[ThichTiengAnh.Com] Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS TÀI LIỆU BD ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC Ở TRƯỜNG THCS 1. Thiết kế bài giảng (soạn giáo án) 1.1. Mục đích, yêu cầu của việc soạn giáo án Giờ dạy – học trên lớp hiện nay được xác định là thành công chỉ khi nào giờ học đó phát huy được tính năng động, chủ động, tích cực của người học. Người học phải được hoạt động. Giờ học không nhồi nhét kiến thức. Giờ học phải cung cấp kiến thức, rèn luyện kỹ năng, giáo dục thái độ và hình thành ở học sinh cách học.

Muốn vậy, giáo viên (GV) phải xây dựng chiến lược dạy học, con đường tất yếu phải là thiết kế hoạt động của thầy và trò trên lớp. Các hoạt động phải được tính toán kỹ, sự hoạch định, trù liệu của GVcàng chu đáo bao nhiêu thì khả năng thành công của giờ dạy càng cao bấy nhiêu. Như vậy, mục đích của việc soạn giáo án là nhằm nâng cao chất lượng giờ dạy – học trên lớp; thực hiện tốt mục tiêu bài học.

Một giáo án tốt phải thể hiện được các yêu cầu: - Thể hiện được đầy đủ nội dung bài học và giúp đảm bảo trật tự khoa học của thông tin, đưa ra kĩ năng học tập được sử dụng trong giờ và các phương tiện hỗ trợ cần thiết theo yêu cầu. Việc cung cấp thông tin theo một trật tự khoa học sẽ giúp học sinh (HS) hiểu và nhớ những thông tin đó một cách khoa học; - Giúp người thầy quản lí thời gian dành cho mỗi đơn vị bài học được tốt hơn; - Vạch ra rõ ràng đơn vị bài học cần được chú trọng – phần trọng tâm mà học sinh bắt buộc phải biết – từ đó người thầy sẽ dễ dàng hơn trong việc điều chỉnh khung thời gian, tăng giảm nội dung giảng dạy đề phòng các trường hợp cháy giáo án, thừa thời gian…; - Lựa chọn được phương pháp, phương tiện dạy học phù hợp với nội dung, tính chất của bài học và đối tượng học; - Chú trọng kết hợp học với hành, nâng cao tri thức với rèn luyện các kỹ năng, gắn với thực tiễn cuộc sống.

1.2. Các bước thiết kế một giáo án - Bước 1: Xác định mục tiêu của bài học căn cứ vào chuẩn kiến thức, kĩ năng và yêu cầu về thái độ trong chương trình. Bước này được đặt ra bởi việc xác định mục tiêu của bài học là một khâu rất quan trọng, đóng vai trò thứ nhất, không thể thiếu của mỗi giáo án. Mục tiêu (yêu cầu) vừa là cái đích hướng tới, vừa là yêu cầu cần đạt của giờ học; hay nói khác đó là thước đo kết quả quá trình dạy học. Nó giúp GV xác định rõ các nhiệm vụ sẽ phải làm (dẫn dắt HS tìm hiểu, vận dụng những kiến thức, kỹ năng; phạm vi, mức độ đến đâu; qua đó giáo dục cho HS những bài học gì).

https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

1

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Bước 2: Nghiên cứu SGK và các tài liệu liên quan để: hiểu chính xác, đầy đủ những nội dung của bài học; xác định những kiến thức, kỹ năng, thái độ cơ bản cần hình thành và phát triển ở học sinh; xác định trình tự logic của bài học.

Bước này được đặt ra bởi nội dung bài học ngoài phần được trình bày trong SGK còn có thể đã được trình bày trong các tài liệu khác. Trước hết nên đọc kĩ nội dung bài học và hướng dẫn tìm hiểu bài trong SGK để hiểu, đánh giá đúng nội dung bài học rồi mới chọn đọc thêm tư liệu để hiểu sâu, hiểu rộng nội dung bài học. Mỗi GV không chỉ có kỹ năng tìm đúng, tìm trúng tư liệu cần đọc mà cần có kỹ năng định hướng cách chọn, đọc tư liệu cho học sinh. GV nên chọn những tư liệu đã qua thẩm định, được đông đảo các nhà chuyên môn và GV tin cậy. Việc đọc SGK, tài liệu phục vụ cho việc soạn giáo án có thể chia thành 3 cấp độ sau: đọc lướt để tìm nội dung chính xác định những kiến thức, kỹ năng cơ bản, trọng tâm mức độ yêu cầu và phạm vi cần đạt; đọc để tìm những thông tin quan tâm: các mạch, sự bố cục, trình bày các mạch kiến thức, kỹ năng và dụng ý của tác giả; đọc để phát hiện và phân tích, đánh giá các chi tiết trong từng mạch kiến thức, kỹ năng.

Thực ra khâu khó nhất trong đọc SGK và các tư liệu là đúc kết được phạm vi, mức độ kiến thức, kỹ năng của từng bài học sao cho phù hợp với năng lực của học sinh và điều kiện dạy học. Trong thực tế dạy học, nhiều khi chúng ta thường đi chưa tới hoặc đi quá những yêu cầu cần đạt về kiến thức, kỹ năng. Nếu nắm vững nội dung bài học, GV sẽ phác họa những nội dung và trình tự nội dung của bài giảng phù hợp, thậm chí có thể cải tiến cách trình bày các mạch kiến thức, kỹ năng của SGK, xây dựng một hệ thống câu hỏi, bài tập giúp HS nhận thức, khám phá, vận dụng các kiến thức, kỹ năng trong bài một cách thích hợp.

- Bước 3: Xác định khả năng đáp ứng các nhiệm vụ nhận thức của HS, gồm: xác định những kiến thức, kỹ năng mà HS đã có và cần có; dự kiến những khó khăn, những tình huống có thể nảy sinh và các phương án giải quyết.

Bước này được đặt ra bởi trong giờ học theo định hướng đổi mới phương pháp dạy học, GV không những phải nắm vững nội dung bài học mà còn phải hiểu học sinh để lựa chọn phương pháp, phương tiện, các hình thức tổ chức dạy học và đánh giá cho phù hợp. Như vậy, trước khi soạn giáo án cho giờ học mới, GV phải lường trước các tình huống, các cách giải quyết nhiệm vụ học tập của học sinh. Nói cách khác, tính khả thi của giáo án phụ thuộc vào trình độ, năng lực học tập của học sinh, được xuất phát từ : những kiến thức, kỹ năng mà học sinh đã có một cách chắc chắn, vững bền; những kiến thức, kỹ năng mà học sinh chưa có hoặc có thể quên; những khó khăn có thể nảy sinh trong quá trình học tập của các em. Bước này chỉ là sự dự kiến; nhưng trong thực tiễn, có nhiều giờ học do không dự kiến trước, GV đã lúng túng trước những ý kiến không đồng nhất của học sinh với những biểu hiện rất đa dạng. Do vậy, dù mất công nhưng mỗi GV nên dành thời gian để xem qua bài soạn của học sinh trước giờ học kết hợp với kiểm tra đánh giá thường xuyên để có thể dự kiến trước khả năng đáp ứng các nhiệm vụ nhận thức cũng như phát huy tích cực vốn kiến thức, kỹ năng đã có của các em. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

2

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Bước 4: Lựa chọn phương pháp dạy học, phương tiện dạy học, hình thức tổ chức dạy học và cách thức đánh giá thích hợp nhằm giúp HS học tập tích cực, chủ động, sáng tạo.

Bước này được đặt ra bởi trong giờ học theo định hướng đổi mới phương pháp dạy học, GV phải quan tâm tới việc phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện thói quen và khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kỹ năng vận dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong học tập và trong thực tiễn; tác động đến tư tưởng và tình cảm để đem lại niềm vui, hứng thú trong học tập cho học sinh. Trong thực tiễn dạy học hiện nay, các GV vẫn quen với lối dạy học đồng loạt với những nhiệm vụ học tập không có tính phân hoá, ít chú ý tới năng lực học tập của từng đối tượng học sinh. Đổi mới phương pháp dạy học sẽ chú trọng cải tiến thực tiễn này, phát huy thế mạnh tổng hợp của các phương pháp, phương tiện dạy học, hình thức tổ chức dạy học và cách thức đánh giá nhằm tăng cường sự tích cực học tập của các đối tượng học sinh trong giờ học.

- Bước 5: Thiết kế giáo án. Đây là bước người GV bắt tay vào soạn giáo án - thiết kế nội dung, nhiệm vụ, cách thức hoạt động, thời gian và yêu cầu cần đạt cho từng hoạt động dạy của GVvà hoạt động học tập của học sinh.

1.3. Cấu trúc giáo án Ngày soạn:..............

Tiết:...................

-------(TÊN BÀI)....

I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức 2. Kỹ năng 3. Thái độ (giá trị) 4. Định hướng hình thành năng lực II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Thiết bị dạy học: (VD: Máy chiếu, …)

- Học liệu: (VD: Bài tập tình huống….)

2. Chuẩn bị của học sinh - Chuẩn bị các nội dung liên quan đến bài học theo sự hướng dẫn của giáo viên như chuẩn bị tài liệu, TBDH ..

- Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu,...

III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP Phương án 1: https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

3

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS * HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ 3. Bài mới (Giới thiệu) *HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức *HOẠT ĐỘNG 3: Luyện tập * HOẠT ĐỘNG 4: Vận dụng * HOẠT ĐỘNG 5: Tìm tòi và mở rộng * Dặn dò, hướng dẫn học sinh học tập ở nhà Phương án 2.

1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ (nếu có) 3. Tiến trình bài học HOẠT ĐỘNG 1. (Tên hoạt động, dự kiến thời gian) (1) Mục tiêu (2) Phương pháp/Kĩ thuật (3) Hình thức tổ chức hoạt động (4) Phương tiện dạy học HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG CHÍNH

Bước 1. Giao nhiệm vụ - GV: - HS: Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ - HS: - GV Bước 3. Thảo luận, trao đổi, báo cáo - GV - HS Trình bày Bước 4. Phương án KTĐG https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

4

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS Điểu chỉnh: Các hoạt động khác được lặp lại như cấu trúc của hoạt động trên HOẠT ĐỘNG 2. (Tên hoạt động, dự kiến thời gian) (1) Mục tiêu (2) Phương pháp/Kĩ thuật (3) Hình thức tổ chức hoạt động (4) Phương tiện dạy học HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG CHÍNH

Bước 1. Giao nhiệm vụ - GV - HS Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ - HS - GV Bước 3. Thảo luận, trao đổi, báo cáo - GV - HS Bước 4. Phương án KTĐG Điểu chỉnh: Các hoạt động khác được lặp lại như cấu trúc của hoạt động trên IV. TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN HỌC TẬP 1. Tổng kết: 2. Hướng dẫn học tập ở nhà: V. RÚT KINH NGHIỆM GIỜ DẠY ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. .................................................................................................................................

VII. PHỤ LỤC (Nếu có) Các tài liệu liên quan đến bài học như tài liệu phát tay, phiếu học tập, thông tin phản hồi, các câu hỏi kiểm tra đánh giá, các slide để trình chiếu, phần mềm hỗ trợ https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

5

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS -------------------------1.4. Cấu trúc của một giáo án được thể hiện ở các nội dung - Mục tiêu bài học: + Nêu rõ yêu cầu HS cần đạt về KT, KN, thái độ; + Các mục tiêu được biểu đạt bằng động từ cụ thể, có thể lượng hoá được.

- Chuẩn bị về phương pháp và phương tiện dạy học: + GVchuẩn bị các thiết bị dạy học (tranh ảnh, mô hình, hiện vật, hoá chất...), các phương tiện dạy học (máy chiếu, TV, đầu video, máy tính, máy projector...) và tài liệu dạy học cần thiết; + Hướng dẫn HS chuẩn bị bài học (soạn bài, làm bài tập, chuẩn bị tài liệu và đồ dùng học tập cần thiết).

- Tổ chức các hoạt động dạy học: Trình bày rõ cách thức triển khai các hoạt động dạy- học cụ thể. Với mỗi hoạt động cần chỉ rõ: + Tên hoạt động ; + Mục tiêu của hoạt động; + Cách tiến hành hoạt động; + Thời lượng để thực hiện hoạt động; + Kết luận của GV về: những KT, KN, thái độ HS cần có sau hoạt động; những tình huống thực tiễn có thể vận dụng KT, KN, thái độ đã học để giải quyết; những sai sót thường gặp; những hậu quả có thể xảy ra nếu không có cách giải quyết phù hợp;...

- Hướng dẫn các hoạt động tiếp nối: xác định những việc HS cần phải tiếp tục thực hiện sau giờ học để củng cố, khắc sâu, mở rộng bài cũ hoặc để chuẩn bị cho việc học bài mới.

- Tổng kết bài là công việc mà học sinh phải thực hiện, mặc dù đây là hoạt động hướng dẫn của giáo viên. Những ý chủ chốt, những liên hệ cốt yếu, những sự kiện cơ bản, những nguyên tắc và quan điểm nền tảng, những khái niệm hoặc giá trị có tính công cụ cần được nhắc đến dưới những hình thức cô đọng, rút gọn, đặc biệt là những sơ đồ, mô hình, công thức hoặc các tài liệu trực quan. Nội dung cốt lõi của bài cần được phát biểu lại trong những liên hệ và cấu trúc hệ thống. có quan hệ logic với khái niệm tổng thể và được biểu hiện rõ vị trí trong mạng khái niệm, hoặc trong quan niệm toàn vẹn - Hướng dẫn học tập: Việc hướng dẫn học tập không đơn giản là giao bài tập hoặc nhiệm vụ học tập về nhà. Điều chủ yếu nhất của khâu này là gợi ý đọc thêm, luyện tập bổ sung, khuyến khích tìm kiếm tư liệu và chỉ dẫn thư mục bổ ích, nêu lên những giả thuyết hoặc luận điểm có tính vấn đề để động viên người học suy nghĩ tiếp tục trong quá trình học tập sau bài học. Những ý được gợi lên nói chung nên có liên hệ với bài học sau, hoặc có ý nghĩa hỗ trợ ghi nhớ, kích thích tư duy phê phán, khuyến khích tư duy độc lập, tạo cảm xúc và bồi dưỡng tình cảm, nâng cao nhu cầu nhận thức của học sinh.

1.5. Các bước của quy trình soạn bài giảng điện tử e-learning. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

6

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS Các bước của quy trình soạn bài giảng điện tử e-learning 1) Xác định mục đích, yêu cầu của bài giảng 2) Lựa chọn những kiến thức cơ bản, trọng tâm, có tính khái quát và chắt lọc cao để sắp xếp chúng vào các slide: 3) Thu thập nguồn tài liệu liên quan đến nội dung, xây dựng kho tư liệu 4) Xây dựng kịch bản cho bài giảng của giáo án điện tử 5) Lựa chọn ngôn ngữ, các phần mềm trình diễn để xây dựng bài giảng điện tử elearning.

6) Soạn bài giảng và đóng gói 1.6. Các bước thực hiện giờ dạy học (triển khai giáo án khi lên lớp).

