BHMATA 2022 - Σχολή Μωραΐτη

Σχολικό Έτος 2021-22 Συντονισμός Ύλης-Επιμέλεια: Όλγα Μακρυγιάννη Σχεδιασμός-Εικαστική Επιμέλεια: Μιχάλης Νικηφορίδης Εξώφυλλο: Θάνος Γκιώνης, γραφίστας Ευχαριστούμε την Τατιάνα Ζώη για τις ζωγραφιές και τον Βασίλη Κουτσούκο για τις φωτογραφίες των παιδιών.

ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Η συντακτική ομάδα των Βημάτων

Αρχισυντάκτης

Άλκης-Γιώργος Κισσαμιτάκης (Γ5) Φωτεινή Αγγελή (Γ4) Λυδία Εξάρχου (Γ4) Εριέττα Καράμαλη (Β3)

Έλλη Κιτίνου (Β4) Αναστάσιος Λαζαράκης (Γ2)

Έλενα-Χλόη Νόρτον-Σάκκου (Β5) Νικόλας Τσαντίλης (Γ5)

Κάτι από το προεδρείο μας.............................σελ. 4 Ημερολόγιο......................................................σελ. 5 Ι. Χρόνος: μια διάσταση σε εκκρεμότητα......σελ. 6 ΙΙ. Παρελθόν: ο καλύτερος δάσκαλος...........σελ. 14 ΙΙΙ. Παρ-όντα..................................................σελ. 46 IV. Με το βλέμμα στο μέλλον.......................σελ. 60

Για τα Βήματα της σχολικής χρονιάς 2021-22, επιλέξαμε

να οργανώσουμε την ύλη μας γύρω από το θέμα του χρόνου. Στο φετινό περιοδικό, φιλοδοξούμε ο αναγνώστης και η αναγνώστρια

να επιβιβαστούν για ένα ταξίδι στον χρόνο. Η διαδρομή που θα

ακολουθήσουν είναι η γραμμική πορεία στον χρόνο: από το Παρελθόν

στο Μέλλον, με ενδιάμεση στάση στο Παρόν που πάντα διαρκεί πολύ.

Αρχίζοντας από τη σύνοψη της χρονιάς με το ετήσιο κείμενο του Προεδρείου του Γυμνασίου, ξετυλίγεται το νήμα των κειμένων μας, που όλα καταπιάνονται με τη φύση αυτής της ασταμάτητης δύναμης

και την επίδρασή της στη ζωή μας. Μνήμες ιστορικές, σκέψεις γύρω

από τη σημασία της γνώσης της Ιστορίας, προβληματισμοί γύρω

από την ίδια την έννοια του χρόνου και την ελπίδα ή τον φόβο που

αυτός περικλείει, λογοτεχνικές απόπειρες, άρθρα που σχολιάζουν

την επικαιρότητα, που αναδεικνύουν τη δουλειά συμμαθητών μας, που φωτίζουν τη σχολική ζωή μας, συνεντεύξεις από ανθρώπους που στήριξαν το έργο τους στη μελέτη του παρελθόντος, στη βελτίωση του παρόντος, στην αναμόρφωση του μέλλοντος.

Με φόβο, με αμφιβολίες, αλλά και με γνώσεις και ελπίδα, συνεχίζουμε στο μονοπάτι της σχολικής μας ζωής.

Σας ευχόμαστε καλή ανάγνωση.

Η συντακτική ομάδα των ΒΗΜΑΤΩΝ.

ΒΗΜΑΤΑ 2022

Ένα ταξίδι στον χρόνο

Ξεκινήσαμε

την διαδρομή μας ως προεδρείο χωρίς

να γνωρίζουμε τα πιθανά προβλήματα που θα χρειαζόταν να

αντιμετωπίσουμε μελλοντικά. Ξεκινήσαμε με πολλές προσδοκίες και

όνειρα για να κάνουμε μία αλλαγή στο σχολείο. Κάποια από αυτά τα

όνειρα αναγκαστήκαμε να τα αφήσουμε για τα επόμενα προεδρεία, καθώς υπήρξαν διάφορα εμπόδια που μας προκάλεσαν συναισθήματα

πολλών ειδών. Βασικό πρόβλημα αποτέλεσε το γεγονός ότι, λόγω

COVID19, υπήρχαν πολλές περιπλοκές σχετικά με τις εκδρομές και

τις εκπαιδευτικές επισκέψεις. Μία ακόμα πρόκληση ήταν ότι έπρεπε

να συνεργαζόμαστε με παιδιά όλου του Γυμνασίου συμβιβάζοντας τις

διαφορετικές και αντικρουόμενες απόψεις.

Μπορέσαμε, ωστόσο, να επινοήσουμε έναν μαγικό τρόπο

για να προσπεράσουμε αυτήν την πρόκληση. Αυτός ο τρόπος ήταν η

ενθάρρυνση να εκφράζουν όλοι και όλες με αλληλεγγύη τη γνώμη τους.

Οι ήττες, οι νίκες, οι λύπες, οι χαρές, οι συμφωνίες και οι διαφωνίες, όλα αποτέλεσαν κομμάτι στον εμπλουτισμό της διαδρομής αυτής. Θεωρούμε ως Κ.Κ.Σ. ότι τα θετικά, αλλά και τα αρνητικά, συντέλεσαν

όλα στη δημιουργία μιας αξέχαστης σχολικής χρονιάς και εμπειρίας.

Ως προεδρείο φέτος, στόχος και βασική μας ανάγκη ήταν

να κάνουμε αυτήν την σχολική χρονιά “θεραπευτική”, ειδικά μετά το

τέλος δύο δύσκολων χρόνων.

Τη φετινή χρονιά για το Κ.Κ.Σ. θα μπορούσε κανείς να την

αποκαλέσει έναν λαβύρινθο. Η διαδρομή ήταν δύσκολη, δύσκολη

όχι μόνο για το Κ.Κ.Σ., αλλά και για όλους τους μαθητές. Ευχόμαστε

σε όλους και όλες ένα υπέροχο καλοκαίρι, να ξεκουραστούμε όσο

περισσότερο γίνεται, ώστε να μπορέσουμε να επιστρέψουμε τον

Σεπτέμβριο ακόμα πιο έτοιμοι με νέα όνειρα για τη σχολική χρονιά.

Η πρόεδρος της Κοινότητας

Γεωργιάδη Λητώ (Γ2)

2021-22

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2022

Ακολουθώντας

μια παράδοση

ετών και κάτω από αντίξοες συνθήκες, λόγω πανδημίας, τα παιδιά του Γυμνασίου

δημιούργησαν και φέτος με τις ζωγραφιές τους

κάτω από την καθοδήγηση της καθηγήτριάς

μας καλλιτεχνικών, Τατιάνας Ζώη και με

τη στήριξη του Προεδρείου της Μαθητικής

Κοινότητας, το ημερολόγιο του 2022 με θέμα

“Φανταστικοί Χάρτες”. Αποτέλεσμα αυτής

της επιτυχημένης δράσης ήταν η σημαντική

ενίσχυση μιας μονάδας εντατικής θεραπείας

παιδιών μέσω του σωματείου “Πνοή”, καθώς

και η κάλυψη των τυπογραφικών εξόδων

του μαθητικού μας περιοδικού και του

ημερολογίου μας.

Μια αίσθηση ή ψευδαίσθηση από ανθρώπινες αναμνήσεις, ό,τι συνέβη και ό,τι πρόκειται να συμβεί, ό,τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή, αυτό αποτελεί την έννοια του χρόνου!

Υποστηρίζεται ότι, εφόσον οι νόμοι της φυσικής είναι απόλυτα συμμετρικοί, θα πρέπει να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι, όπως ο χρόνος

κινείται σε μία κατεύθυνση προς τα εμπρός, θα

μπορούσε εύκολα να μετακινηθεί σε μία κατεύθυνση προς τα πίσω.

Πράγματι, ορισμένοι θιασώτες της θεωρίας αυτής, υποστηρίζουν ότι ο χρόνος θα αρχίσει να πηγαίνει προς τα πίσω, όταν το σύμπαν σταματήσει να επεκτείνεται.

Γιατί, άραγε, ερμηνεύουμε τον χρόνο προς τα εμπρός; Το αίνιγμα αυτό έχει απασχολήσει ιδιαιτέρως τους επιστήμονες. Ορισμένοι, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι αυτό συμβαίνει διότι ο χρόνος είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα!

Σύμφωνα με αυτούς τους επιστήμονες, στο σύμπαν υπάρχει ένα σημείο όπου ο χώρος και ο χρόνος συνδέονται. Γνωστός ως χωροχρόνος.

Η θεωρία η οποία υποστηρίζεται από τη

θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, αναφέρει ότι ο χώρος και ο χρόνος είναι μέρος μιας τετραδιάστατης δομής όπου, ό,τι έχει συμβεί, έχει τη δική του θέση στις συντεταγμένες στον χωροχρόνο. Αυτό θα επιτρέψει τα πάντα να είναι «πραγματικά», με την έννοια ότι το παρελθόν, και ακόμη και το μέλλον, είναι εκεί, στον χωροχρόνο, κάνοντας τα πάντα εξίσου σημαντικά με το παρόν.

Η πραγματικότητά μας μπορεί να απεικονιστεί, είτε ως ένας τρισδιάστατος χώρος, όπου τα πράγματα συμβαίνουν με την πάροδο του χρόνου, είτε ως ένας τετραδιάστατος χώρος, όπου δεν συμβαίνει τίποτα. Αν, λοιπόν, επιλεγεί ο δεύτερος τρόπος απεικόνισης της πραγματικότητας, τότε η αλλαγή αυτής γίνεται μία ψευδαίσθηση, γιατί δεν υπάρχει τίποτα που να αλλάζει, όλα είναι ακριβώς εκεί: το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.

Νέα δεδομένα που αφορούν την ανακάλυψη της «σκοτεινής» ύλης και «σκοτεινής» ενέργειας, καθώς και η ανακάλυψη των βαρυτικών κυμάτων, σίγουρα θα μας δώσουν στο μέλλον περισσότερα

εφόδια για την κατανόηση της δομής και της ροής του χρόνου μέσα σε αυτό.

Ι. ΧΡΟΝΟΣ: ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ

Χρόνος: υπάρχει; της Εριέττας Καράμαλη (Β3)

την προσωπική μου εμπειρία ο χρόνος είναι μία από τις

συμβάσεις που έμαθα από μικρός ότι υπάρχουν, όπως παραδείγματος

χάρη, η ημερομηνία των γενεθλίων μου και οι σελίδες του προσωπικού

μου ημερολογίου με σαφείς αναφορές σε ημερομηνίες που αφορούν την

προσωπική μου διαδρομή μέχρι σήμερα.

Γράφω για να μην ξεχάσω, αποτυπώνοντας όλα όσα με έχουν αγγίξει, συνειδητοποιώντας ταυτόχρονα ότι ο χρόνος τρέχει σαν νερό, όπως λέει συχνά και η μητέρα μου, γιατί στην πραγματικότητα μάς

κυνηγά και γράφοντας έχω την αίσθηση ότι προλαβαίνω να χωρέσω

σε σελίδες όλα αυτά που βιώνω και δεν θέλω να ξεχάσω, ευχάριστα ή

δυσάρεστα, σημαδεύοντας τον χρόνο και ίσως αφήνοντας και κάτι πίσω

μου.

χρόνος είναι μία ασταμάτητη δύναμη της φύσης. Όσο και

να το θέλουμε, δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη ροή του. Τα δευτερόλεπτα

περνάνε, το ίδιο και οι μέρες, οι μήνες και τα χρόνια, με το θάνατο να

είναι η μόνη σταθερά. Και στη συνειδητοποίηση αυτή, ότι μπροστά στο

μέγεθος και την ηλικία του σύμπαντος είμαστε μυρμήγκια, η διάρκεια

ύπαρξης των οποίων ως είδος θα τελειώσει τόσο γρήγορα όσο άρχισε, νιώθουμε δέος. Δέος μπροστά σε αυτό που την ίδια στιγμή μας σκοτώνει

και μας κρατά ζωντανούς ως αναμνήσεις. Η αντίληψη του χρόνου

μπορεί να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά ο χρόνος είναι

πανταχού παρών σε κάθε πτυχή και στιγμή της ζωής, με τρόπους πέρα

από το προφανές. Εκεί οφείλεται η ομορφιά του, στη διπροσωπία του...

Στο ψυχρό πρόσωπο του χρόνου που δεν έχουμε, του αναπόφευκτου

θανάτου και της λήθης που μας περιμένει όλους και στο γλυκό πρόσωπο

του χρόνου που περάσαμε με τα πρόσωπα που αγαπάμε.

Σελίδες ημερολογίου του Κωνσταντίνου Διβάρη (Β2)

Χρόνος

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

ΧΡΟΝΟΣ: ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ

Όσο περνάει ο καιρός, σκεφτόμαστε

συχνά πως ο χρόνος μοιάζει να περνά πιο γρήγορα

συγκριτικά με το παρελθόν και οι μέρες «φεύγουν»

πολλές φορές χωρίς καν να τις καταλάβουμε. Έτσι

και οι εβδομάδες, οι μήνες ή ακόμη και τα χρόνια.

Παρόλο που γνωρίζουμε πως ο χρόνος (δηλαδή

οι διαιρέσεις του) δεν είναι παρά ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα, συνεχίζει να παίζει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή μας.

Μια ομάδα επιστημόνων στο Μόναχο ασχολήθηκε με αυτή την αίσθηση που νιώθουμε, πως ο χρόνος περνά όλο και πιο γρήγορα όσο μεγαλώνουμε και έτσι έδωσαν μια απάντηση στο ερώτημα, όπως προσπάθησαν να κάνουν στο πέρασμα του χρόνου και πολλοί άλλοι συνάδελφοί

τους. Στην έρευνα του Μαρκ Ουίτμαν και της Σάντρα Λένοφ συμμετείχαν 499 άτομα, με ηλικία

από 14 έως 94 ετών. Στόχος της έρευνας αυτής ήταν

να εξεταστεί πόσο αργά ή γρήγορα αισθάνονται οι

άνθρωποι πως περνά ο χρόνος.

Όσον αφορά τα μικρά διαστήματα (μια

εβδομάδα, έναν μήνα, ακόμη και έναν χρόνο) η

αντίληψη των ατόμων για το πέρασμα του χρόνου ήταν ίδια, ασχέτως της ηλικίας τους. Οι περισσότεροι

που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν πως ο χρόνος περνούσε γρήγορα. Ωστόσο, για μεγαλύτερα

χρονικά διαστήματα, όπως για μια πλήρη δεκαετία,

παρατηρήθηκε πως τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα

αντιλαμβάνονταν πως ο χρόνος περνούσε πιο γρήγορα. Όταν τους ζητήθηκε να αναπολήσουν

τη ζωή τους, οι συμμετέχοντες ηλικίας άνω των 40 θεώρησαν ότι ο χρόνος περνούσε αργά όταν ήταν παιδιά, αλλά στη συνέχεια άρχισε να επιταχύνει σταθερά τόσο κατά τη διάρκεια των εφηβικών τους χρόνων όσο κατά την ενηλικίωσή τους.

Με βάση τα συμπεράσματα της έρευνας, υπάρχει λόγος που τα άτομα μεγαλύτερων ηλικιών αντιλαμβάνονται με αυτόν τον τρόπο πέρασμα του χρόνου. Όπως εξηγούν οι δύο επιστήμονες, υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε τον

Σκίτσο: Δανάη Δουβή (Β3)

χρόνο και εκτιμούμε τη διάρκεια ενός γεγονότος. Ο

ένας αφορά την αντίληψη που έχουμε για τον χρόνο

όταν ένα γεγονός βρίσκεται σε εξέλιξη και ο δεύτερος

την αντίληψη που έχουμε μετά την ολοκλήρωσή

του. Επιπλέον, η εμπειρία που έχουμε αποκομίσει,

σε ό,τι αφορά τον χρόνο, ποικίλλει ανάλογα με τι

κάνουμε και πώς αισθανόμαστε όσο το κάνουμε. Για

αυτόν τον λόγο ο χρόνος μοιάζει να κυλά γρήγορα

όταν περνάμε καλά και όχι όταν ασχολούμαστε με

κάτι κοπιαστικό ή δύσκολο. Το ερώτημα όμως παραμένει: Ποιο ή ποια είναι τα αίτια του φαινομένου αυτού; Η απάντηση

σχετίζεται, σύμφωνα με τους ειδικούς, με τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας κωδικοποιεί τις νέες εμπειρίες και τις μετατρέπει σε αναμνήσεις, αλλά και με την αναδρομική μας αντίληψη για τον χρόνο, η οποία βασίζεται στον όγκο των νέων αναμνήσεων που δημιουργήσαμε κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου.

Όσο πιο πολλές νέες εμπειρίες έχουμε, τόσο πιο έντονες αναμνήσεις δημιουργούμε. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, μια ημερήσια εκδρομή. Εάν το πρόγραμμα της εκδρομής αυτής είναι γεμάτο με διασκεδαστικές δραστηριότητες, τόσο μεγαλύτερο θα φαίνεται στα άτομα που έζησαν την εμπειρία αυτή.

Το φαινόμενο αυτό, ονομάζεται «Holiday Paradox», δηλαδή το «παράδοξο των διακοπών»

στα ελληνικά, το οποίο προσπαθεί, με λίγα λόγια, να εξηγήσει τις διαφορές στην αντίληψη που έχουμε για την ταχύτητα του χρόνου. Όταν είμαστε παιδιά, έφηβοι ή βρισκόμαστε στα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσής μας, η καθημερινότητά μας είναι γεμάτη νέες εμπειρίες. Νέες δραστηριότητες, πράγματα που μαθαίνουμε στο σχολείο. Ως ενήλικες όμως, η ζωή μας θα μπει σε μια ρουτίνα, μια μονοτονία, όπου όλα πάνω κάτω θα επαναλαμβάνονται και, συνεπώς, δεν θα δημιουργούνται νέες έντονες αναμνήσεις όπως τις προηγούμενες περιόδους. Κατά τις πρώτες δεκαετίες της ζωής μας, οι οποίες θα περιλαμβάνουν

Αυξομειώνεται η ταχύτητα του χρόνου; του Νίκου Τσαντίλη (Γ5)

ΧΡΟΝΟΣ: ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ

τις πλούσιες εμπειρίες, που θα μας προσφέρουν και έναν μεγάλο όγκο αναμνήσεων, θα μας κάνουν να πιστεύουμε, όταν θα έχουμε μεγαλώσει πια, πως ο χρόνος κυλούσε πιο αργά τότε, ενώ όσο θα περνάμε τα στάδια της ζωής μας, θα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο.

Το καλό είναι πως, βάσει της θεωρίας αυτής, τελικά έχουμε την δυνατότητα να κάνουμε τον χρόνο να κυλά ξανά πιο αργά. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να συνεχίζουμε να μαθαίνουμε και

να τολμάμε να δοκιμάζουμε νέα πράγματα που δεν

είχαμε κάνει στο παρελθόν, να εξερευνούμε νέα μέρη και να ερχόμαστε σε επαφή με καινούργιο κόσμο.

Είναι ταυτόχρονα εξαιρετικά σημαντικό

να ξέρουμε να απολαμβάνουμε κάθε στιγμή των νεανικών μας χρόνων, διότι θα έρθει κάποτε η στιγμή που θα αναπολούμε με δέος αυτά τα χρόνια, ενώ ταυτόχρονα θα ευχόμαστε να μπορούσαμε να ξαναζήσουμε τις εμπειρίες αυτές.

Τι ώρα είπατε πως είναι; του Κωστή Στήκα

Ο Κωστής Στήκας είναι συγγραφέας και εκδότης δύο πολύ σημαντικών βιβλίων για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, το τεχνολογικό θαύμα της αρχαίας Ελλάδας που αποτελεί τον πρόγονο όλων των επιτευγμάτων

της Μηχανικής και συχνά αναφέρεται διεθνώς ως ο πρώτος υπολογιστής

της Ανθρωπότητας. Για το πρώτο βιβλίο του έχει βραβευτεί από την

Ακαδημία Αθηνών, ενώ πρόσφατα εξέδωσε το βιβλίο του “Μηχανισμός

των Αντικυθήρων – Το Μαγικό Ταξίδι”, το οποίο απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους. Λατρεύει και γνωρίζει τα μηχανικά ρολόγια όσο λίγοι άνθρωποι στον κόσμο. Αυτό όμως που τράβηξε το δικό μας ενδιαφέρον, είναι ότι μέσα από την 25ετή ενασχόλησή του με τον χώρο της Υψηλής Ωρολογοποιίας, στα κείμενά του, μιλάει συχνά για την ίδια τη ζωή. Ο Αναστάσης Λαζαράκης (Γ2) είχε μαζί του μια

ενδιαφέρουσα σύζήτηση

και κατάφερε να του “αποσπάσει” το παρακάτω κείμενο με το οποίο μας

ξεναγεί στον μαγικό χώρο του Χρόνου καταλήγοντας σε μια σύντομη διαδρομή από το παρελθόν στο σήμερα.

ΧΡΟΝΟΣ: ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΕ

ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ

Ο Χρόνος μοιάζει τόσο απόλυτα καθορισμένος. Σύμφωνα με τη Φυσική, ένα δευτερόλεπτο είναι το διάστημα του Χρόνου κατά

το οποίο ένα άτομο Καισίου 133, εκπέμποντας ακτινοβολία, πάλλεται 9.192.631.770 φορές. Και όμως. Εάν ο Χρόνος είναι με τόσο συγκεκριμένο τρόπο προσδιορισμένος, η βίωσή του είναι εντελώς υποκειμενική. Όλοι μας καταλαβαίνουμε

ότι ο Χρόνος κυλά στη ζωή μας με διαφορετικούς

ρυθμούς, ανάλογα με τη διάθεσή μας, αλλά και πολλούς άλλους παράγοντες. Κατά τη διάρκεια

μιας διαδρομής με τρένο η αίσθηση του Χρόνου

είναι εντελώς διαφορετική όταν διασχίζουμε μια κοιλάδα, από ό,τι όταν περνάμε ανάμεσα από βουνά.

Η συνάντηση με ένα πρόσωπο που μας ενδιαφέρει κάνει τις ώρες να μοιάζουν με δευτερόλεπτα, ενώ

μια αρνητική εμπειρία κάνει τα δευτερόλεπτα να μοιάζουν αιώνες. Παρόλα αυτά, όλοι πιστεύουμε ότι έχουμε μια καλή αίσθηση του Χρόνου. Ο Χρόνος είναι συνέχεια παρών στη ζωή μας και νομίζουμε ότι δεν γίνεται με τίποτα να του ξεφύγουμε. Ποιος, όμως, μπορεί να βρει πόση ώρα ακριβώς κοιμήθηκε, μόλις ανοίξει τα μάτια του; Ο άνθρωπος από την αρχή της ιστορίας του ενδιαφέρθηκε για τον Χρόνο. Αρχικά, ο λόγος που τον έκανε να καταπιαστεί με το εγχείρημα της μέτρησής του ήταν η ανάγκη να οργανώσει τη ζωή του, ώστε να μπορέσει να γίνει πιο αποτελεσματικός και να αντιμετωπίσει τη φύση και τα προβλήματά του. Στην αρχή χρησιμοποίησε για τον σκοπό αυτό το ίδιο το φυσικό περιβάλλον του και την περιοδικότητα που υπήρχε σε αυτό. Η κίνηση του ήλιου, της σελήνης, των άστρων, οι αλλαγές των εποχών και η περιοδικότητα της αγροτικής ζωής ήταν για τον άνθρωπο τα στοιχεία με τα οποία σιγάσιγά διαμόρφωσε το ημερολόγιο, που εμείς σήμερα θεωρούμε δεδομένο.

Μας φαίνεται περίεργο να σκεφτούμε ότι ο Χρόνος δεν ήταν πάντα τόσο σημαντικός στη ζωή των ανθρώπων. Η αλήθεια είναι ότι σήμερα ο Χρόνος καθορίζει τα πάντα στη ζωή μας. Ακόμη και τις βιολογικές μας ανάγκες. Συχνά λέμε: «Δύο πήγε η ώρα. Πρέπει να φάω»!

Αφού, λοιπόν, ο άνθρωπος κατάφερε να βρει τον τρόπο με τον οποίο θα «έκοβε» το Χρόνο σε μικρά «κομματάκια», προσπάθησε να τον μετρήσει. Στην αρχή το έκανε αυτό παρατηρώντας τα αστέρια του ουρανού, ή στην Αίγυπτο την στάθμη του Νείλου. Στην Αρχαία Ελλάδα έφτιαξε ηλιακά ρολόγια και διάτρητα κύπελλα με νερό, τις κλεψύδρες. Η

πρώτη καταγραφή του Χρόνου με την έννοια των

ωρών προήλθε από το χτύπημα της καμπάνας στις εκκλησίες. Ήταν η εποχή που η εκκλησία καθόριζε την καθημερινή δραστηριότητα των ανθρώπων και για το λόγο αυτό ήταν αυτή που έδινε την ώρα.

Το ρολόι τσέπης πρωτοπαρουσιάστηκε το 1500 και ήταν μια «επανάσταση», αφού μαζί με αυτό εισήχθη και η έννοια του προσωπικού Χρόνου. Ο άνθρωπος είχε πλέον τη «δική του» ώρα. Το ρολόι χειρός παρουσιάστηκε σε μεμονωμένες περιπτώσεις

πριν από ενάμιση αιώνα και θεωρήθηκε μεγάλη ιδιορρυθμία, ενώ σήμερα «μετράει» μόλις έναν αιώνα και κάτι ζωής. Σήμερα, σε μία εποχή όπου ο Χρόνος βρίσκεται παντού, και μάλιστα με μεγάλη ακρίβεια, από το ταμπλό του αυτοκινήτου και το κινητό τηλέφωνο μέχρι την καφετιέρα, το ρολόι απελευθερώνεται από τον «στενό» του προορισμό να δίνει την ώρα. Άλλωστε, οι καλές –αλλά και οι δύσκολες– στιγμές ποτέ δεν μετριούνται με ακρίβεια δευτερολέπτου. Χάραμα, πρωινό, μεσημέρι, δειλινό, νύχτα. Το ίδιο και οι αναμνήσεις μας. Ήταν λίγο μετά το μεσημέρι όταν μου είπε για πρώτη φορά η κόρη μου «μπαμπά». Τώρα μπορεί να ήταν και 13:17΄:43΄΄, αλλά ποιος νοιάζεται;

Σαν έρθει το πλήρωμα του χρόνου: η κατάλληλη στιγμή για να γίνει κάτι που περιμέναμε καιρό.

Χρόνου φείδου: να κάνεις οικονομία στον χρόνο σου ή να τον ξοδεύεις με σύνεση. (Η φράση αυτή ανήκει στον Χίλωνα τον Λακεδαιμόνιο, ο οποίος ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας, περίφημος για τα επιγραμματικά του αποφθέγματα).

Συν το χρόνω: όσο περνά ο καιρός.

Ο χρόνος είναι χρήμα:ο χρόνος έχει πολύ μεγάλη αξία.

Εκτός τόπου και χρόνου: για κάποιον που δεν είναι προσαρμοσμένος στην εποχή ή στο περιβάλλον που ζει.

Εν ευθέτω χρόνω: η κατάλληλη στιγμή να γίνει κάτι.

Χρόνια πολλά και του χρόνου: ευχές που ανταλλάσσουμε

Η ιστορία είναι ένα μάθημα που πολλοί

μαθητές δεν καταλαβαίνουν τον σκοπό τον οποίο

εξυπηρετεί, καθώς, σε αντίθεση με τα Μαθηματικά

ή τα Ελληνικά, δεν έχει κάποια προφανή χρήση

στην καθημερινή ζωή. Δεν μας βοηθάει στο

να κάνουμε υπολογισμούς για ψώνια ή στο να

μιλήσουμε με φίλους ή συγγενείς μας. Συνήθως

η εξήγηση που παίρνει κανείς για την ύπαρξη

αυτού του μαθήματος είναι πως έτσι μπορούμε

να καταλαβαίνουμε καλύτερα την κουλτούρα

και τον πολιτισμό της χώρας μας και, πάνω από

όλα, να παίρνουμε μαθήματα για το μέλλον.

Πράγματι, κάποιες ιδιαίτερες καταστάσεις

παραμένουν ίδιες όσα χρόνια ή αιώνες και να

περάσουν, γι’ αυτό άλλωστε και λέμε συχνά πως “η ιστορία επαναλαμβάνεται”. Ένα λάθος που κάνουν πολλοί άνθρωποι, αν και κυρίως παλιότερων

γενεών, είναι να έχουν ακόμα μία εκδικητική στάση

ενάντια σε μία χώρα ή σε μία πολιτική ιδεολογία, εξαιτίας ενός πολέμου ή μίας διένεξης που έγινε στο παρελθόν. Ο σκοπός της ιστορίας είναι ακριβώς

το αντίθετο. Όχι να μας κρατάει κολλημένους στο παρελθόν και το μίσος των προηγούμενων

εποχών, αλλά να μας βοηθάει να πάμε παρακάτω

και να μην επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη. Όμως το μάθημα της ιστορίας με τον τρόπο που διδάσκεται στο σχολείο, δεν βοηθάει καθόλου σε αυτό το κομμάτι, γιατί έχει κυρίως σκοπό να δημιουργήσει ένα πατριωτικό αίσθημα

στα παιδιά παρά να πει αντικειμενικά τα γεγονότα, όπως ακριβώς έγιναν. Οπότε, πάρα πολλές φορές, αλήθειες “άβολες” για τη χώρα παραλείπονται ή τους δίνεται ελάχιστη σημασία. Για παράδειγμα, σε τι ηλικία φτάσαμε μέχρι κάποιος να μας αναφέρει

βιαστικά τον εμφύλιο του 1826 ή του 1946; Σε τι ηλικία φτάσαμε μέχρι οι δάσκαλοι να παραδεχτούν απρόθυμα πως ο Μεταξάς, που είπε το “Όχι”στους

Ιταλούς, ήταν δικτάτορας; Και πόσα παιδιά ξέρουν

από την ιστορία πως στην πραγματικότητα το 1821

δεν ήταν μία σειρά από νίκες και πως η Επανάσταση

θα είχε χαθεί, αν δεν μας είχαν βοηθήσει οι ξένοι; Και γιατί η ιστορία παρουσίαζε τόσο αρνητικά τους Πέρσες και τόσο θετικά τον Μέγα Αλέξανδρο, ενώ έκαναν και οι δύο πλευρές ακριβώς το ίδιο πράγμα: πήγαν να υποδουλώσουν μία ξένη χώρα; Και, τέλος, για να μη μιλάω μόνο για την Ελλάδα, καθώς το πρόβλημα αυτό είναι παγκόσμιο,

Γιατί είναι σημαντικό να μαθαίνουμε

την Ιστορία όπως πραγματικά

συνέβη; της Έλλης Κιτίνου (Β4)

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

πιθανόν και οι Γάλλοι, όταν γιορτάζουν τη Γαλλική Επανάσταση, να επιλέγουν να ξεχάσουν τι έγινε αργότερα στο όνομά της. Υποτίθεται πως η ιστορία

πρέπει να είναι μία αφήγηση αντικειμενική και όχι να εξυμνεί ή να καταδικάζει μία συγκεκριμένη χώρα.

Σε όλους αυτούς που θα πουν πως αυτή η διαδικασία είναι απαραίτητη για να νιώσουν τα παιδιά περήφανα για την πατρίδα τους, τους

προγόνους τους και να “αποκτήσουν Ελληνική ταυτότητα”, έχω να απαντήσω: πιστεύω πως είναι πιο σημαντικό να μαθαίνουν από μικροί πως η πατρίδα

τους δεν τα κάνει όλα τέλεια και αυτό είναι στο κάτω

κάτω φυσιολογικό. Δεν υπάρχει “καλός” και “κακός”

λαός. Το να είσαι Έλληνας δεν σε κάνει ούτε ήρωα

πολέμου σαν αυτούς του ‘21, ούτε δικτάτορα σαν

τον Παπαδόπουλο. Όμως, μαθαίνοντας για τους

προγόνους σου, και τις πράξεις που έκανε ο καθένας, κακές, καλές ή και τα δύο, μπορείς να χτίσεις το μέλλον σου, διαλέγοντας τι θα διατηρήσεις και τι όχι. Και, αν υπάρξουν ποτέ παρόμοιες ή δύσκολες εποχές, να μην επαναλάβεις τα λάθη που έκαναν οι άνθρωποι στο παρελθόν, πριν από εσένα.

“Those who do not remember the Past are Condemned to repeat it”

-George Santayana

To

2022 σηματοδοτεί μια πολύ σημαντική θλιβερή επέτειο για την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, την καταστροφή της Σμύρνης, στις 9 Σεπτεμβρίου του 1922. Η ήττα των Ελληνικών στρατευμάτων και ο ξεριζωμός των Ελληνορθοδόξων που ακολούθησε θεωρείται από τις μεγαλύτερες συμφορές στη νεότερη ελληνική ιστορία.

Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, αλλά και την επιμονή του Ελ. Βενιζέλου, παραχωρήθηκαν προσωρινά στο Ελληνικό κράτος, εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μεταξύ των οποίων και η Σμύρνη. Και ενώ οι ελληνικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη, την ίδια ώρα ο Μουσταφά Κεμάλ, ένας αξιωματικός του κινήματος των Νεότουρκων, προετοιμαζόταν για την αντεπίθεση και την ανατροπή της συνθήκης. Η Ελλάδα τότε προσπάθησε να υποχρεώσει τον Κεμάλ να δεχτεί τη Συνθήκη των Σεβρών και άρχισε έναν πόλεμο που, παρά τις αρχικές νίκες, ήταν καταδικασμένος να αποτύχει, καθώς όσο πιο βαθιά στην Τουρκία προχωρούσαν οι Ελληνικές δυνάμεις, τόσο πιο πολύ απομακρύνονταν από τα κέντρα που τους εξασφάλιζαν εφόδια.

Όσο για τις Μεγάλες Δυνάμεις, που ήθελαν να αποφύγουν ακόμα έναν μακροχρόνιο πόλεμο αυτή τη φορά εναντίον των Τούρκων, χρησιμοποίησαν την επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ έπειτα από δημοψήφισμα ως δικαιολογία, για να σταματήσουν την οικονομική και διπλωματική υποστήριξη της Ελλάδας. Όλες αυτές οι δυσμενείς εξελίξεις έφεραν την Ελλάδα σε πολύ κακή κατάσταση: το ημερήσιο κόστος του στρατού να είναι υπέρογκο και το ηθικό των στρατιωτών να

είναι ισοπεδωμένο. Η κατάρρευση του Μετώπου ήταν θέμα χρόνου.

Η ελληνική άμυνα διαλύθηκε τον Αύγουστο του 1922 και

ακολούθησε άτακτη υποχώρηση. Λίγες μέρες αργότερα ο κεμαλικός

στρατός μπήκε στην Σμύρνη ακολουθούμενος από τσέτες (οπλισμένοι

άτακτοι ληστές που δρούσαν σε συνεργασία με την Τουρκική

Χωροφυλακή ή υπό την ανοχή της) προέβη σε πολλές βιαιότητες

και έκαψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης. Φοβούμενοι αντίποινα, πολλοί Ελληνορθόδοξοι Μικρασιάτες είχαν καταφύγει στην Σμύρνη προσπαθώντας να βρουν καράβι να φύγουν, μια απόφαση που αποδείχθηκε τόσο καταστροφική όσο και η ίδια η εκστρατεία αφού ο τελικός απολογισμός κατέγραψε δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και τουλάχιστον 900.000 πρόσφυγες.

Η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν ένα πολύ σημαντικό γεγονός για την Ελλάδα, καθώς τερμάτισε την Μεγάλη Ιδέα. Όλοι οι Μικρασιάτες πρόσφυγες, που ο αριθμός τους μεγάλωσε μετά την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών, άλλαξαν ριζικά την πολιτισμική και φυλετική σύνθεση του Ελληνικού Κράτους.

Εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική

καταστροφή

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

O Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ σύγχρονης Ιστορίας βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών για το βιβλίο του “Ιστορία των Ελλήνων του παρευξείνιου χώρου” (1995). Τα κύρια επιστημονικά του ενδιαφέροντα

σχετίζονται με το σοβιετικό Μεσοπόλεμο και την

ιστορία του σοβιετικού ελληνισμού, καθώς και με τη διαδικασία μετάβασης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην εποχή των εθνών-κρατών και με

την ιστορική εμπειρία του ελληνισμού στη Μικρά Ασία

και την Ανατολική Θράκη.

Γιατί είναι η επέτειος αυτή σημαντική;

H επέτειος των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι πολύ σημαντική γιατί εκτός από

τον συμβολισμό που περιέχει, το ίδιο το γεγονός

της Καταστροφής είναι πολύ σημαντικό. Το 1922

έκλεισαν πολλοί ιστορικοί κύκλοι. Όπως το τέλος

μιας ελληνικής παρουσίας στη Μικρά Ασία που

αρχή της βρίσκεται στις απαρχές της ιστορίας.

Μια παρουσία που σήμαινε και την απαρχή

αυτού που αποκαλούμε «δυτικός πολιτισμός».

To 1922, επίσης, ολοκληρώνεται μια διαδικασία

που είχε ξεκινήσει το 1908, όταν οι εθνικιστές

Νεότουρκοι άνοιξαν τον Ασκό του Αιόλου. Μετά

από κοσμοϊστορικές διεργασίες που ξεκίνησαν με

τους Βαλκανικούς Πολέμους και κορυφώθηκαν με

τη Μικρασιατική Εκστρατεία, επήλθε το τέλος του

παλιού πολυεθνικού κόσμου. Μεγάλα θύματα ήταν οι μη μουσουλμανικές κοινότητες της οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι οποίες αποτέλεσαν στόχο προδιαγεγραμμένων εθνικών εκκαθαρίσεων. Η βίαιη καταστροφή τους έχει χαρακτηριστεί Γενοκτονία με

βάση το Διεθνές Δίκαιο, ενώ η ίδια η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει με ομόφωνες αποφάσεις της Βουλής το

ιστορικό γεγονός θεσπίζοντας δύο Ημέρες Μνήμης για τη Γενοκτονία (19 Μαϊου για τον Πόντο, 14 Σεπτεμβρίου για το σύνολο της Μικράς Ασίας).

Πώς επηρέασε την κοινωνία μας αυτός ο ξεριζωμός;

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή έφτασαν στην

Ελλάδα περίπου 1.5 εκατομμύρια Έλληνες από την Ιωνία, τον Πόντο, τη Βιθυνία, την Καππαδοκία, την Ανατολική Θράκη, την Κωνσταντινούπολη κ.ά. Η Ελλάδα τότε είχε ένα πληθυσμό της τάξεως των 5 εκ. κατοίκων.

Οι μεγάλες δυσκολίες που υπήρξαν κατά τη διαδικασία της αποκατάστασης αυτού του πολύ μεγάλου αριθμού των προσφύγων οδήγησαν σε μεγάλες κοινωνικές εντάσεις κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Οι πρόσφυγες που θα κατακλύσουν την Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή θα αντιμετωπίσουν μια ιδιαιτέρως αρνητική κατάσταση.

Ο Άλκης Ρήγος, καθηγητής της Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, γράφει: «Η εντονότατη αντίθεση γηγενών και προσφύγων διαχέεται σ’ όλο τον ελλαδικό χώρο. Οι άνθρωποι που μόλις διασώθηκαν από την τουρκική σφαγή, αποκαλούνται «τουρκόσποροι» και «γιαουρτοβαφτισμένοι» (επειδή συνήθιζαν να τρώνε γιαούρτι)… Η λέξη «πρόσφυγας» διαχέεται στον κοινωνικό ιστό με τον πιο υποτιμητικό τρόπο. Τον ρατσισμό αυτό προσπαθούν να εκμεταλλευτούν οι φασιστοειδείς

κινήσεις που απαιτούν να επιβληθεί στους πρόσφυγες

να φορέσουν κίτρινα περιβραχιόνια για να τους διακρίνουν και να τους αποφεύγουν οι Έλληνες»

Παρόλα αυτά, πράγματι οι πρόσφυγες

συνέβαλαν στη μεγάλη οικονομική ανάπτυξη

της δεκαετίας του ’30 με την τεχνογνωσία που

έφεραν από τις πατρίδες τους αλλά και με τα κεφάλαια που είχαν διασωθεί. Παράλληλα, ο αγροτικός προσφυγικός πληθυσμός ευνόησε την επιτάχυνση της αγροτικής μεταρρύθμισης και στην απαλλοτρίωση των τσιφλικών. Σε σύντομο

Συνέντευξη από τον ιστορικό

Βλάση Αγτζίδη

των Φωτεινής Αγγελή και Λυδίας

χρονικό διάστημα η εγκαταλελειμμένη ύπαιθρος της Μακεδονίας θα μετατραπεί σε σιτοβολώνα της Ελλάδας χάρις στην εργατικότητα των προσφύγων.

Υπάρχει κάποιο στοιχείο που δεν είναι γνωστό, αλλά κατά τη γνώμη σας θα έπρεπε να το γνωρίζουμε;

Ένα από τα πλέον άγνωστα σημεία του πολέμου

της Μικράς Ασίας υπήρξε η απαγόρευση εξόδου

των ελληνικών και των υπόλοιπων χριστιανικών

πληθυσμών από την κυβέρνηση ΓούναρηΠρωτοπαπαδάκη. Από τις αρχές του 1922 είχε αρχίσει να συζητιέται σε υψηλά κυβερνητικά

κλιμάκια η εκκένωση της Μικράς Ασίας από τον

ελληνικό στρατό. Παρόλα αυτά, όμως, η ελληνική

κυβέρνηση αποφασίζει να απαγορεύσει στον

ελληνικό πληθυσμό να εγκαταλείψει τη Μικρά

Ασία. Η απόφαση αυτή πήρε τη μορφή του νόμου 2870/1922. Το πρώτο άρθρο του νόμου ανάφερε:

«Απαγορεύεται η εν Ελλάδι αποβίβασις προσώπων

ομαδόν αφικνουμένων εξ αλλοδαπής, εφ’ όσον ούτοι δεν είναι εφωδιασμένοι δια τακτικών διαβατηρίων

νομίμως τεθεωρημένων…» Τα υπόλοιπα άρθρα

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

περιγράφουν τις τιμωρίες που θα υφίσταντο οι παραβάτες. Παρόλα τα ατυχή γεγονότα, η Mικρά Ασία θα μένει για πάντα ένα σημείο αναφοράς στην ιστορία του νεότερου ελληνισμού. Όχι μόνο γιατί για χιλιάδες χρόνια υπήρξε μια γόνιμη μήτρα που γεννοβολούσε ανθρώπους, ιδέες και κινήματα, αλλά και γιατί μέχρι σήμερα, πολλά από εκείνα τα στοιχεία, που καθόρισαν τη μοίρα της -και μαζί της και τη μοίρα ολόκληρου του σύγχρονου ελληνισμούπαραμένουν αδιερεύνητα. Η νεοελληνική ιδεολογία και η συλλογική ταυτότητα μετά το ’22, συγκροτήθηκε χωρίς να συμπεριλάβει την ιστορία των Ελλήνων της Ανατολής. Μονάχα στους οικισμούς των προσφύγων η Μνήμη παρέμενε ζώσα και διατηρούσε εκείνη τη γνώση που θα γονιμοποιούσε επιτέλους τους νεοελληνικούς προβληματισμούς, αξιοποιώντας

τις δυνατότητες που έδινε πλέον η δημοκρατική κοινωνία των πολιτών.

100

χρόνια μετά τη Μικρασιατική

καταστροφή το ομώνυμο θεατρικό της Μιμής Ντενίση μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη με την ίδια στον πρωταγωνιστικό ρόλο της μητέρας. Η ταινία παρακολουθεί την πορεία μίας ελληνικής οικογένειας στην Σμύρνη από το 1916 μέχρι το 1922 η οποία απαρτίζεται από τους γονείς, τον παππού, τα δύο παιδιά, καθώς και του υπηρετικού προσωπικού και διαφόρων οικογενειακών φίλων. Αρχίζει δείχνοντας την ομοιότητα των Μικρασιατών προσφύγων με αυτών της Συρίας του 2015, ωστόσο, σαν η ταινία να καταλαβαίνει την αστοχία του παραλληλισμού, δεν επιστρέφει στο παρόν ποτέ ξανά.

Αν και με υψηλό κόστος παραγωγής, η περιορισμένη έλλειψη εμπειρίας των Ελλήνων συντελεστών, όσον αφορά το γύρισμα ταινιών εποχής, είναι κατά τη γνώμη μου εμφανής. Αρκετοί

διάλογοι παραπέμπουν σε θεατρική παράσταση, πράγμα που στα κινηματογραφικά πλαίσια μοιάζει κάπως αφύσικο. Υπάρχουν ασφαλώς πολύ ωραίες

ερμηνείες, όπως αυτή του Γιάννη Βογιατζή, αλλά

δεν τις συναντούμε σε όλο το καστ.

Αναρωτιέται κανείς σε ποια κατηγορία

ανήκει: στο μυθοπλαστικό ντοκιμαντέρ ή στη

θεατρική τραγωδία; Οι πρωταγωνιστές μας δεν

αποτελούν τόσο χαρακτήρες και προσωπικότητες,

όσο διαφορετικές μορφές στις οποίες καθρεφτίζεται

η ζωή στην Σμύρνη της εποχής. Υπάρχει ο βενιζελικός

πατέρας, ο βασιλικός αδερφός, ο γιος που δηλώνει

εθελοντής στον στρατό. Η ταινία καταφέρνει χάρη σε αυτό να αποδώσει με μεγάλη λεπτομέρεια την Σμύρνη εκείνης της περιόδου, μεταφέροντας τον θεατή στον πλούτο, την πολυπολιτισμικότητά της και το πολιτικό πλαίσιο με έναν άμεσο και αποτελεσματικό τρόπο. Τα παραπάνω καθιστούν το πρώτο μισό της ταινίας ενδιαφέρον από ιστορικής άποψης, αλλά βαρετό και ανούσιο όσον αφορά την εξέλιξη της πλοκής. Το δεύτερο μισό είναι πολύ καλύτερο με τη γνώση της επικείμενης καταστροφής να δημιουργεί διαρκές άγχος στον θεατή, καθώς την περιμένει σαν ωρολογιακή βόμβα να εκραγεί. Η καταστροφή της Σμύρνης παρουσιάζεται τόσο χαώδης και βίαια λειτουργώντας σαν μία γροθιά στο στομάχι του θεατή, αν και η σκηνή επιμηκύνεται κλείνοντας με ένα μέτριο μονόλογο. Σκηνοθετικά και μουσικά η ταινία δεν παρουσιάζει τίποτα το αξιομνημόνευτο, αλλά, εν τέλει, με κάποιες υπέροχες ερμηνείες και με διάθεση να αποδώσει όσο γίνεται πιο πιστά την Ιστορία, ζωντανεύει μια συγκινητική ιστορική τραγωδία.

Σμύρνη μου αγαπημένη κριτική ταινίας του Άλκη-Γιώργου

Κισσαμιτάκη (Γ5)

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΠΑΡΕΛΘΟΝ:

200 χρόνια

Ελληνική

Επανάσταση

Το 2021 ήταν έτος επετιακού εορτασμού.

