Meetjesland 2010 by Toerisme Vlaanderen

Meetjesland, maak het mee In het Meetjesland ontdek je een stukje onbekend en onbemind Vlaanderen om mee te maken. Ver weg van de drukte ligt tussen Gent, Brugge en Breskens een fietsparadijs met uitgestrekte bossen in het zuiden en een uniek krekengebied in de polders van het noorden. Knotwilgen, rietkragen en imposante waterpartijen sieren je tocht op het fietsnetwerk. Laat je er culinair verwennen in ĂŠĂŠn van de typische palinghuizen. Of heb je zin in een spelletje krulbol, dĂŠ volkssport van de streek? Meetjesland, maak het mee.

Heden en verleden Fietsen Wandel- en autotochten Langs de waterkant Snuif de boslucht De straatjes, de dorpjes, de plekjes Slag van de molen Musea en bezoekerscentra Provinciale domeinen Mmm...eetjesland Waar naartoe? Overnachten

Heden en verleden

Wie zijn de â&#x20AC;&#x2DC;Meetjesâ&#x20AC;&#x2122; van het Meetjesland? Het Meetjesland, geografisch bekeken Hoe bereik je het Meetjesland?

Heden en verleden

Wie zijn de â&#x20AC;&#x2DC;Meetjesâ&#x20AC;&#x2122; van het Meetjesland? Het Meetjesland, geografisch bekeken Hoe bereik je het Meetjesland?

Wie zijn de ‘Meetjes’ van het Meetjesland? Alles wijst erop dat de naam Meetjesland in het midden van de 19de eeuw nog maar weinig bekend was. Serieuze mensen kenden het woord misschien wel, maar gebruikten het niet. Het was een wat wazige spotnaam. Het is de ‘Almanak van het Meetjesland’ die tussen 1859 en 1885 de naam populair gemaakt heeft en er voor gezorgd heeft dat hij als folkloristische naam voor onze streek over heel Vlaanderen werd verspreid. De Eeklose heemkundige Paul Van De Woestijne bestudeerde het prangende vraagstuk waarvan de naam Meetjesland afkomstig zou zijn. Hij doorbreekt de discussie nu (hopelijk) voor eeuwig en altijd. Dat de ‘meetjes’ afleidingen van het Franse ‘métiers’ of weefgetouwen lijkt de heemkundige Paul Van De Woestijne niet plausibel. Ook de theorie van meetjes als kleine stukken ‘gemeten grond’ doet hij af als taalkundige onzin. Oud vrouwtje “Dus blijft alleen nog de eerste voor de hand liggende verklaring over”, aldus Paul Van De Woestijne. “Een meetje is een oude vrouw, een grootmoeder. Het woord is vandaag de dag in die betekenis nog springlevend. Pastoor Tanghe schrijft in 1839 dat de stukken lijnwaad die in onze streek geweven worden,

Heden en verleden 5

door heel Vlaanderen bekend zijn en op de Gentse markt de ‘meetjeslanders’ genoemd worden.” In de 17de en 18de eeuw kende het Meetjeslandse platteland, vooral in het zogenaamde Houtland, een enorme lijnwaadproductie. Gent was in de 18de eeuw één van de belangrijkste lijnwaadmarkten van Vlaanderen. Meer dan 60% van de totale lijnwaadinvoer gebeurde langs de Noordwestelijke stadspoorten. In Waarschoot waren 821 wevers actief, in Lovendegem 800, in Evergem 651 en in Sleidinge 724. Er waren minstens vier spinsters nodig om één wever aan het werk te houden. Moeders, jonge meisjes en oude ‘meetjes’ moesten spinnen om de productie op peil te houden. Dat spinnen kon bij mooi weer buiten gebeuren. Meetjes die aan hun deur zitten te spinnen, vallen op. Dat moet ook Constant Duvilliers van de ‘Almanak van het Meetjesland’

opgemerkt hebben.” De verklaring van de naam Meetjesland wijst dus duidelijk op de band van de streek met textiel. Keizer Karel Het is in de Almanak van 1862 dat Meester Lieven antwoordt op de vraag van zijn lezers wat het Meetjesland is. Het is daar dat het prachtige maar volledige verzonnen verhaal opduikt van Keizer Karel die Meetjesland zijn

Heden en verleden 5

naam heeft gegeven. Keizer Karel was op jacht in de omgeving van Zomergem en Waarschoot. De moeders, die de faam van de populaire keizer als onverbeterlijke rokkenjager kennen, houden hun huwbare dochters binnenshuis. Als Keizer Karel hier op jacht is, ziet hij alleen maar meetjes, oude vrouwtjes, aan hun deur zitten spinnen. Daarom noemt hij deze streek het Meetjesland. Prachtverhaal, maar helaas niet waar.

Het Meetjesland, geografisch bekeken Het Meetjesland bestaat uit dertien gemeenten, grenst in het noorden aan Nederland en in het zuiden aan Gent en de Leiestreek. Eeklo geldt als enige stad en hoofdstad van het Meetjesland. Met Aalter, Evergem en Maldegem bezit de streek ook drie economische knooppunten, maar over het algemeen wordt het landschap overheerst door uitgestrekt landbouwgebied. Het noordelijke Krekengebied In het noorden van het Meetjesland bevindt zich het Krekengebied met uitgestrekte polders en twee grote krekengebieden, de Sentse kreken in de gemeente Sint-Laureins en de Asseneedse kreken in de gemeente Assenede. Het grootste deel van dit poldergebied bevindt zich ten noorden van de expresweg N49/E34

Heden en verleden 7

Kust-Antwerpen. Het vruchtbare poldergebied is traditioneel een rijke landbouwstreek waar veel aan akkerbouw, bieten- en aardappelteelt wordt gedaan. Het zuidelijke Houtland Het zuidelijke Meetjesland bevindt zich in Zandig Vlaanderen. Het is het bosrijkste gebied van OostVlaanderen. In dit landbouwgebied ligt de nadruk op veeteelt (varkens en koeien) en akkerbouw. Opvallend in het zuidelijke Meetjesland is de veelvuldige afbakening van percelen grond door knotwilgenrijen en struikgewas. Her en der in het landschap zie je ook kleine bosjes en struikgewas opduiken. Dat maakt dit gebied veel minder open dan de uitgestrekte polders in het noorden. Het zuidelijke Meetjesland wordt dan al eens het ‘Houtland’ genoemd. Het Houtland is ook het oud land, dit versus het nieuwe ingepolderde land.

Hoe bereik je het Meetjesland? Het Meetjesland ligt geprangd tussen Gent, Brugge en Breskens. De hoofdstad van het Meetjesland is Eeklo en de streek is vlot bereikbaar vanuit heel België en Nederland. Via Gent, het kruispunt van alle grote wegen in Vlaanderen, kom je vrij gemakkelijk in het Meetjesland terecht. Een overzicht: Per trein Vanuit het Sint-Pietersstation in Gent zijn op de spoorlijn Gent-Oostende vlotte verbindingen met de stations Landegem en Aalter of de stopplaatsen Hansbeke, Bellem en Maria-Aalter. Vanuit Sint-Pietersstation in Gent en (voor reizigers uit de richting van Antwerpen) Gent-Dampoort loopt ook de spoorlijn Gent-Eeklo met een station in Eeklo en stopplaatsen in Evergem, Sleidinge en Waarschoot.

Per tram Vanuit Flanders Expo in Sint-Denijs-Westrem, het Gentse Sint-Pietersstation en het hartje van Gent (Korenmarkt) kan je met Tram 1 vlot tot vlakbij het centrum van Evergem rijden. Aan de eindhalte in Evergem-Brielken zijn er verdere busverbindingen richting Watervliet, Eeklo en Maldegem. Per bus Alle Meetjeslandse dorpen kunnen per bus of per belbus worden bereikt. Meer info op www.delijn.be Per auto De E40 Brussel-Oostende doorkruist deze regio in het zuiden en telt de twee veel gebruikte afritten Nevele (afrit 12) en Aalter (afrit 11). Voor wie van Brussel komt is het aangewezen om aan de afrit Merelbeke (afrit 16) de richting Eeklo te volgen. Via de Gentse ring R4 kom je dan voorbij Vinderhoute op de N9 GentEeklo terecht. Ook de expresweg N49 Kust-Antwerpen is een belangrijke invalsweg naar het Meetjesland van waar je probleemloos alle noordelijke gemeenten van Zelzate tot Maldegem kunt bereiken. Nederlandse bezoekers kunnen zonder Antwerpen aan te doen gebruik maken van de gloednieuwe Westerscheldetunnel die deze regio vlot verbindt met Walcheren en de rest van Zeeland. Per zwerfwagen Er zijn zwerfwagenparkings in de buurt van de rotonde (afrit E40) in Aalter, in Bellem aan fietsknooppunt 81 en aan de jachthaven in Eeklo. Per boot Via het Kanaal Gent-Oostende en het Afleidingskanaal van de Leie (ook wel Schipdonkkanaal genoemd) raak je vlot tot in het Meetjesland. In Eeklo is een jachthaven aan de “Kop van de Vaart”. Ook Maldegem heeft zijn jachthaven met jachtclub vzw Nieuwendorpe langs het Schipdonkkanaal ter hoogte van de Koetshoeve in Adegem. De aanlegsteiger van ‘Stadhuis van Raverschoot’, gelegen aan De Raverschootbrug over het Schipdonkkanaal in Adegem, mag ook voor het publiek gebruikt worden. Aan de sluis van Merendree waar beide kanalen elkaar kruisen zijn ook bruikbare steigers te vinden. Nog mogelijkheden voor schippers zijn Durmakker in Evergem en de jachthavens Langerbrugge en Zelzate langsheen het kanaal Gent-Terneuzen.

Heden en verleden 7

Fietsen

Fietsnetwerk Meetjesland Horeca en Fietsverhuur Fietsroutes Meetjesland

Fietsen

Fietsnetwerk Meetjesland Horeca en Fietsverhuur Fietsroutes Meetjesland

Fietsnetwerk Meetjesland De polders, de landbouwweggetjes en mooie bospaden zijn vlak als een biljartlaken. Het Fietsnetwerk Meetjesland is dan ook een gigantisch succes. Van heinde en verre komt men hier fietsen van knooppunt tot knooppunt. Wat is een fietsnetwerk? Een fietsnetwerk laat de fietser toe om van knooppuntnummer tot knooppuntnummer te fietsen en zelf een traject in dit unieke fietsgebied, erkend als Regionaal Landschap, uit te stippelen. Op de meest recente fietskaart zie

Fietsen 11

je ook duidelijk welke fietswegen autovrij zijn, en welke fietspaden onverhard of verhard zijn. Met enkele nummertjes op het stuur gekleefd of in de achterzak rijd je de route van je keuze. Vanuit het Meetjesland fiets je naadloos naar de fietsgebieden van het Brugse Ommeland, Zeeuws-Vlaanderen, het Waasland en de Leiestreek. Zelf je route samenstellen op de routeplanner, kan via website www.toerismemeetjesland.be. Abonneer je gratis op het OostVlaamse fietsmagazine Stapaf door een mailtje te sturen naar toerisme@oost-vlaanderen.be.

Hoe rijd ik op het fietsnetwerk? 1) 2) 3) 4)

Een fietsnetwerkkaart kost 6 euro en is te verkrijgen bij de toeristische diensten, Standaard Boekhandel en Fnac. Stippel thuis je route uit. Kiezen kan op basis van de bezienswaardigheden, horeca of landelijke wegen. Tip: op de achterzijde van de kaart vind je â&#x20AC;&#x2DC;niet te missen toppers langs het netwerkâ&#x20AC;&#x2122; of volg onze suggesties op fietstips bij www.toerismemeetjesland.be. Kleef een papiertje met de knooppuntnummers op je stuur en stop de fietskaart in je jaszak om bij twijfel toch nog de kaart te kunnen raadplegen. De kaart is regenbestendig. Fietsen maar!

Voor meer info of bestellen fietskaart: Toerisme Meetjesland (in historisch gebouw vredegerecht) Stationsstraat 21 - 9900 Eeklo T 09-377 86 00 - F 09-377 59 54 toerisme.meetjesland@oost-vlaanderen.be www.toerismemeetjesland.be

Fietsen 11

Hoe rijd ik op het fietsnetwerk? 1) 2) 3) 4)

Fietsen 13

Horeca en Fietsverhuur Een interessante brochure van Toerisme Oost-Vlaanderen die je gratis kunt meekrijgen, is het ‘Fietsinfoboekje’ met de fietsverhuurders en fietsvriendelijke cafés,restaurants en hotels. Fietsvriendelijke instellingen zijn ook met een fietsicoontje op de netwerkkaart aangeduid. Waar starten op het netwerk? Het Meetjesland is een ruime regio van dertien vrij uitgestrekte gemeenten. Hierbij enkele tips om een mooie tocht door onze streek aan te vatten. Sentse Kreken: Godshuis Sint-Laureins, Sporthal Eeklo, Stee Watervliet, Plein Kaprijke Asseneedse Kreken: Dorp Bassevelde, Markt Zelzate, Hoge Wal Ertvelde, Visserijmuseum Boekhoute, Centrum Assenede

Station Aalter, Hansbekedorp, Bellemdorp Kastelengordel Lovendegem/Merendree: Vinderhoutedorp, Lovendegemdorp, Merendreedorp Bossen Sint-Maria-Aalter: Station Aalter

Middelburg en grensgebied met Aardenburg (nl): Zwembad Maldegem

Lembeekse bossen: Tragelstraat Lembeke, Ertveldedorp, Sleidingedorp, Centrum Waarschoot

Drongengoed Maldegem-Veld: Zwembad Maldegem, Parking Drongengoedweg (vlakbij Jagershof) in Ursel

Provinciaal domein Het Leen: Sporthal Eeklo, Centrum Waarschoot, Centrum Zomergem, Oostwinkeldorp

Kastelengordel Aalter/Nevele: Poekedorp, Centrum Nevele,

Leiestreek en Latem: Centrum Nevele, Poeseledorp, Vosselaredorp

Fietsroutes Meetjesland Naast het fietsnetwerk hebben provincie en gemeenten ook heel wat eigen lusvormige routes die aangeduid zijn met zeshoekige bebording. Een overzicht: In het noordelijke krekengebied: De Kreken Spreken (20 en 35 km): Het poldergebied van Sint-Laureins en Kaprijke Rode Geulroute (38 km): Het Asseneedse krekengebied Maagd Van Gentroute (38 km): Grensoverschrijdend fietsen langs de Braakman en Philippine tot in Boekhoute Andere routes: Reynaert Fietsroute (50 km langs de Reynaert-beelden in Sint-Laureins, bestaat ook kindvriendelijke versie van),

Fietsen 13

Station Aalter, Hansbekedorp, Bellemdorp Kastelengordel Lovendegem/Merendree: Vinderhoutedorp, Lovendegemdorp, Merendreedorp Bossen Sint-Maria-Aalter: Station Aalter

Middelburg en grensgebied met Aardenburg (nl): Zwembad Maldegem

Lembeekse bossen: Tragelstraat Lembeke, Ertveldedorp, Sleidingedorp, Centrum Waarschoot

Drongengoed Maldegem-Veld: Zwembad Maldegem, Parking Drongengoedweg (vlakbij Jagershof) in Ursel

Provinciaal domein Het Leen: Sporthal Eeklo, Centrum Waarschoot, Centrum Zomergem, Oostwinkeldorp

Kastelengordel Aalter/Nevele: Poekedorp, Centrum Nevele,

Leiestreek en Latem: Centrum Nevele, Poeseledorp, Vosselaredorp

Sentse Vijfdorpenroute (50 km), De krekengebiedroutes Houtlandroute (31 km), Heirwegroute (29 km), Moeraslandroute (34 km), Grenslandroute (35 km), Palingtrek (35 km), Rundvleestocht (51 km), Plattelandspad Sint-Margriete (12 km). In de buurt van het bosrijke Drongengoed - Maldegemveld: Drongengoedroute (44 km): Rondom Drongengoedhoeve en Canadamuseum Woestijneroute (45 km): Mooie plattelandsroute tussen Aalter en Drongengoed Maerlantroute (52 km): Deze grensoverschrijdende route brengt je in Maldegem, Damme en Sluis.

Fietsen 15

Beverhoutsroute (38 km): Langs Burkel in Maldegem tot aan de stadspoorten van Brugge Andere routes: Mountainbikeroute Zomergem (13,25 of 38 km), De Maldegemse Ambachtroute (65 km), SintBarbara-Ommegang (38 km), Maldegemse Plattelandsroute (49 km â&#x20AC;&#x201C; ook opsplitsen naar 3 lussen), De Aalterse Zesdorpenroute (45 km) De zuidelijke kastelengordel van Wippelgem tot Poeke: Themaroute De Lieve Vertelt (40 km): Op het fietsnetwerk langsheen het eerste Vlaamse kanaal De Lieve tot kastelendorp Vinderhoute

Nevellandroute (48 km): Ontdek schilderachtig Nevele Poekebeekroute (46 km): Van Aalter en Poeke tot bloemendorp Kanegem en het Molenland rond Tielt. Burggravenroute (46 km): De mooiste plekjes van Evergem Andere routes: Mountainbikeroute Lovendegem (25, 35 of 55 km), De Evergemse routes Leo Steelpad (40 km), Stoepepad (17 km), Sint-Christoffelpad (15 km), Sanderuspad 13 km) en Everpad (13 km), De Waarschootse routes Lievepad (13 km) en Boerenpad (12 km), De Zomergemse route Lodewijk Ledeganckpad (14 km)

Slodderspookjesroute (22 km, 33 km) Het Kasteel van Poeke is ook de startplaats van deze fietsroute voor kinderen. Slodder, het Waterspook van Merendree spookt ook rond in het kasteel. De route stopt bij verschillende plezante cafeetjes waar je een echt volksspel kunt spelen. De spelregels van de spelen staan in een begeleidend boekje vermeld. De route is zo opgesteld dat je zelf kunt kiezen hoeveel kilometers je fietst.

Fietsen 15

Wandel- en autotochten

Op stap in de polders Spoorzoekers in het bos Kijken naar kastelen Smokkelaars op vier wielen

Wandel- en autotochten

Op stap in de polders Spoorzoekers in het bos Kijken naar kastelen Smokkelaars op vier wielen

Op stap in de polders In de polders zetten wandelaars de longen wagenwijd open. De open ruimte is er immens, de natuur etaleert er zich in de overtreffende trap en waterplassen zijn er haast onmetelijk. Loop er niet verloren! De dijken en landbouwwegen zijn immers lang en recht. Een afslag gemist? Dat kost je gauw enkele kilometers.

Wandel- en autotochten 19

Provinciale routes Boerekreek Wandelroute (8 km) Drie van de mooiste kreken kabbelen langs deze route: Boerekreek, Oostpolderkreek en Bentillekreek. Je wandelt op dijken die je een kilometers ver panorama verschaffen. Starten doe je bij het eenzame polderkerkje van Sint-Jan-in-Eremo. Een verrekijker is geen overbodige luxe.

Isabellapolder Wandelroute (10 km) De weidsheid van het krekengebied wordt duidelijk tijdens deze wandeling. De route start bij Café ‘t Spoor in Boekhoute. Posthoorn Wandelroute (14 km) Heel lange route die start aan het idyllische plekje bij Café Passé in het Asseneedse krekengebied. Op deze wandellus ontmoet je de Grote Geul en de Rode Geul.

Andere routes “Wandelen in het Krekengebied” is een wandelbrochure van de voormalige VVV Krekengebied met 11 routes in Sint-Laureins, Kaprijke en Assenede.

Wandel- en autotochten 19

Andere routes “Wandelen in het Krekengebied” is een wandelbrochure van de voormalige VVV Krekengebied met 11 routes in Sint-Laureins, Kaprijke en Assenede.

Spoorzoekers in het bos In het Meetjesland wandel je door de grootste bossen van Oost-Vlaanderen. De zandrug die het gebied doorkruist, bleek uitstekend geschikt om bossen aan te planten. Het levert schitterende groengebieden op zoals de Lembeekse Bossen en Het Leen. Ook op de golvende cuesta tussen Zomergem en Oedelem liggen grote bosarealen zoals Drongengoed - Maldegemveld en het Keigatbos. Provinciale routes Drongengoedbos Wandelroute (7 km, 7,5 km, 8 km) In het grootste bos van OostVlaanderen werden drie lussen uitgetekend om te wandelen. Ze starten aan de Drongengoed-

Wandel- en autotochten 21

hoeve in Ursel en aan Taverne De Koffiekan in Kleit. Je wordt meteen opgeslokt door een heerlijk stuk natuur. Bij het bos kan je uitrusten in de historische Drongengoedhoeve of aan hotel Cleythil, de Papinglo-site met middeleeuwse roots. Lembeekse Bossen Wandelroute (7, 8 of 9 km) Ook deze route bestaat uit drie lussen. De Lembeekse Bossen Wandellus gidst je naar het hart van de bossen. De Kwadenbos Wandelroute verkent de Bakkersbossen en het bulkengebied Koude Keuken in Waarschoot. De Bardelaere Wandellus brengt je aan het gelijknamige museum maar ook in Lembeke-Dorp en langs het kasteel van Aveschoot en de Westermolen.

