Itinanghal na second runner-up ang Roxas City nang kanilang sinakop ang entablado nang may puso at angas sa nakaraang Maragtas Historical Dance Performance 2024 na ginanap sa Pueblo Technopark noong Abril 27.
Sa pagdiriwang ng makasaysayang Capiztahan 2024 ay ipinamalas ang kultura at kasaysayan ng Maragtas, isang madamdaming cultural showcase ang ipinagdiwang kamakailan lamang sa Pista ng Capiz. Pinangunahan naman ng Ynocenians ang naging performans ng pambato ng Roxas City, ipinakita sa kanilang pagtatanghal ang mga yaman ng kasaysayan at ang mga paghihirap ng mga Capisnon sa pamamagitan ng drama at pagsayaw.
2
Catc
Frida
Catc
Flyd
ANG PAROLA
Pahina 17
Sa paglunsad ng MATATAG Curriculum ni vp Sara Duterte-Carpio, muling nabuksan ang usapin ukol sa pag-unlad ng sektor ng edukasyon sa Pilipinas Ngunit sa kabila ng mga pangako at layunin, marami ang nagtatanong: sapat na nga ba ang hakbangnaitotungosapagbabago?
Agoy, bidyo ka, post taka!
Lutong
TOMO10,BILANG10
Pahina
12
AGHAM
AngOpisyalnaPahayaganng DonYnocencioA.DelRosarioNationalHighSchool SchoolsDivisionofRoxasCity Region6(WesternVisayas) Pahina 15 Pahina 2 BALITA EPEKTIBO? Buonghusaynaipinamalas ngDYDRNHSDancesport representativesangkanilang talentosapagsayawsa ModernStandardatLatin Americancategory. ISPORTS Paaralan humataw sa Paaralan humataw sa Dancesport competition Dancesport competition Pahina 22 Handa ka na ba sa ‘BIG ONE’? ang hot m !
AGHAM Paaralan bugal sang Roxas City sa Maragtas Cultural Showcase TINDOG BATO, KAMI MABATO TINDOG BATO, KAMI MABATO
Pahina
Pahina 16
Brgy. Dayao nagsagawa ng BaRCO
ni Kenji Samuya
Nagsagawa ng operasyon ang Brgy. Dayao sa kanilang buong kalsada noong Mayo 11 upang makiisa sa National Simultaneous Barangay Road Clearing Operations(BaRCO).
Pinamunuan ni Brgy. Captain Wenie O. Batuampo kasama ang iba pang mga barangay officials, SK Council, Brgy Tanods and BHWs ang paglilibot sa kalye ng Dayao upang tiyaking walang mga nakasasagabal sa daanan at mas madaling ma-access na mga lansangan ng mga motorista at mamamayan.
"Ang kaligtasan at kaginhawaan ng aming mga residente ang aming pangunahing prayoridad," binigyang-diin ni Kapitan Wenie. "Sa pamamagitan ng pagsunod sa mga alituntunin na itinakda ng DILG, layunin naming lumikha ng mga kalsadang hindi lamang makadaan kundi pati na rin ay makatulongsamaayosnadaloyngtrapiko."
Hinikayat ang mga residente at may-ari ng negosyo na makipagtulungan sa mga operasyon sa paglilinis, at ipinaalala na iwasan ang pag-obstrak sa mga sidewalk at mga kalsada Upang mapadali ang pagsunod, isinagawa ang mga kampanya at diyalogo upang magtaas ng kamalayan at magpalakasngpartisipasyonngkomunidad
Ang Barangay Road Clearing Operations (BaRCO) ay nagpapakita ng isang nagkakaisang pagsisikap sa pagitan ng mga lokal na pamahalaan at ng komunidad na nagpapakita ng isang pagsasabuhay ng komitment sa pagpapalaganap ng kaligtasan atpagiging-accessiblengmgakalsada.
BUGAL SANG YNOCENCIANS
Roxas City itinanghal na second runner-up sa Maragtas Cultural Showcase
Malalakas na hiyawan, at nagsusumigaw na pagbati. Itinanghal na second runner-up ang Roxas City nang kanilang sinakop ang entablado nang may puso at angas sa nakaraang Maragtas Historical Dance Performance 2024 na ginanap sa Pueblo Technopark noong Abril 27
Malaki ang pasasalamat ng Roxas City local government nang tanggapin ng Don Ynocencio A Del Rosario National High School ang hamon sa pagrepresenta nito sa Maragtas Cultural Showcase.
“Ang istoryang tinalakay sa performans ay upang ikwento ang mga pangyayaring naganap sa Capiz simula nang sakupin ng mga Hapones hanggang sa makuha ng bayan ang kalayaan,” pahayag ni Bb. Martinez na isa sa mga coach ng paaralan
Binubuo ng 93 na mga mananayaw at 16 na propsmen ang nagpakitang-gilas sa pagsungkitin ng kampyonato laban sa 20 representante mula sa iba’t ibang munisipyo sa Capiz.
Malaki ang kahalagahan ng parteng ito sa kasaysayan na ipinakita at ikweninto mula sa mga performances nang lahat ng koponan sa Capiz
“Ang tema ng kanilang dance drama ay pigos. Habang naghahanda sila ng kanilang idedeliver na mais at bigas sa Bataan papunta kay Pangulong Roxas ay nakaengkwentro nila ang mga hapon,” pahayag ni Ginoong Jimenez.
Nakita sa kanilang kwento ang pagsisikap ng mga Capisnon na hinamon ng pagkakataon nang dumating ang mga hapones sa bayan, ito ay nagmarka ng pagsisimula ng kanilang paghihirap.
Nakilahok sa National Earthquake Drill ang Don Ynocencio A. Del Rosario National High School ngayong Marso 25 bilang paghahanda sa bantang‘BigOne ’
“Ang pakikilahok ng ating paaralan sa Earthquake Drill hindi lang para makiisa, kung hindi ay para rin sa mga kabataan na magkaroon ng kaalaman kung paano nila mapoprotektahan ang kanilang sarili sa panahon ng sakuna,” ayon kay Charlene Buendia, schoolDRRMcoordinator.
Dagdag pa niya, maraming epekto ang maidudulot ng lindol, kaya mainam kung mayroon tayong kaalaman sa dapat na mga gagawin sa mga ganitong sakuna
Naipakita naman na pinaghandaan nang matindi ang performans dahil sa mga taong bumuo ng kwento na ibinase pa sa naisulat na libro ng isang historyador na pinag-aralan ang kasaysayan ng Capiz.
Sa nangyaring Street Dancing nagmula sa Ivisan, Filamer Christian University, Dumalag, CAPSU BuriasMambusao, at Dumarao ang mga nagwagi sa kategorya.
Habang mula sa Cuartero, Dumarao, Sigma, Sapian, at President Roxas naman ang itinanghal na mga Best in Float.
Nakuha naman ng Municipality ng Sigma ang ikaapat na gantimpala, Municipality ng Jamindan sa ikatlong gantimpala, at nakamtan naman ng Municipality ng Dumarao ang grand prize ngayong taon para sa Cultural Showcase.
Layunin ng programa na makapagturo sa mga kabataan ng proper first aiding at evacuating upang makaiwas sa mga posibleng epekto ng mga natural na sakuna kagaya ng pagguhonglupa
Maagap namang nakilahok ang mga estudyante, mga guro at non-teaching staff ng paaralan sapaghahandangginawa.
Ang pagsasanay sa mga dapat at hindi dapat na mga gagawin kapag may lindol ay isang malaking hakbang upang bigyan ng sapat na kaalaman ang mga taoparasakanilangkaligtasan
Ayon sa kanya, ang pagtukoy sa panganib na mga paparating ay madaling mabalitaan sa ngayongpanahon,ngunitang
umiwas dito ay mahirap kaya dapat tayong maging handa sa numangsakuna.
Nagsagawa ang mga magaaral ng iba’t ibang mga scenario tulad ng rescues at evacuations kung saan ina-apply ng mga ito ang kanilang mga responsetechniques
Maraming mga estudyante ang nakilahok sa programang ito dahil sa layunin ng programa na makapagbigay kaalaman at paalalahanan ang mga kabataan kung paano ang matalinong pagkilos sa panahon nglindol.
Hinikayat ng paaralan ang lahat na makiisa rito sa pamamagitan ng pagsasagawa ng “duck, cover, and hold” position.
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL
Nationwide Simultaneous Earthquake Drill isasagawa sa unang quarter ng 2024 ni
Kristel Mae Valles
balita | 2 AGOSTO 2023 - MAYO 2024
Roxasmabato,kamimabato. Ynocencians nirepresenta ang Roxas City upang magpakitang-gilas sa Maragtas Cultural Showcase na ginanap sa Pueblo Technoparknadinaluhanng21mgakoponanmulasaiba’tibangmunicipalityngCapiz.
ni Jay Rexel A. Dizon
Pagsasanay, konkurso sa paaralan nagbukas ng oportunidad
ni Jay Rexel A Dizon
Pagsusulong ng Gulayan sa Paaralan, pinapalago
Boses para sa mga kabataang Ynocencians! Isinalang ang 69 na mga kabataang mula sa Don Ynocencio A. Del Rosario National High School sa isang pagsasanay sa School-Based Journalism noong Pebrero 6 at 24, bilang paghahanda sa nalalapit na Division Schools Press Conference (DSPC).
Nagsimula nang alas 7:30 ng umaga ang unang araw ng pagsasanay na pinangunahan ng mga tagapayong sina Gng Rexel Rose D Tolentino at Gng. Rowena B. De Cara, ito ay naglalayong palaguhin ang mga talento at kasanayan ng mga kabataang magaaral sa pamamahayag.
Naganap ang ikalawang sesyon noong Pebrero 2, alas-8 ng umaga, ipinakilala ni Gng. Tolentino ang mga paksa at kategoryang saklaw ng pagsasanay at kompetisyon Kasama rito ang pagsusulat, pagguhit, pagtula, at iba pang sining at talino.
Bilang kulminasyon ng pagsasanay, isang konkurso ang isinagawa kung saan ang mga kalahok ay nagpakita ng kanilang mga natutunang kasanayan at kaalaman. Ang konkurso ay naglalayong masubok ang kakayahan at magbigay ng hamon sa kanila upang lalo pang umunlad sa pamamahayag.
Ang pagsasanay at konkurso ng School-Based Journalism ay higit na nakatutulong sa mga kabataang may hilig sa pamamahayag at gustong ipagpurisge na palawakin ang kanilang mga kakahayan dito.
Mula sa naganap na School-Based Journalism, nagamit ng mga kabataan ang lahat ng kanilang mga natutunan mula sa mga tragapagsalita.
Matapos ang dalawang sesyon ng pagsasanay, mula sa 69 na mga kalahok ay 49 sa mga ito ang napiling irepresenta ang DYDRNHS para sa nalalapit na DPSC.
Mga nagwagi
▶ TINGNAN SA PAHINA 6
Paaralan nagpaabot ng tulong sa mga
kababayang nasunugan sa Rizal
Nag-aalab na puso, lumalagablab na pagkakapitbisig, at nagsusumigaw na pagtulong. Ito ang naging aksyon ng mga Ynocencians bilang pagagapay sa mga kababayang naapektuhan ng sunog sa Brgy. Rizal noong Pebrero 27.
Luha, sigaw, at pagtangis ang tanging nagawa ng mga mamamayan ng Brgy. Rizal pagkatapos na may masawing 2 katao at naapektuhang 103 na pamilya dahil sa nangyaring sunog sa kanilang lugar.
“Wala manlang akong may naisagip, ni isa sa mga pinundar ko walang may natira, naubos lahat sa isang iglap lang,” giit ng isang biktima.
ni Jefferson Dave A Jumapit
Bilang tulong sa mga biktima ng sunog sa Rizal, napag-isipan ni G. Carlorenze C. Ordona, SSLG adviser ng DYDRNHS na humingi ng tulong sa pamamagitan ng fund raising sa mga kabataang Ynocencians kasama sina Bb. Jocel Anne B. Oso na koordeneytor ng extension and eternal services at Gng. Mary Ann G. Pinuela punong-guro ng paaralan.
