Levenslang leren
Universiteit Derde Leeftijd 2015 2016
Onder het motto ‘levenslang leren’ wil Thomas More haar expertise en deskundigheid binnen diverse vakgebieden graag met u delen. Universiteit Derde Leeftijd brengt voor u een boeiend programma met 25 lezingen door academici en specialisten over actuele en maatschappelijk relevante thema’s. Op de volgende pagina’s kan u lezen wat we de komende maanden voor u in petto hebben. Alle praktische info vindt u op de achterzijde van deze folder.
Lezingen
6 oktober 2015
13 oktober 2015
Griet Op De Beeck (Vlaams auteur en columnist)
Prof. Dr. Willem Distelmans (UZ Brussel)
Vele hemels boven de zevende Griet Op De Beeck oogstte veel bijval met haar debuut “Vele hemels boven de zevende”, een roman over vijf verschillende mensen, met elkaar verwant, die stuntelig overeind proberen te blijven in dit lastige en prachtige leven. Elk van hen worstelt met levensvragen aangaande geluk, liefde en eenzaamheid. Op indringende manier geeft zij ons een inkijk in zowel de goede als de slechte eigenschappen van haar personages.
Een waardig levenseinde Vele mensen denken enkel aan euthanasie wanneer ze een waardig levenseinde overwegen. Maar er zijn heel wat andere mogelijkheden om het levenseinde te verzachten. Wist u trouwens dat in de helft van alle overlijdens het tijdstip van sterven bepaald wordt door een medische beslissing die vaak zonder ons medeweten genomen wordt? De lezing tracht hierin te verhelderen. Er wordt ook duidelijk uitgelegd wat euthanasie is én vooral wat het niet is. Ten slotte wordt uitgelegd hoe men ‘met zijn papieren in orde‘ kan zijn.
Dit boek stootte meteen door naar de top tien en wordt verfilmd door Jan Matthys.
Lezingen
20 oktober 2015
27 oktober 2015
10 november 2015
24 november 2015
Katelijne Boon (Vlaamse Radio en Televisie)
Prof. Dirk Rochtus (KULeuven)
Prof. Bart De Moor (KULeuven)
Prof. Dr. Paul Verhaeghe (UGent)
De Liefhebber Muziek vertelt de verhalen waar het hart van vol is, maar die we moeilijk in woorden kunnen vatten. Het zijn verhalen van vreugde en verdriet, van opperste verrukking en grenzeloze angst, van liefde en geloof… Zo hervertelt de muziek reeds eeuwenlang het verhaal van Jezus’ laatste dagen op aarde, van Zijn lijden en dood.
Turbulent Turkije De Turkse republiek hield sinds haar oprichting door Mustafa Kemal Atatürk in 1923 de blik op Europa en het Westen gericht. Atatürk en zijn aanhangers, de kemalisten, wilden Turkije gebaseerd zien op de controle van de religie door de staat en op de dominerende rol van de Turkse taal en cultuur. De politieke islam en het Koerdische nationalisme golden daarom als de grote vijanden van de staat.
Nieuwe wegen voor de wetenschap In deze lezing bespreekt Bart De Moor de nieuwe symbiose, gekend onder de noemer eHealth, tussen de gezondheidszorg enerzijds en de informatie- en communicatietechnologieën (ICT) anderzijds. Hij zal de trends en uitdagingen bespreken op demografisch en maatschappelijk gebied, zowel wetenschappelijke als technologische en aantonen hoe eHealth de kwaliteit en kosteneffectiviteit van de gezondheidszorg zal verbeteren.
Autoriteit Autoriteit is vandaag duidelijk een probleem, en dat op veel vlakken. Ouders en leerkrachten weten nog nauwelijks hoe ze kunnen en mogen omgaan met kinderen en jongeren. Religie is haar autoriteit nagenoeg volledig kwijt en het vertrouwen in politici is nog nooit zo laag geweest.
Katelijne Boon heeft meer dan een boontje voor muziek. Voor haar is het een ware passie. Als programmamaakster voor Klara en als begenadigd sopraan is muziek voor haar nooit ver weg. Muziek bepaalt ook haar geloofsbeleving. De lezing leidt ons aan de hand van talrijke luistervoorbeelden doorheen religieuze gebeurtenissen zoals die in de loop van de muziekgeschiedenis werden verklankt.
