THINK MICE lipiec/sierpień 2019 by THINK MICE

THINK MICE

Lipiec-Sierpień 2019 Nr 7/8 (31/32) Cena: 35 zł (w tym 5% VAT) ISSN 2543-4497

W W W. T H I N K M I C E . P L

WODOSPADY IGUAZU – INCENTIVE W SERCU NATURY

Wodospady Iguazu to bez wątpienia jeden z przyrodniczych cudów świata. Ze względu na ponadprzeciętną atrakcyjność turystyczną, dobrą lokalizację, ale i wysokiej jakości infrastrukturę są destynacją idealnie nadającą się do organizacji imprez MICE. THINK INCENTIVE INCENTIVE DLA CHIŃCZYKÓW – POD PEWNYMI WARUNKAMI

SYLWETKA CASPAR MASON (PO)WAGA MYŚLI O RZECZACH JESZCZE NIEPOWSTAŁYCH MAGAZYN BRANŻY SPOTKAŃ

RAPORT POLSKA ODRABIA STRATY W RANKINGU UIA

OD REDAKCJI

ORYGINALNOŚĆ KLUCZEM DO SUKCESU Chociaż lotnisko Changi w Singapurze od lat uznawane jest za

obiektów, które oprócz luksusu cechuje

jedno z najlepszych na świecie (ranking Skytrax), w kwietniu tego

bardzo odważna architektura. Ich twórcy

roku zyskało jeszcze jeden nowoczesny budynek, który zachwycił

zrozumieli, że aby wyróżnić się na tle

podróżnych. Jewel, bo taka jest jego nazwa, to rzeczywiście prawdzi-

konkurencji trzeba pójść o krok dalej

wy klejnot. Jego dach stworzono ze szkła i stali, a w środku posadzo-

– zaskoczyć pomysłem, formą, kształtem,

no ponad 200 gatunków roślin, które tworzą tropikalną dżunglę.

często również lokalizacją. Mam nadzieję,

To nie wszystko – główną atrakcją obiektu jest 40-metrowy, kryty

że przygotowane przez nas propozycje

wodospad. Z pewnością niektórzy z Was mieli już okazję obejrzeć

z różnych zakątków świata przypadną

go na własne oczy – czy to przy okazji prywatnych wojaży czy też pi-

Wam do gustu i okażą się ciekawą

lotując grupy incentive. Nawiasem mówiąc ciekawie wyglądają rów-

inspiracją.

nież zaprezentowane niedawno wstępne koncepcje architektoniczne

Jako że okres wakacyjny w pełni,

polskiego Centralnego Portu Komunikacyjnego. Na tym etapie trzeba

staraliśmy się, aby lipcowo-sierp-

jeszcze traktować je bardziej w kategoriach inspiracji, która może

niowe wydanie THINK MICE,

(chociaż nie musi) posłużyć do stworzenia ostatecznego projektu.

jeżeli chodzi o treści, dobrze

Nie zmienia to faktu, że terminal przykryty wielką, przezroczystą

wpisywało się w ten czas.

kopułą, dach w kształcie szybowca i litery X, pomosty dla pasażerów

Dowód? Kolejny dział – THINK

czy wszechobecna zieleń prezentują się naprawdę nieźle. Pozostaje

DESTINATION – i zapowiadana

trzymać kciuki, aby przynajmniej część z tych ambitnych założeń

od dawna prezentacja miejsca abso-

znalazła swoje odzwierciedlenie w rzeczywistości.

lutnie niezwykłego – położonych

Po co to wszystko? Niejeden powie, że lotnisko nie ma być piękne,

na argentyńsko-brazylijskiej granicy

ale funkcjonalne. Kilkanaście lat temu tak właśnie było, czego dowo-

wodospadów Iguazu. Kto był, wie

dem są starsze porty lotnicze, których nie brakuje chociażby w Euro-

o czym mówię. Kłęby unoszącej się wody,

pie. Ale w dzisiejszych czasach funkcjonalność już nie wystarczy.

piękne widoki, tropikalna roślinność, egzotyczne ptaki i zwierzęta,

Liczy się oryginalność. Osoby działające w przemyśle spotkań wiedzą

a do tego infrastruktura pozwalająca na organizację imprez MICE.

o tym od dawna, prześcigając się w tworzeniu kreatywnych koncepcji

Warto bliżej poznać tę destynację, zaczynając oczywiście od naszego

i programów mających się odbyć wydarzeń. Podobnie jest z architek-

tekstu. Tym bardziej, że zawiera informacje z pierwszej ręki. Powiem

turą. Z własnego doświadczenia wiemy, że nietuzinkowa budowla,

tylko, że powstał jako owoc zyskującego na popularności trendu

stworzona z pomysłem i pasją przykuwa naszą uwagę. A takich z ro-

w podróżowaniu jakim jest bleisure. Nie uprzedzajmy jednak faktów,

ku na rok przybywa. Świetnie widać to nie tylko na przykładzie lot-

gdyż nad tym tematem pochylimy się już niebawem…

nisk, ale również biurowców czy hoteli. Tym ostatnim poświęciliśmy

Tymczasem życzę wszystkim miłego wypoczynku i chwili

obszerny tekst w dziale THINK VENUE. Ociekające luksusem hotele

wytchnienia, w tym mniej intensywnym branżowo sezonie!

powstawały od lat – w największych światowych metropoliach, popularnych kurortach etc. W ostatnich latach pojawiło się jednak sporo

Michał Kalarus

3 THINK MICE

redakcja@thinkmice.pl www.thinkmice.pl www.facebook.com/thinkmice/ FOTO NA OKŁADCE: FOTOLIA – WODOSPADY IGUAZU

06 11

REDAKTOR NACZELNY Michał Kalarus michał.kalarus@thinkmice.pl ZESPÓŁ Ksenia Bednarek, Iwona Borowska Roman Borowski, Agnieszka Jurewicz, Dorota Kapuścińska, Magda Klimczyk, Maciej Kompała, Monika Kowalska, Łukasz Kuś, Tomasz Nowak

DZIAŁ GRAFICZNY studio@thinkmice.pl PROJECT MANAGER Anna Łukasik think@thinkmice.pl

KOREKTA Aleksandra Kwiatkowska

40 Fot: Materiały prasowe

DRUKARNIA TAURUS

©COPYRIGHT BY MICE & MORE MEDIA GROUP

THINK MICE

16 17

24 26 28 30

DZIAŁ PRENUMERATY prenumerata@thinkmice.pl

42 44 46 48

ZASIĘG: ogólnopolski CYKL WYDAWNICZY: miesięcznik

Teksty i zdjęcia publikowane w czasopiśmie nie mogą być reprodukowane bez pisemnej zgody Wydawcy. Wydawca i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.

Fot: Fotolia

13 14

DZIAŁ REKLAMY reklama@thinkmice.pl

PARTNER MERYTORYCZNY (DZIAŁ PRAWNY)

Fot: Fotolia

THINK MICE Business Link PGE Narodowy Al. Ks. J. Poniatowskiego 1 03-901 Warszawa tel. +48 690 12 12 69

Fot: Materiały prasowe

MICE & MORE MEDIA GROUP

Fot: THINK MICE

THINK MICE

20 NEWS Wybrano nowych Mecenasów i Ambasadorów Kongresów Polskich Rekordowa frekwencja na POLZAK Marketing 2019 TARGI Preview: IMEX America 2019 The Meetings Show – zmiany wyszły im na dobre THINK EVENT TNW – z rozmachem i z przesłaniem Tłumaczenia symultaniczne na odległość – jak pracować bez kabin? THINK INCENTIVE Incentive dla Chińczyków. Tak, ale pod pewnymi warunkami THINK DESTINATION Wodospady Iguazu – incentive w sercu natury Branża MICE interesuje nas od dawna Dominikana – lider w regionie Karaibów Przyciągamy coraz więcej turystów THINK VENUE Okiem eksperta: Jak przygotować się do „Szybkiej Randki Biznesowej”? Wyróżnić się spośród wielu SYLWETKA Caspar Mason: (Po)waga myśli o rzeczach jeszcze niepowstałych PRAWO Opodatkowanie imprez integracyjnych i wyjazdów motywacyjnych (w tym incentive) dla pracowników i osób towarzyszących INSPIRACJE Czy przemysł spotkań to ona? RAPORT Polska odrabia straty w rankingu UIA Wpływ brexitu na brytyjski MICE Ile można zarobić w branży MICE? SEKCJA BLOGERSKA Jedna platforma czy wiele opcji? Co powinni wybrać meeting plannerzy. Część II Prawdziwi „właściciele” wydarzeń MICE W OBIEKTYWIE Relacje fotograﬁczne z wydarzeń branżowych

NEWS

W dniach 10-14 listopada br. stu amerykańskich agentów turystycznych, specjalizujących się w sprzedaży kierunków europejskich, spotka się w Poznaniu z branżą turystyczną Starego Kontynentu w ramach pierwszej edycji European Travel Agent Forum. Imprezę przygotowuje Travel Show Marketing Group, firma specjalizująca się w organizowaniu targów i warsztatów na całym świecie. – Nasze doświadczenie w przeprowadzaniu targów turystycznych procentuje coraz większą liczbą wystawców z Europy. Dlatego zdecydowaliśmy się na organizację w Poznaniu dedykowanej imprezy dla europejskich wystawców. ETAF z pewnością stanie się kolejnym udanym wydarzeniem, w którym zarówno dostawcy usług, jak i biura podróży spotkają się, aby rozwijać swoją działalność – powiedział Jim Cloonan, prezes Travel Show Marketing Group. W ramach Forum amerykańscy agenci będą mieli własne prelekcje oraz będą uczestniczyć w dedykowanych podróżach studyjnych. mk