“Ako'y labis na nalulungkot sa nangyare na trahedya sa ating mga kababayang taga-Rizal, dahil sa sunog na nagwasak ng kanilang mga tahanan at kagamitan” ani ni ginoong Ordona.
“Bilang pagtulong sa kanilang muling pagbangon, ako'y humihingi ng tulong sa mga kabataang Ynocencians, maliit man o malaki para magbahagi ng anumang maaring makain ng mga naapektuhan,” dagdag pa nito.
Bilang paghahanda sa Fire Prevention Month ngayong Marso, labis na pinapaalalahanan ng mga kaguruan ng Don Ynocencio
A. Del Rosario National High School ang mga kabataan na laging maging alerto sa mga kable ng kuryente sa bahay o mga bagay na maaaring mapagmulan ng apoy at sunog, dahil ang isyung ito ay hindi isang biro, kundi isang problemang maaring makawasak ng pamumuhay at buhay ng tao.
Upang patuloy na maturuan ang mga kabataan ng kahalagahan ng pagtatanim, pinapalago ni Gng. Shelalyn Zacarias ang “Gulayan sa Paaralan” ng Don Ynocencio A. Del Rosario National High School.
“Manami nga matudluan ang mga bata kung ano ang importansya sang pagtanom, indi lang sa eskwelahan kundi pati man sa ila panimalay,” pahayag ni Gng. Zacarias, gulayan sa paaralan coordinator.
Binibigyan ng pokus ang pagpapatibay ng programa upang hikayatin hindi lamang ang mga estudyante, maging ang mga magulang upang simulang magtanim ng mga gulay sa kanilang mga tahanan.
Dagdag pa ni Gng. Zacarias, ang pagpapalago ng programa ay upang mabawasan ang mataas na bilang ng malnutrisyon sa kanilang lugar. Ito rin ay nakatutulong sa pagbibigay ng masustansiyang pagkain sa kani-kanilang hapagkainan.
“Ang mga inaaning mga dahonggulay ay ginagamit ng mga estudyante sa kanilang TLE laboratory na klase sa pagluluto. Ang iba naman ay hinihingi ng mga kabataan at inuuwi sa kanilang bahay upang may dagdag pagkain na sa kanilang hapag.”
Ang pagtatanim ng gulayan sa paaralan ay isang malaking hakbang upang mabigyan ng importansya ang kalusugan ng mga kabataan at ng kalikasan.
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL
balita | 3
ni Kenji M Samuya
AGOSTO 2023 - MAYO 2024
“
Ang Department of Health nagapahumdom sa tanan nga maghalong gid ilabi nga karon nga panahon nga may pagtaas sang kaso sang Pertussis. Ginatagaan importansya ang pagpabakuna kontra Pertussis para malikawan ang paglapta sa balatian nga ini Ang Pertussis mabulong kag malikawan
DR. ADRIANO P. SUBA-AN, CESO IV Director IV
“
28 na mag-aaral dumalo sa 18th National Scout Jamboree
Dumalo ang 28 ynocencians scouts sa nakaraang 18th National Scout Jamboree na ginanap sa Camp Pintados de Passi, Barangay Sablogon, Passi City, Iloilo noong December 10-17, 2023.
“Manami nga ma-experience sang mga bata nga makihalubilo sa ila palibot, ini nga activity, daku nga bulig para ma-develop ina nga skills,” pahayag ito ni Ginoong Jemuel Acta.
Pinangunahan ni Pangulong Bongbong Marcos ang pagbubukas ng aktibidades bilang isang Chief Boy Scout of the Philippines.
“Scouting prepares you holistically,” saad pa ni pangulong Marcos.
Apat naman sa kaguruan mula sa DYDRNHS ang nakilahok upang samahan at gabayan ang mga scouts na binubuo nina G. Jemuel Acta, Bb. Gyzzyth Obafial, G. Gian Paul Falcis, at G John Tianchon
Sinalubong naman ng isang camp fire ang 35,000 na mga scouts sa buong Pilipinas mula sa unang gabi nila sa Passi
Sa ikalawang araw ipinamalas ng mga
senior scout ang kanilang kasanayan sa sa mga survival activities, pagkakaroon ng oportunidad na makaranas ng pintados tattoos, Mr. and Ms. Senior Scout, hiking, at aquatic activities
Isang representante sa mga rehiyon mula sa Luzon, Visayas, at Mindanao ay nagkaroon ng festival presentations sa loob ng tatlong gabi.
Nagbigay naman ng mga impormatibong talakayan sa DRR, peace values, at kasaysayan ng international at national BSP mula sa national speakers
“Madamu na-experience ang mga scouts sang DYDRNHS lalo na mas natudluan sila sang skills sa leadership, discipline, responsibility, timemanagement, miskan ang normal nga ulubrahun sa balay nga pagtig-ang, pagsag-ub, kag pag-ubra mismo sang shelter house,” saad pa ni G. Acta.
Pertussis sa Western Visayas, lumalala
KasongPertussiso "whoopingcough"saWestern Visayastumaasng100%noong unangbahagingMarso.
AngRegionalEpidemiology SurveillanceUnit(RESU)ng DOHWVCHDiniulatnaang kabuuanna81cumulative cases ng Pertussis mula January1hanggangApril1ng 2024, 22 ay labotarycomfirmed,46probable,21 negativecases,samantalang5 angpatay.
SinabiniDr.AdrianoSubaan,DepartmentofHealth directorsaWesternVisayas (DOH-6),nahindibababasa18 kasoangnamonitorsarehiyon mulaMarso3hanggangMarso 9o100%masmataaskumpara saparehongpanahonnoong nakaraangtaonnawalang naitalangkaso.
“Itremainsaseriouspublic healthconcern,”sabiniya.
Angpertussisaypangunahing nakukuhasapamamagitanng direktangpakikipag-ugnayan samgadischargesmulasa respiratorymucusmembranes ngmganahawaangtao.
“Thisincludesensuringthat susceptibleinfantsandyoung childrenarenotexposedto individuals who are experiencinginfluenza-like symptoms,”SabiniSubu-an.
Pinayuhandinniyaangmga magulangnasuriinang vaccinationstatusngkanilang anak at manatiling napapanahonangiskedyul nangpagbabakuna.
“Aswenavigatethroughthis challenging situation, we emphasizetheimportanceof vaccination,earlydetectionof symptoms,properhygiene,and coughetiquette,”Pahayagni Subu-an.
“Together,wecanwork towardspreventingfuture casesbycontinuingwhatwe havelearnedfromtherecent pandemic.Letusbearinmind theimportanceofobserving properhandwashing,wearing offacemask,andseeking promptmedicalattentionfrom yourhealthcareproviderif symptomsofpertussisis suspected,“dagdagniya.
Ang pagbabalik ng National Scout Jamboree ay nagpapatuloy sa tradisyon ng Pambansang Scout Jamboree na pagbibigay ng inspirasyon at pagkakataon sa mga kabataan na maging mga responsableng mamamayan at lider sa hinaharap.
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL balita | 4 AGOSTO 2023 - MAYO 2024
PASSI CITY Binubuo ng 35,000 scouts at scoutmasters mula sa Luzon, Visayas and Mindanao kasama rin ang ibang foreign camp habang nagmamartsa mula sa kalsada ng Passi City,the Homeofthe18thNationalScoutJamboree2023GrandOpeningParadetoday,December11.
ni Jay Rexel A. Dizon
ni Jay Rexel A. Dizon
government-heldtownofMokhainthewesternTaizprovince, closetothestrategicBabal-MandabStrait,onApril15,2024.
Larawangmulasainquirer.netAFPFILEPHOTO
PH
pinagbawalan ang mga Filipino seafarers sa mga ruta ng
Read Sea, Gulf of Aden
mulasaBalitambayanGMANews
Pinagbawalang sumampa ang mga Filipinong seafarers sa mga barkong dadaan sa Read Sea at Gulf of Aden.
Mula sa kautusang ipinalabas ng Department of Migrant Workers (DMW) Order no. 2 noong nakaraang miyerkules.
Nakatala sa pinermahang order ni DMW officer-in-charge Hans Leo Cacdac, nakasaad na hindi dapat sumakay ang mga Pinoy sa mga
“
“This commitment, along with the vessel’s detailed itinerary, must be submitted to the DMW during the documentation of crew employment contracts or before their deployment”
passenger at cruise vessels na dadaanan sa nasabing dalawang lugar na kasama sa listahan ng high-risk areas at war-like zones.
“The DMW remains steadfast in its commitment to safeguarding the well-being of Filipino seafarers. These measures reflect the DMW’s dedication to ensuring safe working conditions and protecting our seafaring workforce,” ayon sa pahayag ng kagawaran.
Nagkaroon naman ng pinermahang affirmation letter ang mga Filipino seafarers tungkol sa pagpapabatid sa kanila na hindi dadaanan sa nasabing bahagi ng karagatan ang barko na kanilang sasakyan.
NASAPAGBASAANGPAG-ASA
Catch-up Fridays mapanghamon ngunit mahalaga
Kaisa ang Don Ynocencio A. Del Rosario National High School (DYDNHS) sa pagpapatupad ng Department of Education, Roxas City Division sa ‘Catch-up Friday’ noong nakaraang Enero 12, para punan ang kahirapan ng mga kabataan sa pagbabasa.
Simulan ng DepEd ang programa sa lahat ng basic education public schools nationwide noong Enero 12 matapos na lumitaw sa national at international large-scale assessments na ang mga mag-aaral sa bansa ay mayroong low proficiency levels sa pagbasa.
“Bale ang tanan nga biyernes simula sa January 12, ilaan ta ina para mas magpokus sa pagdevelop sang skills sang mga bata sa reading kag numeracy,” saad ni Bb. Kristine Rizon, reading coordinator.
Layon ng naturang aktibidades na inihanda ng mga kaguruan na gamitin ang performans ng bawat magaaral sa DYDNHS upang makilala ang mga mag-aaral na may kahirapan at hindi marunong magbasa.
Gamit ang kanilang mga makukuhang data, dito sila gagawa ng mga karagdagang mga aktibidades na makatutulong upang idebelop ang mga kabataan indi lamang sa pagkilala ng mga tunog, maging sa pagunawa ng kanilang mga binabasang mga teksto.
Maghahanda ang guro sa nasabing asignatura ng isang teksto na kung saan iba’t ibang gawain ang ipagagawa sa mga mag-aaral na may kaugnayan sa pag-unawa sa nasabing teksto habang ang second half naman ay sesentro sa paksa sa “values, health, at peace education.”
“Advantage ini para ma-resolve ang problem sang school sa mga bata nga slow kag nonreader, daku nga bulig ang Project DEAR (Drop Everything and Read) nga strategy para maging independent reader ang mga bata,” dagdag pa niya.
Lahat ng biyernes ay ilalaan para sa Project Dear bilang pamamaraan ng DepEd na binibigyan ng oportunidad ng mga mag-aaral na mabasa nang ‘indepedently and silently’ ayon sa kanilang sariling kakayahan.
Sa kasalukyan, may mga iilang guro pa rin ang nababahala sapagkat dahil sa pagtaas ng temperatura ng init sa lugar, iilang mga schooldays ang sinususpende upang pangalagaan ang kalusugan ng mga kabataan, ngunit kasabay nito ay ang pagbawas din ng oportunidad ng mga guro na mahabol ang kanilang mga tatalakayin.
Malaking hamon ang mga ito sa mga guro kung paano nila maituturo ang mga kailangang tatalakayin ngayong hindi gaanong makapapasok ang mga bata sa paaralan habang kinakailangan pa ring isagawa ang catch-up Friday tuwing.
“Mabudlay siya kay ginakulang na kami sang oras para makaklase maayo nga face-to-face pero challenge man ini sa amun nga mas maging strategic kag innovative kung paano matudluan ang bata miskan damu gakalatabo nga changes sa kalibutan,” saad nito.
Nililinaw ng DYDRNHS na ang catch-up friday, bagaman tuwing biyernes ito isinasagawa nang may iba’t ibang gawain ay hindi ito graded ngunit recorded lamang.
