ομοίως, δε θα πρέπει να κατασκευάζονται τεράστια έργα, όπως πυρηνικά εργοστάσια, βιομηχανικές κατασκευές, υδροηλεκτρικά φράγματα, αιολικά πάρκα και άλλα, τα οποία με το πρόσχημα της αναζήτησης εναλλακτικών πηγών ενέργειας, καταστρέφουν τη γη, το έδαφος και το φυσικό περιβάλλον των αυτοχθόνων λαών.

6. Απαιτούμε αλλαγές στο νομικό πλαίσιο για τις δασικές εκτάσεις και το περιβάλλον, καθώς επίσης την εφαρμογή παρεμφερών διεθνών συμφωνιών για την αποτελεσματική προστασία των δασών και των ζούγκλων, όπως επίσης και της βιολογικής και πολιτιστικής ποικιλότητάς, με ταυτόχρονη διασφάλιση των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων λαών, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής τους στις αποφάσεις και της ελεύθερης και μετά από προηγούμενη ενημέρωση συγκατάθεσής τους.

3. Να απαιτήσουμε από τα κράτη να αναγνωρίσουν, να σεβαστούν και να εγγυηθούν την εφαρμογή των διεθνών συμφωνιών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των ιθαγενών ( όπως για παράδειγμα η Διακήρυξη του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Αυτοχθόνων Λαών, ή η Σύμβαση 169 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας) στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, των πολιτικών και των μέτρων που θα εφαρμοσθούν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

4. Να απαιτήσουμε επίσης να αναγνωρίσουν με νόμιμο τρόπο την προΰπαρξη των δικαιωμάτων στη γη, στο έδαφος και στους φυσικούς πόρους που παραδοσιακά έχουμε ως αυτόχθονες λαοί και έθνη, καθώς επίσης και την επανόρθωση και αποκατάσταση των φυσικών αγαθών, του νερού, των αρχέγονων δασών, των λιμνών, των ωκεανών, των ιερών χώρων και της γης που μας έχουν αρπάξει και καταπατήσει. Αυτό είναι αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί και να καταστεί εφικτός ο παραδοσιακός τρόπος ζωής, συμβάλλοντας αποτελεσματικά στις λύσεις για την κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, ζητάμε την διασφάλιση των πατρογονικών εδαφών για την άσκηση της αυτοδιάθεσης και της αυτονομίας μας, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες και νόμους. Ταυτόχρονα απαιτούμε από τα κράτη να σέβονται τα εδαφικά δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών που εκούσια ζουν σε απομόνωση ή σύμφωνα με τις

7. Προτείνουμε στο πλαίσιο της άμβλυνσης της κλιματικής αλλαγής, της λήψης μέτρων για τη μείωση (εκπομπών αερίων) και της προσαρμογής, τα κράτη να εφαρμόσουν μία πολιτική για τη διαχείριση, διοίκηση και τον άμεσο έλεγχο των προστατευόμενων φυσικών περιοχών από τους αυτόχθονες λαούς, λαμβάνοντας υπόψη τη γνωστή παραδοσιακή εμπειρία και γνώση για την αειφορική διαχείριση της βιοποικιλότητας στα δάση και τις ζούγκλες μας.

8. Απαιτούμε επανεξέταση ή ένα μορατόριουμ (ανάλογα με την περίπτωση), για κάθε ρυπογόνα δραστηριότητα που επηρεάζει τη Μάνα Γη. Επίσης απαιτούμε την απόσυρση των πολυεθνικών επιχειρήσεων και των προγραμμάτων για πολύ μεγάλα έργα από τα εδάφη των ιθαγενών.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

9. Επισημαίνουμε ότι τα κράτη πρέπει να αναγνωρίσουν το νερό ως ένα θεμελιώδες δικαίωμα των ανθρώπων και να απορρίψουν την ιδιωτικοποίηση και την εμπορευματοποίησή του.

10. Απαιτούμε την πραγματοποίηση διαβουλεύσεων με τη συμμετοχή και ελεύθερη συγκατάθεση των αυτοχθόνων λαών, μετά από προηγούμενη ενημέρωσή τους, για το σχεδιασμό και την εφαρμογή μέτρων προσαρμογής και της άμβλυνσης της κλιματικής αλλαγής και οποιωνδήποτε άλλων παρεμβατικών δράσεων στα εδάφη των ιθαγενών και των λαών που υφίστανται τις επιπτώσεις.

11. Τα κράτη πρέπει να προωθούν μηχανισμούς που θα εγγυηθούν στους αυτόχθονες λαούς την άμεση και αποτελεσματική χρηματοδότηση για την κλιματική αλλαγή, ως μέρος της αποζημίωσης για το ιστορικό και οικολογικό χρέος προς αυτούς. Αυτή η χρηματοδότηση θα πρέπει να υποστηρίξει και να ενδυναμώσει τις δικές μας αντιλήψεις και κοσμοθεωρίες για την ποιότητα ζωής.

12. Ζητάμε την εκ νέου μελέτη, την αξιολόγηση και την ενίσχυση των παραδοσιακών τεχνικών και της γνώσης των αυτοχθόνων λαών και την ενσωμάτωσή τους ( των παραδοσιακών τεχνικών και της γνώσης των ιθαγενών) στην έρευνα, το σχεδιασμό και την εφαρμογή της πολιτικής της κλιματικής αλλαγής. Θα πρέπει να αποτελεί τιμή για τη δυτική γνώση και τεχνολογία, η διασφάλιση ότι οι διαδικασίες για τη μεταφορά τεχνολογίας δεν θα αποδυναμώνουν την αυτόχθονη γνώση και τεχνογνωσία.

13. Προτείνουμε την εκ νέου απόκτηση, ανάπτυξη και διάχυση της παραδοσιακής γνώσης και τεχνικής των ιθαγενών μέσα από την υλοποίηση εκπαιδευτικών πολιτικών και προγραμμάτων που θα περιέχουν την τροποποίηση και την ενσωμάτωση αυτής της γνώσης και της πατρογονικής σοφίας στη διδακτέα ύλη και τις μεθόδους διδασκαλίας.

14. Συνιστούμε στα κράτη και τους διεθνείς οργανισμούς που λαμβάνουν αποφάσεις σχετικά με την κλιματική

35

αλλαγή, ιδίως η Συμφωνία Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος (UNFCCC), να θεσμοθετήσουν τυπικές δομές και μηχανισμούς που θα περιλαμβάνουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή των αυτοχθόνων λαών. Θα πρέπει επίσης να συμπεριλάβουν χωρίς διακρίσεις τις τοπικές κοινότητες και τις ευπαθείς ομάδες, όπως οι γυναίκες, σαν ένα βασικό στοιχείο για την επίτευξη ενός δίκαιου και ισότιμου αποτελέσματος από τις διαπραγματεύσεις για την κλιματική αλλαγή.

15. Συμμετέχουμε στη διεκδίκηση για να συσταθεί ένα Δικαστήριο για την Κλιματική Δικαιοσύνη που θα έχει τη δυνατότητα να εκδίδει αποφάσεις και να επιβάλλει κυρώσεις για τη μη συμμόρφωση με συμφωνίες, και για άλλα περιβαλλοντικά εγκλήματα που διαπράττουν τα ανεπτυγμένα κράτη, τα οποία είναι υπεύθυνα για την κλιματική αλλαγή. Αυτός ο θεσμός πρέπει να διασφαλίσει την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή των αυτοχθόνων λαών και τις αρχές του δικαίου που τους διέπουν.

16. Προτείνουμε την οργάνωση και το συντονισμό των αυτοχθόνων λαών παγκοσμίως διαμέσου των δικών μας τοπικών, εθνικών, περιφερειακών και διεθνών κυβερνήσεων, οργανισμών και άλλων φορέων θεσμικής εκπροσώπησης, προκειμένου να συμμετέχουμε σε όλες τις διαδικασίες που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Έχοντας αυτό κατά νου, ζητάμε να δημιουργηθεί ένας οργανωμένος χώρος (φόρουμ, ανοιχτή συζήτηση κτλ.) που θα συμβάλλει στην παγκόσμια αναζήτηση για αποτελεσματικές λύσεις για την κλιματική αλλαγή και όπου θα επιδιωχθεί ιδιαίτερα η συμμετοχή των γηραιότερων.

17. Προτείνουμε να αγωνιστούμε σε όλους τους υπάρχοντες θεσμούς για την υπεράσπιση της ζωής και της Μάνας Γης, ιδίως στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή στο Κανκούν. Επίσης προτείνουμε μία δεύτερη Συνδιάσκεψη των Λαών για να ισχυροποιήσει τη διαδικασία του προβληματισμού και της δράσης.

18. Να επικυρώσουμε τη διεθνή καμπάνια και να οργανώσουμε την Παγκόσμια Πορεία για να υπερασπιστούμε τη Μάνα Γη και τους Λαούς της, ενάντια στην εμπορευματοποίηση της ζωής, στη ρύπανση και την ποινικοποίηση των ιθαγενών και των κοινωνικών κινημάτων.

36

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 8: Κλιματικό Χρέος Εμείς, οι πολίτες που ήλθαμε στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας, απαιτούμε από τα κράτη, που έχουν κατασπαταλήσει τον ατμοσφαιρικό χώρο, να αναγνωρίσουν τις ιστορικές και σημερινές ευθύνες τους για τα αίτια και τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να εξοφλήσουν τα κλιματικά τους χρέη προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, τις ευπαθείς κοινότητες των χωρών τους, προς τα παιδιά των παιδιών μας και προς όλους τους ζωντανούς οργανισμούς που μοιράζονται το κοινό μας σπίτι: τη Μάνα Γη. Η κλιματική αλλαγή απειλεί την ισορροπία της ζωής πάνω στη γη. Οι φτωχοί έχουν ελάχιστες ευθύνες για την κλιματική κρίση, ωστόσο είναι τα πρώτα και χειρότερα θύματά της. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν οι μικρές νησιωτικές χώρες, τα παράκτια οικοσυστήματα και οι ευπαθείς ομάδες μεταξύ των οποίων είναι οι γυναίκες, τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι ιθαγενείς λαοί, οι αγροτικές και αστικές κοινότητες, οι μικροκαλλιεργητές, οι κοινότητες των ψαράδων, και οι κοινότητες που ζουν στα δάση, η νεολαία, η βιοποικιλότητα, οι μελλοντικές γενιές και άλλες ομάδες. Τα αίτια για την κλιματική αλλαγή είναι σαφή. Οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν οικειοποιηθεί τον ατμοσφαιρικό χώρο της Γης εκπέμποντας την πλειοψηφία των αερίων θερμοκηπίου, ενώ αντιπροσωπεύουν το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η υπερκατανάλωση, ο τρόπος ζωής και οι εκπομπές ρύπων έχουν προκαλέσει κλιματική αλλαγή και μετατρέπουν την ικανότητα της Γης να απορροφά τα αέρια θερμοκηπίου σε ένα σπάνιο και περιορισμένο πόρο. Ο δρόμος για να επιλυθεί η κλιματική κρίση με δίκαιο, αποτελεσματικό και επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο, είναι να εξοφληθούν τα κλιματικά χρέη. Αυτή η προσέγγιση παρέχει μία μεθοδολογία για την ανάληψη και τον καταμερισμό των ευθυνών προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, με βάση τις αρχές της ισότητας και τις κοινές διαφορετικές ευθύνες που έχουν καταγραφεί στη Συμφωνία του ΟΗΕ για το Κλίμα. Το χρέος δεν επικεντρώνεται μόνο στην οικονομική αποζημίωση αλλά και στην ανταποδοτική δικαιοσύνη –σε μια συνολική προσπάθεια για προστασία εκείνων των ανθρώπων και μελών των κοινοτήτων, που ζουν στη Γη και έχουν υποστεί τις δυσμενείς επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή. Επικεντρώνεται επίσης στην αποκατάσταση της ισορροπίας, της ακεραιότητας και της αρμονίας της Γης και του κλιματικού συστήματός της. Παράλληλα (το χρέος) αποτελεί ένα μέσο με το οποίο όλοι οι λαοί - ιδίως εκείνοι που έχουν την

κύρια ευθύνη για την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής και τη δυνατότητα να τη διορθώσουν – να μπορούν ναμπορούν να αναλάβουν τις ιστορικές και σημερινές ευθύνες τους, ως ένα μέρος μιας κοινής προσπάθειας να στοιχηθούμε σε έναν κοινό στόχο. Σε τελική ανάλυση, η αποζημίωση του κλιματικού χρέους έχει να κάνει με τη σωτηρία μας.

Το σημείο εκκίνησης για την απόδοση κλιματικής δικαιοσύνης είναι ότι εκείνοι που αποτελούν τη βασική αιτία για την κλιματική αλλαγή πρέπει να το αποδεχτούν και να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να αναλάβουν το κλιματικό χρέος τους σε όλη τη διάσταση του, ως βάση για μια δίκαιη, αποτελεσματική και επιστημονικά τεκμηριωμένη λύση για την κλιματική αλλαγή. Ως εκ τούτου απαιτούμε από τα ανεπτυγμένα κράτη τα ακόλουθα : • Επιστροφή του ατμοσφαιρικού χώρου που καταλαμβάνεται από τις δικές τους εκπομπές αερίων θερμοκηπίου προκαλώντας δυσμενείς επιπτώσεις σε όλες τις χώρες και τους λαούς. Πρέπει να σταματήσουν τον αποικισμό της ατμόσφαιρας, μειώνοντας και απομακρύνοντας από εμάς τις δικές τους εκπομπές ρύπων, για να διασφαλισθεί μία δίκαιη κατανομή του ατμοσφαιρικού χώρου ανάμεσα στα κράτη σύμφωνα με τον πληθυσμό τους και λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις ιστορικές όσο και τις σημερινές εκπομπές αερίων καθώς επίσης και την ανάγκη για επαρκή χώρο ανάπτυξης και ισορροπίας με τη Μάνα Γη.

• Εξόφληση των χρεών που να αντισταθμίζουν την απώλεια των ευκαιριών για ανάπτυξη, εξαιτίας του κόστους και των τεχνολογικών απαιτήσεων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες για να ζήσουν μέσα σε έναν περιορισμένο ατμοσφαιρικό χώρο. Ακόμα και στην περίπτωση των πιο μεγάλων μειώσεων και απομάκρυνσης από την ατμόσφαιρα των εκπομπών αερίων από τις πλούσιες χώρες, οι φτωχές χώρες κατά την ανάπτυξή τους θα αντιμετωπίσουν προκλήσεις που σχετίζονται με το κλίμα. Προκλήσεις που δεν αντιμετώπισαν οι ανεπτυγμένες χώρες κατά τη διαδικασία της δικής τους ανάπτυξης.

• Εξόφληση των χρεών που σχετίζονται με τις δυσμενείς επιπτώσεις που επιφέρει η κλιματική

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

37

αλλαγή, στα εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων που θα εξαναγκαστούν να μεταναστεύσουν λόγω της απώλειας των βιοποριστικών μέσων, των πλημμυρών, των πυρκαγιών, των λιμών και άλλων δυσμενών επιπτώσεων. Οι ανεπτυγμένες χώρες θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους, περιορίζοντας την αυστηρή μεταναστευτική πολιτική τους και προσφέροντας στους κλιματικούς μετανάστες στέγαση και αξιοπρεπή ζωή στις χώρες που ζουν.

• Εξόφληση των χρεών για προσαρμογή, που αφορούν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις αναπτυσσόμενες χώρες – όπως και τις επιπτώσεις στο νερό, στα δάση, στη γεωργία, στη ζωή και στα βιοποριστικά μέσα των λαών. Πρέπει οι ανεπτυγμένες χώρες να παρέχουν τα μέσα που απαιτούνται για όλους τους ανθρώπους, -συμπεριλαμβανομένων των ιθαγενών, των

ευθύνη έχοντας για πολλά χρόνια εκμεταλλευθεί τις φτωχές χώρες, με πρότυπα παραγωγής και υπέρμετρης κατανάλωσης, με εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα και με ιδεολογίες μιας χωρίς όρια οικονομικής ανάπτυξης και στρατιωτικοποίησης, στοιχεία που αποτελούν την κύρια αιτία για την κλιματική αλλαγή. Αυτοί επίσης έχουν την πρακτική δυνατότητα και την ηθική και νομική ευθύνη να εξοφλήσουν το κλιματικό τους χρέος και να αποκαταστήσουν την ισορροπία και την αρμονία. Και άλλοι φορείς , όπως οι πολυεθνικές επιχειρήσεις και οι κερδοσκόποι, έχουν επίσης την ευθύνη να πληρώσουν αποζημίωση για όλες τις καταστροφές που έχουν προκαλέσει. Όλες οι χώρες και οι άνθρωποι πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους για να ζήσουμε σε αρμονία με τη Μάνα Γη.

γυναικών, των αγροτικών κοινοτήτων και άλλων ευπαθών κοινοτήτων – προκειμένου να αποφευχθούν και να ελαχιστοποιηθούν οι ζημιές. Εκτός αυτού πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους για τις καταστροφές που προκαλούνται απότις υπερβολικές εκπομπές αερίων και από τις χαμένες ευκαιρίες των ανθρώπων για ποιότητα ζωής και αρμονική σχέση με τη φύση.

• Εξόφληση αυτών των χρεών ως μέρος ενός ευρύτερου οικολογικού χρέους προς τη Μάνα Γη, που θα αντισταθμίζει την αυξανόμενη καταστροφή της ακεραιότητας, της ισορροπίας και της αρμονίας της ζωής σε όλα τα είδη και στοιχεία του πλανήτη μας. Ζητάμε από όλα τα κράτη να αποδεχθούν και να εφαρμόσουν στα πλαίσια του ΟΗΕ μία Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα της Μάνας Γης.

• Να μειώσουν και να απομακρύνουν άμεσα και δραστικά τα αέρια θερμοκηπίου από την ατμόσφαιρα, ώστε να εξασφαλισθεί η ισομερής κατανομή του ατμοσφαιρικού χώρου και να αποκατασταθεί η ισορροπία με τη Μάνα Γη.

Η υποχρέωση για την εξόφληση αυτών των κλιματικών χρεών ανήκει στις κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων κρατών, που φέρουν συνολικά την

Για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους τα ανεπτυγμένα κράτη τα καλούμε:

• Να εφαρμόσουν γρήγορα και δραστικά στρατηγικές μείωσης των εκπομπών ρύπων, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των εκπομπών μικρής διάρκειας με στόχο να αποκατασταθεί ο ατμοσφαιρικός χώρος και να μειωθεί η πιθανότητα να φθάσουμε σε οριακά σημεία, που θα θέσουν ολόκληρο το κλιματικό σύστημα του πλανήτη στον κίνδυνο των απότομων κλιματικών αλλαγών, οι οποίες είναι πιθανό να βγουν εκτός ελέγχου.

• Να παρέχουν στα αναπτυσσόμενα κράτη τα μέσα που απαιτούνται για να διευκολυνθεί η εφαρμογή των κατάλληλων λύσεων για την κλιματική αλλαγή και να αναλάβουν το κόστος για

38

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

τις δυσμενείς επιπτώσεις.

• Να αναπτύξουν και να παρέχουν την κατάλληλη τεχνολογία και γνώση για τη βελτίωση των τοπικών τεχνολογιών και δυνατοτήτων. Επιπλέον, να απομακρυνθούν εμπόδια όπως τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

απαιτήσει κοινή προσπάθεια για τη δημιουργία ενός τρόπου ζωής που θα επιτρέπει στους ανθρώπους να ζουν και να έχουν αρμονική σχέση με τη φύση.

Η εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων πρέπει να διασφαλισθεί μέσω της σύστασης ενός Διεθνούς Δικαστηρίου που θα είναι αρμόδιο για το χρέος και την κλιματική δικαιοσύνη, το οποίο και μέσα από δι• Να παρέχουν χωρίς όρους πρόσθετες επιστημονικές προσπάθειες θα προβεί στη συλλογή χρηματοδοτήσεις, για να γίνει δυνατή η μεταφορά πληροφοριών, την ανάλυση των επιπτώσεων και τεχνολογίας, η ενδυνάμωση υποδομών και η την απόδοση των ευθυνών. Είμαστε αντίθετοι στο να προσαρμογή των αναπτυσσόμενων χωρών στην διεισδύσουν (στο δικαστήριο) η Παγκόσμια Τράπεζα, κλιματική αλλαγή. το ΔΝΤ και άλλα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Απαιτούμε νέους και αναβαθμισμένους θεσμούς • Να αλλάξουν την εσωτερική καθώς επίσης και χώρους διαλόγου Η υποχρέωση για την για λήψη ευθύνης απέναντι πολιτική τους, ιδιαίτερα στον τομέα της μετανάστευσης. εξόφληση αυτών των στις χώρες και τους λαούς.

• Να προστατεύσουν και να διατηρήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών και της Μάνας Γης.

κλιματικών χρεών ανήκει στις κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων κρατών, που φέρουν συνολικά την ευθύνη έχοντας για πολλά χρόνια εκμεταλλευθεί τις φτωχές χώρες

• Να αναθεωρήσουν τις δομικές σχέσεις που προκαλούν κλιματική αλλαγή, αλλάζοντας τα δικά τους πρότυπα ζωής και ανάπτυξης, ακυρώνοντας άμεσα το εξωτερικό χρέος, τερματίζοντας την κατασκευή πολεμικού εξοπλισμού, περνώντας από την ενέργεια ορυκτών καυσίμων στην ανανεώσιμη ενέργεια και αλλάζοντας τα διεθνή οικονομικά και κοινωνικά συστήματα που διαιωνίζουν αυτά τα πρότυπα.

• Να κάνουν όλες τις απαραίτητες ενέργειες και να αναλάβουν τις ιστορικές και σημερινές ευθύνες για την κλιματική κρίση με ένα συνολικό τρόπο. Απορρίπτουμε τη λεγόμενη «Συμφωνία της Κοπεγχάγης», που συμφωνήθηκε πίσω από την πλάτη των συμμετεχόντων στηΣυνδιάσκεψη, γιατί απέτυχε να δώσει ουσιαστικές λύσεις για την κλιματική κρίση. Οι υπέρμαχοι αυτής της «Συμφωνίας» προσφέρουν ανέξοδα δεσμευτικές υποσχέσεις για την προσαρμογή και τη χρηματοδότηση, ενώ επιδιώκουν να περιορίσουν τη δέσμευση που έχουν αναλάβει στο πλαίσιο του Πρωτόκολλου του Κιότο, βάζοντας σε κίνδυνο την ύπαρξη του ανθρώπινου είδους και της Μάνας Γης. Μια αποτελεσματική προσπάθεια για να αντιμετωπίσουμε την κοινή πρόκληση της κλιματικής αλλαγής πρέπει να βασίζεται στην ισότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη, την επιστήμη και την πατρογονική γνώση καθώς επίσης στις κοινές αρχές και τις νομικές δεσμεύσεις. Η προσοχή μας πρέπει να είναι στραμμένη στις λύσεις, προσδιορίζοντας τις ευθύνες που αναλογούν στον καθένα και τις εξειδικευμένες δράσεις που απαιτούνται για να ξεπεράσουμε την κλιματική αλλαγή. Η επιτυχία θα

Τέλος, το κοινό μας ταξίδι για την αποκατάσταση της ακεραιότητας της Μάνας Γης αντανακλά τη σοφία πολλών λαών και γενεών που έχουν διατηρήσει αρμονική σχέση με τη φύση. Πρέπει να προστατευθούν τα δικαιώματα όλων των λαών και όλων των μελών κάθε κοινότητας αυτού του πλανήτη. Πρέπει να διασφαλισθεί το μέλλον κάθε αγέννητου παιδιού. Η επίλυση του ζητήματος της κλιματικής κρίσης θα είναι εφικτή μόνο εφόσον ακούσουμε με ανοιχτή την καρδιά και το μυαλό τις ανησυχίες των παιδιών μας, τα μαθήματα από τους προγόνους μας, τις κραυγές της Μάνας Γης και εκπληρώσουμε όλες τις υποχρεώσεις μας. Το πρώτο και βασικό βήμα για το ταξίδι αυτό είναι η αναγνώριση και η εξόφληση των κλιματικών χρεών.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 9: Κοινό Όραμα 1. Το κοινό μας όραμα στηρίζεται στη συλλογική μας γνώση, η οποία περιλαμβάνει την τεχνογνωσία των προγόνων μας, την παραδοσιακή γνώση, τις πρακτικές των αυτοχθόνων λαών και την επιστήμη που δεν υπηρετεί τα ιδιωτικά συμφέροντα αλλά προορίζεται για τη βελτίωση της ασφάλειας, της σταθερότητας, της υγείας και της ποιότητας ζωής στη Γη.