Một giờ dạy học nên được thực hiện theo các bước cơ bản sau: a. Kiểm tra sự chuẩn bị của HS - Kiểm tra tình hình nắm vững bài học cũ và những KT, KN đã học có liên quan đến bài mới.

- Kiểm tra tình hình chuẩn bị bài mới (soạn bài, làm bài tập, chuẩn bị tài liệu và đồ dùng học tập cần thiết).

Lưu ý: Việc kiểm tra sự chuẩn bị của HS có thể thực hiện đầu giờ học hoặc có thể đan xen trong quá trình dạy bài mới. b. Tổ chức dạy và học bài mới - GV giới thiệu bài mới: nêu nhiệm vụ học tập và cách thức thực hiện để đạt được mục tiêu bài học; tạo động cơ học tập cho HS. - GV tổ chức, hướng dẫn HS suy nghĩ, tìm hiểu, khám phá và lĩnh hội nội dung bài học, nhằm đạt được mục tiêu bài học với sự vận dụng PPDH phù hợp. c. Luyện tập, củng cố.

GV hướng dẫn HS củng cố, khắc sâu những KT, KN, thái độ đã có thông qua hoạt động thực hành luyện tập có tính tổng hợp, nâng cao theo những hình thức khác nhau. d. Đánh giá - Trên cơ sở đối chiếu với mục tiêu bài học, GV dự kiến một số câu hỏi, bài tập và tổ chức cho HS tự đánh giá về kết quả học tập của bản thân và của bạn.

- GV đánh giá, tổng kết về kết quả giờ học. e. Hướng dẫn HS học bài, làm việc ở nhà - GV hướng dẫn HS luyện tập, củng cố bài cũ (thông qua làm bài tập, thực hành, thí nghiệm,...).

- GV hướng dẫn HS chuẩn bị bài học mới.

https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

7

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS 2. Phương pháp dạy học tích cực 2.1. một số vấn đề chung của phương pháp dạy học tích cực 2.1.1 Thế nào là tính tích cực học tập? a. Tính tích cực học tập là gì?

Tính tích cực học tập - về thực chất là tính tích cực nhận thức, đặc trưng ở khát vọng hiểu biết, cố gắng trí lực và có nghị lực cao trong quá trình chiếm lĩnh tri thức. b. Tính tích cực nhận thức do đâu mà có?

Tính tích cực nhận thức liên quan trước hết với động cơ học tập.

- Động cơ đúng tạo ra hứng thú.

- Hứng thú là tiền đề của tự giác.

- Hứng thú và tự giác là hai yếu tố tạo nên tính tích cực. c. Tính tích cực nhận thức có tác dụng như thế nào?

- Tính tích cực nhận thức sản sinh nếp tư duy độc lập.

- Suy nghĩ độc lập là mầm mống của sáng tạo.

- Ngược lại, phong cách học tập tích cực độc lập sáng tạo sẽ phát triển tự giác, hứng thú, bồi dưỡng động cơ học tập. d. Những dấu hiệu nào biểu hiện tính tích cực nhận thức?

Tính tích cực nhận thức thể hiện ở những dấu hiệu sau: - Hăng hái trả lời các câu hỏi của giáo viên.

- Bổ sung các câu trả lời của bạn.

- Thích phát biểu ý kiến của mình trước vấn đề nêu ra.

- Hay nêu thắc mắc, đòi hỏi giải thích cặn kẽ những vấn đề chưa đủ rõ.

- Chủ động vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học để nhận thức vấn đề mới.

- Tập trung chú ý vào vấn đề đang học.

- Kiên trì hoàn thành các bài tập, không nản trước những tình huống khó khăn… e. Các cấp độ thể hiện tính tích cực nhận thức?

- Bắt chước: gắng sức làm theo mẫu hành động của thầy, của bạn…

- Tìm tòi: độc lập giải quyết vấn đề, tìm cách giải quyết khác nhau về một vấn đề…

- Sáng tạo: tìm ra cách giải quyết mới, độc đáo, hữu hiệu.

2.1.2 Phương pháp dạy học tích cực PPDH tích cực là một thuật ngữ để chỉ những phương pháp giáo dục, dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

8

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS "Tích cực" trong PPDH - tích cực được dùng với nghĩa là hoạt động, chủ động, trái nghĩa với không hoạt động, thụ động chứ không dùng theo nghĩa trái với tiêu cực. a. PPDH tích cực có làm giảm sút vai trò của giáo viên không?

PPDH tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận thức của người học, nghĩa là tập trung vào phát huy tính tích cực của người học chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của người dạy. Để dạy học theo phương pháp tích cực thì GVphải nỗ lực nhiều so với dạy theo phương pháp thụ động. b. Phát huy tính tích cực nhận thức của HS dễ hay khó?

Muốn đổi mới cách học phải đổi mới cách dạy. Cách dạy chỉ đạo cách học, nhưng ngược lại thói quen học tập của trò cũng ảnh hưởng tới cách dạy của thầy.

- HS đòi hỏi cách dạy tích cực hoạt động nhưng GVchưa đáp ứng được.

- GVhăng hái áp dụng PPDH tích cực nhưng không thành công vì HS chưa thích ứng, vẫn quen với lối học tập thụ động. c. Để Tích cực hóa hoạt động nhận thức của người học, GVcần lưu ý điều gì?

- GVphải kiên trì dùng cách dạy hoạt động để dần dần xây dựng cho HS phương pháp học tập chủ động một cách vừa sức, từ thấp lên cao.

- Có sự hợp tác cả của thầy và trò, sự phối hợp nhịp nhàng hoạt động dạy với hoạt động học thì mới thành công. Như vậy, việc dùng thuật ngữ "Dạy và học tích cực" để phân biệt với "Dạy và học thụ động". e. PPDH truyền thống và PPDH tích cực khác nhau như thế nào?

PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC

PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC

TRUYỀN THỐNG

TÍCH CỰC

1) Tập trung vào hoạt động của giáo 1) Tập trung vào hoạt động của HS. viên 2) GVtruyền đạt kiến thức đã chuẩn bị 2) GVhướng dẫn các hoạt động của HS. sẵn.

3) HS lắng nghe lời giảng của giáo 3) HS chủ động chiếm lĩnh tri thức, kỹ viên, ghi chép và học thuộc. năng dưới sự hướng dẫn của thầy.

4) GVhuy động vốn hiểu biết của 4) GV huy động vốn kiến thức và kinh mình để giúp HS tiếp thu bài. nghiệm của HS để xây dựng bài.

5) Quan hệ học tập: Thầy chủ động – 5) Quan hệ học tập: Chủ đạo của thầy tạo trò bị động. sự chủ động, tự tin ở trò.

6) Khống chế sự tranh luận vì sợ cháy 6) Khuyến khích HS tranh luận, không sợ giáo án. cháy giáo án. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

9

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS 7) Dạy học theo mẫu: GV đưa ví dụ, 7) Khuyến khích sự sáng tạo, giải quyết HS làm theo tương tự. theo quan điểm riêng.

8) Yêu cầu HS nghe và ghi đầy đủ.

8) Nghe và ghi theo nhu cầu.

9) SGK là pháp lệnh, lời thầy là chân lí, 9) SGK chỉ là phương tiện, lời thầy chỉ là kiểm tra, thi cử phải đúng như thế. gợi ý, kiểm tra, thi cử linh hoạt, gắn với thực tiễn.

10) HS không có cơ hội bày tỏ nguyện 10) HS có cơ hội bày tỏ nguyện vọng và vọng, tham gia tranh luận. tham gia tranh luận.

11) …

11) …

2.1.3. Đặc trưng của các PPDH tích cực a. Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của HS Trong PPDH tích cực, người học - đối tượng của hoạt động "dạy", đồng thời là chủ thể của hoạt động "học": - Được cuốn hút vào các hoạt động học tập do GVtổ chức và chỉ đạo, thông qua đó tự lực khám phá những điều mình chưa rõ.

- Được đặt vào những tình huống của đời sống thực tế, người học trực tiếp quan sát, thảo luận, làm thí nghiệm, giải quyết vấn đề đặt ra theo cách suy nghĩ của mình.

- Được bộc lộ và phát huy tiềm năng sáng tạo.

Dạy theo cách này thì GVkhông chỉ giản đơn truyền đạt tri thức mà còn hướng dẫn hành động (dạy cách học). b. Dạy và học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học - Phương pháp tích cực xem việc rèn luyện phương pháp học tập cho HS không chỉ là một biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học mà còn là một mục tiêu dạy học.

- Sự bùng nổ thông tin, khoa học, kỹ thuật khiến chúng ta không thể nhồi nhét vào đầu óc HS khối lượng kiến thức ngày càng nhiều mà đòi hỏi phải quan tâm dạy cho HS PP học.

- Trong các phương pháp học thì cốt lõi là phương pháp tự học. Vì vậy, ngày nay người ta nhấn mạnh mặt hoạt động học trong quá trình dạy học, tạo ra sự chuyển biến từ học tập thụ động sang tự học chủ động: tự học ở nhà sau bài lên lớp; tự học trong tiết học có sự hướng dẫn của giáo viên. c. Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác Phương pháp học tập hợp tác được tổ chức ở cấp nhóm, tổ, lớp hoặc trường.

Hình thức dạy học phổ biến là hoạt động hợp tác trong nhóm nhỏ 4 đến 6 người.

Dạy học hợp tác có tác dụng: - Làm tăng hiệu quả học tập, nhất là lúc phải giải quyết những vấn đề gay cấn. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

10

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Làm mất đi hiện tượng ỷ lại; - Tính cách, năng lực của mỗi thành viên được bộc lộ, uốn nắn.

- Phát triển tình bạn, ý thức tổ chức, tinh thần tương trợ. d. Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò Trong dạy học, việc đánh giá HS không chỉ nhằm mục đích nhận định thực trạng và điều chỉnh hoạt động học của trò mà còn đồng thời tạo điều kiện nhận định thực trạng và điều chỉnh hoạt động dạy của thầy.

- Dạy học truyền thống, GVgiữ độc quyền đánh giá HS. - Dạy học tích cực, GVphải hướng dẫn HS phát triển kỹ năng tự đánh giá và đánh gia lẫn nhau để tự điều chỉnh cách học.

2.2. Một số phương pháp dạy học tích cực 2.2.1. Phương pháp đặt và giải quyết vấn đề a. Cấu trúc bài học Cấu trúc một bài học theo phương pháp đặt và giải quyết vấn đề thường bao gồm các bước sau: - Đặt vấn đề, xây dựng bài toán nhận thức: + Tạo tình huống có vấn đề; + Phát hiện, nhận dạng vấn đề nảy sinh; + Phát hiện vấn đề cần giải quyết - Giải quyết vấn đề đặt ra: + Đề xuất cách giải quyết; + Lập kế hoạch giải quyết; + Thực hiện kế hoạch giải quyết.

- Kết luận: + Thảo luận kết quả và đánh giá; + Khẳng định hay bác bỏ giả thuyết nêu ra; + Phát biểu kết luận; + Đề xuất vấn đề mới. b. Các mức trình độ đặt và giải quyết vấn đề Có thể phân biệt bốn mức trình độ đặt và giải quyết vấn đề: - Mức 1: GV đặt vấn đề, nêu cách giải quyết vấn đề. HS thực hiện cách giải quyết vấn đề theo hướng dẫn của giáo viên. GV đánh giá kết quả làm việc của HS.

https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

11

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Mức 2: GV nêu vấn đề, gợi ý để HS tìm ra cách giải quyết vấn đề. HS thực hiện cách giải quyết vấn đề với sự giúp đỡ của GV khi cần. GV và HS cùng đánh giá.

- Mức 3: GV cung cấp thông tin tạo tình huống có vấn đề. HS phát hiện và xác định vấn đề nảy sinh, tự đề xuất các giả thuyết và lựa chọn giải pháp. HS thực hiện cách giải quyết vấn đề. GV và HS cùng đánh giá.

- Mức 4: HS tự lực phát hiện vấn đề nảy sinh trong hoàn cảnh của mình hoặc cộng đồng, lựa chọn vấn đề giải quyết. HS giải quyết vấn đề, tự đánh giá chất lượng, hiệu quả, có ý kiến bổ sung của GV khi kết thúc.

Trong dạy học theo phương pháp đặt và giải quyết vấn đề, HS vừa nắm được tri thức mới, vừa nắm được phương pháp lĩnh hội tri thức đó, phát triển tư duy tích cực, sáng tạo, chuẩn bị năng lực thích ứng với đời sống xã hội, phát hiện kịp thời và giải quyết hợp lý các vấn đề nảy sinh.

1.2.2. Phương pháp hoạt động nhóm (cùng tham gia) a. Khái niệm Hoạt động nhóm là phương pháp tổ chức hoạt động học của HS bằng cách chia lớp học thành từng nhóm. Tuỳ mục đích, yêu cầu của vấn đề học tập, các nhóm được phân chia ngẫu nhiên hay có chủ định, được duy trì ổn định hay thay đổi trong từng phần của tiết học, được giao cùng một nhiệm vụ hay những nhiệm vụ khác nhau. b. Các cách chia nhóm - Theo số điểm danh.

- Theo màu sắc.

- Theo tên loài hoa.

- Theo mùa trong năm.

- Theo biểu tượng.

- Theo hình ghép.

- Theo sở thích.

- Theo tháng sinh.

- Theo trình độ, giới tính.

- Chia ngẫu nhiên. c. Một số đặc điểm của tổ chức hoạt động nhóm - Trong nhóm mỗi người được phân công một phần việc; - Mỗi thành viên đều phải làm việc tích cực, không thể ỷ lại vào một vài người hiểu biết và năng động hơn. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

12

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Các thành viên trong nhóm giúp đỡ nhau tìm hiểu vấn đề nêu ra trong không khí thi đua với các nhóm khác.

- Kết quả làm việc của mỗi nhóm sẽ đóng góp vào kết quả học tập chung của cả lớp.

- Nhóm cử ra một đại diện hoặc phân công mỗi thành viên trình bày một phần nếu nhiệm vụ giao cho nhóm là khá phức tạp. d. Cách tiến hành 1/ Làm việc chung cả lớp: + Nêu vấn đề, xác định nhiệm vụ nhận thức. + Tổ chức các nhóm, giao nhiệm vụ. + Hướng dẫn cách làm việc trong nhóm.

2/ Làm việc theo nhóm: + Phân công trong nhóm. + Cá nhân làm việc độc lập rồi trao đổi hoặc tổ chức thảo luận trong nhóm. + Cử đại diện hoặc phân công trình bày kết quả làm việc theo nhóm.

3/ Tổng kết trước lớp: + Các nhóm lần lượt báo cáo kết quả. + Thảo luận chung. + GV tổng kết, đặt vấn đề cho bài tiếp theo, hoặc vấn đề tiếp theo trong bài. e. Ưu điểm của PP tổ chức hoạt động nhóm - Giúp các thành viên trong nhóm chia sẻ các băn khoăn, kinh nghiệm của bản thân, cùng nhau xây dựng nhận thức mới.

- Bài học trở thành quá trình học hỏi lẫn nhau. g. Hạn chế của PP tổ chức hoạt động nhóm - Đòi hỏi không gian lớp học phải rộng.

- Đòi hỏi thời gian nhiều.

