Een (buiten)gewone vogel: de roodborst

Tekst: Arie Kuperus

In de Polderkrant van september vorig jaar schreef ik over de halsbandparkiet, een opzichtige en nadrukkelijk aanwezige vogel. Deze keer gaat het over een rank en klein vogeltje dat zich ook veel bescheidener gedraagt: de roodborst. Veelal wordt hij vertederend ‘het roodborstje‘ genoemd. Het is een populaire en geliefde vogel. Hoewel hij vooral veel voorkomt in bosrijke gebieden, is hij ook zeker in onze tuinen in Stadspolders aanwezig.

Wintergast

Begin oktober verscheen er opeens weer een roodborstje in mijn tuin, nadat ik die de laatste keer in mei vorig jaar had gezien. Een deel van onze roodborsten zijn namelijk wintergasten uit Scandinavië. Ze komen in oktober en vertrekken weer in april/mei. Anderen zijn het hele jaar door in Nederland.

Klein en toch opvallend

De roodborst is iets kleiner dan een mus en oogt rank door zijn dunne pootjes. Zijn rug is onopvallend bruin en aan de onderzijde vuilwit. Maar hij valt natuurlijk op door zijn rode borst en keel, die feitelijk oranje is. Daarom zou hij eigenlijk oranjeborst moeten heten! Het mannetje en vrouwtje zien er hetzelfde uit, terwijl de jonge roodborsten eerst een bruin gevlekte borst hebben en pas na een jaar hun oranje borst krijgen.

De roodborst valt ook op doordat hij een groot deel van het jaar zingt. Alleen in de zomer is hij stil. Vooral in het najaar valt zijn zang op, omdat veel andere vogels dan stil zijn. Zijn zang kenmerkt zich door melodieuze tonen en trillers, maar het klinkt tegelijk een beetje aarzelend en ijl. Heel anders dan de volle zang van een vink.

Zeker in oktober en november is het zingen van de roodborst vaak te horen, soms al als het nog heel vroeg en donker is. Behalve zijn zang laat de roodborst zich ook horen door een tikkend geluid, alsof een mechanisch apparaat wordt opgewonden.

Schuw maar wel assertief

Het roodborstje zie je bijna altijd alleen, slechts in de broedtijd trekken man en vrouw samen op. De roodborst zit en hipt graag op de grond, vaak een beetje verscholen onder struiken. Hij eet zeker ook uit voersilo’s of van voedertafels, maar vliegt er snel heen en ook gelijk weer weg. Toch laat hij zich ook regelmatig zien, bijvoorbeeld terwijl hij in een boom zit. Het roodborstje heeft altijd een eigen territorium en geeft dat met zijn zang ook duidelijk aan. Hij kan dit ook agressief verdedigen tegen soortgenoten. Het roodborstje eet spinnen, insecten, wormen, bessen en zaden en is gewoon een leuke kleurige gast in je tuin.