2. Το κοινό μας όραμα είναι η αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής ως η κατεπείγουσα προτεραιότητα για όλη την ανθρωπότητα. Ο κόσμος μας βιώνει μία κλιματική και περιβαλλοντική κατάσταση ανάγκης. Πρόκειται για κάτι που πρέπει να αναγνωρίσουν όλοι, ακόμα και τα κράτη. Η Κλιματική Αλλαγή που προκλήθηκε από τον άνθρωπο αποτελεί πραγματική και παρούσα απειλή για τη ζωή της Μάνας Γης και των ζωντανών οργανισμών. Το κοινό όραμα είναι ενιαίο, επιδιώκει να προσδιορίσει όλα τα επιμέρους στοιχεία μιας επιτυχούς λύσης για την Κλιματική Αλλαγή και τη σχέση ανάμεσά τους. Καταπιάνεται με τα ιστορικά και δομικά αίτια της Κλιματικής Αλλαγήςσυμπεριλαμβανομένων των κλιματικών χρεών που οφείλουν οι ανεπτυγμένες χώρες στις φτωχές και ευπαθείς κοινότητες του κόσμου, ενώ προσφέρει ένα όραμα στο οποίο όλοι οι άνθρωποι είναι μέρος της λύσης χωρίς να επαναλάβουν τα λάθη των “ανεπτυγμένων χωρών”.

3. Από τα στοιχεία που έχουν δοθεί από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, και ιδιαίτερα στην τέταρτη Έκθεση Αξιολόγησης, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η κλιματική κρίση είναι προϊόν αναπτυξιακών και παραγωγικών προτύπων, που προξενούν μαζική διατάραξη των φυσικών οικοσυστημάτων. Υπάρχουν πρόσφατες επιστημονικές αναφορές που παρέχουν περισσότερα ανησυχητικά δεδομένα σχετικά με τις επιπτώσεις που θα προκληθούν από την κλιματική αλλαγή, αν δεν αλλάξουμε τον τρόπο της ζωής μας. Αυτά τα επιστημονικά στοιχεία πρέπει να κατοχυρωθούν στις διεθνείς συμφωνίες και στις επίσημες πολιτικές που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής. Παρομοίως, χρησιμοποιώντας τη συλλογική μας γνώση, διαθέτουμε τα μέσα για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Η παραδοσιακή γνώση των αυτοχθόνων πολιτισμών, οι εμπειρίες των αγροτών και των τοπικών κοινοτήτων θα έχουν πρωταρχικό ρόλο στην εξεύρεση λύσεων.

4. Το κοινό όραμα είναι η σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων θερμοκηπίου, ώστε να εφαρμοστεί το Άρθρο 2 της Συνθήκης-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, όπου αναφέρεται ρητά ότι στόχος είναι η “σταθεροποίηση των συγκεντρώσεων των αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε επίπεδα που θα μπορούσαν να αποτρέψουν επικίνδυνη ανθρωπογενή επίδραση στο

39

κλιματικό σύστημα…”. Το όραμα μας βασίζεται στην αρχή των κοινών, αλλά διαφοροποιημένων ιστορικών ευθυνών, και απαιτούμε από τα ανεπτυγμένα κράτη να συμμορφωθούν με τους ποσοτικοποιημένους στόχους για μείωση των εκπομπών, ώστε οι συγκεντρώσεις των αερίων θερμοκηπίου να επιστρέψουν στα 300 ppm και ως εκ τούτου να περιοριστεί η αύξηση της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας το πολύ στον 1ºC. Τονίζοντας την ανάγκη για άμεση δράση, προκειμένου να υλοποιηθεί αυτό το όραμα με την υποστήριξη των λαών, των κινημάτων και των χωρών, οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να συμμορφωθούν με τους φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων, προκειμένου να επιτευχθούν οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι, διατηρώντας παράλληλα το όραμά μας για ισορροπία στο κλιματικό σύστημα της Γης, σύμφωνα με τον απώτερο στόχο της Συνδιάσκεψης.

5. Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 2ºC όπως προτάθηκε στη μη-δημοκρατική “Συμφωνία της Κοπεγχάγης” , ούτε η συγκέντρωση των αερίων θερμοκηπίου να ανέλθει στα 450 ppm όπως προτάθηκε από τους G8. Στην πραγματικότητα η “Συμφωνία τηςΚοπεγχάγης” απειλεί με υπερθέρμανση του πλανήτη πέραν των 3,9ºC, αγνοεί την ιστορική ευθύνη, περιλαμβάνει ανεπαρκείς δεσμεύσεις για τα ανεπτυγμένα κράτη σχετικά με το μετριασμό, την προσαρμογή, την τεχνολογία και τη χρηματοδότηση και υποβαθμίζει τη συμφωνία ενός επιστημονικά τεκμηριωμένου και συνολικά ολοκληρωμένου στόχου για τις ανεπτυγμένες χώρες, η οποία (συμφωνία) απαιτεί εξατομικευμένους στόχους και αποτελεσματική συμμόρφωση με αυτούς. Αυτές οι προτάσεις απειλούν τη σταθερότητα του κλιματικού συστήματος της Γης και κατά συνέπεια ενδέχεται να προκύψει μαζική και συστηματική καταστροφή της Μάνας Γης και των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Η παραγωγή τροφίμων θα μειωθεί κατά 40% παγκοσμίως, το 20-30% των ειδών θα διατρέξει κίνδυνο εξαφάνισης, μεγάλες δασικές εκτάσεις θα υποστούν αρνητικές συνέπειες, οι ξηρασίες και οι πλημμύρες θα επηρεάσουν τα οικοσυστήματα σε πολλές περιοχές του πλανήτη, οι έρημοι θα εξαπλωθούν και το λιώσιμο των πολικών πάγων και των παγετώνων στις Άνδεις και τα Ιμαλάια θα ενταθεί. Αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 2ºC συνεπάγεται εξαφάνιση αρκετών μικρών νησιωτικών χωρών. Στην Αφρική η αύξηση της θερμοκρασίας θα

40

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

είναι ακόμα μεγαλύτερη σε σύγκριση με την παγκόσμια μέση τιμή και πολλές χώρες θα παρουσιάσουν μείωση της σοδειάς μέχρι και 50%. Περίπου 70-250 εκατομμύρια επιπλέον άνθρωποι θα συναντήσουν περισσότερες δυσκολίες στην πρόσβαση σε υπηρεσίες πόσιμου νερού μέχρι το 2020 και το κόστος

όπου όλα τα κράτη και οι άνθρωποι αναλαμβάνουν τις διαφοροποιημένες ευθύνες τους και μέσα στον οποίο αυξάνουμε την ποιότητα ζωής όλων των ανθρώπων και διατηρούμε τη σταθερότητα, την ακεραιότητα και την υγεία του σπιτιού μας-της Μάνας Γης.

προσαρμογής στην αύξηση της θαλάσσιας στάθμης θα κυμαίνεται στο 5-10% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος σε αυτές τις χώρες. Οι επιπτώσεις από την Κλιματική Αλλαγή θα αναγκάσουν εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να μεταναστεύσουν σε άλλες πόλεις και χώρες.

7. Το κοινό όραμα για το «ευ ζην», περιλαμβάνει τις κοινωνίες εκείνες που σέβονται τις αρχές της αλληλεξάρτησης και υπευθυνότητας και ως εκ τούτου εφαρμόζουν την ανταποδοτικότητα, τη συμπληρωματικότητα, την αλληλεγγύη και έχουν αναπτύξει αρμονική σχέση με τη Μάνα Γη και ανάμεσά τους. Πρόκειται για μια παγκόσμια κοινότητα λαών και κοινωνικών κινημάτων που με αλληλεγγύη θέλουν να αλλάξουν το σύστημα το οποίο θέτει σε κίνδυνο τη Γη. Η αλλαγή αυτή θα προκύψει από την επανεκτίμηση της παραδοσιακής γνώσης που σέβεται τη φύση σε όλα τα μέρη του πλανήτη. Η επιβίωση και το δικαίωμα να ζει κανείς σε αρμονική και ισορροπημένη σχέση με τη Μάνα Γη είναι ο απώτερος στόχος όλων των εθνών και των λαών, καθώς εξασφαλίζει ισότιμη αντιμετώπιση και στις σημερινές και στις μελλοντικές γενιές.

Αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2ºC συνεπάγεται 50%πιθανότητες να είναι μη αναστρέψιμη η ζημιά που θα έχει υποστεί το σύστημα της Γης. Όσοι προωθούν αυτό το στόχο θα πρέπει να θεωρηθούν υπεύθυνοι για τις επιπτώσεις.

6. Το “κοινό όραμα” είναι ένας κόσμος στον οποίο όλοι οι άνθρωποι θα έχουν ποιότητα ζωής σε αρμονία με τη Μάνα Γη και τα άλλα ανθρώπινα όντα. Την εκπλήρωση αυτού του οράματος μας στερεί το καπιταλιστικό μοντέλο ζωής και ανάπτυξης που βασίζεται στην ανωτερότητα των ανθρώπινων όντων έναντι της φύσης και την ασύδοτη συσσώρευση υλικών αγαθών από τους ανθρώπους. Πρόκειται για ένα σύστημα που αποτελεί το υπόβαθρο, των δομικών ριζικών αιτίων της Κλιματικής Αλλαγής, και επιτρέπει στις ανεπτυγμένες χώρες να ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα και να προκαλούν κλιματική αλλαγή, αποδεικνύοντας τις ιστορικές τους ευθύνες και τα κλιματικά τους χρέη. Το κοινό όραμα επομένως βρίσκεται σε έναν κόσμο,

8. Ο αποικισμός του ατμοσφαιρικού χώρου από τις ανεπτυγμένες χώρες, που επιφέρει την Κλιματική Αλλαγή και τα επακόλουθά της, υπονομεύει και ακυρώνει το δικαίωμα των ανθρώπων για ποιότητα ζωής σε αρμονία με τη φύση. Οι αυτουργοί αυτού του εγκλήματος πρέπει να αναλάβουν τις ηθικές και νομικές ευθύνες τους και πρέπει άμεσα να μειώσουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στις χώρες τους χωρίς τη χρήση των αγορών άνθρακα. Αυτές οι μειώσεις θα επιτρέψουν και στους λαούς των ανεπτυγμένων

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα χωρών να έχουν ποιότητα ζωής και να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσής τους σε αρμονία με τη φύση.

9. Το κοινό όραμα περιλαμβάνει μαζική και παγκόσμιας κλίμακας κινητοποίηση των λαών, των κινημάτων και γνώση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η αποτελεσματικότητα αυτού του οράματος εξαρτάται από την επίτευξη συγκεκριμένων και μετρήσιμων στόχων ανάμεσα στους οποίους περιλαμβάνονται οι εξής: α) Η ισότιμη και δίκαιη κατανομή της γήινης ατμόσφαιρας, ανατρέποντας την εδώ και αιώνες ιδιοποίηση του δικαιώματος στην ατμόσφαιρα από λίγους. Αυτός ο αποικισμός του ουρανού έχει ωφελήσει τις οικονομίες και την ανάπτυξή (των πλούσιων χωρών), ενώ η πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού εξακολουθεί να ζει σε συνθήκες φτώχειας. Επομένως πρέπει να σταματήσει ο αποικισμός του ατμοσφαιρικού χώρου από τις ανεπτυγμένες χώρες και τις ηγεσίες τους και ταυτόχρονα να αναγνωρίσουν και να εξοφλήσουν τα κλιματικά τους χρέη. β) Η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από εθνικούς πόρους στις ανεπτυγμένες χώρες. γ) Να υπάρξουν ποσοτικοποιημένες αλλαγές στα μη αειφορικά πρότυπα κατανάλωσης και παραγωγής. Οι αλλαγές θα περιλαμβάνουν ενδυνάμωση υποδομών για τα ανεπτυγμένα κράτη προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τις υψηλές τιμές εκπομπών αερίων θερμοκηπίου ανά άτομο για να υπάρχει αρμονική συμβίωση με τη φύση και να μειωθούν τα κλιματικά και οικολογικά χρέη τους προς τις αναπτυσσόμενες χώρες και στη Μάνα Γη. δ) Η προώθηση και η ανταλλαγή γνώσεων και τεχνογνωσίας που εφάρμοζαν οι πρόγονοί μας σεβόμενοι τη Μάνα Γη, και να μην μετατραπεί η γνώση σε αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους νόμους περί πνευματικής ιδιοκτησίας. ε) Η διεθνής νομική αναγνώριση των δικαιωμάτων της Μάνας Γης. στ) Διάθεση χρηματοδοτικών πόρων από τις ανεπτυγμένες προς τις αναπτυσσόμενες χώρες τουλάχιστον στο 6% του ΑΕΠ των ανεπτυγμένων κρατών για την προσαρμογή, τη μεταφορά τεχνολογίας, την ενδυνάμωση των υποδομών και την άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής. ζ) Διάθεση των μέσων υλοποίησης προς τις αναπτυσσόμενες χώρες για τη διευκόλυνση της επαρκούς προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το κόστος των δυσμενών επιπτώσεών της και να εξοφληθούν τα χρέη προσαρμογής συμπεριλαμβανομένης της διάθεσης χρηματοδοτικών πόρων από τις ανεπτυγμένες χώρες, ισοδύναμων τουλάχιστον με το 3% του ΑΕΠ τους.

41

η) Η μεταφορά των περιβαλλοντικά ορθών τεχνολογιών στις αναπτυσσόμενες χώρες και η ενίσχυση των ενδογενών δυνατοτήτων και τεχνολογιών τους, συμπεριλαμβανομένης της διάθεσης χρηματοδοτικών πόρων από τις ανεπτυγμένες χώρες τουλάχιστον στο 1% του ΑΕΠ τους. θ) Ενδυνάμωση των υποδομών συμπεριλαμβανομένης και της διάθεσης χρηματοδοτικών πόρων από τις ανεπτυγμένες χώρες, ίσων τουλάχιστον με το 1% του ΑΕΠ τους για να έχουν οι αναπτυσσόμενες χώρες τη δυνατότητα να αναβαθμίσουν τις θεσμικές δυνατότητές τους, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την Κλιματική Αλλαγή και τις δυσμενείς επιπτώσεις. ι) Μέτρα από τις αναπτυσσόμενες χώρες προκειμένου να μετριάσουν την Κλιματική Αλλαγή, όπως εθνικά κατάλληλες δράσεις μετριασμού που υποστηρίζονται και ενδυναμώνονται από τις ανεπτυγμένες χώρες, διαμέσου της διάθεσης χρηματοδοτικών πόρων ίσων τουλάχιστον του 1% του ΑΕΠ τους. ια) Ο προσδιορισμός και η άρση όλων των εμποδίων προκειμένου να υπάρχει πρόσβαση στην αλληλέγγυα μεταφορά τεχνολογιών δίχως κόστος, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης των πατέντων στις τεχνολογίες που αφορούν το κλίμα σε όλες τις χώρες.

10. Το κοινό όραμα απορρίπτει τις αποτυχημένες λύσεις όπως η πυρηνική ενέργεια, η γενετική μηχανική, η γεω-μηχανική, τα βιοκαύσιμα και τα μεγάλα φράγματα, που απειλούν ακόμα πιο πολύ τη Μάνα Γη και το όραμά μας για αρμονική ζωή με τη φύση και με όλους τους ανθρώπους. Παρόμοια με αυτές τις επικίνδυνες τεχνολογίες, είναι και η αγορά άνθρακα η οποία δεν αποτελεί λύση. Οι μηχανισμοί της αγοράς άνθρακα απλώς συσσωρεύουν περισσότερο πλούτο και ισχύ στα χέρια των πολυεθνικών επιχειρήσεων, που έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την Κλιματική Αλλαγή.

11. Το όραμα μας για ένα κοινό μέλλον βασίζεται στους στόχους και τις αρχές που τίθενται εδώ, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας που εστιάζει στις δομικές αιτίες της κλιματικής αλλαγής. Ένα όραμα στο οποίο μοιράζονταιδίκαια τα οφέλη της γήινης ατμόσφαιρας και του κλιματικού συστήματος Ένα όραμα στο οποίο μοιράζονται σε όλους τους ανθρώπους τα μέσα για ποιότητα ζωής, όπως οι οικολογικά και κοινωνικά ορθές τεχνολογίες, οι χρηματοδοτικοί πόροι και οι υποδομές που βασίζονται στη συλλογική μας γνώση. Ένα όραμα με βάση το οποίο δημιουργούμε και μοιραζόμαστε ένα νέο μοντέλο ζωής και ανάπτυξης που βασίζεται στην αναγνώριση και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων της Μάνας Γης και των δικαιωμάτων κάθε ζωντανού οργανισμού.

42

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 10: Το Πρωτόκολλο του Κιότο και οι δεσμεύσεις για μείωση των εκπομπών ρύπων Ανταποκρινόμενοι στο διεθνές κάλεσμα υπέρ της μάνας Γης, οι λαοί και τα έθνη του κόσμου συγκεντρωθήκαμε σε αυτήν τη Συνδιάσκεψη για να διαμορφώσουμε προτάσεις σε πολλά θέματα, ένα από τα οποία επεξεργάστηκε η Ομάδα Εργασίας 10 και αφορά το Πρωτόκολλο του Κιότο και τις δεσμεύσεις για μειώσεις των αερίων θερμοκηπίου από τις αναπτυγμένες χώρες: Επισημαίνουμε ότι στα πορίσματα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα, είναι έντονη η επίδραση αξιών όπως η Αρμονία με τη Φύση, η ”Ποιότητα Ζωής» και τα Δικαιώματα της Μάνας γης. Αξίες σημαντικές που δεν ελήφθησαν υπόψη στο Πρωτόκολλο του Κιότο.

να υιοθετήσουμε τη λεγόμενη «Συμφωνία της Κοπεγχάγης» που επιτρέπει στις ανεπτυγμένες χώρες να κάνουν ανεπαρκείς μειώσεις εκπομπών ρύπων με βάση ατομικές και εθελοντικές δεσμεύσεις, οι οποίες παραβιάζουν ολοφάνερα την περιβαλλοντική ακεραιότητα της Μάνας Γης και δίνουν τη δυνατότητα να καταπατούν τις διεθνείς νομικά δεσμευτικές ρυθμίσεις που θέτει το Πρωτόκολλο του Κιότο.

Έχοντας επίγνωση του γεγονότος ότι η Κλιματική Αλλαγή είναι ένα πρόβλημα που μας αφορά όλους και μπορεί να επιλυθεί μόνο από όλους, κάνουμε σαφές ότι δεν είναι δυνατόν να αγνοούν εμάς, τη συλλογιστική μας και την κοσμοθεωρία μας, ως μέρος της ανθρωπότητας που απαιτεί ισορροπία με τη φύση. Η ισορροπία έχει διαταραχθεί κατάφωρα κυρίως λόγω των ανεξέλεγκτων ανθρωπογενών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και είναι αποτέλεσμα του καπιταλισμού, ενός αναπτυξιακού μοντέλου που βασίζεται στην εξόρυξη ορυκτών καυσίμων. Επιβεβαιώνουμε την αρχή των κοινών αλλά διαφοροποιημένων ευθυνών και στο πλαίσιο αυτό απαιτούμε από τις ανεπτυγμένες χώρες να ηγηθούν της προσπάθειας για καταπολέμηση της Κλιματικής Αλλαγής και των δυσμενών επιπτώσεών της. Σημειώνουμε ότι το Πρωτόκολλο του Κιότο έχει καθιερώσει τους μηχανισμούς της αγοράς ρύπων ως έναν από τους τρόπους, για να αποφύγουν οι ανεπτυγμένες χώρες τις υποχρεώσεις που σχετίζονται με τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε εθνικό επίπεδο, γεγονός που επιβάλλει τη ριζική αναθεώρησή του. Δε μπορούμε και δε θα πρέπει να ξεχάσουμε ότι αν και οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν αποδεχθεί αυτόν τον νομικά δεσμευτικό μηχανισμό, όμως οι ρύποι που εκπέμπουν αυξήθηκαν κατά 11,2% ανάμεσα στο διάστημα 1990-2007, παρά τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν με το Πρωτόκολλο του Κιότο. Είναι προφανές ότι οι δεσμεύσεις τους δεν ισχύουν. Καταδικάζουμε τις προσπάθειες μιας ομάδας χωρών να ακυρώσουν το Πρωτόκολλο του Κιότο, το μόνο νομικά δεσμευτικό μέσο για συγκεκριμένες μειώσεις εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου από τις ανεπτυγμένες χώρες. Απορρίπτουμε την προσπάθεια να μας υποχρεώσουν

Έχοντας επίγνωση ότι τα αποτελέσματα αυτής της Συνδιάσκεψης θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην επόμενη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή που θα γίνει στο Μεξικό, εμείς οι Λαοί και τα Έθνη που συγκεντρωθήκαμε στην πόλη Κοτσαμπάμπα ως υπερασπιστές της Μάνας Γης, υψώνουμε τη φωνή μας για: ● Να δηλώσουμε ότι οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για τον αργό θάνατο του Πλανήτη Γη. ● Να καλέσουμε τους λαούς και την κοινωνία των πολιτών του ανεπτυγμένου κόσμου να απαιτήσουν από τις κυβερνήσεις τους να σέβονται και να συμμορφώνονται με τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει στο πλαίσιο του Πρωτοκόλλου του Κιότο. ● Να καταγγείλουμε τον εμπαιγμό εκ μέρους των ανεπτυγμένων χωρών, που προτείνουν ένα σύστημα στο πλαίσιο της Συμφωνίας της Κοπεγχάγης το οποίο –στηριζόμενο στη λογική ότι τα πράγματα εξελίσσονται με τους κανόνες

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα της φύσης θα έχει σαν αποτέλεσμα την ανεπαρκή μείωση των αερίων θερμοκηπίου, το πολύ κατά 12-19% μέχρι το 2020 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Ποσοστό που θα είναι ακόμα μικρότερο, αν πάρουμε υπόψη τις αγορές άνθρακα και άλλα νομικά κενά. Με αυτόν τον τρόπο οδηγούμαστε στο ξεπούλημα της Μάνας Γης.

43

ενός στόχου για τις ανεπτυγμένες χώρες, και αργότερα την εξατομικευμένη καθιέρωση στόχων σε κάθε χώρα ξεχωριστά, για να μπορέσει να γίνει η σύγκριση των προσπαθειών ανάμεσα σε κάθε χώρα και να παραμείνει σε ισχύ το σύστημα του Πρωτοκόλλου του Κιότο για μειώσεις εκπομπών αερίων.