Γιορτάσαμε 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Όλοι είδαμε τις εκδηλώσεις και τις αφίσες αφιερωμένες στην έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Τι να έχουμε άραγε κρατήσει στη μνήμη από την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα του 21; Τους αγώνες που δόθηκαν και τους ανθρώπους που τους έδωσαν; Την αρχική ενότητα και πώς η διχόνοια αργά και αποτελεσματικά σαν δηλητήριο σχεδόν καταδίκασε την Επανάσταση; Το αίμα και τα ιδανικά πάνω στα οποία χτίστηκε αυτό το κράτος; Ερωτήσεις που πιθανώς να έχετε ήδη απαντήσει, οι οποίες όμως χρειάζεται να τίθενται κάθε χρονιά στις 25 Μαρτίου για να εξασφαλίσουμε ότι το παρελθόν λειτουργεί μόνο ως μάθημα και όχι ως μοντέλο για το μέλλον.

Φωτογραφία αριστερά: Αγάπη Ράφα (Β5)

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Τι σας οδήγησε στο να γίνετε καλλιτέχνης;

Κάποια πράγματα δεν εξηγούνται εύκολα, όπως

π.χ. η έφεση και η κλίση να δημιουργήσεις και

να εκφραστείς μέσα από ένα καλλιτεχνικό έργο.

Συνήθως στα χρόνια της εφηβείας, εκεί που

πλάθεται η προσωπικότητα, ανακαλύπτεις και

συστηματοποιείς την αγάπη σου για το μαγικό

κόσμο των εικόνων και πώς μέσα από το σχέδιο, τα

χρώματα και τις μορφές αισθάνεσαι ότι μπορείς να

εκφράσεις αυτό που ίσως δεν μπορείς να εκφράσεις

με τα λόγια. Από ’κεί και πέρα καλλιτέχνης γίνεσαι

όχι μόνο με το ταλέντο αλλά κυρίως και βασικά με

το πείσμα, τη συστηματική ενασχόληση και με τη

δουλειά σε βάθος σε σχέση με αυτό που αγαπάς και του έχεις αφιερωθεί.

Τι θεωρείτε εσείς Τέχνη;

Τέχνη είναι κάθε τι που μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να συν-κινούνται, κάθε τι που κάνει το «εγώ» να γίνεται «εμείς», κάθε τι τόσο προσωπικό που κατορθώνει να γίνει καθολικό, κάθε τι τοπικό

που μπορεί να γίνει παγκόσμιο, κάθε τι που αναζητά να εκφράσει τις νέες αλήθειες του κόσμου και κατασκευάζει με αυθεντικούς, πρωτότυπους

τρόπους μία νέα αισθητική πραγματικότητα, ένα

ξεχωριστό πνευματικό σύμπαν, που ξεκινάει και

καταλήγει στον άνθρωπο. Η τέχνη μεταφέρει μέσα

από διαφορετικές γλώσσες της τις ελπίδες, τις

αγωνίες, τις υπαρξιακές διεξόδους και αδιέξοδα της

ανθρώπινης ψυχής που ανιχνεύει διαρκώς τα όριά της και ξαναγυρνά στον άνθρωπο σαν ένα βάλσαμο, μια παρηγοριά, ένα στήριγμα, μια συντροφιά, αλλά

και ένα στήριγμα για να μπορέσει ο άνθρωπος να γίνει ανθρωπινότερος.

Τι πιστεύετε για την πολιτικοποίηση της Τέχνης;

Η τέχνη είναι πάντα πολιτική, ακόμη και κυρίως

όταν το αρνείται. Γιατί πολιτικό -όχι κομματικό-

είναι κάθε τι που αλλάζει τη συνείδηση, την ηθική

και την αισθητική του θεατή, του ακροατή, του

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

δημιουργικού αποδέκτη του καλλιτεχνικού έργου. Κάθε τι που προτείνει μία νέα θεώρηση του κόσμου, μία ανατροπή του καθιερωμένου στερεότυπου

τρόπου που βλέπουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας, είναι -με την ευρεία έννοια της πολιτικής-

μία έκφραση πολιτικής στάσης ζωής. Η αληθινή τέχνη είναι από τη φύση της μία κριτική ματιά απέναντι στις συμβατικές, παρωχημένες αλήθειες, μία πρόταση μίας νέας, γόνιμης και πρωτότυπης φαντασίας, τελικά μία διαρκής αντιπολίτευση -μέσω μιας επεξεργασμένης, ώριμης μορφής- απέναντι στις ψεύτικες, επιφανειακές, απλά διακοσμητικές εικόνες, μιας κοινωνίας όπου κυριαρχούν το ιδιωτικό συμφέρον και οι νόμοι μιας καταναλωτικής, αντιπνευματικής αγοράς.

Από πού αντλείτε έμπνευση γενικότερα, αλλά και πιο συγκεκριμένα για την έκθεση «Μορφές του ’21»;

Ο κόσμος γύρω μας, αλλά και τα ερωτήματα

που θέτομε στον εαυτό μας για το ποιοι είμαστε, τι πιστεύουμε, τι ζητάμε, τι χαιρόμαστε, σε τι αντιδρούμε, είναι το ευρύ πλαίσιο που μέσα του γεννιέται η ανάγκη της προσωπικής έκφρασης.

Για την έκθεσή μου στο Μουσείο Μπενάκη «Μορφές

του ’21» -έργα της τελευταίας δεκαετίας- θα έλεγα ότι βαθύτερη έμπνευση και αναφορά υπήρξε η μνήμη της παιδικής ηλικίας, χρόνια της αθωότητας, με τη σκέψη στα πρώτα σχολικά χρόνια, με τα αναρτημένα πορτρέτα των αγωνιστών του ’21 στις σχολικές τάξεις, μνήμες ενός πρωτόγνωρου

αισθήματος ηρωισμού και αγωνιστικού φρονήματος, που συνδέθηκε με αυτές τις τόσο χαρακτηριστικές

προσωπογραφίες των μεγάλων μορφών της Επανάστασης, που μας υπέβαλαν και τα βαθύτερα

νοήματα της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της ανεξαρτησίας και της ανθρώπινης θυσίας στο όνομα μιας μεγάλης ιδέας.

Πώς επιλέγετε τα θέματα για τα έργα σας; Τα θέματα δεν τα επιλέγω, θα έλεγα με επιλέγουν αυτά. Ο τρόπος που έχουμε συγκροτήσει την

Μια συζήτηση με τον ζωγράφο Γιάννη Ψυχοπαίδη με αφορμή την έκθεσή του

“Μορφές του ’21”

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

προσωπικότητά μας, τα ενδιαφέροντά μας, τις

βαθύτερες ανάγκες μας, μας κάνει να είμαστε

περισσότερο ή λιγότερο ανοιχτοί σε αυτά που μας

αφορούν. Στη διάρκεια μιας ζωής παγιώνονται και

κάποιες εμμονές και ιδιαίτερες αγάπες για κάποια

θέματα και μοτίβα, που έρχονται και επανέρχονται

με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τις νέες μας

αισθαντικότητες και ευαισθησίες σε ένα κόσμο που

διαρκώς αλλάζει και διαρκώς παραμένει ο ίδιος. Και

μαζί αλλάζουμε κι εμείς και βοηθάμε στο να αλλάξει και αυτός.

Πιστεύετε ότι σήμερα πια έχει δημιουργηθεί ένα ρήγμα

ανάμεσα στο μέσο άνθρωπο, τους κριτικούς και την

σύγχρονη τέχνη;

Ήδη από τον 19ο αιώνα η ρήξη μεταξύ κοινωνίας και καλλιτεχνικής έκφρασης ήταν μία πραγματικότητα.

Κι αυτό γιατί με τη βιομηχανική επανάσταση, τις νέες συνθήκες ζωής, τις μεγάλες κοινωνικές

αλλαγές, τις νέες ελευθερίες, αμφισβητήθηκαν

δοξασίες και νοοτροπίες αιώνων και σταδιακά η

διαμάχη μεταξύ καινούργιου και κατεστημένου

εξελίχθηκε σε ριζική και ακραία αντιπαράθεση στις νέες κοινωνικές συνθήκες. Σήμερα, στις καπιταλιστικές κοινωνίες που ζούμε, έχει επιτευχθεί ένας οριζόντιος εκδημοκρατισμός της τέχνης και του πολιτισμού, όμως ταυτόχρονα έχει μεταβληθεί

η τέχνη σε εμπόρευμα, σε ένα καταναλωτικό αντιπνευματικό προϊόν στην υπηρεσία της αγοράς

που οδηγεί και σε μεγάλο βαθμό τους θεσμούς, μουσεία, ιδρύματα αλλά και ιδιώτες συλλέκτες στο κυνήγι της τρέχουσας μόδας. Η κατεστημένη κριτική

αναζητά το «καινούργιο», συχνά το εφευρίσκει

και το δημιουργεί, σαν αναγκαία τροφή στην

αδηφάγα μηχανή κατανάλωσης μέχρι το επόμενο «καινούργιο». Από την άλλη μεριά, οι ριζοσπαστικές

αναζητήσεις της σύγχρονης τεχνης -συστατικό

στοιχείο της σύγχρονης ταυτότητας του καλλιτέχνη

στο σημερινό, σύνθετο, περίπλοκο κόσμο- γίνονται

δύσκολα κατανοητές και αποδεκτές, πόσο μάλλον αισθητικά οικείες. Ο εικοστός αιώνας δημιούργησε

ένα βαθύ χάσμα ανάμεσα στην ελευθεριότητα και τις προκλήσεις των καλλιτεχνικών μορφών και την ανεπαρκή, ανεδαφική, συντηρητική δημόσια παιδεία και πολιτισμό.

Μπορεί να γίνει κάτι για να γεφυρωθεί αυτό το ρήγμα;

Τα ρήγματα υπάρχουν για να γεφυρώνονται, σαν μία πρόκληση για την κοινωνία να συνειδητοποιήσει τον εαυτό της, τις αγωνίες και τα αδιέξοδά της, να αφουγκραστεί τα μηνύματα των καιρών, να ανοιχτεί στις καινούργιες ιδέες, στο όνομα της χειραφέτησής

της από τις απαρχαιωμένες, συντηρητικές νοοτροπίες, να αναστοχαστεί πάνω στον εαυτό της και να κατανοήσει την υπόγεια, γόνιμη, μακροχρόνια λειτουργία του πολιτισμού στην υπηρεσία της ελευθερίας και της προόδου.

Ως καθηγητής καλλιτεχνικών, προσπαθήσατε να περάσετε τους μαθητές σας κάποιες συγκεκριμένες αξίες;

Οι αξίες που αξίζει να μεταδοθούν στους νέους δημιουργούς είναι, όχι η επιβολή συμβατικών κανόνων και τυποποιημένων γνώσεων, αλλά με βάση μια γερή υποδομή πρωταρχικών, βασικών γνώσεων, η διαρκής στόχευση και αναζήτηση της ξεχωριστής και ιδιαίτερης καλλιτεχνικής φύσης του νέου σπουδαστή, η διεύρυνση των πνευματικών του οριζόντων σε πολλά, συμπληρωματικά πεδία, η δυνατότητά του να αμφισβητεί και να αμφιβάλλει

για κάθε έτοιμη αλήθεια και, κυρίως, ότι μόνο δοσμένος και αφιερωμένος στην τέχνη του μπορεί να πετύχει όλα όσα ονειρεύεται.

Ποια είναι η σχέση σας με το κοινό και τους κριτικούς; Δίνετε σημασία στην άποψή τους;

Δίνω σημασία σε κάθε τι που γεννιέται μέσα από ουσιαστική ανάγκη επικοινωνίας, είτε ως κριτική που μπορεί να με προβληματίσει θετικά ή αρνητικά, είτε ως μαρτυρία ανθρώπων που θέλουν να μοιραστούν

το κοινωνικό αγαθό της τέχνης για να εκφράσουν τα αισθήματα που τους γεννιούνται σε ένα εσωτερικό

διάλογο μεταξύ δημιουργού και αποδέκτη. Η έκφραση αυτή του διαλόγου κάνει να αποκτά νόημα

και περιεχόμενο η τέχνη, ίσως είναι και ο βασικός λόγος ύπαρξής της.

Ποια είναι η σχέση σας με τον Χρόνο;

Η τέχνη γεννιέται μέσα από το συγκεκριμένο χώρο και χρόνο. Όμως αναζητά την δια-χρονία. Τον

Χρόνο προτιμώ να τον σκέπτομαι σαν τον «πατέρα

της αλήθειας», όχι σαν κάτι που μας τρομάζει, αλλά

κάτι που μας αναζωογονεί

και κρατάει ζωντανή την

ελπίδα. Και επικυρώνει τις

όποιες αλήθειες έχουμε πιστέψει.

Φωτογραφία: Έλενα Καραπάνου (Β1))

ΠΑΡΕΛΘΟΝ : Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Γεννήθηκα εκεί που δεν έπρεπε

να ακουστώ

του Χρήστου Κατσάκου (Α1)

Το κείμενο γράφτηκε στο πλαίσιο του μαθήματος των Θρησκευτικών τιμώντας την ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος.

Ηταν Σάββατο, όταν γεννήθηκα. Δεν έβλεπα, δεν άκουγα, μονάχα κρύωνα. Ένας άντρας με σήκωσε και με τοποθέτησε στο στήθος της μητέρας μου ώστε να θηλάσω.

Δεν καταλάβαινα τι γινόταν, άρχισα να κλαίω. Η μητέρα μου μού έκλεισε το στόμα και με έκρυψε κάτω από ένα βρώμικο σεντόνι γεμάτο τρύπες σαν σουρωτήρι. Τις πρώτες εβδομάδες

της ζωής μου άκουγα κλάματα και άγριες φωνές ανδρών. Δεν καταλάβαινα. Μύριζε άσχημα και η μητέρα μου με έκρυβε σε ένα μικρό μπαούλο, γιατί πλέον είχα μεγαλώσει. Τα χρόνια πέρασαν, ήμουν γύρω στα πέντε, όταν με βρήκαν οι Γερμανοί. Με έπιασαν και με πήγαν σε ένα βαγόνι τρένου. Φώναζα τη μητέρα μου. Εκείνη τους χτυπούσε για να με πάρει στην αγκαλιά της. Την χτύπησαν με ένα ξύλο στο κεφάλι. Έπεσε κάτω, ούρλιαξα. Με πέταξαν στο βαγόνι και με κλείδωσαν. Πέρασα βρόμικες μέρες εκεί μέσα με άλλα παιδιά. Μας έβγαλαν από τα βαγόνια και μας οδήγησαν σε ένα μεγάλο κτήριο. Τα άλλα παιδιά ήξεραν τι ήταν. Για λίγα λεπτά μιλούσα με ένα κοριτσάκι. Γίναμε φίλοι. Την έλεγαν Άννα. Άρχισε να φωνάζει, όταν ένας Γερμανός την έπιασε από το χέρι. Πήγα να τον εμποδίσω και με πυροβόλησε στο στέρνο. Για λίγα δευτερόλεπτα κατάφερνα με δυσκολία να ανασαίνω. Κανείς δεν με βοήθησε. Φοβόντουσαν μην έχουν την ίδια μοίρα με εμένα….

Η εικασία του Goldbach είναι ένα από τα

παλιότερα άλυτα προβλήματα της θεωρίας αριθμών

και γενικότερα της μαθηματικής επιστήμης. Εκφράζεται ως εξής:

«Κάθε άρτιος θετικός ακέραιος αριθμός μεγαλύτερος

του 2 μπορεί να εκφραστεί ως άθροισμα δύο πρώτων

αριθμών, έτσι ώστε για κάθε n ≧ 2, 2n=p+q, όπου p, q πρώτοι αριθμοί». Για παράδειγμα: 4=2+2, 6=3+3, 8=3+5, 10=3+7=5+5, 12=5+7, κτλ.

ορισμένο θεώρημα, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν

σε θέση να το αποδείξει. Αυτή η «ισχυρή» εικασία παραμένει άλυτη μέχρι σήμερα.

Απόπειρες για την απόδειξη της εικασίας

Όπως και με διάφορες άλλες εικασίες των μαθηματικών, υπήρξαν αρκετές απόπειρες για την απόδειξή της μέχρι σήμερα.

Η

εικασία φαίνεται αρκετά εύκολη, όμως οι παγίδες

που κρύβει είναι αδιανόητες. Ο Piet Hein, ένας από τους μαθηματικούς που έχουν ασχοληθεί με την εικασία, μιλώντας για το φαινομενικά απλό ερώτημα

του Goldbach είχε πει πως: «Είναι ένα πρόβλημα που

αξίζει να του επιτεθείς. Αποδεικνύει την αξία του όταν σου αντεπιτεθεί».

Αν κάποιος αρχίσει να παίρνει με τη σειρά τους ζυγούς αριθμούς, θα διαπιστώσει ότι όλοι τους πληρούν τις προϋποθέσεις της εικασίας.

Για παράδειγμα, ο αριθμός 100 προκύπτει από

την πρόσθεση των πρώτων αριθμών 3 και 97.

Ιστορικό

Στις 7 Ιουνίου 1742 ο Christian Goldbach

έστειλε μια επιστολή στον Leonard Euler, στην οποία έκανε μια πρώτη αναφορά στην εξής εικασία: «Κάθε αριθμός μεγαλύτερος του 2 μπορεί να γραφεί ως άθροισμα τριών πρώτων αριθμών». Θεωρούσε, βέβαια, ως δεδομένο ότι το 1 είναι πρώτος αριθμός.

Ο Euler απάντησε με μια ισοδύναμη εκδοχή της εικασίας: «Κάθε άρτιος ακέραιος μεγαλύτερος του 2 μπορεί να γραφεί ως άθροισμα δύο πρώτων», προσθέτοντας ότι το δέχεται ως ένα πλήρως

Σε περίπτωση, όμως, που προχωρήσουμε σε μεγαλύτερους αριθμούς, τότε θα χρειαστεί ένας μαθηματικός τύπος που θα αποδεικνύει την ύπαρξη των κριτηρίων της εικασίας, καθώς οι προσθέσεις θα είναι πρακτικά αδύνατες. Ένας τέτοιος τύπος δεν έχει βρεθεί ακόμα, όσες προσπάθειες και αν έχουν γίνει. Λαμβάνοντας

υπόψη την εξέλιξη της τεχνολογίας του τελευταίου

αιώνα, το γεγονός αυτό προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη

εντύπωση. Το πρόβλημα θα γινόταν πολύ απλούστερο, αν βρισκόταν ένας συγκεκριμένος αριθμός, όπου πέραν αυτού όλοι οι υπόλοιποι θα ικανοποιούσαν τη θεωρία. Ο αριθμός αυτός βρέθηκε από τον Ρώσο μαθηματικό Ivan Vinogradov το 1937, όμως είναι τόσο μεγάλος που δεν βοηθά καθόλου στους υπολογισμούς. Η εικασία έχει επαληθευτεί για όλους τους αριθμούς μέχρι το 4×1018, χωρίς καμιά εξαίρεση.

Η εικασία του Goldbach της Σωτηρίας Χοχλιούρου (Α4)

Ο «Κομήτης» του Goldbach

Σε περίπτωση που τοποθετήσουμε στον οριζόντιο

άξονα συντεταγμένων τους άρτιους ακεραίους και

στον κατακόρυφο άξονα τους δυνατούς τρόπους

που μπορεί να γραφεί ο καθένας τους ως άθροισμα

δύο πρώτων, προκύπτει η χαρακτηριστική εικόνα

ουράς κομήτη.

Το 2006 άρχισαν να μελετώνται οι ιδιότητες

της καμπύλης αυτής. Είναι αξιοπρόσεκτο το γεγονός

ότι, όσο μεγαλύτερος ο αριθμός, τόσο μεγαλύτερο

το πλήθος των πιθανών ζευγών. Ο κανόνας αυτός

ισχύει σε γενικές γραμμές, αλλά όχι απόλυτα για κάθε μεμονωμένο αριθμό.

Αν θέλετε να δείτε την εικασία με μια άλλη, λογοτεχνική ματιά, θα σας πρότεινα το βιβλίο του Απόστολου Δοξιάδη «Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ» (Εκδόσεις Καστανιώτη, 1993).

Ο

Απόστολος Δοξιάδης στο μυθιστόρημά του

αναφέρει τον θείο Πέτρο τον οποίο, οι μεγαλύτεροι

της οικογένειας Παπαχρήστου, αποκαλούν συνεχώς

ως «αποτυχημένο της ζωής». Ωστόσο, ο ανηψιός του

ανακαλύπτει ότι κάποτε ο θείος του ήταν περιβόητος

μαθηματικός και θέλησε να αφιερώσει τη ζωή του για τη λύση της «Εικασίας του Γκόλντμπαχ»:

Κάθε ζυγός αριθμός μεγαλύτερος του 2 μπορεί να εκφραστεί ως άθροισμα δύο πρώτων. Αυτή η Εικασία συμπληρώνει αισίως διακόσια πενήντα χρόνια ύπαρξης. Και παραμένει ακόμη αναπόδεικτη. Την Εικασία αυτή έδωσε ο θείος Πέτρος στον ανηψιό του, που ήθελε να σπουδάσει μαθηματικά, σαν εργασία προκειμένου να βρει την απόδειξη. Αν δεν την έβρισκε, θα ήταν υποχρεωμένος, σύμφωνα με το θείο του, να παρατήσει τις μαθηματικές του σπουδές.

Παρ’ όλη την επίμονη προσπάθεια του ανηψιού για εύρεση της απόδειξης της Εικασίας, δεν επιτυγχάνει τον στόχο του. Παρά ταύτα, συνεχίζει τις σπουδές του στα μαθηματικά.

Ο “κομήτης” του Galdbach

Προκλήσεις για τη λύση

Φέτος ολοκληρώνονται 280 χρόνια από

την αρχική δημοσίευση της εικασίας του Goldbach, η οποία εξακολουθεί να παραμένει χωρίς καθολική

λύση! Αν κάποιος μαθηματικός καταφέρει να δώσει

την κατάλληλη απάντηση στο πρόβλημα, σίγουρα το όνομά του θα γραφτεί με χρυσά γράμματα στην ιστορία της μαθηματικής επιστήμης. Όχι μόνο επειδή

θα έχει καταφέρει να λύσει τον «γόρδιο δεσμό» των

τελευταίων αιώνων, αλλά επειδή η απάντηση σε

αυτό το ερώτημα θα «σπρώξει» όλον τον μαθηματικό

κόσμο ένα βήμα παρακάτω.

Η ενδεχόμενη λύση έχει να δώσει απαντήσεις σε εκατοντάδες θεωρήματα που βασίζονται πάνω στη μετέωρη παραδοχή ότι η εικασία ισχύει και τα οποία επηρεάζουν όχι μόνο τα μαθηματικά, αλλά

και σχεδόν όλες τις άλλες επιστήμες. Προς το παρόν όμως, αντιμετωπίζουμε την εικασία του Goldbach ως το άλυτο μυστήριο που θα απασχολεί επί αορίστου χρόνου τους μαθηματικούς. Εκτός αυτού όμως, θα αποδεικνύει για άλλη μια φορά πως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο των μαθηματικών δεν είναι άλλο από την απλότητά τους.

Αριθμοί για τους οποίους έχει επαληθευτεί η εικασία του Goldbach (με τα αντίστοιχα πρόσωπα και χρονολογίες απόδειξης)

Μετά την έκδοση των ημερολογίων της Μαθητικής Κοινότητας Γυμνασίου του σχολείου μας, η καθηγήτρια τάξης μας, η κυρία Άλκηστις Πατρινέλη, μας πρότεινε να γράψουμε ένα άρθρο σχετικό με το

θέμα των ημερολογίων, τους φανταστικούς χάρτες.

Τότε, εμείς αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με το θεώρημα των τεσσάρων χρωμάτων.

Στα μαθηματικά το Θεώρημα των τεσσάρων χρωμάτων δηλώνει ότι, δεδομένου του διαχωρισμού ενός κανονικού ή φανταστικού χάρτη, δεν απαιτούνται περισσότερα από τέσσερα χρώματα για να χρωματιστούν οι περιοχές του χάρτη, έτσι ώστε

να μην υπάρχουν δύο γειτονικές περιοχές με τα ίδια

χρώματα. Πολλά χρόνια, σπουδαίοι μαθηματικοί σε όλον τον κόσμο έχουν προσπαθήσει να αποδείξουν την εγκυρότητα του θεωρήματος, με αρκετές λανθασμένες απόπειρες.

Η πρώτη αναφορά του θεωρήματος έγινε

στις 23 Οκτωβρίου 1852 από τον Francis Guthrie, προπτυχιακό φοιτητή του University College του Λονδίνου. Καθώς προσπαθούσε να χρωματίσει τον

χάρτη των περιφερειών της Αγγλίας, αναρωτήθηκε

ποιος θα ήταν ο ελάχιστος αριθμός χρωμάτων που

χρειαζόταν για να χρωματίσει με διαφορετικό χρώμα τις γειτονικές περιοχές του χάρτη. Τελικά κατέληξε ότι τέσσερα χρώματα ήταν αρκετά, μόνο που δεν μπορούσε να το αποδείξει.

Για αυτό, το ανέθεσε στον καθηγητή του, Αύγουστο Ντε Μόργκαν, ο οποίος όμως, παρά την εξαιρετική του ευφυΐα του, δεν κατόρθωσε βρει τη λύση του προβλήματος. Όμως ο Ντε Μόργκαν δεν τα παράτησε και συνέχισε να ρωτά τους συναδέλφους του διαδίδοντας το θεώρημα του μαθητή του. Πολλοί μαθηματικοi υψηλού επιπέδου επιχείρησαν

να βρουν απάντηση στο ερώτημα του Francis Guthrie, μάταια όμως. Λόγου χάρη, οι μαθηματικοί Χέρμαν Μινσόφσκι και Alfred Kempe μετά από πολλές προσπάθειες κατάφεραν να βρουν μια λύση, που τελικά αποδείχθηκε λανθασμένη.

Όλοι γνώριζαν ότι πέντε χρώματα ήταν αρκετά, αλλά τι γινόταν με τέσσερα; Τη λύση σε αυτή την απορία έδωσαν ο Kenneth Appel και ο Wolfgang Haken το 1976 στο Πανεπιστήμιο του Illinois, όπου δίδασκαν μαθηματικά, χρησιμοποιώντας έναν υπερυπολογιστή. Ωστόσο, οι μαθηματικοί αμφισβητούσαν την απόδειξη, μιας και δεν μπορούσαν να επιβεβαιώσουν ότι στον κώδικα του

Το θεώρημα των τεσσάρων χρωμάτων των Ελίνα Ανθή, Δανάη Διαμαντή -Πολυχρονοπούλου, Γαλάτεια Σπαθάρη-Πατσουράκη, Σωτηρία Χοχλιούρου (Α4)

υπολογιστή δεν παραλείγθηκε κάποια περίπτωση.

Τελικά όμως, 28 χρόνια μετά, οι ερευνητές Georges Gonthier των εργαστηρίων της Microsoft στη Βρετανία και Benjamin Werner στο INRIA της Γαλλίας υποστηρίζουν ότι επιβεβαίωσαν

την απόδειξη. Οι ερευνητές μετέγραψαν την απόδειξη στη γλώσσα υπολογιστή Coq, η οποία χρησιμοποιείται για την αναπαράσταση λογικών προτάσεων και ανέπτυξαν ένα λογισμικό ελέγχου λογικής προκειμένου να επιβεβαιώσουν ότι κάθε

βήμα που οδηγεί στην απόδειξη είναι σωστό. Με

αυτόν τον τρόπο επισκίασαν κάθε αμφιβολία ότι η

απόδειξη των δυο μαθηματικών ήταν ορθή.

Αν θέλετε να δείτε το θεώρημα των

τεσσάρων χρωμάτων από μια πιο λογοτεχνική

ματιά, προτείνουμε το μυθιστόρημα του Τεύκρου

Μιχαηλίδη «Τα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού»

Στη δίνη των γεγονότων του ταραγμένου εικοστού

αιώνα, τρεις μεγάλοι έρωτες κι ένα “περιθωριακό”

μαθηματικό πρόβλημα συνθέτουν τον καμβά του

μυθιστορήματος του Τεύκρου Μιχαηλίδη.

Στο κέντρο του κύκλου, που οι ακτίνες

του περνούν απ’ το Παρίσι, το Γκετιγκεν και την

Αθήνα, βρίσκεται η Σέριφος: η Σέριφος των πρώτων

εργατικών κινητοποιήσεων του 1916, η Σέριφος του οικονομικού μαρασμού που ακολούθησε το κλείσιμο των μεταλλείων το 1963, η Σέριφος της άλογης τουριστικής ανάπτυξης που ζούμε σήμερα. Τρεις Σεριφιώτισσες, γιαγιά, μάνα και κόρη, ζουν η καθεμιά το δικό της ερωτικό δράμα με φόντο έναν μαθηματικό γρίφο που, αφού επί ένα περίπου αιώνα παίδεψε μερικές από τις λαμπρότερες μαθηματικές ιδιοφυίες, έβαλε με τη λύση του μια μικρή βόμβα στον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε τα μαθηματικά: πόσο μπορούμε να εμπιστευτούμε μια λύση που βασίζεται σε δεδομένα ηλεκτρονικού υπολογιστή τα οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε; Άραγε στον αιώνα της πληροφορικής

“απόδειξη” σημαίνει το ίδιο που σήμαινε και την εποχή του Ευκλείδη; Κι ακόμα, πόσο μπορεί ένα μαθηματικό πρόβλημα να επηρεάσει τις συγκλίνουσες τροχιές μιας γυναίκας κι ενός άντρα που οι καρδιές τους μοιάζουν να έχουν φτιαχτεί για να χτυπούν συντονισμένα;

160 χρόνια σοκολάτα Παυλίδου Υγείας

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Η αγαπητή σε όλον τον κόσμο σοκολάτα υπάρχει σε διάφορες μορφές από τον 10ο αιώνα, αλλά ήρθε στην Ελλάδα το 1861 από τον Σπυρίδωνα Παυλίδη. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη το 1818, γιος κατασκευαστή πυρομαχικών, ήρθε στην Αθήνα όπου το 1835 ίδρυσε το τυπογραφείο του. Καταλαβαίνοντας ότι το τυπογραφείο δεν τον ενδιέφερε τόσο πολύ, ο Παυλίδης στήνει το 1841 το «Γλυκισματοποιείον», κυρίως με παραδοσιακά

γλυκά, όπως μπακλαβά. Το 1843, θέλοντας να εξελίξει την επιχείρησή του, αρχίζει να ταξιδεύει σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης όπου ανακαλύπτει ένα νέο προϊόν: τη σοκολάτα.

Και πράγματι για πρώτη φορά ελληνική

σοκολάτα παρασκευάζεται στο εργαστήριο του «Γλυκισματοποιείου» το 1852 ως ρόφημα. Μέσα στα

επόμενα χρόνια ο Παυλίδης εισάγει στην Ελλάδα

από το Παρίσι το πρώτο χειροκίνητο μηχάνημα για την παρασκευή σοκολάτας. Ο Παυλίδης φτιάχνει τη δική του σοκολάτα χωρίς γάλα, καθώς το μη παστεριωμένο γάλα οδηγούσε σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Tο 1861 η «Τσοκολάτα Υγείας» -όπως την ονόμασε- ξεκινά να διατίθεται από το ζαχαροπλαστείο του. Ο Σπυρίδων Παυλίδης

ήταν τόσο σίγουρος για τις θρεπτικές ιδιότητες

της σοκολάτας του που την προωθούσε και ως φάρμακο. Κερδίζει αμέσως το χάλκινο βραβείο στην Πανελλήνια Έκθεση Γεωργικών και Βιομηχανικών Προϊόντων, ενώ το ίδιο έτος δημιουργεί την πρώτη Σοκολάτα Υγείας με αμύγδαλα.

Το 1865 η Σοκολάτα Υγείας κερδίζει το πρώτο χρυσό μετάλλιο στην πρώτη παγκόσμια έκθεση σοκολάτας στο Παρίσι. Τη διεθνή αυτή επιβράβευση θα ακολουθήσουν ακόμα 18 ακόμη μετάλλια στους σημαντικότερους διαγωνισμούς στην Ευρώπη, που κοσμούν μέχρι και σήμερα το μπλε περιτύλιγμά της.

Η

σοκολάτα κατά τα πρώτα χρόνια παρουσίας της στην αγορά θεωρείτο προϊόν πολυτελείας, καθώς μπορούσαν να το απολαύσουν μόνο εύποροι και πλούσιοι Αθηναίοι της εποχής. Με το πέρασμα του χρόνου και τη δυνατότητα μεγαλύτερης διαφήμισης, το προϊόν άρχισε να διαδίδεται ευρύτερα και να γίνεται γνωστό σε περισσότερο κόσμο, κυρίως στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα. Το 1871 ανανεώνεται το «Γλυκισματοποιείο»

και εισάγεται στην Ελλάδα από τον Σπυρίδωνα

Παυλίδη το πρώτο ατμοκίνητο μηχάνημα

παρασκευής σοκολάτας. Ένα τεχνολογικό θαύμα της εποχής το οποίο θα αλλάξει όλη τη λογική της παρασκευής της σοκολάτας «Υγείας» και θα καθορίσει μια νέα εποχή στη βιομηχανία της χώρας. Η σοκολατοποιΐα Παυλίδη στεγάζεται και ξεκινάει τη λειτουργία της στο εργοστάσιο της οδού Πειραιώς, στο οποίο βρίσκεται μέχρι και σήμερα. Στη διάρκεια της Κατοχής (1941-1944) το εργοστάσιο επιτάσσεται από τον γερμανικό στρατό κατοχής, για λογαριασμό του οποίου παράγει μαρμελάδες και φαρμακευτικά

είδη.

Το τελευταίο μέλος της οικογένειας που

ανέλαβε τη διοίκηση της επιχείρησης ήταν το

1951 ο δισέγγονος του Σπυρίδωνα, Δημήτριος

Α. Παυλίδης, κατά τη θητεία του οποίου έγινε η

ανέγερση του κτηρίου της οδού Αιόλου αμέσως μετά

την Κατοχή, όταν για ένα διάστημα το εργοστάσιο παρέμεινε κλειστό λόγω έλλειψης πρώτων υλών. Ο ίδιος προχώρησε στην επέκταση του χώρου του εργοστασίου της οδού Πειραιώς και στη δημιουργία της μονάδας στη Βοιωτία. Ανανέωσε τον μηχανολογικό εξοπλισμό και ανέπτυξε τις πωλήσεις της εταιρείας, προχωρώντας σε εξαγωγές και στην παραγωγή νέων προϊόντων. Το 1974 δημιουργεί την «Μερέντα» και η εταιρεία μπαίνει στο Χρηματιστήριο

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Αξιών Αθηνών. Το 1981 δημιουργεί τα σοκολατίνια Τζοκόντα. Ο Δημήτριος Παυλίδης υπήρξε άνθρωπος ταλαντούχος και εξαιρετικά αφοσιωμένος στην εταιρεία και τους υπαλλήλους. Πέθανε το 1986 και το 1988, η ιστορικότερη ελληνική “γλυκιά” βιομηχανία πέρασε στον ελβετικό όμιλο Jacobs Suchard. Η Παυλίδης εξαγοράζεται από την Kraft το 1991. Το 1998, αρχίζει η ανακαίνιση του εργοστασίου της οδού Πειραιώς, η οποία και ολοκληρώνεται το 2000. Τιμήθηκε με το Πλατινένιο βραβείο Απόδοσης (Global Efficiency Platinum Award) από την Mondelez, μητρική εταιρεία. Για τον εορτασμό των 150 ετών δημιουργήθηκε το 2011 το Μουσείο Σοκολάτας Υγείας Παυλίδη με αντικείμενο την ιστορία της εταιρείας. Μέχρι σήμερα, η εταιρεία συνεχίζει να φτιάχνει σοκολάτες κάθε είδους, μαύρες, με πορτοκάλι, με αμύγδαλο, σοκολάτες για κάθε γούστο και ευελπιστούμε ότι θα συνεχίσει να το κάνει για πολλά χρόνια ακόμα.

Spiderman

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Το 1962, ο Peter Parker δαγκώθηκε

από μια ραδιενεργή αράχνη, ένα ατύχημα που

του έδωσε υπεράνθρωπη δύναμη, ταχύτητα

και ευκινησία, μαζί με την ικανότητα να

κολλά στους τοίχους. 60 χρόνια μετά, ο

φιλικός Spiderman της γειτονιάς είναι στους

3 πιο διάσημους υπερήρωες της ιστορίας μαζί

με τον Batman και τον Superman. Τι τον έχει

κάνει όμως τόσο δημοφιλή και αγαπητό στο

κοινό που μισό αιώνα μετά τη δημιουργία του

είναι ακόμα στην κορυφή του κόσμου;

Η αιτία της διαχρονικότητας του

χαρακτήρα μπορεί να βρεθεί στο διάσημο

ρητό του: η μεγάλη δύναμη συνεπάγεται

με μεγάλες ευθύνες (With great power comes great responsibility). Ο Spiderman

προσφέρει το παραδοσιακό power fantasy

των υπερηρώων με τις δυνάμεις του και τα

ιδανικά του, αλλά δίχως δισεκατομμύρια

δολάρια, όπως ο Batman ή ο Iron Man, ο Peter Parker, βρίσκεται αντιμέτωπος όχι μόνο με διαβολικούς κακούς, αλλά και με καθημερινές δυσκολίες, όπως το να πληρώνει το νοίκι του

ή να ψάχνει να βρει δουλειά. Ο χαρακτήρας

αποτελεί την τέλεια ισορροπία ανάμεσα στην κυριολεκτική δύναμη που τον κάνει super και το πείσμα του να ξεπερνά τα καθημερινά προβλήματα που τον καθιστούν έναν απλό άνθρωπο. Αντίστοιχα, ο τόνος των ιστοριών του Spiderman είναι μια μίξη κωμωδίας και δράματος, με την ευχάριστη προσωπικότητα

του Peter να λειτουργεί ως μια ακτίδα φωτός ακόμα και στις πιο απελπιστικές καταστάσεις. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης μια εντυπωσιακή συλλογή κακών. Ο ύπουλος εξωγήινος Venom, ο διαβολικός επιχειρηματίας Norman Osborn (Green Goblin), ο πανέξυπνος επιστήμονας Dock Ock, ο έμπειρος κυνηγός Kraven και ο αμείλικτος μαφιόζος Kingpin, μεταξύ άλλων, παρουσιάζουν συνεχή εμπόδια τόσο στον Spiderman, όσο και στον Peter. Είτε πρόκειται για μια ευχάριστη περιπέτεια, είτε για ένα βίαιο δράμα, είτε ο Peter έρχεται αντιμέτωπος με εξωγήινους, είτε με την ανεργία, παραμένει ένας διαχρονικός χαρακτήρας με τον οποίον όλοι μπορούμε να ταυτιστούμε.

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

της Βαλεντίνας Ντολαπτσή (Α3)

Το καλοκαίρι έφτανε στο τέλος του…

Βάδιζα αργά με τους φίλους μου προς τον μεγαλοπρεπή ποταμό Άρδα, λυπημένη για τον αναγκαστικό αποχαιρετισμό και την τελευταία

τρεχάλα στα γαλήνια νερά του. Ήταν δεν ήταν 3 χρόνια πριν, το νερό περνούσε τον αστράγαλο, όχι όπως τώρα που το ποτάμι είναι ξερό, φιλόξενο πέρασμα για αυτοκίνητα.

Και αν με ρωτούσε αλήθεια τότε κάποιος ποιο είναι το πιο παραδεισένιο μέρος στη γη, θα έλεγα δίχως σκέψη τον ποταμό Άρδα. Η ησυχία της στιγμής, το απαρατήρητο πλατσούρισμα του νερού, όταν το ανθρώπινο χέρι εισχωρούσε στον πυθμένα του, η πλούσια χλωρίδα που σαν προστατευτικό

τείχος τον περίκλειε. Όλα ήταν μαγικά. Μόνο

ένα πράγμα έλειπε, ένα ίχνος πανίδας που, από

την πρώτη ημέρα που τον αντίκρισα μέχρι τότε, ευχόμουν να δω. Ευχόμουν να δω ζώα, πτηνά, κάθε ζωικό είδος που θα με έπειθε ακόμη περισσότερο για την ομορφιά του.

Και πράγματι τότε συνέβη… Ένα σμήνος

άσπρων κατάλευκων ερωδιών πλημμύρισε τον ουρανό και προσγείωσαν τα ράμφη τους στα νερά πιάνοντας χρωματιστά, κάθε λογής ψάρια. Το θέαμα ήταν σπάνιο, εξαιρετικό. Δεν υπήρχε αμφιβολία

όμως, αυτό συνέβαινε και ήταν αληθινό. Ο κόσμος κοκάλωσε, τα πάντα σταμάτησαν και μόνο οι ερωδιοί, θαρρείς επίτηδες, παρέμειναν να χτυπούν με δύναμη τα φτερά τους για να ανυψωθούν, να μπορέσουν να χτενίσουν με το βλέμμα όλη την περιοχή καλύτερα απ’ άκρη σ’ άκρη. Και έτσι όπως ήσυχα ήρθαν, έτσι τόσο ήσυχα αποχώρησαν ευχαριστημένοι λέγοντας μας με τα μάτια «αντίο, εις το επανιδείν», αφήνοντας τον κόσμο να χειροκροτά σε ανταμοιβή μιας παράστασης σκηνοθετημένης από τη φύση με πρωταγωνιστές ένα σμήνος υπερταλαντούχων ηθοποιών που δεν έκαναν τίποτα

άλλο από το καθημερινό καθήκον τους, που είναι τόσο απλοϊκό ώστε στα μάτια μας να φαντάζει διαφορετικό, αληθινό με λίγα λόγια δηλαδή, φυσικό.

Φωτογραφία: Λίλα Μαστραντώνη (Β4)

Ένα ζευγάρι λευκά φτερά στον ορίζοντα

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ Λογοτεχνικές απόπειρες

Περνάνε οι μέρες

Αλλάζουν οι εποχές

Έφυγαν τα χρόνια

Περνάνε οι βασιλιάδες

Αλλάζουν τα στρατιωτάκια

Έφυγαν οι εχθροί

Περνάνε οι εχθροί

Αλλάζουν οι βασιλιάδες

Έφυγαν τα στρατιωτάκια

Περνάνε τα στρατιωτάκια

Αλλάζουν οι εχθροί Έφυγαν οι βασιλιάδες

Περνάνε τα αυτοκίνητα

Αλλάζουν οι δρόμοι

Έφυγαν τα άλογα

Φωτογραφία: Δάφνη Παντελοπούλου (Β1)

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Όπως τα χέρια ενός χειρουργού τρέμουν όταν τελειώνει ο χρόνος, έτσι και οι αναμνήσεις των ασθενών “τρέμουν” και ξεχνιούνται με τον χρόνο.

Ποιος ξέρει πότε θα έρθει κάποιος να μας θυμίσει; Κι αν έρθει τελικά, αυτό θα είναι καλό;

Έως πότε θα διατηρούνται αυτές οι σκληρές και έντονες αναμνήσεις;

Θα μένουν για πάντα όρθιες, ζωντανές ή θα κοιμούνται αναδιπλωμένες μέχρι κάποιος να τις ξυπνήσει αγγίζοντάς τες;

Ή μήπως παραμένουν με τον καιρό στη λήθη, στο πίσω μέρος του μυαλού μας; Μάλλον το δεύτερο.

Ίσως κάποιες φορές το παρελθόν πρέπει να μένει ξεχασμένο.

Το μυαλό μας, όμως, συχνά αρνείται να ξεχάσει.

Αντιθέτως, ζητάει να τελειώσουν οι αμφιβολίες για τα παρελθόντα.

Φωτογραφία: Λίλα Μαστραντώνη (Β4)

Ο Χρόνος και οι γιοι του της Μελίνας Καπράλου (B3)

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Ένα καλοκαίρι ζεστό, γεμάτο εκπλήξεις, κάθομαι δίπλα στο παράθυρο του πλοίου σκεπτική, τότε μια τεράστια φάλαινα με τις πανέμορφες γοργόνες χέρι χέρι, με χαιρετούν. Μπλουτς!

Έκαναν μια βουτιά και έπεσαν

και πάλι στον καταγάλανο βυθό.

Απίστευτο! Αυτή τη στιγμή και

ο Υπέρλαμπρος ήλιος με τις ακτίνες του μου χαμογελά και απορεί αν είμαι καλά και ενθουσιασμένη για το ταξίδι μου αυτό!

Γιατί δεν μου απαντάς; Τον είδα λυπημένο, αλλά δεν έβγαινε καμία λέξη από το στόμα μου.

Τότε αρχίζει ο ουρανός να σκοτεινιάζει, θύελλες και μπόρες πλησιάζουν

όλο και πιο κοντά πιο κοντά. Φοβάμαι είμαι μόνη μόνη, ολομόναχη με ακούει κανείς, βοήθεια…

Παιδί μου, ξύπνα, φτάσαμε Σίφνο!

Φωτογραφία: Αγάπη Ράφα (Β5)

Χαμένο Κίτρινο της Σωτηρίας Χοχλιούρου (Α4)

Το

σκοτάδι είχε απλωθεί παντού καθώς ήταν περασμένες δώδεκα. Το μόνο που μπορούσε να ακουστεί μέσα στη βαθιά ησυχία ήταν ο αδύναμος, σύντομος ήχος του εκκρεμούς.

Παρ’ όλα αυτά, μόνο αυτός ο θόρυβος, οι σκοτούρες, αλλά και η ανησυχία για το τι θα φέρει το αύριο ήταν αρκετά για να προκαλέσει αϋπνία.

Ο εγκέφαλος έφερνε στον νου αμέτρητες ανεπιθύμητες αλλά και συχνά

-για να μην πούμε κυρίως- άσχετες σκέψεις, οι οποίες ξεφύτρωναν από το πουθενά, έτοιμες να κάνουν τη γαλήνη του ύπνου ένα μακρύ όνειρο.

Απίθανα σενάρια έρχονταν κι έφευγαν, άλλα γρήγορα κι ανώδυνα, μερικά έκαναν μία στάση και αργότερα ξαναέπαιρναν τον δρόμο τους προς την άβυσσο και ελάχιστα αποφάσιζαν να ριζώσουν εκεί για πάντα.

Φωτογραφία: Έλενα Καραθάνου (Β1))

Αϋπνίες

της Νίκου Τσαντίλη (Γ5)

Πριν από 90 χρόνια ο Salvador Dali δημιούργησε έναν από τους πιο διάσημούς του πίνακες, «Εμμονή της Μνήμης». Ο χρόνος είναι σαγηνευτικός, ιδιαίτερα όπως τον αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι, παραμορφωμένος. Άλλες φορές κυλά πιο γρήγορα, άλλες φορές πιο αργά. Ορισμένες στιγμές χαραγμένες

με ανεξίτηλο μελάνι στη μνήμη, ενώ άλλες χαμένες στα απύθμενα βάθη

του μυαλού.Αυτή η αντίθεση που δημιουργεί η επιλεκτικότητα της μνήμης

αποτυπώνεται αριστουργηματικά στο έργο τόσο με τη βίαιη εναλλαγή σκοτεινών

και φωτεινών χρωμάτων, όσο και με τη φυσική κατάσταση των σωμάτων. Τα

απλά αντικείμενα είναι στερεά, σχεδιασμένα με μεγάλη λεπτομέρεια, ακριβώς όπως στην αληθινή ζωή, ενώ τα ρολόγια, ως μια προσωποποίηση όχι του χρόνου, αλλά της ανθρώπινης αντίληψής του, στέκουν λιωμένα, ψεύτικες προβολές της πραγματικότητας και του πώς θυμόμαστε.

Εμμονή της μνήμης

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

του Άλκη-Γιώργου

Τι θέλατε να γίνετε από παιδί και πώς επιλέξατε το

επάγγελμα του εκπαιδευτικού και συγκεκριμένα τον

κλάδο των κοινωνικών επιστημών; Επηρέασαν οι

δάσκαλοι που είχατε εσείς τον τρόπο διδασκαλίας σας

και αν ναι πώς;

Ήταν επιλογή μου να ασκήσω έργο εκπαιδευτικού.