IBTM zorganizuje nowe targi

8 THINK MICE

IBTM ogłosił start nowego eventu biznesowego: IBTM Asia Pacific. Wydarzenie odbędzie się 6-8 kwietnia 2020 r. w Marina Bay Sands Expo & Convention Centre w Singapurze. To kolejny event w portfolio IBTM, po targach IBTM World w Barcelonie, IBTM Americas w Meksyku, IBTM China w Pekinie, IBTM Arabia w Zjednoczonych Emiratach Arabskich i IBTM Africa w RPA. Wydarzenie będzie spotkaniem meeting plannerów oraz wystawców. Podczas dwóch dni odbędą się rozmowy B2B, a także sesje edukacyjne i networkingowe. Jego częścią jest też program hosted buyers, który obejmuje spersonalizowane zaproszenia, dzięki czemu delegaci będą spotykać się z osobami, które zapewnią im dużą szansę na zawarcie umów biznesowych. – Uruchomienie nowego eventu na rynku Azji i Pacyfiku jest poparte prognozami, które wskazują, że branża spotkań w tym regionie w najbliższych latach wzrośnie i osiągnie wartość ponad 441 mld dolarów – powiedział Shane Hannam, dyrektor portfolio IBTM. łk

KRAKÓW podwójnie wyróżniony przez OWHC Kraków uzyskał miejsce w Radzie Dyrektorów Organizacji Miast Światowego Dziedzictwa (OWHC). Stolicy Małopolski przyznano również prezydenturę OWHC. Podwójny sukces Krakowa jest potwierdzeniem jego dokonań, płynącym od międzynarodowej społeczności miast. – Dziękuję, że zaufaliście nam w Korei, wybierając na gospodarza 15. Kongresu OWHC i zaufaliście nam ponownie, nie tylko powierzając nam zaszczytną funkcję w Radzie Dyrektorów, ale też wybierając Kraków prezydentem OWHC. To podwójne wyróżnienie przyjmujemy z wielką radością i dumą – powiedział Jacek Majchrowski, prezydent Krakowa. Kraków jest jedynym miastem Europy Środkowo-Wschodniej, które uzyskało przywilej obecności w Radzie Dyrektorów. Zasiadają w niej jeszcze burmistrzowie miast: Brugia (Belgia), Cusco (Peru), Gyeongju (Korea Południowa), Filadelfia (USA), San Miguel de

Fot: Fotolia

AMERYKAŃSCY agenci turystyczni przyjadą do Poznania

Allende (Meksyk), Suzhou (Chiny) i Luksemburg (Luksemburg). Organizacja Miast Światowego Dziedzictwa została założona w 1993 r. w Fezie (Maroko). Należy do niej ponad 250 miast, w których znajdują się miejsca wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W dniach 2-5 czerwca br. w Krakowie odbywał się 15. Kongres OWHC. Wzięło w nim udział ponad 400 delegatów z pięciu kontynentów. Następne spotkanie tego typu zaplanowano w Quebecu. mk

WEC 2019: edukacja i networking

W dniach 15-18 czerwca br. w Toronto odbywał się światowy kongres edukacyjny World Education Congress (WEC), organizowany przez stowarzyszenie Meeting Professionals International (MPI). Impreza uznawana jest za jedno z największych corocznych spotkań dedykowanych branży MICE na świecie. Nie zabrakło na niej przedstawicieli MPI Poland Chapter. Dzięki innowacyjnemu programowi oraz bogatej ofercie edukacyjnej, event umożliwia orientację w aktualnych światowych trendach i rozwój zawodowy. Dla organizatorów równie ważne jest też stworzenie przestrzeni do budowania sieci kontaktów biznesowych i wskazywanie kierunków rozwoju poszczególnym oddziałom MPI. W te-

gorocznej edycji WEC wzięło udział przeszło 2,2 tys. członków MPI z 35 krajów, w tym pięciu reprezentantów z Polski: Marta Kicler (Mazurkas DMC Poland), Monika Dymacz-Kaczmarczyk (Exprofesso), Anna Jasińska i Anna Paterek (Centrum Nauki Kopernik) oraz Krzysztof Celuch (Celuch Consulting), który występował jako speaker. W ciągu czterech dni przygotowano 80 sesji edukacyjnych, warsztatów i prelekcji traktujących o trendach i innowacjach w globalnym przemyśle spotkań. – Myślą przewodnią wydarzenia były wspólne doświadczenia (ang. shared experiences) i rzeczywiście dzielenie się wiedzą i przeżyciami było bardzo wartościowe i widoczne, zarówno podczas każdego panelu, jak i wszystkich spektakularnych eventów – powiedziała Anna Paterek, event manager w Centrum Nauki Kopernik, członek MPI Poland Chapter. W Toronto nie zabrakło szeregu wydarzeń towarzyszących, uwzględniających licytacje, interaktywne strefy, w których każdy miał okazję przetestować branżowe nowinki technologiczne. mk

Spotkajmy się w Hampton by Hilton Gdańsk Old Town Pokoje i sale konferencyjne w sercu Gdańska

174 klimatyzowane pokoje | 2 sale konferencyjne z dostępem do światła dziennego 80 m2 powierzchni konferencyjnej Work Zone z bezpłatnym dostępem do drukarki i komputerów Kameralna sala kinowa | Parking podziemny Hampton by Hilton Gdańsk Old Town Lektykarska 4 | 80-831 Gdańsk

Tel.: +48 58 670 3333 E-mail: reservation@hamptongdansk.pl

9 THINK MICE

NEWS

STOWARZYSZENIA

Trzy międzynarodowe stowarzyszenia związane z przemysłem spotkań: International Association of Convention Centres (AIPC), International Congress and Convention Association (ICCA) oraz The Global Association of the Exhibition Industry (UFI) będą ze sobą bliżej współpracować. Ich przedstawiciele zawarli porozumienie o globalnym sojuszu (Global Alliance), który ma przyczynić się nie tylko do polepszenia wzajemnej kooperacji, ale też wygenerować dodatkowe korzyści dla członków każdej z tych organizacji. Współpraca ma rozpocząć się od działań podejmowanych w czterech podstawowych dziedzinach: tworzenia treści i programów edukacyjnych, prowadzenia badań, wyznaczania standardów i najlepszych praktyk oraz wzajemnego wsparcia. Ma się to odbywać w sposób umożliwiający zachowanie autonomii każdej z organizacji. – Nasze stowarzyszenia zrzeszają członków na całym świecie. W swoich działaniach od jakiegoś czasu wzajemnie się uzupełniamy, na różne sposoby. Jednakże w miarę ewolucji modeli biznesowych związanych z organizacją konferencji, kongresów, wystaw i szeregu innych wydarzeń potrzeba współpracy jest jeszcze większa – powiedział Aloysius Arlando, przewodniczący AIPC. mk

NOWE WŁADZE WORLD PCO ALLIANCE

10 THINK MICE

Podczas walnego zgromadzenia członków World PCO Alliance, które odbyło się przy okazji tegorocznych targów IMEX we Frankfurcie, wybrano nowe władze tej organizacji. Na jej czele stanął Noel Mitchell z Irlandii, reprezentujący firmę Keynote PCO. Zastąpił na tym stanowisku Gregga Talley’a z Talley Management Group Inc. Zastępczynią Noela Mitchella, wiceprzewodniczącą World PCO Alliance, została Nancy Tan z firmy Ace: Daytons Direct z siedzibą w Singapurze. Z kolei André Vietor z hiszpańskiej Bco Congresos jest nowym skarbnikiem. Ich kadencja potrwa dwa lata. – To dla mnie prawdziwy zaszczyt. Jestem dumny i podekscytowany, że będę mógł pójść w ślady Gregga Talley’a i pracować nad dalszym rozwojem sojuszu. Aby przynosił coraz większe korzyści naszym członkom – powiedział Noel Mitchell. Założony w 2009 r. World PCO Alliance zrzesza obecnie 21 wiodących firm PCO z całego świata. mk

SAR: zmiany w zarządzie i strategia na kolejny rok Tegoroczne walne zgromadzenie członków Stowarzyszenia Komunikacji Marketingowej SAR oraz Związku Agencji Reklamowych odbyło się 26 czerwca w Warszawie. Podczas spotkania wybrano dwóch nowych członków zarządu, którymi zostali: Joanna Czekaj z Group One oraz Adrian Kawecki z MindShare. Zastąpią oni dotychczasowych: Małgorzatę Węgierek z Havas Media Group Poland, Szymona Walkiewicza z Walk oraz Michała Wroneckiego z Brasil. Ponadto w trakcie zgromadzenia członkowie zarządu zaprezentowali strategiczne projekty, etapy ich realizacji oraz poinformowali o kluczowych zmianach w aktywności stowarzyszenia. W najbliższych miesiącach SAR skupi się na rozwoju nowych projektów, m.in.: Innovation Camp, czyli pierwszej szkoły innowacyjnego biznesu, która ruszy jesienią br., jak również MBS – autorskiego, edukacyjnego programu skierowanego do kadry managerskiej. Kolejnym ważnym punktem dzia-

