De lachende optimist

De lachende

EEén ding waar we de afgelopen 25 jaar te weinig aandacht aan hebben besteed in Ode en The Optimist, is humor. Het is misschien buiten de box van ons magazine gedacht, maar als hoofdredacteur trek ik me dat aan.

optimist

BRILJANTE TRUMP

Neem nou de coronacrisis. Eén en al narigheid, maar de stroom aan lachwekkende plaatjes en filmpjes die ik dagelijks voorbij zie komen op mijn smartphone houdt maar niet op. Of het nou Mark Rutte met een enorme haardos na acht maanden lockdown is, of grappen van mannen die zeggen het thuis niet meer uit te houden met hun commanderende vrouwen, of gerecyclede moppen waarin een Amerikaanse president (vroeger Reagan, Clinton of Bush en nu Trump) het middelpunt vormt, het gaat maar door. En dat is ook niet raar, want de actualiteit zorgt telkens weer voor kolderieke situaties.

Wat dat betreft is Trump een aanjager van de humor, ook al realiseert hij zich dat niet. Wat te denken van zijn geniale idee om desinfecteermiddel in een COVID-19-patiënt te injecteren, zodat het virus binnen een minuut verdwijnt. Ik zeg: briljant gedacht. Dat de hele patiënt binnen een minuut weg HUMOR

is, is bijzaak. Maar in het oranjegebronsde brein van D.T. zou het kunnen werken.

Ik zou mijn intellect niet durven vergelijken met dat van een groot staatshoofd, maar misschien heb ik nog wel een beter idee: wat als we zieke mensen in een levensgrote magnetron doen en verhitten tot een bijna kritiek punt? Pats, boem, weg virus. Of wat ook kan: haal zo’n besmette long op de operatietafel even uit het lichaam (mensen kunnen prima met één long leven, toch?), maak ‘m helemaal schoon, hetzij met Trumps ontsmetter, hetzij met een huis-tuin-keuken-magnetron, en zet ‘m dan weer terug in het lijf. Om efficiënt te zijn: neem daarna de volgende long eruit en doe daar hetzelfde mee. Appeltje eitje.

Dit zou met behulp van Lean Six Sigma lopendebandwerk kunnen worden. Al die werkloze autofabrieken, waar ze toch al met mondkapjes op opereerden, lijken me uitstekend geschikt voor een grootscheepse aanpak. Een beetje trotse coronapatiënt laat met een laserstraal op de gereviseerde longen een Mercedes-ster aanbrengen. Of 4 Audi-ringen met daaronder de tekst ‘Overleving door techniek’. Daar kunt u mee thuiskomen. Denk buiten de box, en denk groot, dat is het geheim. En ja, mocht het een keer verkeerd gaan, dan kan zo’n gevalletje mislukt gelijk door naar de koude opslag, tussen de ongebruikte airco’s. Een lachonderzoeker en humordeskundige bevestigde onlangs dat humor essentieel is in tijden van crisis. Het verbroedert, verbindt en helpt de werkelijkheid te relativeren. Vaak komt humor voort uit een opinie en daarom schuilt er met regelmaat een serieuze kern in. En het grappige is – daar begint het al – dat een serieuze zaak vaak reden tot lachen is.

Zie wat een positieve spin-off door deze aanpak ontstaat. De enorme werkgelegenheid die het biedt. Fabrieksarbeiders krijgen het predicaat ‘vitaal beroep’, ze gaan met opgeheven hoofd en als helden naar huis. Er staan een paar grote fabrieken van Fiat in Noord-Italië; hoe mooi wil je het hebben? Wel even oppassen dat de lokale maffia geen grip krijgt op het proces. U wilt na uw herstel niet iemand aan de deur krijgen die iedere week geld eist of anders de stiekem ingebrachte microchip in je longen uitzet. Ciao baby!

CRIMINEEL GEDRAG

Dat brengt me op het onderwerp ‘criminaliteit’. Ik heb te doen met al die boeven die nergens meer durven in te breken omdat iedereen braaf thuiszit. Of de zakkenrollers die anderhalve meter afstand moeten houden. Of de autodieven die hopeloos in de bosjes zitten te wachten op de lege parkeerplaats van een wegrestaurant. Of mensensmokkelaars die zelf in quarantaine worden gezet. Het zal je maar gebeuren. Dan moet je wel creatief worden en buiten de box leren denken. Cybercriminaliteit is de meest voor de hand liggende oplossing voor deze beroepsgroep. Maar ja, dat vergt inspanning: leren programmeren of urenlang instructiefilmpjes op het Dark Web bekijken, en dat staat dan weer haaks op de luiheid van de doorsnee boef.