Keigatbos Wandelroute (10 km) In het Keigatbos wandel je door schitterende dreven met statige beuken die wel zuilen van kathedralen lijken. Deze route ligt tussen de dorpen Oostwinkel en Ursel. Andere routes Maldegem: wandelbrochure â&#x20AC;&#x153;Wandelen in Maldegemâ&#x20AC;? met 12 bewegwijzerde routes Waarschoot/Zomergem/ Eeklo: de uitgestippelde wandelingen in provinciaal domein Het Leen Knesselare: Reinaertpad

Kijken naar kastelen Het Meetjesland is bezaaid met mooie kastelen, meestal goed verscholen in grote tuinen of parken. De kastelendorpen Vinderhoute en Merendree zijn een echte ontdekking voor wie er een eerste keer op bezoek komt. Maar ook elders heeft de (vooral Gentse) beau monde fraaie stulpjes achtergelaten: van resten van het feodale mottekasteel in Ertvelde tot het sprookjesachtige Poekekasteel. Provinciale routes Poekekasteel Wandelroute (9 km) Deze route werd rond het Kasteel van Poeke ontworpen. Het prachtige kasteel met rooskleurige gevels en sierlijke hoektorens wordt

weerspiegeld in het water van de slotgracht. Rondom het kasteel ligt het schitterende kasteelpark met zijn tuinen, oude dreven en bossen. Door het schilderachtige, vernieuwde, dorpscentrum van Poeke wandel je door de velden tot bij de Artemeersmolen. Deze route is inkortbaar tot 6 en 7 km. Slodderspook Wandelroute (9 km) Deze route kronkelt door het kastelendorp Merendree, dat luiert aan de oevers van het Schipdonkkanaal en de Brugse Vaart. Het landelijke ommeland wordt er nog afgeboord met knotwilgen en grachten. Hier ontstond de legen-

Wandel- en autotochten 21

de van het waterspook Slodder dat reizigers op weg naar Gent op de rug sprong. Wanneer je deze lus wandelt op een mistige zomeravond, denk je meer dan één keer Slodder in de ogen te kijken. Sint-Bavo Wandelroute (7,5 km) Het zusje van de Slodderspook Wandelroute start bij de SintBavokerk in kastelendorp Vinderhoute. Rijke Gentse industriëlen kozen dit dorp op een boogscheut van de stad om hun chique kastelen en landhuizen neer te poten. Hoge Wal Wandelroute (11 km) Aan de rand van Ertvelde ligt de Hoge Wal. Op deze onnatuurlijke heuvel vol bomen en struikgewas stond ooit het houten mottekasteel van de Burggraaf van Gent, die een prominente rol speelde in de geschiedenis van het Graafschap Vlaanderen. In 1385 werd het Mottekasteel vernield en nooit meer heropgebouwd. De route brengt je langs het VMW-waterspaarbekken dat het Meetjesland en het Waasland van water voorziet. Andere routes Nevele: wandelbrochure “Wandelen in Nevele” met 6 bewegwijzerde routes. Evergem: Everpad, Jan Baptist Van Lentpad, Renaat De Rudderpad, Sanderuspad, Kristoffelpad en Stoepepad.

Wandel- en autotochten 23

Smokkelaars op vier wielen Twee autoroutes door de regio schipperen langs de grens van het Meetjesland met ZeeuwsVlaanderen. Vandaar is het volgen van deze routes een speels haasje-over met een denkbeeldige lijn. Vroeger was dit het duistere terrein van snode smokkelaars. De spannende achtervolgingen zijn verleden tijd. Gelukkig maar, want het zou zonde zijn om niet met een rustig tempo te genieten van de polderlandschappen en vele kreken. Krekenroute (107 km) Deze route start op de Markt van Eeklo en leidt je naar SintLaureins, Sint-Jan-in-Eremo en Watervliet. Ze wipt dan de grens over naar IJzendijke, Terneuzen en Sas van Gent. Onderweg liggen veel kreken en de Braakman, een oude zeearm van de Westerschelde. Overweeg een afstap in vissersdorp Boekhoute of aan de Lembeekse Bossen. Uilenspiegelroute (74 km) Deze route verkent het polder-

landschap in de grensstreek van Oost-, West- en Zeeuws-Vlaanderen. Een heel ander uitzicht biedt het bosrijke gebied rond Maldegem. Niet alleen de kreken en geulen vallen op onderweg, ook de vele restanten van forten, schansen en Staats-Spaanse Linies die verwijzen naar vroegere grensperikelen. Deze route start in Damme en brengt je onder andere in Retranchement, Cadzand, Sluis, Waterlandkerkje en Sint-Kruis.

“Wist je dat Boekhoute nog steeds een vissersvloot heeft? Let aan de Westerschelde op de visserssloepen met het opschrift BOU (staat voor Bouchaute, later Boekhoute). Boekhoute is nog steeds bij wet een officiële vissershaven. De boten liggen echter in Terneuzen of Breskens.”

Wandel- en autotochten 23

Langs de waterkant

Op ontdekking langs de Sentse Kreken Op ontdekking langs de Asseneedse Kreken Die ochtend bij de Kraenepoel Het zuivere water van De Lieve en De Kale Het land van de grote kanalen

Langs de waterkant

Op ontdekking langs de Sentse Kreken Op ontdekking langs de Asseneedse Kreken Die ochtend bij de Kraenepoel Het zuivere water van De Lieve en De Kale Het land van de grote kanalen

Op ontdekking langs de Sentse kreken Sint-Laureins of ‘Sente’ is vast één van de hoogtepunten van je bezoek aan het Meetjesland. In de gemeente zwerf je langs vijf kerkdorpen die amper een handvol inwoners tellen. Ze liggen verscholen in een landschap dat je kippenvel bezorgt. De snijdende wind die deze streek dikwijls geselt, zal daar zeker voor een stuk verantwoordelijk voor zijn. Maar ook de imponerende kreken (bevolkt door soms zeldzame watervogels), de weidse zichten zoals je ze bijna nergens meer vindt in het volgebouwde Vlaanderen, of de aandoenlijk eenvoudige kerkjes dagen je zintuigen voortdurend uit. De eeuwige strijd met het water Het krekengebied van Sint-Laureins toont je nu een erg idyllisch landschap. Maar dat is niet altijd zo geweest. Polderbewoners kunnen je aangrijpende verhalen vertellen die van de ene generatie op de andere worden overgeleverd: over hoe de akkers weer eens blank stonden of hoe zelfs boerderijen verzwolgen na de zoveelste overstroming. Leven in het krekengebied was aanvaarden steeds opnieuw van nul te beginnen. Bovendien heersten in dit natte gebied ook vaak ziekten. Zo hield moeraskoorts hier vreselijk huis toen in 1843 de grenspalen geplaatst werden tussen Nederland en België. De Nederlandse

Langs de waterkant 27

kolonel Ledel, die de grenzen tussen beide landen moest bepalen, bedankte vriendelijk voor het krekengebied. Daardoor ligt het grootste gedeelte van het gebied nu in België. Bovendien is dat ook de reden waarom de grens ter hoogte van Sint-Laureins zo opvallend recht loopt. Het ontstaan van de kreken De kreken liggen dik gezaaid op het grondgebied van SintLaureins. Neem de fiets, trap een verlaten wegel in ten noorden van het Leopoldkanaal en je komt om de haverklap een kreek tegen. Ze zijn overblijfselen van de grote overstromingen die het land binnendrongen vanaf de 12de eeuw. Onderweg merk je dat de kreken een opvallend rechtlijnige vorm hebben. Maar nu en dan vertonen ze ook hoekige richtingsveranderingen. Zou dat niet op menselijk ingrijpen wijzen? Het overstromingswater volgde inderdaad een bestaand tracé van aangelegde wegen en grachten. De watergangen erodeerden en verbreedden door het fors instromende water en de weggetjes die naast de watergangen liepen verdwenen uiteindelijk. Door de zee verzwolgen dorpen Een mooi voorbeeld hiervan is de lange, smalle Roeselarekreek. Bedenk dat wanneer je over de Roeselarekreek uitkijkt, je honderden jaren geleden Roeselare

De Kreken Spreken Met de verhalenreeks ‘De Kreken Spreken’ ontdek je al fietsend de rijke verhalenschat van het krekengebied langs de Sentse Krekenroute (45 km) of via de fietsknooppuntencombinatie 90-92-86-83-41-42-44-45-47-60-46-43-75-8281-85-89-90 (35 km). Met geluidsfragmenten hoor je een verhalenverteller de geschiedenis van de streek uitleggen. Er bestaat ook een kindvriendelijke versie ‘Kreken Spreken Junior’ voor kindjes tot 12 jaar. De Kreken Spreken kan je op je mp3-speler downloaden op www.toerismemeetjesland.be (bij fietsroutes/Sentse Krekenroute) of je kan in de toeristische diensten van Eeklo, Sint-Laureins of Kaprijke ook gratis een CD-speler meekrijgen om de route te fietsen. Onderweg staan bordjes die aanduiden welk geluidsfragment je op welk moment moet afspelen. Te boeken bij: Toerisme Sint-Laureins - Dorpsstraat 87 - 9980 Sint-Laureins 09-218 76 47 - kathleen.seynhaeve@sint-laureins.be of bij Toerisme Kaprijke Plein 1 - 9970 Kaprijke - 09-323 90 54 - toerisme@kaprijke.be en Toerisme Meetjesland - Stationsstraat 21 - 9900 Eeklo - 09-377 86 00 toerisme.meetjesland@oost-vlaanderen.be. Meer info: Erfgoedcel Meetjesland - T 09-373 75 96 www.erfgoedcelmeetjesland.be - erfgoedcel@comeet.be Dijken moeten het water keren zou gezien hebben. Dit was een belangrijke nederzetting met een eigen kerk. Het dorp werd genoemd naar zijn stichter, Gozewijn van Roeselare. Het kreeg in de 13de eeuw zelfs stadsrechten. Maar tijdens de zware overstromingen van de 14de en de 15de eeuw verdween het dorp uiteindelijk definitief in de golven.

Om al dat watergeweld tegen te gaan werden her en der dijken opgeworpen. Eén van de meest opvallende is de Graaf Jansdijk. Aanvankelijk liep die van Knokke naar Sas van Gent. Waarschijnlijk lag er al een dijk rond 1300. Rond 1400 werd hij door hertog Jan zonder Vrees versterkt en opgehoogd. Begeef je naar Bentille en ten noordwesten van de kerk kun je nog een lang en breed stuk van die oude Graaf Jansdijk opklimmen.

Langs de waterkant 27

loofde de vos en hij liet zijn kroost buiten de omheining. Op dat moment kwam de ware Reinaert naar boven: van Canticleers vijftien kinderen overleefden er maar vier de slachtpartij. Vandaag duikt uit het water van de Oudemanskreek de beeldengroep ‘Als de vos de passie preekt, boer pas op uw ganzen’ op. Ze is van de hand van kunstenaar Chris Ferket en dateert van 1995. Vreemd genoeg werd het plaatsen van het beeld al op het einde van de 19de eeuw voorspeld door de Sentse Trezeke Pieters, bijgenaamd de Comerratte. Ze was een vriendin van Virginie Van Durme, de eerste eigenares van herberg De Roste Muis. In een oud kerkboek werd volgende tekst van de Comerratte gevonden:

Reinaert preekt de passie bij de Oudemanskreek Vlak bij de stemmige herberg ‘De Roste Muis’ moet in de middeleeuwen het klooster Elmare gestaan hebben. Het werd volledig verzwolgen door één van de vele overstromingen. Het klooster wordt vermeld in het 13deeeuwse dierenepos ‘Van den vos Reynaerde’. Auteur ‘Willem die Madoc maecte’ schrijft daarin dat de vos zich tooide in een monnikspij met staf uit het klooster van Elmare. Hij loog de haan Canticleer voor dat hij nu pelgrim en kluizenaar geworden was en nooit nog vlees at. De haan ge-

In mijn Oudemansche kreke Dat hier ligge lijk ene juwele Zal tegen het jaer twee duizend Verrijzen uit twaatter

Palinggastronomie De palingvisserij in de kreken is doodgebloed omdat paling hier en elders in Vlaanderen een zeldzame vis geworden is. Maar dankzij restaurants als Krekenpoort, Elmare, Scala, Polderzicht, Carpe Diem, In den Draaiput en nog enkele andere is de traditionele palingen visgastronomie nooit verdwenen bij de Sentse Kreken. Misschien heb je het geluk om een zeldzame platbodem met

D O E T- T I P

Tot de middeleeuwen was de streek een onontgonnen en natte woestenij. Maar vanaf het begin van de 13de eeuw begon de ontginning van het veengebied toen turfstekers zich in het gebied vestigden. Ze haalden turf uit de bodem die in de steden als brandstof gebruikt werd. Om die turf af te voeren, legden ze loodrecht op elkaar aansluitende wegen en watergangen aan. Of je nu met de auto, de fiets of te voet de streek verkent, dit typische stratenpatroon van het Krekengebied kan je niet onopgemerkt blijven. De uitgeturfde grond werd ‘woestine’ genoemd. Zo ontstond de oude naam voor Sint-Laureins (Sinte Lauwereins ter Woestinen) en de naam Sint-Jan-in-Eremo (eremo = woestenij).

palingnetten over een kreek te zien drijven. Sinds kort willen de gemeente Sint-Laureins en de Slependammepolder opnieuw aansluiten met de rijke palingtraditie en werd een grote terugzetting van paling in de kreken van Sint-Laureins gerealiseerd, als economische impuls voor de palinggastronomie in de gemeente Sint-Laureins. Voor meer info www.sint-laureins.be.

Wandel en geniet van de mooiste kreken van Sint-Laureins In de buurt van de Hontseindestraat en Kantijne krijg je twee schitterende uitzichtpunten op de Blokkreek en de Hollandersgatkreek. In de Sint-Jansstraat bevindt zich de ingang van het provinciaal domein De Boerekreek. Tegenover de ingang van De Boerekreek ligt de Oostpolderkreek in alle stilte te dromen. In de Zonnestraat ten zuiden van het Leopoldskanaal blinkt de mooie Bentillekreek in de zon. Rijd door de Sint-Margrietestraat en langs beide zijden van de weg kijk je over de Roeselarekreek uit. In de Molenkreekstraat ontdek je bij een idyllisch hoekje de kleinere Molenkreek.

Geen kattin of te kater Een dier met veel kolder Dat zal eerschen met zijn gevolg Over de polder

INFO

Van turfveen tot woestijn

Langs de waterkant 29

Meer info over het Sentse krekengebied: Toerisme Sint-Laureins Dorpsstraat 87 - 9980 Sint-Laureins - T 09-218 76 47 - F 09-218 76 51 kathleen.seynhaeve@sint-laureins.be - www.sint-laureins.be. Regionaal Landschap Meetjesland Marktstraat 65 - 9990 Maldegem - T 050-70 00 42 - info@rlm.be Natuurpunt Meetjeslandse Kreken Bart Vandevoorde: M 0472-47 26 63 meetjeslandsekreken@NPMeetjesland.be www.natuurpunt.be/meetjeslandsekreken

In mijn Oudemansche kreke Dat hier ligge lijk ene juwele Zal tegen het jaer twee duizend Verrijzen uit twaatter

D O E T- T I P

Geen kattin of te kater Een dier met veel kolder Dat zal eerschen met zijn gevolg Over de polder

INFO

Van turfveen tot woestijn

Langs de waterkant 29

Op ontdekking langs de Asseneedse kreken Assenede en Boekhoute lagen eeuwenlang op de vloedlijn tussen zee en land. Ze kregen dus geregeld af te rekenen met zware overstromingen. Het resultaat is dat de natuur hier de mooiste kreken van het Meetjesland boetseerde. Maar de Meetjeslanders betaalden daar een zware tol voor. Zo liet de Sint-Elisabethsvloed van 16 november 1376 een verdronken en verwoest land achter. Hij kostte aan 50.000 mensen het leven. Dorpen verzwolgen door de zee Zoek op een kaart de dorpen Terpiete, Koudekerke en Wevelswaele. Het is vergeefse moeite. Ze werden immers tijdens opeenvolgende overstromingen verzwolgen en uiteindelijk bedolven onder de zeeklei. Begraven in de polder. Om zich te beschermen tegen de niets en niemand ontziende vloeden, wierpen de Meetjeslanders dijken op. De Landsdijk tussen Boekhoute en Terneuzen is 25 km lang en dateert van 1494. Ten noorden van die robuuste dijk strekken zich de polders uit, met hier en daar een kreek als herinnering aan de binnendringende zee. Mis zeker de Doornendijkstraat in Assenede niet (alleen te voet of per fiets!). Aan de ene zijde blinkt als een rimpelloze spiegel de Rode Geul, aan de andere kant strekt de Grote Geul zich uit.

Verderop ligt de Bodemloze Put, een restant van de dijkdoorbraak van 1808. Het klavertjevier van de mooiste Asseneedse kreken wordt volledig met de Grote Kil en de Kleine Kil tegen de Nederlandse grens. Twist met de Nederlandse buur In de Laureinepolder in Boekhoute ligt het begin van het Leopoldkanaal. Het kanaal werd na de Belgische onafhankelijkheid gegraven als afwateringskanaal voor het teveel aan water in de laaggelegen polders. Die onafhankelijkheid zinde immers de Nederlandse buren niet: ze sloten alle uitwateringssluizen op hun grondgebied af voor Belgisch water. Het Leopoldkanaal voorkwam verder onheil door een uitweg naar de zee bij Heist te bieden. Maar de wateroverlast veroorzaakte ook moeraskoorts in het Krekengebied. De Belgisch-Nederlandse ruzies van weleer zijn inmiddels bijgelegd. Daar is het Isabellagemaal in de Havenstraat in Boekhoute een mooi bewijs van. Sinds 1987 pompt dit gemaal, in beheer van de Zwarte Sluispolder (T 09-344 55 19), tijdens de zomermaanden water uit de Oost-Vlaamse polders naar de Nederlandse

D O E T- T I P

Langs de waterkant 31 Wandel en geniet van de mooiste kreken van Assenede

INFO

Meer info over het Asseneedse krekengebied: Toerisme Assenede (naast het stadhuis) Markt 4 - 9960 Assenede - T 09-218 78 96 toerisme@assenede.be - www.assenede.be

• Volg de dijk van de Hollekenstraat in Assenede in de richting van Philippine. Aan je linkerzijde strekken zich achtereenvolgens de Kleine Geul, Rode Geul en Bodemloze Put uit. Juist voor de Kleine Geul staat krulbolbaan Gerard de Smet. Steeds vrij te bezoeken tijdens de speeldagen. • In de Doornendijkstraat ligt achter de dijk een pracht van een kreek verscholen, de Grote Geul. Vanop de dijken kun je ook de Rode Geul zien blinken. • Op de grens van Nederland met Assenede vind je ter hoogte van de Scheurhoekstraat en de Gezustersstraat de Grote Kil en de Kleine Kil. Volg beide polderwegen voor de mooiste zichten.

Regionaal Landschap Meetjesland Marktstraat 65 - 9990 Maldegem - T 050-70 00 42 - info@rlm.be Natuurpunt Meetjeslandse Kreken Bart Vandevoorde: M 0472-47 26 63 meetjeslandsekreken@NPMeetjesland.be www.natuurpunt.be/meetjeslandsekreken

Braakmankreek. Aan het Noordstraatje staat het captatiepunt (watertoren met pompinstallatie) van de Nederlandse drinkwatermaatschappij Evides die tijdens de wintermaanden het overtollige oppervlaktewater uit de Zwarte Sluispolder en Isabellapolder verpompt naar de waterspaarbekkens aan de Braakman in Philippine.

Bodemloze putten Bodemloze putten zijn zogenaamde ‘wielen’. Deze zijn altijd gelegen naast een dijk. Het zijn spoelgaten naast de dijk ten gevolge van een dijkdoorbraak. Deze ‘wielen’ werden niet gedempt wegens te diep. Er werd liever een dijk rond gelegd, een zogenaamde vingerling (dijk rond een wiel).Je vindt er verschillende voorbeelden van in Assenede en Sint-Laureins.