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL
balita | 5 AGOSTO 2023 - MAYO 2024
Yemenicoastguardsloyaltotheinternationally-recognized governmentrideinapatrolboatintheRedSeaoffthe
ni Mirel Buelos
20 milyong kabataan ihanda sa giyera
balitang isinulat ni Ludy Bermudo - Pilipino Star Ngayon
MANILA, Philippines — Naniniwala si dating Defense secretary Norberto Gonzales na dapat ihanda ng gobyerno ang 20 milyong kabataan para sa digmaan sa gitna ng patuloy na panghaharass at pambu-bully ng mga Tsino.
“We should take advantage of our assets that others don’t have, and that is our young people. If I am not mistaken, in terms of number, we have 20 million young Filipinos that we can train for war,” ani Gonzales sa idinaos na Tapatan Forum sa Club Filipino, San Juan City nitong Biyernes.
Iginiit ni Gonzales na dapat bigyan ng kakayahan at responsibilidad ang mga kabataan upang sila ay mapakilos sa anumang contingencies.
“He wants to become a world power. He is envious of the United States and no less than our former ambassador has said that one way to really mobilize the Chinese people behind the government is that there is an external threat to China. The Chinese party has wisely chosen the Philippines to be an enemy as it can easily defeat us,” ani Gonzales.
Kailangan aniya na baguhin ang lumalabas na imahe ng mga Pilipino para sa mga Tsino na itinuturing lamang ang mga Pinoy na ‘cheap’ at madaling masuhuluan para sirain ang administrasyon ni Pangulong Bongbong Marcos.
Narito ang l
School-Based Press Conference ng DYDRNHS.
News Writing
JayRexelDizon KristelMaeValles
Pagsulat ng Balita
JannillePandes AizaMedrano
Feature Writing
GwynethJoyUmali JezzaMaeJocson
Pagsulat ng Lathalain
KristinaCassandraGustilo MykaEllaBade
Copy Reading and Headline Writing
AleksyMercado
MirelJoyBuelos
Science and Technology Writing
KenjiSamuya
Pagsulat ng Agham at Teknolohiya
JesamynGraceSantos CristalynMaeLara
Photojournalism
SophiaBeatriceLoyola ReanneClarrisseBolgar
Larawang Pampahayagan
RoselynAlmendras LanieAnnTrespecious
Sports writing
JosephRayBonza
Pagwawasto ng Sipi at Pag-uulo ng Balita
SamDasal
Editorial Writing
JennyDeloso NatelinMedrano
Pagsulat ng Pangulong Tudling
SeanAndrewGeronimo AngeliDaneLariosa
Editorial Cartooning
PrincessFaithBalquedra RalpAndrewReyes
Paglalarawang Tudling
JoymaeOlid ChristineBrilliantes
Column Writing
MaryJoylanArinque AngelaNicoleCaseres
Pagsulat ng Kolum
JeffersonDaveJumapit
PagsulatngBalitangPampalakasan/Isports
StanleyJacinto
RadioBroadcastingGroup
ReystherMayo GywnethJoyUmali NollyPantia JillianPelayo KristelMaeValles
PangkatngPagsasahimpapawidsaRadyo
SeanAndrewGeronimo MirelJoyBuelos ShaneEmmanuelCordova JeromeRoxas AlexanderAntion
PangkatngPagtutulungansa PaglalathalasaKompyuter
JeffersonDaveJumapit
KenjiSamuya JennyDeloso
PrincessFaithBalquedra JayRexelDizon
“Unang sabak, panalo na agad?” Malaki ang naging pagkabigla ni Princess Faith Balquedra nang makuha ang kampyonato sa nakaraang Regional Histo-Quiz 2023, Asian Category noong ika-20 ng Oktobre sa pamamagitan ng online na kumpetisyon.
Nagulat at labis na nasiyahan, inilahad ni Balquedra ang kanyang damdamin sa natamong tagumpay. "Hindi ko inakala na sa unang pagkakataon kong sumabak sa ganitong kumpetisyon ay magwawagi agad ako," aniya.
"Ito ay nagbigay sa akin ng inspirasyon at pagpapatunay na sa pamamagitan ng pagsusumikap at pagpapahalaga sa kasaysayan, malayo ang mararating." dagdag pa nito.
Nang tanungin tungkol sa kahalagahan ng Histo-Quiz Asian Category, ibinahagi niya na ito ay isang pagsubok sa kaalaman at pag-unawa sa mayamang kasaysayan ng Asya.
Binigyang-diin ni Balquedra na mahalagang alamin ang kasaysayan upang maipagpatuloy ang pagbibigay halaga sa mga sakripisyo ng mga ninuno at mapanatili ang pagkakilanlan ng bawat bansa sa Asya.
Dahil sa kawagiang ito, nakakuha si Balquedra ng sertipiko ng pagkilala, medalya, tropeyo at mahigit na karangalan mula sa paaralan.
Ang kanyang pagwawagi ay nagpapakita ng pambihirang talento at dedikasyon sa pagpapahalaga sa mga aralin mula sa nakaraan.
Bilang motibasyon sa kanyang pagwawagi, inamin niya na ang suporta at dedikasyon ng kanyang mga coach at guro ang naging pangunahing inspirasyon para pagbutihin ang kanyang pag-aaral sa kasaysayan. "Nais kong bigyan ng karangalan ang aking paaralan at magpasalamat sa lahat ng sumuporta sa akin," saad niya.
Higit sa lahat, hinikayat ni Balquedra ang mga kapwa kabataan na pagyamanin ang kaalaman sa kasaysayan. "Ang kasaysayan ay puno ng kayamanan at kaalaman na magbibigay sa atin ng mas malalim na pagmamahal sa ating bayan," paalala niya sa mga kabataan.
Dahil dito, malaki ang naging epekto ng pagkapanalo ni Balquedra sa naging pananaw niya tungkol sa kasaysayan na kanyang ibinabahagi ngayon sa kanyang mga kamag-aral sa kanilang paaralan
DONYNOCENCIOA.DEL 6 24
e ze ts ua sa uiz gory
KAYOANGBOSSKO!
Bagong SSLG Officers, kinilala na!
Kinilala na ang mga bagong student-leader sa kalalabas lamang na resulta noong Mayo 6 sa nangyaring Supreme Secondary-Learner Government (SSLG) election ng Don Ynocencio A. Del Rosario National High School.
Ipinakita ng mga batang student-leader ang kanilang galak nang makita ang kanilang mga pangalan na nahalal bilang mga bagong opisyales ng SSLG.
Mula sa dalawang partidong sumubok na ligawan ng pulso ng mga Ynocencians, angat na angat naman ang Angat Partylist representatives sa lahat.
Pinangunahan ni Lay Ann Soberano ang bagong administrasyon ng SSLG bilang bagong presidente.
“I am motivated now as President to make our school much better than before,” sabi ni Soberano
Bigo mang mahalal ang ibang mga tumakbo ngunit handa pa rin ang mga ito na sumuporta sa mga bagong officers sa mga proyekto ng darating na administrasyon.
“
NEXT IN LINE
Unexpected nga lang daw na tinawagan siya para ipaalam na isa siya sa highly recommended na maging aspirant president ng eskwelahan.
“I see bright future within my term, and I will do all I can to serve our school,” dagdag niya
Magaling din daw siya sa pag-handle ng mga problema, at kaya niyang harapin ang mga ito nang maayos at may kalmadong pag-iisip. Ang pagiging goal-oriented niya ay isa rin sa mga katangian na meron siya, pati na rin ang pagiging responsable, pagmamalasakit sa iba, pagbibigay ng payo, at handang makisama sa mga gawain sa paaralan.
“Being elected as president is a power to provide and make a change on the needs of our school, of the community, and also for the Ynocencians,” huling pahayag ni Soberano
Lubos na kasabikan ang nararamdaman ng mga bagong opisyales na mabigyan ng pagkakataon na pamunuan ang Ynocencian students sa darating na school-year.
Sabi niya na ang higit na nag-udyok sa kanya ay ang tunay na pagnanais na magkaroon ng positibong epekto at mag-ambag sa pagpapabuti ng paaralan.
Ipinahayag naman ni Ginoong Carlorenz Ordona na napakahalaga ng magiging gampanin ng mga bagong student-leaders sa pagtaguyod ng maayos na programa ng SSLG ng paaralan.
“Kapag naturuan ng maayos na kakayahan ang mga bata sa epektibong leadership, mas ipinapakita natin sa kanila kung anong mga bagay ang maaari nilang maitulong sa ating komunidad,” ani ni G. Ordona
Maliban kay Soberano, kinilala naman si Jayesha Khim Almeida bilang pangalawang pangulo. Mula rin sa Angat Partylist ang naging secretary na si Mirel Joy Buelos, habang si Janille Pandes naman na
isang grade 10 student ang naging kalihim. Sina Jefferson Dave Jumapit, Jasmin Fuentes, at Alysa Shane Balivia naman ang mga nahalal sa mga posisyong auditor, PIO, at protocol officer.
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL
balita | 7
ni Jefferson Dave Jumapit
AGOSTO 2023 - MAYO 2024
JUNIORHIGHSCHOOLSTUDENTS.GamitangmgaDepEdtabletsngpaaralansakanilangpagbotosanaganapna SSLGElectionsaDonYnocencioA.DelRosarioNationalHighSchool(DYDRNHS).
Cluster 9 nagpasiklab sa Sayaw ng Kabataang Pinoy
ni Cristalyn Mae Lara
Hiyaw ng kagalakan na lamang ang naging tugon ng Don Ynocencio
A. Del Rosario National High School (DYDRNHS) matapos parangalan ang mga kabataang Ynocencians bilang kampyeon sa Sayaw ng Kabataang Pinoy, Division Festival of Talents nitong Mayo 11 na ginanap sa Banica Elementary School.
Pinasiklaban ng mga kabataang mananayaw mula sa DYDRNHS ang kanilang mga katunggali mula sa iba’t ibang paaralan sa Roxas City Division
Nagpakita ang mga kabataan ng nakamamanghang performance, abilidad, at indayog sa pagsasayaw na nag-iwan sa mga manonood ng paghanga sa kanilang ginawang pagtatanghal.
Ang tagumpay ng Ynocencians ay nagpapatunay na buhay na buhay ang sining sa mgakabataangCapisnon.
Ang Sayaw ng Kabataang Pinoy ay naglalayong magbigay ng pagkakataon para sa mgamag-aaralmulasapampublikoatpribadong paaralanupangipakitaangkanilangmgatalento atkakayahan.
“Masigasig ang ginagawang pag-iensayo ng mgamag-aaralparasa
kanilang pagtatanghal at upang makikilahok sa pambansang kompetisyon, kung saan ay mas pagiigihan nila na mag-iwan ng marka sa puso ng mga manonood manalo man o hindi,” pahayag ni G. Falcis,tagapagsanayngmgamag-aaral.
Sa kabuuan ng pagtatanghal, hindi lamang mga gantimpala ang iginawad kundi pati na rin ang pagbibigay-pugay sa kahalagahan ng sining at kultura sa pag-unlad ng ating kabataan. Sa bawat hakbang at galaw, ipinakita ng mga batang Pilipino ang kanilang pagmamahal sa bansa at ang kanilang kakayahan na magbigay aliw at inspirasyon sa pamamagitanngsining.
Lubos na kasiyahan ang nararamdaman ng paaralan nang marinig ang naging resulta ng patimpalak na itanghal muli ang DYDRNHS bilang kampyon mula sa siyam na mga paaralang nakilahok at nagpamalas ng kani-kanilang talento sapagsasayaw.
Bilang paghahanda sa paparating na work immersion program na naka-iskedyul para sa ikalawang semestre, ang mga mag-aaral sa Grado 12 ng Don Ynocencio A. Del Rosario National High School sa Roxas City ay sumasailalim sa mahahalagang medikal na pagsusuri sa tulong ng Roxas City Division Medical Team na pinamumunuan ni Dr. Consolacion A. Feca.
Ang mga examinations na ito ay naglalayong tiyakin na ang mga mag-aaral ay malusog at physically fit sa pagsisimula ng kanilang work immersion.