Η εφαρμογή έγκαιρων και αποτελεσματικών Είναι απαραίτητο στην επόμενη Διάσκεψη του ΟΗΕ κυρώσεων ενάντια στα ανεπτυγμένα κράτη που για την Κλιματική Αλλαγή που θα γίνει στο Μεξικό δεν εκπληρώνουν τις δεσμεύσεις τους για μείωση να υιοθετηθεί η τροποποίηση στο Πρωτόκολλο του των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, θα μπορούσε Κιότο για τη δεύτερη περίοδο από το 2013 έως το νασυμβάλλει στη συγκέντρωση χρημάτων για την 2017, στο οποίο οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να αποκατάσταση της ζημιάς που έχουν υποστεί οι συμμορφωθούν με τις σημαντικές μειώσεις εκπομπών αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό θα δημιουργούσε αερίων θερμοκηπίου σε εθνικό επίπεδο τουλάχιστον χρηματοοικονομικούς πόρους που δεν προέρχονται κατά 50% σε σχέση με τα ποσοστά του 1990. Οι από την αγορά άνθρακα ή τις οικονομικές υποχρεώσεις μειώσεις εκπομπών των ανεπτυγμένων χωρών που έχουν πρόσφατα τεθεί από τη Συνθήκη Πλαίσιο πρέπει να επιτευχθούν σε εθνικό επίπεδο δίχως την του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC). παρέμβαση των αγορών άνθρακα ή οποιωνδήποτε άλλων αντισταθμιστικών μηχανισμών, που επιτρέπει Προτείνουμε τη σύσταση ενός Παγκόσμιου Συμβουλίου σε αυτές να αποφύγουν την εφαρμογή πραγματικών για την υπεράσπιση της Μάνας Γης ως Μηχανισμό μέτρων για τη μείωση των Ελέγχου, υπό την ηγεσία των εκπομπών. Καταδικάζουμε τις λιγότερο ρυπογόνων χωρών, των αυτοχθόνων λαών, των αγροτικών προσπάθειες μιας ομάδας κοινοτήτων και των κοινωνικών Οποιαδήποτε δίκαιη και αποτελεσματική λύση που χωρών να ακυρώσουν το οργανώσεων, για να επικυρώνει θα καθορίζει τις μελλοντικές Πρωτόκολλο του Κιότο, το την αποτελεσματική και πραγματική μειώσεις εκπομπών αερίων μόνο νομικά δεσμευτικό συμμόρφωση των ανεπτυγμένων του θερμοκηπίου από τις μέσο για συγκεκριμένες χωρών στις δεσμεύσεις για ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να μείωση των εκπομπών αερίων του μειώσεις εκπομπών των θερμοκηπίου. λάβει υπόψη την ιστορική ευθύνη και το κλιματικό χρέος τους, και αερίων θερμοκηπίου από τις ανεπτυγμένες χώρες. να παίρνει υπόψη την κατά άτομο Οι ΗΠΑ, η μόνη ανεπτυγμένη εκπομπή ρύπων. Θα πρέπει χώρα στον πλανήτη που δεν έχει επίσης να λαμβάνει υπόψη την επικυρώσει το Πρωτόκολλο του απελευθέρωση του ατμοσφαιρικού χώρου που έχουν Κιότο, και παράλληλα μπορεί να προκαλεί από μόνη της ανάγκη οι αναπτυσσόμενες χώρες για την ανάπτυξή κλιματική αλλαγή, έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης προς τους. Η απώλεια των δυνατοτήτων ανάπτυξης για όλα τα έθνη του κόσμου καθώς επίσης και προς τους τις αναπτυσσόμενες χώρες φανερώνει την έλλειψη ίδιους τους κατοίκους της. Κατά συνέπεια θα πρέπει να δίκαιης κατανομής του ατμοσφαιρικού χώρου και τη συνεργασθεί με τη διεθνή κοινότητα επικυρώνοντας το ζημιά που προξενείται στη Μάνα Γη. Πρωτόκολλο του Κιότο και αναλαμβάνοντας δέσμευση για σεβασμό και εκπλήρωση των στόχων για περαιτέρω Οι δεσμεύσεις των ανεπτυγμένων χωρών για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου οι οποίες μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στο έχουν ευρύτερα οικονομικές επιδράσεις. Πρωτόκολλο του Κιότο πρέπει να συμβάλλουν επαρκώς στην επίτευξη ενός ορίου για τις εκπομπές Απαιτούμε από το Πρωτόκολλο του Κιότο να σεβαστεί αερίων παγκοσμίως, ώστε οι συγκεντρώσεις να την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα των μειωθούν στα 300 ppm διοξειδίου του άνθρακα και να Αυτοχθόνων Λαών και να επιτρέψει την αποτελεσματική περιοριστεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κάτω συμμετοχή τους με το λόγο και την ψήφο τους. από 1°C, με στόχο να επανέλθουν μακροπρόθεσμα οι συγκεντρώσεις και οι θερμοκρασίες όσο το δυνατόν Τα κράτη πρέπει να δημιουργήσουν αποτελεσματικούς πιο κοντά στα επίπεδα της προ-βιομηχανικής εποχής. μηχανισμούς για την καταπολέμηση της κλιματικής Οι πρόσφατες δεσμεύσεις στο πλαίσιο της Συμφωνίας αλλαγής εφαρμόζοντας σωστές εκπαιδευτικές της Κοπεγχάγης θα οδηγήσουν σε μία αύξηση της πολιτικές. Για το λόγο αυτό προτρέπουμε τις θερμοκρασίας παγκοσμίως κατά 4°C. κυβερνήσεις παγκοσμίως να υλοποιήσουν μαζικές εκπαιδευτικές δράσεις, ούτως ώστε κάθε πολίτης Οι δεσμεύσεις για τη μείωση εκπομπών αερίων να ενημερωθεί για την κλιματική αλλαγή και να θερμοκηπίου πρέπει να επιτρέψουν την επαναφορά γνωρίζει ποια μέτρα μπορούν να ληφθούν για την της φυσικής ισορροπίας που καταλήγει στην καταπολέμησή της. περιβαλλοντική ακεραιότητα, η οποία είναι απαραίτητη για τον Πλανήτη Γη. Κάτι τέτοιο απαιτεί την καθιέρωση

44

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 11: Προσαρμογή 1. Οι λαοί που συγκεντρωθήκαμε στην «Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης» και συνεργαστήκαμε στα πλαίσια της Ομάδας Εργασίας 11 στο θέμα Προσαρμογή, για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής, καταλήξαμε στα ακόλουθα συμπεράσματα, τα οποία μπορούν να ληφθούν υπόψη στις επόμενες Διασκέψεις του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, με πρώτη αυτή που θα γίνει στο Μεξικό και κυρίως για να προστατέψουμε τη Μάνα Γη. Ευπαθή οικοσυστήματα Κλιματικής Αλλαγής

και

επιπτώσεις

της

2. Η Μάνα Γη και όλες οι μορφές ζωής που υπάρχουν, γίνονται κάθε μέρα πιο ευπαθείς στην κλιματική αλλαγή εξαιτίας της επίδρασης μιας ασυγκράτητης βιομηχανικής ανάπτυξης που προκαλείται από τις ανεπτυγμένες χώρες, και για πολλούς αιώνες θέτει σε μεγάλο κίνδυνο την επιβίωση των ειδών.

3. Οι λαοί είναι ευπαθείς επίσης λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, των συνθηκών ανάπτυξής τους, του βαθμού έκθεσης τους σε καταστάσεις που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή και της αδυναμίας τους να αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις.

4. Το γλυκό νερό γίνεται κάθε μέρα όλο και πιο σπάνιο, οι παγετώνες όλου του κόσμου είναι υπό εξαφάνιση, ιδιαίτερα στις ζώνες των οροσειρών, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει έλλειψη υγιεινού νερού για τη ζωή, για τα οικοσυστήματα, για την παραγωγή τροφίμων και για όλες τις μορφές της ζωής. Επιπλέον, οι ξηρασίες θέτουν σε κίνδυνο τη διατροφική αυτοδυναμία των λαών.

5. Η αύξηση της στάθμης και της θερμοκρασίας της θάλασσας προκαλούν καταστροφή στις ξέρες της θάλασσας (υφάλους, σκοπέλους κτλ.), και εξαφάνιση ειδών και ακτών, με τεράστιες οικονομικές απώλειες για τους λαούς που ζουν κοντά σε αυτές τις περιοχές.

6. Οι πλημμύρες είναι πιο συχνές και έντονες και επηρεάζουν την ασφάλεια των ανθρώπων, προκαλούν απώλεια υποδομών και ολοκληρωτική εκτόπιση των λαών και φυτικών και ζωικών ειδών. Και καθώς τα φαινόμενα αυτά επαναλαμβάνονται, γίνονται ακόμα πιο έντονες οι αρνητικές τους επιπτώσεις.

7. Η γεωργία, ειδικά εκείνη από την οποία εξαρτάται η επιβίωση των αγροτικών και αυτοχθόνων κοινοτήτων, βρίσκεται σε πραγματικό κίνδυνο λόγω της κλιματικής αλλαγής και των αλλαγών στις εποχές. Επίσης λόγω μίας εντονότερης παρουσίας θανατηφόρων νόσων όπως η πανώλη, μειώνονται σημαντικά οι ποσότητες τροφίμων από γενιά σε γενιά, και αυτό συντελεί στο

να αυξάνονται οι κλιματικοί μετανάστες. Οι ζημιές που προκαλούνται στα δάση και τα οικοσυστήματα και η απώλεια της βιοποικιλότητας είναι συνέπειες που παρουσιάζουν αυξανόμενη συχνότητα, με πολύ αρνητικά αποτελέσματα ιδιαίτερα για τους αγροτικούς και αυτόχθονες πληθυσμούς που χρησιμοποιούν αυτά τα οικοσυστήματα σαν μέσο για να εξασφαλίζουν τα προς το ζην αναγκαία. Παρόμοια, οι ίδιες οι κοινότητες διαπιστώνουν πόσο αρνητικά επηρεάζονται οι δείκτες της ζωής τους και πόσο αλλοιώνεται η πατρογονική τους γνώση.

8. Η εμφάνιση και η επανεμφάνιση των μεταδοτικών ασθενειών γίνεται ολοένα καιεντονότερη: η ελονοσία, ο δάγκειος πυρετός, η διάρροια και οι αναπνευστικές παθήσεις αυξάνουν τους δείκτες νοσηρότητας και θνησιμότητας, ιδιαίτερα τη βρεφική θνησιμότητα, ενώ ακραία γεγονότα προκαλούν ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπινων τραυματισμών και απωλειών, συμπεριλαμβανομένων και των επιπτώσεων σε ψυχολογικό επίπεδο. Ταυτόχρονα, παρουσιάζονται φαινόμενα κοινωνικής και φυλετικής παθογένειας.

9. Η πληθυσμιακή αύξηση των αστικών και περι-αστικών κοινοτήτων, είναι αποτέλεσμα της εγκατάλειψης της υπαίθρου, η οποία επίσης προκαλείται από την κλιματική αλλαγή και από τις συνθήκες της μεγάλης φτώχειας και της έλλειψης υπηρεσιών. Επίσης, καθοριστικοί παράγοντες που δημιουργούν τις πιο πάνω επιπτώσεις είναι οι νέες καταναλωτικές συνήθειες.

10. Σε γενικές γραμμές, η οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και ανθρώπινη ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων [1] χωρών επηρεάζεται σημαντικά από την κλιματική αλλαγή, η οποία παράλληλα εκθέτει σε κίνδυνο την ποιότητα ζωής των μελλοντικών γενεών και οδηγεί τους ζωντανούς οργανισμούς σε οριακό σημείο εξαιτίας των σοβαρών επιπτώσεων που έχει. Επίσης, αυτή καθαυτή η οικονομική και κοινωνική ανισότητα διαμορφώνει ευνοϊκές συνθήκες για την κλιματική αλλαγή. Αντιμετωπίζοντας τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής 11. Οι λαοί απορρίπτουμε την ιδέα της προσαρμογής που σημαίνει υποταγή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, για την οποία δεν ευθύνονται οι χώρες μας. Αυτή η αλλαγή προέκυψε εξαιτίας του καπιταλιστικού μοντέλου και της κατανάλωσης από την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης. Οι ανεπτυγμένες χώρες [2] είναι αυτές που πρέπει να προσαρμόσουν τον τρόπο ζωής και κατανάλωσης για να αντιμετωπισθεί αυτή η κατεπείγουσα ανάγκη του πλανήτη. Όντας οι πραγματικοί υπεύθυνοι για αυτό το πρόβλημα, πρέπει να μετριάσουν τις επιπτώσεις στη Μάνα Γη αλλάζοντας τα οικονομικά μοντέλα ανάπτυξης, παραγωγής και κατανάλωσης με λιγότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Η ευθύνη για την παροχή των απαραίτητων πόρων, ούτως ώστε οι λαοί μας να

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτές τις επιπτώσεις και να προστατέψουν τη ζωή και τη Μάνα Γη, ανήκει στις ανεπτυγμένες χώρες, που τώρα μας φέρνουν αναγκαστικά αντιμέτωπους με αναπόφευκτες αλλαγές.

12. Λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις που προκλήθηκαν από αυτό το μοντέλο κατανάλωσης, οι λαοί, συμπεριλαμβανομένων και αυτών στις ανεπτυγμένες χώρες, είναι εξαναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή, χωρίς βέβαια να αποδέχονται μοιρολατρικά τις επιπτώσεις της, και γι αυτό θεωρούν την προσαρμογή σαν μία προσωρινή διαδικασία αποκατάστασης και όχι σαν κάτι μόνιμο. Επίσης τη θεωρούν και σαν ένα εργαλείο, το οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να αντισταθούν σε αυτές τις επιπτώσεις και ιδιαίτερα να προστατέψουν τη Μάνα Γη και όλες τις μορφές ζωής, αποδεικνύοντας ότι είναι εφικτό να ζει κανείς σε αρμονία με τη φύση, αλλά με ένα διαφορετικό μοντέλο ζωής. Η προσαρμογή δε μπορεί να θεωρηθεί λύση από μόνη της. Η Μάνα Γη και οι λαοί δε μπορούν να ζουν αιώνια προσαρμόζοντας τους εαυτούς τους σε έναν ανεύθυνο τρόπο ζωής προς χάριν μίας μειοψηφίας του πλανήτη.

13. Είναι αναγκαίο οι αναπτυσσόμενες χώρες μας να επεξεργασθούν τέτοιου είδους πολιτικές και στρατηγικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ούτως ώστε να υπάρχει η δυνατότητα να προσδιορισθούν σε παγκόσμιο, περιφερειακό, τοπικό και κοινοτικό επίπεδο και να έχουν ολοκληρωμένη διαχείριση (όλοι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες): οι κλιματικοί κίνδυνοι, οι φυσικοί πόροι, το νερό, οι λεκάνες απορροής συμπεριλαμβανομένων των παγετώνων, τα εδάφη, η αγροτική βιοποικιλότητα, η ενέργεια, η διαχείριση των απορριμμάτων, η χωροταξία, η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η ενδυνάμωση των υποδομών σε όλα τα επίπεδα, η ελεύθερη πρόσβαση στην πληροφορία και η επανεκτίμηση της πατρογονικής γνώσης, με στόχο την αναζήτηση της ριζικής αλλαγής του προτύπου ζωής, έτσι ώστε να μπορούμε να προστατεύσουμε και να φροντίζουμε τη Μάνα Γη και όλες τις μορφές ζωής.

14. Να εργαστούμε με σχέδια έκτακτης ανάγκης και πρόληψης συνυπολογίζοντας μεταξύ άλλων το ζωτικό ρόλο των γυναικών για να αντιμετωπίσουμε τους κλιματικούς κινδύνους, τις εξαναγκαστικές μεταναστεύσεις των ανθρώπων, την απώλεια της σοδειάς των προϊόντων και τις ασθένειες. Επίσης να εργαστούμε στην κατεύθυνση ότι η ισορροπία της φύσης πρέπει να έχει διεθνή προτεραιότητα. Να προωθήσουμε λοιπόν μέτρα για να μεταφέρουμε τους κλιματικούς κινδύνους, από τις αναπτυσσόμενες προς τις ανεπτυγμένες χώρες, μέσω των κρατών.

15. Έχει διαπιστωθεί ότι η ανάκτηση και η επανεκτίμηση της πατρογονικής γνώσης, της μηχανικής και της τεχνικής, τα θρησκευτικά κέντρα και οι τελετουργίες μας επιτρέπουν να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε συνδυασμό με την επιστημονική γνώση.

16. Οι χώρες μας, ως πρότυπο ευαισθησίας προς τη

45

Μάνα Γη, αναλαμβάνουν τη δέσμευση για εφαρμογή δραστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, για εργασία πάνω στην ανάπτυξη των δικών μας τεχνολογιών και την προαγωγή αυτόνομων διαδικασιών ενδυνάμωσης των υποδομών και της έρευνας. Το κόστος και η ευθύνη χρηματοδότησης 17. Οι βιομηχανικές χώρες έχουν την ηθική και νομική υποχρέωση να πληρώσουν ολόκληρο το χρέος της προσαρμογής και για το παρελθόν και για το μέλλον με επείγουσα και άμεση παροχή χρηματοδοτικών πόρων για τη μεταφορά και την εφαρμογή της τεχνολογίας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες χωρίς όρους, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Να παρέχουν τους οικονομικούς πόρους και την τεχνολογία για τη διατήρηση και ενίσχυση των δυνατοτήτων αντίδρασης, με στόχο να καλυφθεί το κόστος των χαμένων και ποσοτικά μειωμένων ευκαιριών ανάπτυξης και να αυξηθεί ο ρόλος των γυναικών, των αγροτικών και αυτοχθόνων κοινοτήτων και των παιδιών στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει να αποκαταστήσουν τις ζημιές από τις επιπτώσεις που ήδη έχουν υποστεί οι χώρες μας, καθώς επίσης και τις ζημιές που θα συμβούν στο μέλλον. Πρέπει να αποκαταστήσουν την απώλεια των ευκαιριών για ανάπτυξη, την πολιτιστική απώλεια και την απώλεια των υπηρεσιών και να εξασφαλίσουν αποζημίωση για τα ακραία κλιματικά φαινόμενα, λαμβάνοντας υπόψη το επιπρόσθετο κόστος που ενδέχεται να προκύψει, αν ο πλανήτης μας υπερβεί τα οικολογικά όρια από την προβλεπόμενη υπερθέρμανση που απειλεί τη βιοϊκανότητα της Μάνας Γης, καθώς επίσης εκείνες τις επιπτώσεις που στερούν από τους λαούς το δικαίωμα ανάπτυξης για ποιότητα ζωής σε αρμονία με τη φύση.

18. Επίσης, η εξόφληση του χρέους προσαρμογής (που είναι μέρος του κλιματικού χρέους) από τις ανεπτυγμένες χώρες δε σημαίνει ότι μπορούν οι χώρες αυτές να διατηρούν τα μη αειφορικά συστήματα κατανάλωσης που συνεχίζουν να επηρεάζουν τη ζωή με αρνητικό τρόπο.

19. Το Ταμείο Προσαρμογής πρέπει να συντηρηθεί με την ελάχιστη ετήσια συνεισφορά του 2% του συνολικού 6% του ετήσιου ΑΕΠ, που καθορίζεται για τη χρηματοδότηση, [3] την οποία θα παρέχουν οι ανεπτυγμένες χώρες προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποκλειστικά οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Αυτά τα κονδύλια θα έχουν το χαρακτήρα αποζημίωσης, θα είναι συμπληρωματικά της επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας και θα παρέχονται, έως ότου οι ανεπτυγμένες χώρες μειώσουν τις εκπομπές τους και σταθεροποιηθεί το κλίμα.

20. Είναι απαραίτητο να ισχυροποιηθεί το Ταμείο Προσαρμογής ως ένα αποκλειστικό ταμείο για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και να είναι μέρος ενός χρηματοδοτικού

46

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

μηχανισμού που διαχειρίζεται και διοικείται με έναν αυτόνομο και ισότιμο τρόπο από τις κυβερνήσεις μας, χωρίς τη συμμετοχή των τραπεζών ανάπτυξης και των πολυμερών χρηματοδοτικών οργανισμών. Θα πρέπει επίσης να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός για την αποκατάσταση των ζημιών που έχει υποστεί η Μάνα Γη όπως περιγράφονται στην παράγραφο 17, ο οποίος θα εγγυάται ότι όλες οι χώρες έχουν το ίδιο δικαίωμα προστασίας ενάντια στις επιπτώσεις, και θα αντιμετωπίζει με προληπτικό τρόπο την κλιματική αλλαγή.

25. Είμαστε σύμφωνοι με τις προσπάθειες και τα κατάλληλα μέτρα που εφαρμόζουν οι λαοί μας για την προστασία της Μάνας Γης και όλων των μορφών ζωής. Κριτική σε μία ανεύθυνη Συμφωνία

Ισότιμες ευκαιρίες για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής

26. Η «Συμφωνία της Κοπεγχάγης» που επιβλήθηκε στις αναπτυσσόμενες χώρες από κάποιες κυβερνήσεις, εκτός του ότι προβλέπει ανεπαρκείς πόρους, κάνει έναν αυθαίρετο διαχωρισμό των χωρών ανάλογα με τις οικονομικές τους δυνατότητες και επιχειρεί να τις φέρει τη μία αντιμετώπιση με την άλλη, εξαναγκάζοντάς τες σε δράσεις προσαρμογής χωρίς να εγγυάται τους αναγκαίους πόρους. Επίσης οι ανεπτυγμένες χώρες με τη «Συμφωνία» προσπαθούν να χορηγήσουν 10 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο για τα επόμενα χρόνια, αν και απαιτούνται περισσότερα από 300 δισεκατομμύρια δολάρια για την προσαρμογή. Επιπλέον ανησυχούμε γιατί η «Συμφωνία» καθορίζει ότι τα κονδύλια θα χρησιμοποιηθούν περισσότερο για το μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής παρά την αντιμετώπισή τους.

22. Αναγνωρίζεται ότι όλες οι χώρες έχουν το δικαίωμα στην προληπτική αντιμετώπιση όπως και στην προστασία ενάντια στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Είναι άδικο το ότι τεράστιες ποσότητες πόρων για προστασία ξοδεύονται σε ανεπτυγμένες χώρες, ενώ τα ποσά που θέλουν να παραχωρήσουν στους λαούς μας είναι ελάχιστα, αν και γνωρίζουν ότι εμείς είμαστε πιο ευάλωτοι.

27. Αυτή η ανεύθυνη «Συμφωνία» επιχειρεί να εκβιάσει την υπό όρους πρόσβαση των αναπτυσσόμενων χωρών στους πόρους προσαρμογής με αντάλλαγμα τα μέτρα ανακούφισης. Επίσης, η «Συμφωνία» προσπαθεί να επιβάλλει στις αναπτυσσόμενες χώρες την προσαρμογή, λησμονώντας ότι η ευθύνη για το κόστος και τα έξοδα αφορούν αποκλειστικά τις ανεπτυγμένες χώρες.

23. Τονίζουμε επίσης ότι το οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης που βασίζεται στην κατανάλωση προέρχεται από τα ανεπτυγμένα κράτη. Αντίθετα για τις φτωχές κοινότητες που είναι πολύ ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή, θα πρέπει να επιληφθούν τα ίδια τα κράτη τους.

28. Εκτός από αυτά, θεωρούμε απαράδεκτο το γεγονός ότι κατά τις διαδικασίες των διεθνών διαπραγματεύσεων, γίνεται προσπάθεια να κατηγοριοποιηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες με βάση την ευαισθησία τους στην κλιματική αλλαγή, δημιουργώντας διενέξεις, ανισότητες και διαχωρισμούς ανάμεσά τους.

21. Αυτό το Ταμείο θα εκτιμά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και το κόστος τους στις αναπτυσσόμενες χώρες και τις ανάγκες που αυτές οι επιπτώσεις επιφέρουν, θα καταγράφει και θα ελέγχει την υποστήριξη από τις ανεπτυγμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς και ανάπτυξης των κατάλληλων τεχνολογιών και την παροχή κονδυλίων σαν μέρος μιας δίκαιης αποζημίωσης.

24. Είναι αναγκαίο να ενισχυθούν οι δυνατότητες έρευνας και η μεταφορά τεχνολογιών που είναι περιβαλλοντικά κατάλληλες και κοινωνικά υγιείς, καθώς επίσης και η ίδια η ανάπτυξη των τεχνολογιών στις αναπτυσσόμενες χώρες, για τον έλεγχο, την πρόβλεψη και την εκτίμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε όλα τα επίπεδα. Η παροχή των πόρων πρέπει να γίνει από τις ανεπτυγμένες χώρες και να καλυφθεί το σύνολο αυτών των διαδικασιών - ιδιαίτερα η ανάπτυξη, η μεταφορά και επάρκεια των τεχνολογιών- για τον έλεγχο των επιπτώσεων και των συγκεκριμένων δράσεων και των μέτρων. Επίσης, αυτοί οι πόροι θα πρέπει να ενισχύσουν τους μηχανισμούς συμμετοχής και τις διαδικασίες πρόληψης και μείωσης κινδύνων των κλιματικών καταστροφών, μέσω συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης και προσαρμογής σε όλα τα επίπεδα. Οι αρμόδιοι σε κάθε περιοχή και οι λαοί πρέπει να έχουν τη δυνατότητα της ανάλυσης των επιπτώσεων και της προσαρμογής, και φυσικά να ληφθεί υπόψη η γνώση τους και οι ενδογενείς δυνατότητές τους.

Κλιματική Δικαιοσύνη 29. Η μη τήρηση εκ μέρους των ανεπτυγμένων κρατών της δέσμευσης να αποζημιώσουν το κόστος των επιπτώσεων και αυτό που προέρχεται από το χρέος προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, θα πρέπει να τις οδηγήσει σε παραπομπή στο δικαστήριο για την κλιματική δικαιοσύνη.

[1] Ο όρος «αναπτυσσόμενες χώρες» που επικρίνεται από πολλούς, χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει μια κατηγορία χωρών στη γλώσσα που χρησιμοποιείται στις διεθνείς διαπραγματεύσεις. Για μας είναι κατανοητό ότι η ανάπτυξη πρέπει να πραγματοποιείται σε αρμονία με τη φύση και με σεβασμό στη Μάνα γη και σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς.

[2] Ο όρος «ανεπτυγμένες χώρες» χρησιμοποιείται, αν και επικρίνεται πολύ. Πρόκειται για ορολογία που χρησιμοποιείται στις διεθνείς διαπραγματεύσεις. Είναι όμως γνωστό ότι αυτή η ανάπτυξη έχει επιτευχθεί ακολουθώντας ένα μοντέλο και παραγωγής κατανάλωσης που αποτελεί καθοριστικό παράγονται για τη σημερινή κρίση του πλανήτη μας.

[3] Αυτό το ποσό βασίζεται σε διάφορες μελέτες πάνω σε διαφορετικούς τομείς, ενώ επίσης λαμβάνονται υπόψη εκθέσεις διαφόρων οργανισμών. Στη σχέση ανάμεσα στο μέρος της χρηματοδότησης και το κλιματικό χρέος υπάρχουν πολλές επί μέρους απόψεις.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 12: Χρηματοδότηση Α.