Zouden die mensen ook een beroep mogen doen op de regelingen van de overheid? Als ze hun omzetverlies kunnen aantonen, denk ik van wel. ‘Even zien, meneer heeft normaliter een omzet van 10 duizend euro door het stelen uit “winkels, magazijnen en overige panden”, schrijft u hier. Zijn die overige panden woningen van particulieren of doet u alleen bedrijfspanden? Oh, u bent een gelegenheidsdief die graag in de woonwijk actief is. En bent u dan zelfstandige zonder trawanten of werkt u met medeplichtigen? Oh, wel in samenwerking met uw beste vrienden. Tsja, in dat geval moet u toch het andere formulier invullen, vrees ik. Het spijt me vreselijk maar dat zijn de regels. Goedemiddag.’ Zo’n dief heeft voor je het weet een burn-out door toedoen van een gemeentelijke bureaucraat. Dan is het weer een zegen dat de gemiddelde ambtenaar niet heeft leren denken buiten zijn gekaderde box; laten we dat vooral zo houden. Buiten de box denken betekent soms: binnen de box blijven. Beschouw het als een ‘intelligente lockdown’ van iemands intelligentie. ‘Denk buiten de box, en denk groot, dat is het geheim.’

COMPUTERBOEFJES

De doorsnee cybercrimineel heeft het momenteel een stuk eenvoudiger dan zijn analoge collega. Niet voor niets blijf ik er bij mijn kinderen op hameren om een technische studie te doen. Maar tussen al die handige digiboefjes zitten – treurig genoeg – tamelijk veel domme jongens. (Ook wel meisjes, denk ik. Maar die komen voorlopig niet door het glazen plafond. Dat is een misstand die we na de crisis echt moeten aanpakken, mensen.) Zo’n boef achter een laptop denkt: ik ga de computers van willekeurige bedrijven en particulieren gijzelen en ransomware vragen. Dat zijn de relatieve slimmeriken. Maar er zijn ook minder snuggeren die massaal phishing e-mails verzenden met meer taalfouten dan in een live teletekstondertiteling. Of ze sturen van die bangmaakmailtjes: ‘Ik weet dat je in je blootje naar stoute plaatjes hebt zitten kijken op internet en daar heb ik een filmpje van gemaakt. Als je me niet betaalt deel ik dat filmpje met al je contacten.’ En dan sturen ze zo’n dreigmail naar mijn tante van 83 die alleen maar skypet met haar dochter in Australië. Slordig, erg slordig. Of die sukkels uit India die zogenaamd namens Microsoft naar mijn bejaarde buurman bellen met de vraag of hij even achter zijn computer wil kruipen om een ‘fout’ te herstellen. Maar mijn buurman heeft helemaal geen computer. Heel sneu. Als ze mij bellen speel ik het spel mee en hou ze zo lang mogelijk aan de praat, dan kunnen ze niet iemand anders lastigvallen. ‘Yes, I have my computer here, but it shows a blue screen. Can you tell me what I should do now? Shall I reboot the system? It may take a while. Now it says: “fatal error”. Oops, my mouse is gone. Have you seen my mouse? It’s a grey one.’ Dat kan ik makkelijk een uur volhouden, tot ze hun geduld verliezen. Wat wel te prijzen valt is dat ze een poging hebben gedaan om buiten de Indiase box te denken. En dat ze al die moeite doen om helemaal naar Nederland te bellen. Ik ben een optimist, dus ik zeg: hulde voor de inzet.

LEUKER KAN HET NIET

Mensen die moeite doen, die aandacht geven aan anderen, die streven naar het maximaal haalbare voor de mensheid, als het kan op een positieve manier; daar gaat mijn hart graag sneller van kloppen, vooral als we er met z’n allen om kunnen lachen.

Maar ook hier geldt: je kunt het overdrijven.

Neem nou de KLM en Air France directeuren die bij nader inzien geheel vrijwillig afzien van hun riante bonussen. Chapeau, om het in goed Frans te zeggen. Dat getuigt van empathie en visie. En wat te denken van een mooi Hollands bedrijf als Booking.com, dat zo netjes en doordacht zorgt voor zijn aandeelhouders? Geweldig en hilarisch. Ik zeg u: de VOC-mentaliteit is weer helemaal terug van weggeweest. Jan Peter Balkenende kan gerust gaan slapen.