Ang work immersion program ay isang malaking hakbang sa edukasyon ng mga mag-aaral na binibigyan sila ng oportunidad na maranasan na makapagtrabaho sa iba’t ibang kompanya o establisyemento na maaaring kanilang magiging koneksyon kung sakali na naisin nilang magtrabaho na pagkatapos ng kanilang senior high school.
Isang post-event medical checkup ang idinaos ng Roxas City Health Office nitong Lunes ng Abril 29, 2024 para sa mga mananayaw na naging representate ng Maragtas Historical Performance sa Don Ynocencio A Del Rosario National High SchoolGym.
Pinangunahan ni Dr. Lory Cahilog ang medical mission na ito katuwang ang Roxas Cityhall sa pamumuno ni Mayor Ronnie Dadivas, Gng. Joanne Dadivas, Bb Cheryl Anne Del Rosario, at G Bryan MariArgos.
Layunin ng aktibidad na ito na tiyaking nasa maayos na kalusugan ang mga kabataan matapos angkanilangmatagumpaynapagtatanghal.
Labis naman ang pasasalamat ng mga Ynocencian dancers at kaguruan dahil sa tulong at pagmamalasakit na ibinigay sa kanila ng lokal na pamahalaannanagingposibleatmatagumpay.
Paaralan wagi sa Read-A-Thon Festival of Talents
ni Jay Rexel Dizon ni Jefferson Jumapit
Nakuha ng isang mag-aaral mula sa Cluster 9 ang ikatlong gantimpala sa nakaraang Read-A-Thon English, Division Festival of TalentsnaginanapsaAbanteConvergencenoongMayo3
Ipinamalas ni Gwyneth Joy Umali ang kanyang talino at pagkamalikhain sa pagbabasa bilang representante ng Don Ynocencio A Del Rosario National High School sa pagsasanay ni Gng RexelRoseTolentino.
Ang Read-A-Thon ay isa sa mga patimpalak ng Festival of Talents upang maipamalas ng mga mag-aaral ang kanilang kagalingan ng kanilang mga ideya at pagkamalikhain sa pamamagitan ng pagsulat atpagsasalitasaentablado
“Malaki ang paghanga ko sa ipinakitang performans ni Gwyneth dahil ipinakita niya sa mga hurado ang kanyang lakas ng loob na ipamalas ang kanyang pagiging malikhain at talino,” wika ni Gng Tolentino.
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL
WorkImmersionProgram sapaaralan,sisimulanna!
��������-���������� �������������� �������������� �������� ���� ������ ���������������� ��������������, �������������� balita
8 AGOSTO 2023 - MAYO 2024
|
ni Kenji Samuya
LUTONGCAPISNON
Lutong bayan, kasaysayan ang dala
ni Kenji Samuya
Ang Lutong Capisnon ay ang apat na araw na aktibidades kung saan ang mga culinary students mula sa probinsya ay nagtatampok ng iba't ibang katutubong pagkain at delicacy sa lalawigan, na nagpapahintulot sa mga tao, kabataang Capisnon, at mga bisita na matikman at masubukan ang mga pagkaing lokal ng ating lalawigan.
Ang bawat lugar sa Pilipinas ay may mga nakatagong hiyas ng kayamanan mula sa kanilang lokal na mga pagkaing sumisimbolo at nagpapakilala sa kanilang kultura at istorya. Hindi lamang ito mga pagkaing masasarap, kundi ito rin ay mga produkto ng mahabang kasaysayan at karanasan ng mga lokal na komunidad.
Sa pagdiriwang ng "Lutong Capisnon, Foodshowcase and Demonstration," itinatampok ang iba't ibang pagkaing nagtataguyod ng malusog na pamumuhay at pagtangkilik sa mga makasaysayang lutuin. Isa itong pagkakataon upang ipakita ang mga klasikong pagkain gaya ng alupi nga balinghoy, sirit sirit, ginataang dahon ng balinghoy na may pantat, pinaisang isda sa dahon ng bayabas, at iba pa.
Sa pamamagitan ng pagtatanghal ng mga ganitong uri ng pagkain, ipinapahayag ng Lutong Capisnon ang kahalagahan ng pagpapalakas ng katawan sa pamamagitan ng pagkain ng mga likas at sustansiyadong pagkain. Ipinakikita rin nito ang pagpapahalaga sa mga tradisyonal na lutuin na may malalim na ugnayan sa kasaysayan at kultura ng Capisnon.
Sa bawat lutuin at demonstrasyon, ang mga kalahok at manonood ay hinahamon na magkaroon ng mas malawak na kaalaman sa pagkain at mas mabuting pang-unawa sa kahalagahan ng pagpapakain sa katawan ng mga sustansiyadong pagkain. Sa pamamagitan nito, hinihikayat ng Lutong Capisnon ang pagpapalaganap ng kultura ng malusog na pamumuhay sa pamamagitan ng masarap at makabuluhan na pagkain.
Alupi nga
Balinghoy
Ang balinghoy ay isang mahusay na alternatibo sa mga pangkaraniwang dessert Ito ay mayaman sa fiber at potassium na nakakatulong sa pagpapanatili ng malusog na sistema ng digestive at pagpapababa ng presyon ng dugo
Sirit Sirit
Ito ay isang tradisyunal na dessert na gawa sa munggo, sago, at gata ng niyog Ang munggo ay mayaman sa protina at mga bitamina na nakakatulong sa pagpapalakas ng katawan at pagpapalakas ng immune system
GinataanngaDahonsang BalinghoyngamayPantat
Ang balinghoy ay mayaman sa carbohydrates at protina na nagbibigay ng sustansya at enerhiya Ang pagdagdag ng pantat ay nagbibigay ng karagdagang protina at iron na mahalaga para sa malusog na paglaki at pagpapalakas katawan
Pinaisanngaisdasadahon sangbayabaskagiba Ang balinghoy ay mayaman sa carbohydrates at protina na nagbibigay ng sustansya at enerhiya Ang pagdagdag ng pantat ay nagbibigay ng karagdagang protina at iron na mahalaga para sa malusog na paglaki at pagpapalakas katawan
ni K lathalain | 9 AGOSTO 2023 - MAYO 2024
Pinamalhan nga Isda Ginat-an nga Langka
pre-service teacher ko, community teacher ng barangay ko
Ang pangarap na maging guro ay hindi nagtatapos lamang sa pagtuturo sa loob ng paaralan, ang pusong nais maging tagapagturo ay kayang abutin ang mga kabataang gutom sa kaalaman, maging ito man ay hindi na kayang pasukin ng paaralan. Ito ang mga salitang namumutawi kay May Ann Balaos, isang pre-service teacher na nagsusumikap na maabot ang kanyang pangarap na maging isang lisensyadong guro.
Musmos pa lamang si May Ann, malaki na ang impluwensya ng mga kaguroan sa pagbuo ng kanyang pangarap. Doktordoktoran, guroguroan, mga larong kasa-kasama niya sa pagpili ng kanyang propesyon sa pagtanda. Mula noon hanggang sa ngayon, iisa lamang ang laman ng kanyang puso at adhikain, ang makatulong at makapagbigay ng inspirasyon sa mga kabataan.
Sa kanyang paglalakbay tungo sa kanyang pagtatapos sa kolehiyo, binigyan siya ng pagkakataon na makapagturo sa paaralan bilang isang pre-service teacher.
Ang panibagong hamon sa kanyang buhay mula sa pagiging estudyante ay biglang nasukat at nasubukan.
Sa apat na taong pag-aaral at paghulma sa kakayahan niya sa edukasyon, ngayon niya masusubukan ang pagkaepektibo ng mga teoryang kanyang isinaulo sa mahabang panahon.
ni Jefferson Dave Jumapit
ito’y hindi pa kanyang obligasyon ngunit hindi maatim ng kanyang puso’t isipan na hayaan na lamang ang mga munting anghel na ito na mahulog mula sa langit ng pagkatoto.
Choose a job you love, and you will never have to work a day in your life.
-Confucius “
Ang pagmamahal sa kanyang napiling bokasyon ay umalab nang husto nang makita ang mga matang mga anghel na humihingi ng saklolong intelektwal. Ang pagkakaiba-iba ng mga kabataang kanyang nakakasalamuha araw-araw ang nagbukas ng kanyang sipan sa kahalagahan ng edukasyon sa mundong nag-aagawan ng oportunidad.
Mula sa apat na sulok ng paaralan ay naglakbay ang tinta’t papel sa karatig barangay nito, dito ay ibinahagi niya ang kanyang kakayahan upang gamutin ang kahirapang natatamasa pagdating sa edukasyon at kaalaman. Sabihin mang
Bawat sabado ng bawat buwan, kasakasama ang kanyang kapwa pre-service teacher, hinahayo nila ang tahanan ng mga kabataan, binibigyan ng oras at sakripisyo mapunan lamang ang gutom ng mga kabataang ito sa kaalaman. Kahit ngiti at yakap lamang ang bayad ng mga batang ito ay lubos nang bumubusog sa alab ng kanilang bokasyon bilang isang gurong may puso sa kabataan at pangarap. Ang mga anghel ng lupa ang nagpapadaloy sa kanilang mga dugo upang ipaalala sa kanila kung gaano kaganda ang tumulong at magturo.
Guro ako at hindi tagapagturo lamang, ito ang mga alaalang salita na palagi kong naririnig mula sa kanya. Mga salitang nagbibigay ng gintong ngiti sa kanyang mga mata’t labi. Siya ay wala pa mang lisensyang maipagmamalaki pero ang kanyang dedikasyong ipinapakita ay maituturing nang biyaya na ibinigay sa amin ng Maykapal. Siya ang aking pre-service teacher… ang community-service teacher ng barangay ko.
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL
lathalain | 10 AGOSTO 2023 - MAYO 2024
Ang Poder ng Kababaihan: Pag-an sa Lipunang Pinatatakbo ng Kasiglahan
SBabae!
a bawat yugto ng kasaysayan, kababaihan ay nagpakita matatawarang lakas at kaka iba't ibang aspeto ng buhay.
Hindi lamang sila tagapagsilbing tahanan, kundi sila rin ang nagt pagbabago at progreso ng lipu pagsasama-sama ng kanilang pagkilos, patuloy na nagiging mak ang kanilang papel sa mundo.
Herstory isour HERstory
Babae siya, hindi babae lang!
Ang mga babae ay kilala sa kanilang tapang, dedikasyon at pagmamahal sa pamilya. Maraming mga kwento ng pag-asa at lakas ang pwedeng mabasa tungkol sa mga kababaihan sa iba't ibang bansa.
Isa sa mga halimbawa ay ang mga kwento ng mga kababaihang sundalo na nagpakita ng kanilang tapang at dedikasyon sa paglilingkod sa kanilang bansa. Marami sa kanila ang nagtatawid ng mga ilog at bundok para maipagtanggol ang kanilang bansa laban sa mga kaaway o sa mga panganib.
Mayroon ding mga kwento ng mga kababaihang manggagawa na nagtatrabaho sa abot ng kanyang makakaya upang maibigay ang pangangailangan ng kanilang pamilya. Marami sa kanila ang nagtitiis ng hirap at pagod upang mabigyan ng magandang kinabukasan ang kanilang mga anak.
Sa larangan ng sining at kultura, maraming mga kababaihan ang nakikilala sa kanilang galing at talento. Marami sa kanila ang nagbibigay ng inspirasyon sa iba at nagpapakita ng kanilang kakayahan sa larangan ng musika, sayaw at iba pang sining.
Ang mga kababaihan saan mang panig ng mundo ay kayamanan ng ating kultura at kasaysayan. Sila ay patuloy na nagpapakita ng kanilang lakas at katatagan sa harap ng mga pagsubok at hamon sa buhay. Ang kanilang mga kwento ay patuloy na nagbibigay inspirasyon at pag-asa para sa lahat.
Sa kasalukuyang panahon, masiglang ipinaglalaban ng mga kababaihan ang kanilang karapatan sa pantay na pagtrato at oportunidad. Ang hindi mapagpantayang pagtingin sa kasarian ay unti-unting naglalaho, at sa bawat tagumpay na kanilang nakakamtan, patuloy na binubuksan ang mga pintuan sa mas maraming oportunidad. Ang paglalakbay tungo sa kasarinlan at pagangat ay hindi naging madali para sa mga kababaihan. Ngunit sa pamamagitan ng kanilang determinasyon at dedikasyon, sila ay patuloy na nagpapamalas ng husay at giting sa anumang larangan. Mula sa politika, negosyo, sining, edukasyon, hanggang sa teknolohiya, ang mga kababaihan ay patuloy na naglalakas-loob na ipakita ang kanilang kakayahan at kontribusyon sa lipunan.