- GVphải biết tổ chức hợp lý, HS quen với phương pháp này thì mới có kết quả. h. Yêu cầu - Tư duy tích cực của HS phải được phát huy.

- Phải rèn luyện năng lực hợp tác giữa các thành viên trong tổ chức lao động.

- Tránh khuynh hướng hình thức và đề phòng lạm dụng, cho rằng tổ chức hoạt động nhóm là dấu hiệu tiêu biểu nhất của đổi mới PPDH và hoạt động nhóm càng nhiều thì chứng tỏ PPDH càng đổi mới. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

13

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS 1.2.3. Phương pháp đóng vai a. Khái niệm Đóng vài là phương pháp tổ chức cho HS thực hành một số cách ứng xử nào đó trong một tình huống giả định. b. Ưu điểm - HS được rèn luyện thực hành những kỹ năng ứng xử và bày tỏ thái độ trong môi trường an toàn trước khi thực hành trong thực tiễn.

- Gây hứng thú và chú ý cho HS - Tạo điều kiện làm nảy sinh óc sáng tạo của HS - Khích lệ sự thay đổi thái độ, hành vi của HS theo chuẩn mực hành vi đạo đức và chính trị - xã hội.

- Có thể thấy ngay tác động và hiệu quả của lời nói hoặc việc làm của các vai diễn. c. Cách thực hiện - GV chia nhóm, giao tình huống đóng vai cho từng nhóm và quy định rõ thời gian chuẩn mực, thời gian đóng vai.

- Các nhóm thảo luận chuẩn bị đóng vai: xây dựng kịch bản, phân công, tập luyện,…

- Các nhóm lên đóng vai.

- GV phỏng vấn HS đóng vai: + Vì sao em lại ứng xử như vậy? + Cảm xúc, thái độ của em khi thực hiện cách ứng xử? Khi nhận được cách ứng xử (đúng hoặc sai).

- Lớp thảo luận, nhận xét: Cách ứng xử của các vai diễn phù hợp hay chưa phù hợp? Chưa phù hợp ở điểm nào? Vì sao?

- GV kết luận về cách ứng xử cần thiết trong tình huống. d. Yêu cầu - Tình huống nên để mở, không cho trước “Kịch bản”, lời thoại.

- Phải dành thời gian phù hợp cho các nhóm chuẩn bị đóng vai.

- Người đóng vai phải hiểu rõ vai của mình trong bài tập đóng vai để không lạc đề - Nên khích lệ cả những HS nhút nhát tham gia.

- Nên hoá trang và đạo cụ đơn giản để tăng tính hấp dẫn của trò chơi đóng vai.

1.2.4. Phương pháp động não a. Khái niệm Động não là phương pháp giúp HS trong một thời gian ngắn nảy sinh được nhiều ý tưởng, nhiều giả định về một vấn đề nào đó. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

14

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS Thực hiện phương pháp này, GV cần đưa ra một hệ thống các thông tin làm tiền đề cho buổi thảo luận. b. Cách tiến hành - GV nêu câu hỏi, vấn đề cần được tìm hiểu trước cả lớp hoặc trước nhóm.

- Khích lệ HS phát biểu và đóng góp ý kiến càng nhiều càng tốt.

- Liệt kê tất cả các ý kiến phát biểu đưa lên bảng hoặc giấy khổ to, không loại trừ một ý kiến nào, trừ trường hợp trùng lặp.

- Phân loại ý kiến.

- Làm sáng tỏ những ý kiến chưa rõ ràng và thảo luận sâu từng ý.

1.2.5. Phương pháp trò chơi a. Khái niệm Trò chơi là phương pháp tổ chức hoạt động trò chơi cho HS để giải quyết một hoặc một số nội dung bài học. Phương pháp trò chơi thu hút được nhiều HS vào học tập, tạo sự chú ý cho tất cả HS, có khả năng gây hứng thú và lây lan hứng thú học tập đến mọi HS. b. Cách tiến hành - Nêu yêu cầu, ý nghĩa, tác dụng.

- Phổ biến luật chơi, cách tính điểm, khen thưởng,…

- Quán triệt tinh thần, thái độ.

- Tổ chức, phân công.

- Tiến hành hoạt động chơi.

- Công bố kết quả, nhận xét, đánh giá, khen thưởng. c. Các phương pháp trò chơi 1/ Trò chơi ghép hình: lựa chọn các mảnh ghép để hoàn thành một hình nào đó mà việc lựa chọn phải dựa vào sự trả lời các câu hỏi.

2/ Trò chơi mở mảnh ghép: Mỗi nhóm hoàn thành một nhiệm vụ tìm hiểu vấn đề nào đó của bài học thì mảnh ghép lựa chọn được mở ra.

3/ Trò chơi ô chữ: để đoán được các chữ trong các ô hàng nganh, các đội chơi phải giải quyết các câu hỏi tương ứng.

4/ Trò chơi xanh - đỏ: mỗi đội được phát hai lá cờ: xanh và đỏ. Các đội chơi lựa chọn các phương án trả lời cho các câu hỏi đúng - sai để đem về số cờ đỏ nhiều nhất (đúng) và số cờ xanh ít nhất (sai).

5/ Trò chơi truyền điện: các thành viên trong từng đội chơi phải đảm bảo nhanh nhạy để chuyển tiếp các phương án trả lời cho người của phe mình trong thời gian qui định để đóng góp nhiều nhất vào một nội dung nào đó, hoặc hoàn thành một nội dung nào đó. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

15

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS 6/ Trò chơi giải mật mã: các đội xây dựng phương án để tìm ra chỗ sai của một vấn đề và lí giải nó.

1.2.6. Phương pháp dạy học dự án.

Dạy học dự án là một phương pháp, một hình thức dạy học quan trọng để thực hiện quan điểm dạy học hướng vào người học, quan điểm dạy học hướng vào hoạt động và quan điểm dạy học tích hợp.

Trong chương trình phổ thông, dạy học dự án được xây dựng thông qua chương trình “dạy học tương lai” (Intel teach to the future). Các thông tin cụ thể được trình bày trên trang web: http://www.dayhoctuonglai.edu.vn/ Từ đầu thế kỉ 20, các nhà sư phạm Mỹ đã xây dựng cơ sở lý luận cho phương pháp dự án (Project method) và coi đây là phương pháp dạy học quan trọng để thực hiện dạy học hướng vào người học nhằm khắc phục nhược điểm của dạy học truyền thống.

Phương pháp dạy học dự án được hiểu là một phương pháp hay hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện một nhiệm vụ phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn, thực hành. Nhiệm vụ này được người học thực hiện với tính tự lực cao trong quá trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. a. Đặc điểm của dạy học dự án + Định hướng vào học sinh - Chú ý đến hứng thú của người học, tính tự lực cao: học sinh được trực tiếp tham gia chọn đề tài, nội dung học tập phù hợp khả năng và hứng thú của cá nhân, khuyến khích tính tích cực, tự lực, tính trách nhiệm, sự sáng tạo của người học.

Giảng viên đóng vai trò là người tư vấn, hướng dẫn và giúp đỡ.

- Người học được cộng tác làm việc, lựa chọn nhiệm vụ phù hợp: Các dự án được thực hiện theo nhóm, có sự cộng tác và phân công công việc giữa các thành viên trong nhóm, rèn luyện tính sẵn sàng và kĩ năng cộng tác làm việc giữa các thành viên tham gia, giữa giảng viên và học sinh cũng như các lực lượng xã hội tham gia vào dự án. + Định hướng vào thực tiễn - Gắn liền với hoàn cảnh: Chủ đề dự án xuất phát từ tình huống của thực tiễn nghề nghiệp, đời sống xã hội, phù hợp trình độ người học.

- Có ý nghĩa thực tiễn xã hội: Các dự án gắn việc học tập trong nhà trường với thực tiễn đời sống xã hội, địa phương, gắn với môi trường, mang lại tác động xã hội tích cực.

- Kết hợp giữa lý thuyết và thực hành: Thông qua đó, kiểm tra, củng cố, mở rộng hiểu biết lý thuyết cũng như rèn luyện kỹ năng hành động, kinh nghiệm thực tiễn của người học.

- Dự án mang nội dung tích hợp: Kết hợp tri thức của nhiều môn học hay lĩnh vực khác nhau để giải quyết một vấn đề mang tính phức hợp. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

16

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS + Định hướng vào sản phẩm Các sản phẩm được tạo ra, không giới hạn trong những thu hoạch lý thuyết, mà còn tạo ra sản phẩm vật chất của hoạt động thực tiễn, thực hành. Những sản phẩm này có thể sử dụng, công bố, giới thiệu. b. Các giai đoạn của dạy học dự án Giai đoạn 1: Chọn đề tài và xác định mục đích của dự án Giảng viên và sinh viên cùng đề xuất, cũng có thể do người học đề xuất.

Giai đoạn 2: Xác định đề cương, kế hoạch thực hiện Cần xác định công việc cần làm, thời gian dự kiến, dự kiến vật liệu, kinh phí, phương pháp tiến hành và phân công cho mỗi thành viên trong nhóm.

Giai đoạn 3: Thực hiện dự án, chú ý đến sản phẩm Thực hiện các hoạt động trí tuệ và hoạt động thực tiễn, thực hành, những hoạt động này xen kẽ và tác động qua lại lẫn nhau. Kiến thức lý thuyết, các phương án giải quyết vấn đề được thử nghiệm qua thực tiễn. Trong quá trình đó, sản phẩm của dự án và thông tin mới được tạo ra.

Giai đoạn 4: Thu thập kết quả và công bố sản phẩm Kết quả thực hiện dự án có thể viết dưới dạng thu hoạch, báo cáo, luận văn… và được giới thiệu công bố. Sản phẩm có thể là vật chất được tạo ra hoặc hành động phi vật chất.

Giai đoạn 5: Đánh giá dự án Giảng viên và sinh viên đánh giá quá trình thực hiện kết quả cũng như kinh nghiệm đạt được. Từ đó rút ra những kinh nghiệm cho việc thực hiện các dự án tiếp theo. Kết quả dự án có thể được đánh giá từ bên ngoài.

Việc phân chia các giai đoạn trên chỉ có tính tương đối. Trong thực tế chúng có thể xen kẽ và thâm nhập lẫn nhau. Việc tự kiểm tra, điều chỉnh cần được thực hiện trong tất cả giai đoạn của dự án, phù hợp cấu trúc, nhiệm vụ của từng dự án khác nhau. c. Ưu điểm và hạn chế của phương pháp dạy học dự án. + Ưu điểm - Gắn lý thuyết với thực hành, tư duy và hành động, nhà trường và xã hội, giúp việc học tập trong nhà trường giống hơn với việc học tập trong thế giới thật, cùng một nội dung nhưng theo những cách khác nhau.

- Kích thích động cơ, hứng thú học tập, phát huy tính tự lực, tính trách nhiệm.

- Phát triển năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp, thúc đẩy suy nghĩ sâu hơn khi gặp các vần đề khác nhau.

- Rèn luyện năng lực cộng tác làm việc của người học.

- Phát triển năng lực đánh giá. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

17

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS Trong đào tạo đại học, dạy học dự án là hình thức quan trọng để thực hiện phương thức đào tạo theo hướng kết hợp giữa học tập và nghiên cứu khoa học. + Hạn chế - Dạy học dự án đòi hỏi nhiều thời gian, nó không thể thay thế phương pháp thuyết trình trong việc truyền thụ những tri thức lý thuyết hệ thống.

- Hoạt động thực hành, thực tiễn khi thực hiện dạy học dự án đòi hỏi phương tiện vật chất và tài chính phù hợp.

Không thể áp dụng dạy học dự án tràn lan, nhưng đó là sự bổ sung quan trọng và cần thiết cho các phương pháp dạy học khác.

Phát huy mặt tích cực của các mô hình và lý thuyết dạy học cùng với tích cực đổi mới phương pháp dạy học đều hướng tới mục đích là phát huy tính tích cực chủ động và sáng tạo của người học; đây là xu hướng dạy học trong thời đại ngày nay.

Với xu hướng dạy học này thì dạy học mới đáp ứng được yêu cầu và đòi hỏi của xã hội, mới đào tạo được con người cho thời đại.

2.2.7. Phương pháp “Bàn tay nặn bột” a. Khái quát về phương pháp “Bàn tay nặn bột” Phương pháp dạy học "Bàn tay nặn bột" (BTNB), tiếng Pháp là La main à la pâte - viết tắt là LAMAP; tiếng Anh là Hands-on, là phương pháp dạy học khoa học dựa trên cơ sở của sự tìm tòi - nghiên cứu, áp dụng cho việc dạy học các môn khoa học tự nhiên. Phương pháp này được khởi xướng bởi Giáo sư Georges Charpak (Giải Nobel Vật lý năm 1992). Theo phương pháp BTNB, dưới sự giúp đỡ của giáo viên, chính học sinh tìm ra câu trả lời cho các vấn đề được đặt ra trong cuộc sống thông qua tiến hành thí nghiệm, quan sát, nghiên cứu tài liệu hay điều tra để từ đó hình thành kiến thức cho mình. Đứng trước một sự vật hiện tượng, học sinh có thể đặt ra các câu hỏi, các giả thuyết từ những hiểu biết ban đầu, tiến hành thực nghiệm nghiên cứu để kiểm chứng và đưa ra những kết luận phù hợp thông qua thảo luận, so sánh, phân tích, tổng hợp kiến thức.

Mục tiêu của phương pháp BTNB là tạo nên tính tò mò, ham muốn khám phá và say mê khoa học của học sinh. Ngoài việc chú trọng đến kiến thức khoa học, phương pháp BTNB còn chú ý nhiều đến việc rèn luyện kỹ năng diễn đạt thông qua ngôn ngữ nói và viết cho học sinh. b. Các nguyên tắc cơ bản của phương pháp BTNB Dưới đây là 10 nguyên tắc cơ bản của phương pháp BTNB được đề xuất bởi Viện Hàn lâm Khoa học và Bộ Giáo dục Quốc gia Pháp.

Nguyên tắc về tiến trình sư phạm 1/ Học sinh quan sát một sự vật hay một hiện tượng của thế giới thực tại, gần gũi với đời sống, dễ cảm nhận và các em sẽ thực hành trên những cái đó. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

18

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS 2/ Trong quá trình tìm hiểu, học sinh lập luận, bảo vệ ý kiến của mình, đưa ra tập thể thảo luận những ý nghĩ và những kết luận cá nhân, từ đó có những hiểu biết mà nếu chỉ có những hoạt động, thao tác riêng lẻ không đủ tạo nên.

3/ Những hoạt động do giáo viên đề xuất cho học sinh được tổ chức theo tiến trình sư phạm nhằm nâng cao dần mức độ học tập. Các hoạt động này làm cho các chương trình học tập được nâng cao lên và dành cho học sinh một phần tự chủ khá lớn.

4/ Cần một lượng tối thiểu là 2 giờ/tuần trong nhiều tuần liền cho một đề tài. Sự liên tục của các hoạt động và những phương pháp giáo dục được đảm bảo trong suốt thời gian học tập.