Vandaag de dag zwaait de ‘Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling’ (AKP), een religieus geïnspireerde partij, de plak in Turkije en eisen de Koerden zelfbeschikking op. Davert de kemalistische staat op zijn grondvesten? Heeft Turkije nog ambitie om lid van de Europese Unie te worden of richt het zich meer op het Midden-Oosten en de islamitische wereld? Turkije beleeft turbulente tijden op het vlak van zowel de binnenlandse als de buitenlandse politiek.
17 november 2015 Ria Malisse (Thomas More Kempen) Inleiding tot de islam Wie op wat voor manier dan ook met de islam te maken krijgt, hoort of leest allerlei begrippen die nieuw of niet geheel duidelijk zijn. Daarom deze inleiding. De aandacht gaat zowel naar het ontstaan en de ontwikkeling van de islam, met een link naar de actuele samenleving, als naar de betekenis van de geloofsleer, de eredienst en de rituelen in het dagelijkse leven.
De oplossingen daarvoor komen vaak neer op het verlangen naar een wijze en rechtvaardige leider die orde op zaken zal komen stellen. De geschiedenis toont dat een dergelijke oplossing steeds uitmondt in een dictatuur, zonder wijsheid of rechtvaardigheid. In zijn uiteenzetting gaat Paul Verhaeghe in op wat de functie van autoriteit is, en op welke structuur zij berust. Daarmee wordt het verschil met macht duidelijk. Dit zal hem toelaten de hedendaagse problemen te begrijpen en na te denken over mogelijke oplossingen.
Lezingen
1 december 2015
8 december 2015
15 december 2015
Katrien Cornette (UZ Leuven)
Prof. Filip Buekens (KULeuven)
Prof. Dr. Jan Blommaert (Universiteit van Tilburg)
In balans. Een reflectie over geluk in de dagelijkse werkelijkheid We moeten rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan…”, zo bezingt Herman van Veen het moderne gevoel. Welke grondhoudingen kunnen helpen om tegen deze strijd tegen de klok en het eeuwig gevoel van tekort schieten in te gaan? Wat is nodig om in het dagelijks leven niet alleen het hoofd boven water te houden, maar ook nog gelukkig te zijn? Wat is geluk au fond? En waar kan een mens, oud of jong, deze grondhoudingen vandaag inoefenen?
Wat is waarheid? Een visie voorbij postmodern relativisme De populaire ‘postmoderne’ opvatting dat waarheid ‘relatief’ is of op een ‘sociale constructie’ berust, hebben we al lang achter ons gelaten. Maar wat is waarheid dan wel? Wat betekent het te zeggen dat een uitspraak of overtuiging waar is? In dit college onderzoeken we een aantal populaire misverstanden over waarheid, om daarna uit te leggen wat hedendaagse logici en taalfilosofen over waarheid zeggen. De gebruikte methode is common sense analytische filosofie, verrijkt met enkele onproblematische inzichten uit de logica.
Superdiversiteit Sinds het begin van de jaren 1990 is onze samenleving ingrijpend veranderd door twee krachten: enerzijds nieuwe migraties, anderzijds de aankomst van het internet. Samen hebben zij een nieuwe vorm gegeven aan onze samenleving die we “superdiversiteit” noemen. In deze lezing leggen we de hoofdeigenschappen ervan uit en bekijken we enkele gevolgen daarvan.
Katrien Cornette brengt een kwetsbaar verhaal, een verhaal doorspekt met getuigenissen en beelden uit het leven van een moeder, pastor en trainingsverantwoordelijke van een centrum waar goede zorg centraal staat. Ze maakt ook telkens de koppeling naar de eeuwenoude wijsheid van woestijnvaders en woestijnmoeders, die ons aanvoelen in een breder perspectief plaatsen.
5 januari 2016 Prof. Olivier Honnay (KULeuven) Biodiversiteit en voedselproductie: tegenstelling of een mogelijk geslaagd huwelijk? De Food and Agricultural Organization (FAO) van de VN voorspelt dat we tegen 2050 de voedselproductie op aarde met 70% dienen te verhogen indien we de aan de toenemende vraag willen voldoen. Tegelijkertijd stellen we vast dat toenemende intensivering van de landbouw tot grote milieuproblemen leidt, en een nefaste invloed heeft op de biodiversiteit.