łań organizacji, będzie rozwój nowo powstałego Klub Ad/Tech, zrzeszającego przedstawicieli firm i działów technologicznych. SAR w dalszym ciągu będzie promował dobre praktyki i angażował się w edukację o standardach przetargowych poprzez publikację kolejnych rozdziałów Białej Księgi oraz Dialog Branżowy. W ostatnim czasie do SAR dołączyło 15 nowych agencji: ABSTRA TV, Actum Lab, CORD Warsaw, E – Content, Fantasy EXPO, Gameset, Grandes Kochonos, Heart&Brain, Love Brands Relations, Loyalty Point, Super Super, THE&PARTNERSHIP LIMITED, Global Shopper Marketing, Platige Image i Panowie Programiści. sar

SITE POLAND: podsumowania i plany Podsumowanie dotychczasowej działalności, zatwierdzenie sprawozdania finansowego oraz sprawozdania Komisji Rewizyjnej, a także dyskusja na temat planów na 2019 i 2020 r. – to najważniejsze elementy walnego zgromadzenia członków SITE Poland, które odbyło się 5 czerwca br. w Warszawie. Przedstawiciele zarządu oraz członkowie SITE Poland przedyskutowali plany związane z międzynarodową działalnością stowarzyszenia i jego silniejszą obecnością w strukturach SITE Global. Oficjalnie ogłoszono, że SITE Poland przyznano w tym roku główną nagrodę za najwyższą odnawialność członkostwa. Oznacza to, że w polskim oddziale SITE jest największy procent członków, którzy z roku na rok odnawiają swoją przynależność w stowarzyszeniu (powyżej 80-proc. wskaźnik odnowionych wpłat członkowskich). Poza tym dynamicznie rośnie też liczba członków (obecnie to 47 osób), w tym reprezentantów z zagranicy, co potwierdza, że obrana filozofia PITCH (Polish Incentive Travel Central Hub) nabiera realnych kształtów. Podczas zebrania podsumowano też działalność komisji funkcjonujących w ramach Stowarzyszenia i potwierdzono, że oddział zamierza wziąć udział w konkursie SITE Chapter of the Year. mk Fot: THINK MICE

GLOBALNY SOJUSZ STOWARZYSZEŃ AIPC, ICCA I UFI

NEWS

Fot: THINK MICE (5)

REKORDOWA frekwencja na POLZAK MARKETING 2019

Trzecia edycja konferencji Polzak Marketing cieszyła się ogromnym zainteresowaniem. W wydarzeniu, które odbyło się 12 czerwca br. na PGE Narodowym w Warszawie, wzięło udział 204 uczestników i 20 prelegentów. Za jego organizację odpowiadają Stowarzyszenie Komunikacji Marketingowej SAR, Polskie Stowarzyszenie Managerów Logistyki i Zakupów (PSML) oraz THINK MICE. Celem imprezy, jak co roku, było poszerzenie kompetencji z zakresu zakupu usług marketingowych. Wzięli w niej udział m.in. przedstawiciele działów marketingu, procurement’u, agencji komunikacji marketingowej oraz mediów i wydawców. Trzeciej edycji Polzak Marketing towarzyszyło hasło „Marketing w erze technologii. Efektywne zakupy komunikacji i mediów”. W trakcie konferencji poruszono 11 ważnych tematów. Debatowano m.in. o tym jak przez ostatnie 10 lat zmieniła się branża reklamowa, jak skutecznie prowadzić kampanie marketingowe w internecie, jak zmienia się

sektor e-handlu i jaką rolę pełnią audytorzy mediowi. Sporo ciekawych głosów w dyskusji poświęcono możliwościom, które przynosi współczesna interaktywna telewizja dla branży reklamowej. Umożliwienie widzowi decydowania o treści jaką odbiera tworzy zupełnie nowe sposoby targetyzowania kampanii marketingowych, na co szczególnie zwróciły uwagę osoby biorące udział w rozmowie. Przedstawiono też technikę interaktywnego storytellingu, która stosowana jest już m.in. w szkoleniach firmowych i podczas procesów rekrutacji pracowników. Narzędzie to, jak się okazuje, jest bardzo skuteczne w kampaniach reklamowych takich produktów jak systemy bezpieczeństwa IT. Konferencja Polzak Marketing jak zwykle stała się dobrą okazją do zapoznania się najnowszymi technikami stosowanymi w marketingu. Partnerami wydarzenia byli: PGE Narodowy, Sodexo Prastige, AMS SA, Biuro Reklamy TVN Media, Biuro Reklamy TVP, Brill AV Media, DIMAQ, IAA Polska, IAB Polska, ScreenLovers oraz Wyborcza.pl. łk

11 THINK MICE

TARGI

THE MEETINGS SHOW – ZMIANY WYSZŁY IM NA DOBRE

Fot: Alina Puto (4)

WIĘCEJ WYSTAWCÓW I ZWIEDZAJĄCYCH, BARDZIEJ MIĘDZYNARODOWY CHARAKTER I W KONSEKWENCJI LEPSZY BIZNES DLA WSZYSTKICH. MODYFIKACJE WPROWADZONE ROK TEMU PRZEZ ORGANIZATORÓW THE MEETINGS SHOW SPRAWIŁY, ŻE IMPREZA NA NOWO NABRAŁA WIATRU W ŻAGLE.

W tym roku na targi The Meetings Show do Londynu przyjechało prawie tysiąc hosted buyersów i ponad 700 wystawców (ok. 100 więcej niż ostatnio). Wśród nich znaleźli się reprezentanci hoteli, centrów kongresowych i konferencyjnych, eventowych venue, convention bureaux, agencji eventowych, incentive, biur PCO i DMC, a także ﬁrm podwykonawczych i związanych z nowymi technologiami. W sumie w ciągu dwóch dni trwania imprezy centrum wystawiennicze Olympia London odwiedziło ponad 4,5 tys. osób.

IŚĆ DO PRZODU

14 THINK MICE

Zmiany, jakie zostały wprowadzone w formacie The Meetings Show w ubiegłym roku, okazały się udane. Dlatego również tym razem organizatorzy postanowili podążyć ich

śladem. Targi trwały więc dwa, a nie trzy dni, jak miało to miejsce podczas pierwszych pięciu edycji. To decyzja podjęta już dwa lata temu na podstawie rozmów z wystawcami i zwiedzającymi. Ich zdaniem krótszy pobyt w Londynie nie wpływa znacząco na ilość i jakość nawiązywanych kontaktów biznesowych, pozwala natomiast ograniczyć koszty i zaoszczędzić trochę czasu. Rzeczywiście, krótsza impreza zdaje się wzbudzać większe zainteresowanie. W tym roku odwiedzając halę londyńskiej Olympii można było zauważyć, że frekwencja jest znacznie większa niż ostatnio. Dopisali zwiedzający, ale przede wszystkim wystawcy. Jeszcze dwa lata temu The Meetings Show, chociaż w założeniu twórców od początku były imprezą międzynarodową, w praktyce postrzegano bardziej jako przegląd rynku brytyjskiego. Wystawcy

ze Zjednoczonego Królestwa stanowili zdecydowaną większość uczestników. Niektórym to odpowiadało, innym nie, faktem pozostaje natomiast to, że reprezentantów światowych, a nawet europejskich destynacji wyraźnie brakowało. Teraz jest już inaczej. Liczba stoisk reklamujących miasta, regiony czy kraje położone nawet w najbardziej odległych zakątkach naszego globu zwiększa się rokrocznie o ok. 18 proc. W Londynie pojawili się wystawcy m.in. z Brazylii, Argentyny, Peru, Panamy, Meksyku, USA, Kanady, Australii, Jordanii, Maroka, Rwandy, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, RPA, Chin, Japonii, Korei Płd., Malezji, Filipin i całej masy państw europejskich.

EFEKTOWNIE I DLA MŁODYCH Sporo modyﬁkacji wprowadzono także

TARGI w programie merytorycznym. Został on przeorganizowany, czego najbardziej rzucający się w oczy element pojawił się rok temu. Chodzi o poprzedzającą targi konferencję „Pre-Show Conference”, czyli dzień poświęcony edukacji. Rozpoczął się od wystąpienia Gerarda Lyonsa, jednego z czołowych ekonomistów brytyjskich. Jego wykład dotyczył najważniejszych kwestii gospodarczych i ﬁnansowych dzisiejszego świata, które pośrednio wpływają na przemysł spotkań. Jeżeli chodzi o wykłady i prelekcje, odbywające się już w trakcie targów, w tym roku ich motywem przewodnim była „podróż planisty”, obejmująca siedem kluczowych etapów planowania i organizacji wydarzeń (m.in. komunikowanie wizji dotyczącej ich przebiegu, tworzenie konkretnych planów działania, pozyskiwanie ludzi). Nowością było wprowadzenie zupełnie nowych formatów wystąpień, które miały przykuć uwagę uczestników. W ten sposób sesja dotycząca zrównoważonego rozwoju

przybrała kształt procesu sądowego, kolejna, na temat motywowania i utrzymywania przy sobie pracowników, miała formę przedstawienia dramatycznego. To tylko niektóre przykłady. Poza tym organizatorzy zdecydowali się wprowadzić szereg nowych inicjatyw, mających na celu wspieranie młodych ludzi, którzy dopiero rozpoczynają karierę w branży MICE i chcą kształcić swoje umiejętności w tym kierunku. To m.in. Junior Buyer Initiative (osoby towarzyszące hosted buyersom) czy Tomorrow’s Talent, w którym nagrodzonych zostało 10 najzdolniejszych osób działających w branży MICE, które nie ukończyły 30. roku życia.