Οικονομικές δεσμεύσεις με βάση τη Συνθήκη - Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή

1. Οι συμβαλλόμενες ανεπτυγμένες χώρες που συμπεριλαμβάνονται στο Παράρτημα 1 της ΣυνθήκηςΠλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), έχουν δεσμευθεί να χρηματοδοτήσουν τις ζημιές που προκλήθηκαν και συνεχίζουν να προκαλούνται στις αναπτυσσόμενες χώρες, έτσι ώστε να καλύψουν το κόστος της μείωσης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, τη μεταφορά τεχνολογίας και την ενδυνάμωση των υποδομών, συμπεριλαμβανομένων όλων των εξόδων προσαρμογής. Αυτή η χρηματοδότηση αποτελεί υποχρέωση σε αντιστάθμισμα των επί αιώνες εκπεμπόμενων αερίων θερμοκηπίου από τις ανεπτυγμένες βιομηχανικές χώρες, καθώς επίσης και μέρος των αποζημιώσεων για το κλιματικό χρέος.

2. Οι συμβαλλόμενες ανεπτυγμένες χώρες παραλείπουν να εκπληρώσουν τις σχετιζόμενες με το κλίμα οικονομικές υποχρεώσεις τους, επειδή το υπάρχον χρηματοδοτικό μοντέλο- το οποίο περιλαμβάνει και τις αγορές άνθρακα και τους υφιστάμενους χρηματοδοτικούς θεσμούς που είναι έξω από τον έλεγχο της Συνθήκης Πλαίσιο του ΟΗΕ (UNFCCC)- είναι αναποτελεσματικό ως προς την εκπλήρωση των αναγκών των αναπτυσσόμενων χωρών προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή.

3. Στο πλαίσιο της UNFCCC η χρηματοδότηση για το κλίμα πρέπει να είναι καινούρια και πρόσθετη στις ήδη υπάρχουσες δεσμεύσεις της Διεθνούς Αναπτυξιακής Βοήθειας (ODA), που αποβλέπει στην επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας. Ωστόσο η μεγάλη πλειοψηφία της τρέχουσας χρηματοδότησης για το κλίμα από τις ανεπτυγμένες χώρες, υπολογίζεται δύο φορές σαν Διεθνής Αναπτυξιακή Βοήθεια (ODA) όσο και σαν χρηματοδότηση για τοκλίμα. Με τον τρόπο αυτό υπολογίζεται διπλά η χρηματική βοήθεια προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Επιπλέον, αυτή η χρηματοδότηση δρομολογείται μέσα από χρηματοδοτικούς θεσμικούς φορείς, όπως είναι η Παγκόσμια Τράπεζα και οι Τράπεζες Περιφερειακής Ανάπτυξης με τη μορφή κανονικών ή πρόσθετων δανείων -ακόμα και για την προσαρμογή-, διαδικασία η οποία αυξάνει το χρέος των αναπτυσσόμενων χωρών.

4. Η χρηματοδότηση για την προσαρμογή στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν πρέπει να στηρίζει μόνο δράσεις για περιορισμό των επιπτώσεων.

5. Όλες οι πολιτικές και προγραμματικές προτεραιότητες, καθώς επίσης και τα κριτήρια επιλεξιμότητας για χρηματοδότηση πρέπει να προέρχονται από τις

47

χώρες που συμμετέχουν στη Συνθήκη-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή(UNFCCC).

6. Η χρηματοδότηση θα πρέπει να είναι διαθέσιμη σε όλες τις αναπτυσσόμενες χώρες χωρίς διακρίσεις ή όρους, σύμφωνα με την αρχή των κοινών αλλά διαφοροποιημένων ευθυνών και του κλιματικού χρέους.

7. Η χρηματοδότηση δε θα πρέπει να υπονομεύει την αυτοδυναμία και την αυτοδιάθεση των συμβαλλόμενων αναπτυσσόμενων χωρών. Αντίθετα, θα πρέπει να σέβεται τις ισχύουσες για κάθε χώρα διαδικασίες και να εξασφαλίζει τη συμμετοχή των κοινοτήτων στη λήψη των αποφάσεων.

8. Προτεραιότητα στη χρηματοδότηση πρέπει να δοθεί σε εκείνες τις κοινότητες και τις χώρες που επηρεάζονται περισσότερο (από την κλιματική αλλαγή), σε αυτές που προστατεύουν τη φύση και σε αυτές που έχουν ελάχιστες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και υιοθετούν τις αρχές και τους όρους της Συνθήκης Πλαίσιο του ΟΗΕ (UNFCCC).

9. Τα συμπεράσματα αυτής της ομάδας εργασίας που μπορούν να συμβάλλουν στη μακροπρόθεσμη συντονισμένη δράση των κινημάτων, θα πρέπει να κατατεθούν για επεξεργασία στις επόμενες Διασκέψεις του OHE για το κλίμα -αρχής γενομένης από το Κανκούν το Δεκέμβριο του 2010-, και να αποτελέσουν τη βάση για τις διαπραγματεύσεις (ενώ αποτελούν συνέχεια της πρότασης που υιοθετήθηκε στο Σχέδιο Δράσης του Μπαλί) και όχι της Συμφωνίας της Κοπεγχάγης, αφού δεν είναι Η επίσημη απόφαση της Διάσκεψης του UNFCCC. Β. Κλίμακα και πηγές χρηματοδότησης για την Κλιματική Αλλαγή 10. Η κλίμακα των υφιστάμενων χρηματοδοτικών πηγών που προορίζονται για τις αναπτυσσόμενες χώρες με στόχο την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όπως και η πρόταση της Συμφωνίας της Κοπεγχάγης να δοθούν 10 δις δολάρια το χρόνο στο διάστημα 2010-2012 και έως 100 δις δολάρια έως το 2020 ετησίως είναι ανεπαρκέστατη, αφού αντιπροσωπεύει μόνο το 0,8% του ΑΕΠ των ανεπτυγμένων χωρών, σε αντίθεση με το 8%, που δίνεται για εξοπλισμούς.

11. Οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να δεσμεύσουν τουλάχιστον το 6% [1] του ετήσιου ΑΕΠ, για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η δυνατότητα συνεχούς καταβολής αυτού του ποσού είναι εμφανής, αφού οι ανεπτυγμένες χώρες ξοδεύουν ένα ισοδύναμο ποσό κάθε χρόνο για εξοπλισμούς. Επιπλέον, οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν δεσμεύσει τρισεκατομμύρια δολάρια (ισοδύναμο με το πενταπλάσιο του 6% του ΑΕΠ που προτείνεται) για να ξελασπώσουν τις αποτυχημένες τράπεζες και τους

48

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

κερδοσκόπους. Πρόκειται για ένα ζήτημα πολιτικής βούλησης καιπροτεραιότητας που προκύπτει προκειμένου να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά η κλιματική αλλαγή και να προστατευθεί η Μάνα γη.

12. Η χρηματοδότηση που απαιτείται πρέπει να δοθεί από δημόσιες πηγές, και επί πλέον από τη Διεθνή Αναπτυξιακή Βοήθεια (ODA), τη διμερή βοήθεια, και τα κονδύλια που εισρέουν εκτός της Συνθήκης Πλαισίου του ΟΗΕ (UNFCCC). Οποιαδήποτε χρηματοδότηση εκτός της UNFCCC δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συμπεριλαμβάνεται στις δεσμεύσεις των ανεπτυγμένων κρατών στο πλαίσιο της Διάσκεψης.

13. Η αγορά άνθρακα θα πρέπει να περιοριστεί ως πηγή χρηματοδότησης, επειδή η καπιταλιστική της λογική οδηγεί εύλογα στο συμπέρασμα ότι αυτοί που θα ωφεληθούν τα μέγιστα είναι οι ίδιοι που έχουν προκαλέσει τη ζημιά στο περιβάλλον. Εκτός από αυτό, οι μηχανισμοί αγοράς άνθρακα επιτρέπουν στις ανεπτυγμένες χώρες να αποφύγουν τις υποχρεώσεις τους για μείωση εκπομπών αερίων, ενώ ταυτόχρονα ωφελούνται οικονομικά από την κλιματική κρίση. Επιπλέον, αυτό το μοντέλο παρεμποδίζει την ισότιμη κατανομή και δε μπορεί να εγγυηθεί την προβλεπόμενη ροή των πόρων σύμφωνα με την υπάρχουσα διαβάθμιση, ούτε την έγκαιρη διαθεσιμότητα των πόρων και την άμεση πρόσβαση σε χρηματοδότηση για εκείνες τις χώρες που υφίστανται έντονα τις συνέπειες.

14. Η χρηματοδότηση για την κλιματική αλλαγή πρέπει να δοθεί ως επιχορήγηση και να θεωρηθεί ως μέρος των αποζημιώσεων για το κλιματικό χρέος ανάμεσα στις συμβαλλόμενες χώρες. Τα δάνεια δε μπορεί να θεωρούνται σαν εκπλήρωση των οικονομικών δεσμεύσεων. Με τον ίδιο τρόπο, η χρηματοδότηση για το κλίμα δεν υποδηλώνει μία σχέση ευεργέτηευεργετούμενου ανάμεσα στις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες.

15. Όλοι οι πόροι των χωρών που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα 1 της Συνθήκης Πλαισίου του ΟΗΕ και οι οποίοι (πόροι) προορίζονται για στρατιωτικούς σκοπούς και οι χρηματοδοτήσεις για τους παραγωγούς ορυκτών καυσίμων, θα πρέπει να διατεθούν για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Γ. Λειτουργίες και δομή των μηχανισμών χρηματοδότησης 16. Ένας νέος χρηματοοικονομικός μηχανισμός θα πρέπει να καθιερωθεί υπό τον έλεγχο της UNFCCC, αντικαθιστώντας το Παγκόσμιο Ταμείο Περιβάλλοντος και τους μεσάζοντές του όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και οι Περιφερειακές Τράπεζες Ανάπτυξης.

17. Αυτός ο χρηματοοικονομικός μηχανισμός θα βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο και θα είναι υπόλογος στη Συνδιάσκεψη των Μερών (COP) της UNFCCC. Θα πρέπει να υπάρχει ισότιμη εκπροσώπηση των

αναπτυσσόμενων χωρών στα όργανα λήψης των αποφάσεων και στις τεχνικές υπηρεσίες, με ιδιαίτερη εκπροσώπηση των χωρών που έχουν πληγεί περισσότερο. Κάποιας μορφής εκπροσώπηση θα πρέπει επίσης να έχουν οι πληγείσες κοινότητες, οι περιοχές, οι κοινωνικές τάξεις, οι γυναίκες, τα κοινωνικά κινήματα και οι συλλογικότητες της κοινωνίας των πολιτών. Και βέβαια όχι οι χρηματοδοτικοί οργανισμοί.

18. Η διαχείριση και η διοίκηση του χρηματοοικονομικού μηχανισμού πρέπει να είναι διαφανής, περιεκτική, συμμετοχική και δημοκρατική.

19. Ο χρηματοοικονομικός μηχανισμός πρέπει να σέβεται την αυτονομία κάθε χώρας στο να καθορίζει το περιεχόμενο, το σχεδιασμό, την εφαρμογή της πολιτικής και των προγραμματικών της προσεγγίσεων στο θέμα της κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον, ο μηχανισμός πρέπει να υποστηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και συλλογικά δικαιώματα, καθώς επίσης και άλλα δικαιώματα που συμπεριλαμβάνονται σε διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες.

20. Ο χρηματοοικονομικός μηχανισμός πρέπει να είναι μία λειτουργική οντότητα που διασφαλίζει τη ροή των πόρων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες προκειμένου να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής έγκαιρα και αποτελεσματικά.

21. Πρέπει να καθιερωθεί ένα σύστημα ελέγχου, καταγραφής και επικύρωσης της εκπλήρωσης των οικονομικών υποχρεώσεων κάθε ανεπτυγμένης χώρας. Οι πληροφορίες πρέπει να γνωστοποιούνται δημόσια και να επιτρέπεται η ανεξάρτητη αξιολόγηση και η επανόρθωση του συστήματος από την κοινωνία των πολιτών, μέσω του Δικαστηρίου για την Κλιματική Δικαιοσύνη.

22. Ο χρηματοοικονομικός μηχανισμός θα προσδιοριστεί και θα εγκριθεί στη Συνδιάσκεψη των Χωρών COP16 (Μεξικό ή σε μια επόμενη Συνδιάσκεψη) και θα τεθεί σε λειτουργία στην αμέσως επόμενη Συνδιάσκεψη. Έως τότε, πρέπει να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών για το κλίμα και να αυξηθεί μέσω της συνεπέστερης υλοποίησης των υφιστάμενων δεσμεύσεων.

[1]

Το ποσό βασίζεται στις πιο πρόσφατες οικονομικές μελέτες (2009) του Ινστιτούτου Περιβαλλοντικών Εκτιμήσεων (IED) και στο σχέδιο αποζημίωσης για το κλιματικό χρέος.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 13: Διαπολιτισμικός διάλογος για την ανταλλαγή γνώσεων, εμπειριών και τεχνολογιών

49

ένα τέλος στην παραγωγή αερίων θερμοκηπίου και σε όλα τα είδη περιβαλλοντικών ζημιών που απειλούν τη Μάνα Γη.

1. Οικολογική εκπαίδευση και δημιουργία δυνατοτήτων Η γνώση είναι οικουμενική και για κανένα λόγο δε μπορεί να αποτελέσει το υποκείμενο ατομικήςιδιοκτησίας και ιδιωτικής χρήσης, ούτε βέβαια και οι εφαρμογές της με τη μορφή τεχνολογίας. Είναι καθήκον των λαών να μεταβιβάζουν τη γνώση και την τεχνολογία στους ανθρώπους για να προστατεύουν και να προάγουν την εξέλιξή της και την εφαρμογή της για τη ζωή.

Η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης (Ομάδα Εργασίας 13: Διαπολιτισμικός διάλογος για την ανταλλαγή γνώσεων, εμπειριών και τεχνολογιών) που συγκεντρωθήκαμε στην πόλη Κοτσαμπάμπα από τις 19 έως τις 22 Απριλίου 2010, καταλήξαμε στις ακόλουθες συμφωνίες: Η ανταλλαγή γνώσεων σχετικά με τις κατάλληλες τεχνολογίες είναι απαραίτητη, για Γενικοί στόχοι: τον αγώνα ενάντια στην κλιματική κρίση. Προκειμένου να μειώσουμε τις εκπομπές ρύπων κατά την επόμενη 1. Εκδημοκρατισμός και ισχυροποίηση των δεκαετία και να αντιμετωπίσουμε την αυξανόμενη κατάλληλων πολιτικών πρακτικών σε θέματα παιδείας βλάβη που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή, που προάγουν την ήπια και οικολογική ανάπτυξη, πρέπει να δημιουργήσουμε τεχνολογίες κοινωνικά σαν αναπόσπαστο μέρος της διδακτέας ύλης στα και περιβαλλοντικά υγιείς, σε κάθε χώρο, σε κάθε εκπαιδευτικά συστήματα - είτε είναι επίσημα είτε ανεπίσημα - σε εθνικά και διεθνή τομέα και σε κάθε μέρος που θα συμβάλλουν στην ποιότητα ζωής Προκειμένου να μειώσουμε επίπεδα, με αναφορά σε όλους για τον καθένα και στην αρμονική τις εκπομπές ρύπων κατά τους τομείς και τα θέματα της παγκόσμιας και οικουμενικής συμβίωση με όλους καθώς και με την επόμενη δεκαετία εκπαίδευσης, με έναν πιο τη Μάνα Γη. και να αντιμετωπίσουμε συστηματικό και βιωματικό τρόπο, αυξανόμενη βλάβη και με στόχο την ανταλλαγή Η ανταλλαγή των κατάλληλων την τεχνολογιών είναι απαραίτητη που προκαλείται από την εμπειριών, συμπεριφορών και προϋπόθεση για την επίλυση κλιματική αλλαγή, πρέπει συνηθειών για την κλιματική αλλαγή. της κλιματικής αλλαγής, αλλά να δημιουργήσουμε δεν είναι επαρκής, επειδή τα τεχνολογίες κοινωνικά και 2. Να αναπτύξουμε την πρότυπα κατανάλωσης και ο περιβαλλοντικά υγιείς ευαισθητοποίηση με αύξηση, τρόπος ζωής που στηρίζεται ενίσχυση και σταθερή ανάπτυξη στην υπερκατανάλωση πρέπει της γνώσης, συμβάλλοντας στο να αλλάξουν ριζικά. Πρέπει να να διαμορφώσει ο πληθυσμός μία κουλτούρα για τη αλλάξει ριζικά το μοντέλο ζωής και ανάπτυξης μέσα σημασία του περιβάλλοντος στη ζωή σαν ένα δείκτη στο καπιταλιστικό σύστημα. Επομένως, η εξέλιξη της αλλαγής. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από την έρευνα και γνώσης και της τεχνολογίας θα πρέπει να θεωρηθεί την ανάπτυξη των τεχνολογιών που ανταποκρίνονται αναπόσπαστο μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας να στις διαφορετικές ανάγκες του κάθε λαού. αντιμετωπίσουμε τα μη φανερά, δομικά και ριζικά αίτια της κλιματικής αλλαγής. Η τεχνολογική εκπαίδευση θα πρέπει να Κατά συνέπεια, αναγνωρίζουμε και επανεκτιμούμε βασίζεται στους ακόλουθους τομείς: τις κατάλληλες τοπικές τεχνολογίες, που πρέπει να αναπτυχθούν προκειμένου να καταπολεμήσουμε την α) Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Έρευνα. Ο γενικός στόχος είναι να πιέσουμε τις κλιματική κρίση. κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να υιοθετήσουν την παγκόσμια ευαισθητοποίηση για την κλιματική Απορρίπτουμε την προτεινόμενη μεταφορά αλλαγή. τεχνολογίας με κάθετο τρόπο, από τις πλούσιες και περισσότερο ρυπογόνες χώρες, σε χώρες Επίσης χρειαζόμαστε αναμόρφωση της διδακτέας που βρίσκονται στη διαδικασία κοινωνικού ύλης, η οποία θα δίνει ιδιαίτερο βάρος και θα μετασχηματισμού. Αντίθετα, σχεδιάσαμε μία ελεύθερη ενσωματώνει την εκπαίδευση, την επιστήμη και τον ανταλλαγή πληροφοριών, γνώσεων και τεχνολογιών πολιτισμό σαν εργαλείο για την εξεύρεση πραγματικών ανάμεσα στις κυβερνήσεις και τους λαούς σύμφωνα λύσεων για την κλιματική αλλαγή και την υπερθέρμανση με τις αρχές της αλληλεγγύης, της ανταποδοτικότητας, του πλανήτη με βάση την ανταλλαγή γνώσεων και του σεβασμού, της συμπληρωματικότητας, της τον διεπιστημονικό διάλογο ανάμεσα στην επιστήμη αρμονίας, της διαφάνειας, της ισορροπίας και της και τη δυτική τεχνολογία και την τεχνογνωσία και ισοτιμίας, προάγοντας το διάλογο για τη γνώση και το πατρογονική γνώση των λαών. διεπιστημονικό διάλογο σαν εγγύηση της ανάπτυξης και καινοτομίας των καθαρών τεχνολογιών για να δοθεί

50

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Οι ιδιαίτεροι στόχοι αυτής της εκπαίδευσης είναι: • Εφαρμογή της ψηφιακής εκπαίδευσης για τη δημιουργία νέων δυνατοτήτων.

• Δημιουργία μιας πλατφόρμας αλληλεγγύης για την ανταλλαγή πληροφοριών, γνώσεων και τεχνολογιών ανάμεσα στα κράτη. Η βάση αυτής της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης είναι η δημιουργία και η ισχυροποίηση των κατάλληλων πολιτικών σε θέματα παιδείας που ενισχύουν την περιβαλλοντική αειφορία, ενσωματώνοντας στη διδακτέα ύλη των εκπαιδευτικών συστημάτων, σεεθνικό και διεθνές επίπεδο, συστημικά οφέλη και αειφορικά εργαλεία σε όλους τους τομείς και τα αντικείμενα της εκπαίδευσης επιτυγχάνοντας παγκόσμιες και καθολικές αλλαγές στη συμπεριφορά, τη στάση και τις συνήθειες προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή. Οι στόχοι και οι πολιτικές των “εθνικών εκπαιδευτικών συστημάτων” μεταξύ άλλων είναι οι εξής: • Βελτίωση της Εκπαίδευσης ώστε να προσαρμοσθεί στις ανάγκες της κοινωνίας σχετικά με την κλιματική αλλαγή και το φαινόμενο του θερμοκηπίου, διευρύνοντας τη γνώση και εντάσσοντας τους σπουδαστές στο εκπαιδευτικό σύστημα, ώστε ο σεβασμός προς τη Μάνα Γη να θεωρείται δικαίωμα και υποχρέωσή τους.

• Διαμόρφωση και ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων που βασίζονται στη γνώση ότι “η Μάνα Γη δεν ανήκει σε μας, αλλά ότι εμείς ανήκουμε σε αυτήν” στηρίζοντας αυτή τη θέση σε έρευνα, για τη δημιουργικότητα της πατρογονικής σοφίας, για τα ήθη και τα έθιμα και μετατρέποντας αυτή τη γνώση σε εμπειρίες μάθησης. β) Εκπαίδευση στις τοπικές κοινότητες β.α Γενικός Στόχος Η εκπαίδευση στις κοινότητες πρέπει να στηρίζεται στο σεβασμό προς τη φύση και τη Μάνα Γη με την ανάκτηση της πατρογονικής πολιτισμικής γνώσης και των τεχνικών για τη βελτίωση της παραγωγής και της αειφορικής παραγωγικότητας, - στοιχεία που δείχνουν σεβασμό στους πολιτισμούς των αυτοχθόνων λαών. β.β ΕιδικοίΣτόχοι 1. Παραδοσιακή Εκπαίδευση με πρακτική εφαρμογή στις κοινότητές μας, διαμέσου της πατρογονικής γνώσης.

2. Ανάκτηση και διάδοση των κοσμοθεωριών των λαών σχετικά με το σεβασμό προς τη φύση.

3. Η χρήση και η διαχείριση του εδάφους με αειφορικό τρόπο.

4. Περιβαλλοντική εκπαίδευση παντού: και στην αίθουσα διδασκαλίας, αλλά και στους αγρούς και στις κοινότητες.

5. Εφαρμογή της διαπολιτισμικότητας και της πολυπολιτισμικότητας εκεί όπου ζουν κοινότητες που χρησιμοποιούν διαφορετικές γλώσσες και διαφορετικά γλωσσικά ιδιώματα.

6. Η διάδοση της κοινοτικής αγρο-οικολογικής εκπαίδευσης και η ενσωμάτωσή της στην παραδοσιακή επίσημη εκπαίδευση, αρχαία και Δυτική.

7. Η ενσωμάτωση της επικοινωνίας για περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα. β.γ Δράσεις 1. Ανάκτηση και δυναμική και συστηματική αξιοποίηση της (πατρογονικής) γνώσης που ταιριάζει στις τοπικές συνθήκες.

2. Εισαγωγή των αυτοχθόνων γλωσσών στα σχέδια για την επίσημη εκπαίδευση (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια).

2. Εισαγωγή των αυτοχθόνων γλωσσών στα σχέδια για την επίσημη εκπαίδευση (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια).

3. Χρήση καθαρής και κατάλληλης για την αγροτική ανάπτυξη τεχνολογίας σε αρμονία με την τοπική παραδοσιακή γνώση και την αυθεντική γνώση των ιθαγενών της Δύσης.

4. Διατήρηση και βελτίωση στα ήθη και τα έθιμα της παραδοσιακής βοτανοθεραπείας.