Όταν τέθηκαν διλήμματα για την επιστημονική

κατεύθυνση που θα ακολουθούσαμε, το κριτήριο (για τους περισσότερους της γενιάς μου) ήταν “τι μας συγκινεί”. Έτσι, σε ό,τι με αφορά, η συγκίνηση που μου προκαλούσε η διερεύνηση των ανθρωπίνων

σχέσεων και των κοινωνικών φαινομένων με ώθησε να επιλέξω τον κλάδο των Κοινωνικών Επιστημών. Σχετικά με την απόφασή μου να στραφώ επαγγελματικά στην Εκπαίδευση, αυτή ήταν εντελώς συνειδητή από νωρίς. Καταλυτικό ρόλο διαδραμάτισαν ορισμένοι εξαιρετικοί δάσκαλοι που είχα στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Αναφορικά με τον τρόπο διδασκαλίας μου, καθοριστική ήταν η επίδραση σπουδαίων διδασκόντων που είχα την τύχη να έχω στις Πανεπιστημιακές μου σπουδές

Πώς έχει αλλάξει το σχολείο και πώς έχετε αλλάξει εσείς ως εκπαιδευτικός και ως άνθρωπος στα πάνω από 30 χρόνια παρουσίας σας στο σχολείο;

Καταρχάς, νομίζω ότι αξίζει να επισημανθούν τα εξής: 1) Η αλλαγή, ως φαινόμενο, δεν σημαίνεται οπωσδήποτε και εξαρχής με αρνητικό ή με θετικό πρόσημο. Αποτιμάται εκ του αποτελέσματος και σε βάθος χρόνου. 2) Οι οποιεσδήποτε αλλαγές δεν σηματοδοτούν υποχρεωτικά την αποδόμηση ή την κατάργηση της συνέχειας. 3) Η αλλαγή

των “πραγμάτων” είναι ζήτημα πολυπαραγοντικό

αλλά και πολυσύνθετο. Αυτές οι (επιγραμματικά

διατυπωμένες) επισημάνσεις αποκτούν ιδιαίτερη

βαρύτητα όταν τις προσμετράμε για να αποτιμήσουμε

το Χθες και το Σήμερα σε οργανισμούς που

δομούνται και λειτουργούν ανθρωποκεντρικά όπως τα σχολεία. Όλα αυτά, προφανώς, σχετίζονται και με τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στο σχολείο μας. Πράγματι, άλλαξαν διαδικασίες, προσανατολισμοί, σκοποθεσίες όλα αυτά τα χρόνια. Εκείνο όμως που παραμένει στο σχολείο μας ως κρίσιμος συντελεστής

είναι ο δάσκαλος. Ο Δάσκαλος (με κεφαλαίο το Δ)

είναι και αξίζει να είναι διαρκώς ο ακρογωνιαίος λίθος. Και Δάσκαλος είναι “περισσότερο” από όσα η λέξη σημαίνει ή από όσα η επαγγελματική κατηγορία

δηλώνει.

Ποιο είναι το αγαπημένο κομμάτι της εργασίας σας; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ανάμνηση που έχει μείνει μαζί σας; Ποια είναι η σχέση σας με τον Χρόνο;

Τούτο το “κάτι περισσότερο” είναι το αγαπημένο, το υπέροχο μερίδιο στην εργασία μου, που εκτυλίσσεται στις αίθουσες διδασκαλίας με την αλληλεπίδραση

Δασκάλου-Μαθητή. Με αυτό και χάρη σε αυτό “παιδεύομαι” ως εκπαιδευτικός και άνθρωπος. Αυτό

είναι που μένει (τελικά) κι ως ανάμνηση, καθώς συνιστά το νόημα του Χρόνου. Διότι ο Χρόνος γίνεται αντιληπτός από το σύνολο των εμπειριών

που βιώνει ο καθένας.

Ποιες διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στη συνεργασία με

παιδιά Γυμνασίου και σε παιδιά Λυκείου; Υπάρχει κάτι

που λέτε συχνά στα παιδιά της Γ΄Λυκείου;

Τόσα χρόνια στο Λύκειο (ιδίως στη Γ΄Λυκείου)

προσπαθώ να δείξω τη σπουδαιότητα που έχει η

ύπαρξη και ο σεβασμός “αξιακού πλαισίου” στη

ζωή. Αυτό είναι το πρόταγμα που επισημαίνω.

Σχετικά με τις διαφορές μεταξύ μαθητών Λυκείου

και μαθητών Γυμνασίου θα έλεγα ότι αντιστοιχούν στη διαφορετικότητα ανάμεσα στον “Λογισμό και στο Όνειρο”.

Συνέντευξη με το καθηγητή μας, Σπύρο Γεωργίου

Κισσαμιτάκη και Νικόλαου Τσαντίλη (Γ5)

ΠΑΡ-ΟΝΤΑ

Όταν μπήκα στον Όμιλο Forensics τον

Οκτώβριο του 2019, είχα μία ιδέα του τι θα έκανα. Επιχειρηματολογία, και μόνο αυτό. Όσο για το τι εστί επιχειρηματολογία, είχα και για αυτό μία άποψη, παρόλο που αποδείχθηκε λανθασμένη.

Άρα, για να μην κάνετε το ίδιο λάθος με εμένα, σε αυτό το κείμενο θα σας διηγηθώ την εμπειρία

μου με μια διάθεση να δείξω τι είναι πραγματικά η

ρητορική. Βέβαια, όλο αυτό μπορεί να θεωρηθεί μία προσπάθεια δημιουργίας “προπαγάνδας” εντός του σχολικού περιβάλλοντος. Ούτως ή άλλως, ο στόχος του σχολείου είναι να μας προετοιμάσει για την ενήλικη ζωή, σωστά;

Οι περισσότεροι καινούργιοι στον Όμιλο Forensics έχουν την εμπειρία του Debate από τις μυριάδες των διαφωνιών με τους γονείς τους. Εδώ

κάνουν το λάθος. Όπως το εξηγώ και στους φίλους μου, στη ρητορική δεν πρέπει να αποδείξεις ότι η

άλλη πλευρά είναι κατώτερη (όπως γίνεται συνήθως

σε μία διαφωνία με φίλο και γονέα), αλλά ότι η

άποψη/ η ιδέα την οποία υπερασπίζεσαι είναι σωστή (βαριά λόγια, θα έλεγα πως η σωστή λέξη είναι “καλύτερη”, όχι ανώτερη).

Αυτά μπορεί να σας ακούγονται το ίδιο ακριβώς πράγμα, μα δεν είναι. Ας αρχίσω με τα

βασικά. Παρόλο που ο στόχος στην ρητορική είναι να κερδίσεις, δεν πρέπει αυτό να σε παρασύρει συναισθηματικά. Βλέποντας την άλλη πλευρά ως τους αντιπάλους σου, βάζεις τον εαυτό σου σε μία συναισθηματικά φορτισμένη θέση όπου πρέπει να επιτεθείς στους άλλους, αλλιώς αισθάνεσαι ότι χάνεις σε προσωπικό επίπεδο. Αυτό, βέβαια, δεν βοήθησε

ποτέ κανέναν παρά μόνο εκείνον που διεκδικεί μια

θέση στο Hollywood. Εκτός από τη συναισθηματική

πλευρά, πρέπει να θυμάσαι πως, μέσα από την

οπτική της πλευράς που υποστηρίζεις, προσπαθείς

να κάνεις τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος. Αν μόνο

ζητάς να αποδείξεις στους κριτές πως η άλλη πλευρά

θα κάνει τον κόσμο χειρότερο, δεν κάνεις τίποτα

σημαντικό. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, απλά αναγκάζεις τον κριτή να διαλέξει ανάμεσα σε δύο κακά.

Καλά όλα τα θεωρητικά, μα ο μόνος λόγος

για τον οποίο αυτό που είπα μπορεί να σας φάνηκε

ενδιαφέρον είναι αν όντως σας αρέσει η ρητορική.

Για να σας δείξω πόσο μου έκανε πραγματικό

καλό το debate, θα πρέπει να κοιτάξουμε τις

οθόνες των κινητών μας και, πιο συγκεκριμένα, το Ίντερνετ. Ένας τρόπος να περιγράψει κανείς το

Ίντερνετ είναι ο εξής: το Ίντερνετ είναι το μνήμα της λογικής. Την τελευταία δεκαετία οι διαφωνίες στο Ίντερνετ έχουν “εξελιχθεί” από παρουσιάσεις επιχειρημάτων σε λαϊκές βρισιές. Ο απλός λόγος

για τον οποίο έχει γίνει αυτό είναι λόγω της ανωνυμίας. Οι άνθρωποι νιώθουν ασφαλείς πίσω

από τις οθόνες των υπολογιστών τους, έτσι λένε το οτιδήποτε θέλουν, όσο προσβλητικό να είναι προς τον άλλον. Εγώ, αποφάσισα να μετατρέψω

την ανωνυμία σε πλεονέκτημά μου, αρχίζοντας να

διαφωνώ με σεβασμό και λογική με όσους χρήστες

του Ίντερνετ μπορούσα, για να δω αν η ρητορική θα με βοηθούσε εναντίον των χειρότερων “αντιπάλων”.

Το αποτέλεσμα; Και κατάφερνα να τους πείσω πιο συχνά, αλλά και υπήρχε αμοιβαίος σεβασμός

ανάμεσα στις δύο πλευρές! Έχοντας αυτά τα αποτελέσματα, άρχισα να εφαρμόζω την τεχνική της ρητορικής και στην αληθινή ζωή. Πάλι, τα αποτελέσματα ήταν θετικά. Παρατήρησα, μάλιστα, πως οι διαφωνίες στις οποίες εμπλεκόμουν άρχισαν να παραγάγουν και πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις μετά από ένα χρονικό διάστημα.

Άρα, εν τέλει, ο Όμιλος Forensics με έχει κάνει πιο λογικό, πιο έξυπνο, αλλά (το πιο σημαντικό από όλα) με έχει κάνει και καλύτερο άνθρωπο. Καλύτερο ακροατή.

Αν θέλετε να αναπτύξετε και εσείς τέτοιες δεξιότητες ζωής, τότε οι πόρτες του ομίλου Forensics είναι πάντα ανοιχτές για καινούργια μέλη.

Debate: Όχι ένα χόμπι αλλά μια οπτική ζωής

του Αναστάσιου Λαζαράκη (Γ2) Αφιερωμένο στον όμιλο Forensics

ΠΑΡ-ΟΝΤΑ

Ο

καταναλωτισμός είναι ένα παγκόσμιο

κοινωνικό πρόβλημα που ορίζεται ως η οικονομική

και κοινωνική τάση που προάγει την υπερβολική

κατανάλωση μη αναγκαίων αγαθών ή μη αναγκαίων

ποσοτήτων αυτών των αγαθών.

Η νοοτροπία του καταναλωτισμού

εντοπίζεται σε βάθος χρόνων. Διαδραματίζει

καταλυτικό ρόλο στον οικονομικό τομέα και

μέσω των ΜΜΕ και ειδικά μέσω των διαφημίσεων

προβάλλεται και επικροτείται. Αξιοσημείωτο είναι

ότι όχι μόνο επικροτείται, αλλά και γιγαντώνεται

δημιουργώντας ολοένα και περισσότερες ανάγκες

στον άνθρωπο. Έτσι, ένας μέσος άνθρωπος στη

σύγχρονη κοινωνία έχει πολύ περισσότερες ανάγκες

από ό,τι παλαιότερα. Νομίζει ότι έχει.

Η υπέρμετρη

κατανάλωση αγαθών

επηρεάζει όλες τις ηλικιακές ομάδες. Πλέον κάθε

ηλικιακή ομάδα διαθέτει μια ευρύτατη λίστα αναγκαίων αγαθών για τη διαβίωσή της. Έτσι, τα εξιδανικευμένα προϊόντα που μας προβάλλει η διαφήμιση για κάθε ανάγκη στην καθημερινότητά μας, ο καταναλωτισμός έρχεται σαν σανίδα σωτηρίας

να τα προσφέρει. Καθημερινά παρουσιάζονται νέα υλικά αγαθά για τη “διευκόλυνση” της ζωής μας.

Όμως, με αυτό τον τρόπο αλλοιώνεται η έννοια της διευκόλυνσης, καθώς εμείς, οι καταναλωτές, επιδιδόμαστε σε ένα ανούσιο κυνήγι του περιττού, το οποίο μας κατακλύζει συνεχώς, και όλως περιέργως, με το συναίσθημα του ανεκπλήρωτου.

Ο καταναλωτισμός βασίζεται στην ήδη υπάρχουσα επιθυμία του ανθρώπου να κατέχει υλικά αγαθά. Προωθείται συστηματικά με έμμεσους τρόπους με απώτερο στόχο όχι μόνο την επιλογή

ενός προϊόντος, αλλά την εδραίωση μιας αντίληψης

όπου η αξία του ατόμου μετριέται σύμφωνα με τα

υλικά αγαθά που κατέχει. Το άτομο παύει να κρίνεται

για το ποιόν του και αξιολογείται με κριτήριο την ποσότητα των αγαθών που μπορεί να αποκτήσει.

Οι περισσότεροι άνθρωποι εκτίθενται

σε τέτοιου είδους παραπλάνηση από πολύ μικρή ηλικία προτού αποκτήσουν την ικανότητα κριτικής σκέψης. Η επιχειρούμενη σύνδεση της ευτυχίας με τα υλικά αγαθά ενισχύεται και με τη συνδρομή των κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών.

Γενικά τα ΜΜΕ ως θεσμός κατορθώνουν να μας

μυήσουν στον καταναλωτισμό. Η υπέρμετρη έμφαση που δίνεται στην απόκτηση υλικών αγαθών, έχει ως αποτέλεσμα

την αδιαφορία του ατόμου για την πνευματική

καλλιέργεια. Έτσι χάνεται η προσπάθεια για

ουσιώδη ηθική και πνευματική βελτίωση. Αυτό

έχει αντίκτυπο και στην ψυχολογία του ατόμου. Το

αίσθημα κατωτερότητας, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η έντονη ενασχόληση με το «φαίνεσθαι» ωθούν

τους ανθρώπους στην ηδονή της κατανάλωσης για

να νιώσουν επαρκείς. Ιδίως στην εποχή μας, που βιώνουμε

μια πρωτόγνωρη πανδημία, ο καταναλωτισμός

έχει αυξηθεί. Αυτό ενδεχομένως συμβαίνει, γιατί κάποια στιγμή αναγκαστήκαμε να χάσουμε την πολυτέλεια των αγορών δια ζώσης. Έτσι, όταν τα μαγαζιά άνοιξαν και πάλι, επικράτησε ένας πανικός στην αγορά. Σύμφωνα με τη ψυχολόγο Ελένη Πατίδου, εμείς οι ίδιοι βάζουμε στους εαυτούς μας το βάρος ατελείωτων αναγκών που πρέπει να καλυφθούν οπωσδήποτε, ώστε να καλύψουμε τα προβλήματά μας και να νιώσουμε δυνατοί, όπως μας παραδειγματίζουν οι διαφημίσεις. Όταν μας στέρησαν αυτή την απόλαυση και μας την ξαναέδωσαν πίσω, σπεύσαμε να καλύψουμε ξανά την καταναλωτική μας ανάγκη. Επομένως, για να καταπολεμήσουμε αυτή την κατάσταση, πρέπει να δουλέψουμε όχι μόνο ως άτομα αλλά και ως σύνολο. Αρχικά, πρέπει ο καθένας ξεχωριστά αλλά και ως κοινωνία να επαναπροσδιορίσουμε τις ανάγκες μας και να ξεκαθαρίσουμε την ασαφή έννοια του «χρειάζομαι και μπορώ». Στη συνέχεια, οφείλουμε να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε την κριτική μας σκέψη και να μη δεχόμαστε αλόγιστα ό,τι μας προβάλλεται και μας επιβάλλεται ως αναγκαίο. Ακόμα, θα ήταν καλό να αξιοποιούμε τον ελεύθερο μας χρόνο ορθότερα, ενδυναμώνοντας το μυαλό και το πνεύμα μας.

Εν κατακλείδι, ο καταναλωτισμός είναι μια πίεση που ασκείται από την κοινωνία, τα ΜΜΕ και τον ίδιο μας τον εαυτό. Αν θέλουμε, μπορούμε να τον καταπολεμήσουμε, χρησιμοποιώντας τη λογική.

Είναι αναγκαίο να βρούμε μια ισορροπία που να μας ευχαριστεί και να καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες μας.

Φωτογραφία: Έλενα Καραθάνου (Β1))

Καταναλωτισμός της Φωτεινής Αγγελή (Γ4)

της Εριέττας Καράμαλη (B3)

σεξισμός αναφέρεται στο σύνολο

των πεποιθήσεων και των συμπεριφορών που αντικατοπτρίζουν την αρνητική εκτίμηση ενός

συνόλου ατόμων εις βάρος κάποιου άλλου ή μιας

ομάδας ατόμων, χρησιμοποιώντας ως αξιολογικό

κριτήριο το φύλο τους και προωθούν την κοινωνική

ανισότητα ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες.

Πέρα από τα φαινόμενα της βίας κατά των

γυναικών, τα οποία έχουν πολλαπλασιαστεί και

όλοι στον δυτικό κόσμο καταδικάζουν, ελλοχεύει

ένας υπόγειος και επικίνδυνος σεξισμός ακόμα

και στην εξευρωπαϊσμένη Ελλάδα. Υπάρχει στην καθημερινότητά μας και δεν τον αντιλαμβανόμαστε πάντα. Θεωρούμε ως δεδομένη την ύπαρξη των στερεοτύπων των φύλων και δεν καταλαβαίνουμε τον αντίκτυπο που έχουν στις ζωές μας. Μπορεί να μην έχει τη μορφή σωματικής βίας, όμως ο σεξισμός της καθημερινότητας προκαλεί ψυχικό πόνο και απογοήτευση.

Το συνηθέστερο θύμα του σεξισμού είναι οι γυναίκες. Οι διάφορες κοινωνικές ταυτότητες που υιοθετούμε σχετικά με τα δύο φύλα επιδρούν στις

πεποιθήσεις που διαμορφώνουμε για αυτά και στους αντίστοιχους αποδεκτούς κοινωνικούς ρόλους.

Ο

πρόδηλος σεξισμός εις βάρος των γυναικών μπορεί να φαίνεται πως εκλείπει, όμως, σύμφωνα με μελέτες, στην πραγματικότητα, απλώς λαμβάνει χώρα υπογείως και καθίσταται λανθάνων, ιδίως σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας. Η γυναίκα δεν έχει τη θέση που δικαιούται στο χώρο εργασίας και, αν νομίζουμε ότι αυτό είναι κάτι που ανήκει στο παρελθόν, εθελοτυφλούμε. Με όρους υποτίμησης και προσβολής προβάλλεται συχνά το γυναικείο φύλο στα ΜΜΕ και στο διαδίκτυο. Ο γλωσσικός σεξισμός αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές εκδήλωσης του σεξισμού. Στοχεύει στη φίμωση της γυναικείας φωνής και την υποτίμηση της γυναικείας φύσης, ενώ έχει καθοριστική επίδραση στην αναπαραγωγή και τη διαιώνιση των έμφυλων ανισοτήτων. Οι γυναίκες φαίνονται παγιδευμένες στα όρια μιας βίαιης λεκτικής καθημερινότητας, που έχει ως στόχο τη χαμηλή αυτοεκτίμησή τους και κατά συνέπεια την εσαεί διαιώνιση της άνισης μεταχείρισής τους.

Φωτογραφία: Χριστίνα Μαύρου (Β3)

Ο σεξισμός συνεχίζει να υπάρχει

«Διαδηλώνω για το αντίθετο φύλο και

αισθάνομαι προστατευμένος και όχι σε

κίνδυνο παρόλο που είμαι ημίγυμνος

ανάμεσα σε αυτές»

της Μιχαέλας Κουκουλιά (Γ5)

Σε αυτή την τόσο ιδιαίτερη διαδήλωση παρατηρούμε έναν άνδρα να κρατάει μία ταμπέλα που γράφει τα παραπάνω, με σκοπό την ενίσχυση της προσπάθειας για ισότητα των δύο φύλων, η οποία καταπιέζεται από την επικράτηση του σεξισμού. Με τα λόγια, λοιπόν, που έχουν γραφτεί τονίζει πως ένας άνδρας δεν νιώθει απειλή αν βγει στον δρόμο ημίγυμνος και κυκλοφορεί ανάμεσα σε 100 γυναίκες. Στην αντίθετη περίπτωση όμως, αν μία γυναίκα περπατούσε χωρίς μπλούζα μαζί με 100 άνδρες, θα αισθανόταν ασφαλής;

Από τα παλαιότερα χρόνια, οι άνδρες είχαν μία πλεονεκτική θέση στην οικογενειακή και την εργασιακή καθημερινότητα. Κατείχαν εξουσία και μπορούσαν να κάνουν κατάχρηση των δικών τους δικαιωμάτων. Αντίθετα, ο γυναικείος πληθυσμός όχι μόνο βρισκόταν στο περιθώριο από την υπόλοιπη κοινωνία, καθώς χαρακτηριζόταν από την αδυναμία,

αλλά ήταν και αδύνατο να διεκδικήσει τα δικαιώματα που του άρμοζαν. Βέβαια, με την πάροδο του χρόνου το φαινόμενο αυτό ελλαττωνόταν όλο και περισσότερο καθώς λιγόστευαν και τα φυλετικά στερεότυπα. Δυστυχώς, όμως, για την ολοκληρωτική ισότητα των φύλων θα πρέπει να μαχόμαστε για πολλά χρόνια, αφού ακόμη και σήμερα υπάρχουν άνδρες που θεωρούν πως έχουν το δικαίωμα να παραβιάσουν το σώμα μιας άγνωστης. Παρόλα αυτά, καμία κοπέλα δεν είχε ποτέ τη δυνατότητα να κάνει κάτι τέτοιο χωρίς να υποστεί συνέπειες. Έτσι, ανάμεσα σε 100 γυναίκες καμία δεν θα σκεφτεί ότι έχει εξουσία απέναντι στο σώμα κάποιου άλλου, ενώ σε 100 άνδρες θα υπάρξει δυστυχώς ένα μεγάλο ποσοστό, το οποίο θα έχει διδαχθεί ότι το σώμα μίας «κατώτερης» γυναίκας του ανήκει. Το φαινόμενο αυτό οφείλει να αλλάξει!

Γιατί αυτή η εικόνα αναφέρεται στον σεξισμό;

(Γ5)

Ο άνδρας της εικόνας πιστεύει ότι εξαιτίας των στερεοτύπων, ακόμη κι αν κυκλοφορεί γυμνός ανάμεσα σε πολλές

γυναίκες, δεν κινδυνεύει να πάθει ή να του συμβεί τίποτε απολύτως.

Θα ήταν όμως αυτή η περίπτωση ίδια και για το αντίθετο φύλο; Θα

διέτρεχε μία γυμνή γυναίκα σε έναν δρόμο γεμάτο άνδρες κίνδυνο;

Ο άνδρας με την αφίσα αναφέρεται στην “αύρα” που έχει ένας

άντρας και μία γυναίκα. Θα φαινόταν ανόητο για μία γυναίκα να

επιτεθεί σε έναν άνδρα σε ένα σοκάκι στη μέση της νύχτας, όμως

κατά πόσο θα φαινόταν ανόητο για έναν άνδρα να πράξει το ίδιο

σε μία γυναίκα; Βάσει των στερεοτύπων, ένας άνδρας θεωρείται

ανώτερος κοινωνικά και σωματικά από οποιαδήποτε γυναίκα. Ο

άνδρας αυτός διαδηλώνει για τα δικαιώματα των γυναικών, την αποκλειστικότητα των οποίων πιθανόν να χάσει, αν εκείνες πάρουν στα χέρια τους την αυτοδιάθεσή τους. Με την αφίσα του και το αίτημά του ο άνθρωπος αυτός δηλώνει φεμινιστής και αρνείται να καταχραστεί την εξουσία του, τα δικαιώματα και τη δύναμη που του δόθηκαν από τη στιγμή που γεννήθηκε λόγω του φύλου του.

Το μήνυμα που μεταφέρει αυτός ο άνδρας ανάμεσα

σε εκατοντάδες γυναίκες μισόγυμνος έχει σκοπό να βάλει σε σκέψεις τον περίγυρό του. Διαδηλώνει για τα πλεονεκτήματα που, αν πάρουν οι γυναίκες, θα αφαιρέσουν την εξουσία των ανδρών

πάνω τους. Τι θα γινόταν αν στην εικόνα αντιστρέφαμε τα φύλα, οπότε πλέον θα μιλούσαμε για μία μισόγυμνη γυναίκα ανάμεσα

σε εκατοντάδες άντρες; Η γυναίκα αυτή δεν θα ένιωθε την ίδια

ασφάλεια, ελευθερία και προστασία για να διαδηλώσει με αυτόν τον τρόπο, όπως ο άνδρας στην εικόνα. Αυτό είναι δυστυχώς το

παρόν μας. Το να έρθουν τα δύο φύλα σε πλήρη ισότητα ξενίζει

το ανδρικό φύλο (ευτυχώς όχι όλους τους άνδρες). Οι γυναίκες

καθημερινά έρχονται αντιμέτωπες με καταστάσεις που τις φέρνουν

σε δύσκολη θέση, νιώθουν ανασφαλείς και ανυπεράσπιστες.

Γιατί πρέπει να το υφίστανται αυτό; Βιασμοί, γυναικοκτονίες και

ξυλοδαρμοί από τον πατέρα τους, τον άνδρα τους ή ακόμα και από

κάποιον που δεν γνωρίζουν, ο οποίος ένιωσε πως το σώμα της του

ανήκει δικαιωματικά. και ότι μπορεί να την εξουσιάσει σε στιγμές

αδυναμίας της προσθέτοντάς της το συναίσθημα του φόβου. Όλοι

και όλες θέλουν να περπατούν χωρίς όπλα αυτοάμυνας στα χέρια

τους, όλοι και όλες θέλουμε να είμαστε ελεύθεροι/ες, ασφαλείς και

προστατευμένοι/ες στον έξω κόσμο.

Γιατί αυτή η εικόνα αναφέρεται στον σεξισμό; του Νίκου Τσαντίλη

Όπως

όλοι γνωρίζουμε, τα ομοφυλόφιλα

άτομα από πάντα αποτελούσαν μία μειονότητα με λιγότερα δικαιώματα σε σχέση με τα ετεροφυλόφιλα.

Δεν χρειάζεται να πάμε πολύ πίσω στον χρόνο για

να τα δούμε να στερούνται τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους. Και δεν αναφέρομαι αποκλειστικά

στο δικαίωμα του γάμου. Σε 75 χώρες, μόνο που υπάρχουν, αντιμετωπίζονται από την πολιτεία είτε με τη θανατική ποινή (σε 8 χώρες), είτε, στην καλύτερη περίπτωση, με ισόβια φυλάκιση. Ακόμα και στις υποτιθέμενες δημοκρατικές χώρες, όπως είναι η Ελλάδα, τα μέλη της κοινότητας των ΛΟΑΤΚΙ+, εκτός από την κοινωνική αποξένωση που υφίστανται, στερούνται του δικαιώματος του γάμου. Παρά τους αγώνες των ομοφυλοφίλων για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα που τους αξίζουν, η πολιτεία παραμένει ατάραχη. Βέβαια, παρατηρούμε πως σε περίπου

28 χώρες η κοινότητα των ομοφυλόφιλων έχει καταφέρει με πολλή προσπάθεια να κερδίσει με την αξία της το δικαίωμα στον γάμο. Εν έτει 2022, είναι τουλάχιστον θλιβερό να ακούμε αβάσιμες απόψεις ομοφοβικών ατόμων ενάντια στους ομοφυλόφιλους.

Από ό,τι φαίνεται, η παιδεία είναι ανεπαρκής, με αποτέλεσμα διάφοροι να πιστεύουν πως η εναντίωση σε ανθρώπινα δικαιώματα θεωρείται «άποψη». Δυστυχώς, στη χώρα μας εξακολουθούν πολλοί να θεωρούν πως οι ετεροφυλόφιλοι είναι ανώτεροι και αξίζουν περισσότερα δικαιώματα από τους ομοφυλόφιλους. Ωστόσο, όπως κατάφερε

η κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ σε άλλες χώρες να διεκδικήσει το δικαίωμα στον γάμο, κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και στην ελληνική κοινωνία. Όλα είναι εφικτά, αν αγωνιστούμε. Αξίζει να παλέψουμε για έναν κόσμο χωρίς διακρίσεις, γεμάτο αγάπη.

Γυρίζουμε πλάτη στους περιορισμούς, γυρίζουμε σελίδα στην αγάπη της Ηλιάνας Βαρδίκα (Γ3)

50 χρόνια μετά την κυκλοφορία του, ο

Νονός θεωρείται δικαίως μία από τις καλύτερες

ταινίες όλων των εποχών. To δράμα ακολουθεί

μια ιταλική οικογένεια της μαφίας μετά τον

Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς η ηγεσία της

οικογενειακής επιχείρησης περνάει από τον

πατέρα Vito στον μικρότερο γιο του Michael. Καθ’

όλη τη διάρκεια της ταινίας βλέπουμε την ηθική

πτώση του Michael από έναν στρατιώτη-ήρωα

του πολέμου σε αδίστακτο αρχηγό της μαφίας.

Όλοι οι ηθοποιοί είναι τέλειοι στους ρόλους τους.

Από τον πιο σημαντικό χαρακτήρα, στον πιο

ασήμαντο, από την εμβληματική ερμηνεία του Marlon Brando ως Vito Corleone ως τη διακριτική, πλην απειλητική, παρουσία του Lenny Montana ως επαγγελματία δολοφόνου Luca Brasi, αισθάνεσαι ότι παρακολουθείς αληθινούς ανθρώπους. Σκηνοθετικά

ο Francis Ford Coppola συνδυάζει έξοχα σκηνές βίας με σκηνές ησυχίας και ηρεμίας, καθώς η διάχυτη

Ο

Νονός: μια ταινία

διαχρονική

ένταση σε μια ιστορία για τη μαφία, όπου κάθε σκηνή μπορεί να είναι η τελευταία των χαρακτήρων, κρατά τον θεατή σε συνεχή αγωνία χωρίς να τον κουράζει, παρά την τρίωρη διάρκειά της. Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει και τη χρονική περίοδο που καλύπτει η ιστορία σε αυτές τις τρεις ώρες, συγκεκριμένα τη δεκαετία 1945-55, μετατρέποντας την ιστορία σε ένα μοντέρνο έπος με τη βοήθεια της μαγευτικής μουσικής του Nino Rota. Οι εναλλαγές ανάμεσα στην πιο βίαιη ιστορία της οικογένειας του Michael στην Αμερική και η σχεδόν σουρρεαλιστική εμπειρία του ίδιου στην Ιταλία ενώνονται, αν και διαφορετικές μεταξύ τους σαν πλάκες ενός ψηφιδωτού σε ένα τόσο πανέμορφο, όσο και διαχρονικό σύνολο, με θεματικές που έλκουν το ενδιαφέρον όλων μας, όπως την οικογενειακή αγάπη, τους οικογενειακούς δεσμούς και μέχρι ποιο σημείο ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Τόσες λέξεις μας μαθαίνουν, μα οι γλώσσες που πεθαίνουν, αγνοούνται. Μια νέα κοσμοαντίληψη, νέων γλωσσών η σύλληψη, δε γίνεται.

Δεν έχει σημασία, συνεχίζει η εργασία, στον Πύργο της Βαβέλ

Ο Θάνατος της Γλώσσας του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Λογοτεχνικές απόπειρες ΠΑΡ-ΟΝΤΑ

ΠΑΡ-ΟΝΤΑ

Φωτογραφία: Εριέττα Καράμαλη (Β3))

Κυριακή απόγευμα, άδειοι δρόμοι, γεμάτες σάκες, κλειστά τα μαγαζιά, ανοιχτά τα μάτια

Άλλες 6 μέρες για Σαββατοκύριακο

Το ανθρώπινο μυαλό

της Μελίνας Καπράλου (B3)

Ακόμα κι αν περνάει ο χρόνος, τα πάντα μένουν συνδεδεμένα, λες και υπάρχουν μικροί

λαβύρινθοι σε κάθε γωνία του μυαλού μας.

Σαν ο μόνος σκοπός τους είναι να μας θυμίζουν τα χειρότερα στις λάθος στιγμές.

Όπως και να γίνουμε, σε όποιους κι αν μεταμορφωθούμε, όταν περάσει ο χρόνος θα συνειδητοποιήσουμε την άθλια μεταμόρφωση του εαυτού, του δικού μας και των άλλων.

Κυριακή Απόγευμα

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Για σένα που έφυγες από το σπίτι

που είχες για απαραβίαστο «καταφύγιό» σου.

Για σένα που πέθανες πολεμώντας ακολουθώντας διαταγές κάποιου ανωτέρου.

Για σένα που επιβίωσες από το πεδίο της μάχης, αλλά αισθάνεσαι σαν να ’σουνα νεκρός.

Για σένα που πυροβόλησαν εν ψυχρώ και είδες τη ζωή να φεύγει σε δευτερόλεπτα.

Για σένα που αντιστάθηκες γνωρίζοντας το τίμημα που θα πληρώσεις.

Για σένα που φοβήθηκες να αντισταθείς, γιατί δεν είναι εύκολο να είσαι ήρωας.

Για σένα που αιχμαλωτίστηκες ζώντας μες στην αγωνία του τι σε περιμένει.

Για σένα που είσαι ασυνόδευτος πρόσφυγας, ενώ είχες τόσα όνειρα να εκπληρώσεις.

Για σένα που είδες φίλους να πεθαίνουν και δεν σου έδωσαν χρόνο να πενθήσεις.

Για σένα που χαθήκαν τα παιδιά σου και κράτησες νεκρό το σώμα τους στα χέρια σου.

Για σένα που ζεις μέσα στον φόβο κι αναρωτιέσαι αν θα ζεις ως αύριο.

Για σένα που δεν είχες φανταστεί πως μια φέτα ψωμί έχει τόση αξία.

Για σένα που ακόμα πετάγεσαι τα βράδια κι εύχεσαι ο εφιάλτης να τελειώσει.

Για σένα που νομίζεις πως παντού παραμονεύει ο εχθρός που έχει σκοπό να κάνει κακό.

Για σένα που δεν πίστεψες ότι ήταν δυνατόν ποτέ σου να βρεθείς σ’ αυτή τη θέση.

Για σένα που βίωσες την απανθρωπιά του είδους σου.

Για σένα που όλα έγιναν σε μια στιγμή, μα σου έχουν αφήσει ισόβια τραύματα.

Για σένα...Δεν ξέρω τι να πρωτοκάνω για σένα.

Γιατί φρόντισαν να χρειαζόμαστε πολλούς υποστηρικτές.

Γιατί ένας μόνος δεν καταφέρνει σχεδόν τίποτα.

Όμως οι πολλοί μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο και να τον αδειάσουν από τα τέρατα της αδιαφορίας.

Επώδυνος Χρόνος της Εμμέλειας-Αναστασίας Δούμα (Β3)

Το ποίημα “Πόλεμος” δραματοποιήθηκε από τους

μαθητές και μαθήτριες του Α1 στο πλαίσιο του εργαστηρίου δεξιοτήτων και σε συνεργασία με

το τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Παν/μίου της Αθήνας.

Σαν ηχούν οι σειρήνες παντού

Τα παιδιά φωνάζουν

Τρέχουν

Ουρλιάζουν

Μα σαν βλέπουν αχόρταγο το σιδερένιο τέρας

Σαρκάζουν το μάταιο παιχνίδι τους

Τώρα η φαντασία τους γίνεται κόλασή τους

Τώρα στρατιωτάκια έχουν φωνή

Φιγούρα πατρική

Ξεθωριάζουν

Θρυμματίζονται

Σώμα και ψυχή

Για μια πατρίδα μητρική

Πόλεμος του Δημήτρη Βαλσαμάκη (Α1)

IV. ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Σχέδιο: Εριέττα Καράμαλη (Β3)

Ένα κράμα ανυπομονησίας κι αγωνίας, με κάμποσο άγχος, μα και λαχτάρα, συντροφεύει όλους εκείνους που ανησυχούν για το μέλλον κι όλα αυτά που κάποτε θα φέρει μαζί του.

Όλοι για τα ίδια περίπου πεδία κι ο καθένας για τους δικούς του διαφορετικούς λόγους ανησυχούμε για τα μελλούμενα, κι ενώ μπορεί να φαίνεται κάτι το φυσιολογικό, ένας δικαιολογημένος φόβος για το άγνωστο, στην πραγματικότητα κρύβει πολλές βαθιά κρυμμένες ανασφάλειες.

Συνηθισμένο φαινόμενο να εξηγούμε πολλές συμπεριφορές μας με τη λέξη «ανασφάλεια», μα αυτή είναι κι η πραγματικότητα. Όταν δεν αισθανόμαστε ασφαλείς και προστατευμένοι, σίγουροι για τον εαυτό μας, φοβόμαστε κι αγχωνόμαστε, ανάλογα με τον χαρακτήρα μας και τις εμπειρίες μας για ξεχωριστούς λόγους και τομείς της ζωής μας.

Ένας ματαιόδοξος άνθρωπος ανησυχεί

για το μέλλον γιατί τον ενδιαφέρει να αποκτήσει

όσα περισσότερα γίνεται και κάθε στόχος που εκπληρώνεται είναι γι’ αυτόν μια μεγαλύτερη πρόκληση για τον επόμενο. Ζητάει διαρκώς όλο και περισσότερα, λες και θα ζήσει για πάντα, ενώ ταυτόχρονα ξεχνά να απολαύσει αυτά που έχει

ήδη έχει κερδίσει, αφού δεν τα αναγνωρίζει καν ως επιτυχίες του.

Σπάνια θα δεις τέτοιους τύπους να παίρνουν

μια ανάσα για να πουν ένα «ευχαριστώ» σε κάποιον άλλο ή έστω στον ίδιο τους τον εαυτό για όσα κατάφεραν ως τώρα. Τους νοιάζει μόνο το μετά. Ξεχνάνε ότι κάποτε περιμένανε πώς και πώς αυτά που έχουν σήμερα και δεν τα εκτιμούν όσο τους αξίζει. Ψάχνουν μονίμως «ένα καλύτερο μέλλον», μα ακόμη κι αν αυτό φτάσει, εκείνοι δεν θα το ζήσουν, αφού θα αναζητούν το ακόμη καλύτερο. Άλλοι πάλι αρνούνται να παραδεχτούν τη θνητότητά τους κι έτσι οργανώνουν διαρκώς το μέλλον τους, σαν μια εγγύηση πως θα το ζήσουν. Αν ανησυχούν διαρκώς γι’ αυτό και το προγραμματίζουν,

Μέλλον: υπόσχεση ή απειλή; της Εριέττας Καράμαλη (Β3)

είναι σαν να το ελέγχουν. Εννοείται πως πάντα προσπαθούμε για το καλύτερο, αλλά δεν χρειάζεται να τρελαινόμαστε για όλα αυτά που ακόμη δεν έχουν

καν συμβεί.

Στην πραγματικότητα, όλο αυτό το στρες

για το αύριο μόνο παραγωγικό δεν είναι. Για την

ακρίβεια, μάλλον μας κρατάει πίσω. Γι’ αυτό κι ένας αναβλητικός χαρακτήρας θα σχεδιάζει πάντα

το μέλλον του και θα μιλά γι’ αυτό, απλώς για να

απολαμβάνει την αδράνειά του στο παρόν. Ίσως

πάλι να φοβάται τα επόμενα κι έτσι να κλειδώνεται

στο «τώρα» χωρίς να το ζει. Περιμένει ότι κάποτε

όλα θα φτιάξουν, χωρίς όμως να προσπαθεί να τα

αλλάξει. Κι όσο αφήνεται σε ένα «τώρα» που δεν τον

ικανοποιεί, τόσο απομακρύνεται από το μέλλον που θέλει να ζήσει.

Ίσως σε ένα βαθμό ο φόβος για το μέλλον να σχετίζεται με το άγχος της αναπαραγωγής. Άνδρες και γυναίκες αναζητούν τον έρωτα και τη συντροφικότητα, ψάχνοντας κάποιον στον οποίο να βασιστούν και να εξασφαλίζουν τη ζωή τους, ενώ ταυτόχρονα έστω κι υποσυνείδητα τους αγχώνει η

ιδέα του πότε θα γίνουν γονείς. Αργότερα, αν κάνουν οικογένεια, ανησυχούν για τα μέλη της και πώς θα

τα προστατεύσουν από τα απρόοπτα μελλούμενα. Σε μια άλλη περίπτωση, το άγχος μας για το μέλλον σχετίζεται με μια πληροφορία που λάβαμε, ίσως κι από μια μη αξιόπιστη πηγή ή μια δική μας παρεξήγηση και τη ροπή μας να κάνουμε αρνητικά σενάρια. Κάποιο εμπόδιο που ίσως προκύψει στα επαγγελματικά μας, κάποια πιθανή ασθένεια ή μια απόρριψη. Κι αν αυτός ο φόβος έχει ρεαλιστική βάση καλώς, αφού θα ψάξουμε τρόπους για να τον αντιμετωπίσουμε. Αν όμως όχι, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να δηλητηριάζουμε τις στιγμές μας. Όσο για την όποια ενημέρωσή μας, οφείλουμε να την επιβεβαιώνουμε προτού της επιτρέψουμε να μας πανικοβάλει. Εν τέλει, η συγκέντρωση σε αυτό που ζεις και σε αυτό που κάνεις, ορίζει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία και την ευτυχία σου. Αν δεν εστιάζεις

στο «τώρα», γίνεσαι ανυπόμονος για το «μετά»

κι όχι μόνο δεν ευχαριστιέσαι το παρόν σου, αλλά

παγιδεύεις και το μέλλον σου, αφού σου στερείς

τη χαρά της έκπληξης, του αυθορμητισμού και του αιφνιδιασμού. Η ζωή χρειάζεται υπομονή κι εμπιστοσύνη, κυρίως στις δυνάμεις μας.

Σχέδιο: Πόλυ Δουκουμοπούλου (Γ1)

Σε πολλές ταινίες βλέπουμε το μέλλον της ανθρωπότητας. Μερικές εκδοχές είναι αισιόδοξες, ενώ άλλες όχι. Σε σύνδεση με τη θεματική του χρόνου, κοιτάζουμε μερικά από τα δυστοπικά μέλλοντα που έχουμε δει όλα αυτά τα χρόνια σε διάφορες ταινίες και έχουμε διαβάσει σε αρκετά βιβλία, τα οποία ελπίζουμε να λειτουργήσουν ως προειδοποιήσεις και όχι ως προϊδεασμός.

The matrix

Το δυστοπικό μέλλον που παρουσιάζει ο κόσμος του Matrix είναι ένα κατά το οποίο στον 21ο αιώνα η τεχνητή νοημοσύνη κατέστρεψε την ανθρωπότητα.

Στον μεταξύ τους πόλεμο οι άνθρωποι δημιούργησαν τεχνητά σύννεφα για να εμποδίσουν το φως του ήλιου, την κύρια πηγή ενέργειας των μηχανών. Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα οι μηχανές να ανακαλύψουν μία νέα πηγή ενέργειας, το ανθρώπινο σώμα, το οποίο τους προσφέρει όλη την ενέργεια που θα χρειαστούν. Για να κρατήσουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο ζωντανό σε κατάσταση νάρκης, οι μηχανές δημιούργησαν το Matrix, μία νευροδιαδραστική προσομοίωση του

κόσμου στα τέλη του 20ου αιώνα. Για να φτάσουμε,

Μέλλον

ωστόσο, στο Matrix που βλέπουμε στην πρώτη ταινία οι μηχανές χρειάστηκε να προσπαθήσουν πολύ, καθώς η πρώτη προσομοίωση ενός κόσμουπαραδείσου, δεν έγινε αποδεκτή από τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Με την πάροδο των χρόνων, οι μηχανές και η ανθρωπότητα μπήκαν σε έναν κύκλο κατά τον οποίο ο “Εκλεκτός”, ένα τυχαία επιλεγμένο άτομο προικισμένο με υπεράνθρωπες ικανότητες μέσα στο Matrix, ενωνόταν σε τακτά χρονικά διαστήματα με τον βασικό κώδικα του συστήματος, έτσι ώστε να απελευθερωθούν νέοι άνθρωποι, καθώς η ανθρώπινη πόλη οδηγούνταν στην καταστροφή. Έτσι γίνεται reboot στο Matrix. Ο κύκλος αυτός έσπασε μόνο κατά το 7ο Matrix (το οποίο παρακολουθούμε στην τριλογία) στο οποίο ο “Εκλεκτός” δεν θυσιάστηκε για την ανθρωπότητα και αργότερα συνθηκολόγησε για ειρήνη με τις μηχανές.

Terminator

Ακόμα ένα franchise που πραγματεύεται τον κίνδυνο που ελλοχεύει με τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Στην αρχή του 21ου αιώνα, η ανθρωπότητα δημιουργεί το Skynet, ένα αυτοματοποιημένο

αμυντικό δίκτυο που χρησιμοποιεί Τεχνητή

Δυστοπικό

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Νοημοσύνη. Όταν ενεργοποιείται, το Skynet αποκτά συνείδηση και οι επιστήμονες προσπαθούν να το απενεργοποιήσουν. Το πρόγραμμα αντιλαμβάνεται την ανθρωπότητα ως απειλή για την ύπαρξή του και προκαλεί πυρηνικό ολοκαύτωμα, σκοτώνοντας δισεκατομμύρια. Αρχίζει, λοιπόν, ένας πόλεμος όπου η ανθρωπότητα, με αρχηγό τον John Connor, νικάει

με μεγάλη δυσκολία τους ρομποτικούς στρατούς

του Skynet. Προτού μπορέσουν οι άνθρωποι να το

καταστρέψουν, εκείνο στέλνει πίσω στο παρελθόν

ένα Τ-800, ένα ρομπότ διείσδυσης με μεταλλικό

σκελετό και δέρμα (μιας που δεν μπορεί να ταξιδεύει

στο χρόνο μη-οργανική ύλη), για να σκοτώσει τη

μητέρα του John Connor, τη Sarah Connor. Ο John

για να το αποτρέψει αυτό, στέλνει τον Kyle Reese

για να την προστατέψει και να διασφαλίσει έτσι

την ανθρώπινη νίκη. Αυτή του την προσπάθεια παρακολουθούμε στην πρώτη ταινία του franchise.

Mad Max

Και αυτό το franchise πραγματεύεται το πυρηνικό

ολοκαύτωμα, αλλά ως αποτέλεσμα της έλλειψης πετρελαίου τη δεκαετία του ’80, η οποία εξελίχθηκε σε σχεδόν πλήρη εξάντληση των παγκόσμιων αποθεμάτων. Ο ανθρώπινος πολιτισμός καταρρέει, καθώς οι άνθρωποι κάνουν τα πάντα τόσο για το πετρέλαιο που τα αμάξια τους χρειάζονται, όσο

και για το εξίσου σπάνιο νερό. Σε αυτήν την αχανή

έρημο βλέπουμε τον Max να περιπλανιέται και στις 4 ταινίες, βοηθώντας άλλες ομάδες ανθρώπων,

αρχικά με εγωιστικά κίνητρα, αλλά μετέπειτα για

πιο αλτρουιστικούς λόγους που σχετίζονται με το παρελθόν του ως αστυνομικού και ως οικογενειάρχη προτού δολοφονηθεί η γυναίκα και το παιδί του. Σε αυτό το μέλλον, η κοινωνία έχει επιστρέψει στις πρωτόγονες συνήθειές της, με τη θεοποίηση των

αμαξιών και του νερού και την επαναφορά του κυνηγιού και της αξίας του ένδοξου θανάτου.