DODATKOWE ATRAKCJE Jak zwykle ważnym elementem targów był aspekt networkingowy. Z myślą o lepszej integracji uczestników przygotowano kilka dodatkowych wydarzeń, mających uprzyjemnić pobyt na The Meetings Show. W wieczór po-

przedzający imprezę w restauracji Puttshack, połączonej z elektronicznym mini-polem golfowym odbył się Hosted Buyer Welcome Reception. Podczas targów wręczono także nagrody The Future of Meetings Award dla pięciu najbardziej obiecujących startupów działających w obszarze nowych technologii dla branży spotkań (konkurs realizowany wspólnie z Meeting Design Institute). Nie zabrakło też wieczornego koktajlu MPI Foundation Cocktails for Charity. Zainteresowani hosted buyersi mogli ponadto wziąć udział w jednym z pięciu wyjazdów typu post-tour – do Aberdeen, Brighton, Bristolu, West Midlands lub Paryża. Targi The Meetings Show odbywały się w dniach 26-27 czerwca w centrum wystawienniczym Olympia London. THINK MICE był patronem medialnym tego wydarzenia, w Londynie dystrybuowano również anglojęzyczne wydanie naszego magazynu. Michał Kalarus

15 THINK MICE

THINK EVENT

TNW – Z ROZMACHEM I Z PRZESŁANIEM Event biznesowy zrealizowany z oprawą przypominającą grę komputerową i spektakl taneczny? Czemu nie! Konferencja The Next Web pokazuje, że bogactwo środków wizualnych może służyć do czegoś więcej niż tylko do wywołania emocji u uczestników.

Fot: Materiały prasowe (2)

Holandia to kraj, w którym wiele imprez realizowanych jest z dużym rozmachem, a tamtejsze agencje eventowe cieszą się uznaniem i renomą. Holendrzy słyną też m.in. z organizacji wielkich koncertów stadionowych w całej Europie. Nic więc dziwnego, że także odbywające się tam wydarzenia biznesowe często mogą pochwalić się bogatą oprawą. Dobrym przykładem jest coroczna konferencja TNW – The Next Web, uważana za największe wydarzenie branży IT odbywające się poza Stanami Zjednoczonymi. Jej inicjatorami są Patrick de Laive oraz Boris Veldhuijzen van Zanten, którzy nie mogąc znaleźć ciekawej konferencji, na której mogliby zaprezentować swój start-up postanowili zorganizować takie wydarzenie na własną rękę. Pierwsza edycja TNW odbyła się w 2006 r. Jej sukces sprawił, że powstała specjalna ﬁrma (TNW), zajmująca się m.in. organizacją eventów, zaś sama impreza od tego czasu odbywa się cyklicznie.

16 THINK MICE

MOCNY POCZĄTEK Znakiem rozpoznawczym TNW, już od kilku lat, jest kolorowe, taneczno-wizualne show otwierające konferencję. Mocny akcent na samym początku ma pokazać, że jest to impreza skupiająca ﬁrmy i organizacje tworzące najnowsze technologie dzisiejszego świata. Tegorocznemu spotkaniu, które odbywało się w dniach 9-10 maja w Amsterdamie, towarzyszyło pytanie, na ile wszechobecne urządzenia komputerowe i telekomunikacyjne służą współczesnemu człowiekowi, a w jakim stopniu go od siebie uzależniają. Multimedialny pokaz nawiązywał oczywiście do tej tematyki. W jego scenariuszu znalazł się m.in. motyw „przytłoczenia” człowieka przez technologie. Bogaty zestaw środków audiowizualnych został wykorzystany do wywołania efektu WOW u uczestników, ale też do skłonienia ich do tego, aby zadawali sobie pytania o przyszłość branży IT, w tym o tak ważne kwestie, jak: dywersyﬁkacja biznesu, społeczna odpowiedzialność czy model przychodów. Jak tego dokonano?

SHOW Z PYTANIAMI Ceremonię otwarcia rozpoczęło odliczanie w rytm pulsującego dźwięku. Następnie wyświetlono krótki ﬁlm wprowadzający w tematykę konferencji. Znalazły się w nim też pytania o znaczenie technologii dla współczesnych społeczeństw. Potem nadszedł czas na właściwe show – na scenie pojawili się tancerze trzymający w rękach przenośne ekrany LED zasłaniające ich twarze. Wykonany przez nich taniec zsynchronizowano z animacjami wyświetlanymi na tych ekranach, a także na telebimach umieszczonych za sceną. Całości towarzyszyła skomponowana specjalnie na tę okazję muzyka. W multimedialnym pokazie pojawiło się kilka motywów, takich jak „człowiek w mieście” czy „podróż w tunelu”. Mocnym akcentem na zakończenie były emotikony, sprawiające wrażenie spadających i osaczających tancerzy, którzy próbowali „osłonić” się przed nimi wspomnianymi ekranami. W trakcie pokazu na scenie pojawili się też założyciele TNW, również zaopatrzeni w ekrany, z których ﬁnalnie ułożono napis witający gości.

PREZENTACJE NA DUŻEJ ARENIE Podczas konferencji TNW bogate środki audiowizualne zostały wykorzystane nie tylko do pokazów uatrakcyjniających wydarzenie. Wielkie ekrany świetnie sprawdziły się też przy okazji wyświetlania prezentacji, w tym wykresów i schematów, prezentowanych przez prelegentów podczas wykładów. Główną scenę umieszczono w dużym namiocie (przypominającym arenę cyrkową), dlatego organizatorzy musieli zadbać o to, by widzowie siedzący w tylnych rzędach byli w stanie wszystko dobrze zobaczyć. Sylwetki zaproszonych gości wyświetlano na dwóch ekranach znajdujących się po bokach sceny, ekran umieszczony nad osobą przemawiającą służył z kolei do prezentacji i projekcji ﬁlmów. Oczywiście konferencja nie odniosłaby tak znaczącego sukcesu bez interesującej tematyki, jak również szeregu wydarzeń towarzyszących i networkingowych. TNW przygotowanona na zrewitalizowanym terenie dawnej stoczni. Organizatorzy mieli więc sporo miejsca, aby zbudować tam całe miasteczko, którego głównym obiektem stał się wspomniany już namiot. Konferencja przyciągnęła ponad 17 tys. gości. Łukasz Kuś

THINK DESTINATION

WODOSPADY IGUAZU – INCENTIVE W SERCU NATURY Kłęby unoszącej się wody, zapierające dech w piersiach widoki, niewielkie wysepki, tropikalna roślinność, egzotyczne ptaki i zwierzęta. Położone na argentyńsko-brazylijskiej granicy wodospady Iguazu urzekają swoim ogromem i pięknem, gwarantując odpoczynek od miejskiego zgiełku, w samym sercu tropikalnego lasu deszczowego. Szerokie możliwości przygotowania programów dla grup sprawiły, że jest to miejsce, które każdego roku przyciąga coraz więcej klientów MICE, praktycznie z całego świata.

NOWE OBIEKTY W tym tekście skupimy się głównie na zaprezentowaniu argentyńskiej części wodospadów. Dlaczego? Ponieważ ok. 80 proc. z nich leży na terytorium Argentyny (właściwie jest to jeden wodospad, mający szerokość ok. 2 km i składający się z prawie 300 mniejszych progów – stąd dla uproszczenia stosuje się liczbę mnogą). Nie znaczy to, że Brazylii odwiedzić nie warto – większość programów uwzględnia wizytę w obu krajach, obie destynacje współpracują też ze sobą, aby uatrakcyjnić ofertę. To

Fot: Materiały prasowe

w Argentynie turyści znajdą jednak najbardziej spektakularne widoki, najwięcej atrakcji, będą mogli z bliska poczuć siłę natury. Druga istotna kwestia to infrastruktura, która po argentyńskiej stronie jest w stanie nie tylko sprostać oczekiwaniom gości biznesowych, ale też zachwycić ich oryginalną, awangardową architekturą i klimatem. W okolicach argentyńskiego Puerto Iguazú nowe hotele zaczęły powstawać od ok. 2008 r. Istniejące wcześniej poddano gruntownej modernizacji. Duża w tym zasługa klientów MICE, którzy coraz częściej interesowali się tą

HOTELE (WYBÓR):