2. Να ξεπεράσουμε τα εμπόδια για τηνανάπτυξη και τη μεταφορά τεχνολογίας – Ιδιοκτησία πνευματικών δικαιωμάτων Είναι αναγκαίο να απαιτήσουμε συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει οι ανεπτυγμένες χώρες στη Συνθήκη-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή σχετικά με την ανάπτυξη και τη μεταφορά τεχνολογίας και να απορρίψουμε την “ επίδειξη και διαφήμιση της τεχνολογίας” που προβάλλεται από τις ανεπτυγμένες χώρες και στοχεύει μόνο στην εμπορευματοποίηση της τεχνολογίας. Εμείς πρέπει να επικεντρώσουμε στην προώθηση και ενίσχυση της ανάπτυξης των τοπικών τεχνολογιών Όλη η τεχνογνωσία της καθαρής τεχνολογίας, που είναι αναγκαία και χρήσιμη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής πρέπει να διατίθεται ελεύθερα αφού αφορά κοινά αγαθά, και να μην στερείται από τους λαούς με πρόσχημα την ιδιοκτησία των πνευματικών δικαιωμάτων. Να δημιουργηθεί σε κάθε χώρα και σε όλο τον κόσμο τράπεζα γνώσεων, με τεχνολογίες που στοχεύουν στην αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής και της οικολογικής κρίσης. Έτσι μπορούμε να εξασφαλίσουμε πραγματική ήπια ανάπτυξη που θα είναι διαθέσιμη στους λαούς όλου του κόσμου, γιατί πιστεύουμε ακράδαντα ότι η γνώση ανήκει σε όλους και όχι σε εκείνους που θέλουν να την ιδιωτικοποιήσουν. Να δημιουργήσουμε μια πλατφόρμα για την ανταλλαγή πληροφοριών, γνώσεων και τεχνολογίας που θα παραχωρείται ελεύθερα και θα διευθύνεταισυντηρείται συλλογικά από τους λαούς. Δηλαδή μιας πλατφόρμας ανοιχτής γνώσης και τεχνολογίας με σεβασμό στην αυτοτέλεια των λαών.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Το Δικαστήριο Κλιματικής Δικαιοσύνης θα είναι αρμόδιο για την υποχρεωτική εφαρμογή αυτών των συμφωνιών με βάση τη Συνθήκη – Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών (UNFCCC) και με τον όρο ότι οι ανεπτυγμένες χώρες θα εξασφαλίσουν την παροχή των αναγκαίων για το επίπεδο ανάπτυξης καθαρών τεχνολογιών στις αναπτυσσόμενες χώρες. Παράλληλα να χρηματοδοτήσουν την πρόοδό της τεχνολογίας στις χώρες αυτές, αναγνωρίζοντας την πνευματική προσπάθεια ιδιωτών ή φορέων, οι οποίοι έχουν αναπτύξει αυτές τις τεχνολογίες, αλλά απορρίπτοντας τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, λόγω του ότι πρόκειται για την προστασία του περιβάλλοντος και της παγκόσμιας υγείας και ξεπερνώντας με αυτό το πνεύμα εμπόδια όπως οι υπερτιμολογήσεις ή οι πατέντες. Για τους σκοπούς αυτούς είναι αναγκαίο να παρεμποδιστεί η μεταφορά ακατάλληλης και παρωχημένης τεχνολογίας, που ενέχει περιβαλλοντικούς κινδύνους. Προτείνουμε να υποστηριχθούν τα συμφέροντα των αναπτυσσόμενων κρατών που δημιουργούν τη δική τους πνευματική ιδιοκτησία, υπογραμμίζοντας τη μεγάλη ευθύνη που έχουν οι ανεπτυγμένες χώρες για το σκοπό αυτό, δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στην ισότητα ανάμεσα σε όλες τις χώρες, συμβάλλοντας στον εθνικό έλεγχο σε κάθε χώρα σχετικά με τη μεταφορά τεχνολογίας, και στηρίζοντας εθνικές πολιτικές που καθορίζουν τη λειτουργία των πολιτικών συστημάτων. Ο βασικός στόχος που επιδιώκεται είναι η κατάργηση των εμποδίων που περιορίζουν τη μεταφορά τεχνολογίας μέσα από: • Ανάπτυξη ιδιόκτητων τεχνολογιών που βασίζονται στη γνώση και τις σπουδές που υπάρχουν σε κάθε χώρα, σε συνεργασία με τα κράτη που προάγουν την επιστήμη και την τεχνολογία. Οι τεχνολογίες αυτές θα στηρίζονται στα υπάρχοντα διεθνή σχέδια της κεκτημένης εμπειρίας τους, καθώς και στις κρατικές πολιτικές και τις επιδοτήσεις με χρηματικά ποσά που αφορούν ειδικά στην ανάπτυξη της έρευνας.

• Έκκληση και απαίτηση για χρήση των καθαρών τεχνολογιών σε διάφορες ιδιωτικές και δημόσιες εταιρείες, με στόχο να καθιερωθεί με ασφάλεια η υπεύθυνη και η υποχρεωτική χρήση τους (των τεχνολογιών).

• Ανάπτυξη των εσωτερικών δυνατοτήτων σε κάθε κάθε χώρα.

• Περιβαλλοντικές τεχνολογίες που είναι προσβάσιμες σε όλους, χωρίς να αποβλέπουν σε προσωπικό κέρδος και συμφέροντα.

• Εκπαίδευση ορισμένων σπουδαστών σε κάθε αναπτυσσόμενη χώρα, ούτως ώστε να ειδικευθούν στο εξωτερικό με σκοπό να επιστρέψουν για να διδάξουν στην πατρίδα τους.

• Υπογραφή διεθνών συμφωνιών που θα συμπεριλαμβάνουν όλες τις αναπτυσσόμενες

•

51

χώρες με στόχο να γίνει η διαδικασία της μεταφοράς τεχνολογίας πιο απλή και καθαρή. Υποστήριξη των κυβερνήσεων, για να φροντίσουν για την τεχνολογική ενίσχυση των λαών.

3. Έλεγχος της ανταλλαγής καθαρών τεχνολογιών Είναι πολύ σημαντικό να καθιερωθούν οι κατευθυντήριες γραμμές για τη δημιουργία ενός πολυμερούς, πολυεπιστημονικού και συμμετοχικού ελέγχου, διαχείρισης και συνεχούς αξιολόγησης της ανταλλαγής των τεχνολογιών, που θα πρέπει ναείναι χρήσιμες, καθαρές και κοινωνικά κατάλληλ ες. Αυτός ο μηχανισμός θα απαρτίζεται από ειδικούς σε κοινωνικά και επιστημονικά θέματα σε όλους τους τομείς -επιλεγμένους μέσα από διαγωνισμό γνώσεων-, με πρόταση των κρατών και των τοπικών συλλογικοτήτων και θα έχει ως βασικές λειτουργίες: 1) Την αξιολόγηση των νέων τεχνολογιών.

2) Τον προσδιορισμό των αναγκών των χώρων, με στόχο την προώθηση της αειφορικής ανάπτυξης στο εσωτερικό τους μέσα από: • Τον εντοπισμό ευκαιριών για περιβαλλοντική ανάπτυξη.

• Την αναζήτηση τεχνολογιών για την εγκατάσταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

• Την έρευνα για πιθανούς υδάτινους πόρους • Την επανεκτίμηση των παραδοσιακών φαρμακευτικών προϊόντων • Την ενεργή συμμετοχή και τον κοινωνικό έλεγχο στη μεταφορά τεχνολογίας • Τη δημιουργία επιχειρήσεων με συλλογική ιδιοκτησία.

3) Τον εντοπισμό των προβλημάτων που προκύπτουν από: • Έλλειψη επαρκούς πολιτικής και ρυθμιστικών πλαισίων.

• Έλλειψη ελέγχου των μέτρων για τον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και λήψη αντισταθμιστικών μέτρων. Δημιουργία και διαχείριση ενός Ταμείου για την Ανάπτυξη και τη Μεταφορά Τεχνολογίας (FDTT) που θα έχει την ευθύνη για τη δρομολόγηση της χρηματοδότησης και τον προσδιορισμό των χρηματοδοτών ανάμεσα στις χώρες του Παραρτήματος 1 της Συνθήκης-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή. Δηλαδή οι πιο ρυπογόνες ανεπτυγμένες χώρες υποχρεούνται να δωρίσουν, να χρηματοδοτήσουν και να μεταφέρουν τεχνολογία. Το ταμείο αυτό επίσης θα προνοεί για μία παγκόσμια καταγραφή των υπαρχουσών περιβαλλοντικών τεχνολογιών, θα είναι ανοιχτό σε πηγές χρηματοδότησης, απαλλαγμένο από δεσμεύσεις και χωρίς περιορισμούς προερχόμενους από την ιδιοκτησία πνευματικών δικαιωμάτων. Επίσης το Ταμείο θα εκτιμά, αν οι τεχνολογίες αυτές είναι κατάλληλες για τις χώρες και στην περίπτωση που δεν

52

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

είναι κατάλληλες ή δεν είναι κατορθωτή η απόκτησή τους θα βρίσκει εφικτές λύσεις. Η εκτίμηση θα γίνεται με τη συμμετοχή των τοπικών ομάδων, των ειδικών στις επενδύσεις και την ανάπτυξη από διάφορες γεωγραφικές περιοχές του κόσμου που γνωρίζουν να αναλύουν, να παρατηρούν και να εξετάζουν τις τεχνολογίες.

4) Χρησιμοποίηση του Ταμείου για τη δημιουργία και την ενδυνάμωση των δυνατοτήτων και την εγκατάσταση κέντρων έρευνας και τεχνολογικής καινοτομίας προκειμένου να επιτευχθεί η ενίσχυση της τεχνολογικής αυτοδυναμίας των λαών, και να προωθηθεί η ενίσχυση των πιο δραστήριων επιστημόνων στα πανεπιστήμια, τα κολέγια, τις ΜΚΟ, τα ιδρύματα, τις επιχειρήσεις, τα ιδιωτικά και δημόσια πρότζεκτ. Ένα μέρος της χρηματοδότησής θα προέλθει από φόρους σε ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις.

5) Να καταγγείλουμε στο Δικαστήριο για την Κλιματική Δικαιοσύνη τις παραβιάσεις των δεσμεύσεων των χωρών οφειλετών που είναι υπεύθυνες για την κλιματική αλλαγή, όπως και την ανάληψη δεσμεύσεων για την ανάπτυξη και την ανταλλαγή τεχνολογίας και να παρακολουθούμε την πρόοδο των διαδικασιών (στο Δικαστήριο).

6) Η αξιολόγηση και επιλογή των κατάλληλων τεχνολογιών για τις απαιτήσεις της κοινωνίας και της Μάνας Γης.

4. Τεχνολογίες και πατρογονική γνώση Ο κόσμος έχει ανάγκη να ανακτήσει, να μάθει και να γνωρίσει εκ νέου όχι μόνο τις αρχές και τις προσεγγίσεις της αρχαίας κληρονομιάς των αυτοχθόνων λαών, αλλά και την παραδοσιακή γνώση και πρακτική και να ξαναβρεί την πνευματικότητα στην αποκατάσταση της ποιότητας ζωής με τη Μάνα Γη, προκειμένου να σταματήσει η καταστροφή του πλανήτη. Η ανθρωπότητα πρέπει να κατανοήσει και να σεβαστεί τη γνώση και την πατρογονική σοφία των

λαών, με σκοπό να σταματήσει η υποβάθμιση της φύσης και να υπάρχει αρμονία ανάμεσα σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς και ισορροπία με τη Μάνα Γη για να ζούμε με πραγματική ποιότητα ζωής. Η αναγνώριση, εκτίμηση και επανάκτηση της πατρογονικής γνώσης και των τεχνικών αποτελούν τη βάση για την ενδογενή ανάπτυξη των λαών, ενώ πρέπει να δίνεται έμφαση στη συμπληρωματική φύση της γνώσης και να αναγνωρίζεται το γεγονός ότι οι αρχαίες τεχνολογίες δε λειτουργούν από μόνες τους αλλά συμβαδίζουν με την πνευματικότητα. Είναι αναγκαίο να εργαστούμε πάνω στην ανακάλυψη της χρήσης των φυσικών δεικτών ως μία μέθοδο και ένα εργαλείο για την παραγωγή πληροφοριών που συμβάλλουν στη λήψη καλύτερων αποφάσεων με έναν πιο ζωντανό και δυναμικό τρόπο, για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Είναι απαραίτητο να αφυπνίσουμε όλη την ανθρωπότητα, τόσο τους συμμετέχοντες στη λήψη πολιτικών αποφάσεων όσο και τους υπόλοιπους πολίτες, ώστε να αναθεωρήσουν το όραμα της “αστικής ανάπτυξης” και να μην περιφρονούν τις αγροτικές περιοχές και την διατήρηση της καλής κατάστασης του περιβάλλοντος μέσα από μία νέα αγρο-αστική αειφορική σχέση. Επιβάλλεται να προωθήσουμε το διαπολιτισμικό διάλογο και τη διεθνή ανταλλαγή επιστημονικών γνώσεων ανάμεσα στα έθνη, για την ανταλλαγή τεχνολογίας και γνώσης, με στόχο την επίτευξη της ασφάλειας και της αυτοδυναμίας τροφίμων, σεβόμενοι την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα της Μάνας Γης.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 14: Δάση Γνωρίζοντας ότι στα γηγενή δάση και τις ζούγκλες συντελούνται λειτουργίες και διεργασίες πολύ χρήσιμες για τη ζωή στον πλανήτη και διαπιστώνοντας τη ζωτική σημασία τους για τις κλιματικές εξελίξεις καθώς επίσης και την ευπάθειά τους στην κλιματική αλλαγή, οι συμμετέχοντες στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης απαιτούμε από τα μέλη της ΣυνθήκηςΠλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) να συμπεριλάβουν στις συζητήσεις και στα ψηφίσματά τους τα ακόλουθα σημεία: 1. Ορισμός της έννοιας του δάσους. Ο ορισμός του δάσους που περιλαμβάνει τις φυτείες δένδρων, όπως χρησιμοποιείται μέχρι τώρα στις διαπραγματεύσεις της UNFCCC, είναι απαράδεκτος. Οι μονοκαλλιέργειες δεν είναι δάση. Επομένως, απαιτούμε έναν ορισμό για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το κλίμα, που να αναγνωρίζει ότι τα γηγενή δάση και οι ζούγκλες (δασώδεις λόφοι, εύκρατα δάση, ξηρά δάση, ριζοφόρα βλάστηση, αυτόχθονα δάση των Άνδεων, δάση της Παταγονίας, έρημοι ή χερσότοποι, υγρότοποι, καλαμώνες, εκτάσεις ρατάν [ινδικοί καλαμιώνες] και άλλα οικοσυστήματα), έχουν ριζώσει στη Μάνα Γη και αποτελούν το μεγάλο σπίτι όπου συνυπάρχουν τα φυτά, τα ζώα, το νερό, το χώμα, ο καθαρός αέρας, τα ανθρώπινα και πνευματικά όντα. Τα αυτόχθονα δάση και οι ζούγκλες συμβάλλουν στη ζωή με τους εξής τρόπους: α) προστατεύοντας τα εύθραυστα οικοσυστήματα, β) συμμετέχοντας στον υδρολογικό κύκλο και στην ρύθμιση κίνησης των υδάτων, γ) προστατεύοντας τους ανθρώπους από τις πλημμύρες, τη διάβρωση, τις φυσικές καταστροφές, τις μάστιγες όπως η πανούκλα και τις άλλες ασθένειες, δ) συμβάλλοντας στην αυτοδυναμία τροφίμων, ε) παρέχοντας καταφύγιο σε φυσικές πατρογονικές και παραδοσιακές ιατρικές, προϊόντα ξυλείας και άλλα προϊόντα, στ) στεγάζοντας τη βιοποικιλότητα και τα κρυμμένα φυσικά θεραπευτικά στοιχεία. Κατά συνέπεια, θεωρούμε απαράδεκτο να υποβιβασθούν τα αυτόχθονα δάση και οι ζούγκλες σε μία απλώς μετρήσιμη ποσότητα άνθρακα ή σε χώρους που απλά παρέχουν υπηρεσίες.

2. Δικαιώματα των λαών στα δάση. Η Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Αυτοχθόνων Λαών πρέπει να αναγνωρισθεί πλήρως από όλα τα κράτη, να εφαρμοστεί και να συμπεριληφθεί στις διαπραγματεύσεις της UNFCCC, λαμβάνοντας υπόψη ειδικότερα ότι τα περισσότερα δάση και οι ζούγκλες βρίσκονται σε εδάφη των αυτοχθόνων λαών και εθνών, των ανθρώπων και κοινοτήτων που ζουν στα δάση, όπως και των πληθυσμών Αφρικανικής καταγωγής, (οι κοινότητες των χωρικών, των ιθαγενών, όπως και οι πατρογονικές και παραδοσιακές κοινότητες από εδώ και στο εξής θα αποκαλούνται λαοί), απαιτούμε την αναγνώριση των συλλογικών δικαιωμάτων των λαών στη γη τους και στις περιοχές τους σαν την

53

καλύτερηστρατηγική και σαν προτεραιότητα για την αποφυγή της αποψίλωσης και της υποβάθμισης των δασών και την προστασία των γηγενών-αρχέγονων δασών. Οι λαοί είναι προγονικοί προστάτες, συντηρητές και κάτοικοι των γηγενών δασών. Ζουν αυτόνομοι και ανεξάρτητοι σε περιοχές αναπόσπαστες, αναφαίρετες, μη κατασχέσιμες και μη μεταβιβαζόμενες. Παρόμοια, πρέπει να αναγνωριστεί ο ρόλος των γυναικών και των παιδιών στη διατήρηση του πολιτισμού και τη διαφύλαξη των αυτοχθόνων-αρχέγονων δασών.

3. Αίτια και κίνδυνοι από την αποψίλωση των δασών. Η αποψίλωση και η υποβάθμιση δασών είναι επακόλουθο μιας χρόνιας και επί αιώνες διαδικασίας αποικιακής εκμετάλλευσης, του καπιταλιστικού συστήματος και των υπερκαταναλωτικών ανεπτυγμένων χωρών. Τα πολυμερή προγράμματα της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Παναμερικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης, του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και άλλων χρηματοδοτικών εταιρειών και οργανισμών, έχουν μεγάλη ευθύνη για την αποψίλωση, για την ασταμάτητη δημιουργία των αλυσίδωνπαραγωγής, για την προώθηση των διασυνοριακών βιομηχανικών καλλιεργειών και της εντατικής εκτροφής ζώων. Έχουν επίσης ευθύνη για τα καταναλωτικά και καπιταλιστικά πρότυπα υποβάθμισης του εδάφους με την εξόρυξη μεταλλευμάτων, τη βιομηχανία ξύλου, την αλίευση των γαρίδων, τη δημιουργία αγρο-επιχειρήσεων και αγροκαυσίμων, την κατασκευή φραγμάτων και εργοστασίων υδροηλεκτρικής ενέργειας, με τη διενέργεια ερευνών και την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και την οικοδόμηση τεράστιων κατασκευαστικών έργων. Επίσης, υπόλογες είναι οι πολυεθνικές φαρμακευτικές επιχειρήσεις και επιχειρήσεις βιογενετικής. Τα αίτια και οι απειλές της αποψίλωσης εστιάζονται στην πίεση που ασκείται από ανθρώπους που έχουν αλλοτριωθεί από το καπιταλιστικό σύστημα, και υιοθετούν μη αειφορικά αναπτυξιακά πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης, που επιβάλλονται από τις κυρίαρχες πολυεθνικές επιχειρήσεις, σχεδιάζονται με βάση τους νόμους της αγοράς και μετατρέπουν τα δέντρα και τους πόρους των δασών και των ζούγκλων σε εμπορεύσιμα αγαθά.

4. REDD [1]. Καταγγέλλουμε τους νεοφιλελεύθερους μηχανισμούς της αγοράς όπως το REDD (Πρόγραμμα του ΟΗΕ για Μείωση των Εκπομπών από την Αποψίλωση και Υποβάθμιση των Δασών), και στις δύο εκδοχές του REDD+ και REDD++, καθώς επίσης και εκείνους τους μηχανισμούς που σχετίζονται με τις αγορές και παραβιάζουν όχι μόνο την αυτοδυναμία των λαών και το δικαίωμά τους για προγενέστερη ελεύθερη και συνειδητή συγκατάθεση, αλλά και την αυτοδυναμία των εθνικών κρατών. Αυτός ο μηχανισμός παραβιάζει τα δικαιώματα, τα ήθη και τα έθιμα των λαών και τα δικαιώματα της φύσης. Αντίθετα απαιτούμε από τα κράτη που προκαλούν τις καταστροφές να αναγνωρίσουν το οικολογικό και κλιματικό χρέος τους και να μεταβιβάσουν

54

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

άμεσαοικονομικούς και τεχνολογικούς πόρους στους λαούς, στα έθνη και στους προγονικούς αυτόχθονες, στους ιθαγενείς και στους χωρικούς, για να μπορούν να αποκαταστήσουν και να διατηρήσουν τα δάση και τις ζούγκλες. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να υπάρξει η δυνατότητα πραγματικής χρηματοδότησης σχεδίων, για να εξασφαλιστεί ουσιαστική ζωή και ποιότητα ζωής με άμεση αποζημίωση επί πλέον της χρηματοδότησης που προέρχεται από τις ανεπτυγμένες χώρες εκτός βέβαια της αγοράς άνθρακα - που ποτέ δε χρησιμοποιείται σαν αντιστάθμισμα για τις εκπομπές άνθρακα. Κατά συνέπεια, απαιτούμε από τις χώρες, να σταματήσουν τις πρωτοβουλίες που εμπορευματοποιούν τα τοπικά δάση και τις ζούγκλες, καθώς και να σταματήσουν να προβάλλουν ανύπαρκτα και αμφισβητούμενα αποτελέσματα. Οι φυτείες δένδρων υπό τον έλεγχο του Μηχανισμού Καθαρής Ανάπτυξης (CDM) στο πλαίσιο του Πρωτόκολλου του Κιότο είναι μία λαθεμένη λύση που απειλεί τα αυτόχθονα δάση και τις ζούγκλες, ενώ παραβιάζει τα δικαιώματα των λαών. Οι φυτείες για πιστώσεις σε άνθρακα και σε αγροκαύσιμα είναι επίσης λάθος λύση για την κλιματική αλλαγή. Τέλος οι εγκληματικές λύσεις όπως ο πόλεμος και οι επιθέσεις σε αυτοδύναμες χώρες και περιφέρειες, οδηγούν τη Μάνα Γη στην εξάντληση.

5. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. ( Οι λύσεις πρέπει να είναι συνολικές, να σέβονται τη Μάνα Γη και τα δικαιώματα της ανθρωπότητας και να προωθούν την αρμονική ενσωμάτωση των οικονομικών και περιβαλλοντικών πολιτικών.) Η πατρογονική γνώση των λαών και οι πρακτικές των κοινοτήτων και των τοπικών κοινωνιών έχουν συμβάλλει διαχρονικά στην εξισορρόπηση των οικοσυστημάτων και κατά συνέπεια θα πρέπει να συμπεριληφθούν ως λύση ενάντια στην αποψίλωση, την υποβάθμιση και τον κατακερματισμό των δασών. Προτείνουμε τη δημιουργία μιας ομάδας ειδικών στην Κλιματική Αλλαγή, που θα διασφαλίσει όχι μόνο την επιστημονική γνώση, αλλά και την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή και εκπροσώπηση των λαών που εξαρτώνται από τα αυτόχθονα δάση και τις ζούγκλες. Αυτή η ομάδα θα αποτελεί το συμβουλευτικό σώμα της UNFCCC και θα προωθήσει τη διατήρηση των δασών με πατρογονικό τρόπο, υιοθετώντας και ισχυροποιώντας τις δυνατότητες των ιθαγενών ανθρώπων, επανεκτιμώντας τις γνώσεις τους ως παγκόσμια κληρονομιά και κατά συνέπεια εκτιμώντας την πολιτιστική ταυτότητά τους. Στην ομάδα αυτή θα πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον 50% συμμετοχή γυναικών.

- Η άμεση συμμετοχή των οργανωμένων λαών, στη διαχείριση και τη διοίκηση των προστατευόμενων περιοχών πρέπει να προωθηθεί σε όλες τις χώρες, ως μέρος της πολιτικής που ενσωματώνει τους λαούς και τους συνδέει άμεσα με τα γηγενή δάση, τις ζούγκλες, το πάτριο έδαφος και τις λεκάνες απορροής του νερού.

- Υποβαθμισμένα αυτόχθονα δάση, πυθμένες και υδρολογικές λεκάνες με οικολογική σημασία θα πρέπει να ανακτηθούν δίχως την παρέμβαση δράσεων καπιταλιστικού χαρακτήρα ή την προώθηση παράλογων κρυφών δράσεων όπως φυτείες δένδρων που στοχεύουν αποκλειστικά στην αγορά άνθρακα και όχι στην πλήρη ανάκτηση δασών.

- Θεσμοθέτηση μιας νέας διαδικασίας όπου οι λαοί που εξαρτώνται από τα δάση και τις ζούγκλες θα συμμετέχουν πλήρως και αποτελεσματικά σε όλες τις δράσεις για τη διαχείριση και τη διατήρηση των δασών.

- Οι χώρες πρέπει να ακυρώσουν τις εκχωρήσεις δασών, αφού διαχρονικά αυτές οι εκχωρήσεις έχουν αποκλειστικά εμπορικούς σκοπούς και επεκτείνονται χωρίς σεβασμό στην αρμονία με τη Μάνα Γη.

- Η συμβατική τυπική εκπαίδευση που βασίζεται στη μέγιστη παραγωγικότητα δε συνάδει με την πατρογονική γνώση μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης για τη διατήρηση των δασών και των ζούγκλων. Κατά συνέπεια, ζητάμε από τις κυβερνήσεις να συμπληρώσουν το περιεχόμενο των σπουδών για την πρωτοβάθμια, τη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση με την πατρογονική γνώση.

- Απαιτούμε από τις κυβερνήσεις ένα παγκόσμιο πρόγραμμα για οικολογικής αποκατάστασης των δασών και των ζούγκλων που θα διευθύνεται από τους λαούς.

- Εφαρμογή και καθιέρωση των τραπεζών δασικών σπόρων, γηγενών φρούτων και ανθέων, ανάλογα με την τοποθεσία.

- Αλλαγή στη δασική νομοθεσία με επιβολή αυστηρών ποινών για αποψίλωση και κάψιμο γηγενών και αρχέγονων δασών.