D O E T- T I P

Langs de waterkant 31 Wandel en geniet van de mooiste kreken van Assenede

INFO

Meer info over het Asseneedse krekengebied: Toerisme Assenede (naast het stadhuis) Markt 4 - 9960 Assenede - T 09-218 78 96 toerisme@assenede.be - www.assenede.be

Die ochtend bij de Kraenepoel... Terwijl de dauw nog op enkele plukjes heide parelt, is een spin al druk in de weer. Ze spint een rag tussen twee dikke sprieten pijpenstrootjes. Verderop wipt een eend de vijver in voor een verfrissende ochtendduik. Dit moet de Kraenepoel in Aalter zijn. Mensen slapen nog, maar het waardevolle natuurgebied is al volop aan het ontwaken. Het natuurgebied rond de grote Kraenepoelvijver is een restant van een groot bos- en heidegebied. In de middeleeuwen strekte het zich uit van Brugge tot Gent en telde het tientallen vijvers, gegraven voor turfwinning. Het woord ‘Kraene’ verwijst naar turf. De Kraenepoelvijver is er één van de laatste voorbeelden van. De Woestijneroute passeert er. De naam van de route verwijst naar het onherbergzame karakter van de streek. Vroeger althans. Want de woeste, onbebouwde heidegrond was een plek waar je liever

in een grote boog omheen liep. Vandaag zijn deze groene natuursnippers zalige vluchtheuvels. Visjes op het droge De Kraenepoel overleefde alle verkavelingshonger dankzij Jacob Lieven van Caneghem. Deze textielbaron kocht in 1808 het verwaarloosde kasteeldomein van Bellem met de Kraenepoel. De Kraenepoel was aanvankelijk meer een nat stuk heide dan een echte vijver. Van Caneghem liet rond de plas een dijkje bouwen zodat het waterniveau steeg. Zo kon hij jonge pootvis -voornamelijk karper- uitzetten. Na enkele jaren liet de eigenaar de vijver leeglopen en kon hij de vissen simpel vangen. Op het droge. Zeldzame flora en fauna Tot aan de Tweede Wereldoorlog werd deze oorspronkelijk middeleeuwse vistechniek geregeld gebruikt. Dat had een heilzame werking op de flora in de vijver. De combinatie van opeenvolgende droogleggingen en een voedselarme bodem zorgde voor een zeer merkwaardige begroeiing. In 1994 werd de vijver nog eens drooggelegd en toen ontlook op de bodem onder meer de zeer zeldzame naaldwaterbies en de eivormige waterbies. Voor moerashertshooi is dit zelfs de enige vindplaats in Vlaanderen.

Van zwemvijver tot natuurgebied

Oude Aalternaren kunnen nog vertellen over zomerse zwemuitstapjes naar de Kraenepoel. In de jaren ’30 was de toeloop zo massaal dat de gemeente moest ingrijpen. Er werden badhokjes gebouwd en er kwam politietoezicht. Maar in de jaren ‘50 werd een groot deel van de omliggende gronden verkaveld. Ook een deel van de vijver werd verkocht. In 1956 bouwde men als scheiding tussen de twee eigendommen een dam. In 1957 werd de Kraenepoel beschermd natuurgebied. De fauna en de flora jaarlijks foerageren er honderden watervogels - kregen zo hun eigen unieke plekje. Sinds 2002 zijn de gemeente Aalter en het Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse Gemeenschap samen eigenaar van het zuidelijke gedeelte van de vijver. De 22 hectare grote vijver werd nog eens volledig drooggelegd om de

INFO DOET-TIP

De overlevering zegt dat deze bodemloze putten onmetelijk diep zijn omdat ze voortdurend door het water worden uitgeschuurd. Waag je niet te dicht bij een bodemloze put. Verhalen over verdrinkingsdood en verdwijningen zijn er immers bij de vleet... Een bodemloze put zou nooit zonder water vallen omdat al het water van de polder er naartoe stroomt. Het laatste woord is er nog niet over gezegd.

Langs de waterkant 33

sliblaag weg te halen. Een ingreep die alweer een gunstige invloed had op de fauna en flora uit de ruime omgeving. Winters schaatsparadijs Wanneer in de winter de temperatuur onder nul zakt, worden de Aalternaars onrustig. Weersvoorspellingen worden op de voet gevolgd, schaatsen zenuwachtig opgeblonken en slechts één vraag brandt er op de lippen: is het al zo ver? Wanneer het ijs dik genoeg is, wordt de Kraenepoelvijver een speelterrein voor schaatsers. Vele tientallen ijsliefhebbers verzamelen dan op de bevroren plas. Jonge en onervaren schaatsertjes bekopen hun eerste wankele pasjes niet zelden met een valpartij. Ervaren sportievelingen maken met lange halen hoge snelheden. Wie het ijsgedoe wat te gevaarlijk vindt, komt zich vergapen aan de massa bij de oever. Maar voor iedereen is de pret even groot.

Laat je rondleiden langs de Kraenepoel in Aalter: De schaatsdagen zijn de enige van het jaar waarop het natuurgebied rond de Kraenepoel zonder aanvraag en individueel toegankelijk is. Op andere dagen kun je altijd een geleide wandeling aanvragen. De Kraenepoelvijver zie je vanop een afstand liggen in de Lotenhullestraat. Meer info: Gemeente Aalter Europalaan 22 - 9880 Aalter - T 09-325 22 00 - www.aalter.be

Van zwemvijver tot natuurgebied

INFO DOET-TIP

Langs de waterkant 33

Het zuivere water van de Lieve en de Oude Kale Wist je dat het oudste kanaal van Vlaanderen door het Meetjesland loopt? De Lieve is een kanaal dat in de 13de eeuw gegraven werd om Gent een uitweg naar zee te bieden. Schepen varen er echter al lang niet meer. Vandaag zijn de Lieve en haar oevers een langgerekt natuurgebied tussen Belzele en de Stoktevijverbrug in Zomergem. Het feit dat haar water geschikt is voor drinkwaterproductie zegt alles. De Oude Kale is dan weer een restant van de oude loop van de Durme. In het zog van de vissers hebben ook reigers de zuivere en visrijke waters van de Lieve en de Kale ontdekt. Of is het omgekeerd? Klapwiekende reigers zijn immers de boodschappers van schone waterpartijen. Een goed voorteken dus. Woelige waters De Lieve wordt in de volksmond ook ‘t Liefken genoemd. Het kanaal werd vanaf 1253 gegraven door de Gentenaars en loopt vanaf de Leie aan het Gentse Gravensteen tot in het Zwin in Damme. Op die manier kregen de Gentenaars een uitweg naar zee. Die was nodig om het drukke handelsverkeer met Engeland niet te laten opdrogen. Het kanaal is 45 kilometer lang en er werd bijna twintig jaar aan gegraven.

Langs de waterkant 35

De Kale is een restant van de oude loop van de Durme. Die rivier mondt in het Waasland in de Schelde uit. Oorspronkelijk lag de bron in Tielt. De Durme (of Kale) vloeide dan door het Meetjesland richting Schelde. Maar de Kale raakte doorsneden door grote kanalen, zoals het Schipdonkkanaal, de Ringvaart, de Moervaart en het Kanaal Gent-Terneuzen en werd zo afgesneden van zijn brongebied. Het voordeel hiervan is dat de rivier in Vinderhoute en Merendree nog meandert zoals ze dat eeuwen geleden deed. Handelsverkeer met platbodems De Lieve was bevaarbaar voor schepen van 4,5 meter lang, 2,5 meter breed en met een diepgang tot 90 centimeter. Deze platbodems werden langs de zogenaamde trekweg getrokken door dieren of mensen. De functie van het kanaal verdween door de verzanding van het Zwin. Hoewel... Het jaagpad wordt nu druk gebruikt als veilig en aantrekkelijk fietspad met rustbanken onderweg. Op die manier ‘kanaliseert’ de Lieve het Meetjeslandse fietsverkeer langs rustige paden. De fietsroutes Lieveroute en Burggravenroute lopen langs de Lieve. Drukke aanlegplaatsen In Waarschoot waren er langs de Lieve twee belangrijke aanlegplaatsen. Ter hoogte van de wijk Beke (op de grens met Zomer-

D O E T- T I P

Bezoek de mooiste waterhoekjes • Aan het kruispunt van de Rabotstraat en de Gentsesteenweg in Belzele kun je ter hoogte van Rabot een mooie wandeling starten langs de Lieve. De naam Rabot verwijst naar een sluis die op deze plaats stond. • In de Lovendegemse wijk Haantje ligt er ter hoogte van de Haantjenstraat een fraaie fietsersbrug over de Lieve. • Wandel of fiets in Waarschoot van Hogevoorde via de Akkerhoeve naar de Lieve en je ontdekt een mooi stukje natuur bij de Lieve. • In Waarschoot is de Lieve erg fotogeniek ter hoogte van Arisdonk en de Beirtjesbrug. • Bij de Stoktevijverbrug vloeit de Lieve in het Schipdonkkanaal. Het is een kruispunt voor fietsers die tussen Gent en Brugge gebruik maken van de oude trekwegen. Vanaf Stoktevijver volgt het Schipdonkkanaal richting Damme de oude Lievebedding. • In de omgeving van de Van Vlaenderensmolen in Vinderhoute meandert de Oude Kale op zijn mooist. Volg hiervoor de niet bewegwijzerde uitbreiding van de Sint-Bavo Wandelroute. • Ter hoogte van Driesselken in Merendree is de Kalevallei vrijwel intact gebleven. Je krijgt er een mooi beeld hoe vroeger aan landschaps opbouw werd gedaan. Voor geleide wandelingen in Natuurgebied Oude Kalevallei in Merendree kun je terecht bij Natuurpunt De Ratel op T 09-371 46 94.

gem) werd de Lieve gegraven in de bedding van een natuurlijke waterloop of ‘beke’. Daar werd al heel vroeg de oude Bekebrug gebouwd. De Bekebrug was zo belangrijk als toegangsweg naar Gent dat er destijds tol moest betaald worden. Een andere belangrijke brug was de Beirtjesbrug. Niet toevallig waren de twee woningen bij deze brug allebei herbergen. Een drukke aanlegplaats kon niet zonder

café! De naam ‘Beirtjesbrug’ zou een wat onfrisse achtergrond hebben. Om de arme en zanderige Waarschootse gronden vruchtbaar te maken, werd er vanuit Gent aal of ‘beir’ aangevoerd. Bij deze brug zou de Gentse beir ‘geproefd’ zijn of gekeurd op zijn kwaliteit. Als dat geen goede reden was om in de herberg alles grondig door te spoelen!

Langs de waterkant 35

D O E T- T I P

De Kalevallei heeft een belangrijke ecologische waarde in het Meetjesland. Ontdek het zelf op de mooiste plekjes aan de rivieroever: aan het Driesselken in Merendree, aan de Van Vlaenderensmolen in Vinderhoute of in de buurt van Vurstjen in Evergem. De Kale levert zelfs oppervlaktewater aan het waterspaarbekken van Kluizen. Dankzij de Kale reikt het stroomgebied van dit waterspaarbekken tot de Poekebeek in Aalter en verder tot Kanegem, Ruiselede en Tielt.

Het land van de grote kanalen Niet alleen kromme kreken bepalen het landschap van het Meetjesland. Ook enkele rechte kanalen vormen blauwe corridors die veel groen aantrekken. Er zijn drie grote kanalen die een web van waterwegen spinnen: Het Kanaal Gent-Brugge of de Brugse Vaart, het Schipdonkkanaal of de Stinker en het Leopoldkanaal of de Blinker. Kanaal Gent-Brugge Het Kanaal Gent-Brugge zorgt al sinds de middeleeuwen voor een verbinding tussen de belangrijke Vlaamse steden Gent en Brugge. In de loop der eeuwen werd de vaart wel verbreed voor grotere binnenschepen en werd het traject hier en daar rechtgetrokken, zoals

ter hoogte van het Jezuïetengoed in Aalter. Bij de afgesneden bochten ontstonden enkele mooie natuurgebieden.

kanaal is bijzonder pittoresk en fotogeniek met zijn dubbele rij bomen langs beide oevers. Fietssnelweg langs kanaaloevers

Schipdonkkanaal De graafwerken voor het Schipdonkkanaal startten in 1842. Het kanaal verbindt de Leie vanaf Deinze met de Noordzee in Heist en voert overtollig Leiewater af. Dat water verspreidde vroeger een kwalijke geur toen vlasboeren het vlas nog in de rivier te roten legden. Gelukkig is dat vandaag verleden tijd. Tussen Stoktevijver in Zomergem en Moerkerke volgt het kanaal de bedding van de Lieve. In Maldegem ontmoet het Schipdonkkanaal het Leopoldskanaal. Daar spreekt men van de Blinker (Leopoldskanaal) en de Stinker (het Schipdonkkanaal). Leopoldkanaal Het Leopoldkanaal werd uitgegraven van 1846 tot 1848. De promotor van dit afwateringskanaal was kanunnik Andries, pastoor in Middelburg en afgevaardigde in het Nationaal Congres van 1830 tot 1835. Het kanaal moest het overtollige polderwater afvloeien en de gronden uitdrogen zodat de bevolking verlost was van de vervelende moeraskoorts. Het 43 kilometer lange kanaal verbindt Boekhoute met Heist. Dankzij het Leopoldkanaal kwam een eind aan de steeds weerkerende waterellende in de polders. Het

De vroegere trekwegen van de drie grote kanalen vormen een fietssnelweg die dwars door het bevallige Meetjesland, Gent, Brugge en Heist verbindt. Het grote kruispunt van deze fietsassen ligt bij de Schipdonksluis in Merendree. Jachthaven in Eeklo

vroegere waterkwaliteit van de plaats waar de jachthaven ligt. Vijftien jaar geleden was die een open riool. Geen schipper zou er zijn boot willen aanmeren. Maar de tijden zijn veranderd. De schippers zorgen nu voor een zuiders sfeertje langs de kade. En er wordt opnieuw druk gevist in de Vaart van Eeklo. De jachthaven wordt uitgebaat door de Eeklose Watersportvereniging. Bij de aanlegsteigers is er elektriciteit en wateraansluiting. Je kan er ook kano’s en kajaks huren.

De jachthaven van Eeklo ligt aan de Kop van de Vaart. Ze heeft nog niet zo’n lange geschiedenis. Dat heeft veel te maken met de

INFO

Grote ecologische waarde

Langs de waterkant 37

Meer info: Info bij de Eeklose Jachthaven Kop van de vaart-Jachthaven 1 - 9900 Eeklo - T 09 377 27 47 of bij de Eeklose Watersportvereniging - Lekestraat 33 - 9900 Eeklo - T 09-377 89 89 infoleke@telenet.be Rudi Roegis Sportstraat 19 - 9971 Lembeke (Kaprijke) - T 09-377 22 59 M 0473-96 03 91

ter hoogte van het Jezuïetengoed in Aalter. Bij de afgesneden bochten ontstonden enkele mooie natuurgebieden.

kanaal is bijzonder pittoresk en fotogeniek met zijn dubbele rij bomen langs beide oevers. Fietssnelweg langs kanaaloevers

De jachthaven van Eeklo ligt aan de Kop van de Vaart. Ze heeft nog niet zo’n lange geschiedenis. Dat heeft veel te maken met de

INFO

Grote ecologische waarde

Langs de waterkant 37

Langs de waterkant 39

Ontdek de mooiste kanaaloevers Aan de Speybrug in Vinderhoute kruisen Ringvaart en Brugse Vaart elkaar. Hier ligt het natuurreservaat Durmmeersen. Ook de Vinderhoutse Bossen zijn vlakbij. Tussen de Durmmeersen en het kanaal ligt de trekweg. Het is een mooi wandelpad, waarlangs ook de Sint-Bavo Wandelroute passeert. • De omgeving van het knooppunt van de Brugse Vaart met het Schipdonkkanaal verbergt mooie groene plekjes zoals

DOET-TIP

Nieuwendorpe Eeklo

In het gehucht Strobrugge in Maldegem ontmoeten het Schipdonkkanaal en het Leopoldskanaal elkaar, om vervolgens zij aan zij naar Heist te stromen. Beide kanalen lijken wel tweelingbroertjes. Je kunt er de Stinker en de Blinker in één oogopslag vatten. • Op de grens van Maldegem en Sint-Laureins ligt over het Leopoldkanaal een Baileybrug. Deze brug heette oorspronkelijke Lievebrug en is van militaire oorsprong. De brug werd in 1944 door het Canadese leger gebouwd bij de bevrijding van de gemeenten

Merendreeput en Eiland in Merendree, de Schipdonksluis en

aan het Leopoldskanaal. De Engelse ingenieur sir Donald Bailey

omgeving en de Rohoek in Zomergem. Het is een fietsen

ontwierp dit type snelbouwbrug voor militaire doeleinden.

wandelgebied waar zowel de Nevellandroute als de Lieveroute

• In Sint-Laureins heb je bij de Moershoofdebrug een mooi zicht op

passeren en ook de Slodderspook Wandelroute doorheen slingert.

het Leopoldkanaal. De woningen ten noorden van de brug werden

• De kanaalbermen langs de Brugse Vaart in Aalter en Knesselare

tijdens de Eerste Wereldoorlog Klein België genoemd. De inwoners

worden grotendeels beheerd door Natuurpunt. Wie langs het

van deze uithoek van Sint-Laureins konden toen immers het door

kanaal van de Schipdonksluis tot Knesselare fietst, ontmoet

de Duitsers bezette België niet in omdat de brug was afgezet.

meerdere stroken natuurreservaat. De Woestijneroute is een

Elke brug over het Leopoldskanaal richting Boekhoute levert

goede gids hiervoor.

trouwens een mooi plaatje op.

• Het Jezuïetengoed en Patersveld vormen in Aalter een stuk oude kanaalarm die vandaag een belangrijke groene long is voor deze industriegemeente. De Woestijneroute passeert ook dit plekje. • Bij de Oostwinkelbrug vloeit het Schipdonkkanaal op enkele honderden meters van het provinciaal domein Het Leen. Er staat een picknickbank en dat maakt er een ideale rustplek van. Geniet ook van het zicht op de windmolens die een deel van Eeklo van elektriciteit voorzien. • Balgerhoeke is een dorp dat leeft bij de gratie van het Schipdonkkanaal. Hier bevinden zich een stuwsluis en een fraaie ijzeren spoorwegbrug waar regelmatig een stoomtrein van het Stoomcentrum Maldegem overheen rijdt.

Meer info over het kanalennetwerk: Regionaal Landschap Meetjesland Marktstraat 65 - 9990 Maldegem T 050-70 00 42 - info@rlm.be - www.rlm.be Natuurpunt en Partners Meetjesland vzw (Stationsgebouw) Koningin Astridplein 1 - 9900 Eeklo T 09-377 93 00 - info@NPMeetjesland.be - www.NPMeetjesland.be

Langs de waterkant 39

DOET-TIP

Nieuwendorpe Eeklo

Merendreeput en Eiland in Merendree, de Schipdonksluis en

aan het Leopoldskanaal. De Engelse ingenieur sir Donald Bailey

omgeving en de Rohoek in Zomergem. Het is een fietsen

ontwierp dit type snelbouwbrug voor militaire doeleinden.

wandelgebied waar zowel de Nevellandroute als de Lieveroute

• In Sint-Laureins heb je bij de Moershoofdebrug een mooi zicht op

passeren en ook de Slodderspook Wandelroute doorheen slingert.

het Leopoldkanaal. De woningen ten noorden van de brug werden

• De kanaalbermen langs de Brugse Vaart in Aalter en Knesselare

tijdens de Eerste Wereldoorlog Klein België genoemd. De inwoners

worden grotendeels beheerd door Natuurpunt. Wie langs het

van deze uithoek van Sint-Laureins konden toen immers het door

kanaal van de Schipdonksluis tot Knesselare fietst, ontmoet

de Duitsers bezette België niet in omdat de brug was afgezet.

meerdere stroken natuurreservaat. De Woestijneroute is een

Elke brug over het Leopoldskanaal richting Boekhoute levert

goede gids hiervoor.

trouwens een mooi plaatje op.

Snuif de boslucht

De groene oase van het Drongengoed Lembeekse Bossen: kraal van groen De groene grandeur van het kasteel van Poeke Bossen van Sint-Maria-Aalter Andere Bosgebieden

Snuif de boslucht

De groene oase van het Drongengoed Lembeekse Bossen: kraal van groen De groene grandeur van het kasteel van Poeke Bossen van Sint-Maria-Aalter Andere Bosgebieden

De grote groene oase van het Drongengoed Oost-Vlaanderen is een dun beboste provincie. Maar daar trekt het Meetjesland zich weinig van aan. Het mag immers prat gaan op het grootste aaneengesloten bosgebied van de provincie: het Drongengoed - Maldegemveld. Het 550 hectare grote bos is een belangrijk restant van de middeleeuwse bosgordel tussen Gent en Brugge en was vroeger het werkgebied van struikrovers die de weg tussen beide steden onveilig maakten. Vandaag kom je er enkel goedgemutste fietsers tegen die de Drongengoedroute rijden, of wandelaars die genieten van de Drongengoedbos Wandelroute.