Minority Report

Το έτος 2054, στην Washinghton, οι φόνοι έχουν σταματήσει τελείως χάρη σε μια νέα ομάδα “προεγκλήματος”. Με τη χρήση τριών ειδικών ανθρώπων, αυτή η ομάδα μπορεί να δει τους φόνους πριν συμβούν και να τους αποτρέψει. Τα δύο από αυτά τα άτομα που είναι δίδυμοι συμφωνούν πάντα στις προβλέψεις τους, ωστόσο το τρίτο, μια γυναίκα, έχει σπάνια μια διαφορετική άποψη, η οποία καταχωρείται στα αρχεία ως minority report. Όταν ένας αστυνομικός της ομάδας κατηγορείται για έναν μελλοντικό φόνο, πρέπει να ξεφύγει για να βρει το minority report και να αποδείξει την αθωότητά του, καθώς αρχίζει να αμφισβητεί την ακρίβεια των προβλέψεων. Η προοπτική ενός κόσμου όπου η αθωότητά σου εξαρτάται εντελώς από τα οράματα κάποιου άλλου είναι ήδη αρκετά τρομακτική, ωστόσο ακόμα ένα δυστοπικό στοιχείο είναι η ικανότητα των μηχανών να αναγνωρίζουν κάθε άνθρωπο από τα μάτια του, δημιουργώντας έμμεσα ένα καθεστώς συνεχούς παρακολούθησης. Αυτό το μέλλον αρχίζει παρουσιάζοντας μια ουτοπία χωρίς φόνους, αλλά καταρρέει, όταν το νέο σύστημαμε την θεωρητικά αλάνθαστη κρίση . Σφάλλει και μετατρέπεται σε έναν πραγματικό εφιάλτη.

Η ζωή μετά το σχολείο

της Λυδίας Εξάρχου (Γ4)

Μια στιγμή ορόσημο. Ένα μεγάλο κεφάλαιο της ζωής μας

κλείνει και ένα νέο αρχίζει. Και όπως κάθε νέο ξεκίνημα, μαζί με τον

ενθουσιασμό, την προσμονή και την ελπίδα, φέρνει την αγωνία, τον

φόβο και την ανασφάλεια. Όλα τα οικεία μένουν οριστικά πίσω. Όλες

οι όμορφες, οι δύσκολες, οι χαρούμενες, οι κουραστικές στιγμές θα

γίνουν οι αναμνήσεις που πάντα θα κρατάμε ανεξίτηλα φυλαγμένες

στη μνήμη και την καρδιά μας. Και έτσι μια μέρα ξαφνικά ο κόσμος

μας αλλάζει. Ένα άλμα στην ενήλικη ζωή. Πολλοί από εμάς θα

βρεθούμε μακριά, όχι μόνο από την οικογένεια του σχολείου, αλλά

και μακριά από την πραγματική μας οικογένεια, τους φίλους μας, την

πόλη ή την χώρα μας. Άλλοι δεν θα αποχωριστούν το σπίτι τους αλλά

και πάλι θα γυρίσουν σελίδα ξεκινώντας ένα νέο κεφάλαιο στο βιβλίο

της ζωής τους. Έτσι, μετά από προσπάθεια κούραση και αγωνία, όλοι

θα ανοίξουμε τα φτερά που τόσα χρόνια υφαίναμε. Είναι η ώρα που

συναντιόμαστε με τα όνειρά μας και καλούμαστε να τα κάνουμε πραγματικότητα. Η ώρα που το ταξίδι μας στον κόσμο των “μεγάλων”

αρχίζει σαν μια καινούργια περιπέτεια στην οποία όλοι προσδοκούμε

να βουτηχτούμε με όλο μας το είναι. Τα φοιτητικά χρόνια για τα οποία

όλοι μιλούν για αυτά με νοσταλγία. Ελευθερία, ατελείωτο διάβασμα, καινούργια γνώση, παρέες, έρωτες, γλέντια, εξετάσεις, εκδρομές, erasmus, συναντήσεις με αγνώστους ανθρώπους που κάποιοι από αυτούς θα μας εμπνεύσουν και άλλοι θα γίνουν συνοδοιπόροι για

την υπόλοιπη ζωή μας. Και εμείς, που μας χωρίζει μία μικρή απόσταση

από αυτή τη μαγική στιγμή, ας απολαύσουμε όσα μένουν να ζήσουμε

και ας ακούσουμε όσα έχουν να μας πουν αυτοί που βρίσκονται στο

τέλος αυτής της διαδρομής και όσοι πια έχουν γευτεί την εμπειρία του

“μετά”.

Φωτογραφία: Εριέττα Καράμαλη (Β3)

Πώς ένιωσες όταν έμαθες ότι πέρασες στη σχολή που

ήθελες να πας;

Πολύ χαρούμενος, γιατί μετά από 12 χρόνια

δουλειάς στο σχολείο, έμαθα ότι πλέον είχα περάσει

στη σχολή που ήθελα.

Ποια ήταν τα συναισθήματά σου την τελευταία μέρα του σχολείου;

Όταν πήγαινα Α’ Λυκείου, έβλεπα τα παιδιά της τρίτης να κλαίνε και να στεναχωριούνται. Εμείς

δεν βιώσαμε κάτι τέτοιο, για εμάς το μεγάλο αντίο

ήταν ένας χαιρετισμός από μία κάμερα πατώντας το κουμπί end call. Βέβαια, ήμασταν τυχεροί, καθώς ακυρώθηκαν οι εξετάσεις του IB και είχαμε 6 μήνες διακοπές.

Πόσο απαιτητικές είναι η σπουδές σε σχέση με αυτό που φανταζόσουν; Τα πράγματα πήγαν όπως τα περίμενες;

Ήμουν προετοιμασμένος και ήξερα ότι τα πράγματα

θα ήταν δύσκολα. Όταν βγαίνεις στον έξω κόσμο, αντιλαμβάνεσαι ότι υπάρχουν και άλλοι καλύτεροι

από εσένα και εσύ βρίσκεσαι κάπου στη μέση, καθώς

αυξάνεται ο ανταγωνισμός. Για αυτό το λόγο στην αρχή όλοι μας περνάμε ένα μεγάλο σοκ, αλλά σιγά σιγά το ξεπερνάμε.

Προσαρμόστηκες εύκολα;

Η πιο δύσκολη προσαρμογή για εμένα ήταν να μάθω

και να καταλάβω την κουλτούρα της Αγγλίας που

διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από αυτήν της Ελλάδας. Επίσης. ένα άλλο δύσκολο κομμάτι ήταν η γλώσσα.

Σαφώς, όλοι μας μπορεί να κάνουμε πολλά χρόνια αγγλικά και να έχουμε πάρει πολλά πτυχία, αλλά, όταν έρθει η στιγμή να την χρησιμοποιήσουμε

στην καθημερινότητά μας με μία πιο απλή μορφή, είναι πολύ διαφορετικό και δύσκολο.

Η φοιτητική ζωή είναι τόσο όμορφη όπως την περιγράφουν οι περισσότεροι;

Πιστεύω ότι έχουμε δημιουργήσει την ιδέα ότι τα

φοιτητικά χρόνια πρέπει να είναι τα καλύτερά μας.

Έτσι ασκούμε μία πίεση στους φοιτητές χωρίς λόγο.

Ο

καθένας μας θα κάνει όπως νιώθει και δεν θα αναγκάζει το εαυτό του να περνάει καλά. Οπότε δεν πιστεύω ότι αυτά είναι τα καλύτερα μας χρόνια, απλά είναι διαφορετικά.

Διατηρείς ακόμα τις ίδιες φιλίες από το σχολείο;

Στις μέρες μας είναι πιο εύκολο να διατηρούμε σχέσεις με ανθρώπους που βρίσκονται μακριά. Εγώ

είμαι πολλοί τυχερός, καθώς έχω φίλους που τους

ξέρω τουλάχιστον 12 χρόνια και ακόμα συνεχίζουμε να μιλάμε. Σαφώς διασκορπιστήκαμε σε πολλά πανεπιστήμια, αλλά ακόμα κρατάμε επαφές!

Τι νοσταλγείς περισσότερο; Νομίζω πως όλοι μας περνάμε μία φάση στη ζωή μας που θέλουμε να φύγουμε από το σπίτι. Όταν όμως έρθει εκείνη η στιγμή και αποχαιρετήσουμε την οικογένειά μας, μετά από λίγο καιρό θα αρχίσουν να μας λείπουν. Και δεν μπορώ να μην παραδεχτώ ότι ιδιαίτερα μου λείπει η μαγειρική της μητέρας μου.

Αν μπορούσες να γυρνούσες στο σχολείο, τι θα αλλάζες; Θα αγχωνόμουν λιγότερο. Δεν θα πίεζα τόσο τον εαυτό μου να τα πηγαίνει καλά στα πάντα και ούτε θα στεναχωριόμουν τόσο για τα τεστ.

Τι συμβουλή θα έδινες στα παιδιά που βρίσκονται

φέτος στην Γ’ λυκείου και πλησιάζει ο καιρός για να κάνουν το επόμενο βήμα στη ζωή τους;

Αυτό που θα τους έλεγα είναι ότι πρέπει στο πίσω μέρος του μυαλού τους να έχουν ότι η αποτυχία είναι κομμάτι της ζωής μας. Σίγουρα μερικά πανεπιστήμια

θα τους απορρίψουν, αλλά καθόλου δεν πρέπει να απογοητευτούν, παρά να συνεχίζουν να προσπαθούν.

Το πιο σημαντικό είναι να έχουμε τη δύναμη να ξανασηκωθούμε και να ξαναπροσπαθήσουμε.

Φωτογραφία: Φίλιππος Τσουκιάς (Α5)

Συνέντευξη από τον Σπύρο Σπυρομήλιο, απόφοιτο του IB της Σχολής Μωραΐτη της Λυδίας Εξάρχου (Γ4)

ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Πώς φαντάζεσαι τη ζωή μετά το σχολείο;

Είμαι σίγουρη ότι η ζωή μετά το σχολείο θα είναι πολύ διαφορετική από αυτή που έχω συνηθίσει, αλλά και

γεμάτη νέες προκλήσεις. Θα γνωρίσω καινούργια

μέρη, ανθρώπους και θα κληθώ να ζήσω σε ένα

λιγότερο προστατευμένο περιβάλλον. Πιστεύω όμως ότι με όσα έχω κερδίσει απ’ το σχολείο είμαι έτοιμη να εξελιχθώ προς το καλύτερο και να αγωνιστώ για τους στόχους μου.

Τι θα σου λείψει από αυτό;

Θα μου λείψουν πραγματικά τα πάντα από το σχολείο.

Οι φίλοι μου, οι συζητήσεις στα διαλείμματα, τα γέλια στην τάξη, το άγχος για τα τεστ, ο ενθουσιασμός για

τη γνώση, το ειλικρινές ενδιαφέρον των καθηγητών, ο λυτρωτικός ήχος του κουδουνιού στο σχόλασμα.

Περισσότερο όμως, θα μου λείψει η αίσθηση ότι ανήκω σε αυτή τη μεγάλη οικογένεια του σχολείου και η ασφάλεια που προσφέρει αυτό το περιβάλλον.

Αν κρατούσες ένα πράγμα από τη διαδρομή σου στο σχολείο, ποιο θα ήταν αυτό;

Η διαδρομή μου στο σχολείο μού έμαθε πολλά και δεν αναφέρομαι μόνο στις ακαδημαϊκές γνώσεις. Αν έπρεπε να επιλέξω ένα, και είναι μάλλον το πρώτο

πράγμα που μαθαίνουμε στο σχολείο μας, θα ήταν η αξία του αλληλοσεβασμού. Η ευγένεια, το ήθος, η διάθεση αλληλοβοήθειας, είναι για μένα η βάση για όλα τα υπόλοιπα. Νιώθω πραγματικά τυχερή που σε αυτό το σχολείο βίωνα τις αξίες αυτές καθημερινά.

Τι συναισθήματα έχεις για την αποφοίτησή σου και την αλλαγή που θα επιφέρει;

Όπως κάθε μεγάλη αλλαγή, έτσι και το τέλος της σχολικής ζωής έρχεται με ανάμεικτα συναισθήματα.

Σίγουρα υπάρχει μια ανασφάλεια και επιφύλαξη για όσα πρόκειται να ζήσω και μια γλυκιά νοσταλγία για

όσα αφήνω πίσω μου, αλλά κυριαρχεί ο ενθουσιασμός

και η ανυπομονησία για το νέο αυτό κεφάλαιο που ανοίγεται μπροστά μου και τις εμπειρίες που με περιμένουν.

Αν γύριζες πίσω, θα έκανες κάτι διαφορετικά;

Γυρνώντας πίσω, νομίζω ότι θα αφιέρωνα περισσότερο χρόνο στους φίλους μου και θα προσπαθούσα να μειώσω το άγχος για τα τεστ. Κι αυτό, διότι διάβασμα και υποχρεώσεις θα υπάρχουν πάντα, όμως τελικά αυτό που μένει είναι οι ευχάριστες εμπειρίες και οι όμορφες στιγμές που μοιραζόμαστε.

Συνέντευξη από την Κατερίνα Ντερτιλή, μαθήτρια της Γ΄Λυκείου της Έλλης Κιτίνου (B4)

1984

κριτική βιβλίου της Έλλης Κιτίνου (Β4)

Το 1984 είναι ένα μυθιστόρημα από τον συγγραφέα Τζορτζ Όργουελ. Η ιστορία αυτή περιστρέφεται γύρω από ένα δυστοπικό μέλλον, που διαδραματίζεται το έτος 1984. Ο κόσμος που περιγράφει το βιβλίο είναι τελείως διαφορετικός

από τον κόσμο στον οποίο ζούμε εμείς σήμερα, τουλάχιστον στη χώρα μας. Ένα τεράστιο μέρος της Γης έχει καταληφθεί από το Κόμμα και έχει δημιουργηθεί ένα κράτος που ονομάζεται Ωκεανία.

Το Κόμμα αυτό βρίσκεται υπό την ηγεσία του Μεγάλου Αδελφού, ο οποίος έχει ανακηρυχθεί

προστάτης και σωτήρας όλων των πολιτών της χώρας. Το Κόμμα παρακολουθεί κάθε τους κίνηση

όλη την ημέρα μέσα από τηλεοθόνες, τιμωρώντας

όποιον τους αντιστέκεται ακόμα και μόνο με

τις σκέψεις που κάνει. Σε αυτόν τον κόσμο, το

παρελθόν και όλα τα ιστορικά γεγονότα μπορούν να σβήνονται και να αλλάζουν από τη μία στιγμή στην άλλη, αν αυτό θελήσει το Κόμμα. Σε αυτόν τον

κόσμο, απαιτείται από όλους να πιστεύουν και να απορρίπτουν κάτι ταυτόχρονα, αν αυτό συμφέρει το Κόμμα. Να δεχθούν πως δύο και δύο κάνει πέντε, αν αυτό πει το Κόμμα. Ίσως όμως αυτό που φαντάζει πιο δυσοίωνο στο μυθιστόρημα δεν είναι οι πράξεις της κυβέρνησης

και η τεράστια καταπίεση που επικρατεί στην Ωκεανία, καθώς τώρα πια όλοι ξέρουμε πως πάντα υπάρχουν άνθρωποι που φτάνουν μέχρι και τα πιο ακραία σημεία για την εξουσία ή για μία ιδεολογία.

Είναι το γεγονός πως οι απλοί άνθρωποι δεν φέρνουν καμία αντίσταση, δέχονται ό,τι τους πουν, όχι μόνο γιατί φοβούνται, αλλά γιατί όντως έχουν καταλήξει να πιστεύουν πως το Κόμμα τους αγαπάει, και φροντίζει για αυτούς, και μισούν θανάσιμα όποιον χαρακτηρίζεται ως “σκεφτοεγκληματίας”, δηλαδή άνθρωπος που διαφωνεί με τις πράξεις του Κόμματος, ακόμα κι αν δεν εκφράζει τις αμφιβολίες του δυνατά. Μπορούν απλώς να πιστεύουν πως τα

πράγματα ήταν πάντα έτσι , όπως τους τα περιγράφει

τώρα το Κόμμα, ακόμα κι αν την προηγούμενη μέρα ή στιγμή είχαν ακούσει το ακριβώς αντίθετο. Και

δεν φαίνεται να υπάρχει ελπίδα για τους κατοίκους

της Ωκεανίας, γιατί η μόνη αντιστασιακή οργάνωση

που λέγεται ότι υπάρχει είναι η Αδελφότητα, και

ακόμα και αυτό δεν μπορεί να είναι σίγουρο, γιατί

θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μία εφεύρεση του

Κόμματος για να στρέψει εκεί το μίσος των πολιτών.

Και αν πράγματι υπάρχει, δεν έχει επιτύχει καμία

σημαντική νίκη, ούτε αποτελεί σοβαρό κίνδυνο.

Ο πρωταγωνιστής του 1984, ο Γουίνστον,

νιώθει τελείως αποξενωμένος από όλους τους

ανθρώπους γύρω του και αναρωτιέται αν είναι ο μόνος που θυμάται την ιστορία, που καταλαβαίνει ότι δύο και δύο δεν κάνει πέντε ό,τι και αν πει η κυβέρνηση. Ζει όλη τη μέρα φοβισμένος και πανικοβλημένος, γνωρίζοντας ότι όσο και αν προσπαθεί να κρατάει κρυφές τις σκέψεις του, θα έρθει η στιγμή που θα τον πιάσουν, θα εκτελεστεί και

ΜΕ ΤΟ

ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

θα εξαφανιστεί σα να μην είχε υπάρξει ποτέ. Ο λόγος που αυτό το βιβλίο μου άρεσε είναι ότι καταφέρνει να δείξει πολύ καλά το πόσο δύσκολη είναι η ζωή κάτω από την κυριαρχία ενός απολυταρχικού καθεστώτος, τον φόβο, το μίσος και την απελπισία που μπορεί να νιώθει ένας άνθρωπος

κάτω από τέτοιες καταστάσεις. Καταφέρνει να δώσει μία πολύ παραστατική εικόνα των συναισθημάτων των βασικών χαρακτήρων, αλλά και να θέσει διάφορα ερωτήματα για ζητήματα, όπως η επανάσταση, ο πόλεμος, η προπαγάνδα. Ακόμα, λοιπόν, και αν η κατάσταση που επικρατεί στο βιβλίο αυτό φαντάζει εξωπραγματική σε εμάς, πρέπει να θυμόμαστε πως όσο και αν προοδεύσει ο πολιτισμός μας, όσο και αν θεωρούμε πως τα δύσκολα χρόνια πέρασαν, τέτοια γεγονότα μπορούν να συμβούν σε κάθε εποχή και κάθε χώρα, και μάλλον θα συμβαίνουν ξανά και

ξανά για όσο ζει ο άνθρωπος στη Γη. Και όχι μόνο στο μακρινό μέλλον, αλλά και τώρα, αυτή τη στιγμή.

Σκίτσο: Μαρίνα Καντόνα (Γ4)

Ήταν

Παρασκευή. Γύρισα πλευρό. Άνοιξα λίγο τα μάτια μου και ένιωσα το φως του ήλιου να μπαίνει από το παράθυρο του διαδρόμου. Σηκώθηκα νομίζοντας ότι θα είναι μια συνηθισμένη μέρα. Αλλά δεν ήταν. Κατέβηκα κάτω, και για κάποιο λόγο όλα ήταν ήσυχα. Είδα δύο άντρες να βγαίνουν από την πόρτα κρατώντας κάτι μεγάλο και άρχισα να αγχώνομαι. Προχώρησα λίγο και είδα τον μπαμπά να κάθεται στον καναπέ. Και τότε κατάλαβα τι είχε συμβεί. Έτρεξα κατευθείαν στο δωμάτιό μου, ξάπλωσα στο κρεβάτι, σκεπάστηκα μέχρι το κεφάλι μου και άρχισα να κλαίω. Ήξερα ότι μπορεί να συνέβαινε κάποια στιγμή, αλλά δεν ήθελα να το πιστέψω.

Θα την θυμάμαι για πάντα εκείνη την μέρα. Ήταν η χειρότερη μέρα της ζωής μου. Έκλαιγα

για ώρες κάτω από το πάπλωμά μου. Δεν ήθελα να κουνηθώ. Δεν ήθελα να αντιμετωπίσω όσα συνέβαιναν. Μετά από λίγο άκουσα βήματα και κάποιον να ανοίγει την πόρτα. «Σήλια», είπε ο μπαμπάς. Δεν του απάντησα. Κατάλαβε ότι ήξερα τι είχε συμβεί. Έκατσε στο κρεβάτι μου και με αγκάλιασε χωρίς να λέει τίποτα. Όταν και οι δύο είχαμε κλάψει αρκετά, μου είπε κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ. «Μην κλαις. Δεν θα το ήθελε. Ζήσε τη ζωή σου και να είσαι πάντα ο εαυτός σου. Θα την έχουμε πάντα μέσα μας

Dancing through the pain της Μαρίας Αλεξίου (Β5)

Βραβείο στον διαγωνισμό των εκδόσεων Καστανιώτη “Γίνε σήμερα ο συγγραφέας του αύριο” για παιδιά Γυμνασίου- Λυκείου έως 16 ετών.

και θα είναι εκεί για εσένα όποτε την χρειαστείς.

Και να θυμάσαι: ήταν τόσο περήφανη για όλα όσα έχεις καταφέρει.» Είχε δίκιο. Δεν της άρεσε να με βλέπει να κλαίω. Σκούπισα τα μάτια μου, κράτησα σφιχτά το χέρι του μπαμπά και κατεβήκαμε κάτω για πρωινό. Φάγαμε χωρίς να πούμε λέξη. Τη μαμά μου την λέγανε Άννα. Στα δικά μου μάτια ήταν πανέμορφη. Είχε χρυσαφένια μαλλιά και πράσινα μάτια, ίδια με τα δικά μου. Ήταν μπαλαρίνα. Χόρευε συνέχεια, όμως ποτέ δεν προσπάθησε να μου μάθει και εμένα να χορεύω. Μου είχε πει: «Μια μέρα θα βρεις και εσύ αυτό που αγαπάς. Θα το νιώσεις».

Όταν ήμουν μικρή, καθόμασταν μαζί δίπλα στο τζάκι, ακόμα και το καλοκαίρι όταν έξω είχε σαράντα βαθμούς, αγκαλιαζόμασταν κάτω από μια ροζ κουβέρτα με αρκουδάκια, πίναμε σοκολάτα, τρώγαμε κουλουράκια που είχαμε φτιάξει μαζί και μου διάβαζε το αγαπημένο μου βιβλίο με ιστορίες. Ήταν άρρωστη για πολύ καιρό. Οι γιατροί μας είχαν πει ότι πιθανότατα να πεθάνει κάποια στιγμή, αλλά έγινε πιο σύντομα απ’ ό,τι το περιμέναμε. Αν το ήξερα, θα είχα κάτσει μαζί της εκείνο το απόγευμα

και θα της είχα πει γεια. Θα της είχα πει ότι δεν θα

είμαι το ίδιο χωρίς αυτή και ότι θα την αγαπώ για

πάντα όσο μακριά και αν είναι. Τη μέρα που πέθανε δεν πήγα σχολείο. Αν

και δεν μου το είπε κανείς, ξέρω ότι η δασκάλα

και οι συμμαθητές μου το συζήτησαν για αρκετή ώρα.

Με τον μπαμπά ανοίξαμε κάποια παλιά κουτιά με

πράγματά της και επιλέξαμε κάποια που μπορούσαν

να πάνε για φιλανθρωπικό σκοπό. Το απόγευμα

πέρασε από το σπίτι η κολλητή μου, η Λυδία. Μας

έφερε κόκκινα τριαντάφυλλα, τα αγαπημένα της.

Πήγαμε στο δωμάτιό μου και συζητούσαμε για ώρες

ατελείωτες όλα όσα μας απασχολούσαν. Το βράδυ, ξάπλωσα, πήρα μια φωτογραφία της μαμάς και άρχισα να της μιλάω. Της τα είπα όλα. Και ένιωθα

πως με άκουγε και από εκεί που ήταν μου απαντούσε.

Με έκανε να νιώσω καλύτερα.

Όταν επέστρεψα στο σχολείο, ήταν διαφορετικά. Όλα τα παιδιά με κοιτούσαν και ψιθύριζαν, μου έδιναν τη σειρά τους στην καντίνα και άνοιγαν δρόμο για να περάσω. Ένιωθα πάρα

πολύ άβολα. Μέχρι τότε ήμουν απλά ένα κορίτσι, αλλά τώρα ήμουν «το κορίτσι που πέθανε η μαμά της». Κάποιες φορές στο μάθημα το μυαλό μου πήγαινε αλλού και οι δασκάλες δεν μου έλεγαν τίποτα. Κάποιες άλλες φορές, τα παιδιά που με κοιτούσαν, με εκνεύριζαν τόσο πολύ, που ζητούσα

να πάω στην τουαλέτα (πάντα μου έλεγαν ναι) μόνο για να κλάψω. Είχα συνέχεια νεύρα με όλους σαν να προσπαθούσα να βρω αυτόν που ευθυνόταν για τον θάνατο της μαμάς μου, ακόμα και αν δεν υπήρχε.

Αλλά ο πιο διαφορετικός απ’ όλους ήταν ο μπαμπάς.

Πριν ήταν ένας σεβαστός επιχειρηματίας με πολλά λεφτά, πάντα στην εντέλεια, καλά ντυμένος και λιγομίλητος. Από εκείνη την μέρα άλλαξε τελείως. Φορούσε τα ίδια ρούχα για 2-3 μέρες, έπινε συνέχεια μπύρες, δεν πήγαινε στη δουλειά κάθε μέρα και μιλούσε διαφορετικά, σαν να βαριόταν συνέχεια.

Μια Δευτέρα, ξύπνησα ετοιμάστηκα και περπάτησα μέχρι το σχολείο με την Λυδία. Μπήκαμε

στην τάξη, καθίσαμε και περιμέναμε την κυρία Παπά. Η κυρία Παπά είναι η αγαπημένη μας δασκάλα, η δασκάλα της λογοτεχνίας. Ήταν φίλη της μαμάς και με ξέρει πολύ καλά. Θυμάμαι, όταν ήμουν μικρή, ερχόταν σπίτι και πάντα μου έφερνε ένα σοκολατάκι.

Ήταν πάντα εκεί όταν την χρειαζόμουν, ειδικά όταν πέθανε η μαμά. Όταν μπήκε στην τάξη, μας είπε ότι θα βλέπαμε ένα βίντεο και μετά θα το σχολιάζαμε.

Το βίντεο είχε σχέση με το μπαλέτο. Όταν τελείωσε, ρώτησε αν κάποιος από εμάς ξέρει κάποιον χορευτή

μπαλέτου. Ένας συμμαθητής μου, ο Αντρέας είπε: «Ε, Σήλια, η μαμά σου δεν ήταν μπαλαρίνα;» και ο φίλος του ο Χρίστος είπε: « Ναι, αλλά δεν είναι πια. Τι κρίμα.» Το είπε ειρωνικά και πολλά παιδιά γέλασαν. Η κυρία Παπά άρχισε να τους φωνάζει και εγώ έτρεξα έξω από την πόρτα μέχρι την τουαλέτα. Έκατσα εκεί για αρκετή ώρα. Κάποια στιγμή κάποιος χτύπησε την πόρτα. Ήταν η κυρία Παπά. Μπήκε μέσα, μου σκούπισε το πρόσωπο και με πήγε στο

γραφείο της. Εκεί μου έδωσε ένα σοκολατάκι και

μου είπε να της τα πω όλα. Και αυτό έκανα. Όταν ξεκίνησα δεν μπορούσα να σταματήσω. Της είπα

για τα νεύρα μου, τον μπαμπά, τη φωτογραφία στην οποία μιλούσα κάθε βράδυ. Με άκουγε χωρίς να με σταματήσει. Αφού τελείωσα, είπε ότι είναι λογικό να έχω νεύρα και ότι δεν θα έπρεπε να τα κρατάω μέσα μου, έπρεπε να βρω έναν τρόπο να εκτονώνομαι.

Και το ίδιο για τον μπαμπά. Είπε ότι ο χρόνος

είναι ο καλύτερος γιατρός και, όσο περνά ο καιρός, θα γινόμαστε και οι δύο καλύτερα. Όσο για την φωτογραφία, είπε ότι ήταν ο τρόπος που είχα βρει για να επικοινωνώ μαζί της και να το συνεχίσω όσο με βοηθά. Πριν φύγω μου θύμισε ότι μπορώ να πάω να της μιλήσω όποτε το χρειαστώ και να συνεχίσω

να είμαι δυνατή.

Για το υπόλοιπο της μέρας δεν ήμουν στα καλύτερά μου. Δεν μιλούσα πολύ και δεν μπορούσα

να συγκεντρωθώ, αλλά κανένας δεν μου είπε τίποτα και αυτό με εκνεύριζε. Όλοι έκαναν σαν να είμαι διαφορετική από όλους τους άλλους ενώ δεν ήμουν. Με έκαναν να νιώθω χειρότερα. Όταν έφτασα σπίτι, πήγα κατευθείαν προς το δωμάτιό μου. Ο μπαμπάς ήταν στην κουζίνα και, όταν με άκουσε να τρέχω πάνω, με ακολούθησε. Άνοιξε την πόρτα μου και με κοίταξε. Είχε τα χάλια του. Φορούσε ρούχα που έμοιαζαν με κουρέλια, τα μαλλιά του ήταν αχτένιστα, είχε μέρες να ξυριστεί και κρατούσε μια μπύρα. «Τι έπαθες;», με ρώτησε; «Τίποτα», του απάντησα χωρίς να τον κοιτάξω. «Τι έπαθες;», ξαναρώτησε. «Τίποτα, μπαμπά. Φύγε!», είπα πιο απότομα απ’ ό,τι ήθελα. «Σήλια, προφανώς έχεις κάτι. Πες μου!». Όμως, φαινόταν σαν να μην τον ενδιέφερε καν, σαν απλά να το έλεγε γιατί ήταν το σωστό. «Ναι, μπαμπά, έχω κάτι!», άρχισα να φωνάζω. «Τόσο καιρό πάω σχολείο, και δεν με έχεις ρωτήσει μία φορά αν είμαι καλά. Αν με κοροϊδεύουν, αν με ενοχλούν, αν έχω νεύρα, αν έχω άγχος, αν είμαι στενοχωρημένη. Κάνεις σαν να μην έχει γίνει τίποτα. Έχεις αλλάξει τελείως. Έχουν περάσει βδομάδες από την τελευταία φορά που ετοιμάστηκες το πρωί, δεν έχεις πάει δουλειά και πίνεις συνέχεια. Πιο πολύ απ’ όλους έχω θυμώσει με εσένα, γιατί μόνο εσύ καταλαβαίνεις πώς νιώθω και, αντί να προσπαθούμε να το παλέψουμε μαζί, τα έχεις αφήσει όλα πίσω σου και με έχεις αφήσει μόνη μου. Και εγώ έχω καταντήσει να μιλάω σε τι; Μια φωτογραφία. Α, ναι το ξέχασα, δεν ξέρεις για την φωτογραφία, αφού δεν με ρωτάς τίποτα. Τώρα φύγε, δεν θέλω να σου μιλήσω. Είσαι ο τελευταίος

άνθρωπος στον οποίο θέλω να μιλήσω». Την επόμενη μέρα αποφάσισα να μην πάω σχολείο. Ο μπαμπάς κοιμόταν και δεν το κατάλαβε καν. Όταν σηκώθηκα, έβαλα μουσική και χωρίς να το καταλάβω άρχισα να χορεύω. Με έκανε να νιώθω

ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

καλύτερα. Για μια στιγμή ξέχασα όσα συνέβαιναν και

απλά χόρεψα. Χόρεψα με όλη μου τη ψυχή. Χωρίς

να το καταλάβω, όσο έφτιαχνα μικρές χορογραφίες,

η ώρα πέρασε και έφτασε το μεσημέρι. Κατέβηκα

στην κουζίνα για να μιλήσω στον μπαμπά. Ήθελα

να του ζητήσω συγγνώμη, αλλά δεν ήταν εκεί. Αντί

για αυτόν είδα μια άγνωστη κοπέλα. Ήταν νέα και πολύ όμορφη, αλλά φαινόταν αντιπαθητική.

Φορούσε μια μπλούζα του μπαμπά και έπινε τσάι

από την κούπα της μαμάς. «Εσύ πρέπει να είσαι η Σήλια. Μην ανησυχείς θα φύγω σε λίγο», είπε με ένα ψεύτικο χαμόγελο. Της γύρισα κατευθείαν την πλάτη και έτρεξα στο δωμάτιο του μπαμπά. Άρχισα

να κοπανάω την πόρτα και να φωνάζω. «Ήθελα να σου ζητήσω συγγνώμη. Νόμιζα ότι μπορώ να σε βοηθήσω. Ότι μπορούσες να με βοηθήσεις. Και

εσύ φέρνεις σπίτι κορίτσια σαν να μην έχει συμβεί τίποτα!» Δεν περίμενα να μου απαντήσει. Ανέβηκα

στο δωμάτιό μου, έβαλα μουσική όσο πιο δυνατά μπορούσα. Ο μπαμπάς δεν με ακολούθησε καν.

Τον άκουσα να διώχνει την κοπέλα και μετά ήρθε να με βρει. «Συγνώμη», μου είπε. «Δεν φτάνει μια συγγνώμη», του απάντησα. «Το ξέρω. Και έχεις κάθε λόγο να είσαι θυμωμένη μαζί μου, αλλά αν νομίζεις ότι δεν στενοχωριέμαι κάνεις λάθος. Προσπαθώ να αρνηθώ όσα συμβαίνουν, επειδή μου είναι δύσκολο να το αντιμετωπίσω. Εσύ είσαι τόσο δυνατή και σε θαυμάζω. Πες μου πώς μπορώ να επανορθώσω. Πώς μπορώ να βοηθήσω». Όσο κι αν δεν ήθελα να τον συγχωρέσω, καταλάβαινα πώς ένιωθε και ήξερα πως έλεγε αλήθεια. Περάσαμε ώρες μιλώντας για όσα θέλαμε να μιλήσουμε τον τελευταίο μήνα. Πριν φύγει για τη δουλειά, στην οποία μου υποσχέθηκε πως θα ξανάρχιζε να πηγαίνει, του ζήτησα να με γράψει σε μια σχολή χορού. Είχα βρει αυτό που αγαπούσα.

Ήταν η καλύτερη επιλογή που έκανα ποτέ. Άρχισα σύγχρονο χορό. Δεν ήθελα να κάνω μπαλέτο, προτιμούσα τον σύγχρονο. Με απελευθέρωνε πιο πολύ και, αν και δεν ήταν μπαλέτο, με έκανε να νιώθω πιο κοντά στη μαμά. Η δασκάλα μου, η κυρία Παναγιωτοπούλου, είπε από την πρώτη μέρα ότι είχα ταλέντο. Είχε δει τη μαμά μου σε πολλές παραστάσεις και είπε ότι η κίνησή μου έμοιαζε με τη δική της. Από το πρώτο μάθημα όλα ήταν καλύτερα.

Δεν είχα τόσα νεύρα, η κατάσταση με τον μπαμπά στο σπίτι ήταν καλύτερη και όλα ήταν πιο εύκολα στο σχολείο. Ήμουν πιο συγκεντρωμένη, τα σχόλια των παιδιών δεν με ενοχλούσαν και ήμουν καλύτερη στα μαθήματα.

Η υπόλοιπη χρονιά πέρασε ήρεμα. Σχεδόν

όλα ήταν όπως παλιά. Τα παιδιά στο σχολείο δεν είχαν αναφέρει κάτι σχετικό με τον θάνατο της μαμάς μου για πολύ καιρό. Ο μπαμπάς ήταν ακριβώς όπως πριν και όλα είχαν ξεχαστεί. Η Λυδία ερχόταν

σπίτι κάθε Παρασκευή, όπως παλιά, και πήγαινα χορό τρεις φορές τη βδομάδα. Μιλούσα ακόμα στη φωτογραφία της μαμάς κάθε μέρα. Δεν μπορούσα

να σταματήσω. Ήταν αλήθεια, σαν να με άκουγε και μου απαντούσε. Αν και η καθημερινότητά μου ήταν

απολύτως κανονική, είχα αλλάξει. Είχα ωριμάσει πιο

πολύ σε μισό χρόνο απ’ ό,τι σε όλη την υπόλοιπη

ζωή μου. Και βέβαια μου έλειπε. Τίποτα δεν ήταν

ίδιο χωρίς αυτήν, αλλά είχα μάθει ότι έτσι θα ήταν

από τότε και στο εξής και δεν υπήρχε τίποτα που μπορούσα να κάνω.

Το σχολείο τελείωνε και όλα ήταν πιο χαλαρά. Ανυπομονούσα για την παράσταση χορού.

Θα γινόταν σε ένα μεγάλο θέατρο στο κέντρο της πόλης όπου είχε χορέψει και η μαμά πολλές φορές. Ήμουν η πρωταγωνίστρια. Όταν μου το είπε η κυρία Παναγιωτοπούλου, δεν το πίστευα, αλλά ήμουν πάρα πολύ χαρούμενη. Θα ερχόντουσαν να με δουν ο μπαμπάς, η Λυδία και η κυρία Παπά. Τις βδομάδες πριν την παράσταση είχα πολλές πρόβες και ήμουν συνέχεια κουρασμένη, αλλά δεν με πείραζε. Πάντα χαμογελούσα και για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό ήμουν πραγματικά ευτυχισμένη.

Τη μεγάλη μέρα ήρθε σπίτι η κυρία Παπά για να με βοηθήσει να ετοιμαστώ. Μου έκανε τα μαλλιά και μου έδωσε μερικές συμβουλές. Όταν φτάσαμε

στο θέατρο, με άφησαν στα παρασκήνια και πήγαν στις θέσεις τους. Περιμέναμε για λίγη ώρα και εγώ

πήγα σε ένα άδειο δωμάτιο για να κάνω ένα ζέσταμα. Χωρίς να το θέλω άρχισα να χορεύω και μετά έγινε κάτι πάρα πολύ περίεργο. Δεν ήταν αληθινό, αλλά εκείνη την ώρα το πίστεψα. Είδα μπροστά μου τη μαμά. Φορούσε το αγαπημένο της φόρεμα. Μου έκανε νόημα να την πλησιάσω και έκατσε κάτω. Την ένιωσα να μου πιάνει το χέρι και μετά μου μίλησε. Σιωπηλά δάκρυα έτρεχαν στα μάγουλα μας. «Είμαι η πιο περήφανη μαμά του κόσμου. Έχεις γίνει το πιο δυνατό, όμορφο και καλό κορίτσι και η καλύτερη χορεύτρια!», γέλασε και μου έσφιξε το χέρι. «Βγες στη σκηνή και δείξε σε όλους τι μπορείς να κάνεις.

Εγώ θα είμαι πάντα δίπλα σου. Σ’ αγαπώ πολύ!» και εξαφανίστηκε. «Και εγώ σ’ αγαπώ!». Σκούπισα

τα μάγουλά μου σηκώθηκα, πήρα μια βαθιά ανάσα και βγήκα έξω. Όταν ανέβηκα στη σκηνή, όλα ήταν τέλεια. Η μουσική, τα φώτα… Έκανα το σόλο μου και στο τέλος, όσο όλοι χειροκροτούσαν, κοίταξα το κοινό και την είδα. Καθόταν δίπλα στον μπαμπά, φορούσε το ίδιο φόρεμα με πριν και με κοιτούσε χαμογελώντας μέχρι τα αυτιά. Και της χαμογέλασα κι εγώ.

Άνθιση 18:00 μ.μ.

του Νικόλα Σκορίνη (Γ1)

Άνοιξα το παράθυρο και γρήγορα η μυρωδιά της γλυκιάς γλυσίνας γέμισε το μικρό μου δωμάτιο.

Ζωηρά σπουργίτια πήγαιναν και έρχονταν στον ολοπράσινο κήπο και στα δέντρα που χόρευαν με τη μουσική του υπολογιστή μου. Με το μπλε, το πράσινο, το φωτεινό υπόλευκο της απέναντι πολυκατοικίας, το μωβ και το πορτοκαλί στα ολάνθιστα φυτά∙ έτσι ζωγράφιζε ο Ήλιος.

Όλη η Αθήνα έδειχνε στάσιμη στο βάθος, πίσω απ΄ την ελληνική σημαία που κυμάτιζε -και ακόμα κυματίζειαδιάλειπτα.

Ο ρυθμός της μουσικής μου σιγά σιγά άλλαξε, και το φως του ήλιου έγινε πορτοκαλί, και μετά ροζ, και μετά γκρι, και μετά έσβησε. Έκλεισα το παράθυρο και άρχισα να γράφω.

Hinc illae lacrimae *

του Νικόλα Σκορίνη (Γ1)

Στο μπάνιο

τα δάκρυά σου ενώνονται με το καυτό νερό, τέτοιος καταρράκτης ξανά δεν έχει πλήξει.

Κάθε δάκρυ, σκέφτομαι, κρύβει από πίσω ένα πρόσωπο.

Κάθε δάκρυ βαραίνει με τη δική του ιστορία.

Κάθε δάκρυ χαράζει ένα αυλάκι στο γλυκό αυτό πρόσωπο, το διαβρώνει σαν την όξινη βροχή ή το ποτίζει, ναι, τα δάκρυα με ποτίζουν και έτσι ανθίζω.

Όμως και με δηλητήριο μπορεί κανείς να ποτίσει ένα λουλούδι.

* για αυτό το λόγο ήταν αυτά τα δάκρυα (μτφ. από λατινικά)

ΜΕ

Ήταν 4:19, αν θυμάμαι καλά. Οι δύο

άντρες ως συνήθως κάθονταν στον σταθμό του

τρένου, γεγονός που με έκανε να απορώ, καθώς

κανείς δεν χρησιμοποιεί τρένα πλέον. Και στην

σπάνια περίπτωση που κάποιος το κάνει, σίγουρα δεν

θα προτιμήσει να ξυπνήσει στις 3:30 το πρωί για να

είναι στην ώρα του εκεί. Ο ένας από τους δύο άντρες

ήταν ψηλός, με καφετί σακάκι και κρατούσε κάτι σαν

βαλίτσα. Πού και πού την άνοιγε και κάτι μετρούσε

μέσα της. Ο άλλος άντρας έμοιαζε αδιάφορος, δεν θα μπορούσα να τον αναγνωρίσω κανονικά.

Μονάχα τα μάτια του ήταν πιο μπλε, πιο μπλε και

από το φούτερ που μου έδωσε αυτή η γλυκιά κυρία,

που τώρα όμως έχει βρομίσει. Αυτός δεν με φόβιζε

τόσο και μία φορά μου χαμογέλασε κιόλας. Ο άλλος, ο ψηλός, πάντα μου φώναζε και μου έλεγε να φύγω. Βέβαια, ποτέ δεν τον άκουγα, απλώς κρυβόμουν

κάπου και συνέχιζα να τους παρακολουθώ. Εκείνη

τη φορά όμως, όσο και να τους πλησίαζα, έκαναν

σαν να μη με έβλεπαν. Ίσως και να μην ήθελαν να

τους χαραμίσω άλλο τον πολύτιμο χρόνο τους.

Είχαν περάσει 3 λεπτά ακριβώς και τότε έφτασε το

καινούργιο τρένο. Ήταν το μοναδικό χωρίς άσχημες

ζωγραφιές πάνω του. Το χρώμα του ήταν κοντά στο γκρι, μόνο πιο γυαλιστερό και όμορφο. Ακριβώς

μόλις άνοιξαν οι πόρτες, οι δύο κύριοι σηκώθηκαν

από τις θέσεις τους και χαιρέτισαν θερμά μία νέα

κοπέλα που φαινόταν άκρως χαρούμενη και ευτυχής.

Το πρόσωπό της κρυβόταν πίσω από μία μάσκα, ενώ

τα μαλλιά της ήταν ελεύθερα κάτω. Στις 6:12 έφτασε

το επόμενο τρένο. Μέσα του μπήκαν και οι τρεις άνθρωποι και το πρόσωπό τους έλαμπε. Δεν νομίζω

ότι ξαναείδα ποτέ τους κυρίους, ούτε τον ψηλό, ούτε

τον καλό. Ήρθαν όμως άλλοι πολλοί να καλύψουν

το κενό τους και κάθε 45 λεπτά έφευγαν. Μια μέρα

μπήκα η ίδια σε ένα πορτοκαλί τρένο, ίδιο με αυτό

που παλιότερα είχαν πάρει ο ψηλός και ο καλός. Η

καρδιά μου χτυπούσε, τα αυτιά μου είχαν βουλώσει

και το κεφάλι μου πονούσε, ενώ το στομάχι μου αναρωτιόταν αν έκανα κάτι λάθος. Δεν ήταν παρά όταν έφτασα στη στάση που κατάλαβα ότι, για μία φορά στη ζωή μου, είχα πάρει τη σωστή απόφαση.

Ίσως τελικά να κατάφερνα να μοιάσω στους κυρίους

και, παρόλο που δεν είναι εδώ, ξέρω πως θα ήταν περήφανοι για εμένα. Ξέρω πως ο καλός θα με κοιτούσε στα μάτια και θα μου χαμογελούσε και πως ο ψηλός θα χαμήλωνε για να με κοιτάξει και, αν ήμουν τυχερή, θα μου έδινε τη βαλίτσα του.

Άνθη ανθίζουν, λουλούδια ευωδιάζουν

Νέα η φύση γεννιέται μέσα απ’ τη νάρκη της

Ουράνια χρώματα στο θόλο της γης

Ιώδιο η θάλασσα μυρίζει

Ξυπνά η ζωή

Ήλιος πλημμυρίζει

Όταν θα φτάσει το τρένο της Δανάης Βαλτάρα (Β3)

ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Άνοιξη του Δημήτριου Βαλσαμάκη (Α1)

Είναι τα βλέφαρά μου διάφανες αυλαίες

Όταν τα ανοίγω βλέπω εμπρός μου ό,τι και αν τύχει

Όταν τα κλείνω βλέπω εμπρός μου ό,τι ποθώ

Βλέπω καράβια να αρμενίζουν στο Αιγαίο Βλέπω εικόνες μαγικές, γλυκές, ονειρεμένες

Τις γοργόνες και τα ψάρια να χορεύουν και να τραγουδούν στον καταγάλανο βυθό

Βλέπω τα φωτεινά αστέρια στον ουρανό

Να θέλουν να μου μιλήσουν με το δικό τους τρόπο

Με έναν τρόπο ξεχωριστό Βγαλμένος από παραμύθια και ιστορίες

Τώρα ακούω μια γλυκιά μελωδία

Αυτή η μελωδία να με φωνάζει

Εκεί η εικόνα αλλάζει.

Σκίτσο: Κωνσταντίνος Τσαντίλης (Β5)

Φωτογραφία πίσω: Χρυσή Στρατοπούλου (Β1)

Βήματα

Βλέποντας τον κόσμο της Σωτηρίας Χοχλιούρου (Α4)

Σχολικό Έτος 2021-22 Συντονισμός Ύλης-Επιμέλεια: Όλγα Μακρυγιάννη Σχεδιασμός-Εικαστική Επιμέλεια: Μιχάλης Νικηφορίδης Εξώφυλλο: Θάνος Γκιώνης, γραφίστας Ευχαριστούμε την Τατιάνα Ζώη για τις ζωγραφιές και τον Βασίλη Κουτσούκο για τις φωτογραφίες των παιδιών.

ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Η συντακτική ομάδα των Βημάτων

Αρχισυντάκτης

Άλκης-Γιώργος Κισσαμιτάκης (Γ5) Φωτεινή Αγγελή (Γ4) Λυδία Εξάρχου (Γ4) Εριέττα Καράμαλη (Β3)

Έλλη Κιτίνου (Β4) Αναστάσιος Λαζαράκης (Γ2)

Έλενα-Χλόη Νόρτον-Σάκκου (Β5) Νικόλας Τσαντίλης (Γ5)

Κάτι από το προεδρείο μας.............................σελ. 4 Ημερολόγιο......................................................σελ. 5 Ι. Χρόνος: μια διάσταση σε εκκρεμότητα......σελ. 6 ΙΙ. Παρελθόν: ο καλύτερος δάσκαλος...........σελ. 14 ΙΙΙ. Παρ-όντα..................................................σελ. 46 IV. Με το βλέμμα στο μέλλον.......................σελ. 60

Για τα Βήματα της σχολικής χρονιάς 2021-22, επιλέξαμε

να οργανώσουμε την ύλη μας γύρω από το θέμα του χρόνου. Στο φετινό περιοδικό, φιλοδοξούμε ο αναγνώστης και η αναγνώστρια

να επιβιβαστούν για ένα ταξίδι στον χρόνο. Η διαδρομή που θα

ακολουθήσουν είναι η γραμμική πορεία στον χρόνο: από το Παρελθόν

στο Μέλλον, με ενδιάμεση στάση στο Παρόν που πάντα διαρκεί πολύ.

Αρχίζοντας από τη σύνοψη της χρονιάς με το ετήσιο κείμενο του Προεδρείου του Γυμνασίου, ξετυλίγεται το νήμα των κειμένων μας, που όλα καταπιάνονται με τη φύση αυτής της ασταμάτητης δύναμης

και την επίδρασή της στη ζωή μας. Μνήμες ιστορικές, σκέψεις γύρω

από τη σημασία της γνώσης της Ιστορίας, προβληματισμοί γύρω

από την ίδια την έννοια του χρόνου και την ελπίδα ή τον φόβο που

αυτός περικλείει, λογοτεχνικές απόπειρες, άρθρα που σχολιάζουν

την επικαιρότητα, που αναδεικνύουν τη δουλειά συμμαθητών μας, που φωτίζουν τη σχολική ζωή μας, συνεντεύξεις από ανθρώπους που στήριξαν το έργο τους στη μελέτη του παρελθόντος, στη βελτίωση του παρόντος, στην αναμόρφωση του μέλλοντος.

Με φόβο, με αμφιβολίες, αλλά και με γνώσεις και ελπίδα, συνεχίζουμε στο μονοπάτι της σχολικής μας ζωής.

Σας ευχόμαστε καλή ανάγνωση.

Η συντακτική ομάδα των ΒΗΜΑΤΩΝ.

ΒΗΜΑΤΑ 2022

Ένα ταξίδι στον χρόνο

Ξεκινήσαμε

την διαδρομή μας ως προεδρείο χωρίς

να γνωρίζουμε τα πιθανά προβλήματα που θα χρειαζόταν να

αντιμετωπίσουμε μελλοντικά. Ξεκινήσαμε με πολλές προσδοκίες και

όνειρα για να κάνουμε μία αλλαγή στο σχολείο. Κάποια από αυτά τα

όνειρα αναγκαστήκαμε να τα αφήσουμε για τα επόμενα προεδρεία, καθώς υπήρξαν διάφορα εμπόδια που μας προκάλεσαν συναισθήματα

πολλών ειδών. Βασικό πρόβλημα αποτέλεσε το γεγονός ότι, λόγω

COVID19, υπήρχαν πολλές περιπλοκές σχετικά με τις εκδρομές και

τις εκπαιδευτικές επισκέψεις. Μία ακόμα πρόκληση ήταν ότι έπρεπε

να συνεργαζόμαστε με παιδιά όλου του Γυμνασίου συμβιβάζοντας τις

διαφορετικές και αντικρουόμενες απόψεις.

Μπορέσαμε, ωστόσο, να επινοήσουμε έναν μαγικό τρόπο

για να προσπεράσουμε αυτήν την πρόκληση. Αυτός ο τρόπος ήταν η

ενθάρρυνση να εκφράζουν όλοι και όλες με αλληλεγγύη τη γνώμη τους.

Οι ήττες, οι νίκες, οι λύπες, οι χαρές, οι συμφωνίες και οι διαφωνίες, όλα αποτέλεσαν κομμάτι στον εμπλουτισμό της διαδρομής αυτής. Θεωρούμε ως Κ.Κ.Σ. ότι τα θετικά, αλλά και τα αρνητικά, συντέλεσαν

όλα στη δημιουργία μιας αξέχαστης σχολικής χρονιάς και εμπειρίας.

Ως προεδρείο φέτος, στόχος και βασική μας ανάγκη ήταν

να κάνουμε αυτήν την σχολική χρονιά “θεραπευτική”, ειδικά μετά το

τέλος δύο δύσκολων χρόνων.

Τη φετινή χρονιά για το Κ.Κ.Σ. θα μπορούσε κανείς να την

αποκαλέσει έναν λαβύρινθο. Η διαδρομή ήταν δύσκολη, δύσκολη

όχι μόνο για το Κ.Κ.Σ., αλλά και για όλους τους μαθητές. Ευχόμαστε

σε όλους και όλες ένα υπέροχο καλοκαίρι, να ξεκουραστούμε όσο

περισσότερο γίνεται, ώστε να μπορέσουμε να επιστρέψουμε τον

Σεπτέμβριο ακόμα πιο έτοιμοι με νέα όνειρα για τη σχολική χρονιά.

Η πρόεδρος της Κοινότητας

Γεωργιάδη Λητώ (Γ2)

2021-22

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2022

Ακολουθώντας

μια παράδοση

ετών και κάτω από αντίξοες συνθήκες, λόγω πανδημίας, τα παιδιά του Γυμνασίου

δημιούργησαν και φέτος με τις ζωγραφιές τους

κάτω από την καθοδήγηση της καθηγήτριάς

μας καλλιτεχνικών, Τατιάνας Ζώη και με

τη στήριξη του Προεδρείου της Μαθητικής

Κοινότητας, το ημερολόγιο του 2022 με θέμα

“Φανταστικοί Χάρτες”. Αποτέλεσμα αυτής

της επιτυχημένης δράσης ήταν η σημαντική

ενίσχυση μιας μονάδας εντατικής θεραπείας

παιδιών μέσω του σωματείου “Πνοή”, καθώς

και η κάλυψη των τυπογραφικών εξόδων

του μαθητικού μας περιοδικού και του

ημερολογίου μας.

Μια αίσθηση ή ψευδαίσθηση από ανθρώπινες αναμνήσεις, ό,τι συνέβη και ό,τι πρόκειται να συμβεί, ό,τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή, αυτό αποτελεί την έννοια του χρόνου!

Υποστηρίζεται ότι, εφόσον οι νόμοι της φυσικής είναι απόλυτα συμμετρικοί, θα πρέπει να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι, όπως ο χρόνος

κινείται σε μία κατεύθυνση προς τα εμπρός, θα

μπορούσε εύκολα να μετακινηθεί σε μία κατεύθυνση προς τα πίσω.

Πράγματι, ορισμένοι θιασώτες της θεωρίας αυτής, υποστηρίζουν ότι ο χρόνος θα αρχίσει να πηγαίνει προς τα πίσω, όταν το σύμπαν σταματήσει να επεκτείνεται.

Γιατί, άραγε, ερμηνεύουμε τον χρόνο προς τα εμπρός; Το αίνιγμα αυτό έχει απασχολήσει ιδιαιτέρως τους επιστήμονες. Ορισμένοι, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι αυτό συμβαίνει διότι ο χρόνος είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα!

Σύμφωνα με αυτούς τους επιστήμονες, στο σύμπαν υπάρχει ένα σημείο όπου ο χώρος και ο χρόνος συνδέονται. Γνωστός ως χωροχρόνος.

Η θεωρία η οποία υποστηρίζεται από τη

θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, αναφέρει ότι ο χώρος και ο χρόνος είναι μέρος μιας τετραδιάστατης δομής όπου, ό,τι έχει συμβεί, έχει τη δική του θέση στις συντεταγμένες στον χωροχρόνο. Αυτό θα επιτρέψει τα πάντα να είναι «πραγματικά», με την έννοια ότι το παρελθόν, και ακόμη και το μέλλον, είναι εκεί, στον χωροχρόνο, κάνοντας τα πάντα εξίσου σημαντικά με το παρόν.

Η πραγματικότητά μας μπορεί να απεικονιστεί, είτε ως ένας τρισδιάστατος χώρος, όπου τα πράγματα συμβαίνουν με την πάροδο του χρόνου, είτε ως ένας τετραδιάστατος χώρος, όπου δεν συμβαίνει τίποτα. Αν, λοιπόν, επιλεγεί ο δεύτερος τρόπος απεικόνισης της πραγματικότητας, τότε η αλλαγή αυτής γίνεται μία ψευδαίσθηση, γιατί δεν υπάρχει τίποτα που να αλλάζει, όλα είναι ακριβώς εκεί: το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.

Νέα δεδομένα που αφορούν την ανακάλυψη της «σκοτεινής» ύλης και «σκοτεινής» ενέργειας, καθώς και η ανακάλυψη των βαρυτικών κυμάτων, σίγουρα θα μας δώσουν στο μέλλον περισσότερα

εφόδια για την κατανόηση της δομής και της ροής του χρόνου μέσα σε αυτό.

Ι. ΧΡΟΝΟΣ: ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ

Χρόνος: υπάρχει; της Εριέττας Καράμαλη (Β3)

την προσωπική μου εμπειρία ο χρόνος είναι μία από τις

συμβάσεις που έμαθα από μικρός ότι υπάρχουν, όπως παραδείγματος

χάρη, η ημερομηνία των γενεθλίων μου και οι σελίδες του προσωπικού

μου ημερολογίου με σαφείς αναφορές σε ημερομηνίες που αφορούν την

προσωπική μου διαδρομή μέχρι σήμερα.

Γράφω για να μην ξεχάσω, αποτυπώνοντας όλα όσα με έχουν αγγίξει, συνειδητοποιώντας ταυτόχρονα ότι ο χρόνος τρέχει σαν νερό, όπως λέει συχνά και η μητέρα μου, γιατί στην πραγματικότητα μάς

κυνηγά και γράφοντας έχω την αίσθηση ότι προλαβαίνω να χωρέσω

σε σελίδες όλα αυτά που βιώνω και δεν θέλω να ξεχάσω, ευχάριστα ή

δυσάρεστα, σημαδεύοντας τον χρόνο και ίσως αφήνοντας και κάτι πίσω

μου.

χρόνος είναι μία ασταμάτητη δύναμη της φύσης. Όσο και

να το θέλουμε, δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη ροή του. Τα δευτερόλεπτα

περνάνε, το ίδιο και οι μέρες, οι μήνες και τα χρόνια, με το θάνατο να

είναι η μόνη σταθερά. Και στη συνειδητοποίηση αυτή, ότι μπροστά στο

μέγεθος και την ηλικία του σύμπαντος είμαστε μυρμήγκια, η διάρκεια

ύπαρξης των οποίων ως είδος θα τελειώσει τόσο γρήγορα όσο άρχισε, νιώθουμε δέος. Δέος μπροστά σε αυτό που την ίδια στιγμή μας σκοτώνει

και μας κρατά ζωντανούς ως αναμνήσεις. Η αντίληψη του χρόνου

μπορεί να διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά ο χρόνος είναι

πανταχού παρών σε κάθε πτυχή και στιγμή της ζωής, με τρόπους πέρα

από το προφανές. Εκεί οφείλεται η ομορφιά του, στη διπροσωπία του...

Στο ψυχρό πρόσωπο του χρόνου που δεν έχουμε, του αναπόφευκτου

θανάτου και της λήθης που μας περιμένει όλους και στο γλυκό πρόσωπο

του χρόνου που περάσαμε με τα πρόσωπα που αγαπάμε.

Σελίδες ημερολογίου του Κωνσταντίνου Διβάρη (Β2)

Χρόνος

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

ΧΡΟΝΟΣ: ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ

Όσο περνάει ο καιρός, σκεφτόμαστε

συχνά πως ο χρόνος μοιάζει να περνά πιο γρήγορα

συγκριτικά με το παρελθόν και οι μέρες «φεύγουν»

πολλές φορές χωρίς καν να τις καταλάβουμε. Έτσι

και οι εβδομάδες, οι μήνες ή ακόμη και τα χρόνια.

Παρόλο που γνωρίζουμε πως ο χρόνος (δηλαδή

οι διαιρέσεις του) δεν είναι παρά ένα ανθρώπινο κατασκεύασμα, συνεχίζει να παίζει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή μας.

Μια ομάδα επιστημόνων στο Μόναχο ασχολήθηκε με αυτή την αίσθηση που νιώθουμε, πως ο χρόνος περνά όλο και πιο γρήγορα όσο μεγαλώνουμε και έτσι έδωσαν μια απάντηση στο ερώτημα, όπως προσπάθησαν να κάνουν στο πέρασμα του χρόνου και πολλοί άλλοι συνάδελφοί

τους. Στην έρευνα του Μαρκ Ουίτμαν και της Σάντρα Λένοφ συμμετείχαν 499 άτομα, με ηλικία

από 14 έως 94 ετών. Στόχος της έρευνας αυτής ήταν

να εξεταστεί πόσο αργά ή γρήγορα αισθάνονται οι

άνθρωποι πως περνά ο χρόνος.

Όσον αφορά τα μικρά διαστήματα (μια

εβδομάδα, έναν μήνα, ακόμη και έναν χρόνο) η

αντίληψη των ατόμων για το πέρασμα του χρόνου ήταν ίδια, ασχέτως της ηλικίας τους. Οι περισσότεροι

που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν πως ο χρόνος περνούσε γρήγορα. Ωστόσο, για μεγαλύτερα

χρονικά διαστήματα, όπως για μια πλήρη δεκαετία,

παρατηρήθηκε πως τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα

αντιλαμβάνονταν πως ο χρόνος περνούσε πιο γρήγορα. Όταν τους ζητήθηκε να αναπολήσουν

τη ζωή τους, οι συμμετέχοντες ηλικίας άνω των 40 θεώρησαν ότι ο χρόνος περνούσε αργά όταν ήταν παιδιά, αλλά στη συνέχεια άρχισε να επιταχύνει σταθερά τόσο κατά τη διάρκεια των εφηβικών τους χρόνων όσο κατά την ενηλικίωσή τους.

Με βάση τα συμπεράσματα της έρευνας, υπάρχει λόγος που τα άτομα μεγαλύτερων ηλικιών αντιλαμβάνονται με αυτόν τον τρόπο πέρασμα του χρόνου. Όπως εξηγούν οι δύο επιστήμονες, υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε τον

Σκίτσο: Δανάη Δουβή (Β3)

χρόνο και εκτιμούμε τη διάρκεια ενός γεγονότος. Ο

ένας αφορά την αντίληψη που έχουμε για τον χρόνο

όταν ένα γεγονός βρίσκεται σε εξέλιξη και ο δεύτερος

την αντίληψη που έχουμε μετά την ολοκλήρωσή

του. Επιπλέον, η εμπειρία που έχουμε αποκομίσει,

σε ό,τι αφορά τον χρόνο, ποικίλλει ανάλογα με τι

κάνουμε και πώς αισθανόμαστε όσο το κάνουμε. Για

αυτόν τον λόγο ο χρόνος μοιάζει να κυλά γρήγορα

όταν περνάμε καλά και όχι όταν ασχολούμαστε με

κάτι κοπιαστικό ή δύσκολο. Το ερώτημα όμως παραμένει: Ποιο ή ποια είναι τα αίτια του φαινομένου αυτού; Η απάντηση

σχετίζεται, σύμφωνα με τους ειδικούς, με τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας κωδικοποιεί τις νέες εμπειρίες και τις μετατρέπει σε αναμνήσεις, αλλά και με την αναδρομική μας αντίληψη για τον χρόνο, η οποία βασίζεται στον όγκο των νέων αναμνήσεων που δημιουργήσαμε κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου.

Όσο πιο πολλές νέες εμπειρίες έχουμε, τόσο πιο έντονες αναμνήσεις δημιουργούμε. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, μια ημερήσια εκδρομή. Εάν το πρόγραμμα της εκδρομής αυτής είναι γεμάτο με διασκεδαστικές δραστηριότητες, τόσο μεγαλύτερο θα φαίνεται στα άτομα που έζησαν την εμπειρία αυτή.

Το φαινόμενο αυτό, ονομάζεται «Holiday Paradox», δηλαδή το «παράδοξο των διακοπών»

στα ελληνικά, το οποίο προσπαθεί, με λίγα λόγια, να εξηγήσει τις διαφορές στην αντίληψη που έχουμε για την ταχύτητα του χρόνου. Όταν είμαστε παιδιά, έφηβοι ή βρισκόμαστε στα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσής μας, η καθημερινότητά μας είναι γεμάτη νέες εμπειρίες. Νέες δραστηριότητες, πράγματα που μαθαίνουμε στο σχολείο. Ως ενήλικες όμως, η ζωή μας θα μπει σε μια ρουτίνα, μια μονοτονία, όπου όλα πάνω κάτω θα επαναλαμβάνονται και, συνεπώς, δεν θα δημιουργούνται νέες έντονες αναμνήσεις όπως τις προηγούμενες περιόδους. Κατά τις πρώτες δεκαετίες της ζωής μας, οι οποίες θα περιλαμβάνουν

Αυξομειώνεται η ταχύτητα του χρόνου; του Νίκου Τσαντίλη (Γ5)

ΧΡΟΝΟΣ: ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ

τις πλούσιες εμπειρίες, που θα μας προσφέρουν και έναν μεγάλο όγκο αναμνήσεων, θα μας κάνουν να πιστεύουμε, όταν θα έχουμε μεγαλώσει πια, πως ο χρόνος κυλούσε πιο αργά τότε, ενώ όσο θα περνάμε τα στάδια της ζωής μας, θα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο.

Το καλό είναι πως, βάσει της θεωρίας αυτής, τελικά έχουμε την δυνατότητα να κάνουμε τον χρόνο να κυλά ξανά πιο αργά. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να συνεχίζουμε να μαθαίνουμε και

να τολμάμε να δοκιμάζουμε νέα πράγματα που δεν

είχαμε κάνει στο παρελθόν, να εξερευνούμε νέα μέρη και να ερχόμαστε σε επαφή με καινούργιο κόσμο.

Είναι ταυτόχρονα εξαιρετικά σημαντικό

να ξέρουμε να απολαμβάνουμε κάθε στιγμή των νεανικών μας χρόνων, διότι θα έρθει κάποτε η στιγμή που θα αναπολούμε με δέος αυτά τα χρόνια, ενώ ταυτόχρονα θα ευχόμαστε να μπορούσαμε να ξαναζήσουμε τις εμπειρίες αυτές.

Τι ώρα είπατε πως είναι; του Κωστή Στήκα

Ο Κωστής Στήκας είναι συγγραφέας και εκδότης δύο πολύ σημαντικών βιβλίων για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, το τεχνολογικό θαύμα της αρχαίας Ελλάδας που αποτελεί τον πρόγονο όλων των επιτευγμάτων

της Μηχανικής και συχνά αναφέρεται διεθνώς ως ο πρώτος υπολογιστής

της Ανθρωπότητας. Για το πρώτο βιβλίο του έχει βραβευτεί από την

Ακαδημία Αθηνών, ενώ πρόσφατα εξέδωσε το βιβλίο του “Μηχανισμός

των Αντικυθήρων – Το Μαγικό Ταξίδι”, το οποίο απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους. Λατρεύει και γνωρίζει τα μηχανικά ρολόγια όσο λίγοι άνθρωποι στον κόσμο. Αυτό όμως που τράβηξε το δικό μας ενδιαφέρον, είναι ότι μέσα από την 25ετή ενασχόλησή του με τον χώρο της Υψηλής Ωρολογοποιίας, στα κείμενά του, μιλάει συχνά για την ίδια τη ζωή. Ο Αναστάσης Λαζαράκης (Γ2) είχε μαζί του μια

ενδιαφέρουσα σύζήτηση

και κατάφερε να του “αποσπάσει” το παρακάτω κείμενο με το οποίο μας

ξεναγεί στον μαγικό χώρο του Χρόνου καταλήγοντας σε μια σύντομη διαδρομή από το παρελθόν στο σήμερα.

ΧΡΟΝΟΣ: ΜΙΑ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΕ

ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ

Ο Χρόνος μοιάζει τόσο απόλυτα καθορισμένος. Σύμφωνα με τη Φυσική, ένα δευτερόλεπτο είναι το διάστημα του Χρόνου κατά

το οποίο ένα άτομο Καισίου 133, εκπέμποντας ακτινοβολία, πάλλεται 9.192.631.770 φορές. Και όμως. Εάν ο Χρόνος είναι με τόσο συγκεκριμένο τρόπο προσδιορισμένος, η βίωσή του είναι εντελώς υποκειμενική. Όλοι μας καταλαβαίνουμε

ότι ο Χρόνος κυλά στη ζωή μας με διαφορετικούς

ρυθμούς, ανάλογα με τη διάθεσή μας, αλλά και πολλούς άλλους παράγοντες. Κατά τη διάρκεια

μιας διαδρομής με τρένο η αίσθηση του Χρόνου

είναι εντελώς διαφορετική όταν διασχίζουμε μια κοιλάδα, από ό,τι όταν περνάμε ανάμεσα από βουνά.

Η συνάντηση με ένα πρόσωπο που μας ενδιαφέρει κάνει τις ώρες να μοιάζουν με δευτερόλεπτα, ενώ

μια αρνητική εμπειρία κάνει τα δευτερόλεπτα να μοιάζουν αιώνες. Παρόλα αυτά, όλοι πιστεύουμε ότι έχουμε μια καλή αίσθηση του Χρόνου. Ο Χρόνος είναι συνέχεια παρών στη ζωή μας και νομίζουμε ότι δεν γίνεται με τίποτα να του ξεφύγουμε. Ποιος, όμως, μπορεί να βρει πόση ώρα ακριβώς κοιμήθηκε, μόλις ανοίξει τα μάτια του; Ο άνθρωπος από την αρχή της ιστορίας του ενδιαφέρθηκε για τον Χρόνο. Αρχικά, ο λόγος που τον έκανε να καταπιαστεί με το εγχείρημα της μέτρησής του ήταν η ανάγκη να οργανώσει τη ζωή του, ώστε να μπορέσει να γίνει πιο αποτελεσματικός και να αντιμετωπίσει τη φύση και τα προβλήματά του. Στην αρχή χρησιμοποίησε για τον σκοπό αυτό το ίδιο το φυσικό περιβάλλον του και την περιοδικότητα που υπήρχε σε αυτό. Η κίνηση του ήλιου, της σελήνης, των άστρων, οι αλλαγές των εποχών και η περιοδικότητα της αγροτικής ζωής ήταν για τον άνθρωπο τα στοιχεία με τα οποία σιγάσιγά διαμόρφωσε το ημερολόγιο, που εμείς σήμερα θεωρούμε δεδομένο.

Μας φαίνεται περίεργο να σκεφτούμε ότι ο Χρόνος δεν ήταν πάντα τόσο σημαντικός στη ζωή των ανθρώπων. Η αλήθεια είναι ότι σήμερα ο Χρόνος καθορίζει τα πάντα στη ζωή μας. Ακόμη και τις βιολογικές μας ανάγκες. Συχνά λέμε: «Δύο πήγε η ώρα. Πρέπει να φάω»!

Αφού, λοιπόν, ο άνθρωπος κατάφερε να βρει τον τρόπο με τον οποίο θα «έκοβε» το Χρόνο σε μικρά «κομματάκια», προσπάθησε να τον μετρήσει. Στην αρχή το έκανε αυτό παρατηρώντας τα αστέρια του ουρανού, ή στην Αίγυπτο την στάθμη του Νείλου. Στην Αρχαία Ελλάδα έφτιαξε ηλιακά ρολόγια και διάτρητα κύπελλα με νερό, τις κλεψύδρες. Η

πρώτη καταγραφή του Χρόνου με την έννοια των

ωρών προήλθε από το χτύπημα της καμπάνας στις εκκλησίες. Ήταν η εποχή που η εκκλησία καθόριζε την καθημερινή δραστηριότητα των ανθρώπων και για το λόγο αυτό ήταν αυτή που έδινε την ώρα.

Το ρολόι τσέπης πρωτοπαρουσιάστηκε το 1500 και ήταν μια «επανάσταση», αφού μαζί με αυτό εισήχθη και η έννοια του προσωπικού Χρόνου. Ο άνθρωπος είχε πλέον τη «δική του» ώρα. Το ρολόι χειρός παρουσιάστηκε σε μεμονωμένες περιπτώσεις

πριν από ενάμιση αιώνα και θεωρήθηκε μεγάλη ιδιορρυθμία, ενώ σήμερα «μετράει» μόλις έναν αιώνα και κάτι ζωής. Σήμερα, σε μία εποχή όπου ο Χρόνος βρίσκεται παντού, και μάλιστα με μεγάλη ακρίβεια, από το ταμπλό του αυτοκινήτου και το κινητό τηλέφωνο μέχρι την καφετιέρα, το ρολόι απελευθερώνεται από τον «στενό» του προορισμό να δίνει την ώρα. Άλλωστε, οι καλές –αλλά και οι δύσκολες– στιγμές ποτέ δεν μετριούνται με ακρίβεια δευτερολέπτου. Χάραμα, πρωινό, μεσημέρι, δειλινό, νύχτα. Το ίδιο και οι αναμνήσεις μας. Ήταν λίγο μετά το μεσημέρι όταν μου είπε για πρώτη φορά η κόρη μου «μπαμπά». Τώρα μπορεί να ήταν και 13:17΄:43΄΄, αλλά ποιος νοιάζεται;

Σαν έρθει το πλήρωμα του χρόνου: η κατάλληλη στιγμή για να γίνει κάτι που περιμέναμε καιρό.

Χρόνου φείδου: να κάνεις οικονομία στον χρόνο σου ή να τον ξοδεύεις με σύνεση. (Η φράση αυτή ανήκει στον Χίλωνα τον Λακεδαιμόνιο, ο οποίος ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας, περίφημος για τα επιγραμματικά του αποφθέγματα).

Συν το χρόνω: όσο περνά ο καιρός.

Ο χρόνος είναι χρήμα:ο χρόνος έχει πολύ μεγάλη αξία.

Εκτός τόπου και χρόνου: για κάποιον που δεν είναι προσαρμοσμένος στην εποχή ή στο περιβάλλον που ζει.

Εν ευθέτω χρόνω: η κατάλληλη στιγμή να γίνει κάτι.

Χρόνια πολλά και του χρόνου: ευχές που ανταλλάσσουμε

Η ιστορία είναι ένα μάθημα που πολλοί

μαθητές δεν καταλαβαίνουν τον σκοπό τον οποίο

εξυπηρετεί, καθώς, σε αντίθεση με τα Μαθηματικά

ή τα Ελληνικά, δεν έχει κάποια προφανή χρήση

στην καθημερινή ζωή. Δεν μας βοηθάει στο

να κάνουμε υπολογισμούς για ψώνια ή στο να

μιλήσουμε με φίλους ή συγγενείς μας. Συνήθως

η εξήγηση που παίρνει κανείς για την ύπαρξη

αυτού του μαθήματος είναι πως έτσι μπορούμε

να καταλαβαίνουμε καλύτερα την κουλτούρα

και τον πολιτισμό της χώρας μας και, πάνω από

όλα, να παίρνουμε μαθήματα για το μέλλον.

Πράγματι, κάποιες ιδιαίτερες καταστάσεις

παραμένουν ίδιες όσα χρόνια ή αιώνες και να

περάσουν, γι’ αυτό άλλωστε και λέμε συχνά πως “η ιστορία επαναλαμβάνεται”. Ένα λάθος που κάνουν πολλοί άνθρωποι, αν και κυρίως παλιότερων

γενεών, είναι να έχουν ακόμα μία εκδικητική στάση

ενάντια σε μία χώρα ή σε μία πολιτική ιδεολογία, εξαιτίας ενός πολέμου ή μίας διένεξης που έγινε στο παρελθόν. Ο σκοπός της ιστορίας είναι ακριβώς

το αντίθετο. Όχι να μας κρατάει κολλημένους στο παρελθόν και το μίσος των προηγούμενων

εποχών, αλλά να μας βοηθάει να πάμε παρακάτω

και να μην επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη. Όμως το μάθημα της ιστορίας με τον τρόπο που διδάσκεται στο σχολείο, δεν βοηθάει καθόλου σε αυτό το κομμάτι, γιατί έχει κυρίως σκοπό να δημιουργήσει ένα πατριωτικό αίσθημα

στα παιδιά παρά να πει αντικειμενικά τα γεγονότα, όπως ακριβώς έγιναν. Οπότε, πάρα πολλές φορές, αλήθειες “άβολες” για τη χώρα παραλείπονται ή τους δίνεται ελάχιστη σημασία. Για παράδειγμα, σε τι ηλικία φτάσαμε μέχρι κάποιος να μας αναφέρει

βιαστικά τον εμφύλιο του 1826 ή του 1946; Σε τι ηλικία φτάσαμε μέχρι οι δάσκαλοι να παραδεχτούν απρόθυμα πως ο Μεταξάς, που είπε το “Όχι”στους

Ιταλούς, ήταν δικτάτορας; Και πόσα παιδιά ξέρουν

από την ιστορία πως στην πραγματικότητα το 1821

δεν ήταν μία σειρά από νίκες και πως η Επανάσταση

θα είχε χαθεί, αν δεν μας είχαν βοηθήσει οι ξένοι; Και γιατί η ιστορία παρουσίαζε τόσο αρνητικά τους Πέρσες και τόσο θετικά τον Μέγα Αλέξανδρο, ενώ έκαναν και οι δύο πλευρές ακριβώς το ίδιο πράγμα: πήγαν να υποδουλώσουν μία ξένη χώρα; Και, τέλος, για να μη μιλάω μόνο για την Ελλάδα, καθώς το πρόβλημα αυτό είναι παγκόσμιο,

Γιατί είναι σημαντικό να μαθαίνουμε

την Ιστορία όπως πραγματικά

συνέβη; της Έλλης Κιτίνου (Β4)

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

πιθανόν και οι Γάλλοι, όταν γιορτάζουν τη Γαλλική Επανάσταση, να επιλέγουν να ξεχάσουν τι έγινε αργότερα στο όνομά της. Υποτίθεται πως η ιστορία

πρέπει να είναι μία αφήγηση αντικειμενική και όχι να εξυμνεί ή να καταδικάζει μία συγκεκριμένη χώρα.

Σε όλους αυτούς που θα πουν πως αυτή η διαδικασία είναι απαραίτητη για να νιώσουν τα παιδιά περήφανα για την πατρίδα τους, τους

προγόνους τους και να “αποκτήσουν Ελληνική ταυτότητα”, έχω να απαντήσω: πιστεύω πως είναι πιο σημαντικό να μαθαίνουν από μικροί πως η πατρίδα

τους δεν τα κάνει όλα τέλεια και αυτό είναι στο κάτω

κάτω φυσιολογικό. Δεν υπάρχει “καλός” και “κακός”

λαός. Το να είσαι Έλληνας δεν σε κάνει ούτε ήρωα

πολέμου σαν αυτούς του ‘21, ούτε δικτάτορα σαν

τον Παπαδόπουλο. Όμως, μαθαίνοντας για τους

προγόνους σου, και τις πράξεις που έκανε ο καθένας, κακές, καλές ή και τα δύο, μπορείς να χτίσεις το μέλλον σου, διαλέγοντας τι θα διατηρήσεις και τι όχι. Και, αν υπάρξουν ποτέ παρόμοιες ή δύσκολες εποχές, να μην επαναλάβεις τα λάθη που έκαναν οι άνθρωποι στο παρελθόν, πριν από εσένα.

“Those who do not remember the Past are Condemned to repeat it”

-George Santayana

To

2022 σηματοδοτεί μια πολύ σημαντική θλιβερή επέτειο για την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, την καταστροφή της Σμύρνης, στις 9 Σεπτεμβρίου του 1922. Η ήττα των Ελληνικών στρατευμάτων και ο ξεριζωμός των Ελληνορθοδόξων που ακολούθησε θεωρείται από τις μεγαλύτερες συμφορές στη νεότερη ελληνική ιστορία.

Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, αλλά και την επιμονή του Ελ. Βενιζέλου, παραχωρήθηκαν προσωρινά στο Ελληνικό κράτος, εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μεταξύ των οποίων και η Σμύρνη. Και ενώ οι ελληνικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη, την ίδια ώρα ο Μουσταφά Κεμάλ, ένας αξιωματικός του κινήματος των Νεότουρκων, προετοιμαζόταν για την αντεπίθεση και την ανατροπή της συνθήκης. Η Ελλάδα τότε προσπάθησε να υποχρεώσει τον Κεμάλ να δεχτεί τη Συνθήκη των Σεβρών και άρχισε έναν πόλεμο που, παρά τις αρχικές νίκες, ήταν καταδικασμένος να αποτύχει, καθώς όσο πιο βαθιά στην Τουρκία προχωρούσαν οι Ελληνικές δυνάμεις, τόσο πιο πολύ απομακρύνονταν από τα κέντρα που τους εξασφάλιζαν εφόδια.

Όσο για τις Μεγάλες Δυνάμεις, που ήθελαν να αποφύγουν ακόμα έναν μακροχρόνιο πόλεμο αυτή τη φορά εναντίον των Τούρκων, χρησιμοποίησαν την επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ έπειτα από δημοψήφισμα ως δικαιολογία, για να σταματήσουν την οικονομική και διπλωματική υποστήριξη της Ελλάδας. Όλες αυτές οι δυσμενείς εξελίξεις έφεραν την Ελλάδα σε πολύ κακή κατάσταση: το ημερήσιο κόστος του στρατού να είναι υπέρογκο και το ηθικό των στρατιωτών να

είναι ισοπεδωμένο. Η κατάρρευση του Μετώπου ήταν θέμα χρόνου.

Η ελληνική άμυνα διαλύθηκε τον Αύγουστο του 1922 και

ακολούθησε άτακτη υποχώρηση. Λίγες μέρες αργότερα ο κεμαλικός

στρατός μπήκε στην Σμύρνη ακολουθούμενος από τσέτες (οπλισμένοι

άτακτοι ληστές που δρούσαν σε συνεργασία με την Τουρκική

Χωροφυλακή ή υπό την ανοχή της) προέβη σε πολλές βιαιότητες

και έκαψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης. Φοβούμενοι αντίποινα, πολλοί Ελληνορθόδοξοι Μικρασιάτες είχαν καταφύγει στην Σμύρνη προσπαθώντας να βρουν καράβι να φύγουν, μια απόφαση που αποδείχθηκε τόσο καταστροφική όσο και η ίδια η εκστρατεία αφού ο τελικός απολογισμός κατέγραψε δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και τουλάχιστον 900.000 πρόσφυγες.

Η Μικρασιατική Καταστροφή ήταν ένα πολύ σημαντικό γεγονός για την Ελλάδα, καθώς τερμάτισε την Μεγάλη Ιδέα. Όλοι οι Μικρασιάτες πρόσφυγες, που ο αριθμός τους μεγάλωσε μετά την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών, άλλαξαν ριζικά την πολιτισμική και φυλετική σύνθεση του Ελληνικού Κράτους.

Εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική

καταστροφή

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

O Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ σύγχρονης Ιστορίας βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών για το βιβλίο του “Ιστορία των Ελλήνων του παρευξείνιου χώρου” (1995). Τα κύρια επιστημονικά του ενδιαφέροντα

σχετίζονται με το σοβιετικό Μεσοπόλεμο και την

ιστορία του σοβιετικού ελληνισμού, καθώς και με τη διαδικασία μετάβασης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην εποχή των εθνών-κρατών και με

την ιστορική εμπειρία του ελληνισμού στη Μικρά Ασία

και την Ανατολική Θράκη.

Γιατί είναι η επέτειος αυτή σημαντική;

H επέτειος των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι πολύ σημαντική γιατί εκτός από

τον συμβολισμό που περιέχει, το ίδιο το γεγονός

της Καταστροφής είναι πολύ σημαντικό. Το 1922

έκλεισαν πολλοί ιστορικοί κύκλοι. Όπως το τέλος

μιας ελληνικής παρουσίας στη Μικρά Ασία που

αρχή της βρίσκεται στις απαρχές της ιστορίας.

Μια παρουσία που σήμαινε και την απαρχή

αυτού που αποκαλούμε «δυτικός πολιτισμός».

To 1922, επίσης, ολοκληρώνεται μια διαδικασία

που είχε ξεκινήσει το 1908, όταν οι εθνικιστές

Νεότουρκοι άνοιξαν τον Ασκό του Αιόλου. Μετά

από κοσμοϊστορικές διεργασίες που ξεκίνησαν με

τους Βαλκανικούς Πολέμους και κορυφώθηκαν με

τη Μικρασιατική Εκστρατεία, επήλθε το τέλος του

παλιού πολυεθνικού κόσμου. Μεγάλα θύματα ήταν οι μη μουσουλμανικές κοινότητες της οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι οποίες αποτέλεσαν στόχο προδιαγεγραμμένων εθνικών εκκαθαρίσεων. Η βίαιη καταστροφή τους έχει χαρακτηριστεί Γενοκτονία με

βάση το Διεθνές Δίκαιο, ενώ η ίδια η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει με ομόφωνες αποφάσεις της Βουλής το

ιστορικό γεγονός θεσπίζοντας δύο Ημέρες Μνήμης για τη Γενοκτονία (19 Μαϊου για τον Πόντο, 14 Σεπτεμβρίου για το σύνολο της Μικράς Ασίας).

Πώς επηρέασε την κοινωνία μας αυτός ο ξεριζωμός;

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή έφτασαν στην

Ελλάδα περίπου 1.5 εκατομμύρια Έλληνες από την Ιωνία, τον Πόντο, τη Βιθυνία, την Καππαδοκία, την Ανατολική Θράκη, την Κωνσταντινούπολη κ.ά. Η Ελλάδα τότε είχε ένα πληθυσμό της τάξεως των 5 εκ. κατοίκων.

Οι μεγάλες δυσκολίες που υπήρξαν κατά τη διαδικασία της αποκατάστασης αυτού του πολύ μεγάλου αριθμού των προσφύγων οδήγησαν σε μεγάλες κοινωνικές εντάσεις κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Οι πρόσφυγες που θα κατακλύσουν την Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή θα αντιμετωπίσουν μια ιδιαιτέρως αρνητική κατάσταση.

Ο Άλκης Ρήγος, καθηγητής της Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, γράφει: «Η εντονότατη αντίθεση γηγενών και προσφύγων διαχέεται σ’ όλο τον ελλαδικό χώρο. Οι άνθρωποι που μόλις διασώθηκαν από την τουρκική σφαγή, αποκαλούνται «τουρκόσποροι» και «γιαουρτοβαφτισμένοι» (επειδή συνήθιζαν να τρώνε γιαούρτι)… Η λέξη «πρόσφυγας» διαχέεται στον κοινωνικό ιστό με τον πιο υποτιμητικό τρόπο. Τον ρατσισμό αυτό προσπαθούν να εκμεταλλευτούν οι φασιστοειδείς

κινήσεις που απαιτούν να επιβληθεί στους πρόσφυγες

να φορέσουν κίτρινα περιβραχιόνια για να τους διακρίνουν και να τους αποφεύγουν οι Έλληνες»

Παρόλα αυτά, πράγματι οι πρόσφυγες

συνέβαλαν στη μεγάλη οικονομική ανάπτυξη

της δεκαετίας του ’30 με την τεχνογνωσία που

έφεραν από τις πατρίδες τους αλλά και με τα κεφάλαια που είχαν διασωθεί. Παράλληλα, ο αγροτικός προσφυγικός πληθυσμός ευνόησε την επιτάχυνση της αγροτικής μεταρρύθμισης και στην απαλλοτρίωση των τσιφλικών. Σε σύντομο

Συνέντευξη από τον ιστορικό

Βλάση Αγτζίδη

των Φωτεινής Αγγελή και Λυδίας

χρονικό διάστημα η εγκαταλελειμμένη ύπαιθρος της Μακεδονίας θα μετατραπεί σε σιτοβολώνα της Ελλάδας χάρις στην εργατικότητα των προσφύγων.

Υπάρχει κάποιο στοιχείο που δεν είναι γνωστό, αλλά κατά τη γνώμη σας θα έπρεπε να το γνωρίζουμε;

Ένα από τα πλέον άγνωστα σημεία του πολέμου

της Μικράς Ασίας υπήρξε η απαγόρευση εξόδου

των ελληνικών και των υπόλοιπων χριστιανικών

πληθυσμών από την κυβέρνηση ΓούναρηΠρωτοπαπαδάκη. Από τις αρχές του 1922 είχε αρχίσει να συζητιέται σε υψηλά κυβερνητικά

κλιμάκια η εκκένωση της Μικράς Ασίας από τον

ελληνικό στρατό. Παρόλα αυτά, όμως, η ελληνική

κυβέρνηση αποφασίζει να απαγορεύσει στον

ελληνικό πληθυσμό να εγκαταλείψει τη Μικρά

Ασία. Η απόφαση αυτή πήρε τη μορφή του νόμου 2870/1922. Το πρώτο άρθρο του νόμου ανάφερε:

«Απαγορεύεται η εν Ελλάδι αποβίβασις προσώπων

ομαδόν αφικνουμένων εξ αλλοδαπής, εφ’ όσον ούτοι δεν είναι εφωδιασμένοι δια τακτικών διαβατηρίων

νομίμως τεθεωρημένων…» Τα υπόλοιπα άρθρα

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

περιγράφουν τις τιμωρίες που θα υφίσταντο οι παραβάτες. Παρόλα τα ατυχή γεγονότα, η Mικρά Ασία θα μένει για πάντα ένα σημείο αναφοράς στην ιστορία του νεότερου ελληνισμού. Όχι μόνο γιατί για χιλιάδες χρόνια υπήρξε μια γόνιμη μήτρα που γεννοβολούσε ανθρώπους, ιδέες και κινήματα, αλλά και γιατί μέχρι σήμερα, πολλά από εκείνα τα στοιχεία, που καθόρισαν τη μοίρα της -και μαζί της και τη μοίρα ολόκληρου του σύγχρονου ελληνισμούπαραμένουν αδιερεύνητα. Η νεοελληνική ιδεολογία και η συλλογική ταυτότητα μετά το ’22, συγκροτήθηκε χωρίς να συμπεριλάβει την ιστορία των Ελλήνων της Ανατολής. Μονάχα στους οικισμούς των προσφύγων η Μνήμη παρέμενε ζώσα και διατηρούσε εκείνη τη γνώση που θα γονιμοποιούσε επιτέλους τους νεοελληνικούς προβληματισμούς, αξιοποιώντας

τις δυνατότητες που έδινε πλέον η δημοκρατική κοινωνία των πολιτών.

100

χρόνια μετά τη Μικρασιατική

καταστροφή το ομώνυμο θεατρικό της Μιμής Ντενίση μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη με την ίδια στον πρωταγωνιστικό ρόλο της μητέρας. Η ταινία παρακολουθεί την πορεία μίας ελληνικής οικογένειας στην Σμύρνη από το 1916 μέχρι το 1922 η οποία απαρτίζεται από τους γονείς, τον παππού, τα δύο παιδιά, καθώς και του υπηρετικού προσωπικού και διαφόρων οικογενειακών φίλων. Αρχίζει δείχνοντας την ομοιότητα των Μικρασιατών προσφύγων με αυτών της Συρίας του 2015, ωστόσο, σαν η ταινία να καταλαβαίνει την αστοχία του παραλληλισμού, δεν επιστρέφει στο παρόν ποτέ ξανά.

Αν και με υψηλό κόστος παραγωγής, η περιορισμένη έλλειψη εμπειρίας των Ελλήνων συντελεστών, όσον αφορά το γύρισμα ταινιών εποχής, είναι κατά τη γνώμη μου εμφανής. Αρκετοί

διάλογοι παραπέμπουν σε θεατρική παράσταση, πράγμα που στα κινηματογραφικά πλαίσια μοιάζει κάπως αφύσικο. Υπάρχουν ασφαλώς πολύ ωραίες

ερμηνείες, όπως αυτή του Γιάννη Βογιατζή, αλλά

δεν τις συναντούμε σε όλο το καστ.

Αναρωτιέται κανείς σε ποια κατηγορία

ανήκει: στο μυθοπλαστικό ντοκιμαντέρ ή στη

θεατρική τραγωδία; Οι πρωταγωνιστές μας δεν

αποτελούν τόσο χαρακτήρες και προσωπικότητες,

όσο διαφορετικές μορφές στις οποίες καθρεφτίζεται

η ζωή στην Σμύρνη της εποχής. Υπάρχει ο βενιζελικός

πατέρας, ο βασιλικός αδερφός, ο γιος που δηλώνει

εθελοντής στον στρατό. Η ταινία καταφέρνει χάρη σε αυτό να αποδώσει με μεγάλη λεπτομέρεια την Σμύρνη εκείνης της περιόδου, μεταφέροντας τον θεατή στον πλούτο, την πολυπολιτισμικότητά της και το πολιτικό πλαίσιο με έναν άμεσο και αποτελεσματικό τρόπο. Τα παραπάνω καθιστούν το πρώτο μισό της ταινίας ενδιαφέρον από ιστορικής άποψης, αλλά βαρετό και ανούσιο όσον αφορά την εξέλιξη της πλοκής. Το δεύτερο μισό είναι πολύ καλύτερο με τη γνώση της επικείμενης καταστροφής να δημιουργεί διαρκές άγχος στον θεατή, καθώς την περιμένει σαν ωρολογιακή βόμβα να εκραγεί. Η καταστροφή της Σμύρνης παρουσιάζεται τόσο χαώδης και βίαια λειτουργώντας σαν μία γροθιά στο στομάχι του θεατή, αν και η σκηνή επιμηκύνεται κλείνοντας με ένα μέτριο μονόλογο. Σκηνοθετικά και μουσικά η ταινία δεν παρουσιάζει τίποτα το αξιομνημόνευτο, αλλά, εν τέλει, με κάποιες υπέροχες ερμηνείες και με διάθεση να αποδώσει όσο γίνεται πιο πιστά την Ιστορία, ζωντανεύει μια συγκινητική ιστορική τραγωδία.

Σμύρνη μου αγαπημένη κριτική ταινίας του Άλκη-Γιώργου

Κισσαμιτάκη (Γ5)

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

ΠΑΡΕΛΘΟΝ:

200 χρόνια

Ελληνική

Επανάσταση

Το 2021 ήταν έτος επετιακού εορτασμού.

Γιορτάσαμε 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Όλοι είδαμε τις εκδηλώσεις και τις αφίσες αφιερωμένες στην έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Τι να έχουμε άραγε κρατήσει στη μνήμη από την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα του 21; Τους αγώνες που δόθηκαν και τους ανθρώπους που τους έδωσαν; Την αρχική ενότητα και πώς η διχόνοια αργά και αποτελεσματικά σαν δηλητήριο σχεδόν καταδίκασε την Επανάσταση; Το αίμα και τα ιδανικά πάνω στα οποία χτίστηκε αυτό το κράτος; Ερωτήσεις που πιθανώς να έχετε ήδη απαντήσει, οι οποίες όμως χρειάζεται να τίθενται κάθε χρονιά στις 25 Μαρτίου για να εξασφαλίσουμε ότι το παρελθόν λειτουργεί μόνο ως μάθημα και όχι ως μοντέλο για το μέλλον.