5/ Học sinh bắt buộc có mỗi em một quyển vở thí nghiệm do chính các em ghi chép theo cách thức và ngôn ngữ của chính các em.

6/ Mục tiêu chính là sự chiếm lĩnh dần dần của học sinh các khái niệm khoa học và kĩ thuật được thực hành, kèm theo là sự củng cố ngôn ngữ viết và nói.

Những đối tượng tham gia.

7/ Các gia đình và/hoặc khu phố được khuyến khích thực hiện các công việc của lớp học.

8/ Ở địa phương, các đối tác khoa học (Trường Đại học, cao đẳng, viện nghiên cứu,…) giúp các hoạt động của lớp theo khả năng của mình.

9/ Ở địa phương, các viện đào tạo giáo viên (Trường cao đẳng sư phạm, đại học sư phạm) giúp các giáo viên kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy.

10/ Giáo viên có thể tìm thấy trên internet các website có nội dung về những môđun kiến thức (bài học) đã được thực hiện, những ý tưởng về các hoạt động, những giải pháp thắc mắc. Giáo viên cũng có thể tham gia hoạt động tập thể bằng trao đổi với các đồng nghiệp, với các nhà sư phạm và với các nhà khoa học. Giáo viên là người chịu trách nhiệm giáo dục và đề xuất những hoạt động của lớp mình phụ trách. c. Tiến trình dạy học theo phương pháp “Bàn tay nặn bột” + Cơ sở sư phạm của tiến trình dạy học Phương pháp BTNB đề xuất một tiến trình sư phạm ưu tiên xây dựng những tri thức (hiểu biết, kiến thức) bằng khai thác, thực nghiệm và thảo luận. Đó là sự thực hành khoa học bằng hành động, hỏi đáp, tìm tòi, thực nghiệm, xây dựng tập thể chứ không phải phát biểu lại các kiến thức có sẵn xuất phát từ sự ghi nhớ thuần túy.

Học sinh tự mình thực hiện các thí nghiệm, các suy nghĩ và thảo luận để hiểu được các kiến thức cho chính mình.

Các buổi học ở lớp được tổ chức xung quanh các chủ đề theo hướng tiến trình có thể đồng thời giúp học sinh tiếp thu được kiến thức, hiểu được phương https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

19

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS pháp tiến hành và rèn luyện được ngôn ngữ viết và nói. Một thời lượng đủ cần thiết cho phép nắm bắt, tái tạo và tiếp thu một cách bền vững nội dung kiến thức. + Các bước của tiến trình dạy học Căn cứ vào các cơ sở trên, ta có thể làm rõ tiến trình sư phạm của phương pháp dạy học BTNB theo 5 bước cụ thể sau đây. Để tiện theo dõi các bước của tiến trình, chúng tôi xin trình bày tiến trình kèm theo một ví dụ cụ thể, kết hợp phân tích và trình bày về lý luận để làm rõ các bước của tiến trình. Chúng ta giả sử dùng phương pháp Bàn BTNB để dạy kiến thức "Cấu tạo bên trong của hạt".

Bước 1: Tình huống xuất phát và câu hỏi nêu vấn đề Tình huống xuất phát hay tình huống nêu vấn đề là một tình huống do giáo viên chủ động đưa ra như là một cách dẫn nhập vào bài học. Tình huống xuất phát phải ngắn gọn, gần gũi dễ hiểu đối với học sinh. Tình huống xuất phát nhằm lồng ghép câu hỏi nêu vấn đề. Tình huống xuất phát càng rõ ràng thì việc dẫn nhập cho câu hỏi nêu vấn đề càng dễ. Tuy nhiên có những trường hợp không nhất thiết phải có tình huống xuất phát mới đề xuất được câu hỏi nêu vấn đề (tùy vào từng kiến thức và từng trường hợp cụ thể).

Câu hỏi nêu vấn đề là câu hỏi lớn của bài học (hay môdun kiến thức mà học sinh sẽ được học). Câu hỏi nêu vấn đề cần đảm bảo yêu cầu phù hợp với trình độ, gây mâu thuẫn nhận thức và kích thích tính tò mò, thích tìm tòi, nghiên cứu của học sinh nhằm chuẩn bị tâm thế cho học sinh trước khi khám phá, lĩnh hội kiến thức. Giáo viên phải dùng câu hỏi mở, tuyệt đối không được dùng câu hỏi đóng (trả lời có hoặc không) đối với câu hỏi nêu vấn đề. Câu hỏi nêu vấn đề càng đảm bảo các yêu cầu nêu ra ở trên thì ý đồ dạy học của giáo viên càng dễ thực hiện thành công.

Bước 2: Bộc lộ biểu tượng ban đầu Hình thành biểu tượng ban đầu là bước quan trọng, đặc trưng của phương pháp BTNB. Bước này khuyến khích học sinh nêu những suy nghĩ, nhận thức ban đầu của mình trước khi được học kiến thức. Hình thành biểu tượng ban đầu, giáo viên có thể yêu cầu học sinh nhắc lại kiến thức cũ đã học có liên quan đến kiến thức mới của bài học. Khi yêu cầu học sinh trình bày biểu tượng ban đầu, giáo viên có thể yêu cầu nhiều hình thức biểu hiện của học sinh, có thể là bằng lời nói (thông qua phát biểu cá nhân), bằng cách viết hay vẽ để biểu hiện suy nghĩ. Xem thêm phần trình bày về Biểu tượng ban đầu để rõ hơn phần lý luận của Biểu tượng ban đầu.

Bước 3: Đề xuất câu hỏi và phương án thí nghiệm Từ những khác biệt và phong phú về biểu tượng ban đầu của học sinh, giáo viên giúp học sinh đề xuất các câu hỏi từ những sự khác biệt đó. Chú ý xoáy sâu vào những sự khác biệt liên quan đến kiến thức trọng tâm của bài học (hay mô đun kiến thức).

Một số chú ý khi lựa chọn biểu tượng ban đầu: - Không chọn hoàn toàn các biểu tượng ban đầu đúng với câu hỏi. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

20

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS Không lựa chọn hoàn toàn các biểu tượng ban đầu sai so với câu hỏi.

- Nên lựa chọn các biểu tượng vừa đúng vừa sai, chỉ cần chọn một biểu tượng ban đầu đúng với câu hỏi (nếu có), vì đa số các biểu tượng ban đầu đều sai so với kiến thức vì học sinh chưa được học kiến thức.

- Tuyệt đối không có bình luận hay nhận xét gì về tính đúng sai của các ý kiến ban đầu (biểu tượng ban đầu) của học sinh.

- Khi viết (đối với biểu tượng ban đầu bằng lời), vẽ hay gắn hình vẽ của học sinh (đối với các biểu tượng ban đầu biểu diễn bằng hình vẽ) lên bảng, giáo viên nên chọn một vị trí thích hợp, dễ nhìn và đảm bảo không ảnh hưởng đến các phần ghi chép khác. Giữ nguyên các biểu tượng ban đầu này để đối chiếu và so sánh sau khi hình thành kiến thức cho học sinh ở bước 5 của tiến trình phương pháp.

Lưu ý khi so sánh, phân nhóm biểu tượng ban đầu của học sinh: - Phân nhóm biểu tượng ban đầu chỉ mang tính tương đối.

- Không nên đi quá sâu vào chi tiết vì càng chi tiết thì càng mất thời gian và các biểu tượng ban đầu của học sinh nếu không nhìn nhau để viết (hay vẽ) chắc chắn sẽ có những chi tiết khác nhau.

- Giáo viên nên gợi ý, định hướng cho học sinh thấy những điểm khác biệt giữa các ý kiến liên quan đến các kiến thức chuẩn bị học.

- Giáo viên, tùy tình hình thực tế ý kiến phát biểu, nhận xét của học sinh để quyết định phân nhóm biểu tượng ban đầu. Đôi khi có những đặc điểm khác biệt rõ rệt nhưng lại không liên quan đến kiến thức bài học được học sinh nêu ra thì giáo viên nên khéo léo giải thích cho học sinh ý kiến đó rất thú vị nhưng trong khuôn khổ kiến thức của lớp mà các em đang học chưa đề cập đến vấn đề đó bằng cách đại loại như: "Ý kiến của em K rất thú vị nhưng trong chương trình học ở lớp 4 của chúng ta chưa đề cập tới. Các em sẽ được tìm hiểu ở các bậc học cao hơn (hay các lớp sau)". Nói như vậy nhưng giáo viên cũng nên ghi chú lên bảng để khuyến khích học sinh phát biểu ý kiến và không quên đánh dấu đây là câu hỏi tạm thời chưa xét đến ở bài học này. Đề xuất thí nghiệm nghiên cứu: - Từ các câu hỏi được đề xuất, giáo viên nêu câu hỏi cho học sinh, đề nghị các em đề xuất thí nghiệm tìm tòi - nghiên cứu để tìm câu trả lời cho các câu hỏi đó. Các câu hỏi có thể là: "Theo các em làm thế nào để chúng ta tìm câu trả lời cho các câu hỏi nói trên?"; "Bây giờ các em hãy suy nghĩ để tìm phương án giải quyết các câu hỏi mà lớp mình đặt ra!"…

- Tùy theo kiến thức hay vấn đề đặt ra trong câu hỏi mà học sinh có thể đề xuất các phương án thí nghiệm tìm tòi - nghiên cứu. Các phương án thí nghiệm mà học sinh đề xuất có thể rất phức tạp và không thể thực hiện được nhưng giáo viên cũng không nên nhận xét tiêu cực để tránh làm học sinh ngại phát biểu. Nếu ý kiến gây https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

21

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS cười cho cả lớp, giáo viên cần điềm tĩnh giải thích cho cả lớp hiểu cần tôn trọng và lắng nghe ý kiến của người khác.

- Nếu ý kiến của học sinh nêu lên có ý đúng nhưng ngôn từ chưa chuẩn xác hoặc diễn đạt chưa rõ thì giáo viên nên gợi ý và từng bước giúp học sinh hoàn thiện diễn đạt. Giáo viên cũng có thể yêu cầu các học sinh khác chỉnh sửa cho rõ ý. Đây là một vấn đề quan trọng trong việc rèn luyện ngôn ngữ cho học sinh.

- Trường hợp học sinh đưa ra ngay thí nghiệm tìm tòi - nghiên cứu đúng nhưng vẫn còn nhiều phương án khác khả thi thì giáo viên nên tiếp tục hỏi các học sinh khác để làm phong phú phương án tìm câu trả lời. Giáo viên có thể nhận xét trực tiếp nhưng yêu cầu các học sinh khác cho ý kiến về phương pháp mà học sinh đó nêu ra thì tốt hơn. Phương pháp BTNB khuyến khích học sinh tự đánh giá ý kiến của nhau hơn là của giáo viên nhận xét.

- Sau khi học sinh đề xuất phương án thí nghiệm tìm tòi - nghiên cứu, giáo viên nêu nhận xét chung và quyết định tiến hành phương án thí nghiệm đã chuẩn bị sẵn.

Trường hợp học sinh không đưa ra được phương án thí nghiệm tìm tòi - nghiên cứu thích hợp, giáo viên có thể gợi ý hoặc đề xuất cụ thể phương án nếu gợi ý mà học sinh chưa nghĩ ra.

- Lưu ý rằng phương án thí nghiệm tìm tòi - nghiên cứu ở đây được hiểu là các phương án để tìm ra câu trả lời. Có nhiều phương pháp như quan sát, thực hành thí nghiệm, nghiên cứu tài liệu… (xem them phần Các phương pháp thí nghiệm tìm tòi nghiên cứu).

Bước 4: Tiến hành thí nghiệm tìm tòi - nghiên cứu Từ các phương án thí nghiệm tìm tòi - nghiên cứu mà học sinh nêu ra, giáo viên khéo léo nhận xét và lựa chọn thí nghiệm để học sinh tiến hành. Ưu tiên thực hiện thí nghiệm trực tiếp trên vật thật. Một số trường hợp không thể tiến hành thí nghiệm trên vật thật có thể làm cho mô hình, hoặc cho học sinh quan sát tranh vẽ. Đối với phương pháp quan sát, giáo viên cho học sinh quan sát vật thật trước, sau đó mới cho học sinh quan sát tranh vẽ khoa học hay mô hình để phóng to những đặc điểm không thể quan sát rõ trên vật thật (xem thêm phần Phương pháp quan sát).

Bước 5: Kết luận, hợp thức hóa kiến thức Sau khi thực hiện thí nghiệm tìm tòi - nghiên cứu, các câu trả lời dần dần được giải quyết, kiến thức được hình thành, tuy nhiên vẫn chưa có hệ thống hoặc chưa chuẩn xác một cách khoa học. Giáo viên có nhiệm vụ tóm tắt, kết luận và hệ thống lại để học sinh ghi vào vở coi như là kiến thức của bài học. Trước khi kết luận chung, giáo viên nên yêu cầu một vài ý kiến của học sinh cho kết luận sau khi thực hiện thí nghiệm (rút ra kiến thức của bài học). Giáo viên khắc sâu kiến thức cho học sinh bằng cách cho học sinh nhìn lại, đối chiếu lại với các ý kiến ban đầu (biểu tượng ban đầu) trước khi học kiến thức. Như vậy từ những quan niệm ban đầu sai lệch, sau quá trình thí nghiệm tìm tòi - nghiên cứu, chính học sinh tự phát hiện ra mình sai hay đúng mà không phải do giáo viên nhận xét một cách áp đặt. Chính https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

22

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS học sinh tự phát hiện những sai lệch trong nhận thức và tự sửa chữa, thay đổi một cách chủ động. Những thay đổi này sẽ giúp học sinh ghi nhớ lâu hơn, khắc sâu kiến thức.

Nếu có điều kiện, giáo viên có thể in sẵn tờ rời tóm tắt kiến thức của bài học để phát cho học sinh dán vào vở thí nghiệm hoặc tập hợp thành một tập riêng để tránh mất thời gian ghi chép. Vấn đề này hữu ích cho học sinh các lớp nhỏ tuổi (lớp 1, 2, 3). Đối với các lớp 4,5 thì giáo viên nên tập làm quen cho các em tự ghi chép, chỉ in tờ rời nếu kiến thức phức tạp và dài.

2.3. một số kĩ thuật dạy học Kĩ thuật dạy học là những biện pháp, cách thức hành động của GV trong các tình huống hành động nhỏ nhằm thực hiện và điều khiển quá trình dạy học.

Các KTDH chưa phải là các PPDH độc lập mà là những thành phần của PPDH. Ví dụ, trong phương pháp thảo luận nhóm có các kĩ thuật dạy học như: kĩ thuật chia nhóm, kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật khăn trải bàn, kĩ thuật phòng tranh, kĩ thuật các mảnh ghép...