- Ενθάρρυνση της ενοποίησης των γεωργικών εκτάσεων με τα γηγενή δάση και τις ζούγκλες ως τα στοιχεία μιας ολοκληρωμένης οντότητας.

- Υποστήριξη πρωτοβουλιών όπως εκείνη του Yasuni ITT [2], στον Ισημερινό, που αφήνει το πετρέλαιο κάτω από τη γη, απέχει από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων σε γηγενή δάση και ζούγκλες και επιδιώκει τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του σεβασμού για τη ζωή.

[1] REDD ( Reducing Emissions from Deforestation and forest Degradation). Πρόγραμμα του ΟΗΕ για τη μείωση εκπομπών αερίου από την αποδάσωση και την υποβάθμιση των δασών.

[2] Yasuni ITT (Ishpingo Tambacocha Tiputini) Πρόκειται για την πρωτοβουλία που πήρε ο πρόεδρος του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα και την απόφαση που πήρε η κυβέρνησή του το 2007 να απέχουν επ’ αόριστον από τις εξορύξεις πετρελαίου του Yasuni National Park που βρίσκεται στο δάσος του Αμαζονίου και είναι μία από τις σημαντικότερες σε βιοποικιλότητα περιοχές του κόσμου.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 15: Οι κίνδυνοι από την αγορά άνθρακα 1. Η ολοκληρωτική αποτυχία της αγοράς άνθρακα είναι αναμφισβήτητη αφού οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου έχουν αυξηθεί κατά 11,2% [1] στα ανεπτυγμένα κράτη στο διάστημα 1990-2007. Επομένως, υπάρχει αποτυχία ως προς την επίτευξη του κύριου στόχου.

2. Το 2008 τα δικαιώματα εκπομπής αερίων θερμοκηπίου καθορίστηκαν σε ποσότητα τέσσερις φορές μεγαλύτερη σε σύγκριση με τις εκπομπές του 1990. Την ίδια περίοδο το σύνολο των εμπορικών συναλλαγών για πίστωση εκπομπών αερίων ανήλθε στα 126.346 εκατομμύρια δολάρια, από τα οποία το 73% αντιστοιχεί στην επιδότηση των εκπομπών [2] , ποσό που καρπώθηκαν οι μεσάζοντες.

3. Η αγορά άνθρακα ενθαρρύνει τα ανεπτυγμένα κράτη να μην τηρούν τις υποχρεώσεις τους. Ως εκ τούτου, παρεμποδίζει τη μείωση των εκπομπών σε εθνικό επίπεδο, μεταθέτοντας τις ευθύνες στις αναπτυσσόμενες χώρες.

4. Η αγορά άνθρακα έχει μετατρέψει τις μειώσεις των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε μία επικερδή επιχείρηση εμπορευματοποιώντας τη Μάνα Γη. Όχι μόνο δεν παρουσιάζει με εντιμότητα κανένα εναλλακτικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά αντίθετα λεηλατεί και καταστρέφει τη γη, το νερό, ακόμα και την ίδια τη ζωή.

5. Η πρόσφατη οικονομική κρίση έχει δείξει ότι η αγορά δεν έχει τη δυνατότητα να ρυθμίσει το χρηματοοικονομικό σύστημα, το οποίο είναι εύθραυστο και ανασφαλές εξαιτίας της κερδοσκοπίας και της αύξησης των μεσαζόντων, Επομένως θα ήταν τελείως ανεύθυνο να αφήσουμε την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας και της Μάνας Γης στη φροντίδα και την προστασία τους.

6. Απορρίπτουμε την αλλαγή στη χρήση γης που επιφέρει τον αποκλεισμό των υπαρχόντων οικοσυστημάτων προκειμένου να μετασχηματιστούν σε μεγάλης κλίμακας φυτείες με είδη ξένα προς τη δική μας χλωρίδα, τα οποία αναπτύσσονται γρήγορα, όπως είναι ο ευκάλυπτος. Με τον τρόπο αυτό τα εδάφη όχι μόνο δε θα λειτουργήσουν σαν αγωγοί αποχέτευσης του άνθρακα, αλλά θα υπάρξει ο κίνδυνος να γίνουν πηγή άνθρακα, συμβάλλοντας στην αύξηση των συνεπειών του φαινομένου του θερμοκηπίου.

7. Καταγγέλλουμε τη χρήση υπερβολικά υψηλών τιμών εκπομπής αερίων, που έχουν καθορισθεί για τις μεταβατικές οικονομίες (όπως η πρώην ΕΣΣΔ) με στόχο την τήρηση των δεσμεύσεων των ανεπτυγμένων χωρών.

55

8. Απαιτούμε να διατηρηθούν τα οικολογικά κέντραπου συμβάλλουν στον έλεγχο και την αποθήκευση των εκπομπών αερίων και να χρηματοδοτούνται από τις ανεπτυγμένες χώρες, όχι βέβαια με ποσά από την αγορά άνθρακα. Αυτοί οι πόροι πρέπει να διατίθενται για την αυτοδυναμία των λαών και των εθνικών κρατών, όχι όμως διαμέσου της αγοράς άνθρακα.

9.Απορρίπτουμε τις λαθεμένες λύσεις που προωθούνται από την αγορά άνθρακα όπως: Μηχανισμοί Καθαρής Ανάπτυξης (CDM), φυτείες δέντρων, μονοκαλλιέργειες, διαγονιδιακές καλλιέργειες, εξορύξεις, γεω-μηχανική [3], έργα υποδομής ή σχέδια για τη συγκέντρωση και αποθήκευση του άνθρακα (CO2) και της πυρηνικής ενέργειας.

10. Είναι απαράδεκτο οι διεξαγόμενες διαπραγματεύσεις να στοχεύουν στη δημιουργία νέων μηχανισμών για επέκταση και προώθηση της αγοράς άνθρακα, αφού όλοι οι υφιστάμενοι μηχανισμοί ποτέ δεν έλυσαν το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής ούτε προώθησαν την πραγματική δράση και την άμεση μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

11. Καταδικάζουμε σθεναρά την αγορά άνθρακα και είμαστε αντίθετοι σε οποιαδήποτε προσπάθεια επέκτασης και δημιουργίας νέων μηχανισμών όπως εκείνοι που καθορίστηκαν από τη Συμφωνία της Κοπεγχάγης. “ Η ζωή της ανθρωπότητας και της Μάνας Γης δεν αγοράζεται ούτε πωλείται, αλλά ανακτάται και προστατεύεται” Προτρέπουμε και ζητάμε από όλους τους ανθρώπους να συμμετέχουν και να κινητοποιηθούν για την υπεράσπιση της ζωής και την επιβίωση της Μάνας Γης.

[1] Informe Convención Marco sombre el cambio climático CMCC (21 Oct 2009) http://unfccc.int/resource/docs/2009/sbi/spa/12s.pdf [2] Έκθεση Παγκόσμιας Τράπεζας - Η κατάσταση και οι τάσεις της αγοράς ανθρακούχων εκπομπών (το 2009) http://wbcarbonfinance.org/docs/State Trends of the Carbon Market 2009-FINAL 26 May09.pdf [3] Η γεωμηχανική (η σχεδιασμένη, μεγάλης κλίμακας εκμετάλλευση των πλανητικών συστημάτων όπως εκείνα που σχετίζονται με την στρατόσφαιρα ή τον ωκεανό) με στόχο να καθυστερήσει ο ρυθμός αύξησης ρύπων ή να μειωθεί η κλιματική αλλαγή, είναι η πιο επικίνδυνη απόπειρα χρησιμοποίησης μη δοκιμασμένων τεχνολογιών για να αντληθούν κέρδη από την εμπορία ρύπων. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ορισμένες βιομηχανικές χώρες και επιχειρήσεις αποκρύπτουν ότι η γεωμηχανική είναι μια πλανητική τεχνολογική κατασκευή που θα επιτρέψει στους πλούσιους να συνεχίσουν να λεηλατούν τη Μάνα Γη χωρίς περιορισμό. Η γεωμηχανική πρέπει να απορριφθεί.

56

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 16: Στρατηγικές και δράσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας των Λαών Γνωρίζοντας πόσο σημαντικό είναι να ενωθούν οι προσπάθειες με στόχο την υποστήριξη του αγώνα για την υπεράσπιση της Μάνας Γης, οι συμμετέχοντες στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Λαών της Κοτσαμπάμπα καλούμε στην κατεύθυνση της δημιουργίας ενός “Παγκόσμιου Κινήματος για τη Μάνα Γη”, ώστε να πετύχουμε την ενότητα των κοινωνικών δυνάμεων για την υπεράσπιση της Μάνας Γης και της Ζωής και να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή και τον καπιταλισμό. Αυτό το κίνημα θα σχηματιστεί εθελοντικά με τα χαρακτηριστικά της πιο πλατιάς δημοκρατίας, της διαφάνειας και της ευελιξίας, του σεβασμού στην αυτονομία και την ποικιλία των μελών του, με σκοπό να λειτουργήσει σαν ένα δίκτυο που θα προτείνει, θα συντονίζει και θα στηρίζει συλλογικές και μεμονωμένες δράσεις σε εθνικό, διεθνές και παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με την εφαρμογή της “Συμφωνίας των Λαών” της Κοτσαμπάμπα και τη σωτηρία της Γη μας. Η Συμμαχία αυτών των δυνάμεων θα κτισθεί στη βάση της συμπληρωματικότητας και του σεβασμού στη διαφορετικότητα της προέλευσης και των ιδεών των μελών της, ενώ θα αποτελέσει έναν αυτόνομο χώρο συνεργασίας και σύγκλισης των προσπαθειών των λαών για την ανάπτυξη των δράσεων σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Η προτεραιότητα του κινήματος είναι να διαμορφωθεί και να εκφρασθεί μέσα από εκστρατείες, δίκτυα, περιφερειακές και διεθνείς οργανώσεις, που τα τελευταία χρόνια έχουν δουλέψει για να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή και να προστατεύσουν τα δικαιώματα της Μάνας Γης. Μπορεί επίσης να συντονισθεί και με άλλα δίκτυα, καθώς και τοπικές και διεθνείς οργανώσεις, -τομεακές και θεματικές - που έχουν παρόμοιες επιδιώξεις. Για την επιτυχία των πιο πάνω στόχων προτείνουμε τις ακόλουθες κατευθύνσεις δράσης: 1. Πολιτική Δράση 1.1 Να εργαστούμε για να διαδοθούν στα κράτη, στις οργανώσεις, στα σωματεία, στις κοινότητες και σε άλλες συλλογικότητες, τα συμπεράσματα της “Συμφωνίας των Λαών” στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης.

1.2 Κατάθεση των αποφάσεων της “Συμφωνίας των Λαών” στις κυβερνήσεις και στη Γραμματεία της Συμφωνίας-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματικά Αλλαγή (UNFCCC), προκειμένου να συμπεριληφθεί σαν μία βάση για διαπραγματεύσεις στην επόμενη

Διάσκεψη (COP 16).

1.3 Διεξαγωγή μιας καμπάνιας που θα προβάλλει την ανάγκη για συλλογή και δημοσιοποίηση των αποφάσεων που έχουν ληφθεί από δημοτικές αρχές, κοινοβούλια, τοπικές κυβερνήσεις, περιφερειακές διοικήσεις και άλλες αρχές, απαιτώντας από τις ανεπτυγμένες χώρες που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα 1 της Συνθήκης Πλαισίου του ΟΗΕ (UNFCC) να κάνουν σημαντικές μειώσεις ρύπων για να εξασφαλιστεί ότι η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας θα σταθεροποιηθεί στον 1ºC που είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση της ζωής. Οι αποφάσεις θα σταλούν στα Ηνωμένα Έθνη και τη Γραμματεία της Διάσκεψης των χωρών στην UNFCC, και θα παρουσιαστούν στο Μεξικό κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης COP 16.

1.4 Δημιουργία μηχανισμών με τις κυβερνήσεις που συμφωνούν να συντονίσουν τις κινήσεις και τις δράσεις προκειμένου να απορριφθεί η Συμφωνία της Κοπεγχάγης και να προωθηθεί η “Συμφωνία των Λαών”.

1.5 Να καταβάλλουμε συγκεκριμένες προσπάθειες για να στηρίξουμε δράσεις που έχουν αποφασίσει να υλοποιήσουν τα διάφορα δίκτυα, κινήματα και οργανώσεις στην πορεία προς το Μεξικό. Από την άποψη αυτή υποστηρίζουμε την ετοιμότητα και τις δράσεις που σχεδιάζονται παράλληλα και υλοποιούνται τοπικά από όσους δεν είχαν τη δυνατότητα να παραστούν σε αυτή τη συνάντηση.

1.6 Το Σχέδιο Δράσης της “Συμφωνίας των Λαών” [1] πρέπει να χρηματοδοτηθεί στη βάση της πρωτοβουλίας και της αυτοδιαχείρισης από τους λαούς, με συνεχή διαφάνεια, αναγνώριση του οικολογικού και κλιματικού χρέους, χωρίς την παρεμβολή οποιουδήποτε χρηματοοικονομικού οργανισμού που συνδέεται με ιμπεριαλιστικά συμφέροντα. Παρόμοια προτείνεται η δημιουργία ενός κοινού ταμείου που θα στηρίζεται σε δωρεές αλληλεγγύης για την εφαρμογή των δραστηριοτήτων του Σχεδίου Δράσης.

1.7 Διεξαγωγή ενός Παγκόσμιου Δημοψηφίσματος, σε συντονισμό με τα διάφορα κοινωνικά κινήματα και δίκτυα που πραγματοποιούν διαβουλεύσεις για τις τοπικές και παγκόσμιες εξελίξεις της κλιματικής αλλα γής.

1.8 Προαγωγή δίκαιης και συμμετοχικής μεταρρύθμισης, αλλαγή των προτύπων παραγωγής και εμπορίας των ρύπων με σεβασμό στις προτάσεις και τα δικαιώματα των εργαζομένων και των σωματείων τους και με προώθηση της εξάπλωσης των πράσινων θέσεων εργασίας.

2. Πολιτικές για την οικονομία 2.1 Υποστήριξη της δημιουργίας ενός νέου παγκόσμιου μοντέλου παραγωγής που επικεντρώνεται στο σεβασμό προς τη Μάνα Γη και στον αγώνα ενάντια στη φτώχεια, που θα διαφυλάσσει τη βάση

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα των συστημάτων παραγωγής των ιθαγενών και των κοινοτικών πρακτικών καθώς επίσης και τις πολιτισμικές αξίες της συμπληρωματικότητας, αλληλεγγύης, ανταποδοτικότητας και αειφορίας.

57

ανάληψη νέων δεσμεύσεων για την προτεινόμενη δεύτερη περίοδο ισχύος του Πρωτόκολλου του Κιότο.

3.4 Προώθηση της συμμετοχής του κινήματος υπέρ της Μάνας Γης στις διεθνείς εργασίες για την κλιματική αλλαγή, και πριν από όλαστο Μόνιμο Φόρουμ του ΟΗΕ για τις υποθέσεις Αυτοχθόνων προκειμένου να προσυπογράψουν τη “Συμφωνία των Λαών” σαν δική τους.

3.5 Προώθηση της σύστασης της Επιστημονικής Επιτροπής των Λαών με τη συμμετοχή πανεπιστημιακών και άλλων επιστημονικών φορέων για τη δημιουργία εξειδικευμένων πληροφοριών για την επιστημονική στήριξη των προτάσεών μας.

3.6 Προώθηση των ομάδων εργασίας που βασίζονται σε συγκεκριμένα θέματα και σύνδεσή τους με μια βάση δεδομένων, όπου θα υπάρχουν όλα τα δεδομένα προσβάσιμα σε όποιον ενδιαφέρεται. Επέκταση τωνδραστηριοτήτων επικοινωνίας με τα κινήματα των σπουδαστών και άλλων οργανώσεων που ασχολούνται με το κλίμα.

2.2 Υποστήριξη των δράσεων που εισηγούνται οι λαοί για εφαρμογή της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων των Αυτοχθόνων Λαών των Ηνωμένων Εθνών και της Σύμβασης 169 του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας ενάντια στις εξορυκτικές εργασίες και τις επενδύσεις καθώς επίσης και στα προγράμματα που επηρεάζουν αρνητικά τους λαούς και τις περιοχές τους. Στις δράσεις μας συμπεριλαμβάνεται και η αναβολή τους, έως ότου τα προγράμματα γίνουν συμβατά με τις υπάρχουσες τοπικές συνθήκες και οι λαοί δώσουν τη συγκατάθεσή τους.

2.3 Να επηρεάσουμε τις βιομηχανίες που στηρίζονται στη δύναμη των καταναλωτικών συνηθειών μέσα από την αλλαγή της καταναλωτικής μας συμπεριφοράς, και στέλνοντας το μήνυμα ότι: μόνο εμείς αποφασίζουμε τι θα αγοράσουμε.

2.4 Να προωθήσουμε ριζικές αλλαγές στην καταναλωτική μας συμπεριφορά και άμεσες δράσεις ενάντια στα ανθυγιεινά φαγητά και ποτά, στη βιοτεχνολογία και στους πολυεθνικούς ρυπαντές.

3. Οργάνωση και κινητοποίηση 3.1 Θεωρούμε την οργάνωση του κινήματος σα μία διαδικασία συλλογικής δυναμικής και ευέλικτης δομής που πρέπει να βελτιώνεται συνεχώς.

3.2 Να προωθήσουμε την ιδέα οργάνωσης μιας παγκόσμιας διαδήλωσης ενάντια στις κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων χωρών που συμπεριλαμβάνονται στο Παράρτημα 1 του πίνακα UNFCC, με πορεία προς τις πρεσβείες τους μια καθορισμένη μέρα.

3.3 Οργάνωση διαδηλώσεων μπροστά από πρεσβείες και προξενεία των χωρών που αντιδρούν στην

4. Δράση σε νομικό επίπεδο 4.1 Να αρχίσουμε να αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες για να παραπεμφθούν στο Διεθνές Δικαστήριο οι ανεπτυγμένες χώρες του παραρτήματος 1 του Διεθνούς Πλαισίου UNFCCC που δεν σέβονται ή δεν τηρούν τις δεσμεύσεις για μείωση των αερίων θερμοκηπίου.

4.2 Να καταγγείλουμε στον ΟΗΕ και στις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλον τον κόσμο την ευχέρεια που έχουν οι βιομηχανικές χώρες να διαιωνίζουν το μεγαλύτερο έγκλημα ενάντια στην ανθρωπότητα: την κλιματική γενοκτονία με συνεχή παραβίαση της Συνθήκης-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή και του Πρωτοκόλλου του Κιότο.

4.3 Υποβολή αιτημάτων σχετικών με την καταγγελία (που αναφέρθηκε πιο πάνω), με μορφή ερωτήσεων και άλλους τρόπους προς τα κοινοβούλια και τις εθνοσυνελεύσεις, ζητώντας να θεωρήσουν τις κυβερνήσεις υπόλογες προς τους λαούς για τις πράξεις τους που σχετίζονται με την καταστροφή της ατμόσφαιρας, του πιο σημαντικού υλικού για τη ζωή των λαών, όπως και για το ρόλο 5. Εκπαίδευση 5.1 Παροχή πληροφοριών και εκπαίδευσης σχετικά με την κλιματική αλλαγή, τα αίτιά της και για το ποιος έχει την ευθύνη για τις εκπομπές αερίων. Ιδιαίτερη έμφαση στην πληροφόρηση πρέπει να δίνεται στις διαπραγματεύσεις που πραγματοποιούνται.

5.2 Ανάδειξη της ανάγκης για ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ατομικές και κοινωνικές ευθύνες, προκειμένου να διαχειριστούμε καλύτερα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

58

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

5.3 Προώθηση δράσεων για αποκατάσταση της ισορροπίας με τη φύση, όπως εκστρατείες αναδάσωσης με εγχώρια είδη, δημιουργία τραπεζών σπόρων σε σχολεία και σε νηπιαγωγεία, ενημερωτικές καμπάνιες με σύνθημα “φρούτα και τροφή από φύτευση παραδοσιακών σπόρων”, εργασίες και πράσινα καταστήματα, μείωση της χρήσης οχημάτων και άλλες δράσεις από σχολεία και δημόσιους φορείς που μπορούν να μετατρέπονται σε επίσημες πολιτικές.

5.4 Ενθάρρυνση για αλλαγή καθημερινών συμπεριφορών και συνηθειών που είναι φιλικότερες προς το περιβάλλον, όπως σταμάτημα της ρύπανσης και της μόλυνσης με απόβλητα, ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης και των απορριμμάτων.

5.5 Ανάκτηση και ενίσχυση της πατρογονικής γνώσης των αυτοχθόνων λαών του κόσμου σαν εργαλεία προκειμένου να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή και

συμπεριλαμβανομένων και αυτοχθόνων πληθυσμών.

των

γλωσσών

των

6.3 Να αποκαλύψουμε και να εκθέσουμε δημόσια τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις που με τις ενέργειες που κάνουν, τα προϊόντα που παράγουν, τις υπηρεσίες που προσφέρουν και τις δραστηριότητές που πραγματοποιούν, καταστρέφουν τη ζωή στη Μάνα Γη.

6.4 Να φροντίσουμε για την ενιαιοποίηση και την πρωτοτυπία των μηνυμάτων και των σλόγκαν της εκστρατείας.

6.5 Να πιέσουμε ώστε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα αίτια και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να περιορίσουν τις καταναλωτικές διαφημίσεις που απειλούν να εξαφανίσουν τα δικαιώματα της Μάνας Γης.

7. Προς τη 2η Συνδιάσκεψη Οι οργανώσεις που συμμετέχουν σε αυτή τη Συνδιάσκεψη θα προωθήσουν την διοργάνωση μιας νέας Παγκόσμιας Συνδιάσκεψης για την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης έως το 2011 ή και αργότερα, στο πλαίσιο της διαδικασίας σχηματισμού του κινήματος, που θα αξιολογήσει τα αποτελέσματα της Συνδιάσκεψής στο Κανκούν, ή και των επόμενων Συνδιασκέψεων.

[1] Η Συμφωνία των λαών είναι στα συμπεράσματα της Ομάδας Εργασίας 3.

να προστατευθεί η Μάνα Γη και η Ζωή.

5.6 Επαναπροσανατολισμός του επίσημου και του εναλλακτικού εκπαιδευτικού συστήματος, ιδιαίτερα στα πανεπιστήμια, με στόχο την αποτελεσματική παρέμβαση στον αγώνα για τον τερματισμό της κλιματικής αλλαγής. Μεταξύ άλλων προτείνεται νέα διδακτέα ύλη, νέες εκπαιδευτικές πολιτικές διαμόρφωσης περιβαλλοντικής κουλτούρας με νέες ερευνητικές προσεγγίσεις και μεθοδολογίες σε όλους τους τομείς γνώσης.

6. Πληροφορία και Επικοινωνία 6.1 Προώθηση του συντονισμού των εναλλακτικών δικτύων των μέσων ενημέρωσης με σκοπό τη διοργάνωση μιας παγκόσμιας εκστρατείας πληροφόρησης και δράσης γύρω από τους στόχους και τα αποτελέσματα της “Συμφωνίας των Λαών”.

6.2 Χρήση της ιστοσελίδας της Συνδιάσκεψης (της Κοτσαμπάμπα) σαν μία πλατφόρμα επικοινωνίας για το συντονισμό και την πληροφόρηση για τις δράσεις του κινήματος σε όλες, αν είναι δυνατόν, τις γλώσσες

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Ομάδα Εργασίας 17: Αγροτική Παραγωγή και Διατροφική Αυτοδυναμία Εμείς, τα κοινωνικά κινήματα και οι λαϊκές οργανώσεις που συγκεντρωθήκαμε στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή, επισημαίνουμε ότι παρά τις συνεχείς διαμαρτυρίες και τις πολυάριθμες κινητοποιήσεις μας, οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις, οι διεθνείς οργανισμοί και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα συνεχίζουν την πορεία προς την εντατικοποίηση της καταστροφής του πλανήτη. Η κλιματική αλλαγή είναι μία από τις πιο σοβαρές απειλές για την διατροφική αυτοδυναμία όλων των λαών. Για μία ακόμη φορά δηλώνουμε ότι: 1. Οι αγροτικές επιχειρήσεις μέσα από την κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξή τους, στα πλαίσια της παγκοσμιοποιημένης καπιταλιστικής παραγωγής και της λογικής της παραγωγής τροφίμων για την αγορά, μας στερούν το δικαίωμα για επαρκή τρόφιμα και αποτελούν κύρια αιτία για την κλιματική αλλαγή. Η αλλαγή χρήσης της γης (αποψίλωση των δασών και επέκταση των αγροτικών εκτάσεων), οι μονοκαλλιέργειες, η παραγωγή, η διάθεση και η χρήση αγροχημικών λιπασμάτων, η βιομηχανική επεξεργασία τροφίμων, η συσκευασία και η μεταφορά τους χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά προκειμένου να φτάσουν στους καταναλωτές, η παραγωγή αερίων θερμοκηπίου από τις μεγάλες ποσότητες των απορριμμάτων και της κοπριάς εξαιτίας της εντατικής βιομηχανικής κτηνοτροφίας είναι από τα βασικότερα αίτια της κλιματικής αλλαγής και του αυξανόμενου αριθμού πεινασμένων και υποσιτιζόμενων λαών στον κόσμο.