Φωτογραφία αριστερά: Αγάπη Ράφα (Β5)

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Τι σας οδήγησε στο να γίνετε καλλιτέχνης;

Κάποια πράγματα δεν εξηγούνται εύκολα, όπως

π.χ. η έφεση και η κλίση να δημιουργήσεις και

να εκφραστείς μέσα από ένα καλλιτεχνικό έργο.

Συνήθως στα χρόνια της εφηβείας, εκεί που

πλάθεται η προσωπικότητα, ανακαλύπτεις και

συστηματοποιείς την αγάπη σου για το μαγικό

κόσμο των εικόνων και πώς μέσα από το σχέδιο, τα

χρώματα και τις μορφές αισθάνεσαι ότι μπορείς να

εκφράσεις αυτό που ίσως δεν μπορείς να εκφράσεις

με τα λόγια. Από ’κεί και πέρα καλλιτέχνης γίνεσαι

όχι μόνο με το ταλέντο αλλά κυρίως και βασικά με

το πείσμα, τη συστηματική ενασχόληση και με τη

δουλειά σε βάθος σε σχέση με αυτό που αγαπάς και του έχεις αφιερωθεί.

Τι θεωρείτε εσείς Τέχνη;

Τέχνη είναι κάθε τι που μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να συν-κινούνται, κάθε τι που κάνει το «εγώ» να γίνεται «εμείς», κάθε τι τόσο προσωπικό που κατορθώνει να γίνει καθολικό, κάθε τι τοπικό

που μπορεί να γίνει παγκόσμιο, κάθε τι που αναζητά να εκφράσει τις νέες αλήθειες του κόσμου και κατασκευάζει με αυθεντικούς, πρωτότυπους

τρόπους μία νέα αισθητική πραγματικότητα, ένα

ξεχωριστό πνευματικό σύμπαν, που ξεκινάει και

καταλήγει στον άνθρωπο. Η τέχνη μεταφέρει μέσα

από διαφορετικές γλώσσες της τις ελπίδες, τις

αγωνίες, τις υπαρξιακές διεξόδους και αδιέξοδα της

ανθρώπινης ψυχής που ανιχνεύει διαρκώς τα όριά της και ξαναγυρνά στον άνθρωπο σαν ένα βάλσαμο, μια παρηγοριά, ένα στήριγμα, μια συντροφιά, αλλά

και ένα στήριγμα για να μπορέσει ο άνθρωπος να γίνει ανθρωπινότερος.

Τι πιστεύετε για την πολιτικοποίηση της Τέχνης;

Η τέχνη είναι πάντα πολιτική, ακόμη και κυρίως

όταν το αρνείται. Γιατί πολιτικό -όχι κομματικό-

είναι κάθε τι που αλλάζει τη συνείδηση, την ηθική

και την αισθητική του θεατή, του ακροατή, του

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

δημιουργικού αποδέκτη του καλλιτεχνικού έργου. Κάθε τι που προτείνει μία νέα θεώρηση του κόσμου, μία ανατροπή του καθιερωμένου στερεότυπου

τρόπου που βλέπουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας, είναι -με την ευρεία έννοια της πολιτικής-

μία έκφραση πολιτικής στάσης ζωής. Η αληθινή τέχνη είναι από τη φύση της μία κριτική ματιά απέναντι στις συμβατικές, παρωχημένες αλήθειες, μία πρόταση μίας νέας, γόνιμης και πρωτότυπης φαντασίας, τελικά μία διαρκής αντιπολίτευση -μέσω μιας επεξεργασμένης, ώριμης μορφής- απέναντι στις ψεύτικες, επιφανειακές, απλά διακοσμητικές εικόνες, μιας κοινωνίας όπου κυριαρχούν το ιδιωτικό συμφέρον και οι νόμοι μιας καταναλωτικής, αντιπνευματικής αγοράς.

Από πού αντλείτε έμπνευση γενικότερα, αλλά και πιο συγκεκριμένα για την έκθεση «Μορφές του ’21»;

Ο κόσμος γύρω μας, αλλά και τα ερωτήματα

που θέτομε στον εαυτό μας για το ποιοι είμαστε, τι πιστεύουμε, τι ζητάμε, τι χαιρόμαστε, σε τι αντιδρούμε, είναι το ευρύ πλαίσιο που μέσα του γεννιέται η ανάγκη της προσωπικής έκφρασης.

Για την έκθεσή μου στο Μουσείο Μπενάκη «Μορφές

του ’21» -έργα της τελευταίας δεκαετίας- θα έλεγα ότι βαθύτερη έμπνευση και αναφορά υπήρξε η μνήμη της παιδικής ηλικίας, χρόνια της αθωότητας, με τη σκέψη στα πρώτα σχολικά χρόνια, με τα αναρτημένα πορτρέτα των αγωνιστών του ’21 στις σχολικές τάξεις, μνήμες ενός πρωτόγνωρου

αισθήματος ηρωισμού και αγωνιστικού φρονήματος, που συνδέθηκε με αυτές τις τόσο χαρακτηριστικές

προσωπογραφίες των μεγάλων μορφών της Επανάστασης, που μας υπέβαλαν και τα βαθύτερα

νοήματα της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της ανεξαρτησίας και της ανθρώπινης θυσίας στο όνομα μιας μεγάλης ιδέας.

Πώς επιλέγετε τα θέματα για τα έργα σας; Τα θέματα δεν τα επιλέγω, θα έλεγα με επιλέγουν αυτά. Ο τρόπος που έχουμε συγκροτήσει την

Μια συζήτηση με τον ζωγράφο Γιάννη Ψυχοπαίδη με αφορμή την έκθεσή του

“Μορφές του ’21”

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

προσωπικότητά μας, τα ενδιαφέροντά μας, τις

βαθύτερες ανάγκες μας, μας κάνει να είμαστε

περισσότερο ή λιγότερο ανοιχτοί σε αυτά που μας

αφορούν. Στη διάρκεια μιας ζωής παγιώνονται και

κάποιες εμμονές και ιδιαίτερες αγάπες για κάποια

θέματα και μοτίβα, που έρχονται και επανέρχονται

με διαφορετικούς τρόπους, ανάλογα με τις νέες μας

αισθαντικότητες και ευαισθησίες σε ένα κόσμο που

διαρκώς αλλάζει και διαρκώς παραμένει ο ίδιος. Και

μαζί αλλάζουμε κι εμείς και βοηθάμε στο να αλλάξει και αυτός.

Πιστεύετε ότι σήμερα πια έχει δημιουργηθεί ένα ρήγμα

ανάμεσα στο μέσο άνθρωπο, τους κριτικούς και την

σύγχρονη τέχνη;

Ήδη από τον 19ο αιώνα η ρήξη μεταξύ κοινωνίας και καλλιτεχνικής έκφρασης ήταν μία πραγματικότητα.

Κι αυτό γιατί με τη βιομηχανική επανάσταση, τις νέες συνθήκες ζωής, τις μεγάλες κοινωνικές

αλλαγές, τις νέες ελευθερίες, αμφισβητήθηκαν

δοξασίες και νοοτροπίες αιώνων και σταδιακά η

διαμάχη μεταξύ καινούργιου και κατεστημένου

εξελίχθηκε σε ριζική και ακραία αντιπαράθεση στις νέες κοινωνικές συνθήκες. Σήμερα, στις καπιταλιστικές κοινωνίες που ζούμε, έχει επιτευχθεί ένας οριζόντιος εκδημοκρατισμός της τέχνης και του πολιτισμού, όμως ταυτόχρονα έχει μεταβληθεί

η τέχνη σε εμπόρευμα, σε ένα καταναλωτικό αντιπνευματικό προϊόν στην υπηρεσία της αγοράς

που οδηγεί και σε μεγάλο βαθμό τους θεσμούς, μουσεία, ιδρύματα αλλά και ιδιώτες συλλέκτες στο κυνήγι της τρέχουσας μόδας. Η κατεστημένη κριτική

αναζητά το «καινούργιο», συχνά το εφευρίσκει

και το δημιουργεί, σαν αναγκαία τροφή στην

αδηφάγα μηχανή κατανάλωσης μέχρι το επόμενο «καινούργιο». Από την άλλη μεριά, οι ριζοσπαστικές

αναζητήσεις της σύγχρονης τεχνης -συστατικό

στοιχείο της σύγχρονης ταυτότητας του καλλιτέχνη

στο σημερινό, σύνθετο, περίπλοκο κόσμο- γίνονται

δύσκολα κατανοητές και αποδεκτές, πόσο μάλλον αισθητικά οικείες. Ο εικοστός αιώνας δημιούργησε

ένα βαθύ χάσμα ανάμεσα στην ελευθεριότητα και τις προκλήσεις των καλλιτεχνικών μορφών και την ανεπαρκή, ανεδαφική, συντηρητική δημόσια παιδεία και πολιτισμό.

Μπορεί να γίνει κάτι για να γεφυρωθεί αυτό το ρήγμα;

Τα ρήγματα υπάρχουν για να γεφυρώνονται, σαν μία πρόκληση για την κοινωνία να συνειδητοποιήσει τον εαυτό της, τις αγωνίες και τα αδιέξοδά της, να αφουγκραστεί τα μηνύματα των καιρών, να ανοιχτεί στις καινούργιες ιδέες, στο όνομα της χειραφέτησής

της από τις απαρχαιωμένες, συντηρητικές νοοτροπίες, να αναστοχαστεί πάνω στον εαυτό της και να κατανοήσει την υπόγεια, γόνιμη, μακροχρόνια λειτουργία του πολιτισμού στην υπηρεσία της ελευθερίας και της προόδου.

Ως καθηγητής καλλιτεχνικών, προσπαθήσατε να περάσετε τους μαθητές σας κάποιες συγκεκριμένες αξίες;

Οι αξίες που αξίζει να μεταδοθούν στους νέους δημιουργούς είναι, όχι η επιβολή συμβατικών κανόνων και τυποποιημένων γνώσεων, αλλά με βάση μια γερή υποδομή πρωταρχικών, βασικών γνώσεων, η διαρκής στόχευση και αναζήτηση της ξεχωριστής και ιδιαίτερης καλλιτεχνικής φύσης του νέου σπουδαστή, η διεύρυνση των πνευματικών του οριζόντων σε πολλά, συμπληρωματικά πεδία, η δυνατότητά του να αμφισβητεί και να αμφιβάλλει

για κάθε έτοιμη αλήθεια και, κυρίως, ότι μόνο δοσμένος και αφιερωμένος στην τέχνη του μπορεί να πετύχει όλα όσα ονειρεύεται.

Ποια είναι η σχέση σας με το κοινό και τους κριτικούς; Δίνετε σημασία στην άποψή τους;

Δίνω σημασία σε κάθε τι που γεννιέται μέσα από ουσιαστική ανάγκη επικοινωνίας, είτε ως κριτική που μπορεί να με προβληματίσει θετικά ή αρνητικά, είτε ως μαρτυρία ανθρώπων που θέλουν να μοιραστούν

το κοινωνικό αγαθό της τέχνης για να εκφράσουν τα αισθήματα που τους γεννιούνται σε ένα εσωτερικό

διάλογο μεταξύ δημιουργού και αποδέκτη. Η έκφραση αυτή του διαλόγου κάνει να αποκτά νόημα

και περιεχόμενο η τέχνη, ίσως είναι και ο βασικός λόγος ύπαρξής της.

Ποια είναι η σχέση σας με τον Χρόνο;

Η τέχνη γεννιέται μέσα από το συγκεκριμένο χώρο και χρόνο. Όμως αναζητά την δια-χρονία. Τον

Χρόνο προτιμώ να τον σκέπτομαι σαν τον «πατέρα

της αλήθειας», όχι σαν κάτι που μας τρομάζει, αλλά

κάτι που μας αναζωογονεί

και κρατάει ζωντανή την

ελπίδα. Και επικυρώνει τις

όποιες αλήθειες έχουμε πιστέψει.

Φωτογραφία: Έλενα Καραπάνου (Β1))

ΠΑΡΕΛΘΟΝ : Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Γεννήθηκα εκεί που δεν έπρεπε

να ακουστώ

του Χρήστου Κατσάκου (Α1)

Το κείμενο γράφτηκε στο πλαίσιο του μαθήματος των Θρησκευτικών τιμώντας την ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος.

Ηταν Σάββατο, όταν γεννήθηκα. Δεν έβλεπα, δεν άκουγα, μονάχα κρύωνα. Ένας άντρας με σήκωσε και με τοποθέτησε στο στήθος της μητέρας μου ώστε να θηλάσω.

Δεν καταλάβαινα τι γινόταν, άρχισα να κλαίω. Η μητέρα μου μού έκλεισε το στόμα και με έκρυψε κάτω από ένα βρώμικο σεντόνι γεμάτο τρύπες σαν σουρωτήρι. Τις πρώτες εβδομάδες

της ζωής μου άκουγα κλάματα και άγριες φωνές ανδρών. Δεν καταλάβαινα. Μύριζε άσχημα και η μητέρα μου με έκρυβε σε ένα μικρό μπαούλο, γιατί πλέον είχα μεγαλώσει. Τα χρόνια πέρασαν, ήμουν γύρω στα πέντε, όταν με βρήκαν οι Γερμανοί. Με έπιασαν και με πήγαν σε ένα βαγόνι τρένου. Φώναζα τη μητέρα μου. Εκείνη τους χτυπούσε για να με πάρει στην αγκαλιά της. Την χτύπησαν με ένα ξύλο στο κεφάλι. Έπεσε κάτω, ούρλιαξα. Με πέταξαν στο βαγόνι και με κλείδωσαν. Πέρασα βρόμικες μέρες εκεί μέσα με άλλα παιδιά. Μας έβγαλαν από τα βαγόνια και μας οδήγησαν σε ένα μεγάλο κτήριο. Τα άλλα παιδιά ήξεραν τι ήταν. Για λίγα λεπτά μιλούσα με ένα κοριτσάκι. Γίναμε φίλοι. Την έλεγαν Άννα. Άρχισε να φωνάζει, όταν ένας Γερμανός την έπιασε από το χέρι. Πήγα να τον εμποδίσω και με πυροβόλησε στο στέρνο. Για λίγα δευτερόλεπτα κατάφερνα με δυσκολία να ανασαίνω. Κανείς δεν με βοήθησε. Φοβόντουσαν μην έχουν την ίδια μοίρα με εμένα….

Η εικασία του Goldbach είναι ένα από τα

παλιότερα άλυτα προβλήματα της θεωρίας αριθμών

και γενικότερα της μαθηματικής επιστήμης. Εκφράζεται ως εξής:

«Κάθε άρτιος θετικός ακέραιος αριθμός μεγαλύτερος

του 2 μπορεί να εκφραστεί ως άθροισμα δύο πρώτων

αριθμών, έτσι ώστε για κάθε n ≧ 2, 2n=p+q, όπου p, q πρώτοι αριθμοί». Για παράδειγμα: 4=2+2, 6=3+3, 8=3+5, 10=3+7=5+5, 12=5+7, κτλ.

ορισμένο θεώρημα, παρά το γεγονός ότι δεν ήταν

σε θέση να το αποδείξει. Αυτή η «ισχυρή» εικασία παραμένει άλυτη μέχρι σήμερα.

Απόπειρες για την απόδειξη της εικασίας

Όπως και με διάφορες άλλες εικασίες των μαθηματικών, υπήρξαν αρκετές απόπειρες για την απόδειξή της μέχρι σήμερα.

Η

εικασία φαίνεται αρκετά εύκολη, όμως οι παγίδες

που κρύβει είναι αδιανόητες. Ο Piet Hein, ένας από τους μαθηματικούς που έχουν ασχοληθεί με την εικασία, μιλώντας για το φαινομενικά απλό ερώτημα

του Goldbach είχε πει πως: «Είναι ένα πρόβλημα που

αξίζει να του επιτεθείς. Αποδεικνύει την αξία του όταν σου αντεπιτεθεί».

Αν κάποιος αρχίσει να παίρνει με τη σειρά τους ζυγούς αριθμούς, θα διαπιστώσει ότι όλοι τους πληρούν τις προϋποθέσεις της εικασίας.

Για παράδειγμα, ο αριθμός 100 προκύπτει από

την πρόσθεση των πρώτων αριθμών 3 και 97.

Ιστορικό

Στις 7 Ιουνίου 1742 ο Christian Goldbach

έστειλε μια επιστολή στον Leonard Euler, στην οποία έκανε μια πρώτη αναφορά στην εξής εικασία: «Κάθε αριθμός μεγαλύτερος του 2 μπορεί να γραφεί ως άθροισμα τριών πρώτων αριθμών». Θεωρούσε, βέβαια, ως δεδομένο ότι το 1 είναι πρώτος αριθμός.

Ο Euler απάντησε με μια ισοδύναμη εκδοχή της εικασίας: «Κάθε άρτιος ακέραιος μεγαλύτερος του 2 μπορεί να γραφεί ως άθροισμα δύο πρώτων», προσθέτοντας ότι το δέχεται ως ένα πλήρως

Σε περίπτωση, όμως, που προχωρήσουμε σε μεγαλύτερους αριθμούς, τότε θα χρειαστεί ένας μαθηματικός τύπος που θα αποδεικνύει την ύπαρξη των κριτηρίων της εικασίας, καθώς οι προσθέσεις θα είναι πρακτικά αδύνατες. Ένας τέτοιος τύπος δεν έχει βρεθεί ακόμα, όσες προσπάθειες και αν έχουν γίνει. Λαμβάνοντας

υπόψη την εξέλιξη της τεχνολογίας του τελευταίου

αιώνα, το γεγονός αυτό προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη

εντύπωση. Το πρόβλημα θα γινόταν πολύ απλούστερο, αν βρισκόταν ένας συγκεκριμένος αριθμός, όπου πέραν αυτού όλοι οι υπόλοιποι θα ικανοποιούσαν τη θεωρία. Ο αριθμός αυτός βρέθηκε από τον Ρώσο μαθηματικό Ivan Vinogradov το 1937, όμως είναι τόσο μεγάλος που δεν βοηθά καθόλου στους υπολογισμούς. Η εικασία έχει επαληθευτεί για όλους τους αριθμούς μέχρι το 4×1018, χωρίς καμιά εξαίρεση.

Η εικασία του Goldbach της Σωτηρίας Χοχλιούρου (Α4)

Ο «Κομήτης» του Goldbach

Σε περίπτωση που τοποθετήσουμε στον οριζόντιο

άξονα συντεταγμένων τους άρτιους ακεραίους και

στον κατακόρυφο άξονα τους δυνατούς τρόπους

που μπορεί να γραφεί ο καθένας τους ως άθροισμα

δύο πρώτων, προκύπτει η χαρακτηριστική εικόνα

ουράς κομήτη.

Το 2006 άρχισαν να μελετώνται οι ιδιότητες

της καμπύλης αυτής. Είναι αξιοπρόσεκτο το γεγονός

ότι, όσο μεγαλύτερος ο αριθμός, τόσο μεγαλύτερο

το πλήθος των πιθανών ζευγών. Ο κανόνας αυτός

ισχύει σε γενικές γραμμές, αλλά όχι απόλυτα για κάθε μεμονωμένο αριθμό.

Αν θέλετε να δείτε την εικασία με μια άλλη, λογοτεχνική ματιά, θα σας πρότεινα το βιβλίο του Απόστολου Δοξιάδη «Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ» (Εκδόσεις Καστανιώτη, 1993).

Ο

Απόστολος Δοξιάδης στο μυθιστόρημά του

αναφέρει τον θείο Πέτρο τον οποίο, οι μεγαλύτεροι

της οικογένειας Παπαχρήστου, αποκαλούν συνεχώς

ως «αποτυχημένο της ζωής». Ωστόσο, ο ανηψιός του

ανακαλύπτει ότι κάποτε ο θείος του ήταν περιβόητος

μαθηματικός και θέλησε να αφιερώσει τη ζωή του για τη λύση της «Εικασίας του Γκόλντμπαχ»:

Κάθε ζυγός αριθμός μεγαλύτερος του 2 μπορεί να εκφραστεί ως άθροισμα δύο πρώτων. Αυτή η Εικασία συμπληρώνει αισίως διακόσια πενήντα χρόνια ύπαρξης. Και παραμένει ακόμη αναπόδεικτη. Την Εικασία αυτή έδωσε ο θείος Πέτρος στον ανηψιό του, που ήθελε να σπουδάσει μαθηματικά, σαν εργασία προκειμένου να βρει την απόδειξη. Αν δεν την έβρισκε, θα ήταν υποχρεωμένος, σύμφωνα με το θείο του, να παρατήσει τις μαθηματικές του σπουδές.

Παρ’ όλη την επίμονη προσπάθεια του ανηψιού για εύρεση της απόδειξης της Εικασίας, δεν επιτυγχάνει τον στόχο του. Παρά ταύτα, συνεχίζει τις σπουδές του στα μαθηματικά.

Ο “κομήτης” του Galdbach

Προκλήσεις για τη λύση

Φέτος ολοκληρώνονται 280 χρόνια από

την αρχική δημοσίευση της εικασίας του Goldbach, η οποία εξακολουθεί να παραμένει χωρίς καθολική

λύση! Αν κάποιος μαθηματικός καταφέρει να δώσει

την κατάλληλη απάντηση στο πρόβλημα, σίγουρα το όνομά του θα γραφτεί με χρυσά γράμματα στην ιστορία της μαθηματικής επιστήμης. Όχι μόνο επειδή

θα έχει καταφέρει να λύσει τον «γόρδιο δεσμό» των

τελευταίων αιώνων, αλλά επειδή η απάντηση σε

αυτό το ερώτημα θα «σπρώξει» όλον τον μαθηματικό

κόσμο ένα βήμα παρακάτω.

Η ενδεχόμενη λύση έχει να δώσει απαντήσεις σε εκατοντάδες θεωρήματα που βασίζονται πάνω στη μετέωρη παραδοχή ότι η εικασία ισχύει και τα οποία επηρεάζουν όχι μόνο τα μαθηματικά, αλλά

και σχεδόν όλες τις άλλες επιστήμες. Προς το παρόν όμως, αντιμετωπίζουμε την εικασία του Goldbach ως το άλυτο μυστήριο που θα απασχολεί επί αορίστου χρόνου τους μαθηματικούς. Εκτός αυτού όμως, θα αποδεικνύει για άλλη μια φορά πως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο των μαθηματικών δεν είναι άλλο από την απλότητά τους.

Αριθμοί για τους οποίους έχει επαληθευτεί η εικασία του Goldbach (με τα αντίστοιχα πρόσωπα και χρονολογίες απόδειξης)

Μετά την έκδοση των ημερολογίων της Μαθητικής Κοινότητας Γυμνασίου του σχολείου μας, η καθηγήτρια τάξης μας, η κυρία Άλκηστις Πατρινέλη, μας πρότεινε να γράψουμε ένα άρθρο σχετικό με το

θέμα των ημερολογίων, τους φανταστικούς χάρτες.

Τότε, εμείς αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με το θεώρημα των τεσσάρων χρωμάτων.

Στα μαθηματικά το Θεώρημα των τεσσάρων χρωμάτων δηλώνει ότι, δεδομένου του διαχωρισμού ενός κανονικού ή φανταστικού χάρτη, δεν απαιτούνται περισσότερα από τέσσερα χρώματα για να χρωματιστούν οι περιοχές του χάρτη, έτσι ώστε

να μην υπάρχουν δύο γειτονικές περιοχές με τα ίδια

χρώματα. Πολλά χρόνια, σπουδαίοι μαθηματικοί σε όλον τον κόσμο έχουν προσπαθήσει να αποδείξουν την εγκυρότητα του θεωρήματος, με αρκετές λανθασμένες απόπειρες.

Η πρώτη αναφορά του θεωρήματος έγινε

στις 23 Οκτωβρίου 1852 από τον Francis Guthrie, προπτυχιακό φοιτητή του University College του Λονδίνου. Καθώς προσπαθούσε να χρωματίσει τον

χάρτη των περιφερειών της Αγγλίας, αναρωτήθηκε

ποιος θα ήταν ο ελάχιστος αριθμός χρωμάτων που

χρειαζόταν για να χρωματίσει με διαφορετικό χρώμα τις γειτονικές περιοχές του χάρτη. Τελικά κατέληξε ότι τέσσερα χρώματα ήταν αρκετά, μόνο που δεν μπορούσε να το αποδείξει.

Για αυτό, το ανέθεσε στον καθηγητή του, Αύγουστο Ντε Μόργκαν, ο οποίος όμως, παρά την εξαιρετική του ευφυΐα του, δεν κατόρθωσε βρει τη λύση του προβλήματος. Όμως ο Ντε Μόργκαν δεν τα παράτησε και συνέχισε να ρωτά τους συναδέλφους του διαδίδοντας το θεώρημα του μαθητή του. Πολλοί μαθηματικοi υψηλού επιπέδου επιχείρησαν

να βρουν απάντηση στο ερώτημα του Francis Guthrie, μάταια όμως. Λόγου χάρη, οι μαθηματικοί Χέρμαν Μινσόφσκι και Alfred Kempe μετά από πολλές προσπάθειες κατάφεραν να βρουν μια λύση, που τελικά αποδείχθηκε λανθασμένη.

Όλοι γνώριζαν ότι πέντε χρώματα ήταν αρκετά, αλλά τι γινόταν με τέσσερα; Τη λύση σε αυτή την απορία έδωσαν ο Kenneth Appel και ο Wolfgang Haken το 1976 στο Πανεπιστήμιο του Illinois, όπου δίδασκαν μαθηματικά, χρησιμοποιώντας έναν υπερυπολογιστή. Ωστόσο, οι μαθηματικοί αμφισβητούσαν την απόδειξη, μιας και δεν μπορούσαν να επιβεβαιώσουν ότι στον κώδικα του

Το θεώρημα των τεσσάρων χρωμάτων των Ελίνα Ανθή, Δανάη Διαμαντή -Πολυχρονοπούλου, Γαλάτεια Σπαθάρη-Πατσουράκη, Σωτηρία Χοχλιούρου (Α4)

υπολογιστή δεν παραλείγθηκε κάποια περίπτωση.

Τελικά όμως, 28 χρόνια μετά, οι ερευνητές Georges Gonthier των εργαστηρίων της Microsoft στη Βρετανία και Benjamin Werner στο INRIA της Γαλλίας υποστηρίζουν ότι επιβεβαίωσαν

την απόδειξη. Οι ερευνητές μετέγραψαν την απόδειξη στη γλώσσα υπολογιστή Coq, η οποία χρησιμοποιείται για την αναπαράσταση λογικών προτάσεων και ανέπτυξαν ένα λογισμικό ελέγχου λογικής προκειμένου να επιβεβαιώσουν ότι κάθε

βήμα που οδηγεί στην απόδειξη είναι σωστό. Με

αυτόν τον τρόπο επισκίασαν κάθε αμφιβολία ότι η

απόδειξη των δυο μαθηματικών ήταν ορθή.

Αν θέλετε να δείτε το θεώρημα των

τεσσάρων χρωμάτων από μια πιο λογοτεχνική

ματιά, προτείνουμε το μυθιστόρημα του Τεύκρου

Μιχαηλίδη «Τα τέσσερα χρώματα του καλοκαιριού»

Στη δίνη των γεγονότων του ταραγμένου εικοστού

αιώνα, τρεις μεγάλοι έρωτες κι ένα “περιθωριακό”

μαθηματικό πρόβλημα συνθέτουν τον καμβά του

μυθιστορήματος του Τεύκρου Μιχαηλίδη.

Στο κέντρο του κύκλου, που οι ακτίνες

του περνούν απ’ το Παρίσι, το Γκετιγκεν και την

Αθήνα, βρίσκεται η Σέριφος: η Σέριφος των πρώτων

εργατικών κινητοποιήσεων του 1916, η Σέριφος του οικονομικού μαρασμού που ακολούθησε το κλείσιμο των μεταλλείων το 1963, η Σέριφος της άλογης τουριστικής ανάπτυξης που ζούμε σήμερα. Τρεις Σεριφιώτισσες, γιαγιά, μάνα και κόρη, ζουν η καθεμιά το δικό της ερωτικό δράμα με φόντο έναν μαθηματικό γρίφο που, αφού επί ένα περίπου αιώνα παίδεψε μερικές από τις λαμπρότερες μαθηματικές ιδιοφυίες, έβαλε με τη λύση του μια μικρή βόμβα στον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε τα μαθηματικά: πόσο μπορούμε να εμπιστευτούμε μια λύση που βασίζεται σε δεδομένα ηλεκτρονικού υπολογιστή τα οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε; Άραγε στον αιώνα της πληροφορικής

“απόδειξη” σημαίνει το ίδιο που σήμαινε και την εποχή του Ευκλείδη; Κι ακόμα, πόσο μπορεί ένα μαθηματικό πρόβλημα να επηρεάσει τις συγκλίνουσες τροχιές μιας γυναίκας κι ενός άντρα που οι καρδιές τους μοιάζουν να έχουν φτιαχτεί για να χτυπούν συντονισμένα;

160 χρόνια σοκολάτα Παυλίδου Υγείας

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Η αγαπητή σε όλον τον κόσμο σοκολάτα υπάρχει σε διάφορες μορφές από τον 10ο αιώνα, αλλά ήρθε στην Ελλάδα το 1861 από τον Σπυρίδωνα Παυλίδη. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη το 1818, γιος κατασκευαστή πυρομαχικών, ήρθε στην Αθήνα όπου το 1835 ίδρυσε το τυπογραφείο του. Καταλαβαίνοντας ότι το τυπογραφείο δεν τον ενδιέφερε τόσο πολύ, ο Παυλίδης στήνει το 1841 το «Γλυκισματοποιείον», κυρίως με παραδοσιακά

γλυκά, όπως μπακλαβά. Το 1843, θέλοντας να εξελίξει την επιχείρησή του, αρχίζει να ταξιδεύει σε μεγάλες πόλεις της Ευρώπης όπου ανακαλύπτει ένα νέο προϊόν: τη σοκολάτα.

Και πράγματι για πρώτη φορά ελληνική

σοκολάτα παρασκευάζεται στο εργαστήριο του «Γλυκισματοποιείου» το 1852 ως ρόφημα. Μέσα στα

επόμενα χρόνια ο Παυλίδης εισάγει στην Ελλάδα

από το Παρίσι το πρώτο χειροκίνητο μηχάνημα για την παρασκευή σοκολάτας. Ο Παυλίδης φτιάχνει τη δική του σοκολάτα χωρίς γάλα, καθώς το μη παστεριωμένο γάλα οδηγούσε σε σοβαρά προβλήματα υγείας. Tο 1861 η «Τσοκολάτα Υγείας» -όπως την ονόμασε- ξεκινά να διατίθεται από το ζαχαροπλαστείο του. Ο Σπυρίδων Παυλίδης

ήταν τόσο σίγουρος για τις θρεπτικές ιδιότητες

της σοκολάτας του που την προωθούσε και ως φάρμακο. Κερδίζει αμέσως το χάλκινο βραβείο στην Πανελλήνια Έκθεση Γεωργικών και Βιομηχανικών Προϊόντων, ενώ το ίδιο έτος δημιουργεί την πρώτη Σοκολάτα Υγείας με αμύγδαλα.

Το 1865 η Σοκολάτα Υγείας κερδίζει το πρώτο χρυσό μετάλλιο στην πρώτη παγκόσμια έκθεση σοκολάτας στο Παρίσι. Τη διεθνή αυτή επιβράβευση θα ακολουθήσουν ακόμα 18 ακόμη μετάλλια στους σημαντικότερους διαγωνισμούς στην Ευρώπη, που κοσμούν μέχρι και σήμερα το μπλε περιτύλιγμά της.

Η

σοκολάτα κατά τα πρώτα χρόνια παρουσίας της στην αγορά θεωρείτο προϊόν πολυτελείας, καθώς μπορούσαν να το απολαύσουν μόνο εύποροι και πλούσιοι Αθηναίοι της εποχής. Με το πέρασμα του χρόνου και τη δυνατότητα μεγαλύτερης διαφήμισης, το προϊόν άρχισε να διαδίδεται ευρύτερα και να γίνεται γνωστό σε περισσότερο κόσμο, κυρίως στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα. Το 1871 ανανεώνεται το «Γλυκισματοποιείο»

και εισάγεται στην Ελλάδα από τον Σπυρίδωνα

Παυλίδη το πρώτο ατμοκίνητο μηχάνημα

παρασκευής σοκολάτας. Ένα τεχνολογικό θαύμα της εποχής το οποίο θα αλλάξει όλη τη λογική της παρασκευής της σοκολάτας «Υγείας» και θα καθορίσει μια νέα εποχή στη βιομηχανία της χώρας. Η σοκολατοποιΐα Παυλίδη στεγάζεται και ξεκινάει τη λειτουργία της στο εργοστάσιο της οδού Πειραιώς, στο οποίο βρίσκεται μέχρι και σήμερα. Στη διάρκεια της Κατοχής (1941-1944) το εργοστάσιο επιτάσσεται από τον γερμανικό στρατό κατοχής, για λογαριασμό του οποίου παράγει μαρμελάδες και φαρμακευτικά

είδη.

Το τελευταίο μέλος της οικογένειας που

ανέλαβε τη διοίκηση της επιχείρησης ήταν το

1951 ο δισέγγονος του Σπυρίδωνα, Δημήτριος

Α. Παυλίδης, κατά τη θητεία του οποίου έγινε η

ανέγερση του κτηρίου της οδού Αιόλου αμέσως μετά

την Κατοχή, όταν για ένα διάστημα το εργοστάσιο παρέμεινε κλειστό λόγω έλλειψης πρώτων υλών. Ο ίδιος προχώρησε στην επέκταση του χώρου του εργοστασίου της οδού Πειραιώς και στη δημιουργία της μονάδας στη Βοιωτία. Ανανέωσε τον μηχανολογικό εξοπλισμό και ανέπτυξε τις πωλήσεις της εταιρείας, προχωρώντας σε εξαγωγές και στην παραγωγή νέων προϊόντων. Το 1974 δημιουργεί την «Μερέντα» και η εταιρεία μπαίνει στο Χρηματιστήριο

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Αξιών Αθηνών. Το 1981 δημιουργεί τα σοκολατίνια Τζοκόντα. Ο Δημήτριος Παυλίδης υπήρξε άνθρωπος ταλαντούχος και εξαιρετικά αφοσιωμένος στην εταιρεία και τους υπαλλήλους. Πέθανε το 1986 και το 1988, η ιστορικότερη ελληνική “γλυκιά” βιομηχανία πέρασε στον ελβετικό όμιλο Jacobs Suchard. Η Παυλίδης εξαγοράζεται από την Kraft το 1991. Το 1998, αρχίζει η ανακαίνιση του εργοστασίου της οδού Πειραιώς, η οποία και ολοκληρώνεται το 2000. Τιμήθηκε με το Πλατινένιο βραβείο Απόδοσης (Global Efficiency Platinum Award) από την Mondelez, μητρική εταιρεία. Για τον εορτασμό των 150 ετών δημιουργήθηκε το 2011 το Μουσείο Σοκολάτας Υγείας Παυλίδη με αντικείμενο την ιστορία της εταιρείας. Μέχρι σήμερα, η εταιρεία συνεχίζει να φτιάχνει σοκολάτες κάθε είδους, μαύρες, με πορτοκάλι, με αμύγδαλο, σοκολάτες για κάθε γούστο και ευελπιστούμε ότι θα συνεχίσει να το κάνει για πολλά χρόνια ακόμα.

Spiderman

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Το 1962, ο Peter Parker δαγκώθηκε

από μια ραδιενεργή αράχνη, ένα ατύχημα που

του έδωσε υπεράνθρωπη δύναμη, ταχύτητα

και ευκινησία, μαζί με την ικανότητα να

κολλά στους τοίχους. 60 χρόνια μετά, ο

φιλικός Spiderman της γειτονιάς είναι στους

3 πιο διάσημους υπερήρωες της ιστορίας μαζί

με τον Batman και τον Superman. Τι τον έχει

κάνει όμως τόσο δημοφιλή και αγαπητό στο

κοινό που μισό αιώνα μετά τη δημιουργία του

είναι ακόμα στην κορυφή του κόσμου;

Η αιτία της διαχρονικότητας του

χαρακτήρα μπορεί να βρεθεί στο διάσημο

ρητό του: η μεγάλη δύναμη συνεπάγεται

με μεγάλες ευθύνες (With great power comes great responsibility). Ο Spiderman

προσφέρει το παραδοσιακό power fantasy

των υπερηρώων με τις δυνάμεις του και τα

ιδανικά του, αλλά δίχως δισεκατομμύρια

δολάρια, όπως ο Batman ή ο Iron Man, ο Peter Parker, βρίσκεται αντιμέτωπος όχι μόνο με διαβολικούς κακούς, αλλά και με καθημερινές δυσκολίες, όπως το να πληρώνει το νοίκι του

ή να ψάχνει να βρει δουλειά. Ο χαρακτήρας

αποτελεί την τέλεια ισορροπία ανάμεσα στην κυριολεκτική δύναμη που τον κάνει super και το πείσμα του να ξεπερνά τα καθημερινά προβλήματα που τον καθιστούν έναν απλό άνθρωπο. Αντίστοιχα, ο τόνος των ιστοριών του Spiderman είναι μια μίξη κωμωδίας και δράματος, με την ευχάριστη προσωπικότητα

του Peter να λειτουργεί ως μια ακτίδα φωτός ακόμα και στις πιο απελπιστικές καταστάσεις. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης μια εντυπωσιακή συλλογή κακών. Ο ύπουλος εξωγήινος Venom, ο διαβολικός επιχειρηματίας Norman Osborn (Green Goblin), ο πανέξυπνος επιστήμονας Dock Ock, ο έμπειρος κυνηγός Kraven και ο αμείλικτος μαφιόζος Kingpin, μεταξύ άλλων, παρουσιάζουν συνεχή εμπόδια τόσο στον Spiderman, όσο και στον Peter. Είτε πρόκειται για μια ευχάριστη περιπέτεια, είτε για ένα βίαιο δράμα, είτε ο Peter έρχεται αντιμέτωπος με εξωγήινους, είτε με την ανεργία, παραμένει ένας διαχρονικός χαρακτήρας με τον οποίον όλοι μπορούμε να ταυτιστούμε.

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

της Βαλεντίνας Ντολαπτσή (Α3)

Το καλοκαίρι έφτανε στο τέλος του…

Βάδιζα αργά με τους φίλους μου προς τον μεγαλοπρεπή ποταμό Άρδα, λυπημένη για τον αναγκαστικό αποχαιρετισμό και την τελευταία

τρεχάλα στα γαλήνια νερά του. Ήταν δεν ήταν 3 χρόνια πριν, το νερό περνούσε τον αστράγαλο, όχι όπως τώρα που το ποτάμι είναι ξερό, φιλόξενο πέρασμα για αυτοκίνητα.

Και αν με ρωτούσε αλήθεια τότε κάποιος ποιο είναι το πιο παραδεισένιο μέρος στη γη, θα έλεγα δίχως σκέψη τον ποταμό Άρδα. Η ησυχία της στιγμής, το απαρατήρητο πλατσούρισμα του νερού, όταν το ανθρώπινο χέρι εισχωρούσε στον πυθμένα του, η πλούσια χλωρίδα που σαν προστατευτικό

τείχος τον περίκλειε. Όλα ήταν μαγικά. Μόνο

ένα πράγμα έλειπε, ένα ίχνος πανίδας που, από

την πρώτη ημέρα που τον αντίκρισα μέχρι τότε, ευχόμουν να δω. Ευχόμουν να δω ζώα, πτηνά, κάθε ζωικό είδος που θα με έπειθε ακόμη περισσότερο για την ομορφιά του.

Και πράγματι τότε συνέβη… Ένα σμήνος

άσπρων κατάλευκων ερωδιών πλημμύρισε τον ουρανό και προσγείωσαν τα ράμφη τους στα νερά πιάνοντας χρωματιστά, κάθε λογής ψάρια. Το θέαμα ήταν σπάνιο, εξαιρετικό. Δεν υπήρχε αμφιβολία

όμως, αυτό συνέβαινε και ήταν αληθινό. Ο κόσμος κοκάλωσε, τα πάντα σταμάτησαν και μόνο οι ερωδιοί, θαρρείς επίτηδες, παρέμειναν να χτυπούν με δύναμη τα φτερά τους για να ανυψωθούν, να μπορέσουν να χτενίσουν με το βλέμμα όλη την περιοχή καλύτερα απ’ άκρη σ’ άκρη. Και έτσι όπως ήσυχα ήρθαν, έτσι τόσο ήσυχα αποχώρησαν ευχαριστημένοι λέγοντας μας με τα μάτια «αντίο, εις το επανιδείν», αφήνοντας τον κόσμο να χειροκροτά σε ανταμοιβή μιας παράστασης σκηνοθετημένης από τη φύση με πρωταγωνιστές ένα σμήνος υπερταλαντούχων ηθοποιών που δεν έκαναν τίποτα

άλλο από το καθημερινό καθήκον τους, που είναι τόσο απλοϊκό ώστε στα μάτια μας να φαντάζει διαφορετικό, αληθινό με λίγα λόγια δηλαδή, φυσικό.

Φωτογραφία: Λίλα Μαστραντώνη (Β4)

Ένα ζευγάρι λευκά φτερά στον ορίζοντα

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ Λογοτεχνικές απόπειρες

Περνάνε οι μέρες

Αλλάζουν οι εποχές

Έφυγαν τα χρόνια

Περνάνε οι βασιλιάδες

Αλλάζουν τα στρατιωτάκια

Έφυγαν οι εχθροί

Περνάνε οι εχθροί

Αλλάζουν οι βασιλιάδες

Έφυγαν τα στρατιωτάκια

Περνάνε τα στρατιωτάκια

Αλλάζουν οι εχθροί Έφυγαν οι βασιλιάδες

Περνάνε τα αυτοκίνητα

Αλλάζουν οι δρόμοι

Έφυγαν τα άλογα

Φωτογραφία: Δάφνη Παντελοπούλου (Β1)

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Όπως τα χέρια ενός χειρουργού τρέμουν όταν τελειώνει ο χρόνος, έτσι και οι αναμνήσεις των ασθενών “τρέμουν” και ξεχνιούνται με τον χρόνο.

Ποιος ξέρει πότε θα έρθει κάποιος να μας θυμίσει; Κι αν έρθει τελικά, αυτό θα είναι καλό;

Έως πότε θα διατηρούνται αυτές οι σκληρές και έντονες αναμνήσεις;

Θα μένουν για πάντα όρθιες, ζωντανές ή θα κοιμούνται αναδιπλωμένες μέχρι κάποιος να τις ξυπνήσει αγγίζοντάς τες;

Ή μήπως παραμένουν με τον καιρό στη λήθη, στο πίσω μέρος του μυαλού μας; Μάλλον το δεύτερο.

Ίσως κάποιες φορές το παρελθόν πρέπει να μένει ξεχασμένο.

Το μυαλό μας, όμως, συχνά αρνείται να ξεχάσει.

Αντιθέτως, ζητάει να τελειώσουν οι αμφιβολίες για τα παρελθόντα.

Φωτογραφία: Λίλα Μαστραντώνη (Β4)

Ο Χρόνος και οι γιοι του της Μελίνας Καπράλου (B3)

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Ένα καλοκαίρι ζεστό, γεμάτο εκπλήξεις, κάθομαι δίπλα στο παράθυρο του πλοίου σκεπτική, τότε μια τεράστια φάλαινα με τις πανέμορφες γοργόνες χέρι χέρι, με χαιρετούν. Μπλουτς!

Έκαναν μια βουτιά και έπεσαν

και πάλι στον καταγάλανο βυθό.

Απίστευτο! Αυτή τη στιγμή και

ο Υπέρλαμπρος ήλιος με τις ακτίνες του μου χαμογελά και απορεί αν είμαι καλά και ενθουσιασμένη για το ταξίδι μου αυτό!

Γιατί δεν μου απαντάς; Τον είδα λυπημένο, αλλά δεν έβγαινε καμία λέξη από το στόμα μου.

Τότε αρχίζει ο ουρανός να σκοτεινιάζει, θύελλες και μπόρες πλησιάζουν

όλο και πιο κοντά πιο κοντά. Φοβάμαι είμαι μόνη μόνη, ολομόναχη με ακούει κανείς, βοήθεια…

Παιδί μου, ξύπνα, φτάσαμε Σίφνο!

Φωτογραφία: Αγάπη Ράφα (Β5)

Χαμένο Κίτρινο της Σωτηρίας Χοχλιούρου (Α4)

Το

σκοτάδι είχε απλωθεί παντού καθώς ήταν περασμένες δώδεκα. Το μόνο που μπορούσε να ακουστεί μέσα στη βαθιά ησυχία ήταν ο αδύναμος, σύντομος ήχος του εκκρεμούς.

Παρ’ όλα αυτά, μόνο αυτός ο θόρυβος, οι σκοτούρες, αλλά και η ανησυχία για το τι θα φέρει το αύριο ήταν αρκετά για να προκαλέσει αϋπνία.

Ο εγκέφαλος έφερνε στον νου αμέτρητες ανεπιθύμητες αλλά και συχνά

-για να μην πούμε κυρίως- άσχετες σκέψεις, οι οποίες ξεφύτρωναν από το πουθενά, έτοιμες να κάνουν τη γαλήνη του ύπνου ένα μακρύ όνειρο.

Απίθανα σενάρια έρχονταν κι έφευγαν, άλλα γρήγορα κι ανώδυνα, μερικά έκαναν μία στάση και αργότερα ξαναέπαιρναν τον δρόμο τους προς την άβυσσο και ελάχιστα αποφάσιζαν να ριζώσουν εκεί για πάντα.

Φωτογραφία: Έλενα Καραθάνου (Β1))

Αϋπνίες

της Νίκου Τσαντίλη (Γ5)

Πριν από 90 χρόνια ο Salvador Dali δημιούργησε έναν από τους πιο διάσημούς του πίνακες, «Εμμονή της Μνήμης». Ο χρόνος είναι σαγηνευτικός, ιδιαίτερα όπως τον αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι, παραμορφωμένος. Άλλες φορές κυλά πιο γρήγορα, άλλες φορές πιο αργά. Ορισμένες στιγμές χαραγμένες

με ανεξίτηλο μελάνι στη μνήμη, ενώ άλλες χαμένες στα απύθμενα βάθη

του μυαλού.Αυτή η αντίθεση που δημιουργεί η επιλεκτικότητα της μνήμης

αποτυπώνεται αριστουργηματικά στο έργο τόσο με τη βίαιη εναλλαγή σκοτεινών

και φωτεινών χρωμάτων, όσο και με τη φυσική κατάσταση των σωμάτων. Τα

απλά αντικείμενα είναι στερεά, σχεδιασμένα με μεγάλη λεπτομέρεια, ακριβώς όπως στην αληθινή ζωή, ενώ τα ρολόγια, ως μια προσωποποίηση όχι του χρόνου, αλλά της ανθρώπινης αντίληψής του, στέκουν λιωμένα, ψεύτικες προβολές της πραγματικότητας και του πώς θυμόμαστε.