2.3.1 Kĩ thuật chia nhóm Khi tổ chức cho học sinh hoạt động theo nhóm, giáo viên nên sử dụng nhiều cách chia nhóm khác nhau để gây hứng thú cho học sinh, đồng thời tạo cơ hội cho các em được học hỏi, giao lưu với nhiều bạn khác nhau trong lớp. Dưới đây là một số cách chia nhóm: - Chia nhóm theo số điểm danh, theo các màu sắc, theo các loại hoa, các mùa trong năm… + Giáo viên yêu cầu học sinh điểm danh từ 1 đến 4,5,6… (tùy theo số nhóm, giáo viên muốn có là 4, 5, hay 6 nhóm…), điểm danh theo các màu (xanh, đỏ, tím, vàng…), điểm danh theo các loài hoa (hồng, lan, huệ, cúc…), điểm danh theo các mùa (xuân, hạ, thu, đông…). + Yêu cầu các học sinh có cùng một số điểm danh hoặc cùng một màu, cùng một loài hoa, cùng một mùa sẽ vào cùng một nhóm.

- Chia nhóm theo hình ghép: + Giáo viên cắt một số bức hình ra thành 3,4,5… mảnh khác nhau, tùy theo số học sinh muốn có là 3,4,5… học sinh trong mỗi nhóm. Lưu ý là số bức hình cần tương ứng với số nhóm mà giáo viên muốn có. + Học sinh bốc ngẫu nhiên mỗi em một mảnh cắt. + Học sinh phải tìm các bạn có các mảnh cắt phù hợp để ghép lại một tấm hình hoàn chỉnh. + Những học sinh có mảnh cắt của cùng một bức hình sẽ tạo thành một nhóm.

- Chia nhóm theo sở thích: giáo viên có thể chia học sinh thành các nhóm có cùng sở thích để các em có thể cùng thực hiện một công việc yêu thích hoặc biểu https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

23

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS đạt kết quả công việc của nhóm dưới các hình thức phù hợp với sở trường của các em (nhóm họa sĩ, nhóm nhà thơ, nhóm hùng biện…)

- Chia nhóm theo tháng sinh: các học sinh có cùng tháng sinh sẽ làm thành một nhóm. Ngoài ra còn có nhiều cách chia nhóm khác như: nhóm cùng trình độ, nhóm hỗn hợp, nhóm theo giới tính…

2.3.2 Kĩ thuật giao nhiệm vụ - Giao nhiệm vụ phải cụ thể và rõ ràng: + Giao nhiệm vụ cho cá nhân, nhóm nào? + Nhiệm vụ là gì? + Địa điểm thực hiện nhiệm vụ ở đâu? + Thời gian thực hiện nhiệm vụ là bao nhiêu? + Phương tiện thực hiện nhiệm vụ là gì? + Sản phẩm cuối cùng cần có là gì? + Cách trình bày đánh giá sản phẩm như thế nào?

- Nhiệm vụ phải phù hợp với: mục tiêu hoạt động, trình độ học sinh, thời gian, không gian hoạt động và cơ sở vật chất, trang thiết bị.

2.3.3 Kĩ thuật đặt câu hỏi - Trong dạy học theo phương pháp cùng tham gia, giáo viên thường phải sử dụng câu hỏi để gợi mở, dẫn dắt học sinh tìm hiểu, khám phá thông tin, kiến thức, kỹ năng mới, để đánh giá kết quả học tập của học sinh. Học sinh cũng phải sử dụng các câu hỏi để hỏi lại, hỏi thêm giáo viên và các học sinh khác về những nội dung bài học chưa sáng tỏ.

- Sử dụng câu hỏi có hiệu quả đem lại sự hiểu biết lẫn nhau giữa giáo viên học sinh và học sinh - học sinh. Kỹ năng đặt câu hỏi càng tốt thì mức độ tham gia của học sinh càng nhiều, học sinh sẽ học tập tích cực hơn.

- Mục đích sử dụng câu hỏi trong dạy học là để: + Kích thích, dẫn dắt học sinh suy nghĩ, khám phá tri thức mới, tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào quá trình dạy học. + Kiểm tra, đánh giá kiến thức, kỹ năng của học sinh và sự quan tâm hứng thú của học sinh đối với nội dung học tập. + Thu thập mở rộng thông tin, kiến thức.

- Khi đặt câu hỏi cần đảm bảo các yêu cầu sau: + Câu hỏi phải liên quan đến việc thực hiện mục tiêu bài học + Ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu. + Đúng lúc, đúng chỗ. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

24

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS + Phù hợp với trình độ học sinh. + Kích thích suy nghĩ của học sinh. + Phù hợp với thời gian thực tế. + Sắp xếp theo trình tự từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. + Không ghép nhiều câu hỏi thành một câu hỏi móc xích. + Không hỏi nhiều vấn đề cùng một lúc.

2.3.4 Kĩ thuật “Khăn trải bàn” - Học sinh được chia thành các nhóm nhỏ từ 4 - 6 người. Mỗi nhóm sẽ có một tờ giấy A0 đặt trên bàn như là một chiếc khăn trải bàn.

- Chia giấy A0 thành phần chính giữa và phần quanh, tiếp tục chia phần xung quanh thành 4 hoặc 6 phần tùy theo số thành viên của nhóm (4 hoặc 6 người).

- Mỗi thành viên sẽ suy nghĩ và viết các ý tưởng của mình (về một vấn đề nào đó mà giáo viên yêu cầu) vào phần cạnh “khăn trải bàn” trước mặt mình. Sau đó thảo luận nhóm, tìm ra ý tưởng chung và viết vào phần chính giữa “ khăn trải bàn”.

2.3.5 Kĩ thuật “Phòng tranh” Kĩ thuật này có thể sử dụng cho các hoạt động cá nhân hoặc hoạt động nhóm.

- Giáo viên nêu câu hỏi cho cả lớp hoặc cho các nhóm.

- Mỗi thành viên (hoạt động cá nhân) hoặc các nhóm (hoạt động nhóm) phác họa về ý tưởng về cách giải quyết vấn đề trên một tờ bìa và treo lên tường xung quanh lớp học như một triễn lãm tranh.

- Học sinh cả lớp đi xem “triễn lãm” và có thể có ý kiến bình luận hoặc bổ sung.

- Cuối cùng tất cả các phương án giải quyết được tập hợp lại và tìm phương án tối ưu.

2.3.6 Kĩ thuật “Bể cá” - Trong kĩ thuật này, một nhóm được đóng vai như một “bể cá” và được một nhóm nhỏ khác quan sát. Các thành viên trong “bể cá” sẽ thảo luận và tích cực đưa ra các ý kiến về một chủ đề. Nhóm nhỏ còn lại chỉ đóng vai trò quan sát hành vi trong nhóm.

- Cách thức thực hiện: + Giáo viên giải thích chủ đề, mục đích và tiến trình thực hiện. Các thành viên quan sát được chỉ định. + Yêu cầu các thành viên bước vào trong vòng tròn của “bể cá”. Yêu cầu một “con cá” điều hành (hoặc chính giáo viên đóng vai trò điều hành). https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

25

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS + Người điều hành nêu chủ đề và bắt đầu vào cuộc thảo luận. Các thành viên quan sát được giải thích về nhiệm vụ của họ. + Tóm tắt từ những số liệu thu thập được của các thành viên quan sát 2.3.7 Kĩ thuật “Công đoạn” - Học sinh được chia thành các nhóm, mỗi nhóm được giao giải quyết một nhiệm vụ khác nhau. (Ví dụ: nhóm 1 thảo luận câu A, nhóm 2 thảo luận câu B, nhóm 3 thảo luận câu C, nhóm 4 thảo luận câu D…) - Sau khi các nhóm thảo luận và ghi kết quả thảo luận vào tờ giấy A0 xong, các nhóm sẽ luân chuyển giấy A0 ghi kết quả thảo luận cho nhau. Cụ thể là nhóm 1 chuyển cho nhóm 2, 2 chuyển cho nhóm 3, 3 chuyển cho nhóm 4, 4 chuyển cho nhóm 1…

- Các nhóm đọc và bổ sung ý kiến cho nhóm bạn. Sau đó lại tiếp tục luân chuyển kết quả cho nhóm tiếp theo và nhận tiếp kết quả từ 1 nhóm khác để góp ý.

- Cứ như vậy, cho đến khi các nhóm đã nhận lại được tờ giấy A0 của nhóm mình cùng với các ý kiến góp ý của nhóm khác. Từng nhóm sẽ xem và xử lý các ý kiến của các bạn để hoàn thiện lại kết quả thảo luận của nhóm. Sau khi hoàn thiện xong, nhóm sẽ treo kết quả thảo luận trên tường lớp học.

2.3.8 Kĩ thuật các “mảnh ghép” - Học sinh được phân thành các nhóm, sau đó giáo viên phân công cho mỗi nhóm thảo luận, tìm hiểu sâu về một vấn đề của bài học. Chẳng hạn: nhóm 1 thảo luận vấn đề A, nhóm 2 thảo luận vấn đề B, nhóm 3 thảo luận vấn đề C, nhóm 4 thảo luận vấn đề D… - Học sinh thảo luận nhóm về vấn đề đã được phân công.

- Sau đó mỗi thành viên của các nhóm này sẽ tập hợp lại thành nhóm mới sẽ có đủ các chuyên gia về vấn đề A, B, C, D… và mỗi chuyên gia về từng vấn đề sẽ có trách nhiệm trao đổi lại với cả nhóm về vấn đề mà em đã có cơ hội tìm hiểu sâu ở nhóm cũ.

2.3.9 Kĩ thuật động não - Động não là kĩ thuật giúp cho học sinh trong một thời gian ngắn nảy sinh được nhiều ý tưởng mới mẻ, độc đáo về một chủ đề nào đó, các thành viên được cổ vũ tham gia một cách tích cực không hạn chế các ý tưởng (nhằm tạo ra cơn lốc các ý tưởng).

- Động não thường được: + Dùng trong giai đoạn giới thiệu vào một chủ đề. + Sử dụng để tìm các phương án giải quyết vấn đề. + Dùng để thu thập các khả năng lựa chọn và suy nghĩ khác nhau.

- Động não có thể tiến hành theo các bước sau: https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

26

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS + Giáo viên nêu câu hỏi hoặc vấn đề (có nhiều cách trả lời) cần được tìm hiểu trước cả lớp hoặc trước nhóm. + Khích lệ học sinh phát biểu và đóng góp ý kiến càng nhiều, càng tốt. + Liệt kê tất cả mọi ý kiến lên bảng hoặc giấy to, không loại trừ một ý kiến nào, trừ trường hợp trùng lặp. + Phân loại ý kiến. + Làm sáng tỏ các ý kiến chưa rõ ràng. + Tổng hợp ý kiến của học sinh và rút ra kết luận.

2.3.10 Kĩ thuật “Trình bày 1 phút” - Đây là kĩ thuật tạo cơ hội cho học sinh tổng kết lại kiến thức đã học và đặt những câu hỏi về những điều còn băn khoăn, thắc mắc các nội dung đã học, trình bày ngắn gọn và cô đọng với các bạn cùng lớp. Các câu hỏi cũng như các câu trả lời của học sinh đưa ra sẽ giúp củng cố quá trình học tập của các em và cho giáo viên thấy được các em đã hiểu vấn đề như thế nào.

- Kĩ thuật này có thể tiến hành như sau: + Cuối tiết học (thậm chí giữa tiết học), giáo viên yêu cầu học suy nghĩ, trả lời các câu hỏi sau: Điều quan trọng nhất các em học được hôm nay là gì? Theo các em vấn đề nào là quan trọng nhất mà chưa được giải đáp?... + Học sinh suy nghĩ và viết ra giấy. Các câu hỏi của học sinh có thể dưới nhiều hình thức khác nhau. + Mỗi học sinh trình bày trước lớp trong thời gian 1 phút về những điều các em đã học được và những câu hỏi các em muốn được giải đáp hay những vấn đề các em muốn được tìm hiểu thêm.

2.3.11 Kĩ thuật “Chúng em biết 3” - Giáo viên nêu chủ đề cần thảo luận.

- Chia học sinh thành các nhóm 3 người và yêu cầu học sinh thảo luận trong vòng 10 phút về những gì mà các em biết về chủ đề này.

- Học sinh thảo luận nhóm và chọn ra 3 điểm quan trọng nhất để trình bày với cả lớp.

- Mỗi nhóm sẽ cử ra một đại diện trình bày về cả 3 điểm nói trên.

2.3.12 Kĩ thuật “Hỏi chuyên gia” - Học sinh xung phong hoặc theo sự phân công của giáo viên, tạo thành các nhóm “chuyên gia” về một chủ đề nhất định.

- Các “chuyên gia” nghiên cứu và thảo luận với nhau về những tư liệu có liên quan đến chủ đề mình được phân công.

- Nhóm “chuyên gia” lên ngồi phía trên lớp học. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

27

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Một em trưởng nhóm “chuyên gia” hoặc giáo viên sẽ điều khiển buổi “tư vấn”, mời các bạn học sinh trong lớp đặt câu hỏi rồi mời “chuyên gia” giải đáp, trả lời.

2.3.13 Kĩ thuật “Bản đồ tư duy” - Bản đồ tư duy là một sơ đồ nhằm trình bày một cách rõ ràng những ý tưởng hay kết quả làm việc của cá nhân, nhóm về một chủ đề.

- Viết tên chủ đề, ý tưởng chính ở trung tâm.

- Từ chủ đề, ý tưởng chính ở trung tâm, vẽ các nhánh chính, trên mỗi nhánh chính viết một nội dung lớn của chủ đề hoặc các ý tưởng có liên quan xoay quanh ý tưởng trung tâm nói trên.

- Từ mỗi nhánh chính vẽ tiếp các nhánh phụ để viết tiếp nội dung thuộc nhánh chính đó.

- Tiếp tục như vậy ở các tầng phụ tiếp theo.

2.3.14 Kĩ thuật phân tích phim - Phim video có thể là một trong các phương tiện để truyền đạt nội dung bài học. Phim nên tương đối ngắn gọn (5 - 20 phút). Giáo viên cần xem qua trước để đảm bảo là phim phù hợp để chiếu cho các em xem.

- Trước khi cho học sinh xem phim, hãy nêu một số câu hỏi thảo luận hoặc liệt kê các ý mà các em cần tập trung, làm như vậy sẽ giúp các em chú ý tốt hơn.

- Học sinh xem phim.

- Sau khi xem phim video, yêu cầu học sinh làm việc một mình hoặc theo cặp đôi và trả lời các câu hỏi, hoặc viết tóm tắt những ý cơ bản về nội dung phim đã xem.

2.4. Điều kiện áp dụng phương pháp dạy học tích cực 2.4.1. Giáo viên - Nhiệt tình với công cuộc đổi mới giáo dục.

- Có kiến thức chuyên môn sâu rộng.

- Có trình độ sư phạm lành nghề.

- Biết ứng xử tinh tế, biết sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học, biết định hướng phát triển của HS theo mục tiêu giáo dục.

2.4.2. Học sinh - Có được những phẩm chất và năng lực thích ứng với PPDH tích cực.

- Biết tự học và tranh thủ học ở mọi nơi, mọi lúc.

- Phát triển các loại hình tư duy biện chứng, lôgíc, hình tượng, tư duy kĩ thuật, tư duy kinh tế.

2.4.3. Chương trình và sách giáo khoa https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

28

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Phải giảm bớt khối lượng kiến thức nhồi nhét, tạo điều kiện cho thầy trò tổ chức những hoạt động học tập tích cực.

- Giảm bớt những thông tin buộc HS phải thừa nhận và ghi nhớ máy móc.