2. Η λεηλασία και η καταστροφή του υδροφόρου ορίζοντα, των πηγών και των υδάτινων πόρων, των οικοσυστημάτων και των οικολογικών κύκλων που μας δίνουν τη ζωή, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης που καθοδηγούνται από καπιταλιστικές κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς. Ταυτόχρονα, παρατηρούμε τον τρόπο με τον οποίο η κλιματική αλλαγή καταστρέφει τους παγετώνες και άλλους υδάτινους πόρους, 3. Η ανάπτυξη γιγαντιαίων υποδομών σε διάφορες περιοχές, που μπαίνουν στην υπηρεσία των μεγάλων επιχειρήσεων, αλλοιώνει τις υπάρχουσες φυσικές, κοινωνικές και πολιτιστικές διαδικασίες αφού καταργεί τους αρμονικούς τρόπους συγκατοίκησης με τη Μάνα Γη, καταστρέφει τα βιοποριστικά μέσα, οδηγεί τις αγροτικές κοινότητες στις πόλεις και απομακρύνει τους αυτόχθονες λαούς και τους ιθαγενείς αλιείς από τις περιοχές τους διευκολύνοντας την επέκταση του μοντέλου εξάντλησης της γης και αύξησης των αγροτικών εξαγωγών.

4. Η κλιματική αλλαγή προκαλεί αναγκαστική μετανάστευση στις αγροτικές περιοχές και επομένως

59

παραμένει μία απειλή για τους αυτόχθονες λαούς και τις κοινότητες χωρικών και ιθαγενών αλιέων, οι οποίοι υφίστανται περισσότερο τις συνέπειες, γιατίκαταστρέφονται τα βιοποριστικά τους μέσα, η πατρογονική τους σοφία και η τοπική αγροτική δραστηριότητα και επομένως η ταυτότητά τους.

5. Τα αγροκαύσιμα δεν αποτελούν εναλλακτική λύση επειδή κατευθύνουν την αγροτική παραγωγή πρωτίστως στην εξυπηρέτηση των μεταφορών και όχι στην παραγωγή τροφίμων για τους ανθρώπους. Η παραγωγή βιοκαυσίμων επεκτείνει τις αγροτικές εκτάσεις καταστρέφοντας τα δάση και τη βιοποικιλότητα, δημιουργεί μονοκαλλιέργειες, ενισχύει τη συγκέντρωση γης σε λίγους, υποβαθμίζει το έδαφος, εξαντλεί τους υδάτινους πόρους, συμβάλλει στην αύξηση των τιμών των τροφίμων και απαιτεί μεγαλύτερη σπατάλη ενέργειας από αυτήν που παράγουν τα αγροκαύσιμα.

6. Οι Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί (GMOS) δεν αποτελούν λύση για την κλιματική αλλαγή και είναι αποκλειστικά ένα εργαλείο των επιχειρήσεων για τον έλεγχο των σπόρων και των τροφίμων παγκοσμίως. Αντίθετα αποτελούν σοβαρή απειλή για την τοπική γνώση, την ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον, την τοπική αυτονομία και παρεμποδίζουν την αποτελεσματική εφαρμογή του δικαιώματος για επαρκή και ποιοτικά τρόφιμα σε όλους.

7. Συνεχίζεται η ανάπτυξη τεχνολογιών που εξυπηρετούν τα συμφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων, ενώ παρουσιάζονται σαν λύση στις διάφορες κρίσεις που αντιμετωπίζουν η Μάνα Γη και η Ανθρωπότητα. Γνωρίζουμε ότι όλες είναι ψεύτικες λύσεις, χρησιμοποιούνται σαν εργαλεία συσσώρευσης πλούτου και εξυπηρετούν τα υπερκέρδη των μεγάλων πολυεθνικών, οι οποίες εντείνουν την εξάρτηση, το συγκεντρωτισμό και την καταστροφή. Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι η γεωμηχανική, η νανοτεχνολογία, η τεχνολογία παραγωγής μη γόνιμων σπόρων [1] και παρόμοιες τεχνολογίες, η συνθετική βιολογία και το βιοκάρβουνο.

8. Η προώθηση του ελεύθερου εμπορίου μέσω οικονομικών εταιρικών συμφωνιών, ελεύθερων εμπορικών συμφωνιών και προστασίας επενδύσεων

60

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

αποτελούν ανάμεσα στα άλλα άμεση απειλή για την αυτοδιάθεση των χωρών και των λαών, την αυτονομία των κρατών και την δυνατότητα πολυμερούς δράσης από τους διεθνείς οργανισμούς. Καθώς εξελίσσεται αυτή η διαδικασία αυξάνονται οι καταστροφικές συνέπειες στις τοπικές οικονομίες, στη διατροφική αυτοδυναμία, στα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, στη διατροφή των λαών και στα δικαιώματα της Μάνας Γης.

9. Η πρόσφατη συγκέντρωση γης και ωκεανών από οικονομικούς ομίλους, επιχειρήσεις και αμοιβαία κεφάλαια (κρατικά και ιδιωτικά), είναι μία από τις πιο σημαντικές και άμεσες απειλές που αντιμετωπίζουν οι λαοί και η αυτοδυναμία τροφίμων, τόσο κοινωνικά όσο και πολιτικά. Η μεγάλης έκτασης συγκέντρωση και αποεθνικοποίηση της γης, που ρυθμίζεται από τους σύγχρονους κανόνες ελεύθερων συναλλαγών, αποτελεί κίνδυνο για τη βιοποικιλότητα φυτών και ζώων, είναι ενάντια στις αγροτικές μεταρρυθμίσεις γης, στο δικαίωμα για επαρκή και ποιοτικά τρόφιμα και τη διαδικασία της ανασυγκρότησης των εκτάσεων των αυτοχθόνων και των χωρικών κάτι για το οποίο έχουν σκληρά αγωνισθεί τα κοινωνικά κινήματα.

10. Οι ποικίλες μορφές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούν ένα εργαλείο ιδιωτικοποίησης που καταστρέφει τα τοπικά, παραδοσιακά και επιστημονικά συστήματα γνώσης περιορίζοντας τη χρήση και τη διατήρηση της αγροτικής βιοποικιλότητας και της αγροτικής παραγωγής, ενώ θέτουν εκτός νόμων τις πολιτιστικές, τοπικές, κοινοτικές και πατρογονικές πρακτικές. Αντιμέτωποι με αυτήν την πραγματικότητα οι λαοί, τα κοινωνικά κινήματα και οι λαϊκές οργανώσεις που συγκεντρωθήκαμε σε αυτή τη Συνδιάσκεψη, δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε τον αγώνα για τη διεκδίκηση μίας σειράς λύσεων και θα οργανώσουμε κινητοποιήσεις προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι οι κυβερνήσεις θα πράξουν το καθήκον τους και θα εφαρμόσουν τις λύσεις αυτές. Θα επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στην εξασφάλιση της διατροφικής αυτοδυναμίας, στην υπεράσπιση και υποστήριξη της αγροτικής παραγωγής των χωρικών και των αυτοχθόνων, σαν πηγές τροφίμων, στην υπεράσπιση της αξιοπρέπειας και της ταυτότητας των λαών και κυρίως, θα επικεντρώσουμε σε μία πραγματικά ουσιαστική και συγκεκριμένη εναλλακτική λύση, δηλαδή να δώσουμε λίγη δροσιά στον πλανήτη και να θέσουμε την ισότητα των φύλων στο κέντρο της δράσης μας. Οι λύσεις που αναγκαίες είναι:

εμείς

θεωρούμε

επιτακτικά

11. Αναβάθμιση και ανανέωση της αγροτικής καλλιέργειας και της παραγωγής αγροτικών τοπικών προϊόντων, των αγροτικών, των αυτοχθόνων και πατρογονικών γνώσεων που εφαρμόζονται σε συστήματα παραγωγής τροφίμων και συγκομιδής καρπών, των τοπικών και παραδοσιακών συστημάτων υγείας που έχουν υποβαθμιστεί και υποτιμηθεί εξαιτίας

του προσανατολισμού στη λογική της δημιουργίας αγροτικών επιχειρήσεων υπερπαραγωγής, εξαγωγής προϊόντων και αύξησης των κερδών, επισημαίνοντας ότι η αυτοδυναμία των τροφίμων είναι ένας βασικός δρόμος για να ανταποκριθούμε στις ανάγκες της εποχής μας και να επιλύσουμε το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής.

12. Προώθηση και διασφάλιση των χρηματοδοτικών πολιτικών και μηχανισμών που να κατοχυρώνουν τη λαϊκή συμμετοχή και τον κοινωνικό έλεγχο στα

συστήματα αγροτικής παραγωγής προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε ζημιά στη Μάνα Γη. Σε αυτά θα πρέπει να συμπεριληφθούν η έρευνα, η επέκταση των δημοσίων επενδύσεων για να περιοριστεί η χρήση πετροχημικών γεωργικών λιπασμάτων, να βελτιωθεί η περιεκτικότητα του εδάφους σε οργανική ύλη να μειωθούν οι απώλειες μετά από τη συγκομιδή των καρπών, να ενισχυθούν οι τοπικές αγορές, η προώθηση της αστικής γεωργίας, η προστασία των υδάτινων πόρων και των αποθεμάτων νερού καθώς επίσης και η υποστήριξη της οικογενειακής γεωργίας των αυτοχθόνων και των χωρικών και της διατροφικής αυτοδυναμίας.

13. Προστασία, επανεκτίμηση και διάδοση της ήπιας αγροτικής παραγωγής των αυτόχθονων και των χωρικών, καθώς επίσης και άλλων οικολογικών και παραδοσιακών πρακτικών που συμβάλλουν στην επίλυση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής και εξασφαλίζουν τη διατροφική αυτοδυναμία. Αυτά θεωρούνται αυτονόητο δικαίωμα των λαών προκειμένου να ελέγχουν τους σπόρους τους, τη γη, το νερό και την παραγωγή τροφίμων, διασφαλίζοντας μέσω της τοπικής παραγωγής, την αυτόνομη (συμμετοχική, κοινοτική και ισότιμη) σύμφωνη με τις παραδόσεις, εναρμονισμένη και συμπληρωματική με τη Μάνα Γη, πρόσβαση των λαών σε επάρκεια, ποικιλία και πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία τρόφιμα καθώς επίσης και στην εμβάθυνση της γνώσης για την παραγωγή κάθε έθνους και λαού. Ταυτόχρονα, απορρίπτουμε την παγκόσμια τυποποίηση (ομοιο-μορφοποίηση) των τροφών και τις αρνητικές επιπτώσεις που αυτή επιφέρει στη διατροφή, στο περιβάλλον, την κοινωνία, τον πολιτισμό και στην

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα υγεία.

14. Αναγνωρίζουμε το δικαίωμα όλων των λαών, των έμβιων όντων και της Μάνας Γης στην πρόσβαση και την απόλαυση του νερού. Επίσης αναγνωρίζουμε το δικαίωμα των λαών και των χωρών να ελέγχουν, να ρυθμίζουν και να σχεδιάζουν με συνετή χρήση και να διαχειρίζονται το νερό και τους κύκλους του με υποστήριξη επιστημονική, οικονομική, τεχνική, στο πλαίσιο συμφωνιών, διεθνών συμβάσεων και του εθιμικού δικαίου, αποκλείοντας κάθε μορφή ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησής του, δημιουργώντας μηχανισμούς λαϊκής συμμετοχής που ρυθμίζουν τη χρήση του για τις πολλαπλές ανάγκες τους, ενώ παράλληλα προστατεύουν την ποιότητά του και εξασφαλίζουν τη χρήση για κατανάλωση από τους ζωντανούς οργανισμούς και για παραγωγή τροφίμων σήμερα και στο μέλλον. Στο πλαίσιο αυτό υποστηρίζουμε την πρόταση της κυβέρνησης της Βολιβίας να αναγνωριστεί το νερό ως θεμελιώδες δικαίωμα που εκφράζεται στη “Διακήρυξη για το Δικαίωμα του Ανθρώπου στο Νερό” και το θεωρούμε ως ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

15. Απαγόρευση των τεχνολογιών και τεχνολογικών εξελίξεων που θέτουν σε κίνδυνο την ευημερία και την επιβίωση της Μάνας γης και των ζωντανών οργανισμών, οι οποίες (τεχνολογίες) αποβλέπουν μόνο στο να αποφέρουν κέρδη σε ένα μικρό αριθμό εταιρειών και ταυτόχρονα προκαλούν και επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή: Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων τεχνολογιών είναι τα αγροκαύσιμα, οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί, η νανοτεχνολογία, η γεωμηχανική και όλες εκείνες που με το πρόσχημα ότι βοηθούν το κλίμα, στην πραγματικότητα υποβαθμίζουν τη διατροφική αυτοδυναμία και λειτουργούν εχθρικά προς τη Μάνα Γη. Ζητάμε μόνιμηαπαγόρευση παγκοσμίως της τεχνολογίας παραγωγής μη γόνιμων σπόρων [1], των μεγάλης έκτασης καλλιεργειών και άλλων παρόμοιων καταστάσεων.

16. Απαγόρευση της αλίευσης με μηχανότρατες επειδή είναι ληστρική και καταστροφική για τη βιοποικιλότητα και για τα βιοποριστικά μέσα των ψαράδων και των σκαφών τους.

17. Απαγόρευση στις μεγάλης κλίμακας εξορύξεις

61

που καταστρέφουν τα οικοσυστήματα, διώχνουν τους ντόπιους πληθυσμούς από τη γη τους, ρυπαίνουν τους υδάτινους πόρους και απειλούν τη διατροφική αυτοδυναμία των λαών.

18. Απόρριψη, καταδίκη και απαγόρευση οποιασδήποτε πολιτικο-στρατιωτικής και εμπορικής στρατηγικής που υποβαθμίζει τη διατροφική αυτοδυναμία των λαών και τους κάνει πιο ευπαθείς στην κλιματική αλλαγή.

19. Θέτουμε σε πρώτη προτεραιότητα τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως και τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα της Μάνας Γης και τη βιοποικιλότητα και φυσικά το θέτουμε πάνω από τις συμφωνίες για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και κάθε άλλης συμφωνίας του διεθνούς δικαίου, που κινείται στην ίδια κατεύθυνση. Οι χώρες θα πρέπει να διασφαλίσουν το σεβασμό για τη συλλογική γνώση των αυτοχθόνων και των χωρικών και κατά συνέπεια να προστατεύουν το συλλογικό δικαίωμα της απόφασης για απόκτηση και χρήση αυτής της γνώσης. Τα μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο για την εφαρμογή όσων πιο πάνω αναφέρθηκαν, δε θα υπόκεινται σε δικαστικές προσφυγές με βάση τους κανονισμούς των εμπορικών συμφωνιών που ισχυροποιούν ή προστατεύουν τα δικαιώματα της πνευματικής ιδιοκτησίας. Οποιαδήποτε επίσημη έρευνα που πραγματοποιείται με δημόσια υποστήριξη πρέπει να είναι ωφέλιμη για την κοινωνία και να μην υπόκειται στους κανόνες για την πνευματική ιδιοκτησία που περιορίζουν την ανταλλαγή πληροφοριών.

20. Απαγόρευση κάθε μορφής πατέντας (κατοχύρωση ευρεσιτεχνίας) και πνευματικής ιδιοκτησίας σε οποιαδήποτε μορφή ζωής, πατρογονικής και παραδοσιακής γνώσης και κατάργηση στις υπάρχουσες πατέντες.

21. Απαγόρευση του ντάμπιγκ (πώληση προϊόντων κάτω από το κόστος παραγωγής) και των άδικων εμπορικών πρακτικών των βιομηχανικών χωρών που παραμορφώνουν τις τιμές των προϊόντων, υπονομεύουν τη διατροφική αυτοδυναμία και καθιστούν τις μη βιομηχανικές χώρες ευαίσθητες στην κλιματική αλλαγή.

22. Εφαρμογή πρακτικών και ρυθμίσεων για την προστασία της μικρής εγχώριας παραγωγής τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης εκείνης της κατηγορίας των επιδοτήσεων που θεωρούνται απαραίτητες για το γεωργικό τομέα, καθώς επίσης και της διασφάλισης του δικαιώματός τους (των αγροτών) να θέτουν δασμούς ισοδύναμους με οποιαδήποτε επιδότηση που ενσωματώνεται στα εξαγόμενα προϊόντα και επιτρέπει την ελεύθερη διακίνηση της ντόπιας παραγωγής.

23. Επιβεβαιώνουμε ότι το βασικό μέρος της λύσης για την κλιματική αλλαγή είναι η ενίσχυση και η επέκταση των γεωργικών συστημάτων για παραγωγή τροφίμων, της αστικής γεωργίας και της αλιείας μικρής κλίμακας. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο είναι απαραίτητο

62

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

να αλλάξει η φιλοσοφία της βιομηχανικής παραγωγής τροφίμων και της επιδίωξης του κέρδους στην παγκοσμιοποιημένη αγορά, αλλά να αλλάξει και η νοοτροπία που θεωρεί ότι η γη είναι μόνο πόροι χωρίς δικαιώματα, προορισμένη αποκλειστικά να ικανοποιεί την απληστία των ανθρώπων. Σαν άνθρωποι που έχουμε συγκεντρωθεί εδώ, επισημαίνουμε ότι ο πλανήτης είναι μία ζωντανή οντότητα με δικαιώματα και πνευματική υπόσταση.

26. Δηλώνουμε ότι οι σπόροι των φυτών των ιθαγενών και των μιγάδων αποτελούν την κληρονομιά των λαών και πρέπει να είναι στην υπηρεσία της ανθρωπότητας σαν θεμελιώδης βάση της διατροφικής αυτοδυναμίας και της ελευθερίας του κινήματος των αυτοχθόνων και των χωρικών. Οι σπόροι αυτοί διατηρούνται και πολλαπλασιάζονται από ειδικούς που έχουν το καθήκον της διαφύλαξης και αναπαραγωγής τους, σύμφωνα με τις παραδόσεις κάθε λαού.

27. Απαιτούμε οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στη διατροφική αυτοδυναμία να εισαχθούν στο πλαίσιο των συζητήσεων για την κλιματική αλλαγή και να ενσωματωθούν στις εθνικές νομοθεσίες.

[1] Μη γόνιμοι σπόροι είναι αυτοί που προέρχονται από γενετικά τροποποιημένα προϊόντα και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μελλοντικές παραγωγές. Η τεχνολογία «στείρωσης» των σπόρων είναι γνωστή σαν «Terminator technology».

24. Η προώθηση μιας πλατιάς, γνήσιας και σε βάθος αγροτικής μεταρρύθμισης και ανασυγκρότησης των αυτοχθόνων και των περιοχών όπου διαμένουν απόγονοι των αφρικανών, οικοδομώντας συμμετοχικές πολιτικές με επίκεντρο τη φυλή, ούτως ώστε οι αγρότες και οι αυτόχθονες λαοί, οι κουλτούρες και ο τρόπος ζωής τους να αποκτήσουν εκ νέου έναν κεντρικό και θεμελιώδη ρόλο, που είναι ζωτικής σημασίας για τον κόσμο της γεωργίας με στόχο την επίτευξη της διατροφικής αυτοδυναμίας και την αποκατάσταση της αρμονίας, όπως επίσης και για την επίτευξη της παγκόσμιας κλιματικής ισορροπίας. Η αγροτική μεταρρύθμιση αυτού του είδους πρέπει να περιέχει σεβασμό στην τοπική και πατρογονική γνώση και να στηρίζεται στις αναγκαίες συμφωνίες για την εξασφάλιση της παραγωγής σε όλα τα στάδια της αλυσίδας (καλλιέργεια, παραγωγή, εμπορική διακίνηση). Απαιτούμε την αναγνώριση των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων λαών που ζουν σε εκούσια απομόνωση και την αναγνώριση και το σεβασμό των περιοχών δικαιοδοσίας τους.

25. Προώθηση και ενίσχυση της πολύπλευρης εκπαίδευσης (πνευματικής, σωματικής και κοινωνικής) με στόχο τη διατροφική αυτοδυναμία των που είναι η βάση για τις αναγκαίες αλλαγές, για να ενσωματωθούν οι προτάσεις τους (των ιθαγενών) σε όλα τα επίπεδα της επίσημης και της άτυπης εκπαίδευσης. Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης θα στηρίζεται στις τοπικές πραγματικότητες που συνυπάρχουν στη βάση μιας πολιτισμικής πολυμορφίας με πλήρη συμμετοχή των κοινοτήτων σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε περιοχής και κοινότητας. Ταυτόχρονα, ισχυριζόμαστε ότι η εκτεταμένη πληροφόρηση και επικοινωνία σχετικά με αυτά τα θέματα είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Οι Προτάσεις της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα, που καταχωρήθηκαν στα επίσημα κείμενα του ΟΗΕ για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με την Κλιματική Αλλαγή Μετά από μια εβδομάδα συζητήσεων που πραγματοποιήθηκαν στη Βόννη της Γερμανίας ανάμεσα στις 192 χώρες του ΟΗΕ τον Αύγουστο του 2010, τα βασικά συμπεράσματα της Διάσκεψης των Λαών του Κόσμου για την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης (Κοτσαμπάμα, Απρίλιος 2010) υιοθετήθηκαν και στο κείμενο των Ενωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, το οποίο έχει αναγνωριστεί σαν επίσημο κείμενο διαπραγμάτευσης.Τα σημαντικότερα σημεία που έχουν γίνει αποδεκτά για να συζητηθούν στην επόμενη συνάντηση πριν από το Κανκούν, η οποία θα πραγματοποιηθεί στην Κίνα, είναι: • Μείωση κατά 50% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις αναπτυγμένες χώρες για τη δεύτερη περίοδο ισχύος του πρωτοκόλλου του Κιότο για τα έτη 2013 ως 2017.

• Σταθεροποίηση της ανόδου της θερμοκρασίας στον 1 βαθμό κελσίου και στα 300 ppm (μέρη για κάθε εκατομμύριο στοιχείων του διοξειδίου του άνθρακα που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα).

• Διασφάλιση για δίκαιη κατανομή του ατμοσφαιρικού χώρου, που θα παίρνει υπόψη το χρέος λόγω κλιματικής αλλαγής, χρέος το οποίο έχουν οι αναπτυγμένες προς τις αναπτυσσόμενες χώρες.

• Πλήρης σεβασμός των ανθρωπίνων και των φυλετικών δικαιωμάτων των ιθαγενών λαών, των γυναικών, των παιδιών και των μεταναστών.

• Πλήρης αναγνώριση των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων λαών που αναγράφονται στη Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών.

• Αναγνώριση και υπεράσπιση των δικαιωμάτων της Μάνας Γης, προκειμένου να εξασφαλιστεί η αρμονία με τη φύση.

63

• Διασφάλιση της εκπλήρωσης των δεσμεύσεων των αναπτυγμένων χωρών μέσω της ίδρυσης Διεθνούς Δικαστηρίου για την Κλιματική Δικαιοσύνη.

• Απόρριψη των νέων μηχανισμών της αγοράς άνθρακα, που μεταθέτουν την ευθύνη της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις αναπτυγμένες προς τις αναπτυσσόμενες χώρες.

• Προώθηση μέτρων που θα αλλάζουν τα πρότυπα κατανάλωσης των αναπτυγμένων χωρών.

• Υιοθέτηση των απαραίτητων μέτρων σε όλα τα σχετικά φόρουμ για κατάργηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, επειδή στερούν από πολλούς λαούς τις τεχνολογίες και τις χρήσιμες οικολογικά γνώσεις για την ανακούφιση από την κλιματική αλλαγή.

• Οι αναπτυγμένες χώρες να διαθέσουν το 6% του εθνικού ακαθάριστου προϊόντος τους σε δράσεις σχετικές με την κλιματική αλλαγή.

• Ολοκληρωμένη διαχείριση των δασών, με στόχο την ανακούφιση και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, χωρίς μηχανισμούς της αγοράς και μεδιασφάλιση πλήρους συμμετοχής των ιθαγενών λαών και των τοπικών κοινοτήτων.

• Απαγόρευση της μετατροπής του φυσικού δάσους σε φυτείες, καθώς οι φυτείες μονοκαλλιέργειας δεν είναι δάση. Αντί της δημιουργίας φυτειών, πρέπει να ενθαρρυνθεί η προστασία και η συντήρηση των φυσικών δασών.