Εμμονή της μνήμης

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

ΠΑΡΕΛΘΟΝ: Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

του Άλκη-Γιώργου

Τι θέλατε να γίνετε από παιδί και πώς επιλέξατε το

επάγγελμα του εκπαιδευτικού και συγκεκριμένα τον

κλάδο των κοινωνικών επιστημών; Επηρέασαν οι

δάσκαλοι που είχατε εσείς τον τρόπο διδασκαλίας σας

και αν ναι πώς;

Ήταν επιλογή μου να ασκήσω έργο εκπαιδευτικού.

Όταν τέθηκαν διλήμματα για την επιστημονική

κατεύθυνση που θα ακολουθούσαμε, το κριτήριο (για τους περισσότερους της γενιάς μου) ήταν “τι μας συγκινεί”. Έτσι, σε ό,τι με αφορά, η συγκίνηση που μου προκαλούσε η διερεύνηση των ανθρωπίνων

σχέσεων και των κοινωνικών φαινομένων με ώθησε να επιλέξω τον κλάδο των Κοινωνικών Επιστημών. Σχετικά με την απόφασή μου να στραφώ επαγγελματικά στην Εκπαίδευση, αυτή ήταν εντελώς συνειδητή από νωρίς. Καταλυτικό ρόλο διαδραμάτισαν ορισμένοι εξαιρετικοί δάσκαλοι που είχα στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Αναφορικά με τον τρόπο διδασκαλίας μου, καθοριστική ήταν η επίδραση σπουδαίων διδασκόντων που είχα την τύχη να έχω στις Πανεπιστημιακές μου σπουδές

Πώς έχει αλλάξει το σχολείο και πώς έχετε αλλάξει εσείς ως εκπαιδευτικός και ως άνθρωπος στα πάνω από 30 χρόνια παρουσίας σας στο σχολείο;

Καταρχάς, νομίζω ότι αξίζει να επισημανθούν τα εξής: 1) Η αλλαγή, ως φαινόμενο, δεν σημαίνεται οπωσδήποτε και εξαρχής με αρνητικό ή με θετικό πρόσημο. Αποτιμάται εκ του αποτελέσματος και σε βάθος χρόνου. 2) Οι οποιεσδήποτε αλλαγές δεν σηματοδοτούν υποχρεωτικά την αποδόμηση ή την κατάργηση της συνέχειας. 3) Η αλλαγή

των “πραγμάτων” είναι ζήτημα πολυπαραγοντικό

αλλά και πολυσύνθετο. Αυτές οι (επιγραμματικά

διατυπωμένες) επισημάνσεις αποκτούν ιδιαίτερη

βαρύτητα όταν τις προσμετράμε για να αποτιμήσουμε

το Χθες και το Σήμερα σε οργανισμούς που

δομούνται και λειτουργούν ανθρωποκεντρικά όπως τα σχολεία. Όλα αυτά, προφανώς, σχετίζονται και με τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στο σχολείο μας. Πράγματι, άλλαξαν διαδικασίες, προσανατολισμοί, σκοποθεσίες όλα αυτά τα χρόνια. Εκείνο όμως που παραμένει στο σχολείο μας ως κρίσιμος συντελεστής

είναι ο δάσκαλος. Ο Δάσκαλος (με κεφαλαίο το Δ)

είναι και αξίζει να είναι διαρκώς ο ακρογωνιαίος λίθος. Και Δάσκαλος είναι “περισσότερο” από όσα η λέξη σημαίνει ή από όσα η επαγγελματική κατηγορία

δηλώνει.

Ποιο είναι το αγαπημένο κομμάτι της εργασίας σας; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ανάμνηση που έχει μείνει μαζί σας; Ποια είναι η σχέση σας με τον Χρόνο;

Τούτο το “κάτι περισσότερο” είναι το αγαπημένο, το υπέροχο μερίδιο στην εργασία μου, που εκτυλίσσεται στις αίθουσες διδασκαλίας με την αλληλεπίδραση

Δασκάλου-Μαθητή. Με αυτό και χάρη σε αυτό “παιδεύομαι” ως εκπαιδευτικός και άνθρωπος. Αυτό

είναι που μένει (τελικά) κι ως ανάμνηση, καθώς συνιστά το νόημα του Χρόνου. Διότι ο Χρόνος γίνεται αντιληπτός από το σύνολο των εμπειριών

που βιώνει ο καθένας.

Ποιες διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στη συνεργασία με

παιδιά Γυμνασίου και σε παιδιά Λυκείου; Υπάρχει κάτι

που λέτε συχνά στα παιδιά της Γ΄Λυκείου;

Τόσα χρόνια στο Λύκειο (ιδίως στη Γ΄Λυκείου)

προσπαθώ να δείξω τη σπουδαιότητα που έχει η

ύπαρξη και ο σεβασμός “αξιακού πλαισίου” στη

ζωή. Αυτό είναι το πρόταγμα που επισημαίνω.

Σχετικά με τις διαφορές μεταξύ μαθητών Λυκείου

και μαθητών Γυμνασίου θα έλεγα ότι αντιστοιχούν στη διαφορετικότητα ανάμεσα στον “Λογισμό και στο Όνειρο”.

Συνέντευξη με το καθηγητή μας, Σπύρο Γεωργίου

Κισσαμιτάκη και Νικόλαου Τσαντίλη (Γ5)

ΠΑΡ-ΟΝΤΑ

Όταν μπήκα στον Όμιλο Forensics τον

Οκτώβριο του 2019, είχα μία ιδέα του τι θα έκανα. Επιχειρηματολογία, και μόνο αυτό. Όσο για το τι εστί επιχειρηματολογία, είχα και για αυτό μία άποψη, παρόλο που αποδείχθηκε λανθασμένη.

Άρα, για να μην κάνετε το ίδιο λάθος με εμένα, σε αυτό το κείμενο θα σας διηγηθώ την εμπειρία

μου με μια διάθεση να δείξω τι είναι πραγματικά η

ρητορική. Βέβαια, όλο αυτό μπορεί να θεωρηθεί μία προσπάθεια δημιουργίας “προπαγάνδας” εντός του σχολικού περιβάλλοντος. Ούτως ή άλλως, ο στόχος του σχολείου είναι να μας προετοιμάσει για την ενήλικη ζωή, σωστά;

Οι περισσότεροι καινούργιοι στον Όμιλο Forensics έχουν την εμπειρία του Debate από τις μυριάδες των διαφωνιών με τους γονείς τους. Εδώ

κάνουν το λάθος. Όπως το εξηγώ και στους φίλους μου, στη ρητορική δεν πρέπει να αποδείξεις ότι η

άλλη πλευρά είναι κατώτερη (όπως γίνεται συνήθως

σε μία διαφωνία με φίλο και γονέα), αλλά ότι η

άποψη/ η ιδέα την οποία υπερασπίζεσαι είναι σωστή (βαριά λόγια, θα έλεγα πως η σωστή λέξη είναι “καλύτερη”, όχι ανώτερη).

Αυτά μπορεί να σας ακούγονται το ίδιο ακριβώς πράγμα, μα δεν είναι. Ας αρχίσω με τα

βασικά. Παρόλο που ο στόχος στην ρητορική είναι να κερδίσεις, δεν πρέπει αυτό να σε παρασύρει συναισθηματικά. Βλέποντας την άλλη πλευρά ως τους αντιπάλους σου, βάζεις τον εαυτό σου σε μία συναισθηματικά φορτισμένη θέση όπου πρέπει να επιτεθείς στους άλλους, αλλιώς αισθάνεσαι ότι χάνεις σε προσωπικό επίπεδο. Αυτό, βέβαια, δεν βοήθησε

ποτέ κανέναν παρά μόνο εκείνον που διεκδικεί μια

θέση στο Hollywood. Εκτός από τη συναισθηματική

πλευρά, πρέπει να θυμάσαι πως, μέσα από την

οπτική της πλευράς που υποστηρίζεις, προσπαθείς

να κάνεις τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος. Αν μόνο

ζητάς να αποδείξεις στους κριτές πως η άλλη πλευρά

θα κάνει τον κόσμο χειρότερο, δεν κάνεις τίποτα

σημαντικό. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, απλά αναγκάζεις τον κριτή να διαλέξει ανάμεσα σε δύο κακά.

Καλά όλα τα θεωρητικά, μα ο μόνος λόγος

για τον οποίο αυτό που είπα μπορεί να σας φάνηκε

ενδιαφέρον είναι αν όντως σας αρέσει η ρητορική.

Για να σας δείξω πόσο μου έκανε πραγματικό

καλό το debate, θα πρέπει να κοιτάξουμε τις

οθόνες των κινητών μας και, πιο συγκεκριμένα, το Ίντερνετ. Ένας τρόπος να περιγράψει κανείς το

Ίντερνετ είναι ο εξής: το Ίντερνετ είναι το μνήμα της λογικής. Την τελευταία δεκαετία οι διαφωνίες στο Ίντερνετ έχουν “εξελιχθεί” από παρουσιάσεις επιχειρημάτων σε λαϊκές βρισιές. Ο απλός λόγος

για τον οποίο έχει γίνει αυτό είναι λόγω της ανωνυμίας. Οι άνθρωποι νιώθουν ασφαλείς πίσω

από τις οθόνες των υπολογιστών τους, έτσι λένε το οτιδήποτε θέλουν, όσο προσβλητικό να είναι προς τον άλλον. Εγώ, αποφάσισα να μετατρέψω

την ανωνυμία σε πλεονέκτημά μου, αρχίζοντας να

διαφωνώ με σεβασμό και λογική με όσους χρήστες

του Ίντερνετ μπορούσα, για να δω αν η ρητορική θα με βοηθούσε εναντίον των χειρότερων “αντιπάλων”.

Το αποτέλεσμα; Και κατάφερνα να τους πείσω πιο συχνά, αλλά και υπήρχε αμοιβαίος σεβασμός

ανάμεσα στις δύο πλευρές! Έχοντας αυτά τα αποτελέσματα, άρχισα να εφαρμόζω την τεχνική της ρητορικής και στην αληθινή ζωή. Πάλι, τα αποτελέσματα ήταν θετικά. Παρατήρησα, μάλιστα, πως οι διαφωνίες στις οποίες εμπλεκόμουν άρχισαν να παραγάγουν και πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις μετά από ένα χρονικό διάστημα.

Άρα, εν τέλει, ο Όμιλος Forensics με έχει κάνει πιο λογικό, πιο έξυπνο, αλλά (το πιο σημαντικό από όλα) με έχει κάνει και καλύτερο άνθρωπο. Καλύτερο ακροατή.

Αν θέλετε να αναπτύξετε και εσείς τέτοιες δεξιότητες ζωής, τότε οι πόρτες του ομίλου Forensics είναι πάντα ανοιχτές για καινούργια μέλη.

Debate: Όχι ένα χόμπι αλλά μια οπτική ζωής

του Αναστάσιου Λαζαράκη (Γ2) Αφιερωμένο στον όμιλο Forensics

ΠΑΡ-ΟΝΤΑ

Ο

καταναλωτισμός είναι ένα παγκόσμιο

κοινωνικό πρόβλημα που ορίζεται ως η οικονομική

και κοινωνική τάση που προάγει την υπερβολική

κατανάλωση μη αναγκαίων αγαθών ή μη αναγκαίων

ποσοτήτων αυτών των αγαθών.

Η νοοτροπία του καταναλωτισμού

εντοπίζεται σε βάθος χρόνων. Διαδραματίζει

καταλυτικό ρόλο στον οικονομικό τομέα και

μέσω των ΜΜΕ και ειδικά μέσω των διαφημίσεων

προβάλλεται και επικροτείται. Αξιοσημείωτο είναι

ότι όχι μόνο επικροτείται, αλλά και γιγαντώνεται

δημιουργώντας ολοένα και περισσότερες ανάγκες

στον άνθρωπο. Έτσι, ένας μέσος άνθρωπος στη

σύγχρονη κοινωνία έχει πολύ περισσότερες ανάγκες

από ό,τι παλαιότερα. Νομίζει ότι έχει.

Η υπέρμετρη

κατανάλωση αγαθών

επηρεάζει όλες τις ηλικιακές ομάδες. Πλέον κάθε

ηλικιακή ομάδα διαθέτει μια ευρύτατη λίστα αναγκαίων αγαθών για τη διαβίωσή της. Έτσι, τα εξιδανικευμένα προϊόντα που μας προβάλλει η διαφήμιση για κάθε ανάγκη στην καθημερινότητά μας, ο καταναλωτισμός έρχεται σαν σανίδα σωτηρίας

να τα προσφέρει. Καθημερινά παρουσιάζονται νέα υλικά αγαθά για τη “διευκόλυνση” της ζωής μας.

Όμως, με αυτό τον τρόπο αλλοιώνεται η έννοια της διευκόλυνσης, καθώς εμείς, οι καταναλωτές, επιδιδόμαστε σε ένα ανούσιο κυνήγι του περιττού, το οποίο μας κατακλύζει συνεχώς, και όλως περιέργως, με το συναίσθημα του ανεκπλήρωτου.

Ο καταναλωτισμός βασίζεται στην ήδη υπάρχουσα επιθυμία του ανθρώπου να κατέχει υλικά αγαθά. Προωθείται συστηματικά με έμμεσους τρόπους με απώτερο στόχο όχι μόνο την επιλογή

ενός προϊόντος, αλλά την εδραίωση μιας αντίληψης

όπου η αξία του ατόμου μετριέται σύμφωνα με τα

υλικά αγαθά που κατέχει. Το άτομο παύει να κρίνεται

για το ποιόν του και αξιολογείται με κριτήριο την ποσότητα των αγαθών που μπορεί να αποκτήσει.

Οι περισσότεροι άνθρωποι εκτίθενται

σε τέτοιου είδους παραπλάνηση από πολύ μικρή ηλικία προτού αποκτήσουν την ικανότητα κριτικής σκέψης. Η επιχειρούμενη σύνδεση της ευτυχίας με τα υλικά αγαθά ενισχύεται και με τη συνδρομή των κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών.

Γενικά τα ΜΜΕ ως θεσμός κατορθώνουν να μας

μυήσουν στον καταναλωτισμό. Η υπέρμετρη έμφαση που δίνεται στην απόκτηση υλικών αγαθών, έχει ως αποτέλεσμα

την αδιαφορία του ατόμου για την πνευματική

καλλιέργεια. Έτσι χάνεται η προσπάθεια για

ουσιώδη ηθική και πνευματική βελτίωση. Αυτό

έχει αντίκτυπο και στην ψυχολογία του ατόμου. Το

αίσθημα κατωτερότητας, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η έντονη ενασχόληση με το «φαίνεσθαι» ωθούν

τους ανθρώπους στην ηδονή της κατανάλωσης για

να νιώσουν επαρκείς. Ιδίως στην εποχή μας, που βιώνουμε

μια πρωτόγνωρη πανδημία, ο καταναλωτισμός

έχει αυξηθεί. Αυτό ενδεχομένως συμβαίνει, γιατί κάποια στιγμή αναγκαστήκαμε να χάσουμε την πολυτέλεια των αγορών δια ζώσης. Έτσι, όταν τα μαγαζιά άνοιξαν και πάλι, επικράτησε ένας πανικός στην αγορά. Σύμφωνα με τη ψυχολόγο Ελένη Πατίδου, εμείς οι ίδιοι βάζουμε στους εαυτούς μας το βάρος ατελείωτων αναγκών που πρέπει να καλυφθούν οπωσδήποτε, ώστε να καλύψουμε τα προβλήματά μας και να νιώσουμε δυνατοί, όπως μας παραδειγματίζουν οι διαφημίσεις. Όταν μας στέρησαν αυτή την απόλαυση και μας την ξαναέδωσαν πίσω, σπεύσαμε να καλύψουμε ξανά την καταναλωτική μας ανάγκη. Επομένως, για να καταπολεμήσουμε αυτή την κατάσταση, πρέπει να δουλέψουμε όχι μόνο ως άτομα αλλά και ως σύνολο. Αρχικά, πρέπει ο καθένας ξεχωριστά αλλά και ως κοινωνία να επαναπροσδιορίσουμε τις ανάγκες μας και να ξεκαθαρίσουμε την ασαφή έννοια του «χρειάζομαι και μπορώ». Στη συνέχεια, οφείλουμε να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε την κριτική μας σκέψη και να μη δεχόμαστε αλόγιστα ό,τι μας προβάλλεται και μας επιβάλλεται ως αναγκαίο. Ακόμα, θα ήταν καλό να αξιοποιούμε τον ελεύθερο μας χρόνο ορθότερα, ενδυναμώνοντας το μυαλό και το πνεύμα μας.

Εν κατακλείδι, ο καταναλωτισμός είναι μια πίεση που ασκείται από την κοινωνία, τα ΜΜΕ και τον ίδιο μας τον εαυτό. Αν θέλουμε, μπορούμε να τον καταπολεμήσουμε, χρησιμοποιώντας τη λογική.

Είναι αναγκαίο να βρούμε μια ισορροπία που να μας ευχαριστεί και να καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες μας.

Φωτογραφία: Έλενα Καραθάνου (Β1))

Καταναλωτισμός της Φωτεινής Αγγελή (Γ4)

της Εριέττας Καράμαλη (B3)

σεξισμός αναφέρεται στο σύνολο

των πεποιθήσεων και των συμπεριφορών που αντικατοπτρίζουν την αρνητική εκτίμηση ενός

συνόλου ατόμων εις βάρος κάποιου άλλου ή μιας

ομάδας ατόμων, χρησιμοποιώντας ως αξιολογικό

κριτήριο το φύλο τους και προωθούν την κοινωνική

ανισότητα ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες.

Πέρα από τα φαινόμενα της βίας κατά των

γυναικών, τα οποία έχουν πολλαπλασιαστεί και

όλοι στον δυτικό κόσμο καταδικάζουν, ελλοχεύει

ένας υπόγειος και επικίνδυνος σεξισμός ακόμα

και στην εξευρωπαϊσμένη Ελλάδα. Υπάρχει στην καθημερινότητά μας και δεν τον αντιλαμβανόμαστε πάντα. Θεωρούμε ως δεδομένη την ύπαρξη των στερεοτύπων των φύλων και δεν καταλαβαίνουμε τον αντίκτυπο που έχουν στις ζωές μας. Μπορεί να μην έχει τη μορφή σωματικής βίας, όμως ο σεξισμός της καθημερινότητας προκαλεί ψυχικό πόνο και απογοήτευση.

Το συνηθέστερο θύμα του σεξισμού είναι οι γυναίκες. Οι διάφορες κοινωνικές ταυτότητες που υιοθετούμε σχετικά με τα δύο φύλα επιδρούν στις

πεποιθήσεις που διαμορφώνουμε για αυτά και στους αντίστοιχους αποδεκτούς κοινωνικούς ρόλους.

Ο

πρόδηλος σεξισμός εις βάρος των γυναικών μπορεί να φαίνεται πως εκλείπει, όμως, σύμφωνα με μελέτες, στην πραγματικότητα, απλώς λαμβάνει χώρα υπογείως και καθίσταται λανθάνων, ιδίως σε ό,τι αφορά την αγορά εργασίας. Η γυναίκα δεν έχει τη θέση που δικαιούται στο χώρο εργασίας και, αν νομίζουμε ότι αυτό είναι κάτι που ανήκει στο παρελθόν, εθελοτυφλούμε. Με όρους υποτίμησης και προσβολής προβάλλεται συχνά το γυναικείο φύλο στα ΜΜΕ και στο διαδίκτυο. Ο γλωσσικός σεξισμός αποτελεί μία από τις πιο συχνές μορφές εκδήλωσης του σεξισμού. Στοχεύει στη φίμωση της γυναικείας φωνής και την υποτίμηση της γυναικείας φύσης, ενώ έχει καθοριστική επίδραση στην αναπαραγωγή και τη διαιώνιση των έμφυλων ανισοτήτων. Οι γυναίκες φαίνονται παγιδευμένες στα όρια μιας βίαιης λεκτικής καθημερινότητας, που έχει ως στόχο τη χαμηλή αυτοεκτίμησή τους και κατά συνέπεια την εσαεί διαιώνιση της άνισης μεταχείρισής τους.

Φωτογραφία: Χριστίνα Μαύρου (Β3)

Ο σεξισμός συνεχίζει να υπάρχει

«Διαδηλώνω για το αντίθετο φύλο και

αισθάνομαι προστατευμένος και όχι σε

κίνδυνο παρόλο που είμαι ημίγυμνος

ανάμεσα σε αυτές»

της Μιχαέλας Κουκουλιά (Γ5)

Σε αυτή την τόσο ιδιαίτερη διαδήλωση παρατηρούμε έναν άνδρα να κρατάει μία ταμπέλα που γράφει τα παραπάνω, με σκοπό την ενίσχυση της προσπάθειας για ισότητα των δύο φύλων, η οποία καταπιέζεται από την επικράτηση του σεξισμού. Με τα λόγια, λοιπόν, που έχουν γραφτεί τονίζει πως ένας άνδρας δεν νιώθει απειλή αν βγει στον δρόμο ημίγυμνος και κυκλοφορεί ανάμεσα σε 100 γυναίκες. Στην αντίθετη περίπτωση όμως, αν μία γυναίκα περπατούσε χωρίς μπλούζα μαζί με 100 άνδρες, θα αισθανόταν ασφαλής;

Από τα παλαιότερα χρόνια, οι άνδρες είχαν μία πλεονεκτική θέση στην οικογενειακή και την εργασιακή καθημερινότητα. Κατείχαν εξουσία και μπορούσαν να κάνουν κατάχρηση των δικών τους δικαιωμάτων. Αντίθετα, ο γυναικείος πληθυσμός όχι μόνο βρισκόταν στο περιθώριο από την υπόλοιπη κοινωνία, καθώς χαρακτηριζόταν από την αδυναμία,

αλλά ήταν και αδύνατο να διεκδικήσει τα δικαιώματα που του άρμοζαν. Βέβαια, με την πάροδο του χρόνου το φαινόμενο αυτό ελλαττωνόταν όλο και περισσότερο καθώς λιγόστευαν και τα φυλετικά στερεότυπα. Δυστυχώς, όμως, για την ολοκληρωτική ισότητα των φύλων θα πρέπει να μαχόμαστε για πολλά χρόνια, αφού ακόμη και σήμερα υπάρχουν άνδρες που θεωρούν πως έχουν το δικαίωμα να παραβιάσουν το σώμα μιας άγνωστης. Παρόλα αυτά, καμία κοπέλα δεν είχε ποτέ τη δυνατότητα να κάνει κάτι τέτοιο χωρίς να υποστεί συνέπειες. Έτσι, ανάμεσα σε 100 γυναίκες καμία δεν θα σκεφτεί ότι έχει εξουσία απέναντι στο σώμα κάποιου άλλου, ενώ σε 100 άνδρες θα υπάρξει δυστυχώς ένα μεγάλο ποσοστό, το οποίο θα έχει διδαχθεί ότι το σώμα μίας «κατώτερης» γυναίκας του ανήκει. Το φαινόμενο αυτό οφείλει να αλλάξει!

Γιατί αυτή η εικόνα αναφέρεται στον σεξισμό;

(Γ5)

Ο άνδρας της εικόνας πιστεύει ότι εξαιτίας των στερεοτύπων, ακόμη κι αν κυκλοφορεί γυμνός ανάμεσα σε πολλές

γυναίκες, δεν κινδυνεύει να πάθει ή να του συμβεί τίποτε απολύτως.

Θα ήταν όμως αυτή η περίπτωση ίδια και για το αντίθετο φύλο; Θα

διέτρεχε μία γυμνή γυναίκα σε έναν δρόμο γεμάτο άνδρες κίνδυνο;

Ο άνδρας με την αφίσα αναφέρεται στην “αύρα” που έχει ένας

άντρας και μία γυναίκα. Θα φαινόταν ανόητο για μία γυναίκα να

επιτεθεί σε έναν άνδρα σε ένα σοκάκι στη μέση της νύχτας, όμως

κατά πόσο θα φαινόταν ανόητο για έναν άνδρα να πράξει το ίδιο

σε μία γυναίκα; Βάσει των στερεοτύπων, ένας άνδρας θεωρείται

ανώτερος κοινωνικά και σωματικά από οποιαδήποτε γυναίκα. Ο

άνδρας αυτός διαδηλώνει για τα δικαιώματα των γυναικών, την αποκλειστικότητα των οποίων πιθανόν να χάσει, αν εκείνες πάρουν στα χέρια τους την αυτοδιάθεσή τους. Με την αφίσα του και το αίτημά του ο άνθρωπος αυτός δηλώνει φεμινιστής και αρνείται να καταχραστεί την εξουσία του, τα δικαιώματα και τη δύναμη που του δόθηκαν από τη στιγμή που γεννήθηκε λόγω του φύλου του.

Το μήνυμα που μεταφέρει αυτός ο άνδρας ανάμεσα

σε εκατοντάδες γυναίκες μισόγυμνος έχει σκοπό να βάλει σε σκέψεις τον περίγυρό του. Διαδηλώνει για τα πλεονεκτήματα που, αν πάρουν οι γυναίκες, θα αφαιρέσουν την εξουσία των ανδρών

πάνω τους. Τι θα γινόταν αν στην εικόνα αντιστρέφαμε τα φύλα, οπότε πλέον θα μιλούσαμε για μία μισόγυμνη γυναίκα ανάμεσα

σε εκατοντάδες άντρες; Η γυναίκα αυτή δεν θα ένιωθε την ίδια

ασφάλεια, ελευθερία και προστασία για να διαδηλώσει με αυτόν τον τρόπο, όπως ο άνδρας στην εικόνα. Αυτό είναι δυστυχώς το

παρόν μας. Το να έρθουν τα δύο φύλα σε πλήρη ισότητα ξενίζει

το ανδρικό φύλο (ευτυχώς όχι όλους τους άνδρες). Οι γυναίκες

καθημερινά έρχονται αντιμέτωπες με καταστάσεις που τις φέρνουν

σε δύσκολη θέση, νιώθουν ανασφαλείς και ανυπεράσπιστες.

Γιατί πρέπει να το υφίστανται αυτό; Βιασμοί, γυναικοκτονίες και

ξυλοδαρμοί από τον πατέρα τους, τον άνδρα τους ή ακόμα και από

κάποιον που δεν γνωρίζουν, ο οποίος ένιωσε πως το σώμα της του

ανήκει δικαιωματικά. και ότι μπορεί να την εξουσιάσει σε στιγμές

αδυναμίας της προσθέτοντάς της το συναίσθημα του φόβου. Όλοι

και όλες θέλουν να περπατούν χωρίς όπλα αυτοάμυνας στα χέρια

τους, όλοι και όλες θέλουμε να είμαστε ελεύθεροι/ες, ασφαλείς και

προστατευμένοι/ες στον έξω κόσμο.

Γιατί αυτή η εικόνα αναφέρεται στον σεξισμό; του Νίκου Τσαντίλη

Όπως

όλοι γνωρίζουμε, τα ομοφυλόφιλα

άτομα από πάντα αποτελούσαν μία μειονότητα με λιγότερα δικαιώματα σε σχέση με τα ετεροφυλόφιλα.

Δεν χρειάζεται να πάμε πολύ πίσω στον χρόνο για

να τα δούμε να στερούνται τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους. Και δεν αναφέρομαι αποκλειστικά

στο δικαίωμα του γάμου. Σε 75 χώρες, μόνο που υπάρχουν, αντιμετωπίζονται από την πολιτεία είτε με τη θανατική ποινή (σε 8 χώρες), είτε, στην καλύτερη περίπτωση, με ισόβια φυλάκιση. Ακόμα και στις υποτιθέμενες δημοκρατικές χώρες, όπως είναι η Ελλάδα, τα μέλη της κοινότητας των ΛΟΑΤΚΙ+, εκτός από την κοινωνική αποξένωση που υφίστανται, στερούνται του δικαιώματος του γάμου. Παρά τους αγώνες των ομοφυλοφίλων για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα που τους αξίζουν, η πολιτεία παραμένει ατάραχη. Βέβαια, παρατηρούμε πως σε περίπου

28 χώρες η κοινότητα των ομοφυλόφιλων έχει καταφέρει με πολλή προσπάθεια να κερδίσει με την αξία της το δικαίωμα στον γάμο. Εν έτει 2022, είναι τουλάχιστον θλιβερό να ακούμε αβάσιμες απόψεις ομοφοβικών ατόμων ενάντια στους ομοφυλόφιλους.

Από ό,τι φαίνεται, η παιδεία είναι ανεπαρκής, με αποτέλεσμα διάφοροι να πιστεύουν πως η εναντίωση σε ανθρώπινα δικαιώματα θεωρείται «άποψη». Δυστυχώς, στη χώρα μας εξακολουθούν πολλοί να θεωρούν πως οι ετεροφυλόφιλοι είναι ανώτεροι και αξίζουν περισσότερα δικαιώματα από τους ομοφυλόφιλους. Ωστόσο, όπως κατάφερε

η κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ σε άλλες χώρες να διεκδικήσει το δικαίωμα στον γάμο, κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και στην ελληνική κοινωνία. Όλα είναι εφικτά, αν αγωνιστούμε. Αξίζει να παλέψουμε για έναν κόσμο χωρίς διακρίσεις, γεμάτο αγάπη.

Γυρίζουμε πλάτη στους περιορισμούς, γυρίζουμε σελίδα στην αγάπη της Ηλιάνας Βαρδίκα (Γ3)

50 χρόνια μετά την κυκλοφορία του, ο

Νονός θεωρείται δικαίως μία από τις καλύτερες

ταινίες όλων των εποχών. To δράμα ακολουθεί

μια ιταλική οικογένεια της μαφίας μετά τον

Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς η ηγεσία της

οικογενειακής επιχείρησης περνάει από τον

πατέρα Vito στον μικρότερο γιο του Michael. Καθ’

όλη τη διάρκεια της ταινίας βλέπουμε την ηθική

πτώση του Michael από έναν στρατιώτη-ήρωα

του πολέμου σε αδίστακτο αρχηγό της μαφίας.

Όλοι οι ηθοποιοί είναι τέλειοι στους ρόλους τους.

Από τον πιο σημαντικό χαρακτήρα, στον πιο

ασήμαντο, από την εμβληματική ερμηνεία του Marlon Brando ως Vito Corleone ως τη διακριτική, πλην απειλητική, παρουσία του Lenny Montana ως επαγγελματία δολοφόνου Luca Brasi, αισθάνεσαι ότι παρακολουθείς αληθινούς ανθρώπους. Σκηνοθετικά

ο Francis Ford Coppola συνδυάζει έξοχα σκηνές βίας με σκηνές ησυχίας και ηρεμίας, καθώς η διάχυτη

Ο

Νονός: μια ταινία

διαχρονική

ένταση σε μια ιστορία για τη μαφία, όπου κάθε σκηνή μπορεί να είναι η τελευταία των χαρακτήρων, κρατά τον θεατή σε συνεχή αγωνία χωρίς να τον κουράζει, παρά την τρίωρη διάρκειά της. Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει και τη χρονική περίοδο που καλύπτει η ιστορία σε αυτές τις τρεις ώρες, συγκεκριμένα τη δεκαετία 1945-55, μετατρέποντας την ιστορία σε ένα μοντέρνο έπος με τη βοήθεια της μαγευτικής μουσικής του Nino Rota. Οι εναλλαγές ανάμεσα στην πιο βίαιη ιστορία της οικογένειας του Michael στην Αμερική και η σχεδόν σουρρεαλιστική εμπειρία του ίδιου στην Ιταλία ενώνονται, αν και διαφορετικές μεταξύ τους σαν πλάκες ενός ψηφιδωτού σε ένα τόσο πανέμορφο, όσο και διαχρονικό σύνολο, με θεματικές που έλκουν το ενδιαφέρον όλων μας, όπως την οικογενειακή αγάπη, τους οικογενειακούς δεσμούς και μέχρι ποιο σημείο ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Τόσες λέξεις μας μαθαίνουν, μα οι γλώσσες που πεθαίνουν, αγνοούνται. Μια νέα κοσμοαντίληψη, νέων γλωσσών η σύλληψη, δε γίνεται.

Δεν έχει σημασία, συνεχίζει η εργασία, στον Πύργο της Βαβέλ

Ο Θάνατος της Γλώσσας του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Λογοτεχνικές απόπειρες ΠΑΡ-ΟΝΤΑ

ΠΑΡ-ΟΝΤΑ

Φωτογραφία: Εριέττα Καράμαλη (Β3))

Κυριακή απόγευμα, άδειοι δρόμοι, γεμάτες σάκες, κλειστά τα μαγαζιά, ανοιχτά τα μάτια

Άλλες 6 μέρες για Σαββατοκύριακο

Το ανθρώπινο μυαλό

της Μελίνας Καπράλου (B3)

Ακόμα κι αν περνάει ο χρόνος, τα πάντα μένουν συνδεδεμένα, λες και υπάρχουν μικροί

λαβύρινθοι σε κάθε γωνία του μυαλού μας.

Σαν ο μόνος σκοπός τους είναι να μας θυμίζουν τα χειρότερα στις λάθος στιγμές.

Όπως και να γίνουμε, σε όποιους κι αν μεταμορφωθούμε, όταν περάσει ο χρόνος θα συνειδητοποιήσουμε την άθλια μεταμόρφωση του εαυτού, του δικού μας και των άλλων.

Κυριακή Απόγευμα

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Για σένα που έφυγες από το σπίτι

που είχες για απαραβίαστο «καταφύγιό» σου.

Για σένα που πέθανες πολεμώντας ακολουθώντας διαταγές κάποιου ανωτέρου.

Για σένα που επιβίωσες από το πεδίο της μάχης, αλλά αισθάνεσαι σαν να ’σουνα νεκρός.

Για σένα που πυροβόλησαν εν ψυχρώ και είδες τη ζωή να φεύγει σε δευτερόλεπτα.

Για σένα που αντιστάθηκες γνωρίζοντας το τίμημα που θα πληρώσεις.

Για σένα που φοβήθηκες να αντισταθείς, γιατί δεν είναι εύκολο να είσαι ήρωας.

Για σένα που αιχμαλωτίστηκες ζώντας μες στην αγωνία του τι σε περιμένει.

Για σένα που είσαι ασυνόδευτος πρόσφυγας, ενώ είχες τόσα όνειρα να εκπληρώσεις.

Για σένα που είδες φίλους να πεθαίνουν και δεν σου έδωσαν χρόνο να πενθήσεις.

Για σένα που χαθήκαν τα παιδιά σου και κράτησες νεκρό το σώμα τους στα χέρια σου.

Για σένα που ζεις μέσα στον φόβο κι αναρωτιέσαι αν θα ζεις ως αύριο.

Για σένα που δεν είχες φανταστεί πως μια φέτα ψωμί έχει τόση αξία.

Για σένα που ακόμα πετάγεσαι τα βράδια κι εύχεσαι ο εφιάλτης να τελειώσει.

Για σένα που νομίζεις πως παντού παραμονεύει ο εχθρός που έχει σκοπό να κάνει κακό.

Για σένα που δεν πίστεψες ότι ήταν δυνατόν ποτέ σου να βρεθείς σ’ αυτή τη θέση.

Για σένα που βίωσες την απανθρωπιά του είδους σου.

Για σένα που όλα έγιναν σε μια στιγμή, μα σου έχουν αφήσει ισόβια τραύματα.

Για σένα...Δεν ξέρω τι να πρωτοκάνω για σένα.

Γιατί φρόντισαν να χρειαζόμαστε πολλούς υποστηρικτές.

Γιατί ένας μόνος δεν καταφέρνει σχεδόν τίποτα.

Όμως οι πολλοί μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο και να τον αδειάσουν από τα τέρατα της αδιαφορίας.

Επώδυνος Χρόνος της Εμμέλειας-Αναστασίας Δούμα (Β3)

Το ποίημα “Πόλεμος” δραματοποιήθηκε από τους

μαθητές και μαθήτριες του Α1 στο πλαίσιο του εργαστηρίου δεξιοτήτων και σε συνεργασία με

το τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Παν/μίου της Αθήνας.

Σαν ηχούν οι σειρήνες παντού

Τα παιδιά φωνάζουν

Τρέχουν

Ουρλιάζουν

Μα σαν βλέπουν αχόρταγο το σιδερένιο τέρας

Σαρκάζουν το μάταιο παιχνίδι τους

Τώρα η φαντασία τους γίνεται κόλασή τους

Τώρα στρατιωτάκια έχουν φωνή

Φιγούρα πατρική

Ξεθωριάζουν

Θρυμματίζονται

Σώμα και ψυχή

Για μια πατρίδα μητρική

Πόλεμος του Δημήτρη Βαλσαμάκη (Α1)

IV. ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Σχέδιο: Εριέττα Καράμαλη (Β3)

Ένα κράμα ανυπομονησίας κι αγωνίας, με κάμποσο άγχος, μα και λαχτάρα, συντροφεύει όλους εκείνους που ανησυχούν για το μέλλον κι όλα αυτά που κάποτε θα φέρει μαζί του.

Όλοι για τα ίδια περίπου πεδία κι ο καθένας για τους δικούς του διαφορετικούς λόγους ανησυχούμε για τα μελλούμενα, κι ενώ μπορεί να φαίνεται κάτι το φυσιολογικό, ένας δικαιολογημένος φόβος για το άγνωστο, στην πραγματικότητα κρύβει πολλές βαθιά κρυμμένες ανασφάλειες.

Συνηθισμένο φαινόμενο να εξηγούμε πολλές συμπεριφορές μας με τη λέξη «ανασφάλεια», μα αυτή είναι κι η πραγματικότητα. Όταν δεν αισθανόμαστε ασφαλείς και προστατευμένοι, σίγουροι για τον εαυτό μας, φοβόμαστε κι αγχωνόμαστε, ανάλογα με τον χαρακτήρα μας και τις εμπειρίες μας για ξεχωριστούς λόγους και τομείς της ζωής μας.

Ένας ματαιόδοξος άνθρωπος ανησυχεί

για το μέλλον γιατί τον ενδιαφέρει να αποκτήσει

όσα περισσότερα γίνεται και κάθε στόχος που εκπληρώνεται είναι γι’ αυτόν μια μεγαλύτερη πρόκληση για τον επόμενο. Ζητάει διαρκώς όλο και περισσότερα, λες και θα ζήσει για πάντα, ενώ ταυτόχρονα ξεχνά να απολαύσει αυτά που έχει

ήδη έχει κερδίσει, αφού δεν τα αναγνωρίζει καν ως επιτυχίες του.

Σπάνια θα δεις τέτοιους τύπους να παίρνουν

μια ανάσα για να πουν ένα «ευχαριστώ» σε κάποιον άλλο ή έστω στον ίδιο τους τον εαυτό για όσα κατάφεραν ως τώρα. Τους νοιάζει μόνο το μετά. Ξεχνάνε ότι κάποτε περιμένανε πώς και πώς αυτά που έχουν σήμερα και δεν τα εκτιμούν όσο τους αξίζει. Ψάχνουν μονίμως «ένα καλύτερο μέλλον», μα ακόμη κι αν αυτό φτάσει, εκείνοι δεν θα το ζήσουν, αφού θα αναζητούν το ακόμη καλύτερο. Άλλοι πάλι αρνούνται να παραδεχτούν τη θνητότητά τους κι έτσι οργανώνουν διαρκώς το μέλλον τους, σαν μια εγγύηση πως θα το ζήσουν. Αν ανησυχούν διαρκώς γι’ αυτό και το προγραμματίζουν,

Μέλλον: υπόσχεση ή απειλή; της Εριέττας Καράμαλη (Β3)

είναι σαν να το ελέγχουν. Εννοείται πως πάντα προσπαθούμε για το καλύτερο, αλλά δεν χρειάζεται να τρελαινόμαστε για όλα αυτά που ακόμη δεν έχουν

καν συμβεί.

Στην πραγματικότητα, όλο αυτό το στρες

για το αύριο μόνο παραγωγικό δεν είναι. Για την

ακρίβεια, μάλλον μας κρατάει πίσω. Γι’ αυτό κι ένας αναβλητικός χαρακτήρας θα σχεδιάζει πάντα

το μέλλον του και θα μιλά γι’ αυτό, απλώς για να

απολαμβάνει την αδράνειά του στο παρόν. Ίσως

πάλι να φοβάται τα επόμενα κι έτσι να κλειδώνεται

στο «τώρα» χωρίς να το ζει. Περιμένει ότι κάποτε

όλα θα φτιάξουν, χωρίς όμως να προσπαθεί να τα

αλλάξει. Κι όσο αφήνεται σε ένα «τώρα» που δεν τον

ικανοποιεί, τόσο απομακρύνεται από το μέλλον που θέλει να ζήσει.

Ίσως σε ένα βαθμό ο φόβος για το μέλλον να σχετίζεται με το άγχος της αναπαραγωγής. Άνδρες και γυναίκες αναζητούν τον έρωτα και τη συντροφικότητα, ψάχνοντας κάποιον στον οποίο να βασιστούν και να εξασφαλίζουν τη ζωή τους, ενώ ταυτόχρονα έστω κι υποσυνείδητα τους αγχώνει η

ιδέα του πότε θα γίνουν γονείς. Αργότερα, αν κάνουν οικογένεια, ανησυχούν για τα μέλη της και πώς θα

τα προστατεύσουν από τα απρόοπτα μελλούμενα. Σε μια άλλη περίπτωση, το άγχος μας για το μέλλον σχετίζεται με μια πληροφορία που λάβαμε, ίσως κι από μια μη αξιόπιστη πηγή ή μια δική μας παρεξήγηση και τη ροπή μας να κάνουμε αρνητικά σενάρια. Κάποιο εμπόδιο που ίσως προκύψει στα επαγγελματικά μας, κάποια πιθανή ασθένεια ή μια απόρριψη. Κι αν αυτός ο φόβος έχει ρεαλιστική βάση καλώς, αφού θα ψάξουμε τρόπους για να τον αντιμετωπίσουμε. Αν όμως όχι, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να δηλητηριάζουμε τις στιγμές μας. Όσο για την όποια ενημέρωσή μας, οφείλουμε να την επιβεβαιώνουμε προτού της επιτρέψουμε να μας πανικοβάλει. Εν τέλει, η συγκέντρωση σε αυτό που ζεις και σε αυτό που κάνεις, ορίζει σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία και την ευτυχία σου. Αν δεν εστιάζεις

στο «τώρα», γίνεσαι ανυπόμονος για το «μετά»

κι όχι μόνο δεν ευχαριστιέσαι το παρόν σου, αλλά

παγιδεύεις και το μέλλον σου, αφού σου στερείς

τη χαρά της έκπληξης, του αυθορμητισμού και του αιφνιδιασμού. Η ζωή χρειάζεται υπομονή κι εμπιστοσύνη, κυρίως στις δυνάμεις μας.

Σχέδιο: Πόλυ Δουκουμοπούλου (Γ1)

Σε πολλές ταινίες βλέπουμε το μέλλον της ανθρωπότητας. Μερικές εκδοχές είναι αισιόδοξες, ενώ άλλες όχι. Σε σύνδεση με τη θεματική του χρόνου, κοιτάζουμε μερικά από τα δυστοπικά μέλλοντα που έχουμε δει όλα αυτά τα χρόνια σε διάφορες ταινίες και έχουμε διαβάσει σε αρκετά βιβλία, τα οποία ελπίζουμε να λειτουργήσουν ως προειδοποιήσεις και όχι ως προϊδεασμός.

The matrix

Το δυστοπικό μέλλον που παρουσιάζει ο κόσμος του Matrix είναι ένα κατά το οποίο στον 21ο αιώνα η τεχνητή νοημοσύνη κατέστρεψε την ανθρωπότητα.

Στον μεταξύ τους πόλεμο οι άνθρωποι δημιούργησαν τεχνητά σύννεφα για να εμποδίσουν το φως του ήλιου, την κύρια πηγή ενέργειας των μηχανών. Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα οι μηχανές να ανακαλύψουν μία νέα πηγή ενέργειας, το ανθρώπινο σώμα, το οποίο τους προσφέρει όλη την ενέργεια που θα χρειαστούν. Για να κρατήσουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο ζωντανό σε κατάσταση νάρκης, οι μηχανές δημιούργησαν το Matrix, μία νευροδιαδραστική προσομοίωση του

κόσμου στα τέλη του 20ου αιώνα. Για να φτάσουμε,

Μέλλον

ωστόσο, στο Matrix που βλέπουμε στην πρώτη ταινία οι μηχανές χρειάστηκε να προσπαθήσουν πολύ, καθώς η πρώτη προσομοίωση ενός κόσμουπαραδείσου, δεν έγινε αποδεκτή από τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Με την πάροδο των χρόνων, οι μηχανές και η ανθρωπότητα μπήκαν σε έναν κύκλο κατά τον οποίο ο “Εκλεκτός”, ένα τυχαία επιλεγμένο άτομο προικισμένο με υπεράνθρωπες ικανότητες μέσα στο Matrix, ενωνόταν σε τακτά χρονικά διαστήματα με τον βασικό κώδικα του συστήματος, έτσι ώστε να απελευθερωθούν νέοι άνθρωποι, καθώς η ανθρώπινη πόλη οδηγούνταν στην καταστροφή. Έτσι γίνεται reboot στο Matrix. Ο κύκλος αυτός έσπασε μόνο κατά το 7ο Matrix (το οποίο παρακολουθούμε στην τριλογία) στο οποίο ο “Εκλεκτός” δεν θυσιάστηκε για την ανθρωπότητα και αργότερα συνθηκολόγησε για ειρήνη με τις μηχανές.

Terminator

Ακόμα ένα franchise που πραγματεύεται τον κίνδυνο που ελλοχεύει με τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Στην αρχή του 21ου αιώνα, η ανθρωπότητα δημιουργεί το Skynet, ένα αυτοματοποιημένο

αμυντικό δίκτυο που χρησιμοποιεί Τεχνητή

Δυστοπικό

του Άλκη-Γιώργου Κισσαμιτάκη (Γ5)

Νοημοσύνη. Όταν ενεργοποιείται, το Skynet αποκτά συνείδηση και οι επιστήμονες προσπαθούν να το απενεργοποιήσουν. Το πρόγραμμα αντιλαμβάνεται την ανθρωπότητα ως απειλή για την ύπαρξή του και προκαλεί πυρηνικό ολοκαύτωμα, σκοτώνοντας δισεκατομμύρια. Αρχίζει, λοιπόν, ένας πόλεμος όπου η ανθρωπότητα, με αρχηγό τον John Connor, νικάει

με μεγάλη δυσκολία τους ρομποτικούς στρατούς

του Skynet. Προτού μπορέσουν οι άνθρωποι να το

καταστρέψουν, εκείνο στέλνει πίσω στο παρελθόν

ένα Τ-800, ένα ρομπότ διείσδυσης με μεταλλικό

σκελετό και δέρμα (μιας που δεν μπορεί να ταξιδεύει

στο χρόνο μη-οργανική ύλη), για να σκοτώσει τη

μητέρα του John Connor, τη Sarah Connor. Ο John

για να το αποτρέψει αυτό, στέλνει τον Kyle Reese

για να την προστατέψει και να διασφαλίσει έτσι

την ανθρώπινη νίκη. Αυτή του την προσπάθεια παρακολουθούμε στην πρώτη ταινία του franchise.

Mad Max

Και αυτό το franchise πραγματεύεται το πυρηνικό

ολοκαύτωμα, αλλά ως αποτέλεσμα της έλλειψης πετρελαίου τη δεκαετία του ’80, η οποία εξελίχθηκε σε σχεδόν πλήρη εξάντληση των παγκόσμιων αποθεμάτων. Ο ανθρώπινος πολιτισμός καταρρέει, καθώς οι άνθρωποι κάνουν τα πάντα τόσο για το πετρέλαιο που τα αμάξια τους χρειάζονται, όσο

και για το εξίσου σπάνιο νερό. Σε αυτήν την αχανή

έρημο βλέπουμε τον Max να περιπλανιέται και στις 4 ταινίες, βοηθώντας άλλες ομάδες ανθρώπων,

αρχικά με εγωιστικά κίνητρα, αλλά μετέπειτα για

πιο αλτρουιστικούς λόγους που σχετίζονται με το παρελθόν του ως αστυνομικού και ως οικογενειάρχη προτού δολοφονηθεί η γυναίκα και το παιδί του. Σε αυτό το μέλλον, η κοινωνία έχει επιστρέψει στις πρωτόγονες συνήθειές της, με τη θεοποίηση των

αμαξιών και του νερού και την επαναφορά του κυνηγιού και της αξίας του ένδοξου θανάτου.