Sa pagtalakay ng mga isyu at hamon na hinaharap ng mga kababaihan, mahalagang bigyan ng tamang suporta at pagkilala ang kanilang mga tagumpay at ambag sa lipunan. Ang pagpapalaganap ng kaalaman at pagpapahalaga sa gender equality ay magbubukas ng mas maraming oportunidad para sa lahat.
Ang paglalakbay tungo sa kasarinlan at pag-angat ay hindi naging madali para sa mga kababaihan. Ngunit sa pamamagitan ng kanilang determinasyon at dedikasyon, sila ay patuloy na nagpapamalas ng husay at giting sa anumang larangan. Mula sa politika, negosyo, sining, edukasyon, hanggang sa teknolohiya, ang mga kababaihan ay patuloy na naglalakasloob na ipakita ang kanilang kakayahan at kontribusyon sa lipunan.
Sa bawat hakbang na ating tinatahak tungo sa isang mas pantay na lipunan, ang papel ng kababaihan ay mahalaga't hindi dapat maliitin. Hanggang mayroong mga kababaihan na naglalakas-loob na tumindig at magpakita ng kanilang kakayahan, patuloy nating mararamdaman ang kanilang impluwensya at ambag sa lipunan.
Sa iyong yakap, halik, tapang, at pag-aaruga ako'y tuluyang namamangha, Mapagmahal at maalalahanin Ako'y iyong minamahal ng lubos na parang buhangin.
Sa tahanan mo'y walang pagaalinlangan
Na kahit kailanman ako'y iyong tutulungan
Sa hirap at ginhawa, lagi kang nariyan
Na walang pag-aatubiling magmahal ng lubusan.
Sa bawat gabi at araw, Sa tuwing ako'y may problema't kirot, Ikaw ang aking takbuhan at sandigan, Na sa pamamagitan ng masigasig na pagmamahalan Ay ako'y iyong anak nahahagan ang kalooban.
Pagod at sakit,kinakaya mo parin para lang makaluto ng almusal para sa akin, Nagtratrabaho ng tudo, para sa kinabukasang hindi maagrabyado, Ngunit nakikita ko sa iyong mga mata,na hindi na ako bata.
Ina, tunay kang biyaya
Sa aking buhay, ika'y walang kapantay
Sa iyong pagsilbing ilaw at gabay, Ikaw ang tunay kong sandigan at pagmamahalan, tuwina'y aking di lamang matatapatan.
11
lathalain |
Ina: Lakas at Puso ng Tahanan
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL AGOSTO 2023 - MAYO 2024
ni Kenji M Samuya
ni Gwyneth Joy A Umali
ni Gwyneth Joy A Umali
Pakikibaka sa Edukasyon : Ano ang kinabukasan ng MATATAG Curriculum?
ni Jenny D Deloso
Sa paglunsad ng MATATAG
Curriculum ni VP Sara DuterteCarpio, muling nabuksan ang usapin ukol sa pag-unlad ng sektor ng edukasyon sa Pilipinas Ngunit sa kabila ng mga pangako at layunin, marami ang nagtatanong: sapat na nga ba ang hakbang na ito tungo sa pagbabago?
Ang MATATAG Curriculum ay puno ng pagasa at pangarap. Ipinapakita nito ang pagtutok sa mga pundamental na kasanayan tulad ng pagbasa, pagsusulat, at numerasyon, kasabay ng pagpapalakas ng pagpapahalaga sa moralidad at pagpapabuo ng karakter ng mga mag-aaral. Ngunit sa pagharap natin sa landas ng pagbabago, hindi sapat na lamang ang mga pangako at adhikain Kinakailangan natin suriin at pagtuunan ng pansin ang mga isyung bumabalot sa implementasyon nito
Isang kritikal na aspeto na dapat isaalang-alang ay ang kakulangan sa kaalaman at karanasan sa sektor ng edukasyon ng pangunahing pinuno ng Departamento ng Edukasyon Bagamat ipinapakita ni Vp Sara Duterte-Carpio ang kanyang pagtanggap sa kanyang limitasyon, hindi maikakaila na ang kakulangan sa teknikal na kaalaman sa
edukasyon ay maaaring magdulot ng pagkabahala sa epektibong implementasyon ng kurikulum.
Ang isang maingat na pagsusuri ay dapat isagawa upang tiyakin na ang kurikulum ay hindi lamang bunga ng politikal na desisyon kundi rin ng tunay na pangangailangan at karanasan ng mga guro at magaaral.
Kailangan ng masusing koordinasyon at konsultasyon sa mga eksperto at propesyonal sa larangan ng edukasyon upang mapanatili ang kalidad at kredibilidad ng programa.
Bukod dito, Mahalaga rin ang malawakang partisipasyon at feedback mula sa iba't ibang sektor ng lipunan, lalo na ang mga guro, magulang, at mag-aaral, upang matiyak na ang kurikulum ay makakatugon sa aktuwal na mga pangangailangan at hamon sa ground level.
Sa pagharap sa mga hamon ng implementasyon, kinakailangan ng malakas na liderato at ang pagtutok sa mga solusyon na batay sa mga konkretong pangangailangan ng mga paaralan at komunidad.
Hindi lamang dapat maging isang abstrakto at teoretikal na konsepto ang pagbabago sa edukasyon, kundi dapat itong tunay na nararamdaman at naaangkop sa pang-araw-araw na karanasan ng mga Pilipino sa loob at labas ng silid-aralan
Tunay nga, ang MATATAG Curriculum ay isang hakbang patungo sa pagbabago. Ngunit higit pa itong hamon kaysa solusyon. Kinakailangan nating magtulungan at magtambalang hanapin ang mga paraan upang maisakatuparan ang mga pangarap na ito. Sa bawat hakbang, kailangan nating suriin ang ating direksyon at siguruhing ang bawat pagbabago ay tunay na magbubunga ng positibong epekto sa kinabukasan ng ating mga kabataan.
Sa huli, nasa ating mga kamay ang pagpapasya kung ang MATATAG Curriculum ay magiging daan sa mas maunlad at mas mabuting kinabukasan para sa ating bansa. Subalit hanggang hindi natin isinusulong ang tunay na pagbabago at pag-unlad, patuloy na magiging hamon ang hinaharap ng sektor ng edukasyon sa Pilipinas
MA TA TA
ke the curriculum relevant to produce competent and job-ready, active, and responsible citizens”.
ke good care of learners by promoting learner well-being, inclusive education, and a positive learning environment”.
ke steps to accelerate delivery of basic education facilities and services”.
ive support to teachers to teach better”.
PUNONG PATNUGOT Jenny D Deloso TAGAPANGASIWANG PATNUGOT Jefferson Dave A Jumapit PATNUGOT SA BALITA Janille Pandes NEWS EDITOR Jay Rexel A Dizon FEATURE WRITER Gwyneth Joy A Umali PATNUGOT SA AGHAM Jesamyn Grace A Santos SCIENCE AND TECHNOLOGY WRITER Kenji M Samuya PATNUGOT SA ISPORTS Stanley D Jacinto SPORTS WRITER Joseph Ray L Bonza TAGAKUHA NG LARAWAN Roselyn M Almendras PHOTOJOURNALIST Sophia Beatrice Loyola COPYREADING & HEADLINE WRITER Aleksy L Mercado TAGASULAT NG KOLUMN Jefferson Dave A Jumapit COLUMN WRITER Mary Joylan D Arinque FILIPINO PAPER (ANG PAROLA) Rowena B De Cara Joven S Delojero ENGLISH PAPER (THE BEACON) Rexel Rose D Tolentino Ma Sheila C Frondoza ASSOCIATE EDITOR Kenji M Samuya PATNUGOT SA LATHALAIN Kristina Cassandra B Gustillo TAGAWASTO AT TAGAULO Sam A Dasal opinyon | 12 DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL AGOSTO 2023 - MAYO 2024
PATNUGUTAN PUNONGGURO
Guhit ni Joymae Olid
G
CATCH-UP FRIDAYS
O CATCH-UP FLYDAYS?
ni Jenny D Deloso
Ang'Catch-UpFridays'baaynagaapoy sa apoy ng pag-aaral, o kumikislap lang sila sa dilim ng mgahamonsaedukasyon?
estudyante ang nabigong dumalo sa mga sesyonnaitonangtuluy-tuloy.
Ang pagpapakilala ng "CatchUp Fridays" ng Kagawaran ng Edukasyon (DepEd) na may layunining matugunan ang mga kakulangan sa edukasyon ng bansa at mapadali ang pag aaral ng mga mag-aaral. Gayunpaman, sa mas malapit na pagsisiyasat, maliwanag na ang pagpapatupad ng inisyatibang ito ay kulang sa mga nilalayon nitong layunin, na nagbibigay-diin sa pangangailangan para sa mga kagyatnareporma.
Isang matingkad na isyu na humahadlang sa pagiging epektibo ng Catch-Up Fridays ay ang nakababahala na rate ng pagliban sa mga mag-aaral. Sa kabila ng idinisenyo upang suportahan ang mga nahihirapang mambabasa,maraming
Ang pagliban na ito ay binibigyang-diin ang isang sistematikong kapintasan, kung saan ang mga mag-aaral na higit na nangangailangan ng tulong ay humiwalay sa programa, na nagbibigay ng layunin nito.
Higit pa rito, ang diskarte na kinuha sa "mga independiyenteng mambabasa" at "mga mambabasa ng pagtuturo" ay nagdudulotngmgapagdududa.
Nangangailangan lamang ng patunay ng pagbabasa, tulad ng pagpapadala ng mga larawan habang sinasabing nagbabasa sa bahay, ay walang pananagutan at nabigo upang matiyak ang tunay na pag-aaral at pag-unlad.
Sa pamama ng pagh inaasahang pagtuturo a mga panga aaral
Bukod dito, ang pasanin na iniatang sa mga guro upang ayusin at pangasiwaan ang mga sesyon na ito ay nagdaragdag sa kanilang mabigat na trabaho. Bagama't inaangkin ng DepEd na sinusubaybayan at tumatanggap ng feedback, kakaunti ang katibayan na nagmumungkahi na ang mga hakbang na ito ay humahantong sa mga nakikitang pagpapabuti sa mga resulta ng magaaral.
Upang matugunan ang mga pagkukulang sa edukasyon, kailangan ang isang proactive na diskarte. Sa halip na mga nakatalagang catch-up na araw, mas mahusay na magagamit ang mga mapagkukunan sa mga regular na iskedyul na may mas maliliit na aktibidad ng grupo, personalized na pagtuturo, at adaptive na teknolohiya.
Ang paglinang ng kultura ng pagbabasa nang lampas sa mga araw na nakakahuli ay mahalaga sa pamamagitan ng pagtutulungan ng mga paaralan, magulang, at komunidad.
Habang ang "Catch-Up Fridays" ay naglalayon na harapin ang mga kakulangan sa pagbabasa, ang kasalukuyang pagpapatupad ng mga ito ay walang bisa. Ang isang komprehensibong diskarte na nagbibigay-priyoridad sa pakikipagugnayan ng mag-aaral, suporta ng guro, at pakikilahok sa komunidad ay mahalaga para magtagumpay ang lahat ng mag-aaral. Oras na para iredirect ang mga pagsisikap patungo sa mga iniangkop na solusyon na t a g g
ANG MAHALAGANG PAPEL NG TAGAPAMUNO
Paano natin masisigurong magiging epektibo ang makabagong curriculum ng K-10 kung ang tagapagmuno nito mismo ay walang karanasan sa sektor ng edukasyon?
“I don’t have an education background so I cannot review what they’re doing. And I rely on their expertise and all the stakeholders who did the review,” pahayag ni Duterte.