64

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Οι Προτάσεις της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα προς τα κινήματα των λαών του κόσμου Αλλάζουμε το σύστημα όχι το κλίμα! Οργανώνουμε άμεσες δράσεις για την κλιματική δικαιοσύνη Το έτος 2009, οι αυτόχθονες λαοί από όλον τον κόσμο κλήθηκαν σε μια παγκόσμια κινητοποίηση, στην οποία μετονόμασαν την 12 Οκτωβρίου – μέρα που είχε καθιερωθεί σαν «Ημέρα του Κολόμβου» - σε ημέρα «για την υπεράσπιση της Μάνας Γης». Ανταποκρινόμενη στην πρόσκληση αυτή και στο αίτημα για μια ημέρα δράσης με σύνθημα «αλλάζουμε το σύστημα, όχι το κλίμα» - που υιοθετήθηκε από τα κινήματα από όλο τον κόσμο που συγκεντρώθηκαν στην Κοπεγχάγη (το Δεκέμβριο του 2009) –, η Δράση για την Κλιματική Δικαιοσύνη προτείνει σαν ημέρα άμεσης δράσης για τη κλιματική δικαιοσύνη την 12η Οκτωβρίου 2010. Σήμερα, ξέρουμε ότι… Εδώ και χρόνια, πολλοί είχαν ελπίσει ότι οι κυβερνήσεις, οι διεθνείς σύνοδοι κορυφής, ακόμη και οι ίδιες οι βιομηχανίες και οι επιχειρήσεις, οι οποίες κατά κύριο λόγο προκάλεσαν το πρόβλημα, θα έκαναν οτιδήποτε ήταν αναγκαίο για να σταματήσουν την κλιματική αλλαγή. Τον Δεκέμβριο του 2009, στην 15η Παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για το Κλίμα στην Κοπεγχάγη (COP15), αποκαλύφθηκε ότι εκείνη η ελπίδα ήταν αυταπάτη, ένας εύσχημος τρόπος για να εξαπατούμε τους εαυτούς μας ότι τάχα «κάποιος άλλος» θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα για μας. Εκείνο το αόριστο «κάποιος» κάνει την κρίση μακροχρόνια, αφ’ ης στιγμής υπάρχει ο γνωστός «υπεύθυνος», που την προκαλεί. Σήμερα, μετά από την πλήρη αποτυχία της Συνόδου Κορυφής της Κοπεγχάγης (COP15), είμαστε σοφότεροι. Σήμερα, ξέρουμε: - Ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε από τις διαπραγματεύσεις των Ενωμένων Εθνών να λύσουν το πρόβλημα της κλιματικής κρίσης για μας. Οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις είναι ανίκανες – ακόμα κι αν ήταν πρόθυμες – να παράγουν δίκαιο και αποτελεσματικό έργο για να αντιμετωπισθούν οι πρωταρχικές αιτίες της κλιματικής αλλαγής.

- Ότι η κλιματική κρίση δεν είναι μια φυσική διαδικασία και δε δημιουργήθηκε τυχαία. Αντίθετα, αποτελεί αναπόφευκτη συνέπεια ενός οικονομικού συστήματος που είναι αναγκασμένο να εφαρμόζει με κάθε κόστος την χωρίς όρια οικονομική ανάπτυξη.

- Ότι μόνο ισχυρά κινήματα κλιματικής δικαιοσύνης μπορούν να επιτύχουν τις δομικές αλλαγές που είναι απαραίτητες, είτε με την αποδέσμευση από τα ορυκτά καύσιμα – μέσω της αντικατάστασης της βιομηχανικής γεωργίας με τρόφιμα που ελέγχονται απόλυτα από τις τοπικές κοινωνίες, και μέσω της κατάργησης συστημάτων που βασίζονται στη χωρίς όρια ανάπτυξη και κατανάλωση –, είτε χειριζόμενοι την ιστορική ευθύνη του τεράστιου οικολογικού χρέους που δημιούργησαν στον πλανήτη οι παγκόσμιες ελίτ (κυρίαρχες τάξεις). Σήμερα, ξέρουμε ότι είναι στο χέρι μας να διεκδικήσουμε συλλογικά το δικαίωμα μας να εξουσιάζουμε τη ζωή μας. Εμείς είμαστε που πρέπει να πρωτοστατήσουμε στον αγώνα για να σταματήσουν να λειτουργούν και να αχρηστευθούν οι μηχανές του καπιταλισμού, όπως είναι η χρήση ορυκτών καυσίμων, η μετατροπή σε εμπόρευμα κάθε μορφής ζωής και οι τοξικές φαντασιώσεις του καταναλωτισμού. Εμείς είμαστε που πρέπει να δημιουργήσουμε διαφορετικούς τρόπους ζωής και άλλους τρόπους οργάνωσης των κοινωνιών μας. Σήμερα ξέρουμε ότι κλιματική δικαιοσύνη σημαίνει πως εμείς πρέπει να δράσουμε. Η 12η Οκτωβρίου: τότε και τώρα Με την ολοκληρωτική αποτυχία της η COP15 (Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, που έγινε στην Κοπεγχάγη το Δεκέμβριο του 2009), χάθηκε και κάθε ελπίδα που είχε απομείνει για τη δυνατότητα των διαπραγματεύσεων των Ενωμένων Εθνών να εφαρμόσουν δίκαιες και αποτελεσματικές λύσεις. Σύμφωνα μετον τον προγραμματισμό της 16ης Συνόδου Κορυφής στο Κανκούν του Μεξικό, γίνεται ήδη σαφές ότι τα κινήματα θα πρέπει να εργαστούν σκληρά· θα πρέπει να αγωνιστούν για να σταματήσουν οποιαδήποτε προσπάθεια εκμετάλλευσης του Οργανισμού Ενωμένων Εθνών προς την κερδοσκοπία ορισμένων από την κρίση μέσω της ιδιωτικοποίησης των δασών μας και της καταστροφής της ατμόσφαιρας. Οι πραγματικές και δίκαιες λύσεις στην κλιματική κρίση θα προέλθουν από αλλού - πρέπει να δημιουργήσουμε άλλες στρατηγικές, να βρούμε άλλους τρόπους εξόδου από την κρίση. Στις στάχτες της Συνδιάσκεψης της Κοπεγχάγης , η συνάντηση των παγκόσμιων κινημάτων αποφάσισε την οργάνωση μίας παγκόσμιας ημέρας δράσης με σύνθημα «Αλλάζουμε το σύστημα όχι το κλίμα». Την πρόταση έκανε η «Δράση για την κλιματική δικαιοσύνη», το δίκτυο που είχε την πρωτοβουλία να οργανωθούν οι δράσεις ανυπακοής στις αποφάσεις της Κοπεγχάγης, καλώντας μας σε «μία παγκόσμια ημέρας άμεσης δράσης για την κλιματική δικαιοσύνη». Από το να ακολουθούμε κάθε φορά σε όλο τον κόσμο, το παγκόσμιο τσίρκο συνόδων κορυφής, και να περιοριζόμαστε μόνο σε μια αντίδραση κάθε χρόνο στις αποτυχημένες συνδιασκέψεις τους, αποφασίσαμε να επιβάλλουμε το δικό μας ρυθμό και το πρόγραμμά μας για αλλαγή.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα Την 12η Οκτωβρίου 1492, ο Χριστόφορος Κολόμβος, έφθασε για πρώτη φορά στα εδάφη που ξέρουμε σήμερα ως Αμερική, σηματοδοτώντας την αρχή αιώνων αποικιοκρατίας. Έτσι, άρχισε η παγκοσμιοποίηση ενός συστήματος κυριαρχίαςπάνω στη Γη και τους λαούς της με στόχο την αιώνια αναζήτηση της μεγέθυνσης και στην υποταγή της ζωής στην ατελείωτη δίψα για κέρδος. Η απελευθέρωση της Λατινικής Αμερικής στις αρχές του 19ου αιώνα έβαλε ένα τέλος στην άμεση κυριαρχία των ξένων κρατών, αλλά απέτυχε να βάλει ένα τέλος στην εκμετάλλευση των πολλών από τους λίγους. Αντίθετα, στις μέρες μας το σύστημα της εκμετάλλευσης έχει γίνει ακόμη πιο άπληστο, αναζητώντας κέρδη ακόμα και στο βυθό του ωκεανού, στα σύννεφα, και στα απώτατα βάθη των ονείρων μας. Αυτό είναι το σύστημα που προκαλεί την κλιματική κρίση, και έχει ένα όνομα: καπιταλισμός. Αυτή η ημέρα έχει πρόσφατα καθιερωθεί από τα κινήματα των αυτοχθόνων λαών – γιατί εκείνοι είναι που πρώτοι βίωσαν την οργή, τη βία, και την καταστρεπτική δύναμη αυτού του συστήματος – σαν ημέρα «για την υπεράσπιση της Μάνας Γης». Στις 31 Μαΐου 2009, η 4η Ηπειρωτική Σύνοδος Κορυφής των αυτοχθόνων λαών στην Abya Yala (Αμερική) κάλεσε σε μια παγκόσμια κινητοποίηση «για την υπεράσπιση της Μάνας Γης και των λαών της, ενάντια στην εμπορευματοποίηση της ζωής, τη ρύπανση του πλανήτη και την ποινικοποίηση των αυτοχθόνων και των κοινωνικών κινημάτων». Σήμερα όλοι μας, και ο ολόκληρος πλανήτης, υφιστάμεθα όλο και περισσότερο τη μοίρα που περίπου πέντε αιώνες πριν επιβλήθηκε στους αυτόχθονες λαούς της Αμερικής και στα εδάφη τους. Τότε, ήταν η παρανοϊκή αναζήτηση των αποικιοκρατών για κέρδη από τα πολύτιμα μέταλλα, που τους οδήγησε στην εξαφάνιση ολόκληρων πολιτισμών. Σήμερα, είναι η αναζήτηση του κεφαλαίου για ορυκτά καύσιμα που οδηγεί την παρανοϊκή, και ατελείωτη επέκτασή του, που εξαφανίζει ακόμα και ολόκληρους πολιτισμούς, και προκαλεί την κλιματική κρίση. Τότε, λαοί ολόκληροι υποδουλώθηκαν και συχνά θανατώθηκαν για να παρέχουν εργατικά χέρια στις σατανικές μηχανές της Ευρώπης. Τώρα, είμαστε όλοι αντικείμενο υποδούλωσης και εκμετάλλευσης από τις σατανικές μηχανές του κεφαλαίου. Τότε, ήταν μια ήπειρος και οι λαοί της που οδηγήθηκαν στην καταστροφή. Σήμερα, όλος ο κόσμος οδηγείται στην καταστροφή. Σήμερα, όλοι βιώνουμε την παγκόσμια εκμετάλλευση. Φυσικά, δεν υποτάχθηκε όλη η ζωή στους κανόνες του κεφαλαίου σε μία ημέρα. Ο καπιταλισμός είναι ένας σύνθετος ιστός κοινωνικών σχέσεων που χρειάσθηκε αιώνες για να επικρατήσει και να εξουσιάσει σχεδόν ολόκληρο τον πλανήτη. Ούτε κι εμείς θα ρίξουμε ολόκληρο το σύστημα και θα χτίσουμε έναν νέο κόσμο σε μία ημέρα. Αυτή η ημέρα είναι ένα σύμβολο, και τα σύμβολα έχουν αξία. Αυτή η ημέρα συμβολίζει την αποκάλυψη των πρωταρχικών αιτιών της κλιματικής κρίσης, που είναι ο καπιταλισμός. Είναι μία

65

επιβεβαίωση ότι – οπουδήποτε και αν ζει κανείς και για οτιδήποτε και αν παλεύει – είναι ανάγκη όλοι από κοινού να αγωνισθούμε κατά του κεφαλαίου για έναν άλλο κόσμο. Υπάρχει μία μόνο κρίση; Αλλά γιατί να επικεντρωθούμε στην πάλη για την κλιματική δικαιοσύνη σε μία εποχή που σε όλο τον κόσμο οι άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους, και οι κυβερνήσεις επιβάλλουν μέτρα λιτότητας, την ίδια στιγμή που οι τράπεζες για άλλη μια φορά δημοσιοποιούν τα υπερκέρδη τους; Είναι λοιπόν η οικονομική κρίση εκείνη που ακολουθεί την κλιματική, όπως ορισμένοι πιστεύουν; Μια τέτοια θεώρηση όμως είναι φανερό ότι βλέπει τον κόσμο από ψηλά και έξω απ’ αυτόν. Κοιτώντας από ψηλά τον πλανήτη, βλέπουμε ότι υπάρχει μια κλιματική κρίση που προκαλείται από υψηλές συγκεντρώσεις άνθρακα στην ατμόσφαιρα, η οποία απειλεί τη μελλοντική σταθερότητα και τα μελλοντικά περιθώρια κέρδους. Βλέπουμε επίσης, ότι υπάρχει μια οικονομική κρίση, η οποία αποτελεί απειλή στην τρέχουσα σταθερότητα και τα τρέχοντα περιθώρια κέρδους. Βλέπουμε τέλος, ότι υπάρχει ενεργειακή κρίση, κρίση τροφίμων, κρίση ύδατος και άλλες κρίσεις. Εδώ όμως που ζούμε εμείς, μέσα στον πλανήτη, δεν υπάρχουν χωριστές κρίσεις. Υπάρχουν μόνο απειλές στα μέσα διαβίωσης μας, την αναπαραγωγή μας – με λίγα λόγια, στην επιβίωσή μας. Δεν υπάρχει διαφορά σε ένα φυσικό τσουνάμι που θα εξαφανίσει τα σπίτια μας και σε ένα τσουνάμι καταστροφής που οφείλεται στην ύφεση. Και στις δύο περιπτώσεις το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο, θα μείνουμε άστεγοι. Ο λόγος που δε μπορούμε να χειριστούμε τις φαινομενικά χωριστές κρίσεις ως χωριστές είναι ότι όλες αποτελούν συμπτώματα της ίδιας ασθένειας. Είναι όλες τους το αποτέλεσμα της ανάγκης του κεφαλαίου για χωρίς όρια μεγέθυνση· μια καρκινώδης μεγέθυνση που τροφοδοτείται από τη συνεχώς διευρυμένη εκμετάλλευση των κοινωνικών και φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των ορυκτών καυσίμων. Η κρίση είναι, στην πραγματικότητα, ο τρόπος λειτουργίας που έχει επιβληθεί στον πλανήτη από το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα. Ο αγώνας για την κλιματική δικαιοσύνη δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αναγνώριση ότι όλες αυτές οι κρίσεις συνδέονται, ότι η κλιματική κρίση οδηγεί τόσο στην κοινωνική και οικονομική εξαθλίωση όσο και στην περιβαλλοντική καταστροφή. Ο αγώνας για την κλιματική δικαιοσύνη είναι συγχρόνως αγώνας κατά της παραφροσύνης του καπιταλισμού, κατά της λιτότητας που επιβάλλεται από τους καπιταλιστές και κατά της επιμονής τους για την χωρίς όρια «ανάπτυξη» (πράσινη ή όποια άλλη). Η κλιματική δικαιοσύνη δεν επιδιώκει μόνο την προστασία των δέντρων ή των πολικών αρκούδων – αναμφίβολα είναι απαραίτητος ο αγώνας και για αυτά· επιδιώκει όμως κυρίως να ενθαρρύνει και να δυναμώσει τους λαούς να πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο της ίδιας τους της ζωής.

66

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Επιδιώκει να διατηρηθούν τα ορυκτά καύσιμα μέσα στο έδαφος και να κατασκευασθούν κοινωνικοποιημένα ανανεώσιμα ενεργειακά συστήματα. Επιδιώκει τη διατροφική αυτοδυναμία ενάντια στην κυριαρχία της βιομηχανοποιημένης γεωργίας, και την καταστροφή που προκαλείται από αυτή. Επιδιώκει τη μαζική μείωση των ωρών απασχόλησης και το ξεκίνημα ενός νέου τρόπου ζωής. Επιδιώκει τη μείωση της υπερπαραγωγής και της υπερκατανάλωσης που παρατηρείται κυρίως στις πλούσιες χώρες. Η κλιματική δικαιοσύνη, με λίγα λόγια, είναι αγώνας για την εξασφάλιση της ποιότητας ζωής για όλους τους ανθρώπους. Παγκόσμια κινήματα για την κλιματική δικαιοσύνη Φέτος τον Απρίλιο περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην Κοτσαμπάμπα στη Βολιβία για τη Διάσκεψη σχετικά με την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μάνας Γης. Μαζί συντάξαμε τη «Συμφωνία των Λαών» που ανοίγει ένα διαφορετικό δρόμο για το μέλλον, μια εναλλακτική πρόταση απέναντι στην αποτυχία των νεοφιλελεύθερων «λύσεων» που παρουσιάζονται στις Συνδιασκέψεις των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP). Όμως παρά το ότι οι προτάσεις της «Συμφωνίας των Λαών» υιοθετήθηκαν από τα μέλη κράτη του ΟΗΕ, αγνοήθηκαν εντελώς στη διακλαδική συνεδρίαση της UNFCCC (Συνθήκη Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή) στη Βόννη. Η άρνηση της UNFCCC να ανταποκριθεί στις προτάσεις της Διάσκεψης των Λαών ήταν αναμενόμενη και δεν αποτελεί έκπληξη για μας. Πρόθεσή μας,

όταν υποβάλαμε τις προτάσεις, ήταν κυρίως να απονομιμοποιηθεί ακόμα περισσότερο η διαδικασία των Διασκέψεων του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP). Ίσως, το πιο σημαντικό είναι ότι για άλλη μια φορά αποδείχθηκε πως μόνο τα κινήματα μπορούν να επιφέρουν πραγματικές αλλαγές με στόχο την κλιματική δικαιοσύνη. Αλλά ποιό είναι αυτό το κίνημα, και ποιά είναι τα όρια του; Το Κίνημα είναι ακριβώς αυτό που λέει η λέξη - κίνημα. Το κίνημα είναι όλες εκείνες οι στιγμές που συνειδητά προωθούμε έναν διαφορετικό τρόπο ύπαρξης, που λειτουργούμε σύμφωνα με τις ποικίλες διαφορετικές αξίες μας, παρά με τη μία και μοναδική αξία – αυτή του κεφαλαίου. Και τώρα προσπαθούμε να κάνουμε αυτές τις στιγμές να ακουστούν. Προσκαλούμε όλους εκείνους που παλεύουν για την κοινωνική και οικολογική δικαιοσύνη να οργανώσουν άμεσες δράσεις ενάντια στους εγκληματίες του κλίματος και τις ψεύτικες λύσεις και να δημιουργήσουν πραγματικές εναλλακτικές λύσεις. Αυτό σημαίνει να πάρουν οι ίδιοι άμεσα τις πρωτοβουλίες και την ευθύνη για να γίνει η αλλαγή γεγονός, και όχι να εξουσιοδοτούν άλλους να ενεργούν εκ μέρους τους· με την ενεργητική συμμετοχή να σταματήσουμε αυτό που γίνεται σήμερα και να ξεκινήσουμε κάτι καινούργιο. Αυτό είναι ένα ανοικτό κάλεσμα, που απευθύνεται σε όλους χωρίς διακρίσεις. Δεν αφορά απλά μόνο μια ημέρα που θα οργανωθούν πορείες ή διαδηλώσεις: Ήλθε η στιγμή να πιστέψουμε στη δύναμή μας. Να πάρουμε σταχέρια μας τον έλεγχο της ζωής μας και του μέλλοντος μας.

Τα Ντοκουμέντα της Συνδιάσκεψης της Κοτσαμπάμπα

Επίλογος Αλλάζουμε το σύστημα, όχι το κλίμα Το μήνυμα που στέλνει η Συνδιάσκεψη της Κοτσαμπάμπα στους λαούς του πλανήτη είναι ξεκάθαρο: βιώσιμη λύση στην κλιματική κρίση δεν είναι δυνατό να υπάρξει, όσο η φύση θα αντιμετωπίζεται σαν εμπόρευμα και οι άνθρωποι σαν καταναλωτές. Αυτό σημαίνει ότι για όσο διάστημα οι λαοί θα διοικούνται από κυβερνήσεις που έχουν σα φιλοσοφία τους το νεοφιλελευθερισμό και ψηφίζουν νόμους και παίρνουν αποφάσεις με βάση τις ανάγκες της αγοράς δεν πρόκειται να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά η κλιματική αλλαγή. Αυτός είναι στην πραγματικότητα ο λόγος που οι ετήσιες συνδιασκέψεις του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (COP) καταλήγουν σε αποτυχία παρά τα επίσημα ανακοινωθέντα που μιλούν για αντιμετώπιση του μεγάλου προβλήματος της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Αυτό αποδεικνύει με τον πιο αποκαλυπτικό τρόπο και η ετήσια έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Μετεωρολογίας που δόθηκε στη δημοσιότητα λίγες ημέρες πριν από την έναρξη των εργασιών της 18ης COP στη Ντόχα του Κατάρ. Στην έκθεση αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι τα επίπεδα του συσσωρευμένου διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα έφθασαν το 2011 στα επίπεδα των 390,9 ppm σημειώνοντας άνοδο κατά 2 ppm από τα επίπεδα του 2010. Αντίθετα αντί για αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης τα αναπτυγμένα κράτη επιδιώκουν να βγάλουν κέρδη ακόμα και από την περιβαλλοντική υποβάθμιση του πλανήτη. Ανακάλυψαν λοιπόν ένα σύστημα « το Σύστημα Ανταλλαγής ρύπων μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών», σύμφωνα με το οποίο οι χώρες που ρυπαίνουν πάνω από τα θεσπισμένα όρια, μπορούν να «αγοράζουν» το περίσσευμα των ορίων των χωρών που δε ρυπαίνουν. Το σύστημα αυτό, αν και απέτυχε να μειώσει τους ρύπους - σκοπός για τον οποίο υιοθετήθηκε - συνεχίζει να διατηρείται επιδοτώντας όσους ρυπαίνουν. Το σύστημα αυτό είναι η μεγαλύτερη αγορά άνθρακα στον κόσμο και ο ρόλος του είναι να λειτουργεί σαν οδηγός για την οικοδόμηση νέων «περιβαλλοντικών αγορών» στη λεγόμενη «πράσινη οικονομία» Έχοντας υπόψη του τα στοιχεία αυτά, όπως και πολλά άλλα ο πρόεδρος της Βολιβίας Έβο Μoράλες τόνισε ανάμεσα στα άλλα στη διεθνή συνδιάσκεψη «Ρίο + 20» που έγινε το καλοκαίρι στο Ρίο με συμμετοχή εκπροσώπων από 190 χώρες: Ο περιβαλλοντισμός της «πράσινης οικονομίας» είναι η νέα μορφή αποικιοκρατίας που έχει σκοπό να υποδουλώσει τους λαούς και τις χώρες που μάχονται τον καπιταλισμό. Ο περιβαλλοντισμός του καπιταλισμού είναι μία νέα μορφή διπλοπρόσωπης αποικιοκρατίας. Είναι μία αποικιοκρατία σε βάρος της φύσης που εμπορευματοποιεί τις πλουτοπαραγωγικές πηγές. Είναι μία αποικιοκρατία σε βάρος των λαών και των χωρών που έχουν αναλάβει το καθήκον της προστασίας του περιβάλλοντος που έχει

67

καταστραφεί από τη βιομηχανική καπιταλιστική οικονομία. Είναι φανερό λοιπόν ότι οι λαοί δε μπορούν να περιμένουν από τις συνδιασκέψεις του ΟΗΕ, όπως γίνονται σήμερα, να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το μεγάλο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Για το λόγο αυτό η Συνδιάσκεψη της Κοτσαμπάμπα έκανε κάλεσμα στους λαους και τα κινήματα όλων των χωρών, όπου ανάμεσα στα άλλα τονίζεται: «Σήμερα, ξέρουμε ότι είναι στο χέρι μας να διεκδικήσουμε συλλογικά το δικαίωμα μας να εξουσιάζουμε τη ζωή μας. Εμείς είμαστε που πρέπει να πρωτοστατήσουμε στον αγώνα για να σταματήσουν να λειτουργούν και να αχρηστευθούν οι μηχανές του καπιταλισμού. Εμείς είμαστε που πρέπει να δημιουργήσουμε διαφορετικούς τρόπους ζωής και άλλους τρόπους οργάνωσης των κοινωνιών μας.

Σήμερα ξέρουμε ότι κλιματική δικαιοσύνη σημαίνει πως εμείς πρέπει να δράσουμε. Σήμερα ξέρουμε ότι πρέπει να αλλάξουμε το σύστημα και όχι το κλίμα. Για το λόγο αυτό προσκαλούμε όλους εκείνους που παλεύουν για την κοινωνική και οικολογική δικαιοσύνη να οργανώσουν στις χώρες τους άμεσες δράσεις ενάντια στους εγκληματίες του κλίματος και τις ψεύτικες λύσεις, και να δημιουργήσουν πραγματικές εναλλακτικές λύσεις.» Η Εναλλακτική Δράση ανταποκρίνεται στο κάλεσμα αυτό και καλεί τις οικολογικές οργανώσεις, τα κοινωνικά κινήματα και κάθε ευαίσθητο πολίτη σε συστράτευση στον αγώνα για να μπει επί τέλους ο άνθρωπος και η φύση πάνω από τα κέρδη.»

www.enallaktiki-drasi.gr