Snuif de boslucht 43

Heide wordt bos Het Drongengoed was tot vorige eeuw een deel van het Maldegemveld, een immens heidegebied ten noordwesten van Gent. Het Drongengoed ligt niet toevallig op de cuesta van ZomergemOedelem. Deze stugge kleirug is van oudsher minder geschikt voor landbouw. Al vroeg werd hij ingenomen door bosplantages. In 1242 kregen de abdij Ter Doest uit Brugge, de abdij van Drongen en de Sint-Baafsabdij van Gent van gravin Johanna van Constantinopel enkele tientallen hectaren heidegrond in het Maldegemveld toegewezen. Deze abdijen startten de ontginning van de woeste heidegronden in het Maldegemveld door er bos aan te planten. Vanuit de Burkelhoeve (Ter Doest),

de Papinglohoeve (Sint-Baafs) en de Drongengoedhoeve (Drongen) werd het bos ontgind. Historische Drongengoedhoeve De Drongengoedhoeve is de voormalige abdijhoeve van de Norbertijnen van Drongen. De meest bloeiende ontginningsfase van het Maldegemveld dateert van de Oostenrijkse periode, omstreeks 1746. Onder leiding van abt De Stoop werd de huidige Drongengoedhoeve opgericht en kreeg het bos zijn drevenpatroon in dambordvorm. De abdij van Drongen kocht bij de bestaande 98 hectare nog eens 240 hectare bij en bouwde de hoeve in Ursel uit tot een echt centrum voor bosbouw. Na de Franse Revolutie werden de abdijgoederen verkocht. Het Drongengoed is sindsdien nooit meer in kerkelijk bezit teruggekeerd. De Drongengoedhoeve is vandaag een bezoekerscentrum met cafetaria midden in het bos. Tijdens het weekend is er een toeristisch infopunt geopend. Elk bezoek aan het bos brengt je bij deze historische hoeve.

en ontwikkeling van de streek. De huidige hoeve is opgericht tijdens de laatste ontginningscampagne van het bosgebied in en rond Kleit. Deze hoeve, met zijn typische Meetjeslandse bouwkenmerken, draagt het jaartal 1765 in het pannendak. Het woonhuis staat echter op de grondvesten van een abdijhoeve waarvan reeds sprake was in 1170. Deze site is nu uitgebouwd tot Hotel Cleythil en Kwizien Papinglo. Vliegveld in het bos Vliegtuigen in een bos? Het klinkt vreemd, maar toch is het zo. Dat is een erfenis van de Koude Oorlog. De NAVO legde in 1956 midden in het Drongengoedbos een vlieghaven aan om eventuele aanvallen van achter het IJzeren Gordijn af te slaan. Aanvallen kwamen er gelukkig niet en in de praktijk bleek het vliegveld na verloop een reservevliegveld te zijn geworden. Nu profiteert vooral de recreatieve sportvliegerij van het vliegveld. De Vliegclub Ursel en Aeroclub Brugge verdelen de taart. Jaarlijks wordt hier in augustus Wings & Wheels georganiseerd: een demonstratie van militaire tanks, jeeps en vliegtuigen. Vlieghaven is sterk overdreven...

Papinglohoeve De Papinglohoeve is de ontginningshoeve van de Gentse Sint-Baafsabdij. Ze werd reeds vermeld in de 12de eeuw. Het domein van Papinglo speelde een belangrijke rol in de ontginning Drongengoedhoeve Ursel

Snuif de boslucht 43

Snuif de boslucht 45

Een trappist op de Heihoek

Natuurreservaat met galloway runderen

INFO

D O E T- T I P

Natuurpunt beheert in de bos- en heidegebieden van het Drongengoed enkele grote stukken natuur. Schrik niet wanneer je bij het betreden van deze zones enkele Schotse galloway runderen tegen het lijf loopt. Niks aan de hand, deze dieren zijn heel rustig

Bij oudere mensen uit de streek klinkt de naam ‘De Boslucht’ nog legendarisch in de oren. Nu herinnert het beeld van Clara Gallette (door Dirk De Keyzer) aan die periode. In deze afgelegen herberg op de Heihoek kwam de wandelaar overdag een pintje drinken en vond er tot ‘s avonds laat vertier. De Heihoek groeide uit tot een Meetjeslands knooppunt van horeca en recreatie. In het nabijgelegen Bardelaeremuseum wordt de tijd van weleer bewaard. Je kunt er onder andere het originele uithangbord van De Boslucht bewonderen. Vandaag blijft het principe in het handvol horecazaken op de Heihoek hetzelfde: een wandeling maken, een trappist drinken en een lekkere hap eten.

en braaf. Hun aanwezigheid is bedoeld om de flora van de heide te verrijken. Door hun natuurlijke begrazing houden ze spontane bebossing tegen. Een simpel en natuurlijk beheer van de natuur dus. In deze natuurreservaten kan je via prachtige knuppelpaden genieten van de oorspronkelijke heide in Drongengoed-Maldegemveld.

Wandel naar de mooiste plekjes van het Drongengoed • Drongengoedhoeve • Hotel Cleythil, Kwizien Papinglo en de directe omgeving • De Langedreef en de Prinsenvelddreef zijn lange bosdreven. Ze geven een idee van het rechtlijnige dambordpatroon dat abt De Stoop in de bossen aanbracht. De dreven zijn gericht op de kerken uit de omgeving. • Haakdreef en Harinkweg • Het krulbolderscafé De Koffiekan aan de rand van Drongengoedbos bij de Urselweg in Kleit is een prima uitvalsbasis. • Aan Het Jagershof in de Drongengoedweg starten veel wandelaars hun tochtje door het Drongengoed. Meer info Landschapsinfocentrum Drongengoedhoeve Drongengoedweg 9 - 9910 Ursel - T 09-325 09 80 info@drongengoedhoeve.be - www.drongengoedhoeve.be Toerisme Knesselare De Plaats 14 - 9910 Knesselare - M 0473-64 81 84 toerisme@knesselare.be - www.knesselare.be Natuurpunt Maldegem-Knesselare Steven Degraer: M 0494-07 03 71 Maldegem-knesselare@NPMeetjesland.be www.natuurpunt.be/maldegem-knesselare Toerisme Maldegem Marktstraat 38 - 9990 Maldegem -T 050-72 86 22 toerisme@maldegem.be - www.maldegem.be

Kaprijkse Vaardeken

Lembeekse Bossen: een kraal van groen Al vele jaren komen mensen uit het Meetjesland en het Gentse in de Lembeekse Bossen rustig recreëren. Het deels versnipperde bos is een wandelgebied bij uitstek en ook jeugdverenigingen weten dit bos tijdens het weekend te appreciëren om te ravotten en te spelen. De Lembeekse Bossen liggen verspreid over het grondgebied van Lembeke, Waarschoot, Sleidinge en Oosteeklo.

Door de Lembeekse Bossen loopt het Kaprijks Vaardeken, ook wel den Druugen Voart of de Droge Vaart genoemd. Het is nauwelijks te geloven dat deze beek in de middeleeuwen de levensader van de streek was. Het Vaardeken verbond het centrum van Kaprijke met Gent via de Burggravenstroom. Over het water werden hout, zout en vooral laken naar de stad vervoerd. Het Kaprijkse laken was in die tijd in heel Vlaanderen bekend. De bloeiende handel via het beekje duurde tot de godsdienstoorlogen in de tweede helft van de 16de eeuw.

Snuif de boslucht 45

Een trappist op de Heihoek

Natuurreservaat met galloway runderen

INFO

D O E T- T I P

Kaprijkse Vaardeken

Snuif de boslucht 47

Belgerinkel in Kwadenbos

Op het einde van de Wittemoer, vlakbij de grens van Waarschoot met Sleidinge, staat de Bevende Hazelaar. Voor alle duidelijkheid: zoek hier geen hazelnootjes, want

eigenlijk is dit een trillinde. Volgens de legende werd de Bevende Hazelaar geplant door de bewoners van de wijk Oostmoer. In 1491 pleegden die hier een duistere moord. Sommigen zeggen dat het ging om Filips van Cleef - de bevelhebber van de Gentenaars -, anderen beweren dat het een zwerver was die ten onrechte voor een rover aanzien werd. Wat er ook van zij, de buurtbewoners kregen wroeging na de moord en installeerden bij de boom een kapelletje. Al snel werd dit een bedevaartsoord, waar in mei trouwens nog steeds een openluchtmis opgedragen wordt. Vooral de zware stormen van de jongste jaren deden de trillinde geen deugd. De vijfhonderdjarige boom werd vervangen, het kapelletje werd hersteld.

D O E T- T I P

Moord bij de Bevende Hazelaar

Aan de oostzijde van de N456 lopen de bossen nog een stuk verder richting Oosteeklo en Ertvelde. Ook hier vind je mooie wandelpaden. Toch zijn de Oosteeklose Bossen meer

gefragmenteerd en verkaveld. Een andere uitloper is het Scheutbos dat richting Eeklo ligt. Verkavelaars, buurtbewoners en milieugroepen bikkelen om het behoud van deze bossen of het verkavelen ervan.

Wandelen door de Lembeekse Bossen

INFO

De Lembeekse Bossen werden aangeplant in het begin van de 19de eeuw. Een deel ervan is naaldhout. Het hout van de grove den werd gebruikt om mijngangen te stutten. Het hout begon vervaarlijk te kraken als een gang dreigde in te storten en verwittigde op die manier de mijnwerkers dat ze zich maar beter uit de voeten konden maken. Voor de natuur zijn deze dennen minder waardevol. Er ontluikt immers weinig struikgewas. In de Lembeekse Bossen broeden jaarlijks twee tot drie koppels buizerds en ze bieden een thuis aan de zeldzame zwarte mees en kuifmees. Een mooie partij loofbos vormen de Bellebargiebossen. Dit Waarschootse stuk van de Lembeekse Bossen is ter plekke beter bekend als Kwadenbos. Het hout van de Bellebargiebossen werd gekapt en via het Kaprijks Vaardeken naar de Gentse bakkers gevoerd. Die gebruikten het om er hun ovens mee te stoken. Het hout werd vervoerd op barges of platte schuiten. Het laden kon beginnen nadat de schipper de bel had gerinkeld. Vandaar de Waarschootse wijknaam Bellebargie.

De Oosteeklose Bossen en het Scheutbos

Meer info Toerisme Kaprijke Stadhuis - Plein 1 - 9970 Kaprijke T 09-323 90 54 - toerisme@kaprijke.be

• De Lembeekse Bossen Wandelroute leert je in drie lussen alle aspecten van de Lembeekse Bossen kennen. • Kapel O.-L.-V. van de Bevende Hazelaar: een echt rendez-vousplekje voor koppeltjes. • Kruispunt Tragelstraat-Antwerpse Heirweg wordt ook wel de hoek van het kaartershuisje genoemd omdat senioren hier op zonnige dagen een kaartje komen leggen of een praatje slaan. • Het jachthuisje Rivo Torto is niet toegankelijk maar wel een pittoresk plekje om even om te lopen. • De ingang van het Kwadenbos in de Waarschootse straat Bellebargie levert je zicht op de mooiste dreef van de Lembeekse Bossen. • In de Oosteeklose Bossen ligt een stuk Antwerpse Heirweg. Hier staan enkele stoelen waar senioren op zonnige dagen samen komen om een babbeltje te slaan: het Oosteeklose Boerenparlement noemt men het in het Meetjesland. Dit wordt ook het gebied van de ‘Wondere Boeren’ genoemd, naar een reeds verdwenen boerderijtje waarvan iedereen zich afvroeg hoe daar in godsnaam nog in kon geleefd worden. • Langs de N456 Gent-Watervliet liggen er twee ingangen tot de Lembeekse Bossen. Aan het voormalige restaurant Broccoli vlakbij het Singel en een kleine kilometer verder richting Lembeke. Je zit er meteen in een heel mooi bosgebied. • Natuurpunt Waarschoot, het Agentschap voor Natuur en Bos, de lagere school ‘De Lieve’ en de milieuraad hebben samen een bosleerpad uitgewerkt in het Bellebargiebos. Dit kan gedownload worden van http://natuurpuntwaarschoot.wordpress.com.

Bardelaeremuseum Ledestraat 42 - 9971 Lembeke - T 09-377 04 22

Snuif de boslucht 47

Belgerinkel in Kwadenbos

Op het einde van de Wittemoer, vlakbij de grens van Waarschoot met Sleidinge, staat de Bevende Hazelaar. Voor alle duidelijkheid: zoek hier geen hazelnootjes, want

D O E T- T I P

Moord bij de Bevende Hazelaar

Aan de oostzijde van de N456 lopen de bossen nog een stuk verder richting Oosteeklo en Ertvelde. Ook hier vind je mooie wandelpaden. Toch zijn de Oosteeklose Bossen meer

gefragmenteerd en verkaveld. Een andere uitloper is het Scheutbos dat richting Eeklo ligt. Verkavelaars, buurtbewoners en milieugroepen bikkelen om het behoud van deze bossen of het verkavelen ervan.

Wandelen door de Lembeekse Bossen

INFO

De Oosteeklose Bossen en het Scheutbos

Meer info Toerisme Kaprijke Stadhuis - Plein 1 - 9970 Kaprijke T 09-323 90 54 - toerisme@kaprijke.be

Bardelaeremuseum Ledestraat 42 - 9971 Lembeke - T 09-377 04 22

De groene grandeur van het Kasteel van Poeke Het kasteel van Poeke is ronduit indrukwekkend. Wanneer je voor het kasteel met zijn roze gevels staat, zou je je bij de Loire en één van zijn vele kastelen wanen. Maar het is niet de bekende Franse kasteelrivier, echter de bescheiden Poekebeek die langs haar muren kabbelt. Bij het kasteel vertrekt de Poekekasteel Wandelroute. Die laat je het uitgestrekte park en het omliggende dorp verkennen. Die tuinen kun je vrij bezoeken tussen zonsopgang en zonsondergang. Fietsers kunnen vanaf het Poekekasteel de Poekebeekroute volgen. Het kasteel van Poeke zelf is enkel te bezoeken voor groepen na afspraak met het gemeentebestuur. Van burcht tot woonkasteel Het kasteel kent zijn oorsprong in de 12de eeuw. Het Poekekasteel was oorspronkelijk een versterkte ridderburcht met walgrachten die gevoed werden door het water van de Poekebeek. De Heren van Poucke hadden er een strategisch bolwerk uitgebouwd. In de middeleeuwen werd het geregeld aangevallen door Gentse opstandelingen. In 1453 moesten uiteindelijk de duimen gelegd worden. De troepen van Filips de Goede maakten het met de grond gelijk. Pas na 1609 werd het kasteel heropgebouwd als een zeshoekige

Snuif de boslucht 49

burcht met centraal op het binnenplein een donjon of rechthoekige toren. Baron Charles Florent Idesbald de Preudhomme d’Hailly verbouwde het kasteel tussen 1743 en 1752 tot een voor die tijd modieus gebouw. Een grondige facelift was het. Er werden liefst 300.000 bakstenen aangevoerd uit het Franse Armentières. PP of Pycke de Peteghem In 1872 kocht Victor Pycke de Peteghem het kasteel. Ook hij liet het grondig verbouwen. Tijdens de werken kreeg de voorgevel zijn huidige uitzicht. Het driehoekige fronton met het wapenschild van de nieuwe eigenaar dateert van die periode. Onderaan staat de lijfspreuk van de familie: Pelias Hasta of de speer van Pelias. Deze Pelias was een oude Griek die de opdracht gaf aan Iasoon om het Gulden Vlies te zoeken. Opvallend is de gigantische onafgewerkte ruimte op de eerste verdieping. Pycke de Peteghem had hier een kapel gepland. Maar hij kreeg ruzie met de plaatselijke pastoor, en de kapel geraakte nooit klaar. Toch was de nieuwe eigenaar van het kasteel duidelijk in zijn nopjes. Overal werden de letters V (Victor), P (Pycke) en PP (Pycke de Peteghem) op de gevel aangebracht. Van het 18de eeuwse interieur van het kasteel is zo goed als niets bewaard. Alles is nu aangekleed in 19de eeuwse stijl.

Van schoolkolonie tot natuureducatief centrum Bij haar dood in 1955 liet de laatste barones van Poeke, Inès Pycke de Peteghem, het kasteel na aan de zusters Apostolinen van Wetteren. Die richtten er de schoolkolonie Duinen en Heide op. In 1977 kocht de gemeente Aalter het domein. Net op tijd om het kasteel de nodige restauratie te geven. Sinds het begin van de jaren ‘90 worden alle middelen ingezet om het prachtige kasteel zijn grandeur terug te geven. Enkele jaren terug opende het Natuureducatief Centrum er in de voormalige paardenstallen zijn deuren. De tuinen van het kasteel De tuinen van het kasteel van Poeke zijn op zich al een bezoek waard. Het park is 53 hectare groot en is vrij toegankelijk tussen zonsopgang en zonsondergang. De voortuin van het kasteel werd heraangelegd in Franse stijl. De Engelse tuin achter het kasteel kreeg een stervormig drevenpatroon mee. Eigenaar Charles Florent Idesbald de Preudhomme d’Hailly kon op die manier vanaf het centrale punt alle plaatsen zien waar hij iets in de pap te brokken had: de kerken van Poeke en Lotenhulle en de molen van Ruiselede. Wandel naar dat punt en voel je ook even heerser over Poeke...

Een unieke plantenverzameling Een aantal uitheemse boomsoorten heeft zich erg goed aangepast aan het terrein. Tulpenbomen, platanen, beuken en paardekastanjes werden destijds als statussymbool door de kasteelheren aangeplant. Op de lagergelegen bosbestanden van het domein tref je zwarte els, gewone es, zomereik, wilg, linde, hazelaar en haagbeuk aan. Op de vochtige bodem bloeien onder meer de erg mooie slanke sleutelbloem, bosanemoon, moerasspirea, valeriaan en pinksterbloem. Er zijn op het domein ook zeldzame soorten mos, paddenstoelen en varens te ontdekken. Guido Gezelle en Poeke In de Ruiseledestraat 3 in Poeke vind je het geboortehuis van Hendrik Van Doorne (1841-1914). Priester Van Doorne was een leerling van Guido Gezelle. Blijkbaar was de beroemde priester-dichter helemaal weg van Poeke. Hij schreef een lofdicht over het dorp dat maar weinig aan de verbeelding overlaat. Overigens kan je het gedicht op de gevel van het geboortehuis nog eens nalezen.

Snuif de boslucht 49

Snuif de boslucht 51

POEKE

Bossen van Sint-Maria-Aalter

Poeke, Poeke, deên zo’n deugd aan ‘t herte mijn, als, bij God en bij mij zelve, ‘k mocht in uw waranden zijn! Poeke, Poeke, ‘t langzaam luien van uw klokken en ‘t gekras van uw zwarte vogelbuien deên mij deugd als ‘k bij u was. Poeke, Poeke, duizend werven komt mij nu die naam weerom; zeker is ‘t aleer ik sterve dat ik nogmaals wederkom! Weer, om traan en troost en vrede, weer, om kraai- en klokgeschal, weer, om al uw lieflijkheden, weer om Poeke - en daar is ‘t al!