Amerian Portal del Iguazu, https://portaldeliguazu.com, pokoje: 103, sale

24 THINK MICE

konferencyjne/przestrzenie eventowe: 3 (możliwość podziału), max. pojemność (ust. teatralne): 200 osób Gran Meliá Iguazu, www.melia.com, pokoje: 176, sale konferencyjne/przestrzenie eventowe: 3, max. pojemność (ust. teatralne): 600 osób Iguazu Grand Resort, Spa & Casino, www.iguazugrand.com, pokoje: 134, sale konferencyjne/przestrzenie eventowe: 7 (możliwość podziału), max. pojemność (ust. teatralne): 700 osób La Aldea de la Selva Lodge, http://laaldeadelaselva.com, pokoje: 30, sale konferencyjne/przestrzenie eventowe: 4, max. pojemność (ust. teatralne): 180 osób Loi Suites Iguazu Hotel, https://loisuites.com.ar, pokoje: 159, sale konferencyjne/przestrzenie eventowe: 5, max. pojemność (ust. teatralne): 400 osób Mercure Iguazu Hotel Iru, www.accorhotels.com, pokoje: 100, sale

destynacją, napędzając koniunkturę. Efektem jest masa nowych obiektów (w sumie ok. 50 różnej klasy hoteli, dysponujących ponad 9 tys. łóżek), w tym bogaty wybór zatopionych w dżungli 4- i 5-gwiazdkowych hoteli, luksusowych lodge i rezydencji. Wszystkie zostały wybudowane zgodnie z restrykcyjnymi przepisami, mającymi na celu ochronę środowiska naturalnego. Dzięki temu goście, wprost ze swoich pokoi lub domków, mogą podziwiać tętniący życiem tropikalny las deszczowy. Informacją, która ucieszy organizatorów, jest też fakt, że w Argentynie zagraniczni turyści mo-

konferencyjne/przestrzenie eventowe: 5 (możliwość podziału), max. pojemność (ust. teatralne): 300 osób Panoramic Grand Hotel, www.panoramicgrand.com, pokoje: 91, sale konferencyjne/przestrzenie eventowe: 3, max. pojemność (ust. teatralne): 300 osób Raíces Esturion & Lodges, www.raicesesturion.com, pokoje: 124, sale konferencyjne/przestrzenie eventowe: 5, max. pojemność (ust. teatralne): 350 osób Saint George Hotel, www.hotelsaintgeorge.com, pokoje: 130, sale konferencyjne/przestrzenie eventowe: 3, max. pojemność (ust. teatralne): 170 osób Village Cataratas, http://web.villagecataratas.com, pokoje: 80, sale konferencyjne/przestrzenie eventowe: 2 (+ rozległy teren zewnętrzny), max. pojemność (ust. teatralne): 200 osób Falls Iguazu Hotel & Spa, https://hotelfallsiguazu.com, pokoje: 95 Mérit Iguazu Hotel, www.amerian.com, pokoje: 87 Yvy Hotel de Selva, http://yvyhotel.com.ar, pokoje: 104

Fot: Dominican Republic (2)

DOMINIKANA – LIDER W REGIONIE KARAIBÓW DOMINIKANA TO JEDEN Z BARDZIEJ ZNANYCH KIERUNKÓW TURYSTYCZNYCH NA ŚWIECIE – NIE TYLKO JEŻELI CHODZI O PRZYJAZDY GOŚCI INDYWIDUALNYCH, ALE TAKŻE MICE. MOCNĄ POZYCJĘ W SEGMENCIE BRANŻY SPOTKAŃ ZAWDZIĘCZA SZEROKIM MOŻLIWOŚCIOM PRZYGOTOWANIA PROGRAMÓW DLA GRUP ORAZ DOSKONAŁEJ INFRASTRUKTURZE.

SPROSTAĆ OCZEKIWANIOM

28 THINK MICE

Klienci biznesowi słyną z niemałych wymagań stawianych destynacjom rozważanym jako potencjalne miejsca, w których mogą być organizowane zlecane przez nich eventy. Jedną z podstawowych kwestii jest zakwaterowanie – konkretnie liczba cztero- i pięciogwiazdkowych hoteli, oferujących najwyższą jakość usług. Oprócz znanych na całym świecie obiektów należących do międzynarodowych sieci (Accor, Crowne Plaza, Hard Rock

Hotels, Hilton etc.) na Dominikanie znajduje się cała masa luksusowych hoteli butikowych, dzięki którym zleceniodawcy mogą zaskoczyć swoich gości niepowtarzalnym klimatem i atmosferą. Uzupełnieniem oferty są centra kongresowe – o dużej pojemności (do kilku tysięcy osób), wyposażone w profesjonalny sprzęt i rozwiązania multimedialne. Nie brakuje też tzw. oryginalnych venues na nieco mniejsze imprezy (m.in. teatry, muzea, place, zabytkowe budynki). Od strony organizacyjnej, do dyspozycji zagranicznych klientów i agencji pozostaje masa miejscowych biur DMC służących wiedzą i doświadczeniem w przygotowaniu praktycznie każdego rodzaju eventów. Nie bez znaczenia jest również łatwość dojazdu. Za sprawą uruchamianych z roku na rok nowych, regularnych połączeń lotniczych z coraz większej liczby destynacji na całym świecie, a także coraz popularniejszych czarterów, dolot na Dominikanę nie stanowi już dzisiaj większego problemu – na wyspie znajduje się aż osiem międzynarodowych portów lotniczych.

BOGATA OFERTA Dominikana, mimo że niezbyt duża, to bardzo różnorodny kraj – każdy jej region jest wyjątkowy i odznacza się czymś szczególnym. Dla organizatorów dużych wydarzeń, dla tysiąca i więcej uczestników, godne polecenia będą okolice Punta Cana lub stolica kraju – Santo Domingo (dzielnica kolonialna miasta została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO). Wschodnie wybrzeże, znane przede wszystkim z szerokich, białych

Fot: Dominican Republic (3)

Rajskie plaże, morze, bujna przyroda, bogate dziedzictwo kulturowe, w tym liczne zabytki z czasów kolonialnych i wiktoriańskich, a także wspaniała kuchnia, pola golfowe i piękna pogoda przez cały rok – to tylko niektóre z atrakcji, jakie oferuje ten karaibski kraj. Otoczona Morzem Karaibskim od południa i Oceanem Atlantyckim od północy, Republika Dominikańska przyciąga grupy MICE praktycznie każdego typu. Bez względu na wielkość i cel wizyty, każda znajdzie tam coś dla siebie.

THINK DESTINATION – PROMOCJA

plaż oraz turkusowej i wyjątkowo spokojnej wody, oferuje ponad 40 tys. pokoi hotelowych (w całym kraju jest ich ok. 73 tys.). Większość obiektów posiada też bogate zaplecze konferencyjno-kongresowe. Z tego powodu zakwaterowanie nawet największych grup, jak również przygotowanie dla nich różnego rodzaju eventów nie będzie kłopotliwe. Nieco bardziej kameralnie jest na północy, konkretnie w okolicach Puerto Plata. Miejscowość znajduje się u podnóża porośniętych egzotyczną roślinnością gór, a całą okolicę uznaje się za idealną dla miłośników aktywnego spędzania czasu wolnego (m.in nurkowanie, kiteboarding, windsurﬁng). Nic więc dziwnego, że sport wplatany jest też w programy przybywających tam grup MICE. Coraz częściej zleceniodawcy decydują się również na zaproponowanie swoim gościom aktywności związanych z golfem. Republika Dominikańska już po raz czwarty została wybrana jako „Najlepsza golfowa destynacja Ameryki Łacińskiej i Karaibów” (tytuł przyznało Międzynarodowe Stowarzyszenie Golfowe). W kraju znajduje się 28 pól golfowych, z czego 86 dołków oferuje widok na karaibski krajobraz, a 39 na Ocean Atlantycki. W tym aspekcie na szczególną uwagę zasługuje południowo-wschodnia część wybrzeża (okolice La Romana) – zlokalizowane są tam słynne pola golfowe Teeth of the Dog oraz Dye Fore (oba należą do World Golf Hall of Fame). Małe spotkania, głównie dla kilkudziesięcioosobowych grup incentive, warto przygotować w mniej odkrytych rejonach. Chodzi m.in. o zatokę i półwysep Samaná (w okresie

od grudnia do marca można zobaczyć tam humbaki), tereny górskie pomiędzy miejscowościami Jarabacoa i Constanza czy region Barahona. – Republika Dominikańska ma wszystko czego potrzeba, by przyciągać grupy MICE – od oszałamiających białych plaż, rozciągających się na długości ponad 600 km, poprzez majestatyczne góry porośnięte bujnymi lasami, historyczne budowle, dziedzictwo kulturowe, na pysznej kuchni, najlepszych na świecie rumach i cygarach kończąc. To sprawia, że każde organizowane u nas wydarzenie bez wątpienia będzie wyjątkowe – bez względu na to czy weźmie w nim udział 50 czy 5 tys. osób – powiedział Francisco Javier García, minister turystyki Dominikany.

ATRAKCJE DLA MICE Tak urozmaicona oferta daje szerokie możliwości przygotowania programów atrakcji dodatkowych dla grup MICE. Chętnie wybieranymi przez zleceniodawców (poza wspomnianym już golfem) są wszelkie aktywności sportowe, niejednokrotnie o zabarwieniu team buildingowym. W grę wchodzą m.in. rejsy na łodziach i katamaranach, lekcje nurkowania (w tym odwiedzanie zatopionych wraków), snorkelling, wyścigi na motorówkach, kitesurﬁng, pływanie z rekinami (w Marinarium Marine Park & Aquarium), ale też przejazdy w jeepach z napędem 4x4, w terenowych ciężarówkach, na quadach, zjazdy na linie z wodospadów czy trekking. Ciekawym pomysłem jest skorzystanie z gry scenariuszowej (głównie w Santo Domingo). Ze względu na urzekające krajobrazy i typowo karaibski

klimat niemalże żelazny punkt każdego wyjazdu stanowi również zorganizowanie eventu na plaży – czy to uroczystego obiadu połączonego z programem artystycznym, prezentującym dorobek miejscowej kultury, wydarzenia tematycznego (np. wieczór piratów lub poszukiwaczy skarbów) czy też imprezy tanecznej z DJ-em (rozpoczynającej się o zachodzie słońca i trwającej do późnych godzin nocnych). Na turystów odwiedzających Dominikanę czeka poza tym mnóstwo barów, klubów i restauracji serwujących znakomite specjały lokalnej kuchni. Najlepszym dowodem jest fakt, że Santo Domingo po raz drugi z rzędu wywalczyło przyznawany przez Iberoamerykańską Akademię Gastronomiczną (AIBG) tytuł „Gastronomicznej stolicy Karaibów”. W tamtejszej kuchni widoczne są wpływy kultur europejskiej, amerykańskiej, indiańskiej i afrykańskiej. Popularnością cieszą się różne rodzaje przypraw, takich jak kolendra, ají (gatunek papryczek chilli) czy oregano, które sprawiają, że jedzenie nabiera niepowtarzalnego smaku. Do miejscowych specjalności należy m.in. sancocho (zupa z siedmiu rodzajów mięsa), pescado al coco (ryba w sosie kokosowym), mangú (bananowa kasza z jajkiem, smażoną kiełbasą i cebulą) czy la bandera (mięso z kurczaka lub wołowina z ryżem i fasolą). Kraj słynie też z tropikalnych owoców (papaja, marakuja, mango, ananas), wytwarzana jest tam również kawa, kakao, rum i cygara. Wycieczki do miejsc, w których są produkowane, połączone z degustacją, to kolejna ciekawa propozycja spędzenia czasu na wyspie. Michał Kalarus