- Tăng cường các bài toán nhận thức để HS tập giải.

- Giảm bớt những câu hỏi tái hiện, tăng cường loại câu hỏi phát triển trí thông minh.

- Giảm bớt những kết luận áp đặt, tăng cường những gợi ý để HS tự nghiên cứu phát triển bài học…

2.4.4. Thiết bị dạy học - Đảm bảo tính đồng bộ, hệ thống, thực tế và đạt chất lượng cao.

- Đảm bảo để nhà trường có thể đạt được thiết bị dạy học ở mức tối thiểu, đó là những thiết bị thực sự cần thiết không thể thiếu được.

- Chú trọng thiết bị thực hành giúp HS tự tiến hành các bài thực hành thí nghiệm.

- Đối với những thiết bị dạy học đắt tiền, cần lưu ý hướng dẫn sử dụng, bảo quản.

- Thiết kế phòng học đa năng và kho chứa thiết bị bên cạnh các phòng học bộ môn.

2.4.5. Đổi mới đánh giá kết quả học tập của HS - Bổ sung các hình thức đánh giá khác: trắc nghiệm; - Chú ý hơn tới đánh giá cả qúa trình lĩnh hội tri thức của HS. - Quan tâm tới mức độ hoạt động tích cực, chủ động của HS trong từng tiết học.

2.4.6. Cán bộ quản lý - Chịu trách nhiệm trực tiếp về việc đổi mới PPDH ở trường mình.

- Trân trọng, ủng hộ, khuyến khích mỗi sáng kiến, cải tiến dù nhỏ của giáo viên.

2.5. Phát huy các yếu tố tích cực của phương pháp dạy học truyền thống Đối mới PPDH theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của HS không có nghĩa là gạt bỏ, loại trừ, thay thế hoàn toàn các PPDH truyền thống mà cần kế thừa, phát triển những mặt tích cực của PPDH truyền thống; phối hợp với các PPDH mới một cách linh hoạt nhằm phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của HS trong học tập, phù hợp với hoàn cảnh điều kiện dạy và học cụ thể.

3. Các hình thức đánh giá học sinh hiện nay Nghiên cứu Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12 tháng 12 năm 2011 của Bộ GD-ĐT ban hành Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

29

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS 4. Xử lý tình huống sư phạm - Năm vững kiến thức tâm lý học lứa tuổi trẻ mầm non, giáo dục học mầm non và giao tiếp sư phạm - Để xử lý tình huống sư phạm tốt đặc biệt cần nắm vững: 4.1. Nguyên tắc giao tiếp sư phạm. a. Tính mô phạm trong giao tiếp.

Sự gương mẫu của giáo viên về mặt giao tiếp có ý nghĩa rất quan trọng. Sự lịch thiệp, tế nhị của giáo viên là một nhân tố quyết định cho sự thành công của QTSP. b. Tôn trọng đối tượng giao tiếp.

- Phải coi đối tượng giao tiếp là một cá nhân, một con người, một chủ thể với đầy đủ các quyền: HT, LĐ, Vui chơi... với những đặc điểm TL riêng biệt. Các em có quyền bình đẳng với mọi người trong quan hệ XH. - Tạo điều kiện để các em bộc lộ hết những nét tính cách, thái độ, nhu cầu, nguyện vọng...

- Không áp đạt bắt buộc các em tuân theo ý của giáo viên.

- Phải gây được ấn tượng tốt với các em ngay từ lần đầu gặp mặt.

- Giáo viên phải biết lắng nghe ý kiến của học sinh dù ý kiến đó là đúng hay sai cũng không được cắt ngang, hay tỏ thái độ không hài lòng, để học sinh sợ hãi không dám đối thoại, không bày tỏ hết nguyện vọng của mình.

- Không được xúc phạm đến danh dự, phẩm giá,... của học sinh - Biết khích lệ những ưu điểm của học sinh. c. Có thiện chí trong giao tiếp - Phải luôn nghĩ tốt, luôn tạo điều kiện thuận lợi cho người mình giao tiếp.

- Luôn tin tưởng ở đối tượng giao tiếp.

- Luôn động viên, khích lệ tinh thần các em - Không vì quyền lợi của bản thân mà gây thiệt hại, xúc phạm đến danh dự, nhân cách học sinh; Không nên ghen tỵ với những thành tích của người khác; Không nên cười chê, chế giễu những thất bại của đối tượng giao tiếp. d. Đồng cảm trong giao tiếp - Chủ thể giao tiếp phải biết đặt vị trí của mình vào vị trí đối tượng giao tiếp để ứng xử phủ hợp với nhu cầu, mong muốn của đối tượng giao tiếp.

- Biết xác điịnh đúng thời gian và không gian giao tiếp; - Khi giao tiếp không gây sự căng thẳng trong tâm trí đối tượng.

https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

30

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Sau mỗi lần giao tiếp phải tạo được niềm vui mới, khát vọng muốn được tiếp xúc với giáo viên.

4.2. Kỹ năng giao tiếp sư phạm a. Nhóm kỹ năng định hướng giao tiếp.

Nhóm kỹ năng này được biểu hiện ở khả năng dựa vào sự biểu lộ bên ngoài như sắc thái biểu cảm ngữ điệu, thanh điệu của lời nói, nội dung của cử chỉ, điệu bộ, động tác…mà phán đoán chính xác những trạng thái tâm lý bên trong của chủ thể và đối tượng giao tiếp. nhóm kỹ năng này bao gồm: * Kỹ năng phán đoán dựa trên nét măt, hành vi, cử chỉ, lời nói Nhờ tri giác nhạy bén tinh tế các trạng thái tâm lý qua nét mặt, hành vi, cử chỉ,, ngữ điệu, âm điệu lời nói mà chủ thể giao tiếp phát hiện chính xác và đầy đủ thái độ của đối tượng.

- Xúc động giọng nói hổn hển, lời nói ngắt quãng.

- Khi vui vẻ, tiếng nói trong trẻo, nhịp nói nhanh.

- Khi buồn, giọng nói trầm, nhịp chậm.

- Khi ra lệnh, giọng cương quyết, sắc gọn.

- Khi sợ hãi, mặt tái nhợt, hành động gò bó.

- Khi xấu hổ mặt đỏ, hành động bối rối.

- Khi tức giận mặt đỏ, tay nắm chặt. * Kỹ năng chuyển từ sự tri giác bên ngoài vào nhận biết bản chất bên trong của nhân cách.

Sự biểu lộ trạng thái tâm lý của con người thông qua ngôn ngữ, hành vi, cử chỉ, điệu bộ rất phức tạp. Cùng một trạng thái tâm lý đôi khi biểu lộ ra bên ngoài bằng những hành vi, cử chỉ, điệu bộ rất khác nhau. Ngược lại cùng một hành vi, cử chỉ, điệu bộ nhưng lại là sự biểu hiện của nhiều tâm trạng khác nhau. * Kỹ năng định hướng trước khi tiếp xúc và định hướng trong khi tiếp xúc với học sinh. + Định hướng trước khi giao tiếp (phác thảo chân dung đối tượng giao tiếp)là thói quen cần thiết trước khi tiếp xúc với bất kỳ đối tượng giao tiếp nào.

- Khi tiếp xúc với bất kỳ em học sinh nào, giáo viên cũng cần có những thông tin cần thiết về học sinh đó: Tên, học lớp nào, tình hình học tập, đạo đức, em có nhu cầu hay vấn đề gì, bố mẹ em làm gì, sinh sống bằng cách nào, hoàn cảnh gia đình ra sao…Đối với tập thể học sinh hay phụ huynh học sinh cũng cần có các thông tin như vậy.

- Việc phác thảo chân dung tâm lý càng đúng thì việc giao tiếp càng đạt kết quả. Nó giúp cho giáo viên có những phương án ứng xử phù hợp.

https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

31

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS + Đinh hướng trong quá trình giao tiếp biểu hiện ra bên ngoài bằng phản ứng, hành vi, cử chỉ, cách nối năng sao cho phù hợp với những thay đổi liên tục về thái độ, hành vi, cử chỉ, nội dung ngôn ngữ mà học sinh phản ứng trong quá trình giao tiếp.

Kỹ năng định hướng giao tiếp rất quan trọng, nó quyết định hành vi và thái độ của giáo viên khi tiếp xúc với học sinh. Khi tiếp xúc với học sinh, giáo viên phải biết được mình sẽ nói gì với học sinh, và phải đoán trước được học sinh sẽ trả lời mình như thế nào thì việc giao tiếp mới đạt kết qủa tốt được. b. Nhóm kỹ năng định vị Kỹ năng định vị thể hiện: - Khả năng xây dựng mô hình nhân cách học sinh gần với hiện thực, tương đối ổn định và giáo viên có hành vi ứng xử phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng, đặc điểm tâm lý của học sinh.

- Khả năng biết xác định vị trí trong giao tiếp, biết đặt vị trí của mình vào vị trí của đối tượng để có thể thông cảm, chia sẻ tâm tư, tình cảm; biết tạo ra điều kiện để giải toả rào cản tâm lý, giúp đối tượng chủ động và thoải mái giao tiếp với mình (đồng cảm).

- Khả năng xác định đúng không gian và thời gian giao tiếp. Biết chọn địa điểm, thời gian bắt đấu, điểm dừng, tiếp tục, kết thúc quá trình giao tiếp có ý nghĩa quan trọng tới kết quả giao tiếp. c. Nhóm kỹ năng điều chỉnh, điều khiển quá trình giao tiếp.

Nhóm kỹ năng này thể hiện khả năng làm chủ nhận thức, thái độ, hành vi, phản ứng của mình; biết đọc những vận động trên nét mặt, điệu bộ, cử chỉ, dáng đi, cử động toàn thân, tư thế của học sinh; biết “nhìn thấy” và “nghe thấy” các loại ngôn ngữ biểu cảm, ngôn ngữ nói của học sinh để xác định đúng nội dung và nhu cầu của các em.

Nhóm kỹ năng này bao gồm các kỹ năng sau: + Kỹ năng quan sát bằng mắt: Khả năng phát hiện bằng mắt những thay đổi về cử chỉ, điệu bộ, màu sắc trên nét mặt, đặc biệt là vận động của đôi mắt và các cơ mặt cũng như tư thế toàn thân đối tượng giao tiếp để nhận thấy sự thay đổi của cá nhân đối tượng giao tiếp. + Kỹ năng nghe: Biết tập trung chú ý, biết hướng hoạt động của giác quan và ý thức của chủ thể giao tiếp vào việc lắng nghe đối tượng giao tiếp nói gì, để có đủ thông tin. + Kỹ năng xử lý thông tin. + Kỹ năng điều chỉnh, điều khiển: - Biết điều chỉnh, điều khiển bản thân: là có cử chỉ, điệu bộ, ánh mắt, nụ cười phù hợp với đối tượng, hoàn cảnh, nội dung, nhiệm vụ, mục đích giao tiếp.

https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

32

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Điều khiển đối tương giao tiếp là hiểu được những đặc điểm tâm lý, hoàn cảnh sống, nhu cầu, ước muốn của đổi tượng giao tiếp tại thời điểm giao tiếp, đồng thời biết sử dụng các phương tiện giao tiếp hợp lý để khích lệ, động viên, răn đe…họ theo mục đích giáo dục. d. Nhóm kỹ năng sử dụng các phương tiện giao tiếp. * Phương tiện ngôn ngữ: + Ngôn ngữ độc thoại: giáo viên phải có kỹ năng làm chủ ngôn ngữ, thể hiện qua: - Cách diễn đạt.

- Ngữ điệu.

- Giọng nói.

- Cách dùng từ.

- Sự nắm vững nội dung bài giảng một cách sâu sắc.

- Biết cách thu hút sự chú ý, tình cảm, hoạt động trí tuệ của học sinh. + Ngôn ngữ đối thoại: - Nội dung của lời nói tác động vào ý thức.

- Ngữ điệu của lời nói tác động mạnh vào tình cảm của con người.

Vì vậy cùng ý và nghĩa như nhau, người thầy có kinh ngiệm bao giờ cũng biết lựa chọn cách diễn đạt cho phù hợp với từng học sinh, từng hoàn cảnh giao tiếp cụ thể. + Ngôn ngữ viết: * Kỹ năng sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ: cử chỉ, điệu bộ, nét mặt, nụ cười, ánh mắt...

4.3. Quy trình xử lý tình huống sư phạm a. Xác định vấn đề Nhà sư phạm phải xác định được mâu thuẫn chứa đựng trong tình huống sư phạm, ý thức được phải giải quyết vấn đề gì trong tình huống đó và hướng giải quyết như thế nào. b. Thu thập thông tin Xem xét các thông tin và dữ liệu có sẵn, thu thập thêm thông tin mới; sắp xếp, phân tích xử lý dữ liệu thu được. c. Nêu các giả thiết Đây là bước đề ra những giả thiết trên cơ sở vấn đề cần giải quyết đã được ý thức rõ ràng và biểu đạt bằng ngôn ngữ. Ở bước này, óc tưởng tượng sư phạm và khả năng linh hoạt của trí tuệ được phát huy, nhà sư phạm có thể hình dung ra tất cả các cách giải quyết có thể có, kể cả các cách giải quyết được coi là thiếu tính sư phạm. Trong khi hình dung các cách giải quyết đó cách giải quyết hợp lý nhất cùng với các lý do bảo vệ cho cách xử lý này đã lộ ra. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

33

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS d. Lựa chọn giải pháp Tìm kiếm các mối quan hệ có liên quan trong tình huống; tìm điểm giống và khác nhau giữa các giải pháp và lựa chọn giải pháp tốt nhất. e. Đánh giá kết quả Dựa trên lập luận đã trình bày ở trên để đề ra những bài học kinh nghiệm bằng các quy tắc, các nguyên tắc giáo dục liên tiếp, nêu lên những nguyên tắc giải quyết khái quát nhất, áp dụng giải quyết các tình huống sư phạm tương tự. **********************

TÀI LIỆU THAM KHẢO THÊM + Các tài liệu về lý luận dạy học, lý luận giáo dục. + Các tài liệu tâm lý học lứa tuổi học sinh trung học cơ sở + Các tài liệu về dạy học tích hợp, phương pháp dạy học tích cực trong giáo giáo dục phổ thông. + Các tài liệu về giao tiếp sư phạm.

https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

34

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS GIÁO ÁN MINH HỌA: GIÁO ÁN ĐẠI SỐ LỚP 8 Ngày soạn : 12/11/2017 Tiết: 22 §1. PHÂN THỨC ĐẠI SỐ I. MỤC TIÊU: Sau bài học, HS đạt được: 1. Kiến thức: Nắm chắc khái niệm phân thức đại số, hai phân thức bằng nhau.

2. Kĩ năng: Hình thành kỹ năng nhận biết hai phân thức đại số bằng nhau.

3.Thái độ: - Có ý thức tự học, hứng thú và tự tin trong học tập.

- Giáo dục cho học sinh tính cẩn thận, chính xác, có ý thức hợp tác.

4. Định hướng hình thành năng lực: - Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, - Năng lực tư duy, năng lực tự học - Năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác.