Waar ik in deze crisis weinig over hoor, zijn de banken. Hadden alle bankiers niet zo’n mooie eed afgelegd waarmee ze beloofden geen foute dingen te doen? Betekent dat niet automatisch dat je dan belooft om alleen maar goede dingen te doen? Volgens mij zijn er op dit moment zat winkeliers en MKB’ers die wel een ‘goed ding’ kunnen gebruiken van hun bank. Al was het maar de afschaffing van woekerrentes of het verstrekken van een overbruggingskrediet. Kom op bankiers, denk buiten de box, ook buiten de box van de bank. Doe zoals de Belastingdienst, maak het wat gemakkelijker, niet leuker. Vraag het maar aan al die ouders die hun kinderopvangtoeslag zijn kwijtgeraakt, een dikke boete erbovenop kregen maar uiteindelijk snel gecompenseerd werden... Not! Dat was ook buiten de box gedacht, maar ‘Wie zich het meest wegcijferen, hebben zelf weinig met cijfers.’

niet buiten Box 1. Los hiervan, heb ik wel nog een tip voor de fiscus: doe iets aan die reclamespotjes op tv. Ik zie alleen maar blije mensen die lachend aangifte doen. Geloof me, dat bestaat niet. Hoe graag ik ook belasting betaal voor alles waarvan ik mag genieten in dit mooie land: lachend aangifte doen is mij nog niet gelukt in de afgelopen veertig jaar. Ik zie er de humor niet van in. Maar ja, ik ben dan ook niet een Ikea, U2, Apple, Microsoft, CocaCola, Pfizer of noem maar een andere willekeurige multinational die de post graag in Nederland laat bezorgen. Als je ze één ding niet kunt verwijten, is dat wel een gebrek aan het kunnen denken buiten hun eigen ‘letter box’.

HEMELS

Zo draait alles weer uit op geld. Het is opvallend dat degenen die zich het meest wegcijferen, zelf weinig met cijfers van doen hebben. Of hadden. Zoals Moeder Theresa, Nelson Mandela, of andersom, Donald Trump. En terwijl ik dit schrijf, besef ik dat hier een mop wordt geboren. Nou vooruit dan maar, als primeur voor The Optimist.

De drie prominenten staan bij de hemelpoort en moeten portier Petrus ervan overtuigen dat ze naar binnen mogen. Moeder Theresa zegt: ‘Ik heb tijdens mijn leven duizenden kinderen gered en nooit iets voor mezelf gevraagd.’ Petrus knikt instemmend en opent de poort. Nelson Mandela betoogt: ‘Ik heb jarenlang in gevangenschap doorgebracht en daarna mijn volk geweldloos van apartheid bevrijd.’ Petrus opent met een diepe buiging de poort. Dan staat Trump voor zijn neus. Die zegt: ‘Sorry ouwe man, maar ik vind dat je een lousy job doet. Kijk eens naar die wachtrij, hij is veel te lang. En wat doen al die Mexicanen daar? Als je een beetje handig bent klim je zo naar binnen, er staat niet eens een hoge muur om de hemel. En dan die aankleding. Waar is het goud? Waar is de glamour? Het ziet er van buiten nogal cheap uit.’ Petrus denkt even na en antwoordt: ‘Meneer Trump, misschien heeft u wel gelijk. Wij kunnen helaas niet aan uw standaarden voldoen. Neemt u hier de roltrap naar de afdeling voor mensen zoals u.’ Met een ‘dat was ik sowieso van plan’ en een hooghartige blik neemt de Amerikaanse president de roltrap naar beneden. Daar wordt hij warm begroet bij de schitterend versierde entree van de hel. ‘Meneer Trump, hartelijk welkom, maar wat doet u hier?’, vraagt de duivel verbaasd. ‘Ga opzij, Obama-lover,’ roept Trump, ‘Ik heb een reservering in de Russische lounge met Kim Jong-un. We are going to make hell great again.’ Verbouwereerd doet de duivel een stap opzij en zegt: ‘Ja maar, Kim is helemaal niet dood.’ De Donald stopt, vloekt en verzucht ‘Jemig, al dat fake news! Het houdt maar niet op! Wat moet ik nu doen?’ De duivel komt grijnzend dichterbij en fluistert in zijn oor: ‘Even geduld. Kim heeft zojuist op aanraden van een vriend een injectie met desinfecteermiddel gekregen.’

Voelt u al wat meer verbinding door de humor? Briljant. •