INFO

(Guido Gezelle)

Meer info Gemeente Aalter Europalaan 22 - 9880 Aalter - T 09-325 22 00 Natuureducatief Centrum (in koetshuis Kasteel van Poeke) Kasteelstraat 26 - 9880 Poeke - T 051-68 83 00 nec.aalter@skynet.be

Bijzonder bosrijk is het gebied rond het dorpje Sint-Maria-Aalter. De Bossen van Sint-Maria-Aalter sluiten geografisch aan bij de Bossen van Beernem en historisch behoren ze tot het Bulskampveld. Dat was ook één van de uitgestrekte heidegebieden tussen Gent en Brugge, die later bebost werden. In de middeleeuwen verdeelden de adel en clerus dit gebied onder elkaar. De Woestijneroute voert langs dit bosgebied. De Hooggoedbossen De Hooggoedbossen maken deel uit van de Bossen van SintMaria-Aalter. Het domeinbos is eigendom van de Vlaamse Gemeenschap. Het bestaat uit naald- en loofbos en wat weiden. Er broedt een vijftigtal soorten vogels en er zijn flink wat konijnen. Ook kleine roofdieren zoals de wezel en de bunzing kun je er zien. De hoofdingang ligt langs de verbindingsweg tussen Aalter en Sint-Maria-Aalter. Het bos strekt zich aan weerszijden van die baan uit en verbergt twee kastelen: het kasteel Blekkervijver en het Hooggoedkasteel. Het Hooggoedkasteel dateert van 1925, maar bleef onbewoond tot na de Tweede Wereldoorlog. Het werd dan ook het Rattenkasteel

INFO

uw boomgewelven

genoemd. Sommige delen van het bos zijn afgesloten, maar in andere mag je wel wandelen. Op enkele plaatsen is er een speelzone voorzien waar kinderen in het bos kunnen ravotten. Het bos is toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang. Het Blekkervijverdomein In 1949 was er geen gebrek aan kloosterroepingen bij de Broeders van Liefde. Ze zochten naar een plaats om een nieuw noviciaat te bouwen en vonden dat op het kasteeldomein Blekkervijver in Sint-Maria-Aalter. Het bijna 14 hectare grote domein bestond uit een kasteel met toren, een vijver, drie huizen, een garage, serres, een tuin, bossen en weilanden. Maar zelfs dat volstond niet. Al snel vatten de broeders de bouw aan van een noviciaat en een kapel, onmiddellijk aansluitend bij het sobere kasteel in Lodewijk XIV-stijl. Een combinatie die niet echt geslaagd is. Het park is een bezoek waard. Er is een parkgedeelte met sportterreinen. Een ander gedeelte is bebost gebleven en tenslotte is er ook nog de fruit- en groentetuin. Uiteraard ligt ook de vijver zelf er nog. Voor een geleid bezoek kan je terecht bij de Broeders van Liefde, die het domein nog steeds in bezit hebben.

Meer info Gemeente Aalter Europalaan 22 - 9880 Aalter - T 09-325 22 00

Snuif de boslucht 51

POEKE

Bossen van Sint-Maria-Aalter

INFO

(Guido Gezelle)

Meer info Gemeente Aalter Europalaan 22 - 9880 Aalter - T 09-325 22 00 Natuureducatief Centrum (in koetshuis Kasteel van Poeke) Kasteelstraat 26 - 9880 Poeke - T 051-68 83 00 nec.aalter@skynet.be

INFO

uw boomgewelven

Meer info Gemeente Aalter Europalaan 22 - 9880 Aalter - T 09-325 22 00

Provinciaal domein Het Leen Het provinciaal domein Het Leen in Eeklo biedt een mooi bosgebied, uitstekend geschikt voor fietser en wandelaar. Door Het Leen passeert de Drongengoedroute. Het domein wordt beschreven in het hoofdstuk “Provinciale Domeinen”. Markettebossen De Markettebossen of de Bossen van Bellem liggen rond de Kraenepoel in de gemeente Aalter. Deze bossen vormden ooit samen met de bossen van Sint-MariaAalter en Beernem een geheel. Vandaag zijn ze verkaveld tot een villawijk. Maar het blijft er bosrijk. Fietsers passeren hier wanneer ze de Woestijneroute volgen. De Kraenepoel en zijn omgeving wordt beschreven in het hoofdstuk “Langs de Waterkant”.

Keigatbos

Burkelbos

Vinderhoutse bossen

Het Keigatbos tussen Ursel en Oostwinkel is een uitloper van het Drongengoed. Toch heeft het Keigat zijn eigen karakter met lange dreven en grote loofbomen bewaard. De naam Keigat verwijst naar een bosrijke plek en een heuvelkam waar veel keien en stenen te vinden zijn. De Keigatbos Wandelroute laat je kennismaken met de omgeving. Fietsers passeren er met de Drongengoedroute en de Lieveroute.

Ook het Burkelbos in Maldegem is een uitloper van het Drongengoed-Maldegemveld. De abdijhoeve van Groot-Burkel werd opgericht door de abdij ter Doest van Lissewege. In 1242 kreeg deze 470 hectare heidegrond in het Maldegemveld toegewezen. De ontginning van de woeste heidegronden in het Maldegemveld werd gestart. Op de hoeve van Burkel ligt de oorsprong van de boomkwekerijen van Maldegem en omgeving. Een zekere Van Hulle, kastelein van het abdijgoed, begon er mee. De naam Van Hulle staat in het Meetjesland nog steeds synoniem voor een geslacht van boomkwekers. De bossen en omgeving zijn prachtig, maar helaas moeilijk toegankelijk. Bij het Burkelbos passeert wel de Beverhoutsfietsroute.

De Vinderhoutse Bossen liggen op de grens van Vinderhoute met Mariakerke en worden omgord door de R4 rond Gent. Deze bossen zijn groot maar niet toegankelijk. Wie een kijkje wil nemen, kan een glimp opvangen van de Vinderhoutse Bossen tijdens het wandelen van de Sint-Bavo Wandelroute. Fietsers passeren langs dit bosgebied met de Lieveroute.

TIP

Andere bosgebieden

Snuif de boslucht 53

Het Veldkruis in de Veldkruisstraat wordt vast één van je favoriete plekken in Ursel. Het kruis wordt omgeven door linden en gaat terug tot de 13de eeuw. Dat was de periode waarin de bisschop de parochiegrenzen afbakende. Maar het Veldkruis is ook een bekend vrijersplekje in de streek...

Keigatbos

Burkelbos

Vinderhoutse bossen

TIP

Andere bosgebieden

Snuif de boslucht 53

De straatjes, de dorpjes, de plekjes

Maldegem en Eeklo, een wat ‘aparte’ relatie De kasteeldorpen van ‘t Meetjesland Waar Cyriel Buysse over schreef De polderdorpjes van het noorden Bier drinken, krulbollen en feesten Rondom Drongengoed-Maldegemveld

De straatjes, de dorpjes, de plekjes

De straatjes, de dorpjes, de plekjes 57

Maldegem en Eeklo, een wat ‘aparte’ relatie

De Eeklose Herbakker In de middeleeuwen was men ervan overtuigd dat oude, mismaakte en versleten mensen vernieuwd konden worden door het drinken van een levenselixir,

Men zegt soms van rivalen dat ze niet zonder elkaar kunnen. Maldegem en Eeklo zijn daar het perfecte voorbeeld van. Maldegemnaars en Eeklonaars zijn het (in de volksmond) soms wel eens oneens, maar ze komen wel winkelen en feesten in elkaars centra. Eeklo is de hoofdstad van de regio. Met zijn 17de eeuwse stadhuis, hoge Sint-Vincentiuskerktoren en markt vol neogotiek is het er goed toeven op de Markt. Het belfort van Eeklo is erkend als Unesco-monument. Verkijk u rond de Markt niet op de doortocht van de Grote Baan tussen Gent en Brugge alleen. Eeklo werd als textielstad in de 19de eeuw ‘Le petit Verviers’ genoemd en is in zijn smalle straatjes o zo gezellig. Mooi plekje is ook het Heldenpark met zijn kasteel in het midden, een toffe Irish Pub en een leuke speeltuin voor kinderen. Tijdens de zomer is er vier donderdagen lang plaats voor het Wereldmuziekfestival ‘Helden in het Park’. Maldegem heeft stedelijke allures en gaat prat op zijn centrum met middeleeuwse roots. Wandel zeker eens rond de Sint-Barbarakerk en proef van de begijnhofsfeer die daar hangt. Of raak verwonderd van het mooie stadhuis en Marktplein in het centrum. Eeklo heeft zijn Heldenpark en Maldegem bezit zijn Sint-Annapark, ronduit prachtig om te kuieren en te fietsen. Ook dit park wordt tijdens de

het baden in de fontein der verjonging of het herbakken in een oven. Bij het herbakken hakte men het hoofd van de romp, herkneedde en herschilderde men het en bakte het in de oven. Ondertussen plaatste men een groene kool op het lichaam (symbool van het ijle, lege hoofd). Na het bakken van het nieuwe hoofd werd dat terug op het lichaam geplaatst en kon men jong en herboren weer verder. In het Muiderslot in Muiden (Amsterdam) hangt een schilderij daterend uit de tweede helft van de 16de eeuw met als titel: De backer van Eelco (waarschijnlijk een verschrijving van Eeclo). Het toont het ritueel van het herbakken. Ook in een gedicht van Adriaan Poirters (1646) wordt een bechrijving gegeven van het hoofdenbakken. Het feit dat Eeklo in Vlaanderen sedert eeuwen bekend staat als Herbakkersstad is te danken aan het verhaal in het volksboek ‘De Vermaekelijke klugt’ (1750). Het vertelt over een radeloze vader die zijn domme Eeklo

zoon al naar Zottegem en het Minnewater gestuurd had om slimmer te worden, maar niets mocht baten. Een advocaat gaf hem de raad eens naar Eeklo te gaan want: ‘daar worden hoofden gebakken met gekrulde en platte haren, met schele, loense, lodderige en lepe ogen, zwarte en andere kunt ge er ook krijgen

Maldegem

volgens uw goesting en smaak.’ Zo gezegd, zo gedaan. Nadien ging de zoon naar Parijs waar hij ‘uitblonk in

zomer opgefleurd door festivalsfeer en fietsevenementen. Voor het gemeentehuis van Maldegem staat het standbeeld van Salomon van Maldeghem, één van de ‘Heren van Maldeghem’ die deelnam aan de eerste Kruistocht onder Godfried van Bouillon. Tussen Maldegem en Eeklo is ook het fietsen door Balgerhoeke aan het Schipdonkkanaal beslist de moeite waard. De Sherman-tank die herinnert aan de Bevrijding en de als monument erkende spoorwegbrug (onderdeel van de museumspoorlijn) gelden er als hoogtepunten.

zijn studien door zijn wijsheid en geleerdheid.’

Tamboer en de markten van ‘t Meetjesland In het Meetjesland bloeien de markten nog. De grootste markt van de regio is ongetwijfeld de donderdagmarkt in Eeklo. Deze markt ontstond als biggetjesmarkt voor heel Vlaanderen tijdens de middeleeuwen. Elke donderdag is het er op een traject van een kleine kilometer aanschuiven aan de vele kraampjes. Op zondagvoormiddag kan je in Eeklo naar ‘t Kaaiken voor een klein maar gezellig marktje. Geen wonder dat marktzanger Tamboer zijn hart aan Eeklo verpand had? De twee andere grote markten van de regio zijn ongetwijfeld Maldegem en Zelzate, beiden op maandagvoormiddag. Ook de Evergemse markt op zaterdagvoormiddag is een groeier. Verder kan je in de regio nog op dinsdagvoormiddag naar Assenede en Zomergem. Op woensdagvoormiddag naar Aalter of Ertvelde. En op vrijdagvoormiddag naar Sleidinge, Lovendegem of Nevele.

De straatjes, de dorpjes, de plekjes 57

Maldegem en Eeklo, een wat ‘aparte’ relatie

De Eeklose Herbakker In de middeleeuwen was men ervan overtuigd dat oude, mismaakte en versleten mensen vernieuwd konden worden door het drinken van een levenselixir,

Maldegem

volgens uw goesting en smaak.’ Zo gezegd, zo gedaan. Nadien ging de zoon naar Parijs waar hij ‘uitblonk in

zijn studien door zijn wijsheid en geleerdheid.’

De kasteeldorpen van ‘t Meetjesland Het Meetjesland heeft heel wat kastelen waarvan je er slechts één van heel dicht kunt leren kennen. Dan hebben we het over het Kasteel van Poeke in het prachtige dorpje Poeke (zie p. 48). Maar de gemeente Aalter heeft nog kastelen, dat ontdek je tijdens de Woestijneroute. In het (bijna stedelijke) centrum van Aalter is het heerlijk toeven om te winkelen of om een kopje koffie te nuttigen aan één van de vele terrasjes. Het is een centrum dat gerust zijn gelijke kent met Maldegem en Eeklo. Bellem en Hansbeke hebben elk één prachtig maar ontoegankelijk kasteel. Bellem-dorp is een aanrader. En let in Hansbeke eens op de blauwwitte luikjes aan de huizen, vroeger allemaal eigendom van het kasteel. Merendree, Vinderhoute en Lovendegem hebben dan weer gemeen dat ze vol kastelen staan en dat is niet eens overdreven. We tellen er minimum zeven per dorp, bijna allemaal gezet in de 19de eeuw door rijke textielbaronnen uit het Gentse. Tussen Bellem en Vinderhoute vinden gastronomen en Bourgondiërs ook moeiteloos hun weg, want in elk kasteeldorp vind je exquise restaurants. Nog een leuk kasteeldorp is Wippelgem waar het Kasteel van Wippelgem decor is van heel veel trouwfeesten en grote recepties. In Het Bijhuis kan je gastrono-

De straatjes, de dorpjes, de plekjes 59

misch gaan genieten van de Wippelgemse kasteelsfeer. Rechtover het kasteel vind je het sympathieke Wippelgemse kerkje, ook wel de ‘Boskapel’ genoemd. Boekhoute is dan weer bekend van zijn ‘waterkasteel Ter Leyen’, een 15de-eeuws kasteel destijds ontstaan op een motte met omwalling. Dit gerestaureerd historisch erfgoed met waterpartijen en park wordt nu gebruikt als vakantiewoning.

Waar Cyriel Buysse over schreef

Cyriel Buysse werd in 1859 in de Langemunt in Nevele geboren. Zijn vader had er een chicoreifabriekje in de Cyriel Buyssestraat 38. Het woonhuis is nu een notariswoning. Het waren zijn tantes Rosalie en Virginie Loveling die hem de liefde voor de pen bijbrachten. Hij werd één van Vlaanderens bekendste schrijvers. Zijn oudste bekende werk heet ‘Verslagen over den gemeenteraad in Nevele’. Wereldberoemd

werd hij met ‘Het gezin van Paemel’, een toneelstuk over de armoede in deze regio. Het Buyssedorp Nevele is een heel sympathiek plekje om even te stoppen. Rij ook eens verder tot in het piepkleine dorpje Poesele of naar Vosselare-kerk. Wedden dat je even terugdenkt aan hoe het er allemaal uit moet gezien hebben in de tijd van Buysse?

De polderdorpjes van het noorden De Meetjeslandse polders strekken zich uit van Maldegem tot aan Zelzate. Het vissersdorp Boekhoute heeft wel geen haven meer, maar is een trekpleister voor fietsers en wandelaars. Ook Assenede en Middelburg (aan de mooie Molenkreek op de grens) hebben charme met hun prachtige kerk en oude middeleeuwse smalle straatjes. Eet in Assenede zeker eens een portie mosselen, ze zijn er lekker. De gemeente Sint-Laureins is uitgestrekt, maar er wonen in verhouding weinig inwoners. Dat zie je zeker in minidorpjes als SintJan-in-Eremo aan de Boerekreek, Sint-Margriete of Waterland-Oudeman. Heerlijke bestemmingen om door te fietsen.

Watervliet, het mooiste dorp Watervliet is één van de veertien mooiste dorpen van Vlaanderen. Uit een lijst van mooie dorpen werd Watervliet meegekozen als ‘mooiste dorp’. In de zomer van 2008 ging het dorp de strijd aan met concurrenten als Bazel, Deurle, Baarle-Hertog, enz. Watervliet is mooi vanwege zijn Stee, een mooi marktplein met kiosk en met de opmerkelijke O.-L.-Vrouwekerk, ook wel de ‘Kathedraal van het Noorden’ genoemd. In de kerk bevindt zich het prachtige werk ‘De Nood Gods’ van De Meester van Frankfurt, één der Vlaamse Primitieven. Het werk werd in 2008 opgenomen in de topstukkenlijst van de Vlaamse Gemeenschap. Ook het orgel van de kerk is een kanjer, wereldberoemd bij organisten.

De straatjes, de dorpjes, de plekjes 59

Waar Cyriel Buysse over schreef

Kaprijke, poort naar de polder Niet verkozen als mooiste dorp, maar minstens evenveel potentie heeft Kaprijke. Deze oude weversstad met zijn 17de eeuwse stadhuis is het geboortedorp van Hippoliet Van Peene. Deze man schreef de tekst van ‘De Vlaamse Leeuw’ en stond met neef Karel Miry aan de wieg van de Minardschouwburg in Gent, de eerste Nederlandstalige schouwburg. Kaprijke eert hun nalatenschap met het ‘Beeld voor Vlaanderen’. Opmerkelijk in Kaprijke zijn de Voorstraat (een oude Dries) en het Plein, dat tijdens de middeleeuwen dienst deed als marktplein en verfplaats voor de Kaprijkse lakennijverheid. Leuke uitstap vanuit Kaprijke kan je doen naar Lembeke, tof dorpje met een mooi kasteel in het noorden en de Lembeekse Bossen in het zuiden.

Het Dorpsplein van Bassevelde Wie het dorpsplein van Bassevelde oprijdt, zal niet aan de verleiding kunnen weerstaan even uit te stappen. Het mooie plein is omzoomd door wilde kastanjes. Vooraan in de Dorpsstraat staat een monumentale arduinen dorpspomp uit 1874. Het vroegere gemeentehuis dateert van 1859. Maar dé blikvanger van het marktplein is de kiosk uit 1930. Ze werd er toen gebouwd ter gelegenheid van de plaatselijke (en nog steeds bloeiende) harmonie. De oudste delen van de O.-L.-Vrouw Hemelvaartkerk dateren uit de 13de eeuw.

De straatjes, de dorpjes, de plekjes 61

Bier drinken, krulbollen en feesten In elk dorp van het Meetjesland kan je krulbollen. Deze oude Vlaamse volkssport wordt ook beoefend tot Moerbeke-Waas, in Zeeuws-Vlaanderen en de regio rond Beernem. Maar het kerngebied van de krulbolders is zeker het Meetjesland. Doornzele-Dries wordt ook wel eens het Mekka van de krulbolsport genoemd, al was het maar omdat midden de Dries er een hele reeks bolbanen liggen die tijdens de zomer druk bezet zijn. Geniet er van de dorpse rust in de schaduw van het Kanaal Gent-Terneuzen. Er zijn twee actieve brouwers in het Meetjesland. Enerzijds de grote Brouwerij Van Steenberge in hartje Ertvelde op de mooie Lindenlaan. Deze mooie site kan bezocht worden per groep. Geniet er van een Augustijn-biertje! Anderzijds Huisbrouwerij Den Tseut in Oosteeklodorp 40 in Oosteeklo. Nog zo’n dorp om U tegen te zeggen: Sleidinge. Hier heb je veel kans dat je op de marktdag ‘s vrijdags in café Klein Sleine of ‘t Oud Gemeentehuis botst op zingende marktkramers of de fanfare van het dorp. Sleidinge heeft een spitse Sint-Joris- en H. Godelievetoren, ook wel ‘de noalde’ genoemd. Markten kan ook in Evergem, op zaterdagvoormiddag. Maar het Sleidingse en Evergemse dorpsgevoel is nog niks vergeleken met Waarschoot waar in verhouding

veruit het meeste aantal café’s van alle Meetjeslandse kernen is te vinden. Waarschoot staat bekend als feestgemeente. Bezoek de gloednieuwe Sint-Ghislenuskerk die na een fikse brand in 2002 werd herbouwd. Een prachtig staaltje moderne architectuur. Het dorpje Lembeke heeft een rijke traditie van speculoos- en koekjesbakken. Het bedrijf Lotus Bakeries is wereldbefaamd voor zijn speculoosproductie. Jaarlijks worden te Lembeke de Speculoosfeesten georganiseerd.

Rondom DrongengoedMaldegemveld Ten zuiden van Maldegem, tussen Kleit, Knesselare, Ursel en Zomergem, strekt zich het grootste bosgebied van Oost-Vlaanderen uit. Deze vier kernen zijn altijd innig verbonden geweest met het bosgebied aan hun grenzen. Het zijn ook ideale uitvalsbasissen om het Drongengoed te verkennen. Zomergem is een heel trots dorp met prachtige herenhuizen, het pittoreske Primus Steyaertpleintje en een marktplein om U tegen te zeggen. Er zijn nog Meetjeslandse dorpen met een rotonde in de dorpskern, maar in Zomergem staat op deze rotonde wel de prachtige Sint-Martinuskerk, een in oorsprong gotische hallenkerk uit de 13de euw. Tegenover de kerkuitgang staat het mooie gemeentehuis uit 1923 en gebouwd door Valentin Vaerwijck in Vlaamse

neorenaissancestijl. Ideaal pleintje voor een pintje. Net buiten Zomergem vind je het minidorpje Ronsele. Ook al een stop waard. Hier overheerst de kleine, maar fijne Sint-Gangulfuskerk vanop Ronseleberg de hele omgeving. Kunnen we ook zeggen over Kleit, Knesselare en Ursel waartussen de geest van de olijke grapjas Pierlala (die model stond voor Pierke van Gent) nog steeds rondwaart. In Kleit moet je zeker eens langs de grotten van Kleit, de Papinglohoeve (het huidige Cleythil Hotel). In Knesselare valt de sobere neogotische Willibrorduskerk op en in Pierlala-dorp Ursel sta je toch wel even stil bij de middeleeuwse eenvoud van de Sint-Medarduskerk.