Hoe kunnen we de toenemende vraag naar voedsel verzoenen met behoud van biodiversiteit? En kan die biodiversiteit op haar beurt ook bijdragen aan een duurzame voedselproductie? Op basis van een reeks voorbeelden uit diverse landbouwsystemen, zowel in de gematigde als tropische regio’s, tonen we aan dat het slim gebruik van biodiversiteit een belangrijke bijdrage kan leveren aan het verhogen en verduurzamen van de landbouwproductie. Ten slotte proberen we de ook vraag te beantwoorden of organische landbouw een oplossing kan bieden voor het mondiale voedselvraagstuk.
12 januari 2016 Prof. Luc De Vos (KULeuven) Wereldoorlog I en Wereldoorlog II: een vergelijking Vergelijken is leerzaam. Het overstijgt het feitelijke. Alle oorlogen hebben veel gemeen: extreme emoties, grote menselijke en materiële verliezen en, wat dikwijls vergeten wordt, het verzwakken van ethische normen. De twee grote oorlogen van de twintigste eeuw vergelijken illustreert dat. We wegen
Lezingen
2 februari 2016 heel wat tegen elkaar af: oorzaken, aanleiding, kampen, fronten, plannen, wapens, wreedheid, verzet en collaboratie, verliezen, verwoestingen, een balans op politiek, economisch en strategisch vlak. We stellen ons de vraag wie gewonnen heeft. Of waren er alleen verliezers? In de conclusie gaan we in op de plaats van Europa in de wereld.
19 januari 2016 Prof. Koen Matthijs (KULeuven) Van het standaardgezin naar een prisma van relaties: gevolgen voor de kinderen Huishoudens, gezinnen en families zijn vandaag complexer dan pakweg vier decennia geleden. Het hedendaagse gezinsverhaal gaat niet alleen over het klassieke standaardgezin, maar evenzeer over alleenstaanden en eenoudergezinnen, mannen en vrouwen met kinderen van meerdere partners, mannen die met hun stiefdochter trouwen, en kinderen met vijf ouders. Het is ook een verhaal van ex-partners en nieuwe partners, bezoeken zorgouders, gezag- en verblijfouders, stiefkinderen en halfbroers, co-co’s en halfzussen, huwelijken op loopafstand
en vogelnestgezinnen, mozaïekgezinnen en valieskinderen. Al die ontwikkelingen en veranderingen hebben ingrijpende gevolgen voor de partners, voor de ouders en voor de kinderen. Omdat ze de meest kwetsbare groep zijn, gaat het in de lezing in de eerste plaats om het perspectief van de kinderen.
26 januari 2016 Prof. Dr. Guido Vanheeswijck (Universiteit Antwerpen, KULeuven) Actief pluralisme: de uitdaging voor deze tijd Wat is actief pluralisme? Hoe is het gegroeid? Wat is het verschil met passief pluralisme? Waarom hebben we juist vandaag behoefte aan actief pluralisme? Hoe verhoudt actief pluralisme zich tot een houding van (in)tolerantie en tot een gehechtheid aan iemands diepste overtuigingen? Op deze vragen probeert deze lezing een antwoord te geven vanuit het besef dat een actief pluralistische houding altijd een kwetsbare houding blijft.
Prof. Dr. Anne Vandenhoeck (KULeuven) Spiritueel omgaan met lijden Lijden maakt deel uit van het leven, geen enkel leven is zonder. Lijden raakt ons hele zijn: lichaam, gevoelens, relaties en spiritualiteit. Vanuit deze laatste dimensie van het mens zijn kijken we naar de realiteit van zinverlies. Wat is het impact van lijden op de spirituele dimensie en hoe kunnen we er mee omgaan?
16 februari 2016 Prof. Philip Vermoortel (KULeuven) Louis Couperus. De man met de orchidee... In deze voordracht over Louis Couperus zal ingegaan worden op de vele psychische moeilijkheden die de auteur heeft weten te overwinnen tijdens zijn leven. De autobiografische problematiek wordt echter steeds gelinkt aan zijn oeuvre aan de hand van vele citaten uit bekende en minder bekende werken. De titel van de voordracht verwijst uiteraard naar de dandy Couperus, maar tegelijk naar het contrast tussen zijn schijnbaar luie flaneren en zijn werkelijke ongelooflijke
werkkracht. Het geheel wordt afgesloten met de enige filmopname van Louis Couperus die bewaard is en die tot nu toe slechts één keer vertoond is.