REPUBLIKA DOMINIKAŃSKA Waluta: peso dominikańskie (DOP), 1 DOP = 0,076 PLN Język: hiszpański, w regionach turystycznych także angielski Jak dojechać: samolotem, najczęściej z przesiadką w jednym z miast europejskich (m.in. Air France, XL Airways, Iberia, British Airways, Air Europa, Eurowings). Możliwe są także loty przez USA i Kanadę (należy pamiętać o wizie amerykańskiej lub Elektronicznej Autoryzacji Podróży – eTA – do Kanady). W sezonie realizowane są również połączenia czarterowe bezpośrednio z Polski. Do innych krajów w regionie łatwo dostać się z Dominikany m.in. na pokładzie linii Air Caraïbes i Air Antilles.

THINK

DESTINATION – PROMOCJA

PRZYCIĄGAMY CORAZ WIĘCEJ TURYSTÓW Kieruje Pani pracą Narodowego Urzędu Turystycznego Republiki Dominikańskiej na Europę Środkową i Wschodnią. Jakie konkretnie działania Państwo podejmują? Jak duży nacisk kładziony jest na branżę MICE? Nasze przedstawicielstwo zostało otwarte już 10 lat temu, w 2009 r. Jego siedziba mieści się w Pradze, ale zasięgiem obejmujemy nie tylko rynek czeski, ale też słowacki, polski, węgierski, bułgarski, rumuński i krajów bałtyckich. Jako centrala prowadzimy wiele działań, plany marketingowe są rozbudowane. Promujemy Dominikanę na targach i festiwalach podróżniczych, tworzymy kampanie reklamowe, organizujemy festyny, warsztaty dla pracowników biur podróży, dziennikarzy, przygotowujemy podróże prasowe i wyjazdy studyjne, korzystamy z mediów społecznościowych. To oczywiście tylko niektóre przykłady. Staramy się w ten sposób ukazać potencjał Dominikany, uświadomić turystom jak rozbudowana i atrakcyjna jest nasza oferta. Poza plażami i urlopami allinclusive Narodowy Urząd Turystyki skupia się na promocji zabytków UNESCO, miejscowej kuchni i imprez kulturalnych takich jak karnawał czy festiwale muzyczne. W tych wszystkich działaniach bardzo istotną rolę odgrywa oczywiście branża MICE. Coraz częściej prowadzimy prezentacje dla meeting plannerów oraz organizatorów wyjazdów biznesowych mające przybliżyć ofertę w sektorze turystyki biznesowej. Pokazujemy infrastrukturę, podpowiadamy jakie aktywności dla grup warto zamieścić w programach, przygotowujemy niezbędne materiały i publikacje. Do niedawna nasze kampanie podzielone były na kilka części. Realizowano je na poziomie krajowym i lokalnym – w Stanach Zjednoczonych i na rynkach europejskich. Teraz jest inaczej – wszystko zostało zintegrowane globalnie. W praktyce oznacza to, że na wszystkich rynkach, w tym także w Europie Środkowej i Wschodniej prowadzimy podobne działania, ukazujące Dominikanę jako idealną destynację zarówno dla turystów indywidualnych, jak i biznesowych. Jest Pani zadowolona z efektów tej pracy? Jak najbardziej. Dominikana to popularna destynacja, z roku na rok przyciągająca coraz więcej turystów. Zgodnie z danymi Banku Centralnego Republiki Dominikańskiej (Banco Central) od stycznia do grudnia 2018 r. nasz kraj odwiedziło w sumie ponad 7,2 mln osób, czyli o 5,7 proc. więcej niż w 2017 r. Teraz jest jeszcze lepiej. Według badań Ministerstwa Turystyki w pierwszym trymestrze bieżącego roku ilość przyjazdów wzrosła aż o 37,2 proc. w porównaniu z analogicznym okresem w 2018 r. Głównie są to goście z Ameryki Północnej (61,6 proc.), ale także z Europy (23,1 proc.) czy Ameryki Południowej (11,8 proc.) i Środkowej (3,2 proc.). Co istotne, systematycznie rośnie też zainteresowanie Dominikaną wśród Polaków – w zeszłym roku 40 tys. Waszych rodaków zdecydowało się do nas przyjechać, co stanowi wzrost o 12 proc. Jesteśmy zadowoleni z tych wyników. W przeciągu 2018 r. przez cały czas pracowaliśmy nad zwiększeniem liczby turystów odwiedzających Republikę Dominikańską. Dzięki wsparciu naszych sojuszników z branży turystycznej, którzy zdecydowali się na inwestycje i wierzyli w potencjał dominikańskiego rynku, dzisiaj możemy cieszyć się z sukcesów.

30 THINK MICE

Jak wygląda infrastruktura transportowa, ale też hotelowa i konferencyjna na Dominikanie? Nigdy nie było z tym poważnych problemów, ale w ciągu ostatnich 10 lat odnotowujemy dalsze, pozytywne zmiany w tym zakresie. Otwierane są kolejne połączenia lotnicze, przez co

Fot: Materiały prasowe

O promocji Dominikany, jej atutach oraz zmieniających się preferencjach turystów z Leilą Boasier Budecker, dyrektor Narodowego Urzędu Turystyki Republiki Dominikańskiej na Polskę, Czechy i Europę Wschodnią rozmawia Michał Kalarus.

łatwiej się do nas dostać nawet z najdalszych zakątków świata. Przeprowadzono poza tym szereg inwestycji drogowych, budowane są też wysokiej klasy hotele, wyposażone w zaplecze konferencyjne. Poprawiła się jakość oferowanych usług – mam na myśli zarówno serwis, jak i wprowadzanie zupełnie nowych produktów turystycznych. To ważne, ponieważ turyści, w tym goście MICE, zmieniają swoje preferencje. Coraz częściej wybierają destynacje oferujące „niestandardowe” przeżycia. Nie są już tak bardzo zainteresowani usługami all inclusive, ale chcą doświadczyć czegoś niezwykłego, poznać prawdziwe oblicze miejsca, w którym się znajdują. Zamiast opalania na plaży wolą zatem popływać z delﬁnami, podziwiać wieloryby, rafę koralową, pomóc lokalnej społeczności, wziąć udział w karnawale, wycieczce degustacyjnej miejscowych produktów, takich jak rum, kawa, kakao, cygara etc. Musimy się do tego dostosować. Jeszcze 10 lat temu nasza strategia opierała się głównie na promocji słońca, plaży i morza. Dzisiaj jest inaczej, pokazujemy rzeczy niestandardowe, oryginalne, dostarczamy wspomnień. To wszystko wpisuje się zresztą w długoterminowy plan dominikańskiego rządu, który dąży do tego, aby nasz kraj odwiedzało każdego roku co najmniej 10 mln turystów. Taki efekt można osiągnąć nie tylko prowadząc działania marketingowe, ale właśnie poprzez rozwój infrastruktury i rozbudowywanie oferty. Niedawno Dominikana otrzymała nagrodę PriceTravel Trophy za „Najlepszą destynację Ameryki Łacińskiej”. To wyróżniający się kierunek. Jakie są jej najważniejsze atuty? Dlaczego turyści biznesowi powinni wybrać akurat ten kraj? Najlepiej obrazuje to nasz slogan „pełna wrażeń” oraz angielski „Has It All”. Rzeczywiście mamy wszystko – piękne plaże, morze, góry, egzotyczną faunę i ﬂorę, wyjątkową historię, kulturę, gastronomię. Każda część kraju jest magiczna, ma swój urok. Do tego Dominikańczycy są ciepłymi i gościnnymi ludźmi, przez co turyści mogą się u nas czuć bezpiecznie. To na Dominikanie znajdują się najstarsze zabytki Nowego Świata, położona w Santo Domingo dzielnica kolonialna wpisana jest na listę UNESCO. To wszystko zdecydowanie wyróżnia nas na tle innych destynacji w regionie. Nie bez znaczenia pozostają też atrakcyjne ceny i ich dobre przełożenie na jakość świadczonych usług.