Minority Report

Το έτος 2054, στην Washinghton, οι φόνοι έχουν σταματήσει τελείως χάρη σε μια νέα ομάδα “προεγκλήματος”. Με τη χρήση τριών ειδικών ανθρώπων, αυτή η ομάδα μπορεί να δει τους φόνους πριν συμβούν και να τους αποτρέψει. Τα δύο από αυτά τα άτομα που είναι δίδυμοι συμφωνούν πάντα στις προβλέψεις τους, ωστόσο το τρίτο, μια γυναίκα, έχει σπάνια μια διαφορετική άποψη, η οποία καταχωρείται στα αρχεία ως minority report. Όταν ένας αστυνομικός της ομάδας κατηγορείται για έναν μελλοντικό φόνο, πρέπει να ξεφύγει για να βρει το minority report και να αποδείξει την αθωότητά του, καθώς αρχίζει να αμφισβητεί την ακρίβεια των προβλέψεων. Η προοπτική ενός κόσμου όπου η αθωότητά σου εξαρτάται εντελώς από τα οράματα κάποιου άλλου είναι ήδη αρκετά τρομακτική, ωστόσο ακόμα ένα δυστοπικό στοιχείο είναι η ικανότητα των μηχανών να αναγνωρίζουν κάθε άνθρωπο από τα μάτια του, δημιουργώντας έμμεσα ένα καθεστώς συνεχούς παρακολούθησης. Αυτό το μέλλον αρχίζει παρουσιάζοντας μια ουτοπία χωρίς φόνους, αλλά καταρρέει, όταν το νέο σύστημαμε την θεωρητικά αλάνθαστη κρίση . Σφάλλει και μετατρέπεται σε έναν πραγματικό εφιάλτη.

Η ζωή μετά το σχολείο

της Λυδίας Εξάρχου (Γ4)

Μια στιγμή ορόσημο. Ένα μεγάλο κεφάλαιο της ζωής μας

κλείνει και ένα νέο αρχίζει. Και όπως κάθε νέο ξεκίνημα, μαζί με τον

ενθουσιασμό, την προσμονή και την ελπίδα, φέρνει την αγωνία, τον

φόβο και την ανασφάλεια. Όλα τα οικεία μένουν οριστικά πίσω. Όλες

οι όμορφες, οι δύσκολες, οι χαρούμενες, οι κουραστικές στιγμές θα

γίνουν οι αναμνήσεις που πάντα θα κρατάμε ανεξίτηλα φυλαγμένες

στη μνήμη και την καρδιά μας. Και έτσι μια μέρα ξαφνικά ο κόσμος

μας αλλάζει. Ένα άλμα στην ενήλικη ζωή. Πολλοί από εμάς θα

βρεθούμε μακριά, όχι μόνο από την οικογένεια του σχολείου, αλλά

και μακριά από την πραγματική μας οικογένεια, τους φίλους μας, την

πόλη ή την χώρα μας. Άλλοι δεν θα αποχωριστούν το σπίτι τους αλλά

και πάλι θα γυρίσουν σελίδα ξεκινώντας ένα νέο κεφάλαιο στο βιβλίο

της ζωής τους. Έτσι, μετά από προσπάθεια κούραση και αγωνία, όλοι

θα ανοίξουμε τα φτερά που τόσα χρόνια υφαίναμε. Είναι η ώρα που

συναντιόμαστε με τα όνειρά μας και καλούμαστε να τα κάνουμε πραγματικότητα. Η ώρα που το ταξίδι μας στον κόσμο των “μεγάλων”

αρχίζει σαν μια καινούργια περιπέτεια στην οποία όλοι προσδοκούμε

να βουτηχτούμε με όλο μας το είναι. Τα φοιτητικά χρόνια για τα οποία

όλοι μιλούν για αυτά με νοσταλγία. Ελευθερία, ατελείωτο διάβασμα, καινούργια γνώση, παρέες, έρωτες, γλέντια, εξετάσεις, εκδρομές, erasmus, συναντήσεις με αγνώστους ανθρώπους που κάποιοι από αυτούς θα μας εμπνεύσουν και άλλοι θα γίνουν συνοδοιπόροι για

την υπόλοιπη ζωή μας. Και εμείς, που μας χωρίζει μία μικρή απόσταση

από αυτή τη μαγική στιγμή, ας απολαύσουμε όσα μένουν να ζήσουμε

και ας ακούσουμε όσα έχουν να μας πουν αυτοί που βρίσκονται στο

τέλος αυτής της διαδρομής και όσοι πια έχουν γευτεί την εμπειρία του

“μετά”.

Φωτογραφία: Εριέττα Καράμαλη (Β3)

Πώς ένιωσες όταν έμαθες ότι πέρασες στη σχολή που

ήθελες να πας;

Πολύ χαρούμενος, γιατί μετά από 12 χρόνια

δουλειάς στο σχολείο, έμαθα ότι πλέον είχα περάσει

στη σχολή που ήθελα.

Ποια ήταν τα συναισθήματά σου την τελευταία μέρα του σχολείου;

Όταν πήγαινα Α’ Λυκείου, έβλεπα τα παιδιά της τρίτης να κλαίνε και να στεναχωριούνται. Εμείς

δεν βιώσαμε κάτι τέτοιο, για εμάς το μεγάλο αντίο

ήταν ένας χαιρετισμός από μία κάμερα πατώντας το κουμπί end call. Βέβαια, ήμασταν τυχεροί, καθώς ακυρώθηκαν οι εξετάσεις του IB και είχαμε 6 μήνες διακοπές.

Πόσο απαιτητικές είναι η σπουδές σε σχέση με αυτό που φανταζόσουν; Τα πράγματα πήγαν όπως τα περίμενες;

Ήμουν προετοιμασμένος και ήξερα ότι τα πράγματα

θα ήταν δύσκολα. Όταν βγαίνεις στον έξω κόσμο, αντιλαμβάνεσαι ότι υπάρχουν και άλλοι καλύτεροι

από εσένα και εσύ βρίσκεσαι κάπου στη μέση, καθώς

αυξάνεται ο ανταγωνισμός. Για αυτό το λόγο στην αρχή όλοι μας περνάμε ένα μεγάλο σοκ, αλλά σιγά σιγά το ξεπερνάμε.

Προσαρμόστηκες εύκολα;

Η πιο δύσκολη προσαρμογή για εμένα ήταν να μάθω

και να καταλάβω την κουλτούρα της Αγγλίας που

διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από αυτήν της Ελλάδας. Επίσης. ένα άλλο δύσκολο κομμάτι ήταν η γλώσσα.

Σαφώς, όλοι μας μπορεί να κάνουμε πολλά χρόνια αγγλικά και να έχουμε πάρει πολλά πτυχία, αλλά, όταν έρθει η στιγμή να την χρησιμοποιήσουμε

στην καθημερινότητά μας με μία πιο απλή μορφή, είναι πολύ διαφορετικό και δύσκολο.

Η φοιτητική ζωή είναι τόσο όμορφη όπως την περιγράφουν οι περισσότεροι;

Πιστεύω ότι έχουμε δημιουργήσει την ιδέα ότι τα

φοιτητικά χρόνια πρέπει να είναι τα καλύτερά μας.

Έτσι ασκούμε μία πίεση στους φοιτητές χωρίς λόγο.

Ο

καθένας μας θα κάνει όπως νιώθει και δεν θα αναγκάζει το εαυτό του να περνάει καλά. Οπότε δεν πιστεύω ότι αυτά είναι τα καλύτερα μας χρόνια, απλά είναι διαφορετικά.

Διατηρείς ακόμα τις ίδιες φιλίες από το σχολείο;

Στις μέρες μας είναι πιο εύκολο να διατηρούμε σχέσεις με ανθρώπους που βρίσκονται μακριά. Εγώ

είμαι πολλοί τυχερός, καθώς έχω φίλους που τους

ξέρω τουλάχιστον 12 χρόνια και ακόμα συνεχίζουμε να μιλάμε. Σαφώς διασκορπιστήκαμε σε πολλά πανεπιστήμια, αλλά ακόμα κρατάμε επαφές!

Τι νοσταλγείς περισσότερο; Νομίζω πως όλοι μας περνάμε μία φάση στη ζωή μας που θέλουμε να φύγουμε από το σπίτι. Όταν όμως έρθει εκείνη η στιγμή και αποχαιρετήσουμε την οικογένειά μας, μετά από λίγο καιρό θα αρχίσουν να μας λείπουν. Και δεν μπορώ να μην παραδεχτώ ότι ιδιαίτερα μου λείπει η μαγειρική της μητέρας μου.

Αν μπορούσες να γυρνούσες στο σχολείο, τι θα αλλάζες; Θα αγχωνόμουν λιγότερο. Δεν θα πίεζα τόσο τον εαυτό μου να τα πηγαίνει καλά στα πάντα και ούτε θα στεναχωριόμουν τόσο για τα τεστ.

Τι συμβουλή θα έδινες στα παιδιά που βρίσκονται

φέτος στην Γ’ λυκείου και πλησιάζει ο καιρός για να κάνουν το επόμενο βήμα στη ζωή τους;

Αυτό που θα τους έλεγα είναι ότι πρέπει στο πίσω μέρος του μυαλού τους να έχουν ότι η αποτυχία είναι κομμάτι της ζωής μας. Σίγουρα μερικά πανεπιστήμια

θα τους απορρίψουν, αλλά καθόλου δεν πρέπει να απογοητευτούν, παρά να συνεχίζουν να προσπαθούν.

Το πιο σημαντικό είναι να έχουμε τη δύναμη να ξανασηκωθούμε και να ξαναπροσπαθήσουμε.

Φωτογραφία: Φίλιππος Τσουκιάς (Α5)

Συνέντευξη από τον Σπύρο Σπυρομήλιο, απόφοιτο του IB της Σχολής Μωραΐτη της Λυδίας Εξάρχου (Γ4)

ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Πώς φαντάζεσαι τη ζωή μετά το σχολείο;

Είμαι σίγουρη ότι η ζωή μετά το σχολείο θα είναι πολύ διαφορετική από αυτή που έχω συνηθίσει, αλλά και

γεμάτη νέες προκλήσεις. Θα γνωρίσω καινούργια

μέρη, ανθρώπους και θα κληθώ να ζήσω σε ένα

λιγότερο προστατευμένο περιβάλλον. Πιστεύω όμως ότι με όσα έχω κερδίσει απ’ το σχολείο είμαι έτοιμη να εξελιχθώ προς το καλύτερο και να αγωνιστώ για τους στόχους μου.

Τι θα σου λείψει από αυτό;

Θα μου λείψουν πραγματικά τα πάντα από το σχολείο.

Οι φίλοι μου, οι συζητήσεις στα διαλείμματα, τα γέλια στην τάξη, το άγχος για τα τεστ, ο ενθουσιασμός για

τη γνώση, το ειλικρινές ενδιαφέρον των καθηγητών, ο λυτρωτικός ήχος του κουδουνιού στο σχόλασμα.

Περισσότερο όμως, θα μου λείψει η αίσθηση ότι ανήκω σε αυτή τη μεγάλη οικογένεια του σχολείου και η ασφάλεια που προσφέρει αυτό το περιβάλλον.

Αν κρατούσες ένα πράγμα από τη διαδρομή σου στο σχολείο, ποιο θα ήταν αυτό;

Η διαδρομή μου στο σχολείο μού έμαθε πολλά και δεν αναφέρομαι μόνο στις ακαδημαϊκές γνώσεις. Αν έπρεπε να επιλέξω ένα, και είναι μάλλον το πρώτο

πράγμα που μαθαίνουμε στο σχολείο μας, θα ήταν η αξία του αλληλοσεβασμού. Η ευγένεια, το ήθος, η διάθεση αλληλοβοήθειας, είναι για μένα η βάση για όλα τα υπόλοιπα. Νιώθω πραγματικά τυχερή που σε αυτό το σχολείο βίωνα τις αξίες αυτές καθημερινά.

Τι συναισθήματα έχεις για την αποφοίτησή σου και την αλλαγή που θα επιφέρει;

Όπως κάθε μεγάλη αλλαγή, έτσι και το τέλος της σχολικής ζωής έρχεται με ανάμεικτα συναισθήματα.

Σίγουρα υπάρχει μια ανασφάλεια και επιφύλαξη για όσα πρόκειται να ζήσω και μια γλυκιά νοσταλγία για

όσα αφήνω πίσω μου, αλλά κυριαρχεί ο ενθουσιασμός

και η ανυπομονησία για το νέο αυτό κεφάλαιο που ανοίγεται μπροστά μου και τις εμπειρίες που με περιμένουν.

Αν γύριζες πίσω, θα έκανες κάτι διαφορετικά;

Γυρνώντας πίσω, νομίζω ότι θα αφιέρωνα περισσότερο χρόνο στους φίλους μου και θα προσπαθούσα να μειώσω το άγχος για τα τεστ. Κι αυτό, διότι διάβασμα και υποχρεώσεις θα υπάρχουν πάντα, όμως τελικά αυτό που μένει είναι οι ευχάριστες εμπειρίες και οι όμορφες στιγμές που μοιραζόμαστε.

Συνέντευξη από την Κατερίνα Ντερτιλή, μαθήτρια της Γ΄Λυκείου της Έλλης Κιτίνου (B4)

1984

κριτική βιβλίου της Έλλης Κιτίνου (Β4)

Το 1984 είναι ένα μυθιστόρημα από τον συγγραφέα Τζορτζ Όργουελ. Η ιστορία αυτή περιστρέφεται γύρω από ένα δυστοπικό μέλλον, που διαδραματίζεται το έτος 1984. Ο κόσμος που περιγράφει το βιβλίο είναι τελείως διαφορετικός

από τον κόσμο στον οποίο ζούμε εμείς σήμερα, τουλάχιστον στη χώρα μας. Ένα τεράστιο μέρος της Γης έχει καταληφθεί από το Κόμμα και έχει δημιουργηθεί ένα κράτος που ονομάζεται Ωκεανία.

Το Κόμμα αυτό βρίσκεται υπό την ηγεσία του Μεγάλου Αδελφού, ο οποίος έχει ανακηρυχθεί

προστάτης και σωτήρας όλων των πολιτών της χώρας. Το Κόμμα παρακολουθεί κάθε τους κίνηση

όλη την ημέρα μέσα από τηλεοθόνες, τιμωρώντας

όποιον τους αντιστέκεται ακόμα και μόνο με

τις σκέψεις που κάνει. Σε αυτόν τον κόσμο, το

παρελθόν και όλα τα ιστορικά γεγονότα μπορούν να σβήνονται και να αλλάζουν από τη μία στιγμή στην άλλη, αν αυτό θελήσει το Κόμμα. Σε αυτόν τον

κόσμο, απαιτείται από όλους να πιστεύουν και να απορρίπτουν κάτι ταυτόχρονα, αν αυτό συμφέρει το Κόμμα. Να δεχθούν πως δύο και δύο κάνει πέντε, αν αυτό πει το Κόμμα. Ίσως όμως αυτό που φαντάζει πιο δυσοίωνο στο μυθιστόρημα δεν είναι οι πράξεις της κυβέρνησης

και η τεράστια καταπίεση που επικρατεί στην Ωκεανία, καθώς τώρα πια όλοι ξέρουμε πως πάντα υπάρχουν άνθρωποι που φτάνουν μέχρι και τα πιο ακραία σημεία για την εξουσία ή για μία ιδεολογία.

Είναι το γεγονός πως οι απλοί άνθρωποι δεν φέρνουν καμία αντίσταση, δέχονται ό,τι τους πουν, όχι μόνο γιατί φοβούνται, αλλά γιατί όντως έχουν καταλήξει να πιστεύουν πως το Κόμμα τους αγαπάει, και φροντίζει για αυτούς, και μισούν θανάσιμα όποιον χαρακτηρίζεται ως “σκεφτοεγκληματίας”, δηλαδή άνθρωπος που διαφωνεί με τις πράξεις του Κόμματος, ακόμα κι αν δεν εκφράζει τις αμφιβολίες του δυνατά. Μπορούν απλώς να πιστεύουν πως τα

πράγματα ήταν πάντα έτσι , όπως τους τα περιγράφει

τώρα το Κόμμα, ακόμα κι αν την προηγούμενη μέρα ή στιγμή είχαν ακούσει το ακριβώς αντίθετο. Και

δεν φαίνεται να υπάρχει ελπίδα για τους κατοίκους

της Ωκεανίας, γιατί η μόνη αντιστασιακή οργάνωση

που λέγεται ότι υπάρχει είναι η Αδελφότητα, και

ακόμα και αυτό δεν μπορεί να είναι σίγουρο, γιατί

θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μία εφεύρεση του

Κόμματος για να στρέψει εκεί το μίσος των πολιτών.

Και αν πράγματι υπάρχει, δεν έχει επιτύχει καμία

σημαντική νίκη, ούτε αποτελεί σοβαρό κίνδυνο.

Ο πρωταγωνιστής του 1984, ο Γουίνστον,

νιώθει τελείως αποξενωμένος από όλους τους

ανθρώπους γύρω του και αναρωτιέται αν είναι ο μόνος που θυμάται την ιστορία, που καταλαβαίνει ότι δύο και δύο δεν κάνει πέντε ό,τι και αν πει η κυβέρνηση. Ζει όλη τη μέρα φοβισμένος και πανικοβλημένος, γνωρίζοντας ότι όσο και αν προσπαθεί να κρατάει κρυφές τις σκέψεις του, θα έρθει η στιγμή που θα τον πιάσουν, θα εκτελεστεί και

ΜΕ ΤΟ

ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

θα εξαφανιστεί σα να μην είχε υπάρξει ποτέ. Ο λόγος που αυτό το βιβλίο μου άρεσε είναι ότι καταφέρνει να δείξει πολύ καλά το πόσο δύσκολη είναι η ζωή κάτω από την κυριαρχία ενός απολυταρχικού καθεστώτος, τον φόβο, το μίσος και την απελπισία που μπορεί να νιώθει ένας άνθρωπος

κάτω από τέτοιες καταστάσεις. Καταφέρνει να δώσει μία πολύ παραστατική εικόνα των συναισθημάτων των βασικών χαρακτήρων, αλλά και να θέσει διάφορα ερωτήματα για ζητήματα, όπως η επανάσταση, ο πόλεμος, η προπαγάνδα. Ακόμα, λοιπόν, και αν η κατάσταση που επικρατεί στο βιβλίο αυτό φαντάζει εξωπραγματική σε εμάς, πρέπει να θυμόμαστε πως όσο και αν προοδεύσει ο πολιτισμός μας, όσο και αν θεωρούμε πως τα δύσκολα χρόνια πέρασαν, τέτοια γεγονότα μπορούν να συμβούν σε κάθε εποχή και κάθε χώρα, και μάλλον θα συμβαίνουν ξανά και

ξανά για όσο ζει ο άνθρωπος στη Γη. Και όχι μόνο στο μακρινό μέλλον, αλλά και τώρα, αυτή τη στιγμή.

Σκίτσο: Μαρίνα Καντόνα (Γ4)

Ήταν

Παρασκευή. Γύρισα πλευρό. Άνοιξα λίγο τα μάτια μου και ένιωσα το φως του ήλιου να μπαίνει από το παράθυρο του διαδρόμου. Σηκώθηκα νομίζοντας ότι θα είναι μια συνηθισμένη μέρα. Αλλά δεν ήταν. Κατέβηκα κάτω, και για κάποιο λόγο όλα ήταν ήσυχα. Είδα δύο άντρες να βγαίνουν από την πόρτα κρατώντας κάτι μεγάλο και άρχισα να αγχώνομαι. Προχώρησα λίγο και είδα τον μπαμπά να κάθεται στον καναπέ. Και τότε κατάλαβα τι είχε συμβεί. Έτρεξα κατευθείαν στο δωμάτιό μου, ξάπλωσα στο κρεβάτι, σκεπάστηκα μέχρι το κεφάλι μου και άρχισα να κλαίω. Ήξερα ότι μπορεί να συνέβαινε κάποια στιγμή, αλλά δεν ήθελα να το πιστέψω.

Θα την θυμάμαι για πάντα εκείνη την μέρα. Ήταν η χειρότερη μέρα της ζωής μου. Έκλαιγα

για ώρες κάτω από το πάπλωμά μου. Δεν ήθελα να κουνηθώ. Δεν ήθελα να αντιμετωπίσω όσα συνέβαιναν. Μετά από λίγο άκουσα βήματα και κάποιον να ανοίγει την πόρτα. «Σήλια», είπε ο μπαμπάς. Δεν του απάντησα. Κατάλαβε ότι ήξερα τι είχε συμβεί. Έκατσε στο κρεβάτι μου και με αγκάλιασε χωρίς να λέει τίποτα. Όταν και οι δύο είχαμε κλάψει αρκετά, μου είπε κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ. «Μην κλαις. Δεν θα το ήθελε. Ζήσε τη ζωή σου και να είσαι πάντα ο εαυτός σου. Θα την έχουμε πάντα μέσα μας

Dancing through the pain της Μαρίας Αλεξίου (Β5)

Βραβείο στον διαγωνισμό των εκδόσεων Καστανιώτη “Γίνε σήμερα ο συγγραφέας του αύριο” για παιδιά Γυμνασίου- Λυκείου έως 16 ετών.

και θα είναι εκεί για εσένα όποτε την χρειαστείς.

Και να θυμάσαι: ήταν τόσο περήφανη για όλα όσα έχεις καταφέρει.» Είχε δίκιο. Δεν της άρεσε να με βλέπει να κλαίω. Σκούπισα τα μάτια μου, κράτησα σφιχτά το χέρι του μπαμπά και κατεβήκαμε κάτω για πρωινό. Φάγαμε χωρίς να πούμε λέξη. Τη μαμά μου την λέγανε Άννα. Στα δικά μου μάτια ήταν πανέμορφη. Είχε χρυσαφένια μαλλιά και πράσινα μάτια, ίδια με τα δικά μου. Ήταν μπαλαρίνα. Χόρευε συνέχεια, όμως ποτέ δεν προσπάθησε να μου μάθει και εμένα να χορεύω. Μου είχε πει: «Μια μέρα θα βρεις και εσύ αυτό που αγαπάς. Θα το νιώσεις».

Όταν ήμουν μικρή, καθόμασταν μαζί δίπλα στο τζάκι, ακόμα και το καλοκαίρι όταν έξω είχε σαράντα βαθμούς, αγκαλιαζόμασταν κάτω από μια ροζ κουβέρτα με αρκουδάκια, πίναμε σοκολάτα, τρώγαμε κουλουράκια που είχαμε φτιάξει μαζί και μου διάβαζε το αγαπημένο μου βιβλίο με ιστορίες. Ήταν άρρωστη για πολύ καιρό. Οι γιατροί μας είχαν πει ότι πιθανότατα να πεθάνει κάποια στιγμή, αλλά έγινε πιο σύντομα απ’ ό,τι το περιμέναμε. Αν το ήξερα, θα είχα κάτσει μαζί της εκείνο το απόγευμα

και θα της είχα πει γεια. Θα της είχα πει ότι δεν θα

είμαι το ίδιο χωρίς αυτή και ότι θα την αγαπώ για

πάντα όσο μακριά και αν είναι. Τη μέρα που πέθανε δεν πήγα σχολείο. Αν

και δεν μου το είπε κανείς, ξέρω ότι η δασκάλα

και οι συμμαθητές μου το συζήτησαν για αρκετή ώρα.

Με τον μπαμπά ανοίξαμε κάποια παλιά κουτιά με

πράγματά της και επιλέξαμε κάποια που μπορούσαν

να πάνε για φιλανθρωπικό σκοπό. Το απόγευμα

πέρασε από το σπίτι η κολλητή μου, η Λυδία. Μας

έφερε κόκκινα τριαντάφυλλα, τα αγαπημένα της.

Πήγαμε στο δωμάτιό μου και συζητούσαμε για ώρες

ατελείωτες όλα όσα μας απασχολούσαν. Το βράδυ, ξάπλωσα, πήρα μια φωτογραφία της μαμάς και άρχισα να της μιλάω. Της τα είπα όλα. Και ένιωθα

πως με άκουγε και από εκεί που ήταν μου απαντούσε.

Με έκανε να νιώσω καλύτερα.

Όταν επέστρεψα στο σχολείο, ήταν διαφορετικά. Όλα τα παιδιά με κοιτούσαν και ψιθύριζαν, μου έδιναν τη σειρά τους στην καντίνα και άνοιγαν δρόμο για να περάσω. Ένιωθα πάρα

πολύ άβολα. Μέχρι τότε ήμουν απλά ένα κορίτσι, αλλά τώρα ήμουν «το κορίτσι που πέθανε η μαμά της». Κάποιες φορές στο μάθημα το μυαλό μου πήγαινε αλλού και οι δασκάλες δεν μου έλεγαν τίποτα. Κάποιες άλλες φορές, τα παιδιά που με κοιτούσαν, με εκνεύριζαν τόσο πολύ, που ζητούσα

να πάω στην τουαλέτα (πάντα μου έλεγαν ναι) μόνο για να κλάψω. Είχα συνέχεια νεύρα με όλους σαν να προσπαθούσα να βρω αυτόν που ευθυνόταν για τον θάνατο της μαμάς μου, ακόμα και αν δεν υπήρχε.

Αλλά ο πιο διαφορετικός απ’ όλους ήταν ο μπαμπάς.

Πριν ήταν ένας σεβαστός επιχειρηματίας με πολλά λεφτά, πάντα στην εντέλεια, καλά ντυμένος και λιγομίλητος. Από εκείνη την μέρα άλλαξε τελείως. Φορούσε τα ίδια ρούχα για 2-3 μέρες, έπινε συνέχεια μπύρες, δεν πήγαινε στη δουλειά κάθε μέρα και μιλούσε διαφορετικά, σαν να βαριόταν συνέχεια.

Μια Δευτέρα, ξύπνησα ετοιμάστηκα και περπάτησα μέχρι το σχολείο με την Λυδία. Μπήκαμε

στην τάξη, καθίσαμε και περιμέναμε την κυρία Παπά. Η κυρία Παπά είναι η αγαπημένη μας δασκάλα, η δασκάλα της λογοτεχνίας. Ήταν φίλη της μαμάς και με ξέρει πολύ καλά. Θυμάμαι, όταν ήμουν μικρή, ερχόταν σπίτι και πάντα μου έφερνε ένα σοκολατάκι.

Ήταν πάντα εκεί όταν την χρειαζόμουν, ειδικά όταν πέθανε η μαμά. Όταν μπήκε στην τάξη, μας είπε ότι θα βλέπαμε ένα βίντεο και μετά θα το σχολιάζαμε.

Το βίντεο είχε σχέση με το μπαλέτο. Όταν τελείωσε, ρώτησε αν κάποιος από εμάς ξέρει κάποιον χορευτή

μπαλέτου. Ένας συμμαθητής μου, ο Αντρέας είπε: «Ε, Σήλια, η μαμά σου δεν ήταν μπαλαρίνα;» και ο φίλος του ο Χρίστος είπε: « Ναι, αλλά δεν είναι πια. Τι κρίμα.» Το είπε ειρωνικά και πολλά παιδιά γέλασαν. Η κυρία Παπά άρχισε να τους φωνάζει και εγώ έτρεξα έξω από την πόρτα μέχρι την τουαλέτα. Έκατσα εκεί για αρκετή ώρα. Κάποια στιγμή κάποιος χτύπησε την πόρτα. Ήταν η κυρία Παπά. Μπήκε μέσα, μου σκούπισε το πρόσωπο και με πήγε στο

γραφείο της. Εκεί μου έδωσε ένα σοκολατάκι και

μου είπε να της τα πω όλα. Και αυτό έκανα. Όταν ξεκίνησα δεν μπορούσα να σταματήσω. Της είπα

για τα νεύρα μου, τον μπαμπά, τη φωτογραφία στην οποία μιλούσα κάθε βράδυ. Με άκουγε χωρίς να με σταματήσει. Αφού τελείωσα, είπε ότι είναι λογικό να έχω νεύρα και ότι δεν θα έπρεπε να τα κρατάω μέσα μου, έπρεπε να βρω έναν τρόπο να εκτονώνομαι.

Και το ίδιο για τον μπαμπά. Είπε ότι ο χρόνος

είναι ο καλύτερος γιατρός και, όσο περνά ο καιρός, θα γινόμαστε και οι δύο καλύτερα. Όσο για την φωτογραφία, είπε ότι ήταν ο τρόπος που είχα βρει για να επικοινωνώ μαζί της και να το συνεχίσω όσο με βοηθά. Πριν φύγω μου θύμισε ότι μπορώ να πάω να της μιλήσω όποτε το χρειαστώ και να συνεχίσω

να είμαι δυνατή.

Για το υπόλοιπο της μέρας δεν ήμουν στα καλύτερά μου. Δεν μιλούσα πολύ και δεν μπορούσα

να συγκεντρωθώ, αλλά κανένας δεν μου είπε τίποτα και αυτό με εκνεύριζε. Όλοι έκαναν σαν να είμαι διαφορετική από όλους τους άλλους ενώ δεν ήμουν. Με έκαναν να νιώθω χειρότερα. Όταν έφτασα σπίτι, πήγα κατευθείαν προς το δωμάτιό μου. Ο μπαμπάς ήταν στην κουζίνα και, όταν με άκουσε να τρέχω πάνω, με ακολούθησε. Άνοιξε την πόρτα μου και με κοίταξε. Είχε τα χάλια του. Φορούσε ρούχα που έμοιαζαν με κουρέλια, τα μαλλιά του ήταν αχτένιστα, είχε μέρες να ξυριστεί και κρατούσε μια μπύρα. «Τι έπαθες;», με ρώτησε; «Τίποτα», του απάντησα χωρίς να τον κοιτάξω. «Τι έπαθες;», ξαναρώτησε. «Τίποτα, μπαμπά. Φύγε!», είπα πιο απότομα απ’ ό,τι ήθελα. «Σήλια, προφανώς έχεις κάτι. Πες μου!». Όμως, φαινόταν σαν να μην τον ενδιέφερε καν, σαν απλά να το έλεγε γιατί ήταν το σωστό. «Ναι, μπαμπά, έχω κάτι!», άρχισα να φωνάζω. «Τόσο καιρό πάω σχολείο, και δεν με έχεις ρωτήσει μία φορά αν είμαι καλά. Αν με κοροϊδεύουν, αν με ενοχλούν, αν έχω νεύρα, αν έχω άγχος, αν είμαι στενοχωρημένη. Κάνεις σαν να μην έχει γίνει τίποτα. Έχεις αλλάξει τελείως. Έχουν περάσει βδομάδες από την τελευταία φορά που ετοιμάστηκες το πρωί, δεν έχεις πάει δουλειά και πίνεις συνέχεια. Πιο πολύ απ’ όλους έχω θυμώσει με εσένα, γιατί μόνο εσύ καταλαβαίνεις πώς νιώθω και, αντί να προσπαθούμε να το παλέψουμε μαζί, τα έχεις αφήσει όλα πίσω σου και με έχεις αφήσει μόνη μου. Και εγώ έχω καταντήσει να μιλάω σε τι; Μια φωτογραφία. Α, ναι το ξέχασα, δεν ξέρεις για την φωτογραφία, αφού δεν με ρωτάς τίποτα. Τώρα φύγε, δεν θέλω να σου μιλήσω. Είσαι ο τελευταίος

άνθρωπος στον οποίο θέλω να μιλήσω». Την επόμενη μέρα αποφάσισα να μην πάω σχολείο. Ο μπαμπάς κοιμόταν και δεν το κατάλαβε καν. Όταν σηκώθηκα, έβαλα μουσική και χωρίς να το καταλάβω άρχισα να χορεύω. Με έκανε να νιώθω

ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

καλύτερα. Για μια στιγμή ξέχασα όσα συνέβαιναν και

απλά χόρεψα. Χόρεψα με όλη μου τη ψυχή. Χωρίς

να το καταλάβω, όσο έφτιαχνα μικρές χορογραφίες,

η ώρα πέρασε και έφτασε το μεσημέρι. Κατέβηκα

στην κουζίνα για να μιλήσω στον μπαμπά. Ήθελα

να του ζητήσω συγγνώμη, αλλά δεν ήταν εκεί. Αντί

για αυτόν είδα μια άγνωστη κοπέλα. Ήταν νέα και πολύ όμορφη, αλλά φαινόταν αντιπαθητική.

Φορούσε μια μπλούζα του μπαμπά και έπινε τσάι

από την κούπα της μαμάς. «Εσύ πρέπει να είσαι η Σήλια. Μην ανησυχείς θα φύγω σε λίγο», είπε με ένα ψεύτικο χαμόγελο. Της γύρισα κατευθείαν την πλάτη και έτρεξα στο δωμάτιο του μπαμπά. Άρχισα

να κοπανάω την πόρτα και να φωνάζω. «Ήθελα να σου ζητήσω συγγνώμη. Νόμιζα ότι μπορώ να σε βοηθήσω. Ότι μπορούσες να με βοηθήσεις. Και

εσύ φέρνεις σπίτι κορίτσια σαν να μην έχει συμβεί τίποτα!» Δεν περίμενα να μου απαντήσει. Ανέβηκα

στο δωμάτιό μου, έβαλα μουσική όσο πιο δυνατά μπορούσα. Ο μπαμπάς δεν με ακολούθησε καν.

Τον άκουσα να διώχνει την κοπέλα και μετά ήρθε να με βρει. «Συγνώμη», μου είπε. «Δεν φτάνει μια συγγνώμη», του απάντησα. «Το ξέρω. Και έχεις κάθε λόγο να είσαι θυμωμένη μαζί μου, αλλά αν νομίζεις ότι δεν στενοχωριέμαι κάνεις λάθος. Προσπαθώ να αρνηθώ όσα συμβαίνουν, επειδή μου είναι δύσκολο να το αντιμετωπίσω. Εσύ είσαι τόσο δυνατή και σε θαυμάζω. Πες μου πώς μπορώ να επανορθώσω. Πώς μπορώ να βοηθήσω». Όσο κι αν δεν ήθελα να τον συγχωρέσω, καταλάβαινα πώς ένιωθε και ήξερα πως έλεγε αλήθεια. Περάσαμε ώρες μιλώντας για όσα θέλαμε να μιλήσουμε τον τελευταίο μήνα. Πριν φύγει για τη δουλειά, στην οποία μου υποσχέθηκε πως θα ξανάρχιζε να πηγαίνει, του ζήτησα να με γράψει σε μια σχολή χορού. Είχα βρει αυτό που αγαπούσα.

Ήταν η καλύτερη επιλογή που έκανα ποτέ. Άρχισα σύγχρονο χορό. Δεν ήθελα να κάνω μπαλέτο, προτιμούσα τον σύγχρονο. Με απελευθέρωνε πιο πολύ και, αν και δεν ήταν μπαλέτο, με έκανε να νιώθω πιο κοντά στη μαμά. Η δασκάλα μου, η κυρία Παναγιωτοπούλου, είπε από την πρώτη μέρα ότι είχα ταλέντο. Είχε δει τη μαμά μου σε πολλές παραστάσεις και είπε ότι η κίνησή μου έμοιαζε με τη δική της. Από το πρώτο μάθημα όλα ήταν καλύτερα.

Δεν είχα τόσα νεύρα, η κατάσταση με τον μπαμπά στο σπίτι ήταν καλύτερη και όλα ήταν πιο εύκολα στο σχολείο. Ήμουν πιο συγκεντρωμένη, τα σχόλια των παιδιών δεν με ενοχλούσαν και ήμουν καλύτερη στα μαθήματα.

Η υπόλοιπη χρονιά πέρασε ήρεμα. Σχεδόν

όλα ήταν όπως παλιά. Τα παιδιά στο σχολείο δεν είχαν αναφέρει κάτι σχετικό με τον θάνατο της μαμάς μου για πολύ καιρό. Ο μπαμπάς ήταν ακριβώς όπως πριν και όλα είχαν ξεχαστεί. Η Λυδία ερχόταν

σπίτι κάθε Παρασκευή, όπως παλιά, και πήγαινα χορό τρεις φορές τη βδομάδα. Μιλούσα ακόμα στη φωτογραφία της μαμάς κάθε μέρα. Δεν μπορούσα

να σταματήσω. Ήταν αλήθεια, σαν να με άκουγε και μου απαντούσε. Αν και η καθημερινότητά μου ήταν

απολύτως κανονική, είχα αλλάξει. Είχα ωριμάσει πιο

πολύ σε μισό χρόνο απ’ ό,τι σε όλη την υπόλοιπη

ζωή μου. Και βέβαια μου έλειπε. Τίποτα δεν ήταν

ίδιο χωρίς αυτήν, αλλά είχα μάθει ότι έτσι θα ήταν

από τότε και στο εξής και δεν υπήρχε τίποτα που μπορούσα να κάνω.

Το σχολείο τελείωνε και όλα ήταν πιο χαλαρά. Ανυπομονούσα για την παράσταση χορού.

Θα γινόταν σε ένα μεγάλο θέατρο στο κέντρο της πόλης όπου είχε χορέψει και η μαμά πολλές φορές. Ήμουν η πρωταγωνίστρια. Όταν μου το είπε η κυρία Παναγιωτοπούλου, δεν το πίστευα, αλλά ήμουν πάρα πολύ χαρούμενη. Θα ερχόντουσαν να με δουν ο μπαμπάς, η Λυδία και η κυρία Παπά. Τις βδομάδες πριν την παράσταση είχα πολλές πρόβες και ήμουν συνέχεια κουρασμένη, αλλά δεν με πείραζε. Πάντα χαμογελούσα και για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό ήμουν πραγματικά ευτυχισμένη.

Τη μεγάλη μέρα ήρθε σπίτι η κυρία Παπά για να με βοηθήσει να ετοιμαστώ. Μου έκανε τα μαλλιά και μου έδωσε μερικές συμβουλές. Όταν φτάσαμε

στο θέατρο, με άφησαν στα παρασκήνια και πήγαν στις θέσεις τους. Περιμέναμε για λίγη ώρα και εγώ

πήγα σε ένα άδειο δωμάτιο για να κάνω ένα ζέσταμα. Χωρίς να το θέλω άρχισα να χορεύω και μετά έγινε κάτι πάρα πολύ περίεργο. Δεν ήταν αληθινό, αλλά εκείνη την ώρα το πίστεψα. Είδα μπροστά μου τη μαμά. Φορούσε το αγαπημένο της φόρεμα. Μου έκανε νόημα να την πλησιάσω και έκατσε κάτω. Την ένιωσα να μου πιάνει το χέρι και μετά μου μίλησε. Σιωπηλά δάκρυα έτρεχαν στα μάγουλα μας. «Είμαι η πιο περήφανη μαμά του κόσμου. Έχεις γίνει το πιο δυνατό, όμορφο και καλό κορίτσι και η καλύτερη χορεύτρια!», γέλασε και μου έσφιξε το χέρι. «Βγες στη σκηνή και δείξε σε όλους τι μπορείς να κάνεις.

Εγώ θα είμαι πάντα δίπλα σου. Σ’ αγαπώ πολύ!» και εξαφανίστηκε. «Και εγώ σ’ αγαπώ!». Σκούπισα

τα μάγουλά μου σηκώθηκα, πήρα μια βαθιά ανάσα και βγήκα έξω. Όταν ανέβηκα στη σκηνή, όλα ήταν τέλεια. Η μουσική, τα φώτα… Έκανα το σόλο μου και στο τέλος, όσο όλοι χειροκροτούσαν, κοίταξα το κοινό και την είδα. Καθόταν δίπλα στον μπαμπά, φορούσε το ίδιο φόρεμα με πριν και με κοιτούσε χαμογελώντας μέχρι τα αυτιά. Και της χαμογέλασα κι εγώ.

Άνθιση 18:00 μ.μ.

του Νικόλα Σκορίνη (Γ1)

Άνοιξα το παράθυρο και γρήγορα η μυρωδιά της γλυκιάς γλυσίνας γέμισε το μικρό μου δωμάτιο.

Ζωηρά σπουργίτια πήγαιναν και έρχονταν στον ολοπράσινο κήπο και στα δέντρα που χόρευαν με τη μουσική του υπολογιστή μου. Με το μπλε, το πράσινο, το φωτεινό υπόλευκο της απέναντι πολυκατοικίας, το μωβ και το πορτοκαλί στα ολάνθιστα φυτά∙ έτσι ζωγράφιζε ο Ήλιος.

Όλη η Αθήνα έδειχνε στάσιμη στο βάθος, πίσω απ΄ την ελληνική σημαία που κυμάτιζε -και ακόμα κυματίζειαδιάλειπτα.

Ο ρυθμός της μουσικής μου σιγά σιγά άλλαξε, και το φως του ήλιου έγινε πορτοκαλί, και μετά ροζ, και μετά γκρι, και μετά έσβησε. Έκλεισα το παράθυρο και άρχισα να γράφω.

Hinc illae lacrimae *

του Νικόλα Σκορίνη (Γ1)

Στο μπάνιο

τα δάκρυά σου ενώνονται με το καυτό νερό, τέτοιος καταρράκτης ξανά δεν έχει πλήξει.

Κάθε δάκρυ, σκέφτομαι, κρύβει από πίσω ένα πρόσωπο.

Κάθε δάκρυ βαραίνει με τη δική του ιστορία.

Κάθε δάκρυ χαράζει ένα αυλάκι στο γλυκό αυτό πρόσωπο, το διαβρώνει σαν την όξινη βροχή ή το ποτίζει, ναι, τα δάκρυα με ποτίζουν και έτσι ανθίζω.

Όμως και με δηλητήριο μπορεί κανείς να ποτίσει ένα λουλούδι.

* για αυτό το λόγο ήταν αυτά τα δάκρυα (μτφ. από λατινικά)

ΜΕ

Ήταν 4:19, αν θυμάμαι καλά. Οι δύο

άντρες ως συνήθως κάθονταν στον σταθμό του

τρένου, γεγονός που με έκανε να απορώ, καθώς

κανείς δεν χρησιμοποιεί τρένα πλέον. Και στην

σπάνια περίπτωση που κάποιος το κάνει, σίγουρα δεν

θα προτιμήσει να ξυπνήσει στις 3:30 το πρωί για να

είναι στην ώρα του εκεί. Ο ένας από τους δύο άντρες

ήταν ψηλός, με καφετί σακάκι και κρατούσε κάτι σαν

βαλίτσα. Πού και πού την άνοιγε και κάτι μετρούσε

μέσα της. Ο άλλος άντρας έμοιαζε αδιάφορος, δεν θα μπορούσα να τον αναγνωρίσω κανονικά.

Μονάχα τα μάτια του ήταν πιο μπλε, πιο μπλε και

από το φούτερ που μου έδωσε αυτή η γλυκιά κυρία,

που τώρα όμως έχει βρομίσει. Αυτός δεν με φόβιζε

τόσο και μία φορά μου χαμογέλασε κιόλας. Ο άλλος, ο ψηλός, πάντα μου φώναζε και μου έλεγε να φύγω. Βέβαια, ποτέ δεν τον άκουγα, απλώς κρυβόμουν

κάπου και συνέχιζα να τους παρακολουθώ. Εκείνη

τη φορά όμως, όσο και να τους πλησίαζα, έκαναν

σαν να μη με έβλεπαν. Ίσως και να μην ήθελαν να

τους χαραμίσω άλλο τον πολύτιμο χρόνο τους.

Είχαν περάσει 3 λεπτά ακριβώς και τότε έφτασε το

καινούργιο τρένο. Ήταν το μοναδικό χωρίς άσχημες

ζωγραφιές πάνω του. Το χρώμα του ήταν κοντά στο γκρι, μόνο πιο γυαλιστερό και όμορφο. Ακριβώς

μόλις άνοιξαν οι πόρτες, οι δύο κύριοι σηκώθηκαν

από τις θέσεις τους και χαιρέτισαν θερμά μία νέα

κοπέλα που φαινόταν άκρως χαρούμενη και ευτυχής.

Το πρόσωπό της κρυβόταν πίσω από μία μάσκα, ενώ

τα μαλλιά της ήταν ελεύθερα κάτω. Στις 6:12 έφτασε

το επόμενο τρένο. Μέσα του μπήκαν και οι τρεις άνθρωποι και το πρόσωπό τους έλαμπε. Δεν νομίζω

ότι ξαναείδα ποτέ τους κυρίους, ούτε τον ψηλό, ούτε

τον καλό. Ήρθαν όμως άλλοι πολλοί να καλύψουν

το κενό τους και κάθε 45 λεπτά έφευγαν. Μια μέρα

μπήκα η ίδια σε ένα πορτοκαλί τρένο, ίδιο με αυτό

που παλιότερα είχαν πάρει ο ψηλός και ο καλός. Η

καρδιά μου χτυπούσε, τα αυτιά μου είχαν βουλώσει

και το κεφάλι μου πονούσε, ενώ το στομάχι μου αναρωτιόταν αν έκανα κάτι λάθος. Δεν ήταν παρά όταν έφτασα στη στάση που κατάλαβα ότι, για μία φορά στη ζωή μου, είχα πάρει τη σωστή απόφαση.

Ίσως τελικά να κατάφερνα να μοιάσω στους κυρίους

και, παρόλο που δεν είναι εδώ, ξέρω πως θα ήταν περήφανοι για εμένα. Ξέρω πως ο καλός θα με κοιτούσε στα μάτια και θα μου χαμογελούσε και πως ο ψηλός θα χαμήλωνε για να με κοιτάξει και, αν ήμουν τυχερή, θα μου έδινε τη βαλίτσα του.

Άνθη ανθίζουν, λουλούδια ευωδιάζουν

Νέα η φύση γεννιέται μέσα απ’ τη νάρκη της

Ουράνια χρώματα στο θόλο της γης

Ιώδιο η θάλασσα μυρίζει

Ξυπνά η ζωή

Ήλιος πλημμυρίζει

Όταν θα φτάσει το τρένο της Δανάης Βαλτάρα (Β3)

ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Άνοιξη του Δημήτριου Βαλσαμάκη (Α1)

Είναι τα βλέφαρά μου διάφανες αυλαίες

Όταν τα ανοίγω βλέπω εμπρός μου ό,τι και αν τύχει

Όταν τα κλείνω βλέπω εμπρός μου ό,τι ποθώ

Βλέπω καράβια να αρμενίζουν στο Αιγαίο Βλέπω εικόνες μαγικές, γλυκές, ονειρεμένες

Τις γοργόνες και τα ψάρια να χορεύουν και να τραγουδούν στον καταγάλανο βυθό

Βλέπω τα φωτεινά αστέρια στον ουρανό

Να θέλουν να μου μιλήσουν με το δικό τους τρόπο

Με έναν τρόπο ξεχωριστό Βγαλμένος από παραμύθια και ιστορίες

Τώρα ακούω μια γλυκιά μελωδία

Αυτή η μελωδία να με φωνάζει

Εκεί η εικόνα αλλάζει.

Σκίτσο: Κωνσταντίνος Τσαντίλης (Β5)

Φωτογραφία πίσω: Χρυσή Στρατοπούλου (Β1)

Βήματα

Βλέποντας τον κόσμο της Σωτηρίας Χοχλιούρου (Α4)