23 februari 2016 Claire Wiewauters (Hoger Instituut voor schappen)
Gezinsweten-
Kinderen en echtscheiding, rol van de grootouders Als ouders scheiden, ervaren kinderen verwarring en verlies. Zo’n scheiding zet hun veilige en vertrouwde wereld op zijn kop. ‘Thuis’ wordt vanaf nu ‘bij mama’ en ‘bij papa’. Hoe ga je als grootouder om met de onrust, boosheid en het verdriet van je kind? Wat kan je als grootouder betekenen? Hoe kan je als grootouder je kleinkinderen steunen en helpen? De lezing geeft informatie aan de grootouders, tips om een steunfiguur te zijn en hoe je contact kan houden.
Lezingen
1 maart 2016 Dr. Bérénice Storms (Thomas More) Hoeveel inkomen hebben ouderen nodig om menswaardig te leven? Om deze vraag te beantwoorden, ontwikkelden wetenschappers van Thomas More en de Universiteit Antwerpen referentiebudgetten. Dit zijn geprijsde korven van goederen en diensten die iedereen minimaal nodig heeft om volwaardig te kunnen deelnemen aan de samenleving. De huidige armoedemaatstaven vertellen ons niet hoeveel inkomen in een specifieke context noodzakelijk is. Zowel in de hulpverenigingspraktijk als bij beleidsmakers dringt zich dan ook sinds geruime tijd de vraag op naar een concrete, transparante en empirisch onderbouwde maatstaf die kan worden gebruikt om financiële situaties te beoordelen in functie van de menselijke waardigheid. Referentiebudgetten zijn hiervoor uitermate geschikt. Zij zijn gestoeld op een theoretisch kader over fundamentele menselijke behoeften en laten toe om ook rekening te houden met persoonlijke leefomstandigheden. In ons land kennen ze een grote maatschappelijke en wetenschappelijk valorisatie. Ze maken scherp duidelijk hoe het verminderen van kosten en het verbeteren van
de toegang voor noodzakelijke publieke goederen en diensten een directe impact heeft op de bestedingsmogelijkheden van lage inkomensgezinnen. Ze laten ook zien dat dit voor sommige gezinstypes niet volstaat en een daadwerkelijke verhoging van de minimuminkomens de enige mogelijkheid is om deze gezinnen de noodzakelijke bestaansmiddelen te garanderen die ze nodig hebben om te ontsnappen uit de armoede.
8 maart 2016 Gilbert De Swert (Voormalig hoofd Studiedienst ACV en pensioenexpert) Een moeizame vierhoeksverhouding: vakbonden, werkgevers, politiek en Europa De historiek vertelt veel over de evolutie van de vakbond in/en de politiek. Tot Wereldoorlog II: de vakbonden moesten hun bestaansrecht veroveren tegen het recht en de instituties in. Vandaar hun huidig juridisch statuut. Sociaal Pact na WO II: compromis Arbeid-Kapitaal en uitbouw welvaartsstaat. Na de eerste oliecrisis (1973):
verbreking van de consensus. Oplossingen van de werkgevers werden problemen van de vakbonden, en omgekeerd. Bijgevolg moesten regeringen (bijna) altijd knopen doorhakken. Dat gebeurde zus of zo naargelang de regeringssamenstelling. Na het Verdrag van Maastricht (1992): Europa tekent het kader. De EU werd wel een EMU (Economische en Monetaire Unie), maar bleef een ECU (Economische Concurrentie Unie). Financiële en budgettaire harmonisering, maar fiscale, sociale en salariale concurrentie.
15 maart 2016 Prof. Dr. Jan Degadt (KULeuven) Strategie en complementariteit van kleine en grote ondernemingen. Samen sterk. In ons economisch systeem moet de onderneming ‘competitief’ zijn. Elke onderneming, groot en klein, moet hiertoe een ‘strategie’ uittekenen. Hierbij speelt de figuur van de ondernemer een grote rol.
Hoe staan grote en kleine ondernemingen tegenover elkaar? Wie is het meest innovatief? Treden zij als David en Goliath tegenover elkaar in het strijdperk of hebben zij elkaar juist nodig? Als de ondernemende David en de vernieuwende Goliath hun sterke troeven uitspelen zal dit welvaart en werkgelegenheid brengen. Wij geven een overzicht met voorbeelden uit de economische literatuur en uit de ondernemerspraktijk.
22 maart 2016 Dr. Hubert Creyf (Oud-medewerker Verenigde Naties) Hiroshima en Nagasaki Hiroshima en Nagasaki: voor de eerste keer in de geschiedenis werden atoombommen in oorlogsomstandigheden gebruikt. Enorme menselijke ellende, vernietiging en het einde van wereldoorlog II waren de onmiddellijke gevolgen. De lezing beschrijft uitvoerig de politieke en technische details van deze operatie.