35 THINK MICE

THINK MICE

Fot: Materiały prasowe

SYLWETKA

(PO)WAGA MYŚLI O RZECZACH JESZCZE NIEPOWSTAŁYCH OWOCE PRACY SPECJALISTÓW IT, KTÓRE AKTUALNIE MAJĄ WPŁYW NA OBLICZE NIEMAL KAŻDEGO ASPEKTU NASZEGO ŻYCIA, CASPAR MASON, MÓWCA NA IBTM, EUROBEST I FESTIWALU RSVP, PRZENOSI ODPOWIEDZIALNIE NA GRUNT MARKETINGU I KREATYWNYCH ROZWIĄZAŃ. W SWOJEJ PRACY, PODOBNIE DO INŻYNIERÓW SZTUCZNEJ INTELIGENCJI, Z ROZWIĄZAŃ JUTRA KORZYSTA JUŻ DZISIAJ. NIEZALEŻNIE OD TEGO CZY JEST TO WYKŁAD, KAMPANIA REKLAMOWA CZY KOLEJNA PUBLIKACJA.

Caspar Mason, tak samo jak organizowane przez zespół agencji Jack Morton wydarzenia (o których szerzej opowiem w dalszej części tekstu), od razu zwrócił na siebie moją uwagę. Weryzm publikowanych przez bohatera naszej „Sylwetki” artykułów, których tematyka obszernie porusza zagadnienia związane ze sztuczną inteligencją (AI) i jej wpływem na środowisko reklamy, wzmaga zarazem niepokój i nadzieję, towarzyszące rozmyślaniom o bliskiej przyszłości. Przenikliwość autorskich dociekań Caspara Masona sięga dalej, m.in. do wiadomości z dziedziny kreatywnych rozwiązań, takich jak nowatorski system powiadamiania darczyńców krwi w Szwecji, wpadka jednego z producentów ketchupu czy kolejne próby dookreślenia charakterystyki millenialsów, najbardziej skomunikowanej i różnorodnej grupy społecznej. Wszystko to pisane jest w oparciu o wiarygodną literaturę, z którą każdy artykuł na zasadzie palimpsestu koresponduje, a nawet – często nie unikając sporu – otwarcie wchodzi w dyskusję. Przybliżając styl i tematykę casparowskich publikacji nie sposób więc pominąć wielu tytułów niejednokrotnie wpływowych pism, raportów i białych ksiąg – CNN, Jack Morton, PwC, Forbes – których fragmenty autor przytacza esencjonalnie w formie pogranicza eseju i krótkiego felietonu i którymi chętnie dzieli się z czytelnikami swojego bloga, zostawiając przy tym zawsze znamienny dla swojego stylu odnośnik, hiperłącze do źródła. Jego „znakiem wodnym” są rzetelność, wspomniana już transparentność oraz lekkość, z jaką autor agencji Jack Morton formułuje swoje myśli, które jak puzzle, jedną za drugą, układa w pełny obraz angażującej czytelnika historii. To jednak tylko fragment działalności Caspara Masona. Lwia część jego osiągnięć jest efektem pracy na stano-

wisku creative strategy director w agencji Jack Morton, gdzie wysoka jakość, styl i umiejętność komponowania sztafażu (w świecie agencji kreatywnych częściej określanego mianem storytellingu), są także znakami ﬁrmowymi naszego bohatera w dziedzinie marketingu. Dowodem zasług jego i zespołów, z którymi przyszło mu pracować, są liczne nagrody, a także wpis w Księdze Rekordów Guinnessa za projekt Tree O’Clock, zrealizowany pod auspicjami BBC. W 2010 r. w ciągu zaledwie jednego dnia zasiano ponad 500 tys. drzew! – Tree O’Clock uświadomiło mi siłę prostego i przejrzystego pomysłu. Wpadłem na niego, kiedy siedziałem w pubie z kolegą. Akcja, częściowo dzięki swojej prostocie, jak toczący się kamień, który zbiera wszystko na swojej drodze, urosła do rangi rekordu Guinnessa – wyjaśnia Caspar Mason.

Pomysł na kreatywność W siedzibie Jack Morton ze swojego stanowiska, zanurzonego w realiach świata content, social i experiencial marketingu, codziennie przez soczewkę wieloletniego doświadczenia Caspar Mason ogarnia bieżące projekty. Jednocześnie ciekawym wzrokiem sięga poza zwykłe układy życia w poszukiwaniu świeżej myśli i nowych rozwiązań. Różnorodność poruszanych każdego dnia zagadnień, rozpatrywanych jak w panoptikonie z każdego kąta i rozważanych wielokrotnie w wyobraźni Caspara, wzrasta wspólnie z popularnością agencji, w której odgrywa skromną a efektywną rolę. Korzystają z tego topowi klienci – właściciele światowych marek, takich jak m.in. Google, Jameson, Wella i wielu innych, którzy zdążyli już współpracować z agencją Jack Morton. Ob-

37 THINK MICE

RAPORT

WPŁYW BREXITU na brytyjski MICE „Niepewność bywa trudna” – to komentarz, który odzwierciedla opinie wielu przedstawicieli brytyjskiej branży MICE na temat mającego nastąpić brexitu. Stowarzyszenie HBAA po raz kolejny zbadało czy i jak są oni przygotowani do opuszczenia Wspólnoty oraz jakie – już dzisiaj – odczuwają skutki z tym związane. HBAA to stowarzyszenie zrzeszające ponad 300 członków działających w sektorach związanych z zakwaterowaniem oraz organizacją spotkań i wydarzeń MICE. W jego skład wchodzi ponad 80 przedstawicieli brytyjskich agencji, a także 225 reprezentantów hoteli oraz konferencyjnych i eventowych venues. Badanie „2019 HBAA Brexit” przeprowadzono w czerwcu br. wśród członków

tej organizacji. 68 proc. ankietowanych stanowiły osoby związane z obiektami, pozostałe 32 proc. – organizatorzy imprez.

NIE CAŁKIEM GOTOWI Jak wynika z raportu, dokładnie połowa przedstawicieli brytyjskich agencji eventowych, incentive, biur PCO i DMC oraz dokładnie taka sama liczba hotelarzy i osób

JAKI WPŁYW MA ZAPOWIADANY OD DŁUŻSZEGO CZASU BREXIT NA PROWADZONY PRZEZ CIEBIE BIZNES? ROK 2017

7% DUŻY

45,3%

47,7%

36,5%

57,7%

78,1%

16,6%

NIEWIELKI

ŻADEN

ROK 2018

5,8% DUŻY

NIEWIELKI

ŻADEN

ROK 2019

6,3% DUŻY

46 THINK MICE

NIEWIELKI

ŻADEN

pracujących w obiektach konferencyjnych i eventowych nie jest w żaden sposób gotowa na „twardy” brexit, bez porozumienia (tzw. no-deal Brexit). Jedynie 15,6 proc. ankietowanych reprezentantów branży MICE przyznało, że poczyniło pewne przygotowania (chociaż z reguły niewielkie) w tym kierunku. Nieco lepiej sytuacja wygląda u 34,4 proc. pytanych, którzy twierdzą, że zrobili wszystko co w ich mocy, żeby zabezpieczyć swoje interesy. Jeżeli chodzi o inne scenariusze zapowiadanego od dawna wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej (tzw. „miękki” brexit), czyli pozostanie kraju w unii celnej lub zawarcie jakiekolwiek innego porozumienia, które gwarantowałoby uczestnictwo w rynku wewnętrznym Wspólnoty (i pozwoliło Brytyjczykom na dalsze prowadzenie swobodnego biznesu i handlu), 54,8 proc. przedsiębiorców MICE na Wyspach nie miało jeszcze okazji pochylić się nad tym tematem. W praktyce oznacza to, że nie poczynili oni żadnych kroków w kierunku rozeznania się w mającej nastąpić sytuacji. Pocieszającym jest fakt, że 29 proc. ankietowanych twierdzi, że jest dobrze zabezpieczona na wypadek „miękkiego” brexitu. Gdzieś pomiędzy uplasowało się kolejne 16,2 proc. – to osoby, które wiedzą „cokolwiek”, ale jest to raczej wiedza ogólna, nie podparta szczegółowymi analizami. – Większość ﬁrm i organizacji stara się skupiać na swoim „zwykłym” biznesie, podejmując doraźne działania i realizując bieżące zlecenia. Dzieje się tak, ponieważ nie wiemy jak dokładnie będzie wyglądał brexit, czyli praktycznie niemożliwe jest odpowiednie przygotowanie się na każdą ewentualność z tym związaną. Niepewność trwa, co jest dla

RAPORT nas trudne – powiedziała Angie Mason, przewodnicząca HBAA.