Het lied van Pierlala Komt hier al bij, aanhoort dees klucht, Het is van Pierlala Een drollig ventje vol genucht De vreugd van zijn papa Wat in zijn leven is geschied Dat zult gij horen in dit lied ‘t is al van Pierlala sasa ‘t is al van Pierlala (Dit lied dateert van 1672. Jaarlijks is er in september in Ursel de Pieralastoet om deze middeleeuwse Tijl Uilenspiegelfiguur te eren.)

De straatjes, de dorpjes, de plekjes 61

Slag van de molen Artemeersmolen Poeke Stenenmolen en Rosmolen Ertvelde Pietendriesmolen Knesselare Westermolen Lembeke Wippelgemmolen of Gerardsmolen Van Vlaenderensmolen Vinderhoute De vier windmolens van Eeklo De windmolens van de Gentse haven

Het vlakke Meetjesland is een windrijke streek. De vlakte tussen de Westerschelde en Gent leent zich uitstekend tot het plaatsen van windmolens. Dat was vroeger zo, en dat is nog steeds zo. Veel oude molens zijn verdwenen. Nog hoogstens een molensteen zoals in Lovendegem of een straatnaam zoals in Waarschoot verwijzen naar dit landbouwverleden waarbij het graan van de velden ter plaatse kon gemalen worden. Hier en daar bleef zo’n schitterend monument bewaard. Soms bleef echter slechts de molenromp bestaan. Ondertussen duikt een nieuw fenomeen op: de windmolens die ons de elektriciteit voor de toekomst moeten bieden.

Artemeersmolen Poeke Op de grens van de dorpen Poeke en Kanegem staat de Artemeersmolen, een ronde stenen korenwindmolen die in 1810 gebouwd werd op een molenberg. Typisch voor dit soort molens is het ontbreken van een gaanderij rondom. De wieken worden opgezeild op de molenberg. De Artemeersmolen werd vermoedelijk gebouwd door Karel Wibo ter vervanging van de naburige houten Eekhoutmolen in Kanegem. De molen was destijds zowel een graan- als een oliemolen. In oktober 1918 kreeg de molen het zwaar te verduren toen terugtrekkende Duitse troepen hem zwaar beschadigden. In 1975 werd hij grondig gerestaureerd.

Slag van de molen 65

Artemeersmolen Artemeersstraat - Poeke info: 09-388 86 48

Stenenmolen en Rosmolen Ertvelde Je bent een succesvolle molenaar, werk genoeg. De boeren rijden af en aan met zakken tarwe, gerst, rogge, maïs en haver. Alleen... het wil niet waaien! Voor dit probleem hebben ze in Ertvelde al eeuwen een oplossing: de rosmolen. Dat is een molen die in beweging gebracht wordt door een paard. De combinatie van een windmolen en een rosmolen kan je in Vlaanderen alleen nog op deze plek bewonderen. Door het dak van het achtzijdige gebouwtje van de rosmolen steekt een staande as. Die wordt in beweging gebracht door een paard (= ros). En nog een bijkomend voordeel: als het paard honger had, kon het meteen zijn eigen haver malen... De stenen korenwindmolen op hetzelfde domein dateert van 1798. Hij werd gebouwd op het hoogste punt van Ertvelde, vandaar dat er geen hoge molenberg nodig was. De molen is sinds 1970 beschermd en werd grondig gerestaureerd in 1986. Sindsdien is hij weer maalvaardig. Molenaar Johan Van Holle maalt op de traditionele manier alles wat bakkers en boeren aanbrengen.

Stenenmolen en Rosmolen Stenenmolenstraat 21 - 9940 Ertvelde (Evergem) T 0485-13 90 83 Bezoek na afspraak johan.van.holle@telenet.be

Pietendriesmolen Knesselare Op de grens van Knesselare, Aalter en Ursel staat de gerestaureerde Pietendriesmolen. Dat is de oudste staakmolen uit de streek. Hij wordt al in 1651 vermeld. Na een zware storm werd hij in 1804 heropgebouwd. Begin de jaren 1980 werd hij door de gemeente gerestaureerd. De Woestijneroute en de Drongengoedroute passeren de Pietendriesmolen. Er staat ook een bankje om te picknicken. Pietendriesmolen Pietendries 3 - 9910 Knesselare Info: Mike Ekelschot Molendreef 28 9880 Sint-Maria-Aalter M 0498-60 47 40 info@jdeclercq.net info.molen@skynet.be www.toatsemeuln.be

Westermolen Lembeke De Lembeekse Westermolen ligt langs de Windgatstraat. De straatnaam maakt duidelijk waarom. De gerestaureerde Westermolen is een houten standaartmolen die al op zijn minst sinds het midden van de 15de eeuw op deze plaats staat. De molen heeft dan ook al een heel bewogen geschiede-

Pietendriesmolen Knesselare

nis achter de rug. In 1807 werd hij volledig vernieuwd. Er bleven maar enkele originele balken bewaard. In 1944 rukte een stormwind een van de wieken af. Voor 5.000 frank (ong. € 125,00) werd die vervangen door een wiek van de molen van Zeveneken. Drie jaar later moest er alweer een wiek aan geloven. Die werd dan weer hersteld met materiaal van een molenaar uit Oostakker.In 1965 gaf de laatste molenaar, Jozef Vervinckt, er de brui aan toen de elektrische maalderijen het van de windmolens overnamen. In 1973 werd de molen geklasseerd en hij kwam kort nadien in handen van het gemeentebestuur. In 1981 was de molen gerestaureerd en sindsdien wordt hij met de meeste zorg omringd door molenaar Erik Caeckaert. De Westermolen heeft vier molenstenen die elk ongeveer 1.000 kg wegen. Op volle kracht kan de molen ongeveer 300 kg meel per uur malen.

Westermolen Windgatstraat - Lembeke Toegankelijk na afspraak met Erik Caeckaert Westermolenstraat 2 - 9971 Lembeke T 09-378 24 95

Slag van de molen 65

Artemeersmolen Artemeersstraat - Poeke info: 09-388 86 48

Stenenmolen en Rosmolen Stenenmolenstraat 21 - 9940 Ertvelde (Evergem) T 0485-13 90 83 Bezoek na afspraak johan.van.holle@telenet.be

Pietendriesmolen Knesselare

Westermolen Windgatstraat - Lembeke Toegankelijk na afspraak met Erik Caeckaert Westermolenstraat 2 - 9971 Lembeke T 09-378 24 95

Slag van de molen 67

Wippelgemmolen of Gerardsmolen

Van Vlaenderensmolen Vinderhoute

In 1864 verving mulder Gerard Neyt zijn houten staakmolen uit 1645 door een stenen molen die sindsdien zijn voornaam draagt. Het is die molen die inmiddels gerestaureerd is en echt wel een bezoek waard is. De unieke molen is nog steeds in dienst en maalt het graan met het grootste gemak. De wieken en de molenkap samen ruim vier ton - kunnen naar de wind gedraaid worden via een eenvoudige ruk aan een ketting. Naar verluidt zou dit systeem alleen nog maar in deze molen te vinden zijn. De molen wordt beheerd én gekoesterd door een vzw van molenfanaten. In 2002 werd de molenkap nog gerestaureerd.

De stenen bergmolen is gebouwd op een zandrug, waarvan de top ongeveer 5 meter hoger ligt dan de omgeving. De stenen versie van de oude molen dateert van 1905 en bleef in dienst tot 1958. Hij is nu beschermd en ligt in het beschermde landschap Kalevallei dat erkend is als uitzonderlijk stiltegebied. De Kale, oorspronkelijk een zijrivier van de Schelde, meandert hier nog zoals in de middeleeuwen. Het is een mooie omgeving waar zowel de Sint-Bavo Wandelroute als de Lieveroute passeren. De Van Vlaenderensmolen is omgebouwd tot woning, in privéhanden en niet toegankelijk. Geen bezoek mogelijk.

Wippelgemmolen Moleneinde 26 9940 Wippelgem (Evergem) T 09-357 38 03 Open na reservatie. info: Droogte 204 Wippelgem - T 09-357 60 12

Wippelgemmolen

De windmolens van Eeklo Je kunt er moeilijk naast kijken. Momenteel staan er in Eeklo vier windmolens: drie grote en een kleinere. De twee grote molens bij het Schipdonkkanaal (120 meter hoog!), één grote in het industriepark van Eeklo en die bij het voetbalstadion (65 meter) leveren stroom voor zo’n 2.300 gezinnen. Dat wil zeggen dat bijna een derde van de Eeklose bevolking “groene” elektriciteit gebruikt. De vierde grote molen op het industrieterrein is een privé-initiatief van een onderne-

mer. Deze moderne windmolens van Eeklo zijn niet te bezoeken, maar ze vormen sinds hun komst wel een typisch kenmerk van het Eeklose landschap.

De windmolens van de Gentse Haven Toen Vlaanderen besliste dat windmolens in industriegebied thuishoren, greep de Gentse haven de kans om in hun

Artemeersmolen Poeke

industriegebieden windmolens te laten bouwen. De Evergemse skyline wordt door de molens aan Evergem-Sluis en in Mendonk beheerst en er komen nog een reeks molens bij, meer bepaald in het nieuwe industriegebied aan Kluizendok, vlakbij Doornzele en Rieme. De moderne windmolens, bronnen van elektriciteit, zullen in de toekomst nog meer het beeld van dit stukje Meetjesland bepalen.

Slag van de molen 67

Wippelgemmolen of Gerardsmolen

Van Vlaenderensmolen Vinderhoute

Wippelgemmolen Moleneinde 26 9940 Wippelgem (Evergem) T 09-357 38 03 Open na reservatie. info: Droogte 204 Wippelgem - T 09-357 60 12

Wippelgemmolen

mer. Deze moderne windmolens van Eeklo zijn niet te bezoeken, maar ze vormen sinds hun komst wel een typisch kenmerk van het Eeklose landschap.

De windmolens van de Gentse Haven Toen Vlaanderen besliste dat windmolens in industriegebied thuishoren, greep de Gentse haven de kans om in hun

Artemeersmolen Poeke

Musea en bezoekerscentra Camera Obscura Mini-bezoekerscentrum â&#x20AC;&#x2DC;Assenede in de kijkerâ&#x20AC;&#x2122; Stoomcentrum- Museumspoorlijn Bardelaeremuseum Agrarisch Museum Smoefelbeekhoeve Biermuseum Canada War Museum Heemmuseum Kuipersmuseum Nevele Plattelandscentrum Meetjesland Jeneverhuis van Hoorebeke Bezoekerscentrum Middelburg Natuureducatief Centrum Poeke Streekmuseum Rietgaverstede Landschapsinfocentrum Drongengoedhoeve Bezoekerscentrum Boekhoute, vissersdorp zonder haven

Musea en bezoekerscentra 71 StoomcentrumMuseumspoorlijn

Camera Obscura

tenslotte bekijk je een film over treinen van vroeger.

Camera Obscura toont een verzameling rond fotografica, film en fotograferende beeldjes als rode draad door de tentoonstelling heen. Het museum vertelt het erfgoed van honderd jaar film en honderdvijftig jaar fotografie. Voor de kinderen staat er speelgoed met een link naar film en fotografie. Camera Obsura is enkel op aanvraag te bezoeken.

Camera Obscura Oude Aardenburgse Weg 29 9990 Maldegem T 050-71 25 76 Correspondentie: Noordstraat 148 9990 Maldegem ryheul.noël@skynet.be www.camob.be

Lembeke Open op zon- en feestdagen van mei tot eind september van 10 tot 18 uur Juli & augustus: bijkomend open op woensdag en vrijdag (enkel diesel) tussen 11 en 17 uur. Toegangsprijs: 9 euro volwassenen, 6 euro kinderen 6-11 jaar, 25 euro groepsticket 2 volwassen en twee kinderen.

Stoomcentrum Maldegem Vlaamse Monumentenprijs 2007 Maldegem

Asseneeds verleden in de kijker Om het rijke verleden van Assenede en zijn kasteel in de kijker te zetten werd in de inkomhal van het nieuwe gemeentehuis (Kasteelstraat) een blijvende expo op poten gezet. Je vindt er de geschiedenis van Assenede en archeologisch materiaal opgegraven op het terrein waar het gemeentehuis nu staat.

Bardelaeremuseum

Stoomcentrum Maldegem Stationsplein 8 9990 Maldegem T 050-71 68 52 F 050-35 89 89 info@stoomcentrum.be www.stoomcentrum.be

Maldegem bezit een charmant stationnetje uit 1862 dat beschermd is als monument en dat zich vandaag terecht ‘een levend stoommuseum’ noemt. In de bijgebouwde loods staan parels van industriële archeologie: een fabrieksstoommachine, een scheepsstoommotor, een stoombrandweerspuit, enz. Je keert hier puffend en stomend vijftig jaar terug in de tijd. In de museumtrein van Maldegem naar Eeklo, zit je op harde houten banken of op de pluchen eersteklassezetels van weleer. Op het smalspoor dan weer zit je in open wagonnetjes achter een zwoegend diesellocomotiefje. In het bioscooprijtuig

Museumspoorlijn Maldegem-Eeklo Wie in het Stoomcentrum komt op zon- en feestdagen tijdens het seizoen, moet zeker eens een ritje wagen op de museumspoorlijn die Maldegem verbindt met het NMBS-station in Eeklo en zo in principe met heel Europa. Zo raken stoomlocomotieven uit binnen- en buitenland ook in Maldegem bij grote festiviteiten, zoals het Stoomfestival begin mei. Hoogtepunt van de rit tussen Maldegem en Eeklo is absoluut de spoorwegbrug ter hoogte van Balgerhoeke, een beschermd monument.

In het Bardelaeremuseum wordt het levensverhaal van elke vroegere Meetjeslander verteld. Met meer dan 16.000 collectiestukken verdeeld over 112 beroepen en verspreid over 1200 vierkante meter tentoonstellingsruimte, breekt het Bardelaeremuseum waarschijnlijk enkele records in de museumwereld. De verzameling is het gevolg van doorgezet vrijwilligerswerk en gehechtheid aan de streek en aan de mensen die er woonden en werkten. Enkele curiosa vallen op in het geheel. Al gehoord van een snorkopje, waarbij aan de rand van het kopje een boordje is voorzien om de krulsnor niet nat te maken? Of de smokkelaarsklompen waarbij de hielen aan de voorzijde van de voet zijn uitgeslepen om achtervolgende douaniers in tegenovergestelde richting te laten zoeken? Buiten de drie museumzalen kan je er ook een minischeepswerf, een weerstation, een volkssterrenwacht, een oorlogsbunker, een bakhuis en een sprookjesbos gaan bekijken. In de oude boerenwoning is ten slotte een volkscafeetje met terras ingericht. Hier kom je ogen tekort. In samenwerking met Erfgoedcel Meetjesland werden twee trajecten door het museum gemaakt: ‘Het Kleine Curieuzeneuzenpad’ voor kinderen over enkele ambachten en ‘Niet bederven of … sterven’

Musea en bezoekerscentra 71 StoomcentrumMuseumspoorlijn

Camera Obscura

tenslotte bekijk je een film over treinen van vroeger.

Camera Obscura Oude Aardenburgse Weg 29 9990 Maldegem T 050-71 25 76 Correspondentie: Noordstraat 148 9990 Maldegem ryheul.noël@skynet.be www.camob.be

Stoomcentrum Maldegem Vlaamse Monumentenprijs 2007 Maldegem

Bardelaeremuseum

Stoomcentrum Maldegem Stationsplein 8 9990 Maldegem T 050-71 68 52 F 050-35 89 89 info@stoomcentrum.be www.stoomcentrum.be

Musea en bezoekerscentra 73

Expo Krulbol in Doornzeelse Driesmolen

over het bewaren van voedsel. Open op zondag van maart tot eind oktober. Of na afspraak.

Bardelaeremuseum Ledestraat 42 9971 Lembeke (Kaprijke) T 09-377 04 22 bardelaeremuseum@skynet.be

Bardelaere Museum

Van Clara « Galette » tot Victor de Lille Op de rand van de Lembeekse Bossen glimlacht Clara “Galette”. Vroeger was Clara Geleyte een bekende uitbaatster van het toenmalige cafeetje ‘In den Boslucht’ en de moeder van de Lembeekse horeca. Nu is het een mooi beeldje van Dirk Dekeyzer dat de wandelaars welkom heet in de Lembeekse Bossen. Zij staat symbool voor de aandacht van het Meetjesland voor hedendaagse kunst en vormgeving. Maar er pronken nog prachtige beelden in het Meetjesland: Victor De Lille voor de bibliotheek in Maldegem, ‘De Omroeper’ naast het stadhuis in Kaprijke, Grote Zwier vlakbij het kasteel van Wippelgem, de Schoolmeester in Ertvelde, de Burgers van Evergem en Crescendo op de rotonde in Sleidinge dat verwijst naar het textielverleden. En er zitten nog prachtige plannen in de schuif: schrijver Cyriel Buysse in Nevele, dichter Basiel De Craene in Waarschoot, ... De beeldenroute in Eeklo is ook de moeite waard om te volgen. Uit de succesvolle academie van Eeklo groeide een rijke en talentvolle generatie kunstenaars. In Sint-Laureins werd het thema Reynaert uitgediept met als hoogtepunt Als de vos passie preekt... in de Oudemanskreek. Ook het Plein in Kaprijke en het stee van Watervliet hebben enkele mooie kunstwerken voortgebracht. Beslist de moeite om ze allen te ontdekken. De laatste jaren hebben privé-investeerders, Cultuuroverleg Meetjesland (COMEET) en de gemeentebesturen heel wat geïnvesteerd in kunst in de straat. Elk beeld heeft zijn verhaal, zijn aanleiding. Feit is dat er de laatste jaren resoluut voor gekozen is om echte kwaliteitsbeelden aan de voorbijganger aan te bieden. www.comeet.be

In de molen op de mooiste dries van Vlaanderen in Doornzele vertelt de tentoonstelling ‘Expo Krulbol’ het tijdloze verhaal van de geliefde Meetjeslandse volkssport krulbollen. Op de vier verdiepingen van de molen kom je alles te weten over de spelregels van het bollen, wie die bolders nu eigenlijk zijn, welke trucs ze hebben en veel meer. Het krulbolspel is al eeuwen oud en bestaat in allerlei vormen en manieren. Het wordt vooral nog gespeeld rond Gent, in Zeeuws-Vlaanderen en natuurlijk het Meetjesland. Vlaamse emigranten namen het de oceaan mee over en spelen het nog steeds in Amerika en Canada. In het krulbollen moet je de bol, in de vorm van een kleine kaasbol, naar de staak, op het einde van het veld rollen. Het woord ‘krulbol’ duidt op de manier waarop de bol zich, door zijn vorm, rond de staak krult. Na een bezoekje aan Expo Krulbol kent u de spelregels en de trucs van de bolders. Nu kan u zelf aan de slag! Kies je ploegmaats op een initiatie krulbollen door de Belgische Krulbolbond op de krulbolvelden op Doornzele Dries. Ook de molen als monument is een bezoekje waard. Helemaal boven heb je een panoramisch zicht op Doornzele en de haven van Gent.

Bent u met de fiets? Neem dan zeker knooppunt 4 van het Meetjelandse knooppuntennetwerk op in je route.

Expo Krulbol Driesmolen Doornzele-Dries 9940 Evergem Info Belgische Krulbolbond: 0476-46 60 02 Huyghe.p@belgacom.net Voor groepen na afspraak

Musea en bezoekerscentra 73

Expo Krulbol in Doornzeelse Driesmolen

over het bewaren van voedsel. Open op zondag van maart tot eind oktober. Of na afspraak.

Bardelaeremuseum Ledestraat 42 9971 Lembeke (Kaprijke) T 09-377 04 22 bardelaeremuseum@skynet.be

Bardelaere Museum

Bent u met de fiets? Neem dan zeker knooppunt 4 van het Meetjelandse knooppuntennetwerk op in je route.