- Năng lực sử dụng các công cụ, phương tiện học toán.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên - Thiết bị dạy học: Máy chiếu, bảng phụ.

- Học liệu: SGK, SBT, SGV. 2. Chuẩn bị của học sinh - Bảng nhóm, bút dạ.

- Đọc trước bài ở nhà.

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC. - Phương pháp vấn đáp - Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp hoạt động nhóm - Phương pháp sử dụng thí nghiệm trực quan.

IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ (5 ph) Kiểm tra 1 học sinh: - Phát biểu định nghĩa hai phân số bằng nhau. Cho ví dụ?

Gọi học sinh nhận xét, GV nhận xét cho điểm.

GV giới thiệu Chương II: PHÂN THỨC ĐẠI SỐ GV giới thiệu bài mới: Tiết:22 §1. PHÂN THỨC ĐẠI SỐ 3. Tiến trình bài học HOẠT ĐỘNG 1. TÌM HIỂU ĐỊNH NGHĨA (10 ph) 1) Mục tiêu: https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

35

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Nắm được định nghĩa phân thức đại số.

- Biết lấy ví dụ về phân thức đại số. Nhận biết một biểu thức có phải là một phân thức đại số hay không.

2) Phương pháp/Kĩ thuật: Vấn đáp gợi mở, nêu vấn đề.

3) Hình thức tổ chức hoạt động: Hoạt động chung .

4) Phương tiện dạy học: Máy chiếu, bảng phụ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS Bước 1. Giao nhiệm vụ: GV nêu: Hãy quan sát các biểu thức có dạng A sau: 24 x − 2 ; 2 15 ;x+2 B 2x + 4x − 5 1 3x − 7 x + 8

- Trong các biểu thức trên, A và B có phải là các đa thức không?

- Thế nào là phân thức đại số?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ:

NỘI DUNG CHÍNH 1. Định nghĩa Ví dụ: Các biểu thức có dạng 4x − 2 2x + 4x − 5 2

;

15 3x − 7 x + 8 2

;

A B x+2 1

:

được gọi là các phân thức đại số.

- Định nghĩa: Một phân thức đại số (hay nói gọn là phân thức ) là một biểu thức có dạng

A trong B

đó A, B là những đa thức và B HS: Viết các biểu thức vào vở và suy nghĩ tìm khác đa thức 0. câu trả lời.

A được gọi là tử thức (hay tử), GV: Quan sát, giúp đỡ khi cần.

B được gọi là mẫu thức (hay mẫu) - Mỗi đa thức cũng được coi như Bước 3. Thảo luận, trao đổi, báo cáo. một phân thức với mẫu thức bằng HS thảo luận, trao đổi, báo cáo kết quả, các 1.

HS khác trong lớp nhận xét. + Trong các biểu thức trên, A và B là các đa thức. + Một phân thức đại số là một biểu thức có dạng A trong đó A, B là những đa thức và B B

khác đa thức 0.

Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá.

1) Hãy viết một phân thức đại số.

2) Một số thực a bất kì có phải là một phân thức không? Vì sao?

3) Điền chữ Đ (đúng) hoặc chữ S (sai) thích hợp vào ô vuông trong các câu sau: a) x3− 7 là phân thức đại số x +5

2x b) 3 x + 1 x + 3x + 5

là phân thức đại số

- Áp dụng: 1) HS viết các phân thức đại số.

2) Một số thực a bất kì cũng là một đa thức nên nó cũng là một phân thức.

- Số 0, số 1 cũng là những phân thức đại số.

3) Đ a) b)

S

c)

Đ

https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

36

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS c) 3 x

2

+ 4x −1 1 x+2 2

là phân thức đại số

d) x 3 + 3 x + 4 y là phân thức đại số 4

e)

x2 + x + 3 0

d)

Đ

e)

S

là phân thức đại số HOẠT ĐỘNG 2. HAI PHÂN THỨC BẰNG NHAU (10 ph)

1) Mục tiêu - Nắm được hai phân thức A và C gọi là bằng nhau nếu A.D = B.C. B

D

- Biết cách kiểm tra xem hai phân thức có bằng nhau hay không.

2) Phương pháp/Kĩ thuật: Vấn đáp gợi mở, nêu vấn đề.

3) Hình thức tổ chức hoạt động: Hoạt động cá nhân kết hợp hoạt động nhóm cặp đôi.

4) Phương tiện dạy học: Máy chiếu, bảng phụ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS Bước 1. Giao nhiệm vụ:

NỘI DUNG CHÍNH 2. Hai phân thức bằng nhau

- Từ khái niệm hai phân số bằng nhau, tương tự nêu thế nào là hai phân thức - Hai hai phân thức A và C gọi là bằng B D bằng nhau? nhau nếu A.D = B.C - Ta khẳng định x2 − 1 = 1 đúng hay x +1 x −1 A C nếu A.D = B.C = Ta viết: sai? Giải thích?

B D Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ: HS: Viết đề bài vào vở và suy nghĩ tìm Ví dụ: câu trả lời.

GV: Quan sát, giúp đỡ khi cần.

x −1 = x2 −1

1 x +1

vì (x - 1)(x + 1) = x2- 1

Bước 3. Thảo luận, trao đổi, báo cáo.

HS thảo luận, trao đổi, báo cáo kết quả, nêu khái niệm hai phân thức bằng nhau.

Các HS khác trong lớp nhận xét.

GV nêu khái niệm hai phân thức bằng nhau và nêu ví dụ minh họa. x −1 1 vì (x - 1)(x + 1) = x2 - 1 = 2 x −1

x +1

Bước 4. Phương án kiểm tra đánh giá.

- Áp dụng: 1)

3x 2 y x ) = 6 xy 3 2 y 2

https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

37

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS 1) Có thể kết luận

3x 2 y x = 2 hay không 3 6 xy 2y

?

2) Xét xem hai biểu thức

x 3

và

x2 + 2x 3x + 6

Vì

3x2y.2y2 = 6xy3.x

2) Vì x(3x+6) = 3(x2 + 2x) nên: x x2 + 2x = 3 3x + 6

có

bằng nhau không?.

3) Bạn Quang nói rằng: 3 x + 3 = 3 , còn bạn

3) Bạn Quang sai vì: (3x + 3). 1 ≠ 3x.3 nên

Vân thì nói: 3 x + 3 =

Bạn Vân nói đúng:

3x

3x

x +1 . x

Theo em, ai nói đúng?

3x + 3 ≠3 3x

3x + 3 x + 1 = 3x x

Vì (3x+3).x = 3x.(x+1)

HOẠT ĐỘNG 3. LUYỆN TẬP CỦNG CỐ (15 ph) 1) Mục tiêu: - Củng cố và khắc sâu định nghĩa phân thức đại số, hai phân thức bằng nhau.

- Vận dụng định nghĩa phân thức đại số, hai phân thức bằng nhau để nhận biết các phân thức đại số, kiểm tra xem hai phân thức có bằng nhau hay không.

2) Phương pháp/Kĩ thuật: Luyện tập, thực hành.

3) Hình thức tổ chức hoạt động: Hoạt động cá nhân kết hợp hoạt động nhóm 4) Phương tiện dạy học: Máy chiếu, bảng phụ, bảng nhóm, bút dạ HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG CHÍNH

Dạng 1: Dùng định nghĩa chứng tỏ hai phân thức bằng nhau.

Bước 1. Giao nhiệm vụ: GV nêu bài tập1 (SGK). Dùng định nghĩa hai phân thức bằng nhau chứng tỏ rằng: 5 y 20 xy = a) 7 28 x

b)

3 x ( x + 5) 3 x = 2( x + 5) 2

Bài tập 1 (SGK) a) Vì 5y.28x = 7.20xy (= 140xy) nên

5 y 20 xy = 7 28x

b) 3x(x + 5).2 = 3x .2(x+5) (= 6x(x+5)) nên

3 x( x + 5) 3 x = 2( x + 5) 2

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ: HS: Đọc đề bài và suy nghĩ cách làm GV tổ chức cho HS làm theo 6 nhóm Bước 3. Thảo luận, trao đổi, báo cáo.

HS: Thảo luận, trao đổi và HS trình bày vào bảng nhóm. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

38

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS GV kiểm tra bài làm của các nhóm GV: Gọi đại diện các nhóm nhận xét, đánh giá bài của nhóm khác.

Bước 4. Phương án kiểm tra đánh giá.

GV chốt đáp án.

GV: Muốn kiểm tra xem 2 phân thức có bằng nhau không ta làm thế nào?

GV: Nhấn mạnh cách kiểm tra xem hai phân thức có bằng nhau hay không.

Dạng 2: Điền đa thức vào dấu … để được hai phân thức bằng nhau.

Bước 1. Giao nhiệm vụ:

Bài tập 3 (SGK).

GV nêu bài tập 3 (SGK).Cho 3 đa thức:

Cho ba đa thức:

x2 - 4x, x2 + 4, x2 + 4x. Hãy chọn đa x2 - 4x, x2 + 4, x2 + 4x. Hãy chọn đa thức thích hợp trong ba đa thức đó rồi thức thích hợp trong ba đa thức đó rồi điền vào chỗ trống trong đẳng thức dưới điền vào chỗ trống trong đẳng thức dưới đây: 2 ... = x đây: x − 16

x−4

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ: HS: Đọc đề bài và suy nghĩ cách làm Bước 3. Thảo luận, trao đổi, báo cáo.

HS: Thảo luận, trao đổi và HS nêu kết quả

... x = x 2 − 16 x−4

Kết quả : Chọn đa thức: x2 + 4x.

Bước 4. Phương án kiểm tra đánh giá.

GV chốt đáp án.

GV: Nhấn mạnh cách kiểm tra xem hai phân thức có bằng nhau hay không.

V. TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN HỌC TẬP (5 ph) 1.Tổng kết 1) Định nghĩa: Một phân thức đại số (hay nói gọn là phân thức) là một biểu thức có dạng

A B

trong đó A, B là những đa thức và B khác đa thức 0. A được gọi là tử thức (hay tử), B được gọi là mẫu thức (hay mẫu) - Mỗi đa thức cũng được coi như một phân thức với mẫu thức bằng 1.

- Số 0, số 1 cũng là những phân thức đại số.

2) Hai phân thức bằng nhau https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

39

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS Hai hai phân thức A và C gọi là bằng nhau nếu A.D = B.C B

Ta viết:

D

A C nếu A.D = B.C = B D

2. Hướng dẫn học tập - Học bài theo SGK, vở ghi.

- Làm các bài tập 1(câu c, d, e), bài tập 2 (SGK) và các bài tập 1; 2; 3 (SBT) - Tiết sau : Học bài: Tính chất cơ bản của phân thức.

VI. RÚT KINH NGHIỆM SAU GIỜ DẠY ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………

GIÁO ÁN HÓA HỌC LỚP 8 Ngày soạn: 15/10/2017 CHƯƠNG 2: PHẢN ỨNG HÓA HỌC BÀI 12: SỰ BIẾN ĐỔI CHẤT

TIẾT 17 I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Hiện tượng vật lí là hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.

- Hiện tượng hoá học là hiện tượng chất biến đổi có tạo ra chất khác.

- Biết phân biệt được hiện tượng vật lí và hiện tượng hoá học.

2. Kĩ năng: - Rèn luyện kỹ năng quan sát tư duy logic và suy luận vấn đề, kỹ năng thực hành hóa học, làm việc với hóa chất, với dụng cụ thí nghiệm.

- Kỹ năng quan sát thí nghiệm cũng như một số hiện tượng cụ thể trong thực tế, rút ra nhận xét về hiện tượng xảy ra là vật lí hay hóa học.

- Kỹ năng thu thập thông tin SGK, quan sát và trình bày một vấn đề.

- Kỹ năng ra quyết định khi vận dụng kiến thức vào thực tế.

- Kỹ năng lắng nghe và hoạt động nhóm.

- Kỹ năng vận dụng các kiến thức đã học trong bộ môn Sinh học, Địa lí, Vật lí , Công Nghệ, GDCD để giải thích về sự biến đổi chất, giải thích được một số hiện tượng vật lí, hiện tượng hóa học trong đời sống thực tiễn.

- Kỹ năng tự kiểm tra đánh giá kết quả học tập 3. Thái độ: https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

40

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Nghiêm túc, cẩn thận và an toàn trong tiến hành thực hành thí nghiệm, tích cực trong học tập, hợp tác nhóm.

- Có ý thức tìm hiểu, nghiên cứu và giả thích các hiện tượng trong đời sống.

4. Định hướng hình thành năng lực: - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học - Năng lực thực hành hóa học - Năng lực hợp tác nhóm - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn học II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS: 1. Giáo viên - Video thí nghiệm Sắt bột tác dụng với lưu huỳnh bột. Hiện tương băng tan, hiện tượng thủy triều - Hóa chất: dd Na2SO4, dd BaCl2 , Zn , dd HCl. - Dụng cụ: Ông nghiệm, cốc thủy tinh, đũa thủy tinh, ống hút. 5 tờ giấy, bật lửa, nến.

- Máy chiếu, máy tính.

2. Học sinh: - Vở ghi, vở bài tập, SGK, đọc trước bài ở nhà III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC. - Phương pháp vấn đáp - Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề.

- Phương pháp hoạt động nhóm - Phương pháp sử dụng thí nghiệm trực quan.

IV. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định tổ chức lớp. (1 phút).

GV chia nhóm 4 nhóm 2. Kiểm tra bài cũ: Không 3.

Tiến trình:

Hoạt động 1: Khởi động ( 2 phút) GV: Trong chương trước các em đã học về chất, chương này sẽ học về phản ứng. Ở đâu có vật thể là ở đó có chất. Chất có ở khắp mọi nơi nhưng thế giới vật chất luôn biến đổi không ngừng. Vậy làm sao xác định được những biến đổi ấy thuộc loại hiện tượng nào? Bài hôm nay sẽ giúp các em trả lời được các câu hỏi đó. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

41

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS Hoạt động 2: Khái niệm (12 phút) 1. Mục tiêu.

- Hiện tượng vật lí là hiện tượng chất biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.

- Hiện tượng hoá học là hiện tượng chất biến đổi có tạo ra chất khác.

2. Phương pháp - Thí nghiệm nghiên cứu, trực quan, hỏi đáp, làm việc nhóm.

3. Hình thức tổ chức hoạt động - Hoạt động nhóm 4. Phương tiện - 3-5 tờ giấy, bật lửa, nến, cốc thủy tinh, khăn ướt Chiếu Slide 1. Phiếu học tập 1: T T

Cách tiến hành

Tờ giấy bị biến đổi như thế nào

Phiếu học tập 2: Trong các quá trình kể sau đây, đâu là hiện tượng vật lí, đâu là hiện tượng hóa học? Giải thích? a. Cồn để trong lọ không kín bị bay hơi b. Lưu huỳnh cháy trong không khí tạo ra chất khí mùi hắc (khí lưu huỳnh đioxit) c. Cho viên đá lạnh vào cốc nước. d. Dây sắt bị cắt nhỏ thành từng đoạn và tán thành đinh. e. Trong lò nung đá vôi, canxi cacbonat chuyển dần thành vôi sống (canxi oxit) và khí cacbon đioxit thoát ra ngoài.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS Bước 1: Giao nhiệm vụ GV: Yêu cầu HS từ các mẫu vật có sẵn trên bàn của từng tổ hãy làm biến đổi tờ giấy và ghi lại cách tiến hành và kết quả tờ giấy sau khi bị biến đổi. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

NỘI DUNG CHÍNH I. Khái niệm

42

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS Lưu ý: Thí ngiệm đốt tờ giấy có thể gây nguy hiểm cho các em, nên chúng ta sẽ làm sau cùng và cô sẽ mời 1 bạn lên phía trên làm thí nghiệm.