ZRÓŻNICOWANA OCENA Tymczasem brexit, chociaż jeszcze nie nastąpił, wydaje się być coraz bardziej istotny dla biznesu. Na pytanie o jego znaczenie przekładające się na prowadzenie interesów, jedynie 15,6 proc. ankietowanych odpowiedziało, że nie ma on żadnego wpływu na ich bieżącą działalność. To duża zmiana w porównaniu do wyników badań sprzed roku, kiedy taką opinię wyraziło aż 57,7 proc. badanych. Co prawda odsetek profesjonalistów działających w branży MICE twierdzących, że zapowiadane wyjście Wielkiej Brytanii z Unii ma dla nich kolosalne znaczenie nadal jest niewielki (6,3 proc. w tym roku i 5,8 proc. w ubiegłym), to jednak coraz więcej osób zauważa poboczne skutki z tym związane (w różnym natężeniu). Taką opinię wyraziło aż 78,1 proc. pytanych (rok temu zaled-

wie 36,5 proc.). O jakich skutkach konkretnie jest mowa? Paradoksalnie, niektóre z nich wydają się być pozytywne, inne, szczególnie oceniając w dłuższej perspektywie – negatywne. Po odrzuceniu rządowego projektu porozumienia o brexicie przez Izbę Gmin spadła wartość funta. Wkrótce po tym niektórzy przedsiębiorcy dostrzegli korzyści wynikające z tego, że Wielka Brytania stała się po prostu tańsza, jeżeli chodzi o przygotowanie wydarzeń MICE. Niektórzy klienci postanowili na tym skorzystać, co z kolei przełożyło się na większą liczbę zleceń dla tamtejszych organizatorów oraz większe obłożenie w hotelach. Pojawiły się także doniesienia o tym, że niepewność związana z brexitem miała wpływ na miejscowe ﬁrmy i korporacje. Zatrudnieni w nich meeting plannerzy często decydowali się nie „wyprowadzać” swoich eventów za granicę, organizując je w Wielkiej Brytanii. To, podobnie jak większa liczba zleceń od klientów z innych

krajów, przełożyło się na lepsze dochody miejscowej branży. Z drugiej strony, niektórzy organizatorzy oraz osoby zarządzające hotelowymi, konferencyjnymi i eventowymi venue odnotowali zupełnie odwrotną tendencję. Twierdzą, że szczególnie przed 29 marca br. (dzień, w którym pierwotnie miał nastąpić brexit, ostatecznie odbyło się wtedy głosowanie, w którym Izba Gmin po raz trzeci odrzuciła umowę z Unią Europejską w sprawie wyjścia ze Wspólnoty), niepewność co do możliwego rozwoju wypadków była na tyle duża, że część klientów rezygnowała z imprez MICE w ogóle lub ich proces decyzyjny znacząco się wydłużał. Przez co tracono zlecenia i pieniądze. Oceny nie są więc jednoznaczne, wszystko zależy od konkretnej ﬁrmy lub obiektu. Jak będzie wyglądać przyszłość? To pytanie zadaje sobie wielu, ale na jednoznaczną odpowiedź przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać. Michał Kalarus

47 THINK MICE

RAPORT

Ile można zarobić w branży MICE? Wynagrodzenia amerykańskich profesjonalistów związanych z przemysłem spotkań rosną szybciej niż w innych branżach, a MICE-owi managerowie już dzisiaj zarabiają nawet dwukrotnie więcej niż wynosi średnie wynagrodzenie w USA. Praca nie jest pozbawiona wad, ale i tak daje dużo satysfakcji – wynika z najnowszego badania autorstwa PCMA. Osoby zajmujące się organizacją konferencji i eventów są zadowolone ze swojej pracy. W badaniu przeprowadzonym przez PCMA – organizację działającą w branży konferencyjnej, skupiającą 7 tys. członków w 37 krajach – takiej odpowiedzi udzieliło siedmiu na dziesięciu ankietowanych. Raport „Convene Salary Survey 2019” opublikowano w czerwcu br. w magazynie Convene, wydawanym przez PCMA Foundation. Obejmuje rynek amerykański, ale uwzględnione w nim trendy dotyczą większości krajów rozwiniętych. W ankiecie wzięli udział managerowie (46 proc. ankietowanych), dyrektorzy (28 proc.), koordynatorzy (10 proc.) oraz członkowie zarządów stowarzyszeń, ﬁrm i instytucji zajmujących się organizacją imprez MICE. Chociaż 70 proc. z nich cieszy się ze swojej pracy, tylko połowa jest zadowolona z otrzymywanego wynagrodzenia. Dzieje się tak, chociaż zarobki profesjonalistów MICE w USA są wysokie, a w ciągu ostatniego roku wzrosły o 7,22 proc. (tyle średnio wynosiły podwyżki, których otrzymanie zadeklarowało 75 proc. ankietowanych). Średnia roczna pensja osób uczestniczących w badaniu to 82 769 USD – prawie dwa razy więcej niż średnie wynagrodzenie w Stanach, które wynosi 48 290 USD.

POZYCJA I DOŚWIADCZENIE

48 THINK MICE

Wysokość wynagrodzenia zależy od tego, jaką pozycję zajmuje dana osoba oraz w jakiej ﬁrmie bądź instytucji jest zatrudniona. Managerowie odpowiadający za planowanie i przygotowanie eventów w organizacjach non-proﬁt i w sektorze edukacyjnym zarabia-

ją średnio ok. 70 tys. USD w ciągu roku. Niewiele większą pensją mogą pochwalić się ci związani z sektorem rządowym. Lepiej jest w branży medycznej, gdzie w skali roku na konto event managerów przelewanych jest średnio 83 782 USD. Najwyższe zarobki – powyżej 100 tys. USD rocznie – zadeklarowali członkowie zarządów ﬁrm i agencji eventowych oraz stowarzyszeń branżowych. Ważnym czynnikiem wpływającym na wielkość wynagrodzenia jest też tytuł zawodowy. Manager może liczyć na ok. 73 tys. USD rocznie, dyrektor na prawie 98 tys. USD, dyrektor zarządzający na ponad 103 tys. USD, a członek zarządu na ponad 122 tys. USD. Pensja zależy też od doświadczenia zawodowego i stażu pracy. Profesjonaliści pracujący w branży od 1 do 3 lat zarabiają średnio 52 986 USD rocznie. Do kieszeni ich kolegów, organizujących wydarzenia nieco dłużej – od 4 do 6 lat – wpływa powyżej 65 tys. USD. W najlepszej sytuacji są osoby z ponad 10-letnim doświadczeniem – ich roczna pensja to średnio 94 284 USD. Niestety, w branży spotkań w USA (ale nie tylko), w dalszym ciągu występuje krytykowana dyskryminacja ze względu na płeć. Średnie

zarobki kobiet biorących udział w badaniu PCMA wyniosły 80 964 USD, podczas gdy zatrudnionych na tych samych lub podobnych stanowiskach mężczyzn – prawie 99 tys. USD.

DODATKOWE WARTOŚCI Oprócz pensji przeanalizowano też pozapłacowe warunki pracy w zawodzie – potencjalne problemy, ale i także korzyści na jakie mogą liczyć profesjonaliści związani z branżą MICE. To ważne, szczególnie, że event manager każdego roku uznawany jest za jeden z najbardziej stresujących zawodów na świecie. I to właśnie stres był przez ankietowanych najczęściej wskazywanym negatywnym czynnikiem związanym z wykonywaniem obowiązków zawodowych. Innym problemem, było przeciążenie pracą i brak czasu wolnego. Należy jednak podkreślić, że większość badanych jest zadowolona ze swojej pracy. Pozytywnymi aspektami pracy w tym zawodzie, o których wspominali ankietowani były m.in. możliwość wykorzystania kreatywności i satysfakcja z prowadzenia spektakularnych projektów . Łukasz Kuś

ŚREDNIE ROCZNE WYNAGRODZENIA PROFESJONALISTÓW BRANŻY SPOTKAŃ W USA: STANOWISKO Manager Dyrektor Dyrektor zarządzający Członek zarządu

– 73 056 USD – 97 815 USD – 103 750 USD – 122 188 USD

DOŚWIADCZENIE: 1-3 lata 4-5 lat 6-8 lat 9-10 lat Ponad 10 lat

– 52 986 USD – 65 042 USD – 66 802 USD – 75 156 USD – 94 284 USD

Źródło: PCMA/Convene Salary Survey 2019

ODKRYJ RUMY Z AMERYKI POŁUDNIOWEJ W KLEKOTKI CONFERENCE & SPA Rumowy listopad na Mazurach Warsztaty z prawidłowego doboru Rumu

do przysmaków z klekotkowej spiżarni

Prezentacja Rumów z Ameryki Południowej

(Wenezuela, Kolumbia)

Kolacje komentowane z doskonałymi Rumami

15-17.11.2019 – Destileria Columbiana, Dictador KOLUMBIA 22-24.11.2019 – Destilerias Unidas WENEZUELA

CENA: Pobyt dla 2 osób (piątek/sobota/niedziela) w pokoju standard: 1290 PLN, w pokoju lux: 1630 PLN. REZERWACJE: recepcja@klekotki.com.pl tel. +48 55 249 00 00

www.klekotki.com.pl www.facebook.com/klekotki

ZAWIERA: nocleg, 2 x kolacja dedykowana, 2 x śniadanie regionalne warmińskie, warsztaty rum (piątek/sobota/niedziela), spacer szlakiem komturii krzyżackich.

49 THINK MICE

MICE W OBIEKTYWIE MEET THE BIDDER SMART FAIRS

Fot. THINK MICE (5)

Data: 5 czerwca 2019 r. Miejsce: Warszawa, Novotel Centrum www: www.meet-the-bidder.com

SOIT NA FALI

52 THINK MICE

Fot. THINK MICE (6)

Data: 8 czerwca 2019 r. Miejsce: Warszawa, River Cafe www: https://soit.net.pl

MICE W OBIEKTYWIE KONFERENCJA POLZAK MARKETING 2019 Data: 12 czerwca 2019 r. Miejsce: Warszawa, PGE Narodowy www: https://sar.org.pl, http://psml.pl, https://thinkmice.pl

UNUSUAL WORKSHOP ABOUT MAURITIUS

Fot. THINK MICE (5)

Data: 12-13 czerwca 2019 r. Miejsce: Sopot, Sheraton Sopot Hotel www: www.tourism-mauritius.mu, https://str-cee.com

53 THINK MICE

MICE W OBIEKTYWIE ARŁAMÓW MICE GAMES

Fot. Materialy prasowe (6)

Data: 30 czerwca – 2 lipca 2019 r. Miejsce: Arłamów, Hotel Arłamów www: www.arlamow.pl

54 THINK MICE