Expo Krulbol Driesmolen Doornzele-Dries 9940 Evergem Info Belgische Krulbolbond: 0476-46 60 02 Huyghe.p@belgacom.net Voor groepen na afspraak

Musea en bezoekerscentra 75

Agrarisch Museum Smoufelbeekhoeve Donk

Een Porsche in een landbouwmuseum? De pronkstukken van het Agrarisch Museum Smoufelbeekhoeve in Donk zijn de 30 oldtimertractoren die met veel geduld en passie werden opgeknapt tot juweeltjes van techniek. We zien de meest uiteenlopende merken: Ford, Ferryson, Hanomag, Bautz, Fiat, Lanz-Bulldog en zelfs enkele Porschetractoren met de onloochenbare rode gebogen neus. In het Agrarisch Museum Smoufelbeekhoeve getuigen verder honderden stukken landbouwbenodigdheden en werktuigen van een agrarisch verleden. Bij elk verzamelstuk hoort een eigen verhaal. Zowat alle werktuigen die landbouwers ooit in onze streek op het land gebruikten, heeft het museum in haar collectie. Er is de gedetailleerde reconstructie van de wagenmakerij van de Maldegemse familie Henneman (begin vorige eeuw). De smidse werd heropgebouwd, blaasbalg en aambeeld incluis. In een tweede ruimte staan honderden stukken van landbouwmateriaal uitgestald, geordend volgens het werk of het gewas waarvoor ze destijds werden gebruikt. Allemaal werktuigen die er een lange carrière op hebben zitten in functie van de grondbewerking, het zaaien, het bemesten, het wieden of het oogsten.

Toegankelijk na afspraak.

Agrarisch Museum Smoufelbeekhoeve Donkstraat 59 9990 Maldegem T 050-71 34 34 M 0476-58 43 24 smoufelbeekhoeve@telenet.be www.smoufelbeekhoeve.be

Agrarisch Museum

Biermuseum Ertvelde

In de ruime kelder onder hun woning richtten Remi en zijn overleden echtgenote Bérénice een Biermuseum in. Het gaat om een uit de hand gelopen hobby van Remi. Het verzamelen begon in de jaren zeventig met een eenvoudige biermand en resulteerde in een museum met een zeer volks en luchtig karakter. De bezoeker ziet er ongeveer vijfduizend verschillende flesjes, nog steeds gevuld met het originele bier. In de collectie staan opmerkelijke en ludieke exemplaren zoals een

Pools biertje met een thermometer op de fles. Maar er is ook echt Seksbier met een af te krabben en steeds minder verhullend etiket. Verder is er de collectie bierglazen (7.000 stuks), bierviltjes en reclamepanelen. Er kan ook geproefd worden. Uit de tapkraan vloeien dertig biersoorten waaronder het huisbier ‘Beremietje’. Een beetje voorzichtigheid is aangewezen: wie ‘t Zelfde, een Slaapmutske of ‘Nog eentje’ bestelt, krijgt namelijk een bier met die naam.

Het Biermuseum Kuipstraat 36 9940 Ertvelde (Evergem) T 09-344 81 47 F 09-344 81 47 M 0477-41 71 99 hetbiermuseum@hotmail.com

Canada War Museum Adegem

In 1995 werd het Canada War Museum opgericht ter herdenking aan, en als eerbetoon voor, de Canadese soldaten die de streek in 1944 kwamen bevrijden. Van die moeilijke militaire operatie getuigt ook het Canadese Militaire Kerkhof op een boogscheut van het museum. Het museum is ondergebracht in een monumentaal gebouw waarvan sommige constructie-elementen een symbolische betekenis hebben. In diorama’s wordt het verhaal van de mobilisatie, de bezetting en

de bevrijding van het Meetjesland gebracht. Zo wordt onder andere de slag aan het Leopoldkanaal realistisch in scène gezet met tientallen soldaten en een overtuigend arsenaal wapens. Daarnaast zijn uniformen, wapens, affiches, krantenknipsels en originele gebruiksvoorwerpen te bezichtigen. Een gloednieuwe attractie is het Maple Leaf Museum. Het Maple Leaf Museum laat je op realistische wijze in miniatuur zeven slagvelden uit de Tweede Wereldoorlog bezoeken. Naast het museumgedeelte kunnen groepen ook de Franse, Engelse en Japanse tuin van Gilbert Van Landschoot bezoeken. Het gaat om een unieke plantenverzameling van meer dan 800 verschillende bomen. Elk jaar trekken deze tuinen 10.000 bezoekers. Er is de Franse romantische tuin met duizenden rozen. Maar er zijn ook een Engelse landschapstuin met vijvers en watervallen en de Japanse tuin met een pracht aan rotsblokken die de levensweg van de mens symboliseren. Geniet ook van de exotentuin en de druïdecirkel. Elke dag te bezoeken van april tot en met eind oktober vanaf 13 uur, enkel geleid bezoek. Duur van het bezoek: ongeveer 1u15. Groepsbezoeken mogelijk vanaf 9 uur ’s morgens mits reservatie. Sluitingsdag: maandag. In oktober gesloten op maandag en dinsdag.

Musea en bezoekerscentra 75

Agrarisch Museum Smoufelbeekhoeve Donk

Toegankelijk na afspraak.

Agrarisch Museum Smoufelbeekhoeve Donkstraat 59 9990 Maldegem T 050-71 34 34 M 0476-58 43 24 smoufelbeekhoeve@telenet.be www.smoufelbeekhoeve.be

Agrarisch Museum

Biermuseum Ertvelde

Het Biermuseum Kuipstraat 36 9940 Ertvelde (Evergem) T 09-344 81 47 F 09-344 81 47 M 0477-41 71 99 hetbiermuseum@hotmail.com

Canada War Museum Adegem

Musea en bezoekerscentra 77

Canada War Museum

Canada- Poland War Museum Heulendonk 21 9991 Adegem (Maldegem) T 050-71 06 66 F 050-71 71 32 info@canadamuseum.be www.canadamuseum.be

Heemmuseum Eeklo

Met een opmerkelijke zin voor nauwkeurigheid werden in het Heemmuseum, in provinciaal domein Het Leen, een aantal winkeltjes en woningen gereconstrueerd. Zo is er de winkel van juweliersfamilie Minne met een indrukwekkende verzameling wekkers en uurwerken. Andere blikvangers zijn het tabakswinkeltje van Jan Cornand en de papierhandel van

boekbinder Valentin Pauwels. Daarnaast wordt de befaamde Herbakkerslegende in de verf gezet: wie niet tevreden was met zijn hoofd, kon zich in Eeklo laten herbakken. Een kopie van het schilderij ‘De backer van Eelco’ hangt in het Heemmuseum. En verder? De Brouwerij Krüger is verdwenen in Eeklo, maar nog niet vergeten. De brouwerij komt in het Heemmuseum uitgebreid aan bod. Een handweefgetouw herinnert dan weer aan het textielverleden van Eeklo. Verder is er nog het Salon van de Kunstgilde, een verdwenen vereniging waarvan de leden tussen 1888 en 1956 schilderijen, beelden en houtsnijwerk vervaardigden (Oosterlinck, Vande Putte, Gillis, Smitz, De Poortere en Gobron). Openingsuren Heemmuseum: Februari tot en met november: Maandag: gesloten Dinsdag tot vrijdag: 10 tot 17 uur Zon- en feestdagen: 14 tot 17 uur Juni-juli-aug: ook open op zat van 14 tot 17 uur Gesloten op 1 en 2 nov December en januari: Maandag: gesloten Dinsdag tot vrijdag: 10 tot 16 uur Zon- en feestdagen: 13 tot 16 uur Gesloten van 24 dec t/m 1 jan

Heemmuseum (in provinciaal domein Het Leen) Gentsesteenweg 80 9900 Eeklo T 09-378 12 22 vvv@stad.eeklo.be

Kuipersmuseum Nevele Nevele

Op 12 februari 2010 opent het kuipersmuseum voor het eerst zijn deuren. Dit als eerbetoon aan wijlen Achiel Bonami, kuiper in hart en nieren. Achiel leerde de stiel in de jaren ’50 bij brouwerij Meiresonne in Gent, wat een fysiek heel zware job was in die tijd. Hij werkte zich op in deze afdeling, maar… hij had heel wat toekomstplannen. In 1958 begon hij zelf een kuiperij waar nu het museum gevestigd is. Vandaag is dochter Marleen nog werkzaam in het atelier waar ze houten bloemkuipen maakt. In dit museum wordt kuipermateriaal van vroeger tentoon gesteld. Bovenop een bezoek aan het museum, kan je ook een demonstratie bijwonen. Voor deze demonstratie wordt de hulp van de bezoekers gevraagd en dan durft al eens wat in duigen vallen… Toegankelijk na afspraak

Plattelandscentrum Meetjesland

Kuipersmuseum Lege Kouter 5 - 9850 Nevele M 0476-69 91 09 www.bloemkuipenbonami.be

Sint-Laureins

Gesitueerd in een oude melkerij in Sint-Laureins laat dit speelse, interactieve en educatieve bezoekerscentrum u kennismaken met de rijke geschiedenis van de landen tuinbouw in het Meetjesland. In een authentieke bioscoopzaal krijgt u een kortfilm te zien met o.a. Nolle Versyp en Elise Bundervoet. Ter aanvulling van de vaste tentoonstelling wordt er op geregelde tijdstippen een wisseltentoonstelling georganiseerd. Deze tentoonstellingen gaan dieper in op de rijke (erfgoed) traditie van landen tuinbouw en het Meetjesland. Praktisch: een rondleiding duurt 1 uur. Voor school- en groepsbezoeken (min. 20 pers) rondleidingen na afspraak, prijs 4 euro per persoon, gids en koffie inbegrepen. Het bezoekerscentrum is individueel te bezoeken op donderdag en vrijdag van 13u30 tot 16u30, prijs 4 euro voor volwassenen, 3 euro voor kinderen tot 12 jaar, kinderen tot 6 jaar gratis. Het Plattelandscentrum is de ideale uitvalsbasis voor een groepsarrangement in het Meetjesland. Daarom ontwikkelde het centrum een gevarieerd gamma aan activiteiten, bezoeken en workshops: huifkarrentocht, gegidste fietstocht, boerderijbezoeken, volksvertellers, gegidste

Musea en bezoekerscentra 77

Canada War Museum

Canada- Poland War Museum Heulendonk 21 9991 Adegem (Maldegem) T 050-71 06 66 F 050-71 71 32 info@canadamuseum.be www.canadamuseum.be

Heemmuseum Eeklo

Heemmuseum (in provinciaal domein Het Leen) Gentsesteenweg 80 9900 Eeklo T 09-378 12 22 vvv@stad.eeklo.be

Kuipersmuseum Nevele Nevele

Plattelandscentrum Meetjesland

Kuipersmuseum Lege Kouter 5 - 9850 Nevele M 0476-69 91 09 www.bloemkuipenbonami.be

Sint-Laureins

wandeling doorheen Watervliet, … Deze arrangementen worden in overleg met de groep op voorhand uitgewerkt. Naast het bezoekerscentrum is het Plattelandscentrum een laboratorium voor erfgoed, toerisme, recreatie, streekontwikkeling in de streek. Dit bewijzen onder meer de drie genootschappen die zich ontfermen over Meetjeslanse verhalen, liedjes en recepten. Het centrum organiseert ook landbouwsneukeltoeren, verlichte boerderijroutes. De producenten van hoeve- en streekproducten hebben zich in het Plattelandscentrum ook verenigd onder de koepel Mmm...Eetjesland.

Plattelandscentrum Meetjesland Leemweg 24 9980 Sint-Laureins T 09-379 78 37 F 09-379 74 78 info@plattelandscentrum.be www.plattelandscentrum.be

Plattelandscentrum Meetjesland

Musea en bezoekerscentra 79

Het Meetjesland actief ontdekken, dit kan zowel voor jong als oud op een zeer toegankelijke en aangename wijze via de belevingsbox “M³, Meetjesland Mee Maken”. Zo is er o.a. een box t.w.v. 30 euro waarbij je kan genieten van een typisch streekontbijt gevolgd door een wandeling doorheen de pracht en rust van de Meetjeslandse natuur, een box t.w.v. 120 euro boordevol kinderplezier, een box t.w.v. 130 euro om het Meetjesland vanuit de lucht te leren kennen, … Deze boxen zijn te koop bij alle toeristische infokantoren van het Meetjesland, bij het Plattelandscentrum Meetjesland en via www.toerismemeetjesland.be.

op dinsdag, woensdag, vrijdag en zaterdag van 10 tot 12 uur. Bij individueel bezoek betaal je 2 euro per persoon waarbij je ook een jeneverken krijgt aangeboden. Groepsbezoeken kosten 2,5 euro per persoon maar dan krijg je wel drie jenevers naar keuze aangeboden. Een rondleiding duurt ongeveer anderhalf uur, proeverij inbegrepen. Het Jeneverhuis tracht ook met de regelmaat van de klok erfgoedtentoonstellingen te organiseren of te ontvangen.

Jeneverhuis Van Hoorebeke Van Hoorebekeplein 2 9900 Eeklo T 09-378 44 44 of T 09-373 46 75

Jeneverhuis van Hoorebeke Eeklo

Hendrik Conscience leerde zijn volk lezen, de Van Hoorebekes leerden hun volk jenever drinken. Ontdek in het aloude gebouw van de stokerij de geheimen van de Van Hoorebeke, de oudste jenever van België die nu door Filliers uit Bachte-Maria-Leerne wordt gestookt. Leer zelf stoken met de alambiek en maak een tocht door alle gebruiken en misbruiken van dit geest(ig)rijke vocht. Groepen kunnen er iedere dag terecht, mits voorafgaande afspraak, vanaf 9 uur, behalve op zondag. Het Jeneverhuis is open

Bezoekerscentrum Middelburg Middelburg

Het voormalige stadje Middelburgin-Vlaanderen heeft een rijk kasteelverleden. De stichter van deze ministad is de rijke Brugse poorter Pieter Bladelin, kind aan huis bij de Bourgondische koningen Filips De Goede en Karel De Stoute. Omstreeks 1450 richtte Pieter Bladelin zijn eigen kasteel op. Iets later stichtte hij ook het bijhorend stadje Middelburg en dit vlakbij de economische centra Brugge, Damme, Sluis en Aardenburg. Het kasteel raakte na de Tachtigjarige Opstand in verval, werd eeuwenlang gebruikt als steengroeve en verdween vorige eeuw onder het maaiveld. Recente opgravingen legden het rijke Middelburgse verleden opnieuw bloot. Dit gaf aanleiding tot het inrichten van een Bezoekerscentrum Middelburg waar je een prachtige inkijk krijgt in het middeleeuwse verleden van Middelburg-in-Vlaanderen. Open mei tot september op donderdag-, vrijdag-, zaterdag en zondagnamiddag telkens van 13u30 tot 17 uur. Of na afspraak met Toerisme Maldegem T 050-72 86 22

Jeneverhuis Van Hoorebeke

5 70

Bezoekerscentrum Middelburg Groene Markt 8a 9992 Middelburg (Maldegem)

Plattelandscentrum Meetjesland Leemweg 24 9980 Sint-Laureins T 09-379 78 37 F 09-379 74 78 info@plattelandscentrum.be www.plattelandscentrum.be

Plattelandscentrum Meetjesland

Musea en bezoekerscentra 79

Jeneverhuis Van Hoorebeke Van Hoorebekeplein 2 9900 Eeklo T 09-378 44 44 of T 09-373 46 75

Jeneverhuis van Hoorebeke Eeklo

Bezoekerscentrum Middelburg Middelburg

Jeneverhuis Van Hoorebeke

5 70

Bezoekerscentrum Middelburg Groene Markt 8a 9992 Middelburg (Maldegem)

Middelburg, middeleeuws stadje aan de Nederlandse grens Niet te missen op één van je fietstochten door de Meetjeslandse polders. Geplakt tegen de Nederlandse grens ligt een voormalig

Musea en bezoekerscentra 81

Natuureducatief Centrum Poeke Centrum voor natuureducatie en het landschap van Leie en Kale. Te bezoeken in het koetshuis van het Kasteel van Poeke. Meer info op pagina’s 48, 49 en 50.

stadje met een stratenpatroon dat de middeleeuwen verraadt. In het bezoekerscentrum kom je alles over dat rijkelijk verle-

Streekmuseum Rietgaverstede

den te weten. Verder verdient de Middelburgse schandpaal of

Nevele

‘kaak’ je aandacht. Opgegraven

In het museum Rietgaverstede krijg je een doorsnede van een Meetjeslands dorp te zien. De 19de eeuwse keuken en pronkkamer toont hoe men in die tijd leefde, woonde, werkte en zich kleedde. Landbouwwerktuigen, verdwenen industrieën en ambachten, en de belangrijke rol van het Schipdonkkanaal tijdens de twee Wereldoorlogen ontbreken evenmin in het museumaanbod. De bezoeker maakt ook kennis met de brandweer van vroeger. Rietgaverstede besteedt enorm veel aandacht aan enkele belangrijke Nevelse figuren uit de literatuur, waaronder Cyriel Buysse en de gezusters Loveling. Naast de tentoongestelde stukken zijn ook de films in bezit van het streekmuseum bijzonder waardevol en interessant. Zo zie je films over de mens achter Cyriel Buysse, bombardementen in het Merendree van 1940, het Nevelse brandweerkorps van de oude

in de tuin van de pastorij en gerenoveerd. Het onderste deel is 15de eeuws, het bovenste deel dateert van 1776. Heel mooi is ook de Sint-Pieter en Pauluskerk in Middelburg. De oudste delen van de kerk dateren van 1460. In de 19de eeuw werd ze verbouwd in neogotische stijl. Er is een prachtige barokke biechtstoel van 1676. Links in het hoogkoor vinden we het praalgraf van Pieter Bladelin, stichter van Middelburg. Het Bladelin-retabel is een 17de eeuwse kopie van het oorspronkelijke werk van Rogier Van der Weyden, te vinden in een Berlijns museum. Het schilderij toont de aanbidding van het kind Jezus met een knielende Pieter Bladelin.

dagen, de kuiper die een karnton maakt en de graanoogst zoals hij vroeger werd binnengehaald. Streekmuseum Rietgaverstede is open van mei tot eind september telkens op zondagnamiddag van 14 tot 18 uur. Groepen na afspraak.

Streekmuseum Rietgaverstede C. Van der Cruyssenstraat 60 9850 Nevele T 09-371 51 66 F 09-371 46 95

Landschapsinfocentrum Drongengoedhoeve Ursel

In het schilderachtige kader van de Drongengoedhoeve, in het hartje van Drongengoed-Maldegemveld, kan je het Landschapsinfocentrum Drongengoedhoeve bezoeken. In de oude schuur vind je in een vijftal oude stallen een opstelling terug waarbij de stichter-abt De Stoop ons het verhaal vertelt van hoe het Drongengoed ontstond en de Drongengoedhoeve tot stand kwam. Het bezoekerscentrum heeft ook een buitenverhaal waarbij je een wandeling van ongeveer 2 km in de onmiddellijke omgeving maakt. Op de infoborden langs deze wandeling krijg je de geschiedenis te lezen van DrongengoedMaldegemveld. Het ontstaan, de

hoeve, het vliegveld... Kinderen kunnen op dezelfde borden ook een vragenspelletje oplossen en op een ludieke manier vertrouwd raken met het Drongengoed. In de Drongengoedhoeve is er ook een cafetaria, een kruidentuin, een veldoven om brood te bakken (op zondag om 10 uur start de bakker en omstreeks 15 uur worden verse broodjes uit de oven gehaald), het keramiekatelier Cuesta (iedere zaterdag vrij toegankelijk van 14 tot 18 uur), een hoogstammige boomgaard en een toeristisch infopunt dat opengehouden wordt tijdens het weekend. In Drongengoed-Maldegemveld heeft Toerisme Oost-Vlaanderen ook de Drongengoedbos Wandelroute lopen met drie wandellussen.

