VAN DE REDACTIE
Van ketenfinanciering wordt de hele keten beter Supply Chain Finance of ketenfinanciering biedt nieuwe kansen.
S
upply Chain Finance of op z’n Nederlands ketenfinanciering begint langzaam maar zeker voet aan de grond te krijgen. Maar wat is het en hoe werkt het? Michiel Steeman is lector Supply Chain Finance aan de Hogeschool Windesheim en is de aangewezen persoon om deze vragen te beantwoorden. Auteur: Cor Dol
Alleen al de term Supply Chain Management toont het aan: de keten en de organisatie van de keten, van leverancier tot eindklant, wordt steeds belangrijker. Op het vlak van logistieke processen is dat proces al enige tijd gaande: voorraden worden afgestemd, informatie wordt gedeeld en het organiseren van distributie zijn slechts voorbeelden van de ontwikkeling van die processen. “En nu gaan we ook de financiële processen over de hele keten organiseren”, steekt Michiel Steeman van wal. “Er valt nog veel efficiency te halen en dat is precies waar ketenfinanciering over gaat: het organiseren van de financiële keten. Als je daar meer op inzoomt, spelen er een aantal dingen. Om de link naar topsector logistiek te maken zie je dat er innovaties plaatsvinden om de financiële processen te digitaliseren en te automatiseren, zodat je niet meer met fysieke documenten werkt. Door die digitalisering heb je veel meer mogelijkheden om financieringen, betalingen en risicomanagement op een andere manier te organiseren. Dus: integratie van de keten en digitalisering.” Betalingstermijnen De grote bedrijven zijn vaak degenen die in de keten de leiding nemen, zij zijn de
ketenregisseur. Zij proberen de keten niet alleen voor de logistieke kant zo goed mogelijk te organiseren, maar kijken bijvoorbeeld ook naar sustainability of de kwaliteit van de leveranciers. “Zij zijn nu ook degenen die de regie nemen in het financieel organiseren van de keten. De afgelopen vijf jaar hebben we als gevolg van de kredietcrisis gezien dat veel grote bedrijven de betalingstermijnen enorm hebben opgerekt naar hun leveranciers, waaronder MKB-leveranciers. Daarmee duwen ze de financiële kosten als het ware de keten in. Voor een groot bedrijf is het gratis geld. Als je meer liquiditeit op je eigen rekening wilt hebben kun je je klanten sneller laten betalen en je leveranciers later betalen. Zo creëer je een buffer en word je minder afhankelijk van banken.” Leveranciers werden later betaald en voorraadposities werden afgebouwd: het is het twijfelachtige voordeel dat de ketenregisseur zich toeëigent. Het probleem is dat als je als kleine leverancier de financiële buffer niet hebt, je die buffer door de bank zal moeten laten financieren. “En dat kost relatief veel geld. De ketenregisseurs verhogen daardoor de financieringskosten in de keten. Uiteindelijk krijg je dat echter terug: leveranciers gaan failliet omdat ze de lasten niet kunnen dragen en dat leidt tot instabiliteit van de keten. En de kosten worden linksom of rechtsom toch weer teruggevoerd. Dus kosten die je de keten induwt, krijgt je altijd weer terug in de prijs.” Sneller betalen Slimmer is het dus om aan ketenfinanciering te doen. Grote bedrijven kunnen samenwerken met financiële dienstverleners, zoals banken, om ervoor te zorgen dat facturen snel betaald worden. Facturen worden binnen
één of twee weken betaald, terwijl ze zelf pas na 90 of 120 dagen de factuur hoeven te voldoen. “Dat is wat over het algemeen ketenfinanciering wordt genoemd”, legt Michiel Steeman uit. “Een groot bedrijf keurt een ontvangen factuur dus heel snel goed, waardoor het risico van non-betaling van zo’n factuur bijna nihil is, want het grootbedrijf is heel kredietwaardig. Op zo’n moment kan een bank die factuur tegen zeer gunstige condities -lage rentekosten- alvast vooruitbetalen. De financiering van de complete keten kan daardoor goedkoper. Dit systeem van snelle goedkeuring van facturen heeft de overheid opgepikt als een manier om liquiditeit naar het MKB te brengen.” De winst van ketenfinanciering ligt geschat op 10% van de waarde van openstaande facturen, zo’n 2,5 miljard euro. Dat klinkt allemaal goed en logisch, maar van grote bedrijven vraagt het een enorme organisatorische omslag om facturen sneller geaccordeerd te krijgen. Bedrijven die er 60 dagen over mogen doen om een factuur te betalen, zullen die 60 dagen ook bijna altijd nemen. “Dat moet nu ineens in 5 tot 10 dagen, dus processen moeten helemaal om. Nu waren veel grote bedrijven daar toch al mee bezig, omdat ze dit soort processen zoveel mogelijk geautomatiseerd willen hebben.” Behalve op het vaderlandse MKB wordt de techniek ook op wereldschaal toegepast, bijvoorbeeld als het gaat om ontwikkelingssamenwerking. Integratie Maar ketenfinanciering gaat niet alleen om facturen. Het gaat ook om voorraden en een andere manier van financiering van de keten, waarbij de logistieke dienstverleners een belangrijke rol gaan spelen als ‘bankier’ van de keten. Michiel
Steeman: “Supply Chain Management en logistiek zullen zich doorontwikkelen naar een sector met meer toegevoegde waarde, zoals het aansturen van de keten. Je spreekt dan van Supply Chain Control Centers of Supply Chain Cockpits. Het aansturen van de keten betreft dus ook het aansturen van de combinatie van de fysieke en financiële keten. Er is een integratie gaande van financiële en fysieke processen. Cruciaal is het delen van informatie om beslissingen te kunnen nemen en daar spelen logistieke dienstverleners een grote rol. Zij weten waar de goederen zijn en kunnen garanderen dat goederen op een bepaalde momenten op bepaalde plekken zijn. Soms nemen ze het eigendom van de goederen over. Daarom kunnen juist zij een rol spelen in het faciliteren van financiële processen en financiering van de keten.” Nieuwe dienstverlening De rol van de logistieke dienstverleners zal daarmee sterk veranderen. Michiel Steeman verwacht dat ze meer en meer die integratie zullen zoeken. “Dat gebeurt al. Je ziet dat logistieke dienstverleners de hele douane-afhandeling en exportregelingen voor hun rekening nemen. Het gaat hier om het ontwikkelen van een nieuwe dienstverlening. Als Nederland Distributieland blijven we op die manier een voorloper. De uitdaging zit aan de kant van Supply Chain Finance. De kennis is er wel, maar door de bankencrisis lopen we het risico die kennis kwijt te raken. Daarom is het ook goed dat vanuit de fysieke keten de integratie naar de financiële keten wordt gezocht.”