Maaring magdulot ng mga hindi epektibong mandato ang mga plano sa DepEd dahil sa hindi pag-uugnay ng mga kasanayan at pinag-aralan ni VP Sara sa puwesto. Bilang Secretary ng DepEd at bilang pinuno nito, isa sa mga gampanin ang paggawa at mangasiwa mismo ng mga madato sa sektor, hindi ang iasa sa iba na sa tingin ay mas eksperto pa, dahil bago dapat tanggapin ang pwesto, kinakailangang naiintindihan at handa ang isang pinuno sa kakulangan at gampanin nito.
Naniniwala ako na mas mainam na dapat ang mga taong mamuno sa mga sektor ng bansa ay may kasanayan na naayon kanilang mga pinag-aralan nang sa gayon ay masisiguro na sila ay may mga kamalayan na sa sektor na itinatahak.
Ang implementasyong ito ay magsisilbing isang importanteng papel sa mga tagapaghubog ng kaalaman ng kabataan at sa hinaharap kaya bilang isang kabataang mag-aaral, ninanais ko na masiguro na naibibigay sa akin ang kinakailangan kong debelopment bilang paghahanda sa aking kinabukasan.
Wala pang kasiguraduhan kung magiging epektibo nga ba ang implementasyong ito dahil sa kasulukuyan ay paunti-unti palang ang pagpapanukala nito sa kurikulom, pero nalulubos parin akong umaasa na magiging matagumpay ito at maisasagawa niya ang kanyang tungkulin at hindi niya gagamiting dahilan ang kakulangan ng eksperyensya at kaalaman niya sa sektor, na kaya niya pa rin itong patakbuhin sa maayos na sistema.
opinyon | 13
AGOSTO 2023 - MAYO 2024
ni Jefferson Dave A. Jumapit
MENSA Tao nagpa komento isinulat n ipinapan pagbub pagsulat at mga ba susun Sa ulit p
komentaryo
nina Jefferson Dave Jumapit at Kenji Samuya
ni Kenji M Samuya
Sumasang-ayonakosaCatchUp FridayIto’ymakakatulongsaakinna maayosnamaunawaanangmga konseptonaminsanaymabilislang itinuturosaregularnaklase
LayAnnSoberano
Grade11
Bilangestudyante,sumusuportaako saideyangCatchUpFridaydahil alamkongmahalagaangdagdagna orassapag-aaralparasapagunlad ngamingkaalamanlalonasaaming literaryskills
JayeshaKhimAlmeida
Grade10
Parasaakin,hindisapatangCatch UpFridayparamasiguroangkalidad ngedukasyonMasmainamkung bibigyanngpansinangibang pangangailanganngpaaralanatmga estudyante
KristineLozano
Grade11
Diakosang-ayonsaCatchUp FridayKailangannatinng permanenteatsapatnakagamitan sapag-aaralHindihandaatkulang angideyanitosapagbibigayngmga materyalessapag-aaral
ZajidNezatAlayon
Grade8
atataginatpaunlarinangmgakaalamanngkabataangpilipinosapagbabasa itoangisasamga adhikaingnaisihatidngdepedsamga kabataangPilipino Maayosangkanilangmgaplano,magagandaangkanilangpangakoperomakakamitbanatinangkasiguraduhang magigingsusiitosamaspinabilisnapag-usadnaedukasyonsabansa?
AminadoatsuportadongmganagsilabasangdatosnaangPilipinasayisasamganahuhulingbansasasektorngedukasyon,ayon saisangsurveynaginawanamababasasainquirer net,sampungmgabataangsinubukangpabasahinngisangtalatangnaayonsa kanilangedad,siyamsamgaitoayhirapsapagbabasa(datosmulasainquirer.net).
Mulasamilyon-milyongkabataansaPilipinas,hindilamangsampungtaonggulangangproblemangatingbansa pagdatingsapagbabasanatinutukoynakabilangsamgaslowatnon-readers Kungtutuuisin,napakatagalnaitong hamongtinatamasangatinggobyerno,lalonasakagawaranngedukasyon,dahilsamgaproblemangito,angcatch-up fridaysngabatalagaangsagotsahamongitooisangparaanlamangitoupangpagtakpanangtunayna pangangailanganngatingedukasyon?
Bilangisangmag-aaralnanakararanasngcatch-upfridays,nakikitakokunggaanokagandaanglayunin nginobasyongito,ngunithindilingidsaakingmganararanasannahindigaanonghandaangmgakaguruan upangpunanangtunaynapangangailangankobilangmag-aaralnamaymatataasnamarkasamga kaklasekongmaykahinaanathamonsapag-aaral Maymgapagkakataonnahindinasusukatngmga aktibidadesnaibinibigaysaaminangkakayahanatkahinaanngbawatisa,kungganitongmga karanasanangamingnakukuhabawatbiyernes,hindiba’tmasmaiginanalangnabigyannalang ngpokusangnormalnatalakayansaklase?
Maramingsesyonnangbiyernesangginagawangdahilanngmgamag-aaralupanghindi napumasoksaklasedahilsanotionnatumataksamgaisipanna‘ma-catch-upfridaylang man,waymantaklase’ohindinamankayaay‘kabalonamantamagbasa, pabasahunlangmanta’
Kungtutuusin,panibagonghamonitosaatingmgakaguruanlalonaat walasilangsapatnapaghahandasainobasyonitongatinggobyerno, magingsilaaypansinnamaymgapagkakataonghirapnahabulinang talakayansaklaseatpagpaplanongmgaaktibidadessacatch-up fridays
Bilangisangmag-aaral,nakikitakoangkagandahanng inobasyon,ngunitmasasabikonghindinitomasisiguradona magigingpositiboangimplementasyongitokungwalang sapatnapag-aaralatkahandaansamgakaguruan, magingsaamingmgakabataannabiglanalamang isasabakatbabaguhin angamingmganakasanayan saloobngklasrumatsaparaanngpagtuturo ngamingmgakaguruan.
The department will instead “strengthen” the implementation of Catch Up Fridays but also acknowledged that adjustments “definitely” have to be made. “
DepEd
Assistant SecretaryFrancis Bringa
Bilan ala ako na a ay hindi masyadon n at saaking mgakapag apagtantokong kada biyerne arami ang mga umaabsent na lase ko dahil sa karamihan sa amin ay marunong nang magbasaatmagunawangmgatalataat yung mga hindi naman ay hindi narin sumabay dahilsapag aakalang sila lany ang tanging matitirang magbabasa sa mgasilidaralan.
Kahit
Nag up friday ng mga gawain an, dahil bukod sa ga gawaing pangkabahay risarilingmga asignaturaayn obligasilaritona gumawa ng activity worksheet sa mga kabataan at maaririn itong hahantong sa pagka delay ng kanilang pagtuturo dahil ang biyernes ay akupado lamangpara sacatchupfriday.
ektor na na nito, nagiging parin nila ang pagba ng mga kagawiang sa kanilang mga iskedyul dahil sa biglaan nitong pagpanukala sa sistema ng edukasyon na nagiging rason sa mas lalong pag dami ng kanilang mga gawain.
hamonngabaito? hamon
opinyon | 14 AGOSTO 2023 - MAYO 2024 p
AGOY, BIDY HI KO
Social media bilang sandata, biyaya o digma?
"A free press is one of the pillars of democracy," Ito ang mga gintong salita ni Nelson Mandela
Nakabidyo ka, nakabidyo ka! mga sandatang salita ng mga tao sa kasalukuyang panahon kapag nakararanas sila ng mga pangyayaring sa tingin nila ay tinatapakan ang kanilang karapatang pantao.
Ang kapangyarihang ibinibigay ng social media sa atin, nakatutulong pa nga ba sa pagprotekta ng karapatan ng minoridad, o sandatang ginagamit upang protektahan lamang ang pansariling kapakanan?
Bago natin husgahan ang katotohanan sa likod ng ating pinaglalaban na karapatan ay atin munang kilalanin at unawain ang katotohana
sa likod ng tinatamasang kalayaan.
Matatagpuan sa Article III ng 1987 Philippine Constitution, mula sa seksyon 4 sinasabing, ‘hindi dapat magpatibay ng batas na nagbabawas sa kalayaan sa pananalita, pagpapahayag, o ng pamamahayagan, o sa karapatan ng mga taongbayan na mapayabang magkatipon at magpetisyon sa pamahalaan upang ilahad ang kanilang mga karaingan.’
Viral ngayon sa social media ang isang babae kung saan ito ay nakikipag talo sa isang pharmacist na ayaw siyang bintahan ng gamot. Ayun sa pharmacist "RX means prescription, if no RX then it means OTC". Makikita sa video na ipinalabas ng Frontline Pilipinas, na paulit-ulit na ipinaliwag
I
-Elon Mask “
ni Jay Rexel Dizon
think there should be regulations on social media to the degree that it negatively affects the public good.
ng pharmacist sa customer na kailangan nito ng reseta para mabili ang gamot.
Ngunit pilit pa rin ginugusto ng customer na mabili ang gamot na ito.
Ang social media ay sadyang napakalawak, ito ay maaaring umabot sa ibat ibang bahagi ng bansa o lugar. Ngunit katulad nga ng sabi ni Dave Willins, "Huwag gamitin ang social media para impresyunin ang mga tao, gamitin ito upang makaapekto sa mga
tao." Ang ginawa ng customer ay sadyang nakakawala ng respeto para sa ibang tao.
Ilang taon na ang ating tiniis, maraming dugo na ang ating ibinuwis makamtan lamang ang kalayaang ating ninanais Ngunit sa kabila ng proteksyong ibinabahagi ay maraming tao pa rin ang nagnanais nang mas higit at hindi makontento dahil sa hinaing na bulag ang batas sa mga taong kapos at mahina.
Sa panahon ngayon, tila ba ang social media ay naging isang malakas na sandata sa laban para sa katarungan. Sa bawat hagupit ng kawalang katarungan, umaaligid ang mga indibidwal at samahan upang magtamo ng hustisya, at ang social media ay nagsisilbing tulay upang maisalaysay ang kanilang mga hinaing at laban.
Ang social media ay nagbibigay-daan sa mas mabilis na pagkalat ng impormasyon. Sa mga dimabilisang pangyayari tulad ng mga pangaabuso sa karapatang pantao, katiwalian sa gobyerno, at iba pang uri ng kawalang katarungan, ang social media ay maaaring maging daan upang mabilis na mabunyag ang mga ito sa publiko. Hindi na lamang ang mga tradisyunal na midya ang nagpapalaganap ng
balita at impormasyon, kundi maging ang mga ordinaryong mamamayan na may access sa internet
Hindi rin maikakaila ang kapangyarihan ng social media sa pagmumulat at pagpapakilos ng mga tao. Sa pamamagitan ng pagbabahagi ng mga personal na karanasan at testimonio, nagiging mas personal at makatotohanang ang mga isyu. Ito ay nagbibigay ng inspirasyon sa iba na maging boses ng pagbabago at magtanggol sa katarungan.
Gamit ang ibinigay na proteksyon ng ating pamahalaan, nagagamit nga ba talaga ito upang makapagprotekta o isang dahilan naman upang maging sandata ng panibagong digmaan ng tao laban sa kanilang kalayaan?
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL
agham | 15 AGOSTO 2023 - MAYO 2024
ni Cristalyn Mae Lara
bawat utak ay mahalaga
Kalusugang pangkaisipan, kalusugang pang-akademiko
"Ang pisikal na kagalingan ay hindi lamang isa sa pinakamahalagang susi sa isang malusog na katawan, ito ang batayan ng dynamic at malikhanging intellectual activity." pahayag ni J.F Kennedy
Ang kalusugang pag-iisip ay sadyang napakahalaga para sa atin. Ito ay maaaring magdulot ng maganda lalo na sa ating akademiko. Sa pamamagitan nito, hindi lamang tayo nabibigyan ng kakayahannamagisipngsolusyonparasa mga hamon ngunit ito ay nagbibigay ng katalinuhan upang makamit ang tagumpay na ating inaasam sa larangan ng akademiko.
Bukod dito, ang pagkakaroon ng malusog na kaisipan ay nagbubunga rin ng mas mahusay na interpersonal na ugnayan sa atingkapwa,magaaral,atguro.
Base sa isang pag aaral ng Ollscoil na Gaillimhe, University of Galway, ang malusog na katawan ay nag reresulta sa malusognapagiisip.
Sa pamamagitan ng pagkakaruon ng malusogna kaisipan, mas napapahusay nito ang ating interpretasyon sa ating kapwa, guro, mag aaral,atgayundinsaatingmgaleksyon.
Unasalahatangmalusognapagiisipay nagtuturo sa atin ng mga dapat o tamang gawin. Ito ang nagiging basehan natin sa pang araw araw. Sa pamamagitan ng pagkakaroon ng malusog na isipan, tayo ay mas nagiging mapanuri at masisipag sa paaralan.
Sa madaling salita ang pananatili ng balanseng diet, balanseng pagkain, pag aalaga sa sarili, at pag inom ng tubig ay parehong nakaka benepisyo sa parehong pisikalatmentalnakalusuganngtao.Kaya marapat lang na alagaan natin ang ating sariligayondinangatingisipan.
Katulad ng sabi ni Shakespeare, " Ang ating mga katawan ay ang mga hardin at ang ating mga kalooban ang mga magsasaka."
Dagdagpaangpagkakaroon ng malusog na pag iisip ay nagpapahusay sa ating memorya, pag-aanalisa at interpretasyon
Sa pangkalahatan, ang kalusugan ng pagiisip ay hindi lamang nakakapabuti sa ating personal na kagalingan, kundi pati na rin sa ating tagumpay sa larangan ng akademiko. Sa pamamagitan ng pag aalaga natin sa ating katawan at kaisipan, tayo ay nagkakaroon ng higit na lakas at pag hahangad upang abutin ang ating mga pangarapsaedukasyon
agham | 16 AGOSTO 2023 - MAYO 2024
credittoWHOatDOH
anG hot mo!
“ Mapaminsalang init, pinsalang dulot sa sangkatauhan
It’s pretty clear that human-caused climate change is causing average temperatures to increase and it’s pretty clear that heat waves globally — but specifically in some regions of the world — are becoming longer, more frequent and more severe,”
-Dr. Catharina Giudice
AGOSTO 2023 - MAYO 2024
Dahil sa patuloy na pagtaas ng heat index sa bansa ay nagkakaroon ng malaking epekto ito sa pamumuhay ng mga tao
Sa pagbabago ng klima, naapektuhan nito maging ang bahagi ng ating edukasyon upang magkaroon ng pagsususpende ng mga klase sa iba’t ibang paaralan sa bansa at pinapaalalahan ang mga tao na iwasan ang matuloy na pagbababad sa gitna ng matinding araw. Ang mga ganitong pangyayari ay isang patunay na kailangan na ng tao na maging mapagmatyag sa kanilangmga desisyon.
Sa bawat paglalakad natin sa kalsada ng Roxas City ay siya ring init na ating nadarama. Sa bawat pagsapit ng tanghaling tapat hatid nito ay nakakapasong init sa ating balat. Init na naghahatid ng masamang epekto hindi lamang sa tao kundi sa lahatngaspeto.
Kamakailan lang ay umabot sa hindi bababa sa 40 degrees ang init na nadarama sa Roxas City. Ito ay matapos maiulat ng maka ilang beses ni Ronnie ang temperatura sa Roxas City na naging dahilan upang kanselahin ng mayor ng lungsod ang klase sa iba’t ibang bahaginglugar.
Naging dahilan rin ito upangmaslalongmaging alerto ang mga mamamayan sa maaaring maidulot ng masama ng init na ito, na maaaring magdulot ng malubha sa kalusugan ng tao. Ilan lamang sa maaaring maidulot ng subrang init na to ay heat stroke, pagkawalan ng malay, pagkatuyot ng mga lupa, at pagkamatay ng ilang hayop.
Samantalang ibinalita naman noong Abril 22, 2024 sa programang unang hirit, na ang pagtaas sang init ay sadyang nakaaapekto sa presyongmgaitlog.
"Ang paborito nating almusalnaitlogapektado rin ng matinding init ng panahon. Lumiit kase ang size ng mga itlog ngayon," ito ay ayon kay ArnoldClavio.
Epekto nito ay sadyang pagliit ng mga itlog na kanilangprino-produce
Samantalang, pinagiingat naman ng DOH ang mga mamamayan sa heatstroke.
Labing anim naman na seniorhighschoolnamga estudyante sng Leodegario D Deocampo Sr. Sa Panitan, ang naglain ang pamatyag bangod sa subra kainit sang adlaw Ito ay kinumpirma ni Mr. Delfin, Information Officer ng paaralang binanggit ng ito ay ma-interview ng Radyo Maragtas, noong Abril 23. Sa ngayon stable naman ang mga nasabingestudyante.
May isang pag-aaral naman mula sa Massachusetts Institute of Technologies, pinapakita ng mga pag-aaral na ang matinding init ay maaaring makaapekto sa karamihan ng mga tao, partikular na ang mga mahihinang populasyon tulad ng mga bata, matatanda at mga manggagawa sa labas. Binubuo namin ang mga kamakailang pag-aaral na nagbibigay-liwanag sa kung paano nakakaapekto ang paginit ng temperatura dahil sa pagbabago ng klima sa iba't ibang populasyon.
Sa kabuuan, ang heat index na ating nadarama sa mga nagdaang araw ay sadyang nagdudulot ng masamang epekto hindilamangsataokundi pati na rin sa mga hayop at kalikasan. Kaya dapat tayong mag-ingat at uminom ng maraming tubig lalong-lalo na sa mgapanahongito.
Pinapakitangmgapagaaral na ang matinding init ay maaaring makaapekto sa karamihan ng mga tao, partikular na ang mga mahihinang populasyon tulad ng mga bata, matatanda at mga manggagawa sa labas. Binubuo namin ang mga kamakailang pag-aaral na nagbibigay-liwanag sa kung paano nakakaapekto ang paginit ng temperatura dahil sa pagbabago ng klima sa iba't ibang populasyon.
Ito ay matapos makita ang sadyang pagliit ng mga itlog kumpara sa mgaorihinalnasizenito.
Ayun naman sa isang tindera ng itlog na nakapanayam ni Maris, ito ay dahil sa mainit na panahon kaya nawawalan ng gana ang mgamanok.
Sa kabuuan, ang heat index na ating nadarama sa mga nagdaang araw ay sadyang nagdudulot ng masamang epekto hindilamangsataokundi pati na rin sa mga hayop at kalikasan. Kaya dapat tayong mag-ingat at uminom ng maraming tubig lalong-lalo na sa mgapanahongito.
agham | 17
ni Cristalyn Mae Lara
Sa pagtindi ng sikat ng araw na tinatamasa ng atingmundo,angbanta ng pagkasunog ay isa sa mga kinakatakutan ng ating pamayanan. Kamakailan lamang, isang malakas na sunog sa damuhan ang nagpapakita kung gaano kahalaga ang pag-unawa sa epekto ng mga natural na sunog sa ating kapaligiran.
MASDANNIYOANGGANTI NGISANGAPOY!
Bagamat mabilis na tumulong ang mga lokal na kagawaran sa pagsugpo ng sunog, ang pinsala sa kalikasan ay hindimaitatatwa.
Bandang alas dos ng hapon, isang sunog ang nag-umpisasatalahibanng
Gerry Roxas Training and ConventionCenter.Ayonsa
ALAMMOBA?
Ang grassfire ay isang uri ng sunog na kungsaan angdamo, mga halaman, o iba pang mga tuyong materyales sa lupa ay nagiging sanhi ng pag-init at pagkalat ng apoy. Karaniwang nagsisimula ang grassfire sa mga lugar na tuyo at mainit, lalo na sa mga tropikal na klima. Ang mga posibleng sanhinitoaymaaaringmulasa natural na mga proseso tulad ngkidlatokulog,omulasatao tulad ng mga sigarilyo o mga hindi maingat na pagtatapon ng mga bagay na maaaringmag-initomagdulotngapoy.
mga ulat, mga batang naglalaro ng apoy ang naging sanhi ng pagliyab ngdamuhan.Agadnamang nagtungo ang mga bumbero sa lugar, subalit hindi naging sapat ang kanilang dalang tubig upang mapuksa nang tuluyan ang kaapuyan kaya't kinailangan nilang maghintay ng karagdagangsuporta.
Sa kabila ng kaunting pagkaantala, matagumpay na naapula ang nasabing sunog mga bandang alas tres ng hapon. Walang naitalang pinsala sa kahit na sinuman sa mga residenteoari-arian.
Ano nga ba ang kinalaman ng agham sa pangyayaring ito? Ayon sa mga eksperto sa kalikasan, ang pagdami ng mga grassfire ay maaaring kaugnay ng pagbabago sa klima at pagtaas ng temperatura. Ang mga pag-init ng panahon ay maaaring magdulot ng mas madaling paglaganap ng sunog sa mga lugar na maytuyongkagubatan at damuhan. Sa ganitong paraan, mahalaga ang patuloy na pag-aaral at pagsusuri ng mga siyentipiko upang maunawaan at matugunan ang mga epekto ng pagbabago sa klimasaatingkapaligiran.
Ang mga hayop na nabubuhay sa damuhan ay maaaring madaling maapektuhan ng sunog, at ang mga ari-arian tulad ng tahanan at sakahan ay maaaring mapinsala o mawala sa sunog.
Noong nakaraang CapiztahanFestivalnaman, habang isinasagawa ang fireworks display, hindi inaasahang madamay ang kagubatan kung saan nakahanay ang mga paputok.
Angsunogsadamuhan,
o mas kilala bilang grassfire, ay isa sa mga kadalasang sanhi ng sunog sa mga rural na lugar. Ang matinding init at tuyo, kasama na ang malakas na hangin, ay nagbibigay ng tamang kondisyon upang mabilis na kumalat ang apoy sa mga damuhan at makalikha ng napakalakasnasunog.
Nagdulot ng matinding pagkabigla at aliw ito sa mga manonood. Ito ay nagresulta sa pagkalat ng mga damo at pagpapalaki ng grassfire na agad na kumalat sa malawak na sakopngbundok.
Kung tatalakayin naman sa pag-aaral ng mga eksperto sa kalikasan, mahalaga rin na bigyang-diin ang kahalagahan ng pagtugon ng pamahalaan at ng komunidad sa mga banta ng kalamidad tulad ng sunog. Dapat magkaroon ngmasusing pagpaplano at paghahanda sa mga ganitong pangyayari upang mabawasan ang pinsala sa mga ari-arian at, higit sa lahat, ang panganib sa buhay ng mgatao.
Ang edukasyon at kamalayan sa banta ng grassfire ay mahalaga rin upang ang mga tao ay maging handa at alisto sa anumang sakuna. Sa tulong ng modernong teknolohiya tulad ng satellite monitoring at early warning systems, mas madalingma-monitorat
Ito ay hindi lamang nagdudulot ng pinsala sa kalikasan kundi maaari ring magdulot ng panganib sa mga tao at kanilangari-arian.
Ang p g ukol sa paggamit ngap y mga tuyong damo, at pagpapaigting mga programa sa pag-iingat sa kalikasan ay ilan lamang sa mga hakbang na maaaringgawinupangmaprotektahanang mgalugarmulasasunog.
Itoayisangmahalagangisyusa kapaligirannanangangailanganng agarangpagkilosatkooperasyonmula salahatngsektornglipunan.Sa pamamagitanngmaayosnapagpaplano, tamangedukasyon,ataktibong pagtugon,maaarinatingmapangalagaan angatingkalikasanatkomunidadlaban sapanganibngsunog.
agham | 18 AGOSTO 2023 - MAYO 2024
Agosngapoysadamuhan: Epekto,panganibnggrassfiresakalikasan
niKenjiSamuya
Capiz humakot ng pagkilala sa WVRAA Dancesports Competition
Napaindayog ng mga mananayaw ng Capiz ang buong N.G. Velez Sport and Cultural Center, Silay City Negros Occidental na nag-uuwi ng maraming parangal sa Secondary Dancesports Competition noong Mayo 5.
Sa kanilang kahanga-hangang kasiningan at lakas, binihag nila ang mga manonood at mga hukom. Nasungkit nina Ely Karl Andion at Persline M. Bonite ang pangingibabaw sa Latin American Category, na nakakuha ng unang pwesto sa Jive, Chachacha, at Rumba. Pinarangalan din sila sa ikalawang puwesto sa Samba, at sa ikatlong puwesto sa Paso Doble at Grade A.
Nagningning sina Japhet B. Lacuarta at Hanna Catherine J. Boluso sa parehong kategorya, na nakakuha ng ikatlong puwesto sa parehong Samba, at Chachacha.
Sa modern standard category, pinahanga nina Mel John E. Ruado at Justine Faye A. Besana ang mga tao na nakakuha ng pangalawang pwesto sa Grade A, Foxtrot, Viennese Waltz, Tango, Slow Waltz, at Quickstep.
Pinahanga rin nina Elian Vincent Villagracia at Yvonne Nicole A. Trinidad sa parehong kategorya na nasungkit ang ikatlong pwesto sa Grade A at Quickstep.
Matindi ang naging kompetisyon kung saan ipinakita ng mga mananayaw mula sa mga Probinsya ng Iloilo, Antique, at Negros Occidental ang kanilang hindi maikakailang talento kasama ang mga delegado mula sa Capiz.
READY-SET-GO!
WVRAA Meet 2024 opisyal nang nagbukas
Nagsimula nang may matinding pananabik ang inaabangang 2024 Western Visayas Regional Athletic Association (WVRAA) Meet sa pagtitipon ang mga atleta, coach, at tagasuporta mula sa Rehiyon VI noong Mayo 2 sa Panaad Park and Stadium sa Bacolod City, Negros Occidental.
na binibigyang-diin ang halaga ng sportsmanship, fair play, at pagkakaisa. Ang mga atleta ay naghahanda upang makipagkumpetensya sa iba't ibang mga sports, kabilang ang athletics, swimming, basketball, volleyball, at football atbp.
“
Champions aren’t made in gyms. Champions are made from something they have deep inside of them; a desire, a dream, a vision.
-Muhammad Ali
Ang pagbubukas ng palaro ay naging pagkakataon para sa mga atleta na ipamalas ang kanilang kahusayan sa larangan ng palakasan. Hindi lamang ito pagkakataon para sa kompetisyon kundi pati na rin para sa pagkakaisa at pagkakaibigan sa pagitan ng mga paaralan.
Nilahukan ng 5,695 kalahok na kumakatawan sa kani-kanilang probinsya, habang pinangunahan naman ng Capiz ang grupo na may kahangahangang delegasyon na 973 atleta at opisyal.
Ang kaganapan ay dinaluhan din ng mga opisyal ng bawat lalawigan, mga dignitaryo sa palakasan, at mga kagalang-galang na mga panauhin
Nagsimula ang palaro sa isang masiglang seremonya kung saan ipinakita ang kasarinlan at kahusayan ng mga atleta. Ang mga manlalaro ay handang-handa na ipamalas ang kanilang galing at dedikasyon sa paghahangad ng tagumpay para sa kanilang mga paaralan at dibisyon.
Ang pagkakaroon ng palarong ito ay nagbibigay hindi lamang ng pagkakataon sa mga atleta na ipakita ang kanilang husay kundi pati na rin ng pagkakataon para sa pagkakaibigan at pagkakaisa sa pamamagitan ng palakasan.
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL isport | 19 AGOSTO 2023 - MAYO 2024
LARAWANGKUHASAFBACCOUNTNI@itscecille
ni Jay Rexel A. Dizon
ni Kenji Samuya
ni Kenji Samuya
Miami
nagtala ng franchise playoff record
na 23, tatlong panalo laban sa Ce
Ang Heat ay naglaro nang wala si Jimmy Butler na na-injure, ay nagtalangfranchiseplayoffrecord
na 23 tres upang talunin ang Celtics, kung saan si Tyler Herro ay nakapagtala ng anim na mga ito upang pamunuan ang koponan sa pag-scorenamay24puntos.
Naitala rin ni Herro ang 14 assists, samantalang si Bam Adebayo ay nagtala rin ng doble-doble na may 21 puntos at 10 rebounds. Nakakuha rin ng magandang gabi si Caleb Martin, na nagtala ng 21 puntos, kasama na ang paggawa ng lima sa kanyang anim na pagtatangkangtres.
MataposangpagkabigongCeltics sa Game kaunti lang ang inaasahan na magaganap ang ganitong malaking pagbabago sa Game.
kapani-paniwalang playoff run ng nakaraang season, nang makarating ang koponan sa NBA Finalspagkataposngplay-in
KinumpirmaniHerrona"lostbad" ngkoponansaunanglarongserye ngunit ipinagmamalaki ang paraan kung paano “everybody responded”sagabingMiyerkules.
“We’ve been doubted a lot through our playoff runs, people saying we couldn’t do a lot of stuff that we eventually did,” Adebayo added,perESPN "
“So for me and my team, why lose belief now? Our backs are against thewall.Everybody’sagainstus.
Brown. Sa ilalim ay ang quote ni Brown mula sa Conference Finals ng nakaraang season nang ang Celtics ay nasa 3-0 sa Heat: “Don’t letusgetone ”
Sa wakas, nanalo ang Heat sa seryesapitonglaro
Si Brown ang nangunguna sa laro na may 33 puntos para sa Celtics, habang idinagdag ni Jason Tatum ang 28 Ang mga koponan ay ngayon ay papunta sa Miami upang maglaro ng unang dalawanglarosaSabado.
Sa ibang lugar, binugbog ng kabataang Oklahoma City Thunder ang New Orleans Pelicans 124-92 upang buksan ang 2-0 na abantesaserye
AGOSTO 2023 - MAYO 2024
Ang Zion injur play bigm may idin Bran Jone baw
Si Marcio Lassiter at si Paul Lee ay dalawa sa apat na aktibong manlalaro na may hindi bababa sa 1,000 tres puntos sa kanilang karera sa Philippine Basketball Association (PBA). Bilang dalawa sa mga pinakabata sa grupo na iyon at tila may marami pang natitirang lakas, may sapat na dahilan upang sabihin na ang dalawa ay maaaring magtapatan sa pagiging pinakamataas na manlalaro sa kasaysayan ng liga.
“I’m not a big numbers guy,” sabi ni Lassiter sa Inquirer, bago ang marquee game ng San Miguel Beer kasama si Lee at Magnolia sa PBA Philippine Cup sa Biyernes sa Smart Araneta Coliseum.
“But I think since we are all in that boat, you know, chances of that happening could be a possibility,” dagdag pa ni Lassiter, na may lamang na pagiging pangunahing kandidato sa pagiging Numero Uno.
Si Jimmy Alapag, ang dakilang manlalaro ng PBA at Gilas Pilipinas na ngayon ay assistant coach ng National Basketball Association’s Sacramento Kings, pa rin ang nangunguna na may 1,250 pagkatapos lampasan si Allan Caidic, na may 1,242, sa kanyang huling season noong 2016.
Mula sa kanilang mga naipanalong mga laro at kagalingang ipinakita ay hindi maipagkakaila ang husay na taglay ng mga manlalarong ito upang kilalanin bilang isa sa mga pinakamalakas na manlalaro ng ating kasaysayan sa PBA.
pinakamalakas na manlalaro sa kasaysayan ng PBA
Lassiter, Lee, tinatayang pwedeng maging
isport | 20
LarawangmulasaCNNSports
INQUIRER.NET
DetalyengbalitaaymababasasaINQUIRERNET
Larawangmula sa
DetalyengbalitaaymababasasaCNNnews
John Daniel Lorenzo ( Grade 8)
2nd Place - 100m dash
1st Place - 100m hurdles
1st Place - 200m dash
1st Place - 4 x 100 m relay
Gerardo M. Amoroso ( Grade 11)
2nd Place – 400m hurdles
2nd Place – 800m run
3rd Place – 4 x 400m relay
Jeoff Anthony L. Espinosa (Grade 12)
3rd Place – long jump
3rd Place – Tripple Jump
3Place – High Jump
Trixy Gen A. Dondonay (GRADE 10)
1st Place – 100m dash
2nd Place – 200m dash
1st place – 4 x 100m relay
1st place – 4 x 400m relay
Geraldine M. Amoroso ( GRADE 10)
2nd Place – 400 m run
1st Place – 800 m run
1st Place – 1,500 m run
1st Place – 4 x 100 m relay
1st Place – 4 x 400 m relay
Princess Rein A. Famundo ( GRADE 9)
2nd Place – Long Jump
2nd Place – High Jump
1st Place – 4 x 100 m relay
Jean B. Demandaco ( GRADE 10)
3rd Place – Triple Jump
3rd Place – High Jump
Ferey Jane A. Flores ( GRADE 10)
3rd Place – Javelin Throw
1st Place - 4 x 400 m relay
Paaralan naglikom ng medalya sa Division Meet
aipamalas ng mga atleta ng Don Ynocencio A. Del Rosario National High School ang kanilang kagalingan sa larangan ng palakasan nang sila ay nakakuha ng 26 na karangalan sa larangan ng athletics sa 2024 Division Meet na iginanap sa Villarreal Stadium noong Pebrero 17 at 18.
Ipinakita nina John Daniel Lorenzo, Gerardo Amoroso, Jeoff Anthony Espinosa, Trixy Gen Dondonay, Princess Rein Famundo, Jean Demandaco, Ferrey Jane Flores, at Geraldine Amoroso ang kanilang galing sa larong Athletics.
“Malaki ang naging sakripisyo ng aming team para lang palakasin ang aming pangangatawan upang maging handa sa kanya-kanya naming mga laro,” ani ni Geraldine Amoros, isa sa mga atleta ng paaralan.
Ibinigay ng buong kuponan ng paaralan ang kanilang buong lakas at oras mapalakas lamang ang kanilang mga pangangatawan upang lubusang maging handa sa kanilang laro.
“Ang pagkakataong ito mas nabibigyan sila ng pagkakataon na maidebelop ang kanilang kakayahan sa isports na talagang gusto nila. Nakikita namin na hindi lang sila pokus sa paghahasa ngunit palagi silang masaya tuwing nalalampasan nila ang kanilang record,” ani ng kanilang tagapagsanay sa atletiks
Lubos ang galak at pasasalamat ng mga manlalarong ito dahil sa ibinigay na suporta sa kanila ng kanilang mga coaches at mga kaguruan.
Sa paniniwalang hindi nila maabot ang kawagiang natanggap kung wala ang tulong at supporta ng paaralan, labis silang nagpapasalamat sa kanilang tagapagturo na sina Bb. Mary Claire Comala at Bb. Quennie Amores Bienes na kanilang sports koordineytor, Gng. Mary Ann G. Pinuela na punong-guro ng paaralan at sina G. Josue Marigen Ignacio, G. Fritz at G. Kitoy na kanilang naging gabay sa mas lalong pagpapayabong ng kanilang mga angking talento.
N
isport | 21 AGOSTO 2023 - MAYO 2024
Baranggay tournament balik sa paglalaro ng volleyball
l l k l
“Hindi man kami napalad na manalo, ngunit ako ay labis na nag-enjoy dahil sa paglipas nang matagal na panahon ay ngayon na lang muling nagkaroon ng volleyball ang aming barangay,” wika ng isang manlalaro mula sa kuponang Team Mercedes.
Patuloy pa rin ang labanan sa pagitan ng iba’t ibang kupunan na inaasam na makuha ang tropeyo sa volleyball tournament. Bitbit ang kanilang kagustuhan na manalo ay inaasahan na mas iinit pa sa mga susunod na mga laro.
ion,
ompetition sa
ang delegado e ng PRISAA.
dard category
g isinayaw sa g Ynocencians
n Mag-aso sa ta at Jayesha or).
asyon naman o.
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL
isport | 22 AGOSTO 2023
MAYO
-
2024
ni Jefferson Dave A. Jumapit
DONYNOCENCIOA.DELROSARIONATIONALHIGHSCHOOL
ni Jefferson Jumapit
Kuha mula sa unang set ng Kuya J vs Team Kiffy sa Dayao, Roxas City para sa kanilang nalalapit na barangay fiesta