Landschapsinfocentrum Drongengoedhoeve Drongengoedweg 9 9910 Ursel T 09-325 09 80 info@drongengoedhoeve.be www.drongengoedhoeve.be

Toerisme Knesselare De Plaats 14 9910 Knesselare M 0473-64 81 84 toerisme@knesselare.be www.knesselare.be

Middelburg, middeleeuws stadje aan de Nederlandse grens Niet te missen op één van je fietstochten door de Meetjeslandse polders. Geplakt tegen de Nederlandse grens ligt een voormalig

Musea en bezoekerscentra 81

Natuureducatief Centrum Poeke Centrum voor natuureducatie en het landschap van Leie en Kale. Te bezoeken in het koetshuis van het Kasteel van Poeke. Meer info op pagina’s 48, 49 en 50.

stadje met een stratenpatroon dat de middeleeuwen verraadt. In het bezoekerscentrum kom je alles over dat rijkelijk verle-

Streekmuseum Rietgaverstede

den te weten. Verder verdient de Middelburgse schandpaal of

Nevele

‘kaak’ je aandacht. Opgegraven

Streekmuseum Rietgaverstede C. Van der Cruyssenstraat 60 9850 Nevele T 09-371 51 66 F 09-371 46 95

Landschapsinfocentrum Drongengoedhoeve Ursel

Landschapsinfocentrum Drongengoedhoeve Drongengoedweg 9 9910 Ursel T 09-325 09 80 info@drongengoedhoeve.be www.drongengoedhoeve.be

Toerisme Knesselare De Plaats 14 9910 Knesselare M 0473-64 81 84 toerisme@knesselare.be www.knesselare.be

Musea en bezoekerscentra 83

Bezoekerscentrum Boekhoute, vissersdorp zonder haven Boekhoute

Landschapsinfocentrum

Vandaag, meer dan vijftig jaar later, kunnen de Boekhoutenaren nog steeds geen afscheid nemen van de zee. In het begin van de jaren ‘70 wilde het gemeentebestuur onder impuls van wijlen burgemeester Edgard Stockman een kleine tentoonstelling organiseren over het vissersverleden. “En of iedereen die nog iets in huis had uit die tijd dat even wilde uitlenen.” De respons was overweldigend. Werktuigen, foto’s, documenten... De meeste dorpelingen stonden hun spulletjes af aan de gemeente en uit die collectie groeide het Visserijmuseum. In 2007 werd met steun van Toerisme Vlaanderen het museum omgetoverd tot een modern

bezoekerscentrum waar je op een plezante en heel moderne manier kennis maakt met het vissersverleden van Boekhoute, Vissersdorp zonder haven. Je kunt er ook een folder kopen (0,5 euro) als blijvende herinnering aan je bezoekje. Deze zomer loop je er ook de kinderfiguurtjes Garry Garnaal en Peetjen Geirnoart tegen het lijf!

Bezoekerscentrum Boekhoute Vissersdorp zonder haven Boekhoutedorp 3 9961 Boekhoute T 09-373 60 08

Toeristisch Infokantoor Assenede (naast het stadhuis) Markt 4 - 9960 Assenede T 09-341 90 88 toerisme@assenede.be www.assenede.be

Drongengoedhoeve

Een paradijs voor garnaalvissers Je houdt het niet voor mogelijk wanneer je nu door het polderdorpje Boekhoute wandelt, maar in het begin van de jaren 1900 leefde nog één op drie Boekhoutenaren - zo’n 700 zielen - van de visvangst. Elke dag opnieuw vertrokken bijna 50 vissersschepen vanuit de eigen Boekhoutse haven naar zee. De boten, allemaal getooid met de kenletters BOU, gingen er op zoek naar garnalen, mosselen, krabben, platvis en ander lekkers. Toen de twintigste eeuw halfweg was, zag het er al veel minder rooskleurig uit voor de Boekhoutse vissers. De Braakman - dat was de uitweg naar zee - verzandde meer en meer. Tot overmaat van ramp werd het baggeren tijdens de Tweede Wereldoorlog schandelijk verwaarloosd. In 1952 moesten de koppige vissers uit het vroegere “Bouchaute-sur-mer” het toegeven: het ging niet meer. De haven was dichtgeslibd en bovendien werd de Braakman van de zee afgesloten door een kilometer lange dijk. Dat wilde zeggen: over en uit met de visvangst. In het dorp liet voormalig burgemeester Edgard Stockman begin de jaren ‘70 een vissersboot plaatsen als herinnering aan het roemruchte vissersverleden van de Boekhoutenaren. Dit schip is er nog steeds te bewonderen.

Bezoekerscentrum Boekhoute Vissersdorp

Musea en bezoekerscentra 83

Bezoekerscentrum Boekhoute, vissersdorp zonder haven Boekhoute

Landschapsinfocentrum

Bezoekerscentrum Boekhoute Vissersdorp zonder haven Boekhoutedorp 3 9961 Boekhoute T 09-373 60 08

Toeristisch Infokantoor Assenede (naast het stadhuis) Markt 4 - 9960 Assenede T 09-341 90 88 toerisme@assenede.be www.assenede.be

Drongengoedhoeve

Bezoekerscentrum Boekhoute Vissersdorp

Provinciale domeinen

Provinciaal Domein ‘Het Leen’ Provinciaal Streekbezoekerscentrum ‘De Huysmanhoeve’ Provinciaal sportcentrum ‘De Boerekreek’

Provinciale domeinen

Provinciaal Domein ‘Het Leen’ Provinciaal Streekbezoekerscentrum ‘De Huysmanhoeve’ Provinciaal sportcentrum ‘De Boerekreek’

Provinciaal domein ‘Het Leen’

Provinciale domeinen 87

Voor het water dat van oudsher vanuit het zuiden naar de zee toestroomde was de zandrug Maldegem-Stekene een onoverkomelijke barrière, zodat zich daar moerassige bodems ontwikkelden. Terwijl Eeklo, dat de stadskeure ontving in 1240, hoog en droog op de zandrug ligt, situeert Het Leen zich in zo’n lager gelegen natte depressie ten zuiden van de stad op Zomergems, Waarschoots en Eekloos grondgebied. Met een schitterend wandelbos en provinciaal domein tot gevolg.

en everzwijnen voor, dieren die regelmatig bejaagd werden door de Graaf van Vlaanderen en later door de Hertogen van Bourgondië, die het jachtrecht bezaten. In de (drogere) rest van het Meetjesland was de systematische omzetting naar landbouwgrond al verder gevorderd. Hierin speelden kapitaalkrachtige kloosters en abdijen een belangrijke rol. Door hun moerassig karakter waren de bossen moeilijk toegankelijk, wat ze zeer geschikt maakte als schuilplaats voor de talrijke roversbenden die de streek onveilig maakten. Er werd dan ook regelmatig een klopjacht georganiseerd, zowel op wolven als op rovers.

Ontstaan

Paradijs voor ‘Bosgeuzen’

Voor zover we kunnen nagaan is het gebied dat nu als het provinciaal domein Het Leen gekend is, altijd bos geweest. Misschien geen bos zoals we ons dit nu voorstellen, maar de begroeiing bestond toch in hoofdzaak uit bomen. De uitgestrekte bossen rondom Eeklo waren in de middeleeuwen rijk aan wild. In die dagen kwamen hier nog herten, wolven

In 1529 brak de pest uit in Eeklo. De oorzaak werd gezocht in de dampen die uit de beboste moerassen opstegen. De start van een intensieve ontwatering was het gevolg. Kort daarop braken in onze streken godsdiensttroebelen uit, en de vermaarde bosgeuzen hielden zich onder meer in de bossen rondom Eeklo schuil. De welvaart in de streek kende een

sterke terugval, Eeklo was zelfs een paar jaar totaal onbewoond en het wild bevolkte opnieuw de bossen. Onder Oostenrijks bewind werd gepoogd om de landbouw terug op gang te krijgen door het rooien van een deel van de bossen. Op het einde van de 18de eeuw was drie vierden van het grondgebied van Eeklo nog altijd bedekt met bos en heide. Cartograaf De Ferraris vermeldt trouwens de bijzonder mooie eiken in de bossen rondom Eeklo. Tot het begin van de 19de eeuw was de streek dus eigenlijk gespaard gebleven van grootschalige bosvernietiging, en vormde het bos voor velen ook een bron van inkomsten. Rond 1830 waren zelfs enkele houten schorsverwerkende bedrijven rond Eeklo gevestigd. Militair verleden De twee wereldoorlogen maakten een einde aan deze bosrijke geschiedenis. Er werd zwaar gekapt, niet alleen door de bezetters maar ook door de lokale bevolking. Het grootste gedeelte van het huidige provinciaal domein Het Leen werd in 1938 door het Ministerie van Landsverdediging aangekocht. Tot 1972 was er een munitiedepot ingericht. Toen kocht het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen de bossen aan, om er een provinciaal domein van te maken. Stelselmatig werden aansluitende percelen bos bijgekocht, zodat de totale oppervlakte momenteel ongeveer 265 ha bedraagt.

Passieve recreatie en natuurontwikkeling Het provinciaal domein Het Leen beslaat ruim 265 ha, in hoofdzaak bos, en strekt zich uit over de gemeenten Eeklo, Waarschoot en Zomergem. Het Leen is sinds 1973 eigendom van de provincie. Het Leen bestaat uit verschillende componenten. Je vindt er natuurlijk het bos zelf, maar er is ook een uitgebreid arboretum met meer dan 7.000 houtachtige gewassen en vaste planten. En je hebt uiteraard ook het Bosinfocentrum. Na afloop van het bezoek kan je steeds terecht in de cafetaria met terras en beperkte speeltuin. Het Leen biedt ook verblijven aan, maar dat is beperkt voor groepen tot 30 personen die een natuureducatief programma willen volgen en erkende jeugdgroepen die in Eeklo op kamp willen komen. Zij kunnen terecht in het bosklassencentrum en het jeugdkampeercentrum. Om het domein in al zijn natuurlijkheid te vrijwaren zijn in Het Leen enkele belangrijke regels van kracht. Respect voor de natuur is de algemene spelregel. Honden moeten er aan de leiband, in de vijvers mag niet gezwommen worden, fietsen is tijdens werkdagen voor iedereen toegelaten op de betonnen wegen, tijdens het weekend alleen op de hoofdas tussen de Gentsesteenweg en Oostwinkelbrug in Zomergem. Het Leen is open van zonsopgang tot zonsondergang. ‘s Nachts worden de poorten gesloten.

Provinciaal domein ‘Het Leen’

Provinciale domeinen 87

Ontstaan

Paradijs voor ‘Bosgeuzen’

Bosinfocentrum Het Provinciaal Bosinfocentrum van Het Leen bevat een permanente educatieve tentoonstelling over het bos en zijn bewoners. Al spelend ontdekt jong en oud hoe een bos ontstaat en leeft. In het auditorium kan je dia- en videovoorstellingen over het bos, de flora en de fauna bekijken. En aan de balie ligt uitleenbaar materiaal ter beschikking voor natuurliefhebbers die tijdens hun tocht door Het Leen ‘meer’ willen weten: natuurgidsen, verrekijkers, boomhoogtemeters, enz. Vanuit het Bosinfocentrum vertrekt ook een aantal educatieve wandelingen die je helpen het bos te ontdekken.

Provinciale domeinen 89

Een begeleid bezoek aan het arboretum kan hier aangevraagd worden.

Info: Provinciaal Domein Het Leen Gentsesteenweg 80 9900 Eeklo T 09-376 74 74 F 09-376 74 76 (administratie, Bosinfocentrum Het Leen, Jeugdkampeer- centrum en Bosklassencentrum Hermeleen) het.leen@oost-vlaanderen.be www.hetleen.be T Cafetaria: 09-377 55 34

Huysmanhoeve Eeklo

Provinciaal streekbezoekerscentrum ‘De Huysmanhoeve’ Wil je ontdekken wat het Meetjesland te bieden heeft? Dan is het bezoekerscentrum De Huysmanhoeve de ideale uitvalsbasis. In deze eeuwenoude, recent gerestaureerde hoeve kan je kennismaken met de verschillende aspecten van het Meetjesland: natuur, cultuur, geschiedenis, landschap en recreatie. Meetjeslandse hoevesfeer De Huysmanhoeve ligt net buiten het centrum van de stad Eeklo, op een boogscheut van de Expresweg N49. Voor wie het centrum binnenstapt, wordt de klok 300 jaar teruggedraaid. Het interieur werd in functie van de aanwezige 18de eeuwse elementen gerestaureerd. Iedere kamer ademt een eigen sfeer uit. Er hangen schilderijen aan de muur, een bos palingen hangt te drogen in de schouw, aan de haard zit een oud vrouwtje te spinnen, boven staat de tafel gedekt, in de voutekamer staan nog twee authentieke alkoven.

Courtmans. Via een houten trap kom je op de rommelzolder, waar kisten door en op elkaar gestapeld staan. Je kan er zelf op zoek gaan naar de natuurwaarden in het Krekengebied en het Houtland. Voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar is er een educatief ganzenspel vol leuke doe-opdrachten. De Huysmanhoeve vormt het ideale startpunt voor een verdere ontdekking van het Meetjesland. Je kunt van daaruit onmiddellijk met de fiets of te voet de streek verkennen. Allerhande folders en brochures, onder meer van Toerisme Oost-Vlaanderen, liggen ter beschikking aan de infobalie. Wie op een leuke en ludieke manier kennis wil maken met het landschap, kan gratis fietstassen ontlenen en op fietsontdekkingstocht gaan in het noorden van het Meetjesland (23 km). Een aanrader voor gezinnen met kinderen. Parking achteraan op de terreinen aanwezig.

Bezoekerscentrum ‘de Huysmanhoeve’ Bus 1 (zijstraat Peperstraat) 9900 Eeklo - T 09-327 04 47

Interactief

huysmanhoeve@oost-vlaanderen.be

De bezoeker moet zelf op zoek naar de informatie over de verschillende aspecten van het Meetjesland. Zo hoor je verhalen over het ontstaan van het Meetjesland, een schilderij vertelt over de verschillende bekende figuren zoals Cyriel Buysse en mevrouw

www.huysmanhoeve.be Toegang gratis - Open van 15 april tot en met de eerste week van november van dinsdag tot en met vrijdag van 10 tot 17 uur. Tijdens het weekend en op feestdagen van 14 tot 17 uur.

Provinciale domeinen 89

Een begeleid bezoek aan het arboretum kan hier aangevraagd worden.

Huysmanhoeve Eeklo

Bezoekerscentrum ‘de Huysmanhoeve’ Bus 1 (zijstraat Peperstraat) 9900 Eeklo - T 09-327 04 47

Interactief

huysmanhoeve@oost-vlaanderen.be

www.huysmanhoeve.be Toegang gratis - Open van 15 april tot en met de eerste week van november van dinsdag tot en met vrijdag van 10 tot 17 uur. Tijdens het weekend en op feestdagen van 14 tot 17 uur.

Provinciaal Sportcentrum ‘De Boerekreek’ Het Provinciaal Sportcentrum ‘De Boerekreek’ ligt middenin de Meetjeslandse polders, een weids gebied met dijken, landerijen, enkele kleine dorpen en kreken. Dit is een paradijs voor watersporters en ruiters, in een modern provinciaal gebouw. Sportparadijs Het gloednieuwe sportcentrum met verblijfsaccommodatie werd op 23 mei 2008 officieel geopend. Met de nieuwbouw is het voortbestaan van het sporten

Provinciale domeinen 91

plattelandscentrum verzekerd en wordt het sportcentrum verder uitgebouwd voor actieve recreatie met accenten op sport, educatie, sociaal en kindvriendelijk weekendtoerisme voor grote groepen. Rondom het gloednieuwe gebouw, dat zich niet wegcijfert maar interactie zoekt met het landschap, liggen weidse polders, schitterende kreken, fiere kanalen en dijken met eindeloos lange rijen bomen. Sporten in zo’n omgeving is gewoon fantastisch. Het provinciaal sportcentrum bezit een verblijfsaccommodatie voor 78 personen, een polyvalente zaal (en refter) voor 100 personen, een overdekte manège met zadel-

ruimte en klaslokaal, stallingen voor 18 pony’s en een buitenmanège. Verder is er ook nog het aanbod voor kleinzeilerij, surfen en kajakken waarvoor het sportcentrum over professioneel materiaal beschikt. Het sportcentrum richt zich niet naar de individuele bezoeker. Je kan er niet arriveren en zomaar sport beoefenen, laat staan in de kreek duiken of beginnen surfen met de eigen plank (wat ten strengste verboden is). Het sportcentrum organiseert zelf sportkampen en sportstages voor het jonge publiek tijdens de vakanties, zij ontvangen sporten plattelandsklassen tijdens het schooljaar en geven ruimte aan weekendverblijf voor grote

groepen die ook het sportaanbod van De Boerekreek willen proeven. Deze weekendverblijven dienen echter ruim op voorhand aangevraagd te worden. Info: Provinciaal sportcentrum De Boerekreek Sint-Jansstraat 132 9982 Sint-Jan-in-Eremo (Sint-Laureins) T 09-379.91.82 F 09-379.82.60 philippe.van.de.velde@oost- vlaanderen.be www.puurvoordesport.be www.boerekreek.be

Provinciale domeinen 91

Mmm...eetjesland

Restaurants Streek- en hoeveproducten

Mmm...eetjesland

Restaurants Streek- en hoeveproducten

Meetjesland is een luilekkerland. Het is hier goed toeven en niet in het minst door de lekkere restaurants en eethuizen. Hier vindt u de lijst (per gemeente) van aangesloten eethuizen en restaurants bij Horeca Meetjesland, een heel actieve afdeling van de Vlaamse koepels van hotels, restaurants en café’s Horeca Vlaanderen. Voor een overzicht van alle Horeca Meetjesland-leden kan je even doorklikken naar www.horecameetjesland.be Naast een rijk aanbod van restaurants heeft deze landelijke streek ook een breed gamma aan streekproducten (per productsoort), waarvan heel wat producenten zich officieel georganiseerd hebben onder de coöperatieve koepel Mmm...Eetjesland. Zij worden in hun werking ondersteund door Plattelandscentrum Meetjesland in Sint-Laureins. Meer info op www.plattelandscentrum.be. U zult zien, onze regio is de naam Mmm...eetjesland meer dan waardig.

Mmm...eetjesland 95

Restaurants Deze lijst is samengesteld op basis van de eethuizen en restaurants die lid zijn van Horeca Meetjesland (www.horecameetjesland.be) met wie Toerisme Meetjesland een samenwerkingsverband heeft. Horecazaken niet aangesloten bij Horeca Meetjesland dienen voor opname rechtstreeks met Toerisme Meetjesland contact op te nemen voor gratis vermelding.

Aalter Den Duyventooren Bellemdorpweg 68 9881 Bellem T 09-371 97 23 info@denduyventooren.be www.denduyventooren.be Gesloten: DI av / WO / ZA mi ’t Biezemhof Kattenwegel 2 9880 Aalter T 09-374 27 03 tbiezemhof@belgacom.net www.biezemhof.be Gesloten: MA av / DI / WO

Vis- en schaaldieren Paling Vlees & grill Hoeveproducten Belgische keuken Italiaanse keuken Franse keuken Groepen Rolstoelvriendelijk Speeltuin

‘t Robbeke Lodorp 21 9880 Lotenhulle T 051-68 79 84 restaurant.robbeke@telenet.be www.robbeke.be Gesloten: MA av / DI / WO ZA mi Den Ouwe Prins Prinsenstraat 9 9880 Lotenhulle T 09-374 46 66 M 0475-61 62 94 info@denouweprins.com www.denouweprins.com Gesloten: MA / DI

Terras 150

Ten Dauwe Vaartlaan 42 9880 Aalter T 09-374 59 81 info@tendauwe.be www.tendauwecatering.be Gesloten: DI / WO / ZO av 350

Sparrenhof Lostraat 40 9880 Aalter 09-375 06 02 info@sparrenhof-aalter.be www.sparrenhof-aalter.be gesloten: DI / WO / DO

‘t Momentje Oude Boekhoutestraat 37 9968 Bassevelde T 09-373 44 51 robert.declercq1@telenet.be Gesloten: WO / DO

140

Restaurant Bell_Amuse Bellemdorpweg 12 9881 Bellem

‘t Menneken Dorp 85A 9968 Bassevelde T 09-373 88 66 Gesloten: MA / DI

Casa Mamounia Oud Leykenstraat 4 9880 Aalter T 09-277 07 47 M 0494-45 80 95 www.mamooning.com

Bonjourke Dorp 84 9968 Bassevelde T 09-373 85 69 info@bonjourke.be www.bonjourke.be Gesloten: WO / DO 20

Assenede Brasserie ‘t Schuttershof Kloosterstraat 7 9960 Assenede T 09-344 54 44 info@hetschuttershof.be www.hetschuttershof.be Gesloten: DI / WO

Eetcafé ’t Spoor Schare 12 9961 Boekhoute T 09-373 57 10 info@tspoor.be www.tspoor.be Gesloten: DI / WO

Diederick van Assenede Diederikstraat 16 9960 Assenede M 0479-78 00 74 do.mertens@hetnet.nl Gesloten: DI / WO 55

Joie de Vivre Oosteeklodorp 25 9968 Oosteeklo T 09-373 96 26 joiedevivre@skynet.be www.joie-de-vivre.be Gesloten: MA / DI / WO (open voor groepen op afspraak) 70

Den Hoed Kloosterstraat 3 9960 Assenede T 09 344 57 03 www.denhoed.be 50