Lezingen
12 april 2016 Ellen Milants (Thomas More) Erfrecht anno 2016 Erfrecht treft iedereen: vroeg of laat. Welke actieve regelingen kunnen we treffen tijdens het leven en hoever reikt onze keuzevrijheid vandaag? Tijdens deze lezing staan we stil bij de recente ontwikkelingen en hervormingen van het erfrecht anno 2016.
19 april 2016 Prof. Walter Prevenier (UGent) Uit goede bron. Het dunne waas tussen werkelijkheid en waarheid We kijken elke dag TV. We lezen elke dag kranten. ‘Uit goede bron’ denken we dan. Vrijwel elke dag valt wel een bom op een Syrisch stadje of dorp. Op wie? Door wie? Wanneer IS dat claimt weten we zeker dat dit de ‘waarheid IS’ is. Is het ook de werkelijkheid ? Ook kritische journalisten, ook Human Rights Watchers hebben het knap lastig met het dunne waas tussen waarheid en werkelijkheid.
Onderzoeksrechters, journalisten en historici spannen zich, elk op hun terrein, hardnekkig in om reële feiten te achterhalen, verhullend taalgebruik te onderkennen, ideologische en frauduleuze manipulaties te doorprikken. Kunsthistorici ontwikkelden een gesofistikeerd instrumentarium, om verzamelaars te kunnen antwoorden op de fascinerende vraag: ‘is dit een echte Picasso?’. De mensheid deed er eeuwen over om van naïeve methodes te komen tot kritische bewijsvoering, van godsoordelen en bekentenis door ‘waterboarding’ en marteling, tot vormen van solide ‘hard evidence’. Pas sinds de rechtbanken in de jaren 1990 DNA-analyses als bewijsvoering begonnen te aanvaarden zijn twee rotsen ingestort waar ontelbare rechters zich tot dan toe aan vastklampten: getuigen en bekentenissen. De kans op valse getuigenissen en pseudo-bekentenissen bleek toen aanzienlijk groter dan men zich ooit had voorgesteld.
26 april 2016
3 mei 2016
Anne-Marie Vangeenberghe (Boerenbond)
Karel Van Eetvelt (UNIZO)
De toekomst van de landbouw Landbouw is van overal en van alle tijden maar meer dan ooit is de Vlaamse landbouw anno 2016 het resultaat van een veranderende maatschappij en een sterk veranderende wereld. Men voorspelt dat de wereldbevolking nog zal groeien, dat nog meer mensen van het platteland naar de stad zullen vluchten, dat nog meer landbouwgrond zal ingenomen worden door wegen, steden, … Toch zullen mensen blijven eten. Landbouw is de basis van de voedselketen. Hoe zullen de (Vlaamse) boeren die uitdaging aangaan en hoe bereidt de boer van vandaag zich voor op de land- en tuinbouw van morgen?
Ondernemen anno 2016. De toekomst van het Vlaamse bedrijfsleven In zijn lezing gaat Karel Van Eetvelt dieper in op het huidige klimaat waarin ondernemers, zelfstandigen en KMO’s hun zaak runnen. Wat is het belang van ondernemerschap, waarvoor zorgen ondernemers, welke factoren remmen hen af en welke stimuleren hen net? Wat kan of moet de overheid doen om ondernemers te laten ondernemen? Daarnaast blikt Karel Van Eetvelt ook vooruit. Voor welke uitdagingen staan ondernemers? En in welke mate zijn die uitdagingen gekoppeld aan maatschappelijke evoluties? Ten slotte behandelt Karel Van Eetvelt ook enkele thema’s die op dat moment actueel zijn.
Praktische info Duur van 6 oktober 2015 t.e.m. 3 mei 2016 Tijdstip wekelijks op dinsdag van 14.15 u tot 16.45 u Locatie Thomas More, Campus Geel Kleinhoefstraat 4, 2440 Geel Prijs volledige reeks van 25 lezingen: 150 euro 10 lezingen:
65 euro
5 lezingen:
35 euro
1 lezing:
8 euro
Toegangskaarten kunnen telkens ter plaatse aangekocht worden. Contact Jurgen Basstanie Tel. + 32 (0)14 56 23 10 udl@thomasmore.be
www.thomasmore.be