HS: Nhận nhiệm vụ và nhận các mẫu vật dụng cụ của tổ mình.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Thảo luận thực hiện các bước biến đổi tờ giấy, ghi vào phiếu học tập.

GV: Theo dõi và nhắc nhở và giúp đỡ HS. Bước 3: Thảo luận trao đổi, báo cáo.

HS: 4 nhóm lên báo cáo kết quả. HS các nhóm khác nhận xét hoạt động và kết quả của nhóm bạn.

HS: 1 em lên làm thí nghiệm, các HS khác theo dõi hiện tượng.

GV: Dùng phương pháp vấn đáp để dẫn dắt HS ? Tờ giấy sau khi đốt bị biến đổi như thế nào HS: Tờ giấy bị biến đổi thành tro ? Các cách biến đổi đó có điểm gì giống và khác nhau GV : Chốt lại kiến thức: - Cách vò, xé, gấp tờ giấy thành các vật khác nhau làm tờ giấy bị biến đổi những không tạo thành chất mới đó là biến đổi vật lí hay gọi là hiện tượng vật lí.

- Cách đốt tờ giấy bị biến đổi thành tro, ở đây tro là chất sinh ra nên đó là biến đổi hóa học hay là hiện tượng hóa học.

GV: Qua các thí nghiệm ở trên em hãy cho biết Hiện tượng vật lí: Hiện như thế nào là hiện tượng vật lí, như thế nào là tượng chất bị biến đổi mà vẫn hiện tượng hóa học? giữ nguyên là chất ban đầu.

HS: Trả lời Hiện tượng hóa học: Hiện GV: Chốt lại kiến thức tượng chất biến đổi có sinh ra https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

43

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS GV: Chiếu Slide 2: Liên hệ thực tế việc vứt rác chất mới. bừa bãi gây ô nhiễm môi trường yêu cầu HS liên hệ nêu các biện pháp bảo vệ môi trường không bị ô nhiễm do rác thải.

Bước 4: Phương án kiểm tra đánh giá GV: yêu cầu HS vận dụng khái niệm đã học ở trên để làm bài tập 1 (Chiếu slide 3) Trong các quá trình kể sau đây, đâu là hiện tượng vật lí, đâu là hiện tượng hóa học? Giải thích?

Bài tập 1: a. Cồn để trong lọ không kín bị bay hơi Hiện tượng vật lí là : a, c, d. b. Lưu huỳnh cháy trong không khí tạo ra chất Hiện tượng hóa học là : b, e. khí mùi hắc (khí lưu huỳnh đioxit) c. Cho viên đá lạnh vào cốc nước. d. Dây sắt bị cắt nhỏ thành từng đoạn và tán thành đinh. e. Trong lò nung đá vôi, canxi cacbonat chuyển dần thành vôi sống (canxi oxit) và khí cacbon đioxit thoát ra ngoài.

HS: Thảo luận nhóm để hoàn thành bài tập 1 Các nhóm báo cáo kết quả. nhận xét kết quả của tổ bạn GV: Đánh giá nhận xét hoạt động của các nhóm và đưa ra đáp án đúng.

- Bằng kiến thức vừa học HS giải thích được hiện tượng vật lí là a,c,d (Hiện tượng a,c chỉ thay đổi về trạng thái, còn hiện tượng d chỉ thay đổi về hình dạng, kích thước của chất không có chất mới).

GV: Dùng phương pháp vấn đấp, nêu vấn đề chuyển sang hoạt động 2.

GV: Chiếu slide 4 Dùng phương pháp thuyết trình nêu trong quá https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

44

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS trình chất bị biến đổi có giai đoạn là hiện tượng vật lí, có giai đoạn là hiện tượng hóa học. Vậy dấu hiệu nào cho biết đó là hiện tượng vật lí, dấu hiệu nào là hiện tượng hóa học cô mới các em chuyển sang phần II Hoạt động 2: ( 17 phút) Làm thế nào để nhận biết hiện tượng vật lí và hiện tượng hóa học 1. Mục tiêu.

- Nhận biết một số dấu hiệu của hiện tượng vật lí - Nhận biết một số dấu hiệu của hiện tượng hóa học.

2. Phương pháp - Thí nghiệm nghiên cứu, trực quan, hỏi đáp, làm việc nhóm 3. Hình thức tổ chức hoạt động - Hoạt động nhóm 4. Phương tiện - Vidieo: Thí nghiệm bốt sắt tác dụng với bột lưu huỳnh - Hóa chất: Na2SO4 , BaCl2 .

- Dụng cụ: Ống nghiệm, đũa thủy tinh, kẹp gỗ Phiếu học tập 3: Thí nghiệm 1: Sắt tác dụng với lưu huỳnh - Sau khi đun nóng đỏ hỗn hợp có hiện tượng gì xảy ra? Hỗn hợp có bị nam châm hút nữa không? Tại sao? ...................................................................................................................................

- Vậy quá trình đun nóng hỗn hợp bột sắt và bột lưu huỳnh là hiện tượng vật lí hay hóa học? ...................................................................................................................................

Thí ngiệm 2: dd Na2SO4 tác dụng với dd BaCl2 .

- Nhận xét hiện tượng xảy ra ? ...................................................................................................................................

- Quá trình dd Na2SO4 tác dụng với dd BaCl2 là hiện tượng vật lí hay hóa học? ...................................................................................................................................

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

NỘI DUNG CHÍNH 45

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS I. Làm thế nào để nhận biết hiện tượng vật lí, hiện tượng hóa học?

1. Thí nghiệm 1: Bột sắt tác dụng với bột lưu huỳnh + Hiện tượng: - Hỗn hợp nóng đỏ lên và chuyển dần sang màu xám đen.

- Hỗn hợp không bị nam châm hút. + Kết luận: Quá trình đun nóng đỏ hỗn hợp bột sắt và bột lưu huỳnh là hiện tượng hóa học do có chất mới sinh ra - Sắt (II) sunfua. (Chất màu xám đen) => có sự thay đổi về chất.

2. Thí nghiệm 2: dd Na2SO4 tác dụng với dd BaCl2 . + Hiện tượng: có chất rắn màu trắng xuất hiện + Kết luận: Quá trình cho dd Na2SO4 tác dụng với dd BaCl2 là hiện tượng hóa học do có chất mới tạo thành, Thí nghiệm 1 - Khi đun nóng, hỗn hợp nóng đỏ lên và đó là Bari clora và một dung dịch chuyển dần sang màu xám đen. không màu là Natri sunfat.

- Hỗn hợp không bị nam châm hút nữa do có chất rắn màu xám đen tạo thành không có tính từ ( Đó là FeS) => Quá trình đun nóng đỏ hỗn hợp bột sắt và bột lưu huỳnh là hiện tượng hóa học do có chất mới sinh ra.

Bước 1: Giao nhiệm vụ GV: Chiếu slide 5,6 yêu cầu HS đọc cách tiến hành thí nghiệm và theo dõi hiện tượng xảy ra trong phản ứng bột sắt tác dụng với bột lưu huỳnh, cùng với dụng thí nghiệm 2, phát phiếu học tập cho các tổ.

HS: Nhận nhiệm vụ và theo dõi vidieo thí nghiệm, tiến hành thí nghiệm theo hướng dẫn.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Theo dõi, thảo luận vidieo thí nghiệm và hoàn thành vào phiếu học tập 3, tiến hành thí nghiệm cho dd Na2SO4 tác dụng với dd BaCl2 GV: Chiếu slide 7,8 phiếu học tập cho HS hoàn thành, theo dõi, giúp đỡ HS khi gặp khó khăn.

Bước 3: Thảo luận trao đổi, báo cáo.

HS: 4 nhóm lên báo cáo kết quả. HS các nhóm khác nhận xét hoạt động và kết quả của nhóm bạn.

GV : Chốt lại kiến thức: Chiếu Slide 9,10 dùng phương pháp vấn đáp đàm thoại để hoàn thành phiếu học tập

Thí nghiệm 2 https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

46

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS - Khi cho 2 dung dịch tác dụng với nhau có chất rắn màu trắng xuất hiện đó là Bari clora và một dung dịch không màu là Natri sunfat => Quá trình cho dd Na2SO4 tác dụng với dd BaCl2 là hiện tượng hóa học do có chất mới tạo thành.

GV? Qua 2 thí nghiệm trên và thí nghiệm tờ giấy diệu kì hãy cho biết - Dấu hiệu nào để nhận biết đó là hiện tượng vật lí?

- Dấu hiệu nào cho biết đó là hiện tượng hóa học?

HS: Hiện tượng vật lí: có thay đổi về hình dạng, trạng thái, kích thước, màu sắc ...

Hiện tượng hóa học: Có thay đổi về trạng thái, màu sắc, có sủi bọt khí, có chất rắn ...

GV: Có một số dấu hiệu mà cả vật lí và hóa học đều có thì chúng ta phải xem lại khái niệm đó là có chất mới sinh ra hay không.

Bước 4: Kiểm tra đánh giá - GV: Mở rộng liên hệ thực tế: 1. Lạc bị mốc là hiện tượng vật lí hay hiện tượng hóa học? Giải thích?

2. Sấm chớp là hiện tượng vật lí hay hiện tượng hóa học? Giải thích?

3. Dùng vôi bôi vào chỗ đau khi bị ong đốt, kiến đốt là hiện tượng vật lí hay hóa học?

Giải thích?

3. Dấu hiện để nhận biết: Hiện tượng vật lí: có thay đổi về hình dạng, trạng thái, kích thước, màu sắc ...

Hiện tượng hóa học: Có thay đổi về trạng thái, màu sắc, có sủi bọt khí, có chất rắn ... => Dấu hiệu chính để phân biết hiện tượng vật lí và hiện tượng hóa học là : Có chất mới tạo thành

Hoạt động 3: Luyện tập ( 10 phút) 1. Mục tiêu - HS vận dụng kiến thức đa học nhận biết và giải thích được hiện tượng vật lí, hiện tượng hóa học trong đời sống thực tiễn bằng các gói câu hỏi 2. Phương pháp https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

47

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS Trao đổi nhóm, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình.

3. Hình thức hoạt động nhóm.

- Hoạt động nhóm 4. Phương tiện.

Vidieo về hiện tượng băng tan, các tranh ảnh tuyết rơi ở Việt Nam và thế giới, tranh về ô nhiễm môi trường, về sự nóng lên của trái đất vv..

Phiếu học tập 4: Các gói câu hỏi + Gói câu hỏi 1: Câu 1: Quá trình quang hợp ở cây xanh là hiện tượng vật lí hay hiện tượng hóa học? Giải thích?

Câu 2: Dựa vào kiến thức sinh học 6 đã học, hãy cho biết vì sao phải tích cực trồng cây gây rừng, bảo vệ rừng? + Gói câu hỏi 2: Câu 1: Hiện tượng băng tan là hiện tượng vật lí hay hiện tượng hóa học? Giải thích?

Câu 2: Nguyên nhân nào khiến cho trái đất nóng lên? Hãy lấy ví dụ về hiện tượng ô nhiễm không khí hằng ngày quanh em. Các khí này gây ra hậu quả gì với môi trường và sức khỏe con người? Nêu biện pháp bảo vệ môi trường? + Gói câu hỏi 3: Câu 1: Hiện tượng triều cường là hiện tượng vật lí hay hiện tượng hóa học? Giải thích?

Câu 2: Ở nước ta hiện tượng triều cường xảy ra ở đâu? Hiện tượng đó ảnh hưởng như thế nào đến đời sống của người dân? + Gói câu hỏi 4: Câu 1: Trong các quá trình kể dưới đây, đâu là hiện tượng vật lí, đâu là hiện tượng hóa học? Giải thích?

1. Sắt để lâu ngày trong không khí bị gỉ, tạo thành chất rắn màu đỏ.

2. Hiện tượng tuyết rơi.

Câu 2: Ở nước ta có hiện tượng tuyết rơi hay không ? và thường xảy ra ở đâu?

Có ảnh hưởng như thế nào đến con người và động vật ?

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG CHÍNH

Bước 1: Giao nhiệm vụ GV: Yêu cầu 4 nhóm lên bắt thăm các https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

48

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS gói câu hỏi, mỗi gói câu hỏi có nội dung khác nhau về các hiện tượng vật lí và hóa học xảy ra trong thực tế và đồng thời liên hệ kiến thức mở rộng các môn Vật lí, Sinh học, Địa lí, GDCD, Công nghệ để trả lời HS: Lên bốc thăm gói câu hỏi và hoàn thành vào phiếu học tập Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: Nhớ lại kiến thức về khái niệm về hiện tượng vật lí, hiện tượng hóa học cùng các kiến thức liên hệ giữa các môn để hoàn thành Bước 3: Thảo luận trao đổi, báo cáo.

HS: 4 nhóm lên báo cáo kết quả. thuyết trình trên phiếu học tập, các nhóm khác theo dõi, nhận xét, bổ xung GV: Theo dõi, nhắc nhở và giúp đỡ các nhóm khi gặp khó khăn.

GV: Chốt lại kiến thức đúng qua các gói câu hỏi của từng nhóm Bước 4: Kiểm tra đánh giá GV: Nhận xét cho điểm hoạt động của các nhóm V. TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN HỌC TẬP ( 4 phút) 1. Tổng kết. (2 phút) - Yêu cầu học sinh nêu lại các kiến thức của bài. + Thế nào là hiện tượng vật lí ? Thế nào là hiện tượng hóa học? + Dấu hiệu cơ bản nào để phân biệt hiện tượng vật lí và hiện tượng hóa học ?

2. Hướng dẫn về nhà: (2 phút) - Vận dụng kiến thức đã học giải thích những hiện tượng trong đời sống thường ngày. Nhận biết chúng thuộc loại hiện tượng vật lí hay hiện tượng hóa học như: a, Hiện tượng sắt thép để lâu ngày trong không khí bị gỉ . b, Dây tóc bóng đèn điện nóng và sáng lên khi có dòng điện chạy qua. https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

49

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!

Tài liệu bồi dưỡng đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS c, Về mùa hè thức ăn thường bị ôi, thiu. d, Vắt chanh vào nước đậu thấy nước đậu nổi váng.

- Làm bài tập 2, 3 – SGK trang 47, bài tập 12.2, 12.3, 12.4 SBT. - Đọc trước bài: Phản ứng hóa học.

VI. RÚT KINH NGHIỆM SAU GIỜ DẠY: ……………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………..

https://123doc.org/trang-ca-nhan-3408296-loc-tin-tai.htm

50

Thích Tiếng Anh - thichtienganh.com - Học Tiếng